|
ail-lunio |
Dull o ddarparu adborth i ddysgwr lle mae'r ymarferydd yn ailgyflwyno brawddeg y dysgwr heb gamgymeriad. ‘Recast’ yn Saesneg. |
|
amgylchedd dysgu |
Ble mae’r addysgu a’r dysgu yn digwydd yn y dosbarth ac o amgylch lleoliad neu ysgol. |
|
brechdan |
Dull o gyflwyno iaith newydd (er enghraifft y Gymraeg), trwy ddweud brawddeg yn Gymraeg (sef yr iaith newydd), yna’r Saesneg (sef iaith y cartref), ac yna’r Gymraeg eto. |
|
cyfuno |
Cyfuno ffonemau unigol â’i gilydd i gynhyrchu graffem neu air. |
|
darpariaeth barhaus ac estynedig |
Termau sy’n disgrifio agweddau o ddarpariaeth yn y cyfnod sylfaen. Mae darpariaeth barhaus yn cyfeirio at ddefnyddio adnoddau sydd ar gael yn barhaus yn yr ystafell ddosbarth dan do neu yn yr awyr agored i ddysgwyr eu defnyddio’n annibynnol. Mae darpariaeth estynedig yn cyfeirio at heriau neu dasgau ychwanegol sy’n cyd-fynd â phwnc neu ddiddordebau dysgwyr. Bydd y dysgwyr yn defnyddio’r adnoddau hyn yn ogystal â’r adnoddau arferol mewn darpariaeth barhaus |
|
darpariaeth cyn canolfan |
Darpariaeth i gefnogi hwyrddyfodiaid yn ystod cyfnod interim cyn iddynt fynychu canolfan trochi iaith. |
|
darpariaeth ôl-ofal |
Darpariaeth i gefnogi hwyrddyfodiaid ar ôl iddynt fynychu canolfan trochi iaith. |
|
hwyrddyfodiaid |
Dysgwyr (sy’n 7 oed neu’n hŷn) nad ydynt yn siarad Cymraeg ond sy’n dymuno cael addysg cyfrwng Cymraeg ar ôl diwedd y cyfnod sylfaen. |
|
iaith darged |
Yr iaith newydd mae dysgwr yn ei chaffael, sef Cymraeg yng nghyd-destun yr adroddiad hwn. |
|
Lleoliad a allai fod yn feithrinfa ddydd preifat, cylch chwarae neu Gylch Meithrin sydd â statws cymeradwy sy'n cynnig 10 awr yr wythnos o addysg a ariennir dros o leiaf 3 diwrnod. |
|
|
mam ysgol |
Yr ysgol cyfrwng Cymraeg newydd mae’r dysgwr yn ymuno â hi llawn amser ar ôl cyfnod mewn canolfan trochi iaith. |
|
newydd-ddyfodiaid |
Term arall ar gyfer ‘hwyrddyfodiaid’ (gweler uchod). Yn yr adroddiad hwn rydym yn defnyddio’r term ‘hwyrddyfodiaid’. |
|
patrymau cystrawennol |
Strwythur brawddeg sy’n cynnwys geiriau mewn trefn benodol. |
|
trefniadau peripatetig |
Darpariaeth i gefnogi hwyrddyfodiaid drwy drefnu cymorth unigol neu grŵp bach gan ymarferydd sy'n ymweld â'r ysgol yn unol ag amserlen, er enghraifft yn wythnosol. |
|
trochi cynnar |
Mae trochi cynnar yn golygu cyflwyno a defnyddio’r Gymraeg fel unig iaith yr addysgu (heblaw am ychydig iawn o eithriadau) yn y cyfnod sylfaen mewn lleoliadau nas cynhelir ac ysgolion Cymraeg a dwyieithog. Yn yr arfer orau, mae hyn yn golygu bod y Gymraeg yn cael ei chyflwyno’n fwriadus i ddysgwyr mewn sesiynau iaith penodol, ynghyd â darparu cyfleoedd cyson iddynt gaffael a chymhwyso’u medrau Cymraeg trwy brofiadau cyfoethog o fewn a thu hwnt i’r dosbarth. |
|
trochi hwyr |
Mae trochi hwyr yn golygu darpariaeth ar gyfer dysgwyr sydd yn ymuno ag ysgolion cyfrwng Cymraeg neu ffrydiau Cymraeg mewn ysgolion dwyieithog sydd heb brofi cyfnod cyfan o drochi cynnar yn y Gymraeg. Gall y dysgwyr hyn fod yn gwbl newydd i’r Gymraeg neu’n ail ymgysylltu gyda darpariaeth cyfrwng Cymraeg. Yn yr achosion cryfaf, mae darpariaeth trochi hwyr yn raglen dwys a strwythuredig. |
|
ymarferwyr |
Term cyffredinol i ddisgrifio oedolion sy’n gweithio gyda dysgwyr, er enghraifft athrawon, cynorthwywyr ac arweinwyr cylchoedd meithrin. |
|
ysgol letyol |
Ysgol lle lleolir y ganolfan drochi iaith. |
Addysg Drochi Cymraeg - Strategaethau a dulliau i gefnogi dysgwyr 3-11 mlwydd oed
Document options
Geirfa
Rhifau – meintiau a chyfrannau
|
bron bob un = |
gydag ychydig o eithriadau |
|
y rhan fwyaf = |
90% neu fwy |
|
llawer = |
70% neu fwy |
|
mwyafrif = |
dros 60% |
|
hanner = |
50% |
|
tua hanner = |
yn agos at 50% |
|
lleiafrif = |
o dan 40% |
|
ychydig = |
o dan 20% |
|
ychydig iawn = |
llai na 10% |