Arfer effeithiol Archives - Page 67 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Gymraeg Bro Myrddin yn ysgol gymunedol, benodedig ddwyieithog, cymysg i ddisgyblion 11-18 oed ac yn cael ei chynnal gan awdurdod lleol  Sir Gaerfyrddin.  Mae wedi ei lleoli yng Nghroesyceiliog ar gyrion dwyreiniol Tref Caerfyrddin.  Mae ynddi 870 gyda 182 o fyfyrwyr yn y chweched dosbarth.  Mae’r ysgol yn gwasanaethu disgyblion o dref Caerfyrddin a phentrefi cyfagos yn ogystal â thalgylch eang ehangach.   Mae gan 3.4% o ddisgyblion yr ysgol yr hawl i brydau ysgol am ddim. Daw llawer (tua 79%) o ddisgyblion o deuluoedd lle mae’r Gymraeg yn cael ei siarad gartref, ond mae’r holl ddisgyblion yn medru’r Gymraeg i safon iaith gyntaf. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol yn ymfalchïo yn ei chyfraniad tuag at y gymuned leol ac i weithgareddau ar lefel Sirol a Chenedlaethol gan bod hyn yn sicrhau ein bod yn datblygu sgiliau cymdeithasol y disgyblion yn ein gofal.  Yn seiliedig ar gysylltiadau pontio cadarn ac effeithiol daw’r disgyblion trwy ddrysau’r ysgol ym mlwyddyn 7 yn llawn ymwybodol o’r etifeddiaeth gyfoethog sydd yno i’w gynnal trwy lu o weithgareddau cerddorol, chwaraeon, sioeau,  gweithgareddau  a chlybiau amrywiol eraill.  Arwyddair yr ysgol yw ‘Heb ddysg – heb ddeall’, ac fe ddaw hynny o’r gred nad ar sail canlyniadau academaidd yn unig y daw unigolion i ddeall eu cyfraniad yn y Gymru fodern ond ar sail eu dealltwriaeth ddiwylliannol o’r gwerth o fod yn Gymro neu’n Gymraes.  Trwy hyn y tyf unigolion yn gyfranogwyr llawn yn eu cymdeithas leol a chenedlaethol a dyma’r math o ddisgybl y mae ysgol Bro Myrddin yn dymuno ei feithrin. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Rhoddir cryn bwyslais yng ngwaith ABCh yr ysgol ar ddatblygu’r dinesydd cyflawn yng nghyd-destun academaidd a chymdeithasol a daw hynny yn amlwg wrth edrych ar ddata cyfranogiad disgyblion mewn gweithgareddau amrywiol.  Mae’r ysgol wedi datblygu llais y disgybl trwy amrywiaeth o bwyllgorau – y cyngor ysgol, cyngor blwyddyn, cyngor chwaraeon, pwyllgor dyngarol, pwyllgor gwasanaeth, pwyllgor Eco, pwyllgor y chweched a phwyllgor Prosiect4Cymraeg.  O ganlyniad mae medrau’r disgyblion yn cael eu datblygu a’u cyfraniad i fywyd ysgol yn cael ei feithrin.  Esiampl ardderchog yw natur y gwasanaethau boreol ysgol gyfan sy’n cynnwys cyfraniadau hyderus gan ddisgyblion boed hynny yn gyflwyniadau neu’n eitemau cerddorol. 

Mae gan yr ysgol gysylltiadau buddiol iawn gyda’r gymuned leol ac mae’r disgyblion yn gwneud cyfraniad hynod werthfawr i’r cymunedau hynny. 

Anogir disgyblion i gystadlu’n lleol a chenedlaethol mewn amrywiaeth o gystadlaethau megis eisteddfodau a chystadlaethau chwaraeon a dethlir eu llwyddiannau’n gyhoeddus yn ein gwasanaethau boreol. 

Mae cyfraniad y disgyblion at weithgareddau elusennol yn fawr boed hynny’n ymgyrchoedd codi arian neu’n waith cymunedol.  Mae’r pwyllgor dyngarol yn gryf, effeithiol a gweithgar ac yn casglu tua £6,000 y flwyddyn i elusennau amrywiol.  Mae’r pwyllgor Eco wedi gwneud cyfraniad mawr i amgylchedd yr ysgol ac wedi elwa o nifer o brosiectau yn ystod y flwyddyn diwethaf.  Trwy grant Erasmus+ mae disgyblion wedi cydweithio gydag ysgolion ar draws Ewrop ac wedi teithio i Denmarc, y Ffindir a Chyprus yn ddiweddar. 

Mae gennym lu o weithgareddau allgyrsiol amrywiol at ddant pawb, o’r corau i’r clwb drama i’r clybiau chwaraeon a’r clybiau megis y ‘gwarchodli odli’ a’r Urdd.  Anogir disgyblion i fynychu’r clybiau er mwyn cymdeithasu a datblygu eu sgiliau.  Mae’r holl brofiadau, yn sicr, yn fodd o sicrhau bod gweledigaeth yr ysgol o ddatblygu’r dinesydd cyflawn yn cael ei wireddu.   

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth ar safonau dysgwyr?

Mae holiaduron disgyblion a rhieni yn dangos eu bod yn hapus gyda’r holl gyfleoedd a gynigir gan yr ysgol.  Sicrha yr amrywiol brofiadau bod pob plentyn yn cael cyfleoedd o fewn yr ysgol a’u bod hefyd yn cael eu gwerthfawrogi.   Mae’r ffaith bod yr ysgol yn hyrwyddo ac annog llais y disgybl mewn modd cadarnhaol  wedi bod yn allweddol o ran cynyddu hunanwerth, hunan-barch a sgiliau cyfathrebu y disgyblion.  Mae’r rhan fwyaf o’r disgyblion yn gwneud cynnydd arwyddocaol yn eu medrau cymdeithasol oherwydd yr holl waith. 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Ar lwyfannau lleol, sirol a chenedlaethol mae enw da yr ysgol yn destun canmoliaeth boed hynny ym maes cerddoriaeth, gwaith llenyddol, perfformiadau neu chwaraeon.   Mae’r arfer dda yn cael ei rannu gyda’r holl rhyngddeiliaid trwy’r wasg leol, trwy wefannau cymdeithasol megis Twitter, Facebook a gwefan yr ysgol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y darparwr

Consortiwm dysgu yn y gwaith yw B-wbl sy’n cael ei arwain gan Goleg Penfro, sy’n cynnwys 11 o ddarparwyr, gan gynnwys chwe choleg addysg bellach a phum darparwr hyfforddiant preifat.  Adeg yr arolygiad ym Mehefin 2015, roedd y consortiwm yn cyflwyno rhaglenni i 5,000 o ddysgwyr ar draws ystod o raglenni prentisiaeth uwch, prentisiaeth, prentisiaeth sylfaen, hyfforddeiaethau ac ymgysylltu.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Caiff dyrannu contract i aelodau consortiwm unigol ei briodoli ar sail ansawdd eu darpariaeth.  Bydd Adroddiad Deilliannau Dysgwyr (LOR) o ansawdd uwch yn arwain at niferoedd ychwanegol o leoedd i ddysgwyr ar y rhaglenni hyfforddi.  Fe wnaeth y consortiwm ddyfeisio a chytuno ar y fethodoleg ddyrannu arloesol hon sy’n canolbwyntio ar ansawdd cyn dyfarnu’r contract yn 2011 i sicrhau bod pawb yn cael dyraniad teg.  Roedd y fethodoleg ddyrannu yn sicrhau bod darparwyr â phroffiliau ansawdd uwch yn cael pwys gwell yn y ddarpariaeth ddyrannu, gan sicrhau felly y byddai dysgwyr yn cael hyfforddiant o’r ansawdd gorau.  Mae’r model wedi ei gynllunio i alluogi i’r dyraniadau amrywio’n flynyddol wrth i broffiliau ansawdd newid.  Mae aelodau newydd y consortiwm wedi cofrestru ar gyfer y model hwn hefyd.  Mae ansawdd a safonau a gyflawnir gan ddysgwyr wedi gwella o 79% i 86% yn sgil y model hwn, sydd wedi’i seilio ar ddyfarniadau.  Mae hefyd yn lleihau’r costau rheoli sy’n cael eu talu gan aelodau’r consortiwm i adlewyrchu’r ymyrraeth is a fydd yn ofynnol gan dîm rheoli’r consortiwm.

Fe wnaeth aelodau’r consortiwm lofnodi cytundebau cydweithredol yng Ngorffennaf 2010 cyn proses dendro gychwynnol Llywodraeth Cymru.  Mae aelodau newydd, wrth iddynt ymuno â’r consortiwm, wedi cofrestru ar gyfer y cytundebau hyn hefyd.  Cytunwyd ar bolisïau allweddol ar y pryd, gan gynnwys Iechyd a Diogelwch a Chydraddoldeb ac Amrywiaeth.  Cafodd y fethodoleg ddyrannu ei chytuno a’i chymeradwyo ar yr adeg hon hefyd, fel bod modd pennu a dyfarnu dyraniadau darparwyr unigol yn hawdd ac yn gyflym wedi i’r contract cyffredinol gael ei ddyfarnu.

Mae’r consortiwm wedi rhoi model dyraniadau ar waith, sy’n gysylltiedig â deilliannau ansawdd a lefel y ffi reoli a delir. 

Mae cost y ffi reoli yn gysylltiedig â pherfformiad darparwyr unigol a lefel y cymorth sydd ei angen i gefnogi eu gwelliant.  Os oes angen mwy o gymorth gan dîm rheoli B-wbl, yna caiff canran uwch o werth eu contract ei thalu fel ffi reoli.  Caiff aelodau’r consortiwm ystod eang o gymorth sy’n eu galluogi i wella’u perfformiad, ac mae aelodau sydd â hanes o berfformio’n dda nad oes angen rhyw lawer o gymorth arnynt, os o gwbl, yn cael dyraniad contract gwell ac yn talu’r ffi reoli isaf.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

At ei gilydd, mae cyfraddau llwyddiant cyfunol fframwaith y consortiwm yn dangos tuedd o welliant parhaus dros y pum mlynedd ddiwethaf o 73% yn 2009-2010 i 79% yn 2010-2011, 83% yn 2011-2012, 86% yn 2012-2013 ac 86% yn 2013-2014 yn erbyn cymaryddion cenedlaethol o 80% yn 2009-2010 ac 84% yn 2013-2014.  Cyflawnwyd y gwelliant cyffredinol, sef 13 pwynt canran dros y cyfnod o bum mlynedd, o ganlyniad i ymroddiad aelodau’r consortiwm; datblygiad targedig mewn meysydd allweddol; buddsoddiad parhaus mewn cymorth i ddysgwyr; gweledigaeth, ymdrech ac egni gan arweinwyr; a methodoleg contract wedi’i seilio ar ansawdd. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y darparwr

Mae B-wbl yn gonsortiwm dysgu yn y gwaith a gaiff ei arwain gan Goleg Sir Benfro, sy’n cynnwys 11 darparwr gan gynnwys chwe choleg addysg bellach a phum darparwr preifat.  Ar adeg yr arolygiad ym Mehefin 2015, roedd y consortiwm yn darparu amrywiaeth o raglenni prentisiaeth uwch, prentisiaeth, prentisiaeth sylfaen, hyfforddeiaethau a rhaglenni ymgysylltu i 5,000 o ddysgwyr.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae gan y consortiwm gynllun rhannu prentisiaethau sydd wedi hen ennill ei blwyf, a sefydlwyd gan Goleg Sir Gâr a Chyngor Sir Caerfyrddin, sy’n cynnig seilwaith cymorth cilyddol i’w aelodau, sef cwmnïau adeiladu.  Mae llwyddiant y seilwaith i’w weld yn y cyfarwyddwyd, y cymorth a’r gefnogaeth datblygu busnes ar gyfer hybu hyfforddiant ym maes adeiladu yn Sir Gâr.  Mae’r Consortiwm wedi ehangu’r rhwydwaith hwn i Geredigion.  Yn ddiweddar, mae Coleg Sir Benfro, fel arweinydd y consortiwm, wedi rhoi cynllun rhannu prentisiaethau ar waith ar sail yr un egwyddorion ar gyfer cwmnïau’r sector peirianneg ac ynni sydd â chartref ar hyd yr Aber.  Mae’r cynllun yn cynnig cyfle i brentisiaid gael gwaith gan gwmnïau ar y cyd.  Mae hyn yn sicrhau bod dysgwyr yn datblygu ystod eang o fedrau ac yn gwella’u cyfleoedd am waith.

Mae cwmnïau adeiladu a pheirianneg yn Sir Gâr a Sir Benfro yn elwa o ddau gynllun rhannu prentisiaethau a sefydlwyd gan aelodau o gonsortiwm B-wbl.  Sefydlwyd y cynlluniau hyn i gefnogi’r diwydiannau a dysgwyr unigol, sy’n gallu cael prentisiaeth sy’n cynnwys amrywiaeth o brofiad mewn diwydiant.

Ambell waith, bydd llawer o gwmnïau bach a chanolig, a chwmnïau mwy hefyd, yn methu cyflogi prentisiaid gan nad ydynt yn siŵr a fydd digon o waith i’w wneud i gyfiawnhau penodi gweithiwr ‘amser llawn’.  Mantais y cynlluniau rhannu prentisiaethau sydd ar waith yn y consortiwm yw ystod y profiad y mae prentisiaid yn ei hennill a’r ffaith bod dim ond angen i’r cwmnïau gyflogi’r prentisiaid ar gyfer gwaith y mae angen ei wneud. Dyma ddau gynllun llwyddiannus yn y consortiwm:

Bu gan Goleg Sir Gâr bartneriaeth hir a llwyddiannus yn gweithio gyda Chyngor Sir Caerfyrddin, gan sefydlu Carmarthenshire Construction Training Association Limited (CCTAL).  Mae CCTAL yn bartneriaeth o gontractwyr amrywiol yn ardal Sir Gâr.  Nod gyffredin ei aelodau yw ymrwymiad i gynaliadwyedd a gwella busnes, gan gynnig seilwaith cymorth cilyddol i’w aelodau.  Mae’r rhwydweithio gweithgar o fewn y grŵp yn cynnig cyfeiriad, cymorth a chefnogaeth datblygu busnes er mwyn hybu hyfforddiant ym maes adeiladu yn Sir Gâr.  Mae llwyddiant y bartneriaeth hon wedi’i gydnabod yn genedlaethol, gan ennill Gwobrau Hyfforddi Cenedlaethol yng Nghymru a’r Deyrnas Unedig ar gyfer ei gwaith yn hyfforddi a datblygu prentisiaid.

Roedd Grŵp Datblygu Gweithlu Ynni Sir Benfro yn cynnwys cynrychiolwyr allweddol yn y sector Ynni.  Fe wnaeth y grŵp hwn gael cyllid Ewropeaidd ar gyfer prosiect i wella medrau’r gweithlu.  Bu Coleg Sir Benfro yn gweithio gyda’r cyflogwyr hyn i deilwra’r ddarpariaeth ar gyfer y sector hwn, a osododd y seiliau ar gyfer Cynllun Rhannu Prentisiaethau Sir Benfro, a lansiwyd yn ddiweddar.  Mae cyflogwyr yn y sector ynni wedi codi bron i £50,000 i ariannu’r cynllun, sy’n galluogi prentisiaid i gael gwaith gan gwmnïau ar y cyd.  Mae hyn wedi galluogi i bum prentis gael cefnogaeth i gael gwaith; fel arall, efallai na fyddai’r cwmni bach neu ganolig y maent yn gweithio iddo wedi gallu talu’r cyflog llawn, ac ni fyddent wedi gallu cynnig swydd.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Y fantais wirioneddol i ddysgwyr yn sgil cymryd rhan yn y cynlluniau prentisiaeth hyn yw ystod y profiad y gallant ei chael, a all eu paratoi i gael gwell cyfle am gyflogaeth amser llawn yn y dyfodol.  Dim ond paratoi dysgwyr yn well a gwella’u medrau ar gyfer byd gwaith y gall gweithio i nifer o gwmnïau ei wneud.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Cas-blaidd yn gwasanaethu pentref gwledig Cas-blaidd a’r ardal gyfagos.  Fe’i cynhelir gan awdurdod lleol Sir Benfro.  Ar hyn o bryd, mae 42 o ddisgyblion ar y gofrestr, sy’n cynnwys saith disgybl oedran meithrin rhan-amser.  Dros y tair blynedd ddiwethaf, mae tua 9% o ddisgyblion wedi bod yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd gryn dipyn yn is na’r cyfartaledd ar gyfer Cymru.  Daw pedwar deg tri y cant o ddisgyblion o gartrefi lle siaredir Cymraeg.  Mae tua 21% o ddisgyblion ar y gofrestr anghenion dysgu ychwanegol. 

Diwylliant ac ethos

Mae’r ysgol yn gymuned groesawgar sy’n annog safonau moesol uchel ac ymddygiad da ymhlith disgyblion.  Mae staff yn meithrin ethos gofalgar sy’n golygu bod disgyblion yn cael yr un cyfle i elwa ar bob agwedd ar fywyd ysgol.  Mae staff yn hyrwyddo gofal a pharch rhwng disgyblion ac oedolion a rhwng disgyblion a’u cyfoedion yn effeithiol. 

Datganiad cenhadaeth yr ysgol yw ‘galluogi pob plentyn i ddatblygu fel unigolyn cyfan o ran meddwl, ysbryd a chorff, ac i bawb sy’n gysylltiedig â’r ysgol fod yn rhan o gymuned hapus, iach, ddiogel a gofalgar’.  Caiff y datganiad cenhadaeth ei ddeall yn dda gan bawb yn yr ysgol.

Gweithredu

Mae’r cyngor ysgol yn gweithio’n frwdfrydig gyda’r pennaeth a’r corff llywodraethol i wella lles ar draws yr ysgol.  Blaenoriaeth allweddol i’r cyngor ysgol fu datblygu dealltwriaeth disgyblion o bwysigrwydd mynd i’r ysgol.  Mae wedi canolbwyntio ar annog cyfrifoldeb am bresenoldeb da ymhlith disgyblion.

Mae presenoldeb yn eitem reolaidd ar agenda’r cyngor ysgol.  Mae’r pennaeth yn gweithio gyda’r cyngor ysgol i ddadansoddi data presenoldeb yr ysgol a nodi tueddiadau mewn absenoliaeth.  Defnyddiodd y cyngor ysgol holiaduron gyda phob un o’r disgyblion i ddarganfod eu safbwyntiau mewn perthynas â phresenoldeb.  Mae aelodau o’r cyngor ysgol yn monitro agwedd eu cyfoedion tuag at eu presenoldeb personol ar ffurf holiadur ddwywaith y flwyddyn.  O ganlyniad, mae’r ysgol wedi cyflwyno ystod eang o strategaethau i wella a chynnal presenoldeb da yn yr ysgol.  Er enghraifft, maent yn dathlu llwyddiannau disgyblion bob tymor trwy ddefnyddio systemau gwobrwyo.  Caiff hyn effaith gadarnhaol ar les ac ymddygiad disgyblion a’u hagwedd at ddysgu.

O ganlyniad i ddadansoddi deilliannau holiaduron a’r arolwg blynyddol, awgrymodd y cyngor ysgol newidiadau ac addaswyd y polisi presenoldeb sawl gwaith yn ystod y flwyddyn ddiwethaf.  Mae’n mynd ati i ddatblygu’r cynllun gweithredu presenoldeb blynyddol hefyd.  Mae cynnwys disgyblion yn gwneud yn siŵr bod ganddynt berchnogaeth o’r polisi a’r meysydd i’w gwella yn yr ysgol.  Er mwyn ennyn diddordeb a chefnogaeth rhieni, mae’r cyngor ysgol wedi creu taflen wybodaeth ddefnyddiol am bwysigrwydd presenoldeb da.

Mae’r cyngor ysgol yn gwneud cyflwyniadau rheolaidd i’r corff llywodraethol yn amlygu pwysigrwydd presenoldeb da.  Mae’r cyflwyniadau hyn yn gwneud yn siŵr bod presenoldeb yn parhau i fod yn flaenoriaeth i’r ysgol. 

Deilliannau

Mae lefelau presenoldeb disgyblion yn rhagorol.  Mae canran presenoldeb yr ysgol wedi ei gosod yn y 25% uchaf yn gyson o gymharu ag ysgolion tebyg ar sail meincnodau prydau ysgol am ddim.  Mae disgyblion yn meddu ar ddealltwriaeth lawn o bwysigrwydd mynd i’r ysgol.  Mae’r cyngor ysgol wedi creu pamffled i annog a chynnal presenoldeb uchel ac wedi ei rannu ag ysgolion eraill yn y dalgylch.  Caiff hyn effaith gadarnhaol ar bresenoldeb yn Ysgol Cas-blaidd ynghyd â phresenoldeb mewn ysgolion eraill.

Mae gwella a chynnal presenoldeb wedi cyfrannu’n sylweddol at y rhan fwyaf o ddisgyblion yn gwneud cynnydd da yn eu dysgu yn ystod eu cyfnod yn yr ysgol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gilfach Fargoed yn gwasanaethu cymuned Gilfach ger Bargoed yn awdurdod lleol Caerffili.  Mae 155 o ddisgyblion amser llawn rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr.  Mae tua 30% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd uwchlaw cyfartaleddau lleol a chenedlaethol.  Mae gan ryw 15% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, ac mae gan ychydig iawn o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae bron pob un o’r disgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig ac yn dod o gartrefi lle siaredir Saesneg fel y brif iaith.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae gweithdrefnau hunanarfarnu trylwyr, sy’n cynnwys cymuned yr ysgol gyfan, yn sicrhau hinsawdd sy’n datblygu a gwella’n barhaus ar gyfer yr holl randdeiliaid.

Mae arweinwyr yn monitro cynnydd yn erbyn y cynllun datblygu ysgol yn helaeth ac yn rheolaidd i arfarnu llwyddiant mentrau.  Mae strategaethau trylwyr ar gyfer hunanarfarnu a chynllunio gwelliant yn nodweddion rheolaidd yng ngweithgareddau’r ysgol ac yn elfen bwysig o waith pob un o’r staff.  Mae elfennau hynod effeithiol yn cynnwys gwrando ar ddysgwyr yn rheolaidd, arsylwadau gwersi ffocysedig a theithiau dysgu, adolygu llyfrau’n drylwyr, a sylw trylwyr i ddata.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd y nodwyd ei fod yn arfer sy’n arwain y sector

I ddechrau, nododd yr uwch dîm arweinyddiaeth (UDA) y meysydd allweddol canlynol sy’n gwneud hunanarfarnu effeithiol, sef:

  • Arsylwi Addysgu a Dysgu
  • Craffu ar Waith
  • Gwrando ar Ddysgwyr
  • Dadansoddi Data
  • Ystyried Barn Rhanddeiliaid
  • Cynllunio Craffu
  • Dadansoddi Ansawdd yr Amgylchedd Dysgu

Mae cynnydd dysgwyr yn cyfrannu at y meysydd allweddol hyn.  Mae arweinwyr yn rhoi sylw trylwyr i fonitro’r cynnydd hwn ac asesu effaith ymyriadau.

Mae arweinwyr yn ymgymryd â rhaglen flynyddol fanwl o weithgareddau hunanarfarnu, sy’n nodi’r camau gweithredu, yr unigolion sy’n gyfrifol a’r effaith ar hunanarfarnu.  Mae pob aelod o gymuned yr ysgol yn cymryd rhan yn y rhaglen hunanarfarnu hon, ac mae eu rolau wedi eu nodi’n glir.  Gan fod cynnydd disgyblion yn cael mwy o flaenoriaeth nag unrhyw beth arall yn y broses hunanarfarnu, mae’r rhaglen yn cynnwys gweithdrefnau asesu helaeth yr ysgol.  Mae arweinwyr yn trefnu gweithgareddau allweddol yn rheolaidd, sy’n cael effaith benodol ac ystyrlon ar y broses hunanarfarnu.  Mae pob tasg asesu y mae staff yn ymgymryd â hi, sydd naill ai’n safonedig neu’n fewnol, yn arwain at dargedau neu gamau gweithredu penodol i gefnogi gwelliant ysgol a chynnydd disgyblion.

Mae staff yn olrhain cynnydd pob disgybl yn fanwl, ac yn monitro’r rheiny sydd mewn perygl o fethu cyrraedd targedau neu y mae’r ysgol yn eu hystyried yn “Ddysgwyr sy’n Agored i Niwed” hyd yn oed yn agosach, ac yn ffurfio rhan o drafodaethau rheolaidd am gynnydd disgyblion yn ystod cyfarfodydd staff.  Mae staff yn profi pob disgybl sy’n cael ymyrraeth bob hanner tymor, ac yn defnyddio canlyniadau’r rhain, yn ogystal â gwybodaeth ynghylch cynnydd, i asesu effeithiolrwydd pob ymyrraeth a darparu targedau unigol, ychwanegol ar gyfer y disgybl hwnnw.  Mae targedau rheoli perfformiad yn cysylltu’n uniongyrchol â thargedau heriol o ran cynnydd disgyblion a gwelliant ysgol gyfan. 

Mae’r ysgol wedi ymdrechu i wella rôl llywodraethwyr yn y broses hunanarfarnu, ac mae bellach yn cynnal diwrnod blynyddol lle caiff yr holl staff a llywodraethwyr gyfle i gyfarfod i adolygu’r cynllun datblygu ysgol, gan sicrhau bod llywodraethwyr yn cymryd rhan weithredol mewn hunanarfarnu’r ysgol. 

Mae’r rhaglen fanwl ‘Gwrando ar Ddysgwyr’, sy’n dadansoddi ymatebion ac yn darparu data ystyrlon i gefnogi hunanarfarnu, yn ogystal â’r gwaith arall ar farn rhanddeiliaid, yn sicrhau bod pob aelod o gymuned yr ysgol yn llywio hunanarfarnu yn effeithiol.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau disgyblion?

Gwnaed gwelliannau sylweddol mewn safonau llythrennedd a rhifedd dros y flwyddyn ddiwethaf.  Er enghraifft, ym Medi 2014, roedd oedran darllen tua 24% o ddisgyblion islaw eu hoedran cronolegol.  Erbyn Medi 2015, roedd y ffigur hwn yn llai na hanner hyn. 

Gwnaed gwelliannau sylweddol gan ddisgyblion ar ymyriadau:

Y Cyfnod Sylfaen

Yn nhymor yr hydref, o’r disgyblion hynny sy’n cael ymyriadau llythrennedd, gwnaeth 65% gynnydd gwell na’r disgwyl o ran eu hoedrannau darllen.  Gwnaeth cant y cant o ddisgyblion gynnydd gwell na’r disgwyl mewn rhifedd. 

Cyfnod Allweddol 2

Yn nhymor yr hydref, o’r disgyblion hynny sy’n cael ymyriadau llythrennedd, gwnaeth 77% gynnydd gwell na’r disgwyl o ran eu hoedrannau darllen.  Gwnaeth naw deg y cant o ddisgyblion gynnydd gwell na’r disgwyl mewn rhifedd. 

Yn sgil ymdrechu i sicrhau bod gan ddysgwyr o leiaf lefelau da o gymhwysedd mewn llythrennedd a rhifedd, roedd canlyniadau’r ysgol mewn profion cenedlaethol gryn dipyn yn uwch na’r disgwyl.  Mae uwchlaw lefel yr awdurdod lleol, y teulu o ysgolion tebyg a Chonsortiwm De Ddwyrain Cymru ar gyfer sgorau safonedig >95 ym mhob grŵp blwyddyn heblaw un, sydd wedi cael ei dargedu’n benodol ar gyfer ymyrraeth ychwanegol. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer dda o fewn ei chlwstwr o ysgolion tebyg.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol ddydd gymunedol arbennig sy’n darparu ar gyfer 167 o ddisgyblion 3-19 oed yw Ysgol Hen Felin.  Mae gan ddisgyblion amrywiaeth o anawsterau, gan gynnwys anhwylderau’r sbectrwm awtistig (ASA), anawsterau dysgu difrifol (ADD), anawsterau dysgu dwys a lluosog (ADDLl), nam ar y clyw (NC) ac anhwylder diffyg canolbwyntio a gorfywiogrwydd (ADHD).

Cenhadaeth yr ysgol yw darparu amgylchedd diogel a meithringar lle gall pob disgybl gyflawni ei botensial.

Mae’r ysgol wedi’i threfnu’n bedair adran: y Cyfnod Sylfaen; sector cynradd; sector uwchradd ac ymadawyr (ôl-16).  Caiff y dysgu ei addasu yn unol ag anghenion dysgu unigol pob plentyn.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Yn sgil cynnydd yn nifer y disgyblion sydd wedi cael diagnosis ag anhwylderau’r sbectrwm awtistig sydd ag anawsterau ymddygiadol a synhwyraidd difrifol, mae’r ysgol wedi ailystyried ei methodoleg ar gyfer addysgu a rheoli ymddygiad.  Er bod yr ysgol wedi gweithio’n effeithiol gyda phlant sydd ag anghenion addysgol arbennig, roedd angen dull gwell er mwyn cynnal amgylchedd dysgu hapus a gwella safonau disgyblion.  Felly, bu’r ysgol yn gweithio gydag un o’i phartneriaid, sef arbenigwr ymddygiad annibynnol, ar ddull newydd ar gyfer rheoli ymddygiad disgyblion.  Mae’r dull yn gwerthfawrogi pob plentyn ac yn teilwra rhyngweithio a phrofiadau dysgu â’u hanghenion unigol, gan gynnwys eu gallu i hunanreoleiddio a rhannu sylw â phlant eraill. 

Caiff y bartneriaeth ei hariannu trwy’r Grant Amddifadedd Disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn Ysgol Hen Felin, rydym wedi lleihau ymddygiadau amhriodol disgyblion ac wedi cynyddu eu cyfle i elwa ar ddysgu, trwy ein dull newydd sy’n cael ei ymgorffori yn ein harfer ddyddiol yn yr ysgol.  Trwy weithio i ddechrau ar allu disgyblion i reoleiddio eu hymddygiad a rhannu sylw, rydym yn datblygu eu gallu i barhau i ymgysylltu â rhywun arall.  Mae’r ddau allu cychwynnol hyn yn hanfodol i’n harfer.  Wrth i bob disgybl feistroli’r rhain, mae wedyn yn bosibl iddynt gymryd rhan mewn gwersi a chynnal eu hymddygiad am gyfnodau hwy yn y dosbarth.

Datblygodd yr ysgol dîm cymorth ymddygiad o aelodau staff a phartneriaid o’r darparwr annibynnol.  Mae’r tîm yn canolbwyntio ar nodi ymddygiadau amhriodol disgyblion ac yn dyfeisio strategaethau i reoli’r rhain a’u lleddfu.  Mae hyfforddi staff ynglŷn â’r strategaethau ymddygiad unigol yn agwedd bwysig ar waith y tîm.  Dros gyfnod, mae’r tîm wedi tyfu ac yn parhau i gynnal rheolaeth ymddygiad effeithiol dros nifer y plant ag ymddygiadau anodd sy’n dechrau yn Ysgol Hen Felin sy’n cynyddu o hyd.

Yn 2012, sefydlodd y tîm grwpiau symud dyddiol i wella ymwybyddiaeth disgyblion o’u corff, galluoedd gofodol gweledol a medrau symud.  Yn ychwanegol, sefydlwyd grwpiau medrau cymdeithasol ar gyfer cyfnod allweddol 4 a’r grŵp ymadawyr ysgol.  Mae’r sesiynau hyn yn canolbwyntio ar gymryd tro, datrys problemau a chyfathrebu â chyfoedion.  Nod ein grwpiau yw hyrwyddo medrau a rhyngweithio disgyblion, cefnogi datblygiad eu hunanofal a datblygu perthnasoedd a chyfeillgarwch.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r dull hwn wedi cael effaith gadarnhaol ar bresenoldeb disgyblion a’u lles ac mae wedi lleihau nifer yr achosion yn ymwneud ag ymddygiad.  Mae defnyddio’r dull hwn sy’n seiliedig ar berthynas wedi rhoi cyfle i aelodau staff ddod i adnabod pob plentyn yn well, a deall eu proffil unigol, trwy gofnodi a dadansoddi trylwyr.  Mae’r ddealltwriaeth gynhwysfawr hon o bob disgybl yn ategu lleihau’r ymddygiadau a ddangosir.

Mae lefelau ymgysylltu â disgyblion mewn gwersi wedi gwella’n sylweddol ers cyflwyno’r dull hwn yn 2010.  Mae hyn oherwydd bod yr ysgol bellach yn llwyddo i gynorthwyo pob disgybl i feistroli hunanreoleiddio a medrau sylw ar y cyd.  Yn benodol, mae perthynas disgyblion â staff a phobl eraill yn datblygu’n berthynas well o ddealltwriaeth a pharch ar y ddwy ochr.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae gwaith gyda’r bartneriaeth hon wedi cael ei gyfleu a’i rannu’n effeithiol gydag ysgolion eraill yn Ne Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gynradd Rhiwbeina yng Ngogledd Caerdydd.  Mae 695 o ddisgyblion ar y gofrestr, ac mae 21 o ddosbarthiadau yn yr ysgol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim, ac mae anghenion dysgu ychwanegol gan 15% ohonynt.  Daw rhyw 11% o ddisgyblion o gefndiroedd lleiafrifoedd ethnig, ac mae 6% yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae disgyblion yn cyflawni ymhell uwchlaw disgwyliadau lleol a chenedlaethol yn gyson flwyddyn ar ôl blwyddyn.

Gall pob disgybl lwyddo.  Mae angerdd ymarferwyr yr ysgol yn deillio o’r gred sylfaenol y bydd disgyblion, os bydd ysgolion yn eu trochi mewn cwricwlwm eang, creadigol, yn datblygu’r medrau, y wybodaeth a’r brwdfrydedd i ddod yn gwir ddysgwyr gydol oes. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Dros gyfnod, mae aelodau staff wedi datblygu dull ysgol gyfan cynaliadwy a phersonol o gynllunio a chyflwyno profiadau dysgu bob hanner tymor. 

Mae’r ysgol yn ennyn diddordeb ei disgyblion mewn cwricwlwm cyfoethog ac amrywiol o’u diwrnod cyntaf yn y feithrinfa i’w diwrnod olaf ym mlwyddyn chwech.  Mae staff yn cyflwyno disgyblion i hanfodion arfer greadigol yr ysgol yn gynnar.  O ganlyniad, mae’n dod yn ffordd naturiol o ddysgu.

Yn ystod eu taith drwy’r ysgol, mae disgyblion yn cael profiad mewn chwech o destunau y flwyddyn sy’n darparu rhediad ac amrywiaeth i’w dysgu.  Mae aelodau staff wedi creu’r dull hwn yn benodol i ennyn diddordebau gwahanol a chwalu rhwystrau dysgu rhwng y rhywiau, anghenion unigol a phynciau.

Mae’r cwricwlwm personoledig hwn a chynlluniau gwaith yn adlewyrchu arbenigedd, brwdfrydedd a thalentau staff.  Mae’r ysgol wedi bod yn gyson o ran caniatáu i staff weithio ar y cyd i drafod, ymchwilio a dyfeisio adnoddau perthnasol sy’n hwyluso darparu cwricwlwm eang a chytbwys.  Mae cydlynwyr yn defnyddio’u diddordebau a’u medrau eu hunain ac yn ymestyn eu datblygiad proffesiynol y tu hwnt i ffiniau’r ysgol.  Er enghraifft, wrth greu’r testun ‘Tŷ Glöwr / Coal House’, ymwelodd cydlynwyr â chymuned lofaol yng Nghymru, buont yn edrych ar gofnodion plwyf, yn cyfweld â thrigolion ac yn ymweld â mynwentydd ac amgueddfa leol er mwyn cynhyrchu testun am y gorffennol sy’n parhau i fod yn destun gwir a pherthnasol.

Wrth gynllunio’r ddarpariaeth, mae aelodau staff yn ystyried mentrau newydd, newidiadau yn y cwricwlwm a datblygiadau mewn technoleg, a’u perthnasedd penodol i’r ysgol.  Ar yr un pryd, mae hoffter o ddysgu a diddordeb dysgwyr yn parhau’n ganolog i’r cwricwlwm creadigol.  O ganlyniad, mae aelodau staff yn datblygu testunau drwy wrando ar ddysgwyr sy’n rhoi blaenoriaeth i ddiddordebau naturiol y disgyblion.  Er enghraifft, mae Ymchwiliad y Titanic yn gyson boblogaidd ymhlith dysgwyr ac mae’n gyfrwng rhagorol ar gyfer datblygu eu llythrennedd, rhifedd, eu medrau meddwl a’u medrau datrys problemau.  Rhan annatod o gwricwlwm yr ysgol hefyd yw’r angen i feithrin hunaniaeth a balchder Cymreig yn y dysgwyr, o archwilio hynt a helynt Owain Glyndŵr i ymchwilio i’r cwestiwn mawr ‘Pam mae ein nant leol wedi’i henwi yn Rhydwaedlyd?’

Mae ymdeimlad o berchenogaeth ar y cyd yn ystod y broses gynllunio yn sicrhau bod aelodau staff yn cyflwyno ac yn coleddu testunau gydag angerdd a brwdfrydedd.  Mae staff a disgyblion yn ‘byw’ y testun trwy ddrama a chwarae rôl cynaledig.  Er enghraifft, pan fyddant yn dysgu am fywyd fel plentyn yn oes Fictoria, mae aelodau staff yn rhoi i’r disgyblion enw a phersona plentyn amddifad go iawn o ddogfennau wyrcws mewn dinas i ddisgyblion.  Yn ystod yr hanner tymor, bydd stori pob plentyn yn datblygu.  Bydd disgyblion yn datblygu’u medrau rhifedd trwy ddefnyddio cofnodion y wyrcws i fesur dognau bwyd dyranedig.  Mae staff yn defnyddio pob cyfle i fanteisio ar gysylltiadau trawsgwricwlaidd o fewn pob testun, gan greu dull cyfannol o ddysgu.  Mae ymdrwytho ym mhob pwnc yn arwain at lefelau uchel o ymgysylltiad a safonau uchel.

Nid yw’r dysgu yn dod i ben yn yr ystafell ddosbarth.  Mae disgyblion yn ddigon brwdfrydig i ehangu eu hoffter o ddysgu gartref.  Maent yn gwneud defnydd helaeth o ddysgu yn yr awyr agored a’r gymuned fel adnodd dysgu.  Mae disgyblion yn actio fel Celtiaid anrheithiol yn y goedwig leol neu’n llafarganu defodau claddu mewn safle Neolithig.

Pa effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

O ganlyniad i’r staff yn teilwra cwricwlwm eang a chreadigol i fodloni’u hanghenion, mae disgyblion yn ddysgwyr cydnerth, dyfeisgar, annibynnol a chydweithredol sy’n anturus a chreadigol.  Mae eu hymgysylltiad gweithredol mewn testun yn eu galluogi i ddefnyddio’u medrau dysgu cydweithredol hyderus yn hawdd a chymhwyso a gwneud cysylltiadau rhwng eu dysgu a phrofiadau bywyd go iawn.  Mae arddulliau addysgu cyffrous ac ysgogol yr ysgol yn creu dysgwyr gydol oes, llawn cymhelliant nad oes ofn arnynt wneud penderfyniadau a gosod eu targedau eu hunain.  Mae rhediad y dysgu a’r profiadau cyfoethog yn sicrhau bod dysgwyr yn llythrennog a rhifog iawn a bod ganddynt safonau cymhwysedd digidol rhagorol.  Maent yn anelu’n uchel ac yn ymfalchïo yn eu cyflawniadau ac yn eu mwynhau.  Mae canlyniadau’r ysgol yn dilysu hyn.

Sut mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer dda hon?

Mae staff wedi rhannu’r arfer hon o fewn y clwstwr lleol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol gyfun gymysg 11-16 oed cyfrwng Saesneg ar arfordir Gogledd Cymru yn Hen Golwyn yw Ysgol Bryn Elian.  Mae 962 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 154 o ddisgyblion yn y chweched dosbarth.  Mae 20% o’r disgyblion yn byw yn y 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig, ac mae gan 21% o ddisgyblion hawl i gael prydau ysgol am ddim.

Mae’r ysgol yn derbyn disgyblion ar draws yr ystod gallu, ac mae gan ryw 27% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.

Mae arwyddair yr ysgol, sef Llwyddiant i Bawb, (‘Achievement for All’), yn amlwg ar draws ein gwaith, o’r rhyngweithio dyddiol rhwng staff, disgyblion a rhieni i ethos yr ysgol, fel y gwelir yn ein cynllunio, ein blaenoriaethau a’n canlyniadau.

Cyd-destun ac arfer i’r arfer sy’n arwain y sector

Dechreuodd y tîm arweinyddiaeth presennol ar ei waith yn 2008 a chyflwynodd ymrwymiad i ddatblygu medrau llythrennedd o’r enw all@ybe.  Caiff y rhaglen hon ei chryfhau bob blwyddyn, ac ehangwyd y rhaglen i gynnwys datblygu rhifedd a medrau meddwl ar draws y cwricwlwm.

Caiff pob un o’r athrawon eu hannog i fod yn fodelau rôl da ar gyfer datblygiadau llythrennedd a chynllunio ar gyfer llythrennedd fel profiad dysgu sylfaenol ym mhob gwers. 

Mae polisïau ac arferion yn cyd-fynd â’r Safonau Addysgu Proffesiynol sy’n datgan bod yn rhaid i athrawon: “Gael disgwyliadau uchel o blant a phobl ifanc er mwyn gwella deilliannau a lles ar gyfer pob dysgwr…..Deall y cyd-destun polisi addysg cenedlaethol yng Nghymru a blaenoriaethau cenedlaethol Llywodraeth Cymru ar gyfer addysg…….Deall eu rôl mewn gwella medrau llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm.”

Caiff cwricwlwm yr ysgol ei adolygu a’i arfarnu’n gyson i fodloni anghenion ein plant.  Mae’n fodel amrywiol a phwrpasol, sydd wedi cael effaith gadarnhaol ar bresenoldeb, ymgysylltiad a chyrhaeddiad disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae mentrau o fewn y rhaglen yn cynnwys:

  • Rhaglen BEES (Bryn Elian Enrichment Skills) Blwyddyn 7 sy’n addysgu ystod o fedrau llythrennedd, meddwl a rhifedd am 100 munud yr wythnos, yn seiliedig ar destunau a themâu
  • Arbrofi â phrosiect ymyrraeth llythrennedd Headsprouts o fewn prosiect rheoledig yn seiliedig ar ymchwil gyda myfyrwyr o Brifysgol Bangor
  • Cyfarfodydd Blaenoriaeth Ysgol Gyfan sy’n canolbwyntio ar lythrennedd neu rifedd a cheisio datblygu a rhannu arfer dda bresennol ar draws meysydd pwnc
  • HMS ysgol gyfan ar addysgeg, sy’n cael ei gynnal gan arbenigwyr addysgol a gymeradwywyd yn rhyngwladol, i gadw’r ffocws ar gelfyddyd addysgu a hyrwyddo diwylliant o arfer arloesol ymhlith ein staff
  • Digwyddiadau ‘marchnad’ fel HMS ar gyfer pob un o’r staff sy’n cynnwys sesiynau cyfnos i arddangos eu harfer orau mewn meddwl, llythrennedd a rhifedd
  • Datblygu un ar ddeg Targed Llythrennedd sy’n rhan annatod o’n dull o farcio a rhoi adborth, gan ganolbwyntio ar un ar ddeg maes dysgu cyffredin ar draws pob maes pwnc.  Gellir gweld y rhain ym mhob llyfr a chynlluniwr ac arwain at nodi camgymeriadau i ddisgyblion ganolbwyntio arnynt trwy dasgau penodol
  • Prosiect gwerthfawr gyda chydweithwyr cynradd sy’n dangos elfen o’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd o’r Cyfnod Sylfaen i Flwyddyn 9, gan ganolbwyntio ar gynllunio ar gyfer datblygu llythrennedd, celfyddyd addysgu medrau llythrennedd, asesu ac arfarnu deilliannau
  • Calendr o themâu llythrennedd misol, i’w ddefnyddio ym mhob ystafell ddosbarth, i annog dull ffocysedig ar draws meysydd pwnc ar ddysgu ar y cyd
  • Trefnu Blwyddyn 7 yn setiau bedair wythnos ar ôl iddynt ddechrau ar sail gallu mewn rhifedd neu lythrennedd, mewn clystyrau pwnc wedi’u bandio’n briodol.

Yn ogystal â hyn, caiff cwricwlwm yr ysgol ei adolygu’n rheolaidd i sicrhau ei fod yn addas ar gyfer anghenion dysgwyr ac yn cynyddu eu cyfleoedd i’r eithaf.

Yng Nghyfnodau Allweddol 3 a 4 fel ei gilydd, cynyddwyd amser ar gyfer Saesneg a Mathemateg, i ymgorffori gwersi rhifedd a llythrennedd ar draws Cyfnod Allweddol 3, gyda gwersi neilltuedig ar gyfer datblygu medrau ym Mlwyddyn 7 hefyd.

Yng Nghyfnod Allweddol 4, cefnogir system dewisiadau agored gan wasanaethau ar gyfer disgyblion i esbonio’r gofynion a’r cyfleoedd o fewn meysydd pwnc newydd, cyfweliadau unigol ag uwch staff er mwyn trafod dyheadau, cryfderau a sut i wneud penderfyniadau, yn ogystal â chyflwyniadau i rieni.  Creffir ar ddewis cwricwlwm pob disgybl o ran addasrwydd, gydag asiantaethau allanol yn cefnogi’r cynnig – rydym yn gweithio gydag ysgolion lleol eraill, y Rhwydwaith 14-19, y coleg lleol a darparwyr yn y gwaith er mwyn sicrhau bod dewisiadau opsiwn yn ychwanegu’n briodol at gwricwlwm craidd disgybl.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r gwaith a wnawn i wella medrau llythrennedd a rhifedd ein disgyblion, a datblygu cwricwlwm ymatebol, yn cael effaith uniongyrchol ar nifer o feysydd allweddol, sef:

  • Mwynhad disgyblion o ddysgu, sy’n fwy oherwydd hyder gwell bod ganddynt yr offer i gymryd rhan mewn dysgu
  • Gallu disgyblion i ddatblygu mwy o annibyniaeth fel dysgwyr, fel y gellir gweld trwy eu defnydd o fapiau meddwl fel offer dysgu i ddadansoddi ac arfarnu
  • Cynlluniau gwaith ar draws pob adran sy’n cynllunio’n effeithiol ar gyfer addysgu, asesu ac arfarnu medrau llythrennedd a rhifedd mewn deilliannau
  • Darpariaeth well ar gyfer y FfLlRh, y mae elfennau bellach yn rhan o gynlluniau gwaith adrannol mewn ffordd sy’n briodol, yn berthnasol a defnyddiol i ddilyniant disgybl
  • Mae adborth i ddisgyblion yn cyd-fynd yn fwy â datblygiad eu medrau llythrennedd a rhifedd ar draws pob pwnc, ac wedi’i integreiddio’n llawn â marcio cynnwys pynciau
  • Craffu ar lyfrau’n rheolaidd, sy’n arwain at adborth manwl i staff a chasglu enghreifftiau o arfer dda, sydd wedi cael eu rhannu’n eang, e.e. trwy weithgareddau cymorth GWE, gydag ysgolion eraill
  • Deilliannau gwell mewn profion cenedlaethol, deilliannau Lefel 1 a Lefel 2, yn ogystal â chanlyniadau rhagorol mewn Medrau Allweddol a Medrau Hanfodol a Bagloriaeth Cymru ar bob lefel.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rydym wedi gweithio’n agos ag ysgolion eraill trwy Her Ysgolion Cymru a’r Rhaglen Ymarferwyr Arweiniol a Datblygol, i rannu ein polisïau a’n harferion.

Mae ein gwaith ar Fapiau Meddwl, a arweiniodd at gael ein hachredu yn Ysgol sy’n Meddwl yn 2013, sy’n cael ei ymgorffori’n llawn i gefnogi datblygu llythrennedd a rhifedd, wedi cael ei rannu â’n cydweithwyr cynradd lleol trwy HMS, yn yr un modd â’n dull cynllunio ar gyfer y FfLlRh.  Rydym yn gwneud cyflwyniadau mewn digwyddiadau rhanbarthol a chenedlaethol yn rheolaidd i rannu ein harfer ac mae ysgolion yn ymweld â ni’n rheolaidd i edrych ar ein modelau cyflwyno.  Rydym wedi gweithio’n agos ag ysgolion cynradd bwydo hefyd i ddatblygu a rhannu dulliau o ymdrin â llythrennedd a rhifedd o fewn y cwricwlwm.  Defnyddiodd y rhanbarth lyfryn o ddeunydd enghreifftiol ar gyfer arfer orau mewn asesu gydag ysgolion eraill yn ddiweddar.  Hefyd, fe wahoddom yr Athro David Hyrle i fod yn brif siaradwr mewn digwyddiad a drefnwyd gennym ni gyda GWE i rannu arfer dda, yn enwedig o ran Medrau Meddwl.  Yn olaf, fe wnaethom drefnu ac arwain cynhadledd Arddangos Arfer Dda gyda’n teulu o ysgolion, a’i strwythuro o amgylch ein gwaith ar wella ysgol yn gysylltiedig â modelau cwricwlwm a medrau.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Hafod-y-Wern yn ardal Parc Caia yn Wrecsam.  Mae’r ysgol yn darparu addysg i 276 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed.  Mae chwe dosbarth oedran unigol, tri dosbarth oedran cymysg a dosbarth meithrin.  Hefyd, mae dosbarth yr awdurdod lleol ag adnoddau i ddisgyblion sydd ag anghenion dysgu penodol.  Mae bron i 56% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn yn sylweddol uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol a chyfartaledd yr awdurdod lleol.  Mae gan tua 25% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae gan ychydig iawn o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Daw bron pob un o’r disgyblion o gartrefi Saesneg eu hiaith ac mae ychydig iawn ohonynt yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Nid oes yr un disgybl yn nodi ei fod yn siarad Cymraeg gartref.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Roedd angen i’r ysgol sicrhau bod dulliau ar waith i nodi a monitro effaith difreintedd ar gyrhaeddiad disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Sefydlodd yr ysgol dîm ‘pryder a gweithredu’.  Mae’r tîm yn cynnwys y gweithiwr cymdeithasol addysg, cymorth rhieni,  gweithiwr cymorth bugeiliol a’r pennaeth.  Mae’r tîm yn gwahodd nyrs yr ysgol a swyddog presenoldeb i gyfarfodydd, yn ôl yr angen.  Mae’r tîm ‘pryder a gweithredu’ yn cyfarfod unwaith bob pythefnos.  Fel ysgol mewn ardal o amddifadedd lluosog, mae’r grŵp o weithwyr proffesiynol yn cymryd rhan mewn llawer o gyfarfodydd a gweithgareddau yn ystod yr wythnos ysgol.  Mae’n hanfodol bod y tîm ‘pryder a gweithredu’ yn cyfarfod bob pythefnos i rannu gwybodaeth berthnasol yn ymwneud â chyfarfodydd, digwyddiadau a gweithgareddau.  Yn ystod y cyfarfodydd hyn, mae rhannu gwybodaeth yn aml yn esbonio pam y mae rhai disgyblion a rhieni yn ymddwyn mewn ffordd benodol.

Fel ysgol, rydym wedi datblygu dogfen yr ydym wedi ei galw’n ‘Matrics Dilyniant ac Asesu Ymgysylltiad’.  Taenlen yw hon sy’n defnyddio’r penawdau canlynol i fapio anghenion disgyblion:

  • canran presenoldeb
  • presenoldeb awdurdodedig
  • presenoldeb anawdurdodedig
  • gwaharddiadau
  • lefel anghenion ychwanegol
  • sgorau profion safonol cenedlaethol Cymru ar gyfer Saesneg a rhifedd
  • ymglymiad gwasanaethau cymdeithasol, gan gynnwys amddiffyn plant
  • plant mewn angen
  • CAHMS
  • tîm o amgylch y plentyn
  • ymglymiad cymorth rhieni
  • prydau ysgol am ddim
  • plant sy’n derbyn gofal
  • Saesneg fel iaith ychwanegol

Mae staff yn dyrannu sgôr ar gyfer pob un o’r penawdau.  Mae’r sgôr hon yn dibynnu ar ei harwyddocâd o ran lles y plentyn; er enghraifft, bydd y gofrestr amddiffyn plant yn cofrestru sgôr uchel.  Yna, mae’r daenlen yn rhoi’r holl ddisgyblion yn ôl trefn eu hanghenion.  Mae’n hawdd diweddaru’r daenlen pan ddaw gwybodaeth newydd i’r amlwg neu pan fydd amgylchiadau’n newid.

Ar ddechrau bob tymor, mae staff yn defnyddio’r ddogfen yn y cyfarfod ‘pryder a gweithredu’ i nodi anghenion disgyblion unigol.  Mae’r tîm yn gweithio trwy bob dosbarth unigol i sicrhau eu bod yn craffu ar bob disgybl o ran anghenion posibl.  Yna, mae’r tîm yn defnyddio ffurflen monitro dosbarth â phenawdau cyfatebol, ac yn amlygu anghenion penodol disgyblion fel coch, oren neu wyrdd.  Pan fydd staff yn nodi lefel benodol o angen yn ystod y cyfarfod, bydd y tîm yn cytuno ar gamau gweithredu penodol i gynorthwyo’r disgybl neu’r teulu.  

O’r cyfarfod, gellir cymryd y camau canlynol

Cymorth i’r teulu:

  • rhoi gwybod i athrawon am unrhyw broblemau
  • cysylltu â’r rhieni
  • cymorth gan y gwasanaethau cymdeithasol
  • trefnu cyfarfodydd ‘tîm o amgylch y plentyn’
  • trefnu ymweliad gan weithiwr cymdeithasol addysg
  • trefnu ymweliad/cyfarfod cymorth rhieni
  • trefnu cymorth bugeiliol

Cymorth i’r plentyn:

  • llunio cynllun addysg unigol
  • llunio cynllun ymddygiad unigol
  • trefnu cyfarfod rhwng yr athro/athrawes/rhiant a’r plentyn
  • trefnu i ymgynghorydd cymorth rhieni weithio gyda’r plentyn
  • trefnu mentora 1:1 neu gymorth grŵp gyda gweithiwr cymorth bugeiliol yr ysgol
  • trefnu sesiynau mentora yn y gymuned leol
  • trefnu cwnsela â chwnsler mewnol yr ysgol
  • trefnu grŵp gofalwyr ifanc yn yr ysgol
  • trefnu rhaglen cymorth disgyblion – RhCD
  • trefnu grŵp mentora pysgota

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi ei chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae cyflwyno a chyflogi ymgynghorydd cymorth rhieni a gweithiwr cymorth bugeiliol yn yr ysgol wedi cael effaith fawr.  Erbyn hyn, mae perthynas gadarnhaol â nifer fawr o rieni a gofalwyr yn yr ysgol.  Gall y gweithiwr cymorth rhieni ymgysylltu â theuluoedd ar sawl lefel a chynnwys lles a chyrhaeddiad addysgol y plentyn fel rhan o weithgareddau mewn grwpiau bach.  Mae grŵp ffynnu yn cyfarfod bob wythnos yn ystod y flwyddyn ysgol.  Mae’r berthynas y mae’r ymgynghorydd cymorth rhieni wedi ei meithrin â rhieni yn galluogi’r ysgol i fynd i’r afael ag ystod o faterion mewn modd cadarnhaol.

Gall y gweithiwr cymorth bugeiliol weithio gyda disgyblion sy’n agored i niwed i sicrhau y cânt eu paratoi’n dda i weithio mewn amgylchedd ystafell ddosbarth, er mwyn helpu i ddatrys problemau a all fod yn dylanwadu ar ymddygiad disgyblion yn yr ysgol.  Mae’r gweithiwr cymorth bugeiliol yn defnyddio ystod eang o strategaethau ymyrraeth a gweithgareddau grŵp yn dda i ddatblygu hyder a mynd i’r afael ag anghenion unigol.  Mae adnabod anghenion ac ymyriadau penodol yn gynnar yn sicrhau bod problemau’n llai tebygol o waethygu ac effeithio ar gyrhaeddiad y plentyn.

Rydym wedi datblygu grŵp mentora pysgota a, thros y chwe blynedd diwethaf, rydym wedi addysgu dros 260 o ddisgyblion i bysgota.  Rydym wedi meithrin cysylltiadau agos â physgodfa pysgod bras leol y mae un o gyn-ddisgyblion yr ysgol yn berchen arni.  Rydym yn mynd â grwpiau o ddisgyblion i bysgota am un prynhawn yr wythnos, dros gyfnod o chwe wythnos.  Mae’r pennaeth, y gweithiwr cymorth bugeiliol a dau lywodraethwr yn defnyddio’r sesiynau i ennyn diddordeb disgyblion yn y gweithgaredd, addysgu medrau technegol pysgota iddynt, cymryd rhan mewn gweithgaredd ag aelodau’r gymuned leol a chael profiad o weithgaredd awyr agored.  Rydym yn pysgota ym mhob tywydd trwy gydol y flwyddyn.  Caiff y grŵp ei ddewis o’r cyfarfodydd pryder a gweithredu, ond hefyd mae pob disgybl ym mlwyddyn chwech yn cymryd rhan trwy gydol y flwyddyn ysgol.  Rydym yn cynnal y sesiynau bob prynhawn dydd Gwener.  Mae hyn yn gymhelliant i’r disgyblion weithio’n galed ac ymddwyn yn dda trwy gydol yr wythnos er mwyn sicrhau eu bod yn cadw eu lle ar y cwrs.  Mae llawer o ddisgyblion wedi dechrau pysgota fel diddordeb y tu allan i’r ysgol. 

Presenoldeb:

Y ffigur presenoldeb yn yr ysgol ar gyfer y flwyddyn academaidd ddiwethaf yw’r ffigur uchaf ers i’r ysgolion uno yn 2007.  

Gwaharddiadau am gyfnod penodol:

Ni fu unrhyw waharddiadau am gyfnod penodol yn ystod blwyddyn academaidd 2014/15.  Hwn yw’r tro cyntaf na fu unrhyw waharddiadau ers i’r ysgolion uno yn 2007.

Safonau:

Y safonau mewn mathemateg, Saesneg a gwyddoniaeth ar ddiwedd cyfnod allweddol 2 ar gyfer y flwyddyn academaidd 2014/15 yw’r uchaf ers i’r ysgolion uno yn 2007.  

Sut ydych wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd arfer dda trwy ein cysylltiadau ag ysgolion yn Sir y Fflint ac o fewn awdurdod lleol Wrecsam.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol/y darparwr/y sefydliad

Yn Ionawr 2012, ymunodd Rathbone Training â NCG, sef un o’r darparwyr addysg, hyfforddiant a hyfforddiant mewn medrau cyflogadwyedd mwyaf yn y DU.  Gan mwyaf, mae Rathbone yn darparu rhaglenni addysg a hyfforddiant yn gysylltiedig â gwaith i bobl ifanc 14-25 oed ledled y DU.

Mae Rathbone wedi mabwysiadu cenhadaeth ac amcanion NCG.  Cyflwynir amcanion yr elusen o fewn y fframwaith hwn.  Ein cenhadaeth yw “datblygu pobl trwy ddysgu a chyflawniad er eu lles eu hunain, y gymdeithas a’r economi”.  Prif weithgaredd y sefydliad yw trawsnewid bywydau pobl ifanc trwy ddatblygu medrau, addysg a chyflogaeth.

Prifysgol Caerdydd yw’r 12fed prifysgol fwyaf yn y DU o ran myfyrwyr, gyda chyfanswm o 28,540 ar gyfer 2013/14.  Mae’r Brifysgol wedi’i rhannu dros ddau safle, sef: campws Parc Cathays a champws Parc y Mynydd Bychan.  Mae campws Parc Cathays yn gartref i fwyafrif Ysgolion Academaidd y Brifysgol, sy’n rhannu safle 53 erw gydag Ysbyty Athrofaol Cymru, sef ysbyty â 900 o welyau sy’n un o’r ysbytai mwyaf yn y DU.  Mae enghreifftiau blaengar o ofal iechyd, addysg a gofal i gleifion yn integreiddio â chyfleusterau ymchwil byd-enwog i wneud hon yn ganolfan addysgu ac ymchwil bwysig.

Ar gyfer y flwyddyn academaidd 2013/14, amcangyfrifwyd mai cyfanswm yr incwm o gontractau ymchwil oedd £460 miliwn.  Roedd y Brifysgol yn y 5ed safle ymhlith prifysgolion y DU yn Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil (REF) 2014 ar sail ansawdd ac yn 2ail ar sail effaith.  Mae Prifysgol Caerdydd yn aelod o Grŵp Russell, sef grŵp o 24 o brifysgolion blaenllaw yn y DU sy’n ddwys o ran ymchwil, a’r unig brifysgol Grŵp Russell yng Nghymru.

Mae cynllun strategol Prifysgol Caerdydd (2009/10 – 2013/14) yn cyfeirio at greu profiad addysgol ysbrydoledig a chyfoethog i’w myfyrwyr a fydd, o ganlyniad, yn cael ei gydnabod ac yn uchel ei barch gan gyflogwyr a chyrff proffesiynol.  Ar yr un pryd, bydd y Brifysgol, wrth gyflawni’r nod hwn, yn gweithredu fel catalydd ar gyfer gwella datblygiad economaidd a chymdeithasol Cymru a’r DU. 

Mae Prifysgol Caerdydd yn dymuno ymgysylltu a rhannu arfer orau, er enghraifft ei gwaith partneriaeth gyda Rathbone Cymru.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae’r Brifysgol a Rathbone fel ei gilydd yn gwerthfawrogi pwysigrwydd cael profiad o leoliadau gwaith i atgyfnerthu dysgu ac addysgu mewn medrau sydd eu hangen i lwyddo mewn cyflogaeth gynaliadwy.  Arweiniodd hyn at greu rhaglen sydd yr un mor fuddiol ar gyfer dysgwyr y naill sefydliad a’r llall trwy gydweithio.

Mae dau faes allweddol, sef:  Darparu lleoedd i fyfyrwyr a datblygu’r cyfle ar gyfer ymchwil gymdeithasol

Mae Rathbone a’r Brifysgol (Ysgol y Gwyddorau Cymdeithasol, Caerdydd) yn cynnal cyfle lleoliad i fyfyrwyr.  Modiwl dewisol yw hwn fel rhan o raglen radd yr ail flwyddyn, sy’n dwyn y teitl Gwybodaeth Ymarferol: Dadansoddi a Chael Profiad o Gyflogaeth (gyda Lleoliad), pan fydd myfyrwyr yn ennill credydau am gymryd rhan, ac mae’n cyfrif fel rhan o’u gradd.  Mae myfyrwyr yn mynychu darlithoedd a seminarau yn semester yr hydref (Medi i Ragfyr) ac yn mynychu lleoliad gwaith yn semester y gwanwyn (Ionawr i Ebrill).  Mae myfyrwyr yn cwblhau nifer ofynnol o oriau ar leoliad ond caiff hyd y cyfnod ei bennu yn ôl natur y prosiect.  Gall myfyrwyr drafod eu horiau mynychu gyda’r sefydliad sy’n lletya, sef Rathbone yn yr achos hwn.  Mae cynnwys y prosiect (lleoliad/interniaeth) yn darparu profiad dysgu ystyrlon i’r myfyriwr, sydd wedi’i ddiffinio’n glir gyda chynllun gwaith cytûn o’r dechrau.  Caiff myfyrwyr Prifysgol Caerdydd eu cynorthwyo gan Rathbone mewn sefyllfaoedd lleoliad gwaith go iawn.  Mae nifer o fyfyrwyr yn manteisio ar y cyfle a gallant gynorthwyo rhai o ddysgwyr Rathbone sydd ag anghenion cymhleth, yn ogystal â chael profiadau gwerthfawr o fywyd go iawn yn y gweithle.  Mae myfyrwyr y brifysgol hefyd yn cael profiad mewn rheoli digwyddiadau trwy gefnogi Seremoni Gwobrau Cyflawniad Rathbone a gynhelir ym Mhrifysgol Caerdydd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Ceir protocolau a gweithdrefnau clir, sydd wedi’u hymgorffori, ar gyfer gweithgarwch lleoliad gwaith a chytundeb partneriaeth rhwng y brifysgol a Rathbone Cymru.

Defnyddiwyd adroddiadau ymchwil myfyrwyr Prifysgol Caerdydd i ddatblygu asesu effaith a nodi anghenion ymchwil yn Rathbone Cymru yn y dyfodol.  Yn unol â’r cefndir hwn, mae Ysgol y Gwyddorau Cymdeithasol, Caerdydd wedi creu a dilysu rhaglen radd newydd – Dadansoddeg Gymdeithasol B.Sc – gan wybod a hyderu y gall Rathbone Cymru gynorthwyo myfyrwyr ag elfennau allanol a gofynion academaidd y modiwl newydd, sef Ymchwil Byd Go Iawn (gyda lleoliad).  Mae’r modiwl wedi’i gynllunio i roi cyfle i fyfyrwyr (neu dimau o fyfyrwyr) atgyfnerthu eu dulliau ymchwil trwy brofiad ymarferol mewn cynllunio, paratoi a gweithredu prosiect ymchwil ar y cyd â sefydliad allanol.  Mae hyn yn gofyn am oruchwyliaeth agos gan staff y brifysgol i sicrhau bod y meini prawf academaidd yn cael eu cyflawni, a chymorth manwl hefyd gan staff Rathbone Cymru â materion gweithredol o ddydd i ddydd.  Mae gweithio mewn partneriaeth a chydweithio yn allweddol i lwyddiant y rhaglen.

Caiff myfyrwyr Prifysgol Caerdydd eu paru â sefydliad allanol priodol sy’n lletya ar ddechrau’r flwyddyn academaidd a byddant yn treulio semester yr hydref yn gweithio gyda’r sefydliad i greu amserlen cynllunio ymchwil y byddant yn ei chynnal wedyn mewn lleoliad gwaith maes neu drwy ddadansoddi data uwchradd yn semester y Gwanwyn. 

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Hyd yn hyn, mae’r cydweithio wedi galluogi dysgwyr y ddau sefydliad i ddeall heriau a rhwystrau rhag dilyniant ei gilydd, gan gynnwys cael gwared ar stereoteipiau a gwella cydlyniad.

Mae dysgwyr Rathbone wedi gweld llwybr clir i Addysg Uwch, ac mae myfyrwyr y Brifysgol wedi cael profiad gwaith go iawn ym mhob agwedd ar sefydliad aml safle, cenedlaethol. 

Mae myfyrwyr Prifysgol Caerdydd yn elwa ar gymhwyso theori academaidd mewn arfer ymchwil y byd go iawn.  Mae’r Brifysgol wedi nodi bod y priodoleddau canlynol yn bwysig o ran datblygu unigolyn graddedig cyflogadwy (UUK/CBI, 2009):  hunanreoli; gweithio mewn tîm; busnes ac ymwybyddiaeth fasnachol; datrys problemau; cyfathrebu a llythrennedd; cymhwyso rhifedd; a chymhwyso TG.  Mae’r modiwl newydd arloesol hwn yn ymgorffori’r medrau hyn o fewn rhaglenni astudio.  Mae cyfleoedd yn canolbwyntio ar arfer fyfyriol, yn annog gwydnwch, yn gwneud myfyrwyr yn agored i leoliadau anghyfarwydd ac yn helpu myfyrwyr i wneud ystyr o ystod o sefyllfaoedd y tu hwnt i’r ystafell ddosbarth.  Mae pob un o’r rhain yn gwella profiad y myfyriwr.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae Cyfarwyddwr Is-adrannol Rathbone a Staff y Brifysgol wedi rhoi nifer o gyflwyniadau i bartneriaid amrywiol i ehangu’r naill brosiect a’r llall.

Mae uwch staff yn cyfarfod yn rheolaidd i drafod cynnydd dysgwyr a datblygiad y rhaglen.  Mae Rathbone wedi gweithio’n agos â’r Brifysgol i ddatblygu ac ehangu nifer y cyfleoedd lleoliad gwaith ar gyfer modiwlau arloesol newydd sydd â chredydau a marchnata rhaglenni gradd newydd.  Mae Cyfarwyddwr Cymru, Rathbone, wedi cydweithio â Dirprwy Gyfarwyddwr menter Q-Step a Rheolwr Lleoliadau Ysgol y Gwyddorau Cymdeithasol, Caerdydd i nodi a chynnig atebion ymarferol ac arloesol i hyrwyddo a marchnata’r rhaglenni hyn.  Mae hyn wedi cynnwys mynychu nosweithiau cyflwyniadau, digwyddiadau marchnata a chiniawau ffurfiol.