Arfer effeithiol Archives - Page 8 of 67 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed yn ysgol 11-16 oed cyfrwng Saesneg a gynhelir gan awdurdod lleol Abertawe. Mae’r ysgol wedi’i lleoli yn Eastside, Abertawe. Mae 918 o ddisgyblion ar y gofrestr. Mae tua 33% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae tua 10% o ddisgyblion yn dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol. Mae gan yr ysgol gyfleuster addysgu arbenigol ar gyfer disgyblion ag anawsterau dysgu difrifol i gymedrol. Mae lle i 20 disgybl yn y cyfleuster addysgu arbenigol.

Mae canran y disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY) yn cynnwys tua 47.4% o holl boblogaeth yr ysgol. Cyfran y disgyblion sydd â chynllun statudol o anghenion dysgu ychwanegol (Datganiad / Cynllun Addysg, Iechyd a Gofal / CDU) yw tua 6% (gan gynnwys y cyfleuster addysgu arbenigol).

Mae’r uwch dîm arweinyddiaeth yn cynnwys y pennaeth (penodwyd yn 2017), y dirprwy bennaeth, dau bennaeth cynorthwyol a dau uwch athro.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed yn blaenoriaethu cefnogi’r teuluoedd hynny o gymuned yr ysgol sy’n cael eu heffeithio gan dlodi. Mae dros 33% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sy’n codi i 44% pan ystyrir gwarchodaeth drosiannol i Gredyd Cynhwysol, ac mae llawer o deuluoedd yn cael pethau’n anodd yn ariannol. Mae’r ysgol yn derbyn tua £319K o gyllid y Grant Datblygu Disgyblion bob blwyddyn. Yn ychwanegol, mae 37.3% o ddisgyblion yn byw yn y 20% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru, yn ôl Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru. O ganlyniad, mae’r ysgol wedi rhoi blaenoriaeth i fynd i’r afael ag effaith tlodi ers tro, a’r prif ffocws yw datblygu’r ysgol yn ganolbwynt ar gyfer y gymuned. Mae’r ysgol yn cynllunio pob agwedd ar ei darpariaeth les i sicrhau bod pob disgybl yn yr ysgol yn gallu cymryd rhan ym mhob maes o fywyd ysgol, gan gael effaith gadarnhaol ar bresenoldeb, agweddau at ddysgu a deilliannau. Mae codi dyheadau disgyblion a’u hannog i wneud cynnydd cadarnhaol yn eu dysgu yn flaenoriaeth allweddol i’r ysgol. Mae ffocws nodedig ar wella presenoldeb disgyblion a dealltwriaeth glir fod mynd i’r afael ag effaith tlodi yn ffactor allweddol wrth alluogi hyn.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed, mae arweinwyr a staff bugeiliol yn cynllunio’n strategol i gefnogi’r teuluoedd hynny sydd fwyaf mewn angen yn effeithiol. Caiff strategaethau eu llywio gan ymchwil ac arfer orau, ond hefyd trwy arweinwyr a staff sy’n meddu ar wybodaeth leol helaeth am gymuned yr ysgol. O ganlyniad i’r gwaith hwn, mae disgyblion bregus, gan gynnwys y rhai sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim, yn gwneud cynnydd cryf o’u mannau cychwyn, ac yn ymgysylltu’n gadarnhaol yn yr ysgol, ar y cyfan.

Mae’r tîm bugeiliol wedi sicrhau ymgysylltiad cymunedol cryf. Mae cysylltiadau rhagorol rhwng y cartref a’r ysgol yn sail i gymuned yr ysgol, a pherthnasoedd cadarnhaol yn allweddol i lwyddiant meithrin ymddiriedaeth ac ymgysylltu. Mae’r ysgol yn cyflogi tri Swyddog Cymorth Bugeiliol (SCB), a’u prif ffocws yw datblygu perthnasoedd cadarnhaol gyda disgyblion a’u teuluoedd. Mae hyn yn helpu’r ysgol i sicrhau gwelliannau mewn presenoldeb, lles a chyrhaeddiad. Mae’r tîm yn gweithio’n llwyddiannus gyda disgyblion i gyfyngu ar unrhyw rwystrau i’w dysgu. Mae’r Swyddogion Cymorth Bugeiliol yn cysylltu gyda theuluoedd trwy alwadau ffôn rheolaidd, negeseuon testun, a chyfarfodydd. Pan fydd angen, mae Swyddogion Cymorth Bugeiliol yn ymweld â chartrefi, ac maent yn allweddol wrth nodi tlodi fel rhwystr rhag dysgu. Mae’r Swyddogion Cymorth Bugeiliol yn gweithio’n agos gyda Rheolwr Ysgol Cyfnod Allweddol 3, Rheolwr Dysgu Blwyddyn 9 a Rheolwr Ysgol Cyfnod Allweddol 4, sydd i gyd â baich addysgu ysgafn i’w galluogi i gynorthwyo disgyblion a theuluoedd yn ymarferol.

Mae’r ysgol hefyd yn cyflogi Rheolwr Lles sydd â chysylltiadau helaeth gyda’r gymuned ac asiantaethau allanol. Mae’n gweithio’n agos gyda dysgwyr mwyaf bregus yr ysgol a’u teuluoedd. Mae gwybodaeth leol y tîm bugeiliol am y gymuned a’i theuluoedd yn hanfodol i’w lwyddiant. Mae hyn yn helpu’r tîm i nodi a chyfeirio’r teuluoedd hynny sy’n cael trafferth â thlodi yn gynnar, gan ganiatáu ar gyfer cymorth ac ymyrraeth effeithiol.

Mae Cefn Hengoed yn cydweithio’n dda â’i hysgolion cynradd clwstwr a, gyda’i gilydd, maent yn defnyddio cyllid y Grant Datblygu Disgyblion ar gyfer Plant sy’n Derbyn Gofal (PDG) yn effeithiol i gyflogi Swyddog Cymorth PDG Clwstwr. Mae’r Swyddog Cymorth PDG yn gweithio’n agos gyda phlant sy’n derbyn gofal gan yr awdurdod lleol ar draws pob un o’r saith ysgol, gan ddileu rhwystrau rhag lles a dysgu disgyblion, yn ogystal â chefnogi pontio.

Mae’r ysgol wedi sefydlu cronfa les i’r ysgol. Mae staff, busnesau lleol a nifer fach o gyn-ddisgyblion sy’n llwyddiannus yn ariannol yn cyfrannu at y gronfa hon. Defnyddir hyn, ynghyd â digwyddiadau rheolaidd i godi arian, i ddarparu hamperi bwyd ar adegau allweddol yn ystod y flwyddyn, yn ogystal â thalebau tanwydd. Mae’r ysgol hefyd yn cefnogi’r teuluoedd hynny a disgyblion sy’n dioddef o galedi sylweddol oherwydd profedigaeth, trasiedi bersonol neu anaf corfforol. Mae gan y Rheolwr Lles gysylltiadau agos â banc bwyd lleol Eastside a gwasanaeth prydau bwyd ar ôl ysgol Eglwys Sant Thomas. Cyflwynir ‘Slipiau Lles’ bob pythefnos i bob un o’r disgyblion yn ystod gwersi Addysg Bersonol a Chymdeithasol (ABCh). Mae hyn yn rhoi cyfle cyfrinachol i ddysgwyr rannu eu gofidiau a’u pryderon â staff bugeiliol sydd wedyn yn gallu nodi materion nid yn unig yn gysylltiedig â thlodi, ond agweddau eraill ar les hefyd. Mae’r strategaeth hon wedi bod yn amhrisiadwy wrth nodi disgyblion a theuluoedd sydd angen y cymorth mwyaf, ac mae’n allweddol i alluogi’r plentyn i ymgysylltu’n llawn â bywyd ysgol. Er enghraifft, mae’r cymorth a gynigir yn cynnwys prynu gwisg ysgol, cit addysg gorfforol, offer ysgol, ac mae’n ymestyn i ddarparu nwyddau’r cartref fel dillad gwely a dodrefn mewn rhai achosion.

Mae’r ysgol yn gweithio’n ddiflino gyda’r gymuned leol mewn ymdrech i fynd i’r afael ag unrhyw rwystrau rhag dysgu, yn enwedig oherwydd effaith tlodi. Mae nifer fawr o blant yn byw o drwch blewyn y tu mewn i’r radiws 3 milltir, sy’n golygu eu bod yn methu cael cludiant am ddim, ac mae cerdded i’r ysgol yn her nodedig. I gynorthwyo â hyn, mae’r ysgol yn gweithio’n llwyddiannus gyda phartneriaid cymunedol pwysig, fel cynghorwyr cymuned lleol a darparwyr cludiant lleol a chenedlaethol i ddarparu gwasanaeth bws am lai na hanner cost cludiant cyhoeddus. Mae hyn wedi helpu gwella presenoldeb a phrydlondeb disgyblion, yn ogystal â lleihau cost y diwrnod ysgol.

Mae’r ysgol yn parhau i gynnal clybiau brecwast llwyddiannus ar gyfer pob grŵp oedran. Mae Blwyddyn 7 yn derbyn gwasanaeth brecwast pwrpasol trwy bartneriaeth yr ysgol â gwasanaeth arlwyo’r awdurdod lleol, tra bod Blynyddoedd 8 i 11 yn gallu manteisio ar ddarpariaeth brecwast yn yr ysgol. Mae hwn yn gynnig brecwast fforddiadwy sy’n niwtral o ran cost, sy’n galluogi disgyblion i elwa ar fanteision brecwast maethlon. Mae hyn hefyd wedi cefnogi’r ysgol i wella prydlondeb ar ddechrau’r diwrnod ysgol.

Mae’r ysgol yn cynnig gwasanaeth adolygu helaeth y tu allan i oriau ar gyfer disgyblion Cyfnod Allweddol 3 a Chyfnod Allweddol 4. Mae nifer dda o ddisgyblion yn mynychu’r rhain. Mae disgyblion Cyfnod Allweddol 4 yn elwa ar gynigion adolygu dyddiol ar ôl yr ysgol o bynciau craidd a sylfaen fel ei gilydd. Mae disgyblion Cyfnod Allweddol 3 yn elwa ar ystod o glybiau gwaith cartref ar ôl yr ysgol, yn ogystal â gweithdai sydd wedi’u hanelu at gefnogi anghenion penodol fel dyslecsia. Mae staff yn yr ysgol yn cydlynu sesiynau adolygu yn ystod y gwyliau yn rheolaidd trwy gydol y flwyddyn academaidd. Mae hyn yn bennaf ar gyfer disgyblion Cyfnod Allweddol 4 ac maent yn cael effaith gadarnhaol ar eu lles a’u deilliannau. Cynhelir nifer o glybiau allgyrsiol ychwanegol hefyd sy’n cael eu mynychu’n dda gan bob grŵp o ddisgyblion.

Mae Siop Gyfnewid (Swap Shop) lwyddiannus yr ysgol i gyfnewid gwisg ysgol yn darparu gwisg ysgol a dillad hanfodol o ansawdd da, wedi’u hailgylchu, fel cotiau, esgidiau a bagiau ysgol. Caiff y Siop Gyfnewid ei hyrwyddo’n llwyddiannus ar adegau allweddol yn ystod y flwyddyn academaidd trwy’r cyfryngau cymdeithasol, ac fe gaiff ei chefnogi’n dda gan grwpiau cymunedol lleol. Mae perthnasoedd gweithio cadarnhaol rhwng yr ysgol a’i chymuned leol wedi golygu bod camau sylweddol wedi cael eu cymryd i ddileu’r gwarth sy’n gysylltiedig ag ailgylchu gwisg ysgol, gan hyrwyddo’r Siop Gyfnewid yn hytrach fel menter gadarnhaol i leihau gwastraff a gwariant diangen i deuluoedd.

Mae’r ysgol yn cefnogi dysgwyr sydd wedi eu heithrio’n ddigidol trwy ddarparu Llyfrgell Gliniaduron arloesol wedi’u rhoi gan sefydliad lleol. Mae 75 dyfais ar gael i ddisgyblion o bob grŵp oedran am gyfnodau benthyca o hyd at hanner tymor. Cafwyd llawer o ymgysylltiad, gyda llawer o ddisgyblion yn elwa ar gyfle gwell i ddefnyddio technoleg ddigidol. Mae hyn wedi cael effaith gadarnhaol ar ymgysylltiad disgyblion, ac o ran gwella’u medrau digidol.

Mae’r ysgol yn hyb i’r gymuned ac yn cynnal amrywiaeth eang o ddigwyddiadau o’r herwydd. Mae’r rhain yn cynnwys Noson Wybodaeth TGAU Cyfnod Allweddol 4, Noson Helpu’ch Plentyn i Adolygu ar gyfer Blwyddyn 7 ac 8, a rhaglen effeithiol o ddigwyddiadau pontio Cyfnod Allweddol 2 i Gyfnod Allweddol 3. Yn ystod y pandemig, datblygodd yr ysgol gyfres arloesol o ddigwyddiadau cymunedol rhithwir. Roedd y rhain yn cynnwys sesiynau addysgiadol ac addysgol yn archwilio testunau fel iechyd meddwl, aros yn ddiogel ar-lein, ac aflonyddu rhywiol a gorfodaeth. Caiff y rhain eu gwerthfawrogi’n dda gan y gymuned, ac maent wedi parhau i gael eu cynnig ar ôl y pandemig.

Mae arweinwyr yr ysgol wedi gwneud defnydd effeithiol o adroddiad Y Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion i gynllunio a thargedu darpariaeth briodol ar gyfer disgyblion a’u teuluoedd. Mae hyn wedi arwain at gyflwyno Nosweithiau Diogelu Cymunedol sy’n addysgu disgyblion a’u teuluoedd am agweddau pwysig fel camddefnyddio sylweddau, bwyd iach a gweithgarwch corfforol, cwsg, ac amser sgrin a secstio. Yn ychwanegol, mae’r ysgol wedi cynnal gweithdai llwyddiannus ar gyfer rhieni a gofalwyr yn dangos sut i ddarparu prydau iach ar gyllideb. I gefnogi’r digwyddiadau hyn, mae’r ysgol wedi gweithio gydag ystod eang o bartneriaid ac asiantaethau allanol, fel Barod, YMCA, CAMHS, ei nyrs ysgol a swyddog yr heddlu yn y gymuned leol. Mae’r digwyddiadau yn rhyngweithiol ac yn cael eu cynnal yn ardaloedd defnydd cymunedol yr ysgol, ond maent hefyd yn cael eu recordio ac ar gael yn ddigidol er mwyn iddynt allu cyrraedd cynulleidfa ehangach. Mae’r ysgol yn cydnabod bod ymglymiad rhieni ym mhob agwedd ar addysg eu plentyn yn cael effaith bwerus ar eu cyrhaeddiad a’u lles.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r ysgol wedi defnyddio ymagwedd gymedrol ond rhagweithiol at ddatblygu’r amrywiaeth o ymyriadau i fynd i’r afael â thlodi. Mae wedi defnyddio barn disgyblion, er enghraifft trwy adroddiad Y Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion, ac wedi ymateb yn briodol, tra’n defnyddio asiantaethau allanol hefyd a chynnwys cymuned yr ysgol gyfan mewn datblygu’r ddarpariaeth.

Mae’r ysgol wedi ehangu ei chymorth ar gyfer disgyblion a theuluoedd sy’n cael trafferth â chostau byw trwy ddarpariaeth dargedig fel y Llyfrgell Gliniaduron a’r Siop Gyfnewid. Mae mentrau fel y Slipiau Lles bob pythefnos yn caniatáu mynediad cyfrinachol i ddisgyblion at gymorth ac arweiniad. Mae hyn yn ymestyn y ddarpariaeth fugeiliol, sydd eisoes yn gryf.

Mae effaith gyfunol yr amrywiaeth o fesurau a ddefnyddir gan yr ysgol yn parhau i gael effaith gadarnhaol ar ddyheadau a deilliannau’r disgyblion. Mae lleihau tlodi, tra’n datblygu cysylltiadau cymunedol, yn chwalu rhwystrau rhag dysgu, yn gwella lles ac yn datblygu agwedd gadarnhaol at ddysgu. Mae disgyblion yng Nghefn Hengoed yn ddysgwyr sy’n llawn cymhelliant ac yn wydn.

Gall disgyblion ddangos ymwybyddiaeth o fwyta’n iach yn gynyddol, a gallant fyfyrio ar eu hiechyd corfforol a’u hiechyd meddwl. Mae dysgwyr yn ymgysylltu â’r ystod eang o gyfleoedd allgyrsiol, gan gynnwys y rhai a gynhelir yn ystod ac ar ôl yr ysgol. Maent yn manteisio ar y cymorth academaidd ychwanegol a gynigir. Mae hyn wedi cyfrannu at ddeilliannau sy’n gyson gryf.

Mae presenoldeb disgyblion, gan gynnwys presenoldeb grwpiau bregus a’r disgyblion hynny sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim, wedi gwella gryn dipyn ac mae disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim yn gwneud cynnydd effeithiol, a’u cyrhaeddiad yn dda wrth iddynt symud ymlaen trwy’r ysgol. Mae disgyblion yn parchu safonau uchel yr ysgol, a dangosir hyn trwy eu hagweddau cadarnhaol at ddysgu. Mae cyfradd y gwaharddiadau cyfnod penodol yn parhau i fod yn isel ac yn cymharu’n ffafriol â lefelau cyn y pandemig.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer hon trwy amrywiaeth o rwydweithiau proffesiynol o fewn yr awdurdod lleol, a’r tu hwnt.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Heronsbridge yn ysgol breswyl arbennig a gynhelir gan awdurdod lleol Pen-y-bont ar Ogwr. Mae’r ysgol yn darparu addysg ar gyfer disgyblion rhwng 4 ac 19 oed. Mae bron pob un o’r disgyblion yn mynychu bob dydd. Ar hyn o bryd, mae 266 o ddisgyblion ar y gofrestr, gyda 240 aelod o staff. Mae gan lawer o ddisgyblion naill ai ddatganiad o anghenion arbennig neu gynllun datblygu unigol (CDU) awdurdod lleol. Mae gan ddisgyblion yn yr ysgol amrywiaeth o anghenion, yn cynnwys anawsterau dysgu dwys a lluosog (ADDLl), anawsterau dysgu difrifol (ADD) ac anhwylder y sbectrwm awtistig (ASA). Mae’r ysgol wedi’i threfnu’n adrannau cynradd, uwchradd, ôl-16, a cheir canolfan ar gyfer disgyblion ar draws yr ystod oedran sydd wedi cael diagnosis cychwynnol o awtistiaeth ac anghenion cymhleth. Mae 41% o ddisgyblion yn derbyn prydau ysgol am ddim. Mae cyfraddau presenoldeb tua 91%.

Mae gan yr ysgol weledigaeth sefydledig, sef, ‘Fe Rown Ni Adenydd Iddyn Nhw, a Bydd Ein Crehyrod yn Hedfan’, a gwerthoedd cryf, sy’n cael eu rhannu gan yr holl staff a rhanddeiliaid. Mae’r rhain yn gosod y disgyblion yn gadarn wrth wraidd popeth sy’n digwydd yn yr ysgol. Mae ‘Gyda’n gilydd, gallwn ni’ wedi’i ymgorffori’n ddwfn ym mhopeth sy’n digwydd ar draws yr ysgol. Mae’r ysgol yn Ysgol sy’n Parchu Hawliau, yn Ysgol Blatinwm Buddsoddwyr mewn Pobl ac yn Ysgol Ddiemwnt Buddsoddwyr mewn Teuluoedd. O ganlyniad, mae gan bob un o’r staff ddisgwyliadau a dyheadau uchel ar gyfer yr holl ddisgyblion.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Aeth Heronsbridge ati i ymgysylltu â diwygio’r cwricwlwm fel ysgol arloesi ar gyfer y cwricwlwm a dysgu proffesiynol, ac fel ysgol beilot ar gyfer y ‘Safonau Proffesiynol ar gyfer Addysgu ac Arweinyddiaeth’, y ‘Safonau Proffesiynol ar gyfer Cynorthwyo Addysgu’ newydd a’r ‘model Ysgolion fel Sefydliadau sy’n Dysgu’. Roedd hyn yn ymdrin â ffocws Llywodraeth Cymru ar baratoi’r gweithlu ar gyfer newid trawsffurfiannol: i ddatblygu gweithlu addysg hynod hyfforddedig sydd wedi ymrwymo i ddysgu parhaus i bawb, gyda phwyslais ar ddysgu proffesiynol i gyflawni’r uchelgais ar gyfer pob dysgwr yng Nghymru.

Fel ysgol arloesi, anogwyd Heronsbridge i ailfeddwl am ei haddysgeg, bod yn arloesol mewn ymagweddau a hwyluso asiantaeth athrawon mewn archwilio a deall y Cwricwlwm i Gymru. Y model Ysgolion fel Sefydliadau sy’n Dysgu a’r safonau proffesiynol newydd oedd y cyfryngau a ddefnyddiwyd ar gyfer hyn. Fe wnaeth y model Ysgolion fel Sefydliadau sy’n Dysgu alluogi’r ysgol i greu’r hinsawdd, y diwylliant a’r strwythurau dysgu cywir i addasu yn wyneb newid. Helpodd y safonau proffesiynol i osod disgwyliadau uchel ochr yn ochr â datblygu ymarferwyr myfyriol sy’n cymryd cyfrifoldeb am eu hanghenion datblygu proffesiynol eu hunain, ac ar y cyd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Gweledigaeth yr ysgol, sef: ‘Fe Rown Ni Adenydd Iddyn Nhw, a Bydd Ein Crehyrod yn Hedfan’, yw’r diben a’r model Ysgolion fel Sefydliadau sy’n Dysgu sy’n ategu holl brosesau gwella’r ysgol. Mae’r arolwg blynyddol yn rhoi gwybod i’r ysgol ble mae ar hyn o bryd, a ble mae angen iddi fod. Mae’n hanfodol i bob aelod o staff gael codi llais ynghylch gwella’r ysgol, a’r man cychwyn ar gyfer hyn yw’r arolwg Ysgolion fel Sefydliadau sy’n Dysgu, sy’n graddio perfformiad yr ysgol yn y saith dimensiwn sy’n seiliedig ar weithredu; sy’n amlygu’r nodau a’r prosesau dyheadol i drawsnewid ysgol yn sefydliad dysgu. Mae cynllun gwella’r ysgol yn tyfu o ganlyniadau’r arolwg. Yn ychwanegol, rhoddir cyfleoedd i bob un o’r staff fyfyrio ar eu harfer gan ddefnyddio’r safonau proffesiynol a ffolderi eu ‘Taith Ddysgu Broffesiynol’, fel sbardun i hyrwyddo ymwybyddiaeth bersonol ochr yn ochr â thrafodaethau ar y cyd ar ddysgu proffesiynol ar draws yr ysgol.

Trwy ymateb i ganlyniadau arolwg Ysgolion fel Sefydliadau sy’n Dysgu, gall yr uwch dîm arweinyddiaeth hwyluso rhaglen o gyfleoedd dysgu proffesiynol, sy’n mynd i’r afael ag anghenion yr ysgol ac yn grymuso staff i gymryd perchnogaeth o’u taith ddysgu. Mae’r gwaith hwn yn sicrhau bod yr ysgol: yn diwallu anghenion dysgu unigol disgyblion, yn cefnogi cyflwyno’r cwricwlwm, yn cefnogi profiadau dysgu disgyblion ac yn rheoli’r amgylchedd dysgu’n rhagweithiol i sicrhau perthnasoedd anogol gyda disgyblion.

Defnyddir grantiau yn effeithiol i alluogi staff i fanteisio ar hyfforddiant a chymorth o gyfeiriadur pwrpasol Heronsbridge ochr yn ochr â chyfleoedd allanol sydd ar gael.

Mae enghreifftiau’n cynnwys:

  • Pecyn ymsefydlu / prawf cynhwysfawr, yn cynnwys hyfforddiant ac E-ddysgu gorfodol.
  • Sesiynau Cyfnos yn ystod y tymor – hawl i bawb – gyda ffocws sylweddol ar les a pharodrwydd i ddysgu medrau – fe’u cefnogir gan y tîm iechyd, y tîm cynorthwyo disgyblion a’r tîm cyfathrebu / digidol
  • Rhaglen Ddatblygu Heronsbridge: i gynnal dilyniant a safonau ar draws yr ysgol.
  • Cyfleoedd am drafodaeth broffesiynol ar addysgeg trwy hyfforddi cymheiriaid, dadansoddi fideos a myfyrdodau, teithiau dysgu a bwrw golwg ar lyfrau – calendr o gyfarfodydd a’u dibenion.
  • Hyfforddiant yn y Fframwaith Cymwysterau a Chredydau (FfCCh) a chysylltiadau â darparwyr hyfforddiant allanol i gefnogi llwybrau dysgu achrededig.
  • Ymglymiad byd-eang i rannu arfer trwy brosiect BOTAWA a ariennir gan y Cyngor Prydeinig (cyswllt ag ysgolion yn Botswana, Tansanïa a Chymru)
  • Mae llawer o staff yn cael eu hyfforddi i fod yn hyfforddwyr achrededig, gan sicrhau bod medrau a gwybodaeth yn cael eu cyflwyno’n gynaliadwy.
  • Tanysgrifio i ddarparwyr E-ddysgu i ganiatáu ymagwedd hyblyg at ddysgu, gydag ardal staff ar y wefan yn cynnig cyfeiriad pellach at gyfleoedd dysgu.
  • ‘Cyfeiriadur’ hyfforddiant i arwain staff yn eu taith ddysgu.

Nid yw hon yn rhestr hollgynhwysfawr, ond mae’n dangos buddsoddiad yr ysgol yn y cynnig dysgu proffesiynol gorau i staff, i gefnogi llwyddiant pob dysgwr.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae cynnig dysgu proffesiynol helaeth – sy’n gysylltiedig â gwerthoedd ysgol, rheoli perfformiad a thargedau gwella’r ysgol – yn cyflawni anghenion dysgu proffesiynol pob un o’r staff. Mae hyn yn hanfodol i gynllunio gwelliant, gyda gwerthusiad helaeth o effaith ar ddysgwyr a dysgu gan arweinwyr. Caiff effaith ei mesur trwy bresenoldeb, graddfeydd ymddygiad, agweddau at ddysgu, ymgysylltu, lles a chynnydd mewn dysgu a chyflawniad personol.

‘O ganlyniad, mae gan yr ysgol weithlu hynod hyfforddedig sy’n fedrus wrth reoli anghenion disgyblion ar draws yr ysgol yn eithriadol o dda.’ (Estyn 2023)

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

  • Cyfle systemig trwy rwydweithiau Consortiwm Canolbarth y De, y Prosiect Ymholi Proffesiynol Cenedlaethol (PYPC), Llwybr Dysgu Cynorthwywyr Addysgu (TALP) a grwpiau cydweithio ysgolion arbennig.
  • Mae staff allweddol yn cyflwyno hyfforddiant yn rheolaidd trwy Gonsortiwm Canolbarth y De – e.e. athrawon sy’n newydd i ADY ac Arweinwyr y Dyfodol (ysgolion arbennig).
  • Bydd staff sydd wedi cael eu hyfforddi gan y Gymdeithas Genedlaethol Awtistiaeth (NAS) yn darparu hyfforddiant i rieni, gyda hyfforddiant ychwanegol yn cael ei ddarparu gan ein tîm ymgysylltu â theuluoedd.
  • Mae systemau dysgu proffesiynol Heronsbridge wedi cael eu rhannu ag arweinwyr ysgolion arbennig eraill ar draws Cymdeithas Penaethiaid Ysgolion Arbennig De Cymru a rhwydweithiau’r South and West Association of Leaders of Special Schools mewn cyfarfodydd a chynadleddau.
  • Rhennir rhestr chwarae dysgu proffesiynol yr ysgol ar Hwb: Cyfleoedd datblygu a dysgu staff: Ysgol Heronsbridge – Hwb (llyw.cymru)

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Heronsbridge yn ysgol breswyl arbennig a gynhelir gan awdurdod lleol Pen-y-bont ar Ogwr. Mae’r ysgol yn darparu addysg ar gyfer disgyblion rhwng 3 ac 19 oed. Mae bron pob un o’r disgyblion yn mynychu bob dydd. Ar hyn o bryd, mae 266 o ddisgyblion ar y gofrestr, gyda 240 aelod o staff. Mae gan lawer o ddisgyblion naill ai ddatganiad o anghenion arbennig neu gynllun datblygu unigol (CDU) awdurdod lleol. Mae gan ddisgyblion yn yr ysgol amrywiaeth o anghenion, yn cynnwys anawsterau dysgu dwys a lluosog (ADDLl), anawsterau dysgu difrifol (ADD) ac anhwylder y sbectrwm awtistig (ASA). Mae’r ysgol wedi’i threfnu’n adrannau cynradd, uwchradd, ôl-16, a cheir canolfan ar gyfer disgyblion ar draws yr ystod oedran sydd wedi cael diagnosis cychwynnol o awtistiaeth ac anghenion cymhleth. Mae 41% o ddisgyblion yn derbyn prydau ysgol am ddim. Mae cyfraddau presenoldeb tua 91%.

Mae gan yr ysgol weledigaeth sefydledig, sef, ‘Fe Rown Ni Adenydd Iddyn Nhw, a Bydd Ein Crehyrod yn Hedfan’, a gwerthoedd cryf, sy’n cael eu rhannu gan yr holl staff a rhanddeiliaid. Mae’r rhain yn gosod y disgyblion yn gadarn wrth wraidd popeth sy’n digwydd yn yr ysgol. Mae ‘Gyda’n gilydd, gallwn ni’ wedi’i ymgorffori’n ddwfn ym mhopeth sy’n digwydd ar draws yr ysgol. Mae’r ysgol yn Ysgol sy’n Parchu Hawliau, yn Ysgol Blatinwm Buddsoddwyr mewn Pobl ac yn Ysgol Ddiemwnt Buddsoddwyr mewn Teuluoedd. O ganlyniad, mae gan bob un o’r staff ddisgwyliadau a dyheadau uchel ar gyfer yr holl ddisgyblion.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Er 2016, roedd yr ysgol yn arloesi yn y cwricwlwm, ac ar ôl hynny, fe wnaeth dreialu a mireinio’i thaith i ddiwygio’r cwricwlwm. Mae wedi gwneud hyn trwy ymgorffori model ymholi, gan fyfyrio ar anghenion disgyblion a chyfeirio at ganllawiau a deddfwriaeth Llywodraeth Cymru, a chysoni ei gwaith â nhw, gan gynnwys y dyheadau yn Cenhadaeth ein Cenedl: safonau a dyheadau uchel i bawb.

Dechreuodd y cyfan trwy droi’r pedwar diben i sut beth ydynt ar gyfer disgyblion, gan sicrhau eu bod wrth wraidd popeth a wna’r ysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Dechreuwyd cynllunio cwricwlwm yr ysgol trwy greu grŵp ymholi â gofyn y cwestiwn “Sut ydym ni’n ymgorffori’r 4 diben yn Heronsbridge?” iddynt. Crëwyd rhithffurfiau crehyrod, yn ymgorffori’r pedwar diben a’r weledigaeth ar gyfer y cwricwlwm. Helpodd y disgyblion ddatblygu fersiwn sy’n addas i ddisgyblion, a ddefnyddir mewn gwersi i ymgorffori eu dealltwriaeth.

Datblygodd yr ysgol gylch pedair blynedd o destunau oedd â digon o gwmpas a chyffro i rychwantu’r ysgol gyfan (4-19). Llwyddodd gweithdai i ddisgyblion ar y cwricwlwm i fanwl gyweirio’r cynllun testunau hwn, wrth i ddisgyblion ddweud beth hoffent ei ddysgu. Dywedodd adborth o weithdai i rieni a llywodraethwyr wrth yr ysgol eu bod yn cymeradwyo’r cynigion ac “yn ymddiried ym mhrosesau gwella’r ysgol”.

Cafodd pob testun tymhorol ei fapio, gan sicrhau ehangder ac ymdriniaeth â meysydd dysgu a phrofiad, datganiadau o’r hyn sy’n bwysig a medrau trawsgwricwlaidd. Trwy fapio dilyniant o fewn y testunau, sicrhawyd bod pob testun yn cynnal lefelau uchel o gymhelliant ac ymgysylltiad dysgwyr wrth iddynt symud ymlaen trwy’r ysgol.

Trwy weithio ar draws y pedair adran, mae grwpiau athrawon meysydd dysgu a phrofiad yn cyfarfod bob tymor i lunio cyngor ar destunau ar gyfer yr ysgol gyfan. Mae dysgwyr yn elwa ar fodel dilyniant profiad, medrau a gwybodaeth, sy’n cydnabod bod cyfoeth y profiad dysgu yn hanfodol ar gyfer ymgysylltu mewn dysgu. Mae hon yn broses barhaus ac yn un sy’n parhau i esblygu. Y canlyniad dymunol yw creu cynllunio sy’n ddatblygiadol ar draws profiad, medrau a gwybodaeth, ac yn bodloni proffiliau dysgwyr hefyd. Crëwyd grwpiau ymholi â themâu trawsgwricwlaidd i ddatblygu’r themâu hyn ac mae athrawon yn cyfarfod bob tymor i roi cyngor.

Caiff cynnydd disgyblion unigol ei fapio trwy deithiau dysgu, sy’n cael eu cymryd o asesiadau crynodol a chyfarfodydd cynllunio sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn. Mae athrawon yn dangos tystiolaeth o gynnydd tymhorol yn erbyn pob un o bum targed y cynllun gweithredu i grynhoi taith ddysgu unigol, ac mae disgyblion yn hunanasesu, lle bo’n briodol.

Mae’r model ysgolion fel sefydliadau dysgu yn ategu holl brosesau gwella’r ysgol. Mae ethos ymholi cyfoethog yr ysgol yn gyrru ei chwricwlwm, gan greu cefnogaeth a sybsidiaredd. Mae dysgu proffesiynol yn cyd-fynd yn gryno â chynllun gwella’r ysgol, gan sicrhau bod staff wedi eu harfogi’n dda i ddiwallu anghenion amrywiol y dysgwyr yn llawn.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Trwy olrhain, gall yr ysgol ddangos bod disgyblion yn parhau i wneud cynnydd cryf, nid yn unig o’u mannau cychwyn, ond hefyd o gymharu â normau proffil dysgu hanesyddol. Mae’r ysgol yn defnyddio strategaeth marcio ac asesu mewn dysgu ‘Brilliant Blue and On The Way Orange’, sy’n cynorthwyo disgyblion i ddod yn ymwybodol o’u cynnydd. Lle y gallant, mae rhai disgyblion yn hunanasesu, ac ychydig ohonynt yn asesu cyfoedion. Mae’r disgyblion yn hapus, mae ganddynt ragolwg cadarnhaol ar ddysgu ac maent wedi eu paratoi’n dda ar gyfer eu camau nesaf mewn bywyd.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae ymchwil, cydweithio a chyd-greu wedi chwarae rhan hanfodol yn nhaith y cwricwlwm ac wedi llywio’r cynllunio ym mhob cam. Mae athrawon a’r uwch dîm arweinyddiaeth yn gweithio gyda staff o ysgolion clwstwr i ddatblygu mapiau dilyniant a ffyrdd rhyngddisgyblaethol o weithio. Mae cyfarfodydd rhwydwaith wedi bod yn hynod fuddiol ac addysgiadol, ym marn yr ysgol. Mae uwch arweinwyr yn aelodau o Rwydwaith Dilyniant ac Asesu Ysgolion Arbennig Cymru Gyfan, lle mae gwaith ar draws consortia ar ddilyniant ac asesu mewn ysgolion arbennig yn cael ei ddatblygu. Mae uwch arweinwyr wedi cymryd rhan mewn cynllunio rhaglen map dilyniant i gynorthwyo ymarferwyr ar draws rhanbarth Consortiwm Canolbarth y De.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Derw Bach yn gylch chwarae cyn-ysgol sydd ynghlwm wrth Ysgol Gynradd Calon y Dderwen. Mae’r lleoliad wedi’i leoli yng nghanol Y Drenewydd ac yn gwasanaethu ardal o amddifadedd.

Mae Derw Bach wedi’i gofrestru ar gyfer hyd at 32 o blant 3 i 4 oed sy’n cynnig tair awr o addysg a mwy, a’r Cynnig Gofal Plant. Mae’n lleoliad cyfrwng Saesneg ond yn ymdrechu i ddefnyddio ac annog defnydd o’r Gymraeg.

Mae Derw Bach yn darparu amgylchedd amrywiol, cyfeillgar a diogel lle eir ati i annog a chynorthwyo plant i ddod yn unigolion caredig, parchus ac annibynnol.

Ar hyn o bryd, mae Derw Bach yn cynnwys teuluoedd o Wlad Pwyl, Twrci ac Wcráin. Mae’n ymdrechu i gyfathrebu ym mhriod iaith teulu trwy gyfarch a defnyddio geiriau allweddol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Nododd arfer gwerthuso y bu ffigurau presenoldeb isel yn ystod y tymor blaenorol, ac ni wnaeth y plant gymaint o gynnydd ag y gallent, o ganlyniad. Penderfynodd ymarferwyr ganolbwyntio ar wella a meithrin perthnasoedd gyda rhieni ymhellach i wella presenoldeb. Roeddent o’r farn fod hyn yn gyfle i blant wneud mwy o gynnydd, a gwella cyrhaeddiad plant sy’n wynebu elfennau o anfantais. Roedd cyfle hefyd i rieni ddatblygu dealltwriaeth well o sut mae eu plentyn yn dysgu, a theimlo wedi eu grymuso o ran sut i gefnogi dysgu eu plentyn. Penderfynodd Derw Bach hyrwyddo bwyta’n iach, gwella dealltwriaeth rhieni o sut mae plant yn dysgu, a chryfhau’r cysylltiadau rhwng y lleoliad a’r cartref.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Rhoddwyd nifer o strategaethau a gweithgareddau ar waith gan ddefnyddio grantiau’r blynyddoedd cynnar a oedd ar gael ar y pryd. Adolygwyd y polisi cyn-ysgol iach i ddechrau gan fod y lleoliad o’r farn bod rhaid iddo gyfleu neges am fwyta’n iach i rieni ynghylch bocsys bwyd. Roedd y strategaethau a roddwyd ar waith yn cynnwys sticeri ‘bwytäwr iach’, syniadau am focsys bwyd ar y cyfryngau cymdeithasol, gan gynnig ciniawau poeth i’r rhai sydd eu hangen, ymweliadau â’r man rhannu bwyd lleol, a gweithgareddau coginio syml gyda’r plant. Defnyddiwyd grantiau i ddarparu aelod ychwanegol o staff i alluogi llawer o blant i aros am ddwy awr yn ychwanegol a chael cinio yn y lleoliad.

Roedd y lleoliad yn rhoi pecyn amser gartref i bob plentyn ei gadw, a oedd yn cynnwys syniadau am weithgareddau, ryseitiau, arwyddion Makaton, cynghorion darllen a gweithgareddau ioga, yn ogystal â set o Numicon a llyfr heb eiriau. Cynhaliodd y lleoliad ddiwrnodau agored ar gyfer rhieni a neiniau a theidiau, a threfnwyd tripiau gyda phlant a theuluoedd.

Cafodd pob plentyn adroddiad personoledig ar ddiwedd ei chwe wythnos gychwynnol yn y lleoliad, i roi gwybod i rieni am yr hyn yr oedd eu plentyn wedi’i gyflawni a sut gallai rhieni helpu ymhellach ar yr aelwyd. Defnyddir ap defnyddiol hefyd, a rhennir ffotograffau pob plentyn gyda’r cartref bob wythnos, yn cynnwys syniadau am sut gall rhieni gefnogi dysgu eu plentyn.

Mae iechyd meddwl gwael hefyd yn cynyddu yn yr ardal, ac mae niferoedd cynyddol o deuluoedd yn cael trafferthion ag arferion o ddydd i ddydd ac yn darparu’r sefydlogrwydd a’r drefn sydd eu hangen ar eu plentyn. Mae Derw Bach yn cydnabod y trafferthion a wynebir ac yn darparu ar gyfer pob angen unigol, p’un a yw hyn yn syml trwy ddarparu lle am sgwrs neu gynnig ymgysylltiad a chymorth i ddod â’u plant i mewn yn rheolaidd. Mae Derw Bach yn aml yn anfon negeseuon at rieni nad ydynt yn dod i’r lleoliad ac yn cynnig amseroedd hyblyg i gyrraedd a gadael. Mae croeso bob amser i rieni “aros a chwarae” os oes angen iddynt setlo plant. Mae Derw Bach yn cynnig oriau ychwanegol i blant er mwyn galluogi rhieni i fynychu apwyntiadau ysbyty neu yn ystod cyfnodau heriol. Mae hefyd yn cynnig llyfrau, llaeth a chinio am ddim.

Yn ystod diwrnodau pontio i’r ysgol, mae’r lleoliad yn cynorthwyo rhieni i anfon plant. Bydd staff yn mynd â rhai plant i’r ysgol pan mae rhieni’n gweithio, a bydd staff yn cyfarfod â phlant eraill wrth ddrws yr ysgol er mwyn cynorthwyo rhieni trwy’r cyfnod anodd ac emosiynol hwn.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r lleoliad eisoes wedi gweld gwelliant yn ansawdd y prydau bwyd a ddarperir mewn bocsys bwyd. Erbyn hyn, mae llawer o ffrwythau a llysiau yn bresennol. Mae plant yn sôn yn hyderus wrth y staff am y bwyd iach sydd ganddynt i ginio. Mae’r oriau ychwanegol a gynigir dros amser cinio wedi cynyddu ffigurau presenoldeb. Mae hyder ac annibyniaeth plant wedi tyfu, hefyd.

Mae cysylltu â rhieni pan mae plant yn absennol a chynnig cymorth wedi gwneud gwahaniaeth i hyder rhieni, ac felly mae plant yn dod i’r lleoliad hyd yn oed os ydynt yn hwyr. Mae llawer mwy o rieni yn cysylltu â’r lleoliad i roi gwybod am absenoldeb gan fod nifer o ffyrdd i gysylltu.

O ganlyniad i’r pecynnau amser gartref, mae plant wedi dangos lefel gynyddol o fedr â’r siapiau Numicon, ac mae llawer ohonynt yn gyfarwydd â’r stori a rannwyd yn y pecyn ac yn gallu rhoi sylwadau yn briodol. Mae rhieni wedi sôn am y modd y mae plant yn awyddus i gymryd rhan yn y gweithgareddau ac wedi magu hyder ers cyflwyno’r pecynnau. Mae plant yn hoffi cyfrif â’r siapiau Numicon.

Mae ymarferwyr yn hyderus y bydd y gwaith hwn yn parhau i gael effaith ar les y plant. Mae wedi dod yn amlwg fod rhieni’n gwneud nodyn o’r awgrymiadau am weithgareddau sy’n cael eu hanfon gartref gan fod medrau plant yn cynyddu. Mae llawer o rieni wedi rhannu ffotograffau o’u plentyn yn cymryd rhan mewn gweithgareddau a awgrymir trwy’r ap. Mae plant yn dangos balchder pan fyddant yn dangos y medrau a ddysgwyd. Erbyn hyn, mae rhieni’n cymdeithasu ac yn teimlo’n fwy hyderus i fynychu gan fod y lleoliad wedi agor y cyntedd i rieni yn y boreau. Erbyn hyn, cânt fwy o gyfle i allu defnyddio’r llyfrau, y taflenni a’r wybodaeth am ddim, a’r llaeth sydd ar gael am ddim iddynt.

Llwyddodd yr holl blant a ddechreuodd yn yr ysgol ym mis Medi i ymgynefino yn yr ysgol yn gyflym ac yn hyderus.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd arfer dda gyda lleoliadau eraill y blynyddoedd cynnar.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Derw Bach yn gylch chwarae cyn-ysgol sydd ynghlwm wrth Ysgol Gynradd Calon y Dderwen. Mae’r lleoliad wedi’i leoli yng nghanol Y Drenewydd ac yn gwasanaethu ardal Dechrau’n Deg. Mae wedi’i gofrestru ar gyfer hyd at 32 o blant 3 i 4 oed sy’n cynnig tair awr o addysg a mwy, a’r Cynnig Gofal Plant.

Mae’n lleoliad cyfrwng Saesneg ond yn ymdrechu i ddefnyddio ac annog defnydd o’r Gymraeg. Mae Derw Bach yn darparu amgylchedd amrywiol, cyfeillgar a diogel lle eir ati i annog a chynorthwyo plant i ddod yn unigolion caredig, parchus ac annibynnol.

Ar hyn o bryd, mae Derw Bach yn cynnwys teuluoedd o Wlad Pwyl, Twrci ac Wcráin. Mae’n ymdrechu i gyfathrebu ym mhriod iaith teulu trwy gyfarch a defnyddio geiriau allweddol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae arweinwyr ac ymarferwyr yn Derw Bach bob amser yn ystyried effaith y ddarpariaeth ar ddysgu a lles plant. Mae cysondeb yn meithrin gwaith tîm ac ymddiriedaeth rhwng ymarferwyr, ac mae cynnal safonau uchel yn sicrhau darpariaeth o ansawdd uchel ar gyfer plant.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae ymarferwyr yn myfyrio’n barhaus ar eu harfer a’r ddarpariaeth. Caiff chwarae unigol plant ei arsylwi’n agos, ac fe gaiff y drefn i gynllunio gweithgareddau a darpariaeth ei diwygio ar sail diddordebau ac anghenion plant. Mae pob un o’r ymarferwyr yn defnyddio’r un ymagwedd at y broses hon. Mae cyfarfodydd staff rheolaidd a chyfathrebu effeithiol yn sicrhau ymagwedd gyson. Mae ymarferwyr yn myfyrio’n rheolaidd ar y gwelliannau parhaus yn y lleoliad, gan gynnwys effaith unrhyw hyfforddiant a fynychwyd a sut mae wedi cael ei roi ar waith.

Mae cynllun datblygu’r lleoliad, sy’n cael ei lunio bob blwyddyn, yn cysylltu ag unrhyw wariant o grant y blynyddoedd cynnar. Mae hyn yn sicrhau bod cyllid yn cael ei dargedu at flaenoriaethau presennol gyda diddordeb y plentyn mewn golwg. Cynhelir goruchwyliadau yn rheolaidd, ac maent yn cynnwys trafodaeth am sut orau i wella’r ddarpariaeth. Caiff ymarferwyr eu hannog bob amser yn eu datblygiad personol, ac mae cyfleoedd i fyfyrio ar eu harfer yn pwysleisio pa mor dda y maent yn gwneud. Er enghraifft, ymgymerodd yr holl ymarferwyr â hyfforddiant gwobr Awtistiaeth Cymru i ennill dealltwriaeth well a darparu cymorth effeithiol a chyson ar gyfer plant ag anghenion sy’n dod i’r amlwg.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae plant yn gwneud cynnydd da mewn dysgu trwy ddilyn eu diddordebau eu hunain. Mae ymarferwyr yn adnabod pob plentyn yn dda, yn darparu ar gyfer dysgu parhaus yn ystod chwarae ac mae ganddynt ymagwedd gyson at reoli ymddygiad. O ganlyniad, mae gan blant ymdeimlad cryf o les a pherthyn.

Gwnaeth plant ag anghenion sy’n dod i’r amlwg gynnydd gwych â medrau cyfathrebu ar ôl i ymarferwyr gael hyfforddiant trwy Awtistiaeth Cymru. Defnyddir arwyddion Makaton mewn ffyrdd priodol, ac addaswyd yr amgylchedd i weddu i anghenion plant, gan sicrhau amgylchedd mwy digynnwrf, a phlant mwy digynnwrf o’r herwydd.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhennir arfer dda gyda lleoliadau eraill.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Little Explorers wedi bod ar agor ers Medi 2022. Mae’n lleoliad Addysg y Blynyddoedd Cynnar Nas Cynhelir i blant 2-4 oed ac mae’n cynnig darpariaeth Dechrau’n Deg. Mae dau aelod staff amser llawn. Mae wedi cofrestru ar gyfer 19 o blant ond nid oes mwy nag 11 o blant yn bresennol ar unrhyw ddiwrnod penodol, gyda llawer o blant yn mynychu o leiaf 4 diwrnod yr wythnos. Saesneg yw iaith gyntaf yr holl blant. Adeg yr arolygiad, roedd gan oddeutu 30% o’r plant sy’n mynychu’r feithrinfa anghenion dysgu ychwanegol. Mae’r ddau arweinydd wedi gweithio gyda’i gilydd mewn darpariaeth y blynyddoedd cynnar ers 15 mlynedd.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Gweledigaeth y feithrinfa yw creu lleoliad cynhwysol lle mae pawb yn teimlo bod croeso iddynt a lle mae’r holl blant yn gallu ffynnu, teimlo’n fodlon ac yn hapus. Mae am i bob plentyn gael y profiadau sydd eu hangen arnynt i gyrraedd eu potensial llawn fel dinasyddion annibynnol Cymru trwy gynnig amgylchedd lle mae lles yn ganolog i bopeth mae’r lleoliad yn ei wneud.

Mae gweledigaeth y feithrinfa yn edau aur trwy ei holl arfer. Mae tystiolaeth o hyn yn y berthynas rhwng oedolion, plant, teuluoedd a’r gymuned gyfan. Mae wedi’i phlethu trwy rythm a threfn y dydd ac ym mhob rhan o’r amgylchedd dysgu. Mae’r plant yn ganolog i arfer. Maen nhw’n bobl ifanc sy’n cael eu caru a’u gwerthfawrogi. Mae ymarferwyr yn gwerthfawrogi eu profiadau bywyd nhw, eu diddordebau a’u chwarae sgematig. Maen nhw am i’r lleoliad a’u perthnasoedd ddatblygu chwilfrydedd naturiol y plant a’u cefnogi i fod yn ddysgwyr annibynnol, ymreolaethol. Mae plant yn ganolog i’r Cwricwlwm ar gyfer Lleoliadau Meithrin Nas Cynhelir, gyda ffocws cadarnhaol ar yr hyn y mae plant yn gallu ei wneud, nid beth na allant ei gyflawni eto. Mae hyn yn cyd-fynd â weledigaeth y lleoliad a chred ymarferwyr eu bod yn hwyluswyr dysgu’r plant, gan ddarparu profiadau chwareus a dilys mewn ymateb i arsylwi’r plant.

image - little explorers nursery

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Perthnasoedd rhwng oedolion, plant, teuluoedd a’r gymuned gyfan

Mae perthnasoedd yn bwysig ac mae cael oedolion gwybodus, meithringar yn ganolog i addysgeg ac arfer y lleoliad. Mae datblygu’r defnydd o arsylwadau a rôl ymarferwyr fel oedolion gwybodus, meithringar, yn bwysig iawn ac mae wedi bod yn flaenoriaeth barhaus wrth ddatblygu arfer. Mae ymarferwyr yn dysgu llawer am fywyd a phrofiadau’r plant trwy eu harsylwi’n chwarae. Mae arsylwadau’n helpu i ddeall eu cyfeillgarwch, eu chwarae sgematig, eu diddordebau, eu syniadau a’u teimladau.

Trwy arsylwadau, mae ymarferwyr yn adnabod pwysigrwydd rhyngweithiadau gofalus oedolion, gan ganiatáu lle i blant archwilio, arbrofi a chymryd risgiau yn eu dysgu. Maent yn dysgu datrys problemau, dyfalbarhau a chymhwyso gwybodaeth newydd i wahanol gyd-destunau. Mae ymarferwyr wedi mynd ar gwrs ar Froebel, sef damcaniaethwr addysgol y blynyddoedd cynnar, i ddysgu am ei egwyddorion. Datblygodd hyn eu dealltwriaeth o werth bod gan blant ‘ryddid rhag arweiniad’ a rôl bwysig yr oedolyn wrth ryngweithio’n fedrus â’r plentyn heb ymyrryd yn ei ddysgu. Mae’r lleoliad o’r farn ei bod hi’n hanfodol i ymarferwyr gofio hyn yn eu rôl fel oedolion sy’n galluogi dysgu.

Mae maint bach y grŵp a’r dull hamddenol yn sicrhau bod y plant yn adnabod yr oedolion yn dda ac yn teimlo’n ddiogel ac yn fodlon. Mae gan blant lais rhagorol o fewn y feithrinfa. Maent yn gwybod y rhoddir pwys ar eu meddyliau, eu syniadau a’u barn, a bod pobl yn gwrando arnynt. Mae plant yn pleidleisio dros rigwm neu lyfr yr wythnos ac yn dysgu mai’r llyfr sydd â’r nifer fwyaf o bleidleisiau sy’n cael ei ddewis. Trwy hyn, mae’r plant yn datblygu dealltwriaeth o degwch, dewis a gwrando ar farn pobl eraill. Gyda chymorth staff, mae plant yn ateb holiaduron am eu teimladau am y feithrinfa, beth maen nhw’n ei hoffi a phwy maen nhw’n chwarae gyda nhw. Gwrandewir ar y ceisiadau hyn a datblygir yr amgylchedd a phrofiadau mewn ymateb.

Dywed rhieni fod y feithrinfa fel ail gartref i’w plant a’i bod yn teimlo’n gartrefol, yn glud ac yn groesawgar. Mae’r staff a’r rhieni wedi datblygu perthnasoedd agos a chefnogol, lle mae’r naill a’r llall yn gallu rhyngweithio mewn ffyrdd amrywiol. Er enghraifft, mae staff yn rhannu fideos a chlipiau llais o iaith arwyddion a’r Gymraeg. Mae rhieni’n hapus i rannu eu newyddion a’u dathliadau teuluol yn y grŵp preifat ar y cyfryngau cymdeithasol a dywed llawer o rieni eu bod yn ystyried bod y feithrinfa yn rhan estynedig o’u teulu. Caiff rhieni ddiweddariadau wythnosol ar ffurf collages ffotograffig, sy’n amlinellu profiadau dysgu, dathliadau a dysgu trwy chwarae. Caiff diweddariadau unigol eu rhannu gyda rhieni am lwyddiannau a chyflawniadau unigol plentyn.

Yr amgylchedd dysgu

Mae ymarferwyr wedi mynd i ddigwyddiadau rhannu arfer rhanbarthol, sy’n rhoi cyfle i weld amgylcheddau dysgu a darpariaeth arall, yn arddangos profiadau ac adnoddau go iawn. Fe wnaeth hyn eu cymell i wneud y lleoliad yn estyniad o’r cartref, lle byddai’r holl blant yn teimlo ymdeimlad o berthyn mewn amgylchedd cyfarwydd a chysurus. Mae’r amgylchedd a grëwyd yn glud, gyda dodrefn go iawn, adnoddau cegin, tecstilau meddal a golau amgylchynol. Mae’r holl blant yn gweld eu bod yn cael eu cynrychioli yn y feithrinfa gyda ffotograffau teuluol mewn ffrâm ar y silff ben tân yn yr ardal chwarae rôl. Mae doliau, tecstilau, offer a llyfrau yn helpu pob plentyn i weld cynrychiolaeth o’u cartref a’u teulu eu hunain. Mae chwarae rôl yn bwysig iawn i’r plant, felly mae ardal chwarae rôl y lleoliad yn helaeth ac mae’n cynnwys ystafell gwisgo i fyny, cegin, ystafell fyw a siop. Mae’r platiau a’r powlenni go iawn yn yr ardal chwarae rôl yn gopïau o’r llestri y mae plant yn eu defnyddio amser byrbryd er mwyn darparu profiadau dysgu go iawn. Mae’r plant yn ymweld â’r siopau, y llyfrgell a’r swyddfa bost yn yr ardal leol i roi profiadau dysgu go iawn iddynt. Mae cyfleoedd i ailgydio yn y profiadau hyn yn cael eu hail-greu yn y lleoliad trwy chwarae rôl yn y siop. Mae hyn yn cynnwys adnoddau go iawn i gefnogi datblygiad mathemateg, llythrennedd a digidol plant, gan gynnwys cyfrifianellau a chloriannau digidol.

Rhythm a threfn y dydd

Mae’r drefn ddyddiol yn cynnig amser hamddenol a di-dor i chwarae a chaiff ei hystyried yn ofalus er mwyn cydbwyso’r angen am drefn a’r rhyddid i chwarae. Mae’r drefn yn sicrhau bod gan blant amser a lle i gymryd rhan ddwys yn eu chwarae a chael perchnogaeth arno. Mae’r drefn yn caniatáu i blant atgyfnerthu eu syniadau a’u diddordebau, ailgydio ynddynt ac ymdrochi ynddynt. Mae’r drefn yn hyblyg ac yn ymateb i anghenion y plant. Mae’r dull hwn yn rhoi ymdeimlad o sicrwydd i’r plant, ac mae’n sicrhau hefyd fod eu dewisiadau’n cael eu nodi a’u gwerthfawrogi. Ar ôl cyfnodau parhaus o chwarae di-dor, mae ymarferwyr yn defnyddio cân, arwyddion a gwrthrychau cyfeirio er mwyn galluogi pontio cadarnhaol. O fewn y lleoliad, mae gan blant eu lle eu hunain ar gyfer eu pethau. Maen nhw’n cofrestru eu hunain gan ddefnyddio symbol emosiwn. Mae’r oedolion yn cynnig croeso cynnes ac yn trafod sut mae’r plant yn teimlo gyda nhw.

Arweinyddiaeth a hunanwerthuso ar gyfer gwella

Mae ymarferwyr wedi cymryd rhan mewn cymuned arfer i ddod o hyd i ddulliau arloesol ar gyfer y broses hunanwerthuso. Eu nod yw gwneud hunanwerthuso yn fwy defnyddiol a hwylus, a chynnwys syniadau’r plant. Mae’r broses hunanwerthuso newydd yn helpu i gofnodi sut mae ymarferwyr yn datblygu eu harfer trwy destun, ffotograffau a dyfyniadau gan y plant. Caiff eu dull ei rannu gyda rhieni a rhanddeiliaid, sydd wedi rhoi sylwadau cadarnhaol am y fformat newydd. Bellach, mae ymarferwyr yn gweld bod y broses yn ddefnyddiol ar gyfer sicrhau bod blaenoriaethau ar gyfer gwella yn gyson â gweledigaeth y lleoliad.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau’r plant?

Mae ymarferwyr yn gwybod bod plant yn teimlo ymdeimlad cryf o berthyn. Maen nhw’n hapus ac yn cyrraedd yn llawn miri a brwdfrydedd. Mae’r plant yn gyfarwydd â’r drefn ddyddiol. Maen nhw’n gwerthfawrogi cysondeb yn rhythm a threfn y dydd a’r profiadau sy’n cael eu cynnig. Mae’r plant wedi gwneud ffrindiau arbennig o dda gyda’i gilydd ac maen nhw’n cyd-chwarae’n dda. Maent yn aeddfed iawn ac maent yn dangos gofal mawr tuag at ei gilydd. Mae’r plant yn adnabod eu cryfderau ei gilydd ac yn eu cefnogi ei gilydd. Mae staff yn arsylwi plant sy’n awyddus i ddathlu eu cyflawniadau eu hunain a llwyddiannau eu ffrindiau. Maent yn ystyried bod plant yn bobl alluog ac annibynnol. Rôl y lleoliad yw hwyluso, gan ryngweithio’n ofalus i sicrhau bod gan y plant lefelau uchel o ddiddordeb ac annibyniaeth yn eu chwarae a’u dysgu. O ganlyniad, mae’r plant yn ffynnu’n wybyddol, yn ddeallusol, yn emosiynol, yn gymdeithasol ac yn gorfforol. Caiff strategaethau eu rhannu gyda rhieni ar y ffordd orau o gefnogi dysgu eu plant. Mae’r dull hwn yn cryfhau’r bartneriaeth ac yn meithrin cysondeb a ffydd. Mae rhieni yn hynod gefnogol o dîm y feithrinfa ac mae ethos o ‘fod ynddi gyda’n gilydd’.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae ymarferwyr yn mynd i gyfarfodydd rhwydwaith lleoliadau nas cynhelir EAS a’r ALl i rannu a thrafod arfer dda ac addysgeg. Yn ddiweddar, fe wnaethant rannu eu proses arsylwi, asesu a chynllunio, y mae arfer sy’n canolbwyntio ar y plentyn yn ganolog iddi.

Mae’r lleoliad wedi cynnal digwyddiadau dysgu proffesiynol i’r awdurdod lleol, gan gynnig cyfle i ymarferwyr eraill weld ei amgylchedd dysgu, dan do a’r tu allan. Yn dilyn hyn, mae mwy o leoliadau wedi bod i ymweld yn unigol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Langstone wedi’i lleoli yn awdurdod lleol Casnewydd. Mae’n darparu addysg i 352 o ddisgyblion mewn ardal gefnog, gyda dim ond 3% yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae staff a llywodraethwyr yn yr ysgol yn rhoi lles wrth wraidd ei gwaith, gan flaenoriaethu datblygu perthnasoedd gwaith sicr gyda disgyblion. Mae arweinwyr a staff yn creu amgylchedd cadarnhaol a chynhwysol lle mae disgyblion yn ffynnu. Gweledigaeth yr ysgol yw bod yn sefydliad dysgu hynod effeithiol, sy’n canolbwyntio ar y plentyn, lle mae pawb yn cael eu gwerthfawrogi, eu cefnogi a’u herio i gyflawni eu dyheadau. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Gynradd Langstone wedi’i lleoli yn nwyrain Casnewydd. Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref a dim ond 2.4% sy’n siarad Saesneg fel ail iaith. Nod yr ysgol yw datblygu plant amlieithog sy’n dathlu ac yn ymfalchïo yn eu diwylliant a’u treftadaeth eu hunain, gan ddeall pwysigrwydd defnyddio’u medrau iaith mewn byd amrywiol, sy’n esblygu’n barhaus. Mae arweinwyr a staff yn cydnabod pwysigrwydd datblygu disgyblion fel dysgwyr iaith gydol oes. Mae hyn yn ganolog i’w gwaith ar ddatblygu disgyblion fel amlieithwyr, sy’n deall y berthynas rhwng ieithoedd. Mae disgyblion hefyd yn dechrau defnyddio medrau trawsieithu i gael at wybodaeth mewn un iaith ac ymateb mewn iaith wahanol. Mae ffocws parhaus a chyson ar greu ymagwedd ysgol gyfan at hyrwyddo medrau iaith, gan gynnwys Cymraeg, Ffrangeg a BSL.

Mae tîm Llythrennedd, iaith a chyfathrebu’r ysgol yn cynnwys tri aelod o staff addysgu amser llawn sy’n cymryd cyfrifoldeb am arwain a chefnogi datblygu ieithoedd, gan gynnwys darparu dysgu proffesiynol pwrpasol, monitro a gwerthuso addysgeg ac arfer, ac arwain grŵp Disgyblion Arloeswyr ‘Arwyr Iaith’, gyda chefnogaeth y Pennaeth a’r Dirprwy Bennaeth. Mae staff wedi elwa o gwrs Sabothol y Gymraeg ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd, gan wella’u gwybodaeth, eu medrau a’u hyder i helpu addysgu a dysgu yn Gymraeg ar draws yr ysgol.

Dyfarnwyd Gwobr Arian Cymraeg Campus i’r ysgol ym Medi 2022.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae cwricwlwm REAL (Rich, Experiential, Authentic Learning Experiences) Ysgol Gynradd Langstone a’i phrofiadau dysgu seiliedig ar brosiect yn ategu ei hymagwedd organig at addysgu a dysgu ieithoedd. Mae ymagwedd ‘ychydig, yn aml’ yr ysgol yn ennyn diddordeb disgyblion yn llwyddiannus. Mae athrawon yn cydnabod y cyfleoedd dilys sydd ar gael i drochi disgyblion mewn ieithoedd a’u galluogi i lunio cysylltiadau wrth ddysgu ieithoedd. Mae strategaethau’n cynnwys annog disgyblion i gymryd rhan mewn cofrestru mewn amrywiaeth o ieithoedd, gan gynnwys Cymraeg, Ffrangeg ac Almaeneg; defnyddio Iaith Arwyddion Prydain i ategu iaith achlysurol sylfaenol h.y. cyfarchion yn y gwasanaeth, dweud ‘diolch’; dysgu caneuon yn Gymraeg neu gydag elfennau o BSL; ac ychwanegu Ffrangeg at adnoddau a ddefnyddir yn ystod gwersi. Caiff disgyblion eu hannog i awgrymu ychwanegiadau at y repertoire ac mae’r strategaethau hyn yn sicrhau eu bod yn cael eu hamlygu’n barhaus i ieithoedd heblaw am Saesneg.

Dechreuodd taith amlieithog yr ysgol yn 2018, pan ddefnyddiodd staff ymchwil ac ymholi i archwilio ieithoedd rhyngwladol. I ddechrau, fe wnaeth hyn gynnwys diwrnod Darganfod a Gwneud, gyda staff yn treialu gwersi iaith mewn ychydig ddosbarthiadau. Gwerthusiad cynnar yr ysgol oedd bod disgyblion yn mwynhau dysgu iaith, ond bod angen dull cyson, ysgol gyfan, ar yr ysgol o wreiddio sgiliau ieithyddol. Cynhaliodd staff archwiliad i bennu lefelau hyder, graddau gwybodaeth am y pwnc a’r dysgu proffesiynol yr oedd ei angen i wella’r agwedd hon ar waith yr ysgol. Ar ôl nodi meysydd cryfder, a phrofiadau iaith disgyblion, penderfynodd staff barhau â’u taith, gan ddatblygu Ffrangeg yn y lle cyntaf.

Fe wnaeth cyfarfodydd rheolaidd staff Llythrennedd, iaith a chyfathrebu a chyfleoedd hyfforddi staff gynorthwyo’r ysgol i ganolbwyntio ar gyflawni addysgu a dysgu o ansawdd uchel mewn Saesneg gan ddefnyddio amrywiaeth o dechnegau addysgegol llwyddiannus ac adnoddau defnyddiol. Yn fwy diweddar, mae’r ysgol wedi canolbwyntio ei datblygiad proffesiynol ar addysgeg y Gymraeg, dan arweiniad athro profiadol a medrus. Mae athrawon wedi elwa o gymorth â chynllunio, dulliau addysgu, adnoddau difyr, gemau a gweithgareddau. O ganlyniad, mae gan ddisgyblion frwdfrydedd o’r newydd tuag at ddysgu Cymraeg. Cânt eu cyffroi gan gyfleoedd i ddysgu ieithoedd ac i ddatblygu fel cyfathrebwyr amlieithog.

Mae staff yn cefnogi dulliau’r ysgol yn frwd. Mae’r tîm Llythrennedd, iaith a chyfathrebu yn annog amlieithrwydd mewn cyfarfodydd staff ac yn rhannu adnoddau o lyfrgell ‘Routes into Languages’, gan gynnal ffocws clir ar gynnydd mewn llafaredd, darllen ac ysgrifennu Saesneg.

Ym Medi 2022, ymunodd disgybl meithrin ag amhariad ar y clyw â’r ysgol. Roedd hyn yn gyfle i ddatblygu medrau Iaith Arwyddion Prydain yr holl staff, gan sicrhau ymagwedd gyson at gyfathrebu’n effeithiol â holl aelodau teulu’r ysgol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae staff yn ymroi i hyrwyddo ieithoedd ac, o ganlyniad, mae disgyblion ar draws yr ysgol yn dangos diddordeb mawr mewn dysgu ieithoedd trwy gydol y diwrnod ysgol. Mae athrawon yn sicrhau bod cynllunio yn datblygu medrau’r disgyblion yn gynyddol. Mae disgyblion iau, er enghraifft, yn defnyddio geiriau, ymadroddion a chyfarchion Cymraeg a Ffrangeg syml. Mae disgyblion hŷn yn defnyddio geirfa ac ymadroddion mwyfwy soffistigedig yn eu dysgu trwy brosiectau. Mae athrawon yn cynllunio’n effeithiol i ddisgyblion ddysgu a gwella’u medrau mewn cyd-destunau dilys ac yn achlysurol, er enghraifft trwy orchmynion, cyfarwyddiadau ac adnoddau dysgu. Yn ddiweddar, yn ystod eu prosiect ‘To Infinity and Beyond’, mwynhaodd disgyblion Blwyddyn 5 a 6 ymweliad â ‘Gorsaf Ofod Ryngwladol’ yr ysgol, lle cawsant gyfleoedd i feddwl yn gritigol, datgodio ymadroddion Ffrangeg i’r Saesneg, defnyddio codau QR i ddarganfod arwyddion BSL ac, yna, creu cyflwyniadau fideo i ddisgyblion eraill. Mae’r gweithgareddau hyn yn galluogi disgyblion i ddefnyddio’u medrau trawsieithu i ddatgodio ymadroddion ar lefelau gallu gwahanol. Mae disgyblion yn mwynhau cymhwyso’u gwybodaeth am eirfa i agweddau eraill ar eu dysgu. Er enghraifft, maent yn creu brawddegau am blanedau gwahanol yn Gymraeg, gan ddefnyddio bonion cyfarwydd i ddechrau eu brawddegau. Gydag amser, wrth i ddisgyblion sylwi ar eu geirfa a’u cystrawen eu hunain yn datblygu, mae eu hyder a’u brwdfrydedd yn tyfu.

Mae syniadau ac awgrymiadau gan ddisgyblion yn allweddol yn Langstone, ac maen nhw’n dylanwadu ar benderfyniadau yn rheolaidd. Newidiodd tîm y disgyblion arloeswyr eu henw o’r ‘Criw Cymraeg’ i’r ‘Arwyr Iaith’ i adlewyrchu natur amlieithog yr ysgol. Mae grŵp yr Arwyr Iaith yn cyfarfod â’r tîm Llythrennedd, iaith a chyfathrebu bob pythefnos ac yn cyfrannu at Gynllun Datblygu’r Ysgol. Maent yn cymryd rhan mewn teithiau dysgu o gwmpas yr ysgol, yn arwain gwasanaethau ‘Siaradwch, Parlez, Speak’ i gyflwyno patrymau iaith ac arwyddion newydd, yn hyrwyddo iaith ac yn cefnogi gwasanaethau ‘Patrwm y mis’. Mae ‘Patrwm y mis’ yn darparu ymadrodd neu gwestiwn ac ateb Cymraeg â ffocws targedig, wedi’i wahaniaethu i ddisgyblion iau, er enghraifft Sut wyt ti? / Sut wyt ti’n teimlo?. Mae’r dull hwn yn aml yn cael ei gysylltu â BSL, gan annog disgyblion i ddod yn amlieithog.

Mae ffocws parhaus yr ysgol ar ddarparu datblygiad proffesiynol o ansawdd uchel yn sicrhau bod staff yn gwella’u medrau. Mae hyn yn cynnwys amser am astudio hunangyfeiriedig. Mae staff yn defnyddio adnoddau ar-lein ac yn mynd i gyrsiau Cymraeg a BSL gyda’r nos i ddatblygu eu hyder a’u gwybodaeth am y pwnc. Mae ‘Paned a Sgwrs’ wythnosol yr ysgol yn rhoi cyfle i staff gyfarfod yn anffurfiol cyn yr ysgol i ymarfer eu Cymraeg. Caiff hyn effaith gadarnhaol ar feithrin hyder staff wrth ddefnyddio’r Gymraeg.

Mae disgyblion yn cael at amrywiaeth o destunau Cymraeg a Ffrangeg yng Nghornel Darllen yr ystafell ddosbarth ac yn gyffredinol yn eu hadnoddau dysgu. Mae hyn yn cynnwys amlygiad i ieithoedd trwy adborth a marcio. Mae gwersi cerddoriaeth yn gyfle delfrydol i athrawon ddatblygu gwybodaeth a dealltwriaeth disgyblion o eirfa gerddorol, gan gynnwys elfennau o eirfa Eidaleg (forte, piano, staccato, ac ati) a defnyddir termau fel allegro ac andante ar draws y cwricwlwm, er enghraifft wrth addysgu a dysgu gymnasteg a dawns.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi gweithio’n effeithiol i ennyn diddordeb rhieni, gan ddefnyddio strategaethau fel arwydd BSL yr wythnos, cyfarch rhieni yn Gymraeg, Ffrangeg a BSL ar ddechrau’r dydd, a digwyddiadau arddangos iaith trwy gydol y flwyddyn. Mae llywodraethwyr yn mynd i’r digwyddiadau hyn, hefyd.

Mae’r prosiectau ymchwil ac ymholi canlyniadol wedi cael eu rhannu ar draws y rhanbarth a’u cynnwys yn adnoddau iaith EAS. Mae elfennau allweddol o arfer yr ysgol wrth ddatblygu iaith wedi cael eu cynnwys yn Rhaglen Ddatblygu Uwch Arweinwyr. Fe wnaeth gweithio gydag ysgolion partner alluogi staff i rannu profiadau a datblygu eu dealltwriaeth o ddilyniant ar gyfer pob disgybl ar draws y clwstwr.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ebwy Fawr yn gymuned ddysgu 3-16 sydd wedi’i rhannu dros ddau safle wedi’u lleoli yng Nglynebwy. O’r 1,300 o ddisgyblion, mae tua 28% o blant yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, ac mae’r ysgol yn amcangyfrif bod 30% yn fwy o blant yn byw o fewn aelwydydd sydd dan anfantais yn economaidd-gymdeithasol. Nodwyd bod gan ryw 11% o blant anghenion dysgu ychwanegol, ac mae 35 o ddisgyblion yn blant sy’n derbyn gofal.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Atgyfnerthodd y pandemig y ffaith fod ystod o rwystrau sydd wedi’u gwreiddio mewn tlodi yn bennaf yn cael effaith negyddol ar brofiad ysgol disgybl. Maent yn amrywiol ac yn cael effaith niweidiol ar lawer o agweddau ar brofiad ysgol plentyn o gymharu â’u cyfoedion. Mae hyn yn ei dro yn rhwystro’u cynnydd academaidd. Wrth ddychwelyd ar ôl y pandemig, aeth yr ysgol ati i ddatblygu ymagwedd ysgol gyfan at ddileu’r rhwystrau hyn mewn ffordd systematig.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

  • Adolygwyd gweledigaeth a gwerthoedd craidd yr ysgol gyda’r holl randdeiliaid, a rhoddwyd disgyblion dan anfantais yn ganolog i’r weledigaeth newydd hon. Yn ychwanegol, mabwysiadwyd y gwerth craidd ‘Ymdrechu i’r Eithaf’ (‘Extra Mile’) gan bawb, a chydnabod bod angen i’r ysgol feddwl ac ymddwyn yn wahanol i ddileu rhwystrau.
  • Datblygwyd polisi ysgol gyfan eglur, gan annog yr holl arweinwyr a thimau ar draws yr ysgol i ystyried y rhwystrau sy’n wynebu’r grwpiau hyn o ddysgwyr. Roedd tegwch a chynhwysiant bellach yn ffocws newydd ar gyfer rhaglen dysgu proffesiynol y staff, ac roedd gan yr ysgol resymeg glir ar gyfer defnyddio cyllid grant i gefnogi’r uchelgeisiau hyn.
  • Penodwyd arweinwyr ar gyfer disgyblion dan anfantais yn y ddau sector, a chodwyd proffil Cydlynwyr ADY yr ysgol. Mae’r arweinwyr hyn yn olrhain ac yn monitro presenoldeb a chynnydd disgyblion a nodwyd, gan gynnwys eu cyfle i fynd ar dripiau ysgol a’u presenoldeb mewn clybiau a digwyddiadau allgyrsiol.
  • Defnyddiwyd cyllid grant i gyflogi Swyddogion Ymgysylltu â Theuluoedd yn y ddau sector. Mae’r swyddogion hyn yn gweithio’n agos i gynorthwyo teuluoedd penodedig ynghylch presenoldeb ac ymgysylltu â bywyd yr ysgol.
  • Roedd yr ysgol eisoes wedi sefydlu Darpariaeth EVE (Ymgysylltu Glyn Ebwy) (Ebbw Vale Engage), sef darpariaeth yr ysgol oddi ar y safle ar gyfer y disgyblion uwchradd mwyaf bregus sydd mewn perygl o ymddieithrio a chael eu gwahardd. Fodd bynnag, roedd sefydlu gweledigaeth gydlynus bellach yn rhoi hyder i arweinwyr ymestyn y ddarpariaeth a gofyn am gymorth gan yr awdurdod lleol.
  • Gwnaeth yr ysgol arolwg o deuluoedd a disgyblion a nodwyd ar ystod o destunau, er enghraifft “Beth allai eich atal rhag mynychu cyfarfod rhieni / gofalwyr?” Dadansoddwyd canlyniadau’r holiaduron hyn, a nodwyd atebion fel rhan o fenter “Dywedoch Chi, Gwnaethom Ni” (“You Said, We Did”).
  • Mae datblygiadau’n cynnwys:
    • bwcio hyblyg a chludiant ar gyfer noson rieni
    • datblygu Ap “Gweld Digwyddiad a’i Ddatrys” (“Spot it Sort it”) lle gall disgyblion gofnodi unrhyw beth o fwlio, fandaliaeth i broblemau iechyd meddwl
    • offer Chromebooks personol ar gyfer yr holl ddisgyblion ym Mlwyddyn 6 ac yn uwch
    • mae’r holl grwpiau arwain myfyrwyr yn cynnwys disgyblion dan anfantais
    • dyfeisiwyd tripiau ysgol i fod yn hygyrch i bawb
    • cyflogi gyrrwr bws ar gyfer gweithgareddau ar ôl yr ysgol a phresenoldeb
    • datblygwyd bwrdd siarad dydd Mawrth (Table Talk Tuesday), dydd Mercher Rhyfeddu (Wonder Wednesday) a dydd Gwener Balch (Proud Friday) fel cyfleoedd amser cinio ar gyfer disgyblion uwchradd
    • agor banciau bwyd, gwisg ysgol ac offer
    • agor clybiau brecwast uwchradd, caffi i rieni cynradd, a chylch chwarae ar gyfer plant cyn-ysgol
    • sesiynau costau byw a medrau ar gyfer rhieni

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Erbyn hyn, mae arolygon yn dangos bod gan y rhan fwyaf o ddisgyblion o fewn y grŵp targed agwedd gadarnhaol at yr ysgol a dysgu, a bod arnynt eisiau cyflawni’n dda. Maent yn ymddwyn yn dda yn yr ysgol, mae nifer y gwaharddiadau wedi gostwng, a phresenoldeb wedi gwella. Mae niferoedd gwell o ddisgyblion yn manteisio ar gyfleoedd allgyrsiol, ac yn ymgysylltu’n gynyddol ym mywyd ehangach yr ysgol. Mae ymdrech yr ysgol i ddileu rhwystrau wedi creu diwylliant “gallu gwneud” yn yr ysgol, sydd hefyd wedi cael effaith gadarnhaol ar rieni a’r gymuned.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol John Bright (YJB) yn ysgol 11-18 cyfrwng Saesneg a gynhelir gan awdurdod lleol Conwy. Mae’n gwasanaethu tref Llandudno a’r ardaloedd cyfagos. Mae 1,147 o ddisgyblion ar y gofrestr, y mae 213 ohonynt yn y chweched dosbarth. Mae tua 18% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel eu hiaith gyntaf, a thua 12% o’r ysgol yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol. Mae 8% arall o ddisgyblion yn siarad Cymraeg ar yr aelwyd. Cyfradd y disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol, sydd angen addasiadau rhesymol, o leiaf, yw tua 19% o boblogaeth yr ysgol gyfan.

Mae’r uwch dîm arweinyddiaeth (UDA) yn cynnwys y pennaeth, dau ddirprwy bennaeth a thri phennaeth cynorthwyol. Caiff gweledigaeth yr ysgol ei chrynhoi yn yr arwyddair ‘Ysgol John Bright – Ein Cymuned Ddysgu’ (‘Ysgol John Bright – Our Community of Learning’). Ategir hyn gan egwyddorion cyffredin tegwch, lles a rhagoriaeth.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae YJB yn gwasanaethu dalgylch amrywiol; mae’r ysgol ei hun wedi’i lleoli yn un o’r wardiau tlotaf yng Nghymru, ac mae 10% o boblogaeth y disgyblion yn byw yn y ward. Fodd bynnag, mae 10% arall o boblogaeth yr ysgol yn dod o’r wardiau mwyaf cefnog yng Nghymru. Roedd angen cynllunio a datblygu bwriadol dros nifer o flynyddoedd i ddatblygu cwricwlwm sy’n diwallu anghenion yr holl ddisgyblion tra’n codi dyheadau’r rhai sy’n wynebu’r heriau mwyaf mewn cymdeithas.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Nod y cwricwlwm yw darparu ystod eang o brofiadau ar gyfer yr holl ddisgyblion; mae hyn yn cynnwys gwyddoniaeth/gwyddorau triphlyg / ar wahân, tair iaith ryngwladol mewn TGAU (Ffrangeg, Sbaeneg ac Almaeneg), yn ogystal â blaenoriaethu pynciau lleiafrifol fel drama, cerddoriaeth a thecstilau ffasiwn. Mae’r ysgol yn darparu cyrsiau galwedigaethol fel lletygarwch ac arlwyo, peirianneg ac addysg yn yr awyr agored yn fewnol i ddisgyblion.

Yn ogystal â’r ystod eang o bynciau mewnol a gynigir, mae’r ysgol yn gweithio’n effeithiol gyda phartneriaethau lleol i alluogi disgyblion i astudio cyrsiau ymarferol eraill fel gwasanaethau salon, adeiladu, byw yn y gwyllt ac uwchgylchu. Dros y pum mlynedd ddiwethaf, mae’r ysgol wedi datblygu partneriaeth gref gydag Ysgol y Gogarth, yr ysgol arbennig leol. Mae myfyrwyr YJB yn elwa ar gyfleoedd i ddilyn cyrsiau dydd galwedigaethol lefel mynediad yn Ysgol y Gogarth, tra bod YJB yn cynnal dosbarth amser llawn ar y safle ar gyfer disgyblion Ysgol y Gogarth, gan alluogi’r dysgwyr hyn i fanteisio ar gwricwlwm teilwredig wedi’i gymryd o blith y gyfres lawn o gyrsiau sydd ar gael yng nghyfnod allweddol 4.

Yn y sector ôl-16, mae’r ysgol yn darparu ystod o 40 o gyrsiau lefel 3. Mae hefyd yn gyfrannwr allweddol at y bartneriaeth 6ed dosbarth leol (LINC Conwy) lle mae disgyblion o ysgolion eraill yn mynychu ar ddydd Mercher i astudio addysg awyr agored, tecstilau ffasiwn a gwyddorau meddygol ar y safle yn YJB. Yn y sector ôl-16, mae’r ysgol yn pennu amser ac adnoddau ‘cwricwlaidd gwych’ dynodedig ar gyfer myfyrwyr i atgyfnerthu eu ceisiadau prentisiaeth a phrifysgol. Mae nifer o fyfyrwyr yn y chweched dosbarth yn dilyn pecynnau cyfunol sy’n cynnwys lleoliadau gwaith estynedig mewn ysgolion, milfeddygfeydd ac elusennau lleol.

Mae’r ysgol yn gweithio’n fwriadol i annog disgyblion sy’n cael eu heffeithio gan dlodi i ymgysylltu yn ehangder y profiadau dysgu sydd ar gael. Mae hyn yn cynnwys gwersi cerddoriaeth ac actio unigol yn rhad ac am ddim, sy’n arwain at gymwysterau cenedlaethol cydnabyddedig. Yn ychwanegol, mae’r ysgol yn darparu cyllid i sicrhau bod cymorthdaliadau ar gyfer tripiau neu dripiau am ddim i rai disgyblion, fel tripiau am ddim i weld cynyrchiadau opera yn y theatr leol. Mae cyfleoedd hefyd i staff gyfeirio disgyblion at ddarpariaeth Gwobr Dug Caeredin yr ysgol a fyddai’n elwa ar y profiad ond efallai ddim yn meddwl cofrestru.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ystod y cyrsiau sydd ar gael yn galluogi’r ysgol i ddatblygu llwybrau cwbl bwrpasol ar gyfer disgyblion trwy eu taith yng nghyfnod allweddol 4 ac yn y sector ôl-16. Mae sefydlu darpariaeth mor eang wedi uwchsgilio staff i allu cyflwyno cyrsiau o fewn eu harbenigedd a’r tu hwnt. Canlyniad bwriadol a chadarnhaol yw natur ddilyniannol ymagwedd yr ysgol at gynllunio’r cwricwlwm o Flwyddyn 7 trwodd i Flwyddyn 11 a thu hwnt. Mae hyn yn sicrhau bod y cwricwlwm yn adeiladu’n ofalus ar y medrau, y wybodaeth a’r ddealltwriaeth sy’n angenrheidiol i ddatblygu mewn ffordd ddisgyblaethol wrth i ddisgyblion dyfu trwy’r ysgol.

Mae’r ddarpariaeth hon wedi gostwng safle NACH yr ysgol i 0 am nifer o flynyddoedd pan mae disgyblion yn 16 oed. Mae disgyblion sydd mewn perygl o gael eu gwahardd yn barhaol neu ymddieithrio mewn addysg yn ymgysylltu’n llwyddiannus â’r cwricwlwm ac yn llwyddo i gael lle ar gyfer eu taith ymlaen mewn addysg y tu hwnt i 16 oed.

Mae dilyniant i’r chweched dosbarth yn tyfu, ac mae proffil deilliannau ar gyfer disgyblion yn tyfu; roedd 41% o’r holl raddau a ddyfarnwyd yn haf 2023 yn A* neu A. Ar hyn o bryd, mae bron i 40% o garfan prifysgol yr ysgol yn mynd ymlaen i astudio ymhellach ym mhrifysgolion Russell Group; nifer ohonynt fel y genhedlaeth gyntaf o’u teulu i fynychu prifysgol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

O fewn yr awdurdod lleol, rhennir gwaith yr ysgol trwy fforwm cynllunwyr y cwricwlwm. Mae’r ysgol wedi cyfrannu at ddigwyddiadau consortia rhanbarthol yn canolbwyntio ar gynllunio’r cwricwlwm, yn ogystal ag arwain ffrwd waith cwricwlwm ‘Cynghrair yr A55’, sef rhwydwaith o bedair ysgol uwchradd fawr yng Ngogledd Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y coleg

Mae Coleg Caerdydd a’r Fro (CAVC) yn arwain partneriaeth o 19 is-gontractwr i gyflwyno rhaglenni prentisiaeth Llywodraeth Cymru. Maent yn cyflwyno prentisiaethau i ryw 2,500 o ddysgwyr ar lefelau 2, 3 a 4, a’r rhan fwyaf o ddarpariaeth yn y meysydd sectorau blaenoriaethol. Mae 80% o ddysgwyr o grwpiau lleiafrifoedd ethnig, mae gan 10% anabledd wedi’i ddatgan, ac mae 35% o ddysgwyr yn dod o ardaloedd ag amddifadedd uchel. Mae’r coleg yn gwasanaethu cymuned amrywiol yn ardal prifddinas Cymru gan weithio gyda chyflogwyr, awdurdodau lleol a Llywodraeth Cymru i roi atebion i hyrwyddo prentisiaethau. Mae’n gweithio gyda thros 1,000 o gyflogwyr, o gyflogwyr rhyngwladol a chenedlaethol, i fusnesau bach a chanolig, gyda 76% o gyflogwyr yn fusnesau bach a chanolig. Mae gan y coleg nod clir i newid bywydau trwy ddysgu gyda ffocws penodol ar uchafu cyfleoedd i bobl ifanc ymgymryd â phrentisiaethau a mynd i’r afael â rhwystrau ar gyfer grwpiau nad oes cynrychiolaeth ddigonol ohonynt.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Prentisiaid Coleg Caerdydd a’r Fro yn gweithio mewn rhanbarth sydd â’r dirwedd fwyaf amrywiol yng Nghymru o ran ffyniant economaidd ac amrywiaeth y cymunedau o fewn y rhanbarth. Mae’r coleg yn cydnabod yr heriau allweddol i fynd i’r afael â thlodi ar draws y rhanbarth a chefnogi cymunedau ffyniannus. Mae’n gosod ei ymagwedd o amgylch themâu craidd strategol, sy’n cynnwys darparu ffordd ymatebol ac effeithiol o gyflenwi prentisiaethau, uchafu cyfleoedd i bobl ifanc ymgymryd â phrentisiaethau, cynyddu ymgysylltu y tu hwnt i lefel 2, ac ymrwymiad i feysydd sector blaenoriaethol. Er mwyn cyflawni’r nodau hyn, sicrhaodd fod y ddarpariaeth yn cael ei chynllunio ar lefel strategol, mewn cydweithrediad ag ystod eang o randdeiliaid.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae cynllunio strategol Prentisiaethau Coleg Caerdydd a’r Fro yn effeithiol, ac yn cyd-fynd ag angen lleol a chenedlaethol a sectorau blaenoriaethol medrau. Mae wedi gweithio’n dda gyda rhanddeiliaid, gan gynnwys Llywodraeth Cymru, i ddatblygu rhaglenni newydd arloesol, gan gynnwys gweithio gyda’r sector medrau creadigol a diwylliannol i gynnal rhaglen ddynodedig o brentisiaethau ar y cyd mewn treftadaeth ddiwylliannol ar gyfer 33 o ddysgwyr nad oeddent mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant (NACH).

Mae’r coleg wedi gweithio’n dda gydag awdurdodau lleol i godi proffil a dealltwriaeth o’r llwybrau trwy brentisiaethau a’r cyfleoedd y maent yn eu darparu. Mae’n hyrwyddo prentisiaethau mewn ysgolion lleol ac wedi cymryd rhan mewn heriau ysgolion i annog pobl ifanc i ddilyn prentisiaethau technegol.

Mae’r coleg wedi gweithio’n galed i apelio at grwpiau nad oes cynrychiolaeth ddigonol ohonynt, fel y rhai o gymunedau lleiafrifoedd ethnig a’r rhai o ardaloedd llai cefnog, gan ddatblygu cysylltiadau â chyflogwyr lleol a grwpiau cymunedol, gan gynnal digwyddiadau ymwybyddiaeth a recriwtio o fewn y cymunedau hyn. Datblygodd y coleg brentisiaethau newyddiaduraeth Deloitte a’r BBC i gynyddu amrywiaeth. Mae hefyd wedi cynllunio a chyflwyno rhaglenni ategol fel interniaethau a gefnogir yn Dow ar gyfer y rhai ag anawsterau ac anableddau dysgu.

Mae’r coleg yn gweithio gydag ystod eang o gyflogwyr, gan gefnogi mewnfuddsoddiad a pharu medrau prentisiaid yn effeithiol, er enghraifft trwy ddatblygu prentisiaethau gwasanaethau ariannol yn y sector gwasanaethau ariannol a phroffesiynol yng Nghaerdydd. Mae’r gwaith hwn wedi arddangos prentisiaethau gyda chyflogwyr allweddol, yn cynnwys Aston Martin a Future PLC.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r coleg wedi cynyddu nifer y dysgwyr 16 mlwydd oed sy’n ymuno â phrentisiaethau, ac yn 2023, roedd 71% o’r ddarpariaeth o dan 24 mlwydd oed. Bu cynnydd yn nifer y grwpiau lleiafrifoedd ethnig sy’n cofrestru ar gyfer darpariaeth prentisiaethau. Mae dysgwyr o grwpiau lleiafrifoedd ethnig a’r rhai o ardaloedd llai cefnog yn cyflawni eu prentisiaethau ar gyfraddau tebyg i ddysgwyr eraill.

Ehangwyd y rhaglen prentisiaethau ar y cyd yn bedwar sector ychwanegol, mewn partneriaeth â chyflogwyr a darparwyr hyfforddiant newydd, gan gynnwys Canolfan Mileniwm Cymru, Sgil Cymru, Y Prentis ac Aspire.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae darparwyr prentisiaethau Coleg Caerdydd a’r Fro yn mynychu cyfarfodydd Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru ac yn rhannu eu harfer gyda darparwyr prentisiaethau eraill. Maent wedi lledaenu’r cyfleoedd prentisiaethau ar y cyd ymhlith rhanddeiliaid allweddol, gan gynnwys fforymau medrau rhanbarthol.