Arfer effeithiol Archives - Page 60 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am y darparwr

Mae adran gwallt a harddwch Coleg Cambria yn cyflwyno ystod eang o gyrsiau amser llawn o lefel mynediad i lefel tri, gyda chyrsiau mewn trin gwallt, therapi harddwch, therapi sba, gwasanaethau ewinedd a cholur theatrig a’r cyfryngau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae ymrwymiad cryf y coleg i fodloni anghenion yr holl ddysgwyr yn sicrhau bod dysgwyr ar bob lefel, beth bynnag fo’u cefndir, yn ennill eu cymwysterau gwallt a harddwch ac yn ennill ystod o fedrau sydd eu hangen arnynt i fynd ymlaen i gyflogaeth neu lefelau dysgu uwch.  Mae’r cwricwlwm wedi ei ddatblygu’n ofalus o amgylch anghenion y sector a blaenoriaethau’r cyflogwr, yn lleol ac yn genedlaethol fel ei gilydd.  Mae partneriaethau effeithiol ag ystod eang o gyflogwyr yn darparu ystod eang o gyfleoedd dysgu ar gyfer yr holl ddysgwyr a staff.  O ganlyniad, mae dysgwyr gwallt a harddwch yn hynod fedrus ac yn bodloni anghenion cyflogwyr.

Nod gweledigaeth y coleg ar gyfer rhagoriaeth yw sicrhau llwyddiant pob dysgwr trwy ‘ymgorffori diwylliant cefnogol o arloesedd a chreadigrwydd, gan herio pawb i ddatblygu’r sgiliau sydd eu hangen arnynt i greu dyfodol llwyddiannus’.  Mae’r tîm gwallt a harddwch yn defnyddio technoleg ddigidol yn hynod effeithiol i ennyn diddordeb dysgwyr a’u herio.  Mae athrawon yn defnyddio adnoddau digidol yn eithriadol o dda i hyrwyddo dysgu, cefnogi asesu a monitro cynnydd.  Mae dysgwyr yn defnyddio cymunedau dysgu digidol i gofnodi eu dysgu a myfyrio arno, a chreu portffolios digidol o ansawdd uchel i arddangos eu medrau.  Mae’r coleg wedi buddsoddi mewn ystod o feddalwedd, sy’n galluogi’r tîm gwallt a harddwch i fonitro cynnydd yr holl ddysgwyr, a rhoi unrhyw gymorth sydd ei angen ar waith yn gyflym i gadw dysgwyr ar y trywydd cywir i gyflawni eu potensial.  Mae dysgwyr yn dysgu sut i osod eu targedau dysgu effeithiol eu hunain a datblygu arferion dysgu annibynnol.  Mae athrawon yn monitro cynnydd dysgwyr o grwpiau mewn perygl yn fanwl, gan ddefnyddio gwasanaethau cymorth ac anghenion dysgu ychwanegol y coleg yn dda i sicrhau bod yr holl ddysgwyr yn cyflawni. 

Mae’r cwricwlwm gwallt a harddwch yn ymgorffori ystod o fedrau cyfathrebu a meddwl lefel uwch ac mae dysgwyr yn cymhwyso’r rhain yn llwyddiannus ac yn hyderus yn eu cyd-destun galwedigaethol.  Mae dysgwyr yn datblygu eu gallu i ddefnyddio cwestiynau treiddgar wrth ymgynghori â chleientiaid i   weld beth sydd ei angen ar gleientiaid a dysgu sut i roi cyngor, gan gymhwyso eu gwybodaeth alwedigaethol i awgrymu arddulliau.  Mae dysgwyr yn datblygu medrau adwerthu cryf hefyd, ac maent yn cymhwyso eu medrau rhifedd yn effeithiol trwy dargedau misol a dadansoddi eu cynhyrchiant a’u perfformiad o ran gwerthiant.  Mae dysgwyr yn elwa’n fawr hefyd ar gymryd rhan mewn cystadlaethau medrau rhanbarthol a chenedlaethol.  Mae’r dysgwyr hyn yn datblygu medrau gwerthfawr, gan gynnwys hyder, gwydnwch a hunangred.

Mae partneriaethau hynod effeithiol, a ddatblygwyd gydag ystod o gyflogwyr a chwmnïau cenedlaethol, yn llywio cynllunio’r cwricwlwm.  Defnyddir gwybodaeth y farchnad lafur yn bwrpasol i lywio cynllunio’r cwricwlwm, ac mae cyflogwyr yn helpu i ffurfio’r cwricwlwm i sicrhau bod medrau galwedigaethol dysgwyr yn bodloni anghenion diwydiant.  Caiff hyn effaith gadarnhaol ar ddeilliannau gan fod bron pob un o’r dysgwyr trin gwallt a therapi harddwch yn datblygu medrau proffesiynol o ansawdd uchel yn eu gwaith ymarferol.  Mae’r cysylltiadau agos y mae partneriaid wedi eu meithrin gyda’r coleg yn cyfoethogi profiadau dysgu ymhellach trwy gyfleoedd profiad gwaith, siaradwyr gwadd, hyfforddiant medrau ac arddangosiadau ymarferol.  Mae’r partneriaethau a sefydlwyd gyda brandiau proffesiynol blaenllaw yn galluogi staff i ddilyn hynt a helynt datblygiadau yn y diwydiant a gwella eu medrau masnachol ochr yn ochr â gweithwyr proffesiynol y diwydiant.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r cwricwlwm sy’n canolbwyntio ar fedrau, ynghyd â’r olrhain a’r cymorth trylwyr i’r holl ddysgwyr gyflawni, wedi cael gwelliant nodedig yn y cyfraddau llwyddiant.  Mae cyfraddau llwyddiant y cwrs hir Gwallt a Harddwch yng Ngholeg Cambria yn rhagorol, sef 89%, naw pwynt canran uwchlaw’r cymharydd cenedlaethol.  Bu tuedd ar i fyny dros dair blynedd, a chynnydd o 13 pwynt canran yn y ddwy flynedd ddiwethaf, sy’n gosod y coleg ar frig chwartel gyntaf yr holl golegau yng Nghymru ar gyfer cyrsiau hir Gwallt a Harddwch.  Mae bron pob un o’r dysgwyr yn ennill eu cymwysterau Sgiliau Hanfodol Cymru yn llwyddiannus o ran cymhwyso rhif, TG a chyfathrebu.  Mae dysgwyr o gefndiroedd sydd dan fwy o anfantais yn gymdeithasol a dysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol yn llwyddo i gyflawni ymhell uwchlaw’r cymharydd cenedlaethol ar gyfer deilliannau dysgwyr.  Mewn cystadlaethau medrau rhanbarthol a chenedlaethol, mae dysgwyr Coleg Cambria yn cyflawni’r lefel uchaf o ddyfarniadau yn rheolaidd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

 

 

Gwybodaeth am y darparwr

Sefydlwyd Coleg Cambria yn Awst 2013 o ganlyniad i uno Coleg Glannau Dyfrdwy a Choleg Iâl.  Mae gan y coleg enw da am ei ddefnydd arloesol o dechnoleg ddigidol ac mae’n aelod gweithredol o sawl grŵp technoleg cenedlaethol.  Mae hefyd yn cymryd rhan mewn dau brosiect Ewropeaidd ar ddysgu cyfunol effeithiol.  Mae staff Coleg Cambria wedi ennill sawl gwobr addysgu genedlaethol am ddysgu digidol a defnyddio technoleg.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Cyn yr uno, buddsoddodd y ddau goleg yn sylweddol i sicrhau bod gan bob safle wasanaeth wi-fi llawn.  Symudodd y ddau goleg adnoddau oddi wrth ystafelloedd TG a thuag at brynu “chromebooks”, gan alluogi i fwy o fyfyrwyr ddefnyddio cyfrifiaduron mewn amgylcheddau dysgu digidol hyblyg.  Daeth yr uno ag arfer orau at ei gilydd.  Roedd Coleg Iâl wedi datblygu’r defnydd o apiau dysgu ac roedd Coleg Glannau Dyfrdwy wedi datblygu offer technoleg cwmwl.  Yn y flwyddyn cyn yr uno, bu Cyfarwyddwr TG Coleg Glannau Dyfrdwy yn gweithio ar draws y ddau goleg i sicrhau bod yr isadeiledd angenrheidiol ar waith, ac roedd yr holl staff a myfyrwyr yn defnyddio un llwyfan cwmwl oedd ag offer swyddfa, cyfryngau cymdeithasol ac addysg.  Roedd gan y ddau goleg nifer sylweddol o staff brwdfrydig, a oedd yn hynod hyderus mewn defnyddio technoleg.  Ethos Coleg Cambria yw ‘ysbrydoli, arloesi, llwyddo’, ac o’r cychwyn, cafwyd ymrwymiad cryf gan bob arweinydd i ddefnyddio technoleg i ddatblygu cyfleoedd dysgu arloesol ac arferion busnes effeithiol.

Caiff y rhan fwyaf o ddysgwyr yng Ngholeg Cambria gyfle i ddefnyddio “chromebooks” yn eu dosbarthiadau, ac maent yn defnyddio dulliau dysgu cyfunol yn rheolaidd.  Defnyddiodd arweinwyr y coleg yr athrawon a oedd eisoes yn manteisio ar dechnoleg newydd i roi cynnig ar offer dysgu digidol newydd.  Roedd yr athrawon hyn yn rhannu arfer orau â’i gilydd, ac mae’r canlynol wedi dod i’r amlwg fel cymwysiadau technoleg poblogaidd, sydd bellach yn cael eu defnyddio gan y rhan fwyaf o athrawon:

  • ‘cymunedau’ cyfryngau cymdeithasol ar gyfer rhannu

  • offer ‘ystafell ddosbarth’ i rannu adnoddau a chyflwyno aseiniadau

  • technoleg cwmwl ar gyfer cydweithio

  • blogiau dysgwyr i gofnodi a myfyrio ar fedrau a chreu portffolios digidol

  • cwisiau ar-lein ac apiau gemau i wirio dysgu ac ymgysylltu â dysgwyr

Mae rheolwyr y Coleg yn rhannu’r defnydd gorau o ddysgu digidol trwy gyfarfodydd tîm.  Mae llawer o staff a dysgwyr yn defnyddio’r offeryn cymunedau yn rheolaidd fel eu ffordd gyflymaf a mwyaf effeithiol o gyfathrebu i rannu adnoddau a syniadau.

Mae wi-fi dibynadwy yn golygu y gall dysgwyr ddefnyddio apiau dysgu a llwyfannau ar y we ar eu dyfeisiau symudol.  Mae gan bob dysgwyr eu hofferyn cynllunio dysgu unigol eu hunain, a defnyddiant hwn i osod eu targedau dysgu a’u monitro.  Yn y cyfnod ymsefydlu, caiff yr holl ddysgwyr eu cyflwyno i ap ‘guidebook’ y coleg i fanteisio ar eu hapiau dysgu, gwybodaeth bersonol a gwasanaethau myfyrwyr.  Caiff diweddariadau newyddion ar gyfer myfyrwyr eu ffrydio trwy dudalen cyfryngau cymdeithasol.  Mae dysgwyr sy’n fyfyrwyr yn defnyddio ap pwrpasol i ‘gymryd y tymheredd’ yn rheolaidd a chael adborth gan gyd-fyfyrwyr ar ystod o faterion trwy gydol y flwyddyn.  Defnyddir y wybodaeth hon gan reolwyr a grwpiau llais myfyrwyr fel rhan o wella ansawdd.

Caiff y rhaglen fugeiliol ei haddysgu ar draws y coleg trwy raglen bwrpasol ar y we, sy’n galluogi’r holl athrawon i fanteisio ar adnoddau o ansawdd uchel ar addysg bersonol a chymdeithasol, ac yn dangos arfer orau mewn dysgu cyfunol.  Mae bathodynnau digidol Coleg Cambria yn gwobrwyo’r holl ddysgwyr am bresenoldeb a chynnydd rhagorol, ac yn achredu gweithgareddau cyfoethogi, gan gynnwys hyfforddiant e-ddiogelwch a gweithgareddau entrepreneuriaeth.

Mae datblygiad proffesiynol athrawon yn gyfunol hefyd, ac mae athrawon yn cymryd rhan mewn pecynnau a ddatblygwyd gan y coleg sy’n dangos offer newydd i ennyn creadigrwydd mwy proffesiynol.  Mae technoleg ddigidol wedi gwella llawer o weithrediadau busnes, gan gynnwys rheoli perfformiad.  Caiff data allweddol ei ffrydio mewn dangosfyrddau byw, gan alluogi staff ar bob lefel i fonitro ystod o fesurau perfformiad allweddol yn agos a nodi a mynd i’r afael â materion yn gyflym.  Mae’r coleg yn sefydliad dibapur ar y cyfan, ac yn defnyddio ffolderi a dogfennau cwmwl ar gyfer cyfarfodydd.  Defnyddir gwe gynadledda bob dydd ar gyfer yr holl gyfarfodydd ar draws safleoedd i osgoi teithio diangen rhwng safleoedd a galluogi cyfarfodydd rhithwir wyneb yn wyneb.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae bron pob un o ddysgwyr Coleg Cambria yn datblygu’r medrau dysgu digidol sydd eu hangen i fynd ymlaen i lefelau dysgu uwch ac i gyflogaeth.  Defnyddiant ystod eang o dechnoleg yn hyderus ac fel rhan naturiol o’u dysgu o ddydd i ddydd yn y coleg.

Defnyddir technoleg yn effeithiol iawn yn holl agweddau gweithredol Coleg Cambria.  Mae technoleg yn galluogi’r coleg ar bob lefel i rannu arfer orau a gwybodaeth allweddol gyda’i gilydd yn gyflymach.  Mae’n sicrhau bod data a gwybodaeth am ddysgwyr yn cael eu cyfleu a’u rheoli yn effeithiol, a ddefnyddir gan yr holl staff a dysgwyr i reoli a gwella perfformiad. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth gyd-destunol fer am y darparwr/y bartneriaeth

Mae Bwrdd Hyfforddi’r Diwydiant Adeiladu (CITB) yn gorff diwydiant sy’n cynrychioli’r sector adeiladu.  Mae’n gweithio mewn partneriaeth â nifer sylweddol o gyflogwyr, y rhan fwyaf o golegau addysg bellach ledled Cymru a nifer bach o ddarparwyr hyfforddiant preifat er mwyn hyfforddi prentisiaid ar draws amrywiaeth fawr o raglenni adeiladu.  Mae’r darparwr yn cyflwyno prentisiaethau uwch, prentisiaethau a phrentisiaethau sylfaen ar draws Cymru.

Cyd-destun a chefndir yr arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Amlygodd y darparwr angen i barhau i wella perfformiad ei isgontractwyr mewn colegau a pherfformiad dysgwyr ar draws Cymru.  O ganlyniad, datblygodd strategaeth gynhwysfawr ar gyfer olrhain cynnydd dysgwyr ac isgontractwyr.  Arweiniodd y strategaeth at ddatblygu system fanwl o reoli perfformiad, sy’n casglu amrywiaeth eang o wybodaeth yn ymwneud â chynnydd dysgwyr a pherfformiad pob isgontractwr mewn coleg.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a amlygwyd yn arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Mae’r darparwr wedi datblygu system rheoli perfformiad i olrhain cynnydd dysgwyr a monitro perfformiad ei isgontractwyr mewn colegau.  Bu’n hynod effeithiol wrth amlygu ac olrhain effeithiolrwydd y cymorth a roddwyd i’r dysgwyr hynny sydd mewn perygl o dangyflawni neu adael eu rhaglen hyfforddi.  O ganlyniad, mae cyfraddau cadw a llwyddiant dysgwyr wedi parhau i wella ac mae nifer y dysgwyr a gwblhaodd eu hyfforddiant erbyn y dyddiad cwblhau bwriadedig yn uchel iawn.

Mae’r darparwr wedi cynhyrchu canllaw cynhwysfawr ar gyfer hyfforddi staff.  Mae’n amlygu’r prif resymau dros dangyflawni a gadael rhaglenni hyfforddi cyn y dyddiad gorffen bwriadedig, a’r prif ddangosyddion, yn glir.  Mae’r canllaw hwn yn amlinellu’n syml y camau gweithredu y dylai staff hyfforddi eu cymryd a’r cwestiynau y dylent eu gofyn er mwyn pennu faint o risg sydd y bydd dysgwyr yn gadael y rhaglen.  Datblygwyd y canllaw hwn gan dîm o ymarferwyr gan ddefnyddio adborth gan ddysgwyr a dadansoddiad o ddata yn ymwneud â’r rhesymau pam mae dysgwyr yn gadael rhaglenni hyfforddi yn gynnar.  Mae’r ddogfen yn gofyn pedwar cwestiwn allweddol i staff eu defnyddio yn ystod dyddiau cynnar y rhaglen hyfforddi i bennu risg, drwy sicrhau:

  • bod pob dysgwr yn hapus o hyd â’i ddewis o raglen

  • bod gan bob dysgwr ei gynllun dysgu neu hyfforddi, ac yn ei ddeall

  • bod pob dysgwr yn gyfforddus yn y gweithle ac yn y coleg

  • os oes unrhyw beth ychwanegol y gall y darparwr ei wneud i helpu dysgwyr i ddod i arfer â’u rhaglen hyfforddi

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ansawdd y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr

Bu’r strategaeth hon yn hynod effeithiol wrth wella lefelau cadw dysgwyr, eu cynnydd a’u llwyddiant.  Mae wedi amlygu pwysigrwydd monitro cynnydd dysgwyr yn gyson ac ymyrraeth gyflym i fynd i’r afael â phryderon sy’n cael eu hamlygu.  Mae staff hyfforddi wedi datblygu eu medrau a’u hyder o ran gallu bodloni anghenion cymorth dysgwyr unigol ac maent yn eu cefnogi’n effeithiol i gyflawni eu cymwysterau a’u hyfforddiant.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Severn yn ardal Treganna yng Nghaerdydd.  Mae 407 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 4 ac 11 oed, a 146 o ddisgyblion meithrin pellach yn mynychu’r ysgol ar sail ran-amser.

Mae tua 24% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, ac mae gan 25% ohonynt anghenion dysgu ychwanegol.  Mae gan yr ysgol ddisgyblion o gefndiroedd amrywiol, gan gynnwys dros 50 o ieithoedd a thafodieithoedd, y rhai mwyaf cyffredin ohonynt yw Wrdw ac Arabeg.  Mae llawer o ddisgyblion yr ysgol yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol yn gymuned eithriadol o gytûn a chynhwysol, sy’n cael ei hadlewyrchu yn ei datganiad o weledigaeth, sef: ‘Gyda’n gilydd rydym yn dysgu, gyda’n gilydd rydym yn tyfu’ (‘Together we learn, together we grow’).

Er bod bron i chwarter y disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, mae staff yn cydnabod y daw llawer mwy o’r disgyblion o gartrefi lle maent wedi cael profiadau bywyd cyfyngedig iawn.  Er enghraifft, nid yw rhai o ddisgyblion yr ysgol erioed wedi ymweld â’r traeth neu’r sinema, nac wedi bod i ganol y ddinas.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, mae’r ysgol wedi canolbwyntio ar ddod o hyd i ddulliau arloesol i ehangu profiadau disgyblion a’u hannog i fod yn uchelgeisiol.

Nod prosiect ‘Sand Between Our Toes’ yr ysgol yw rhoi rhai o’r gweithgareddau diwylliannol, chwaraeon, creadigol ac anturus i ddisgyblion y mae’n bosibl nad ydynt wedi cael profiad ohonynt.  Mae’r ysgol wedi cyflawni hyn trwy gynllunio dros 40 o ymweliadau i ddisgyblion o’r dosbarth Derbyn i Flwyddyn 6, a gwahodd ystod eang o ymwelwyr i’r ysgol i wella’r cwricwlwm.

Mae’r ysgol yn defnyddio lleoliadau diwylliannol ledled Caerdydd i danio chwilfrydedd y disgyblion a datgelu doniau efallai nad ydynt wedi’u darganfod hyd yn hyn, er enghraifft Neuadd Dewi Sant, amgueddfeydd, canolfannau celfyddydau lleol a mannau addoli lleol.  Mae ymwelwyr fel Opera Cenedlaethol Cymru, grwpiau theatr ac adroddwyr storïau yn helpu i ysbrydoli disgyblion a chodi eu dyheadau, gan eu galluogi i sylweddoli a gwerthfawrogi’r ystod eang o gyfleoedd sydd ar gael iddynt yn lleol. 

Mae partneriaethau â llawer o sefydliadau chwaraeon yn galluogi disgyblion i gael profiad o ystod eang o weithgareddau.  Yn fwyaf diweddar, mae’r rhain wedi cynnwys jiwdo a badminton.  Cychwynnwyd clwb amlchwaraeon sy’n denu llawer iawn o ferched yn sgil staff yn nodi cymhareb isel y merched Mwslimaidd sy’n cymryd rhan mewn clybiau chwaraeon.

Bu ysbrydoli creadigrwydd yn ei disgyblion yn amlweddog, ac mae prosiectau’n amrywio o beirianneg i berfformiadau cerddorol.  Mae gan Gwyddoniaeth, Technoleg, Peirianneg a Mathemateg (STEM) broffil uchel yn yr ysgol, ac mae peirianwyr lleol yn gweithio gyda disgyblion yn ystod ac ar ôl y diwrnod ysgol. 

Mae staff yn ysbrydoli disgyblion i ddatblygu eu medrau anturus ar bob lefel, o ddyddiau mewn canolfannau gweithgareddau awyr agored (y mae cymdeithas rhieni ac athrawon yr ysgol yn talu amdanynt) i sgrialu pyllau glan môr neu gicio dail yn y parc.

Roedd gan lawer o ddisgyblion yr ysgol ddyheadau cyfyngedig iawn gynt, ac nid oeddent yn gallu nodi gyrfa ar gyfer y dyfodol na delfryd ymddwyn.  O ganlyniad, datblygodd yr ysgol wythnos ‘Agorwch Eich Llygaid/Open Your Eyes’ i ddisgyblion Blwyddyn 6.  Bob blwyddyn, mae staff yn gwahodd gweithwyr proffesiynol o ystod eang o alwedigaethol i siarad am eu gwaith a’r hyn â’u hysbrydolodd, gan sicrhau ei fod yn herio ystrydebau.  Bellach, mae’r wythnos hon yn cynnwys disgyblion o Flwyddyn 5 hefyd. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae ffocws yr ysgol ar ddod o hyd i ddulliau dychmygus i ehangu profiadau disgyblion a’u hannog i fod yn uchelgeisiol wedi arwain at agwedd fwy uchelgeisiol a chadarnhaol gan ddysgwyr tuag at eu dyfodol.

“Ar ôl i mi gael addysg, galla’ i wneud unrhyw beth mewn bywyd.”  J.O, 11 oed.

 “Does neb wedi fy ysbrydoli fel chi…  Nawr dw i’n gwybod bod gen i ddyfodol disglair.  Nawr dw i am fwrw ati a gweithio’n arbennig o galed” N.S. 10 oed.

 “Dw i’n gwybod nad oes ots am fy nghefndir o ran cyflawni fy nodau.” M.M. 11 oed. 

 “Mae eich gwaith chi mor gyfareddol, mae wedi newid fy nyfodol.” K.S. 10 oed.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Treorci yn ysgol gymunedol, gymysg i rai 11 i 18 oed, a gynhelir gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf.  Mae’n ysgol cyfrwng Saesneg sydd â darpariaeth Gymraeg sylweddol.  Mae’r ysgol yn galluogi disgyblion o ysgolion cynradd cyfrwng Cymraeg i barhau i astudio tua hanner eu pynciau drwy gyfrwng y Gymraeg yng nghyfnod allweddol 3.  Mae tua 1,630 o ddisgyblion ar y gofrestr, ac mae tua 363 ohonynt yn y chweched dosbarth.  Daw disgyblion o dref Treorci a’r cymoedd cyfagos. 

Mae tua 23.3% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae deg y cant o’r disgyblion yn rhugl yn y Gymraeg, a gall 39% ohonynt siarad Cymraeg, ond nid yn rhugl.  Mae tuag 8% o’r disgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Mae llai nag 1% o’r disgyblion yn siarad iaith arall heblaw Saesneg fel eu hiaith gyntaf.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gyfun Treorci wedi’i lleoli yng Nghwm Rhondda Uchaf, sydd â chysylltiadau cryf iawn â’r iaith Gymraeg a balchder mawr yn ei dreftadaeth Gymreig, yn draddodiadol.

Pan nodwyd angen i ymestyn a datblygu disgyblion mwy abl a thalentog (MAT), roedd yn gwneud synnwyr perffaith i gyfuno eu diddordeb yn yr iaith Gymraeg a Chymreictod â’u dealltwriaeth a’u gallu ieithyddol er mwyn darparu cyfleoedd iddynt gyflymu eu dysgu yn y maes hwn.  Er bod y strategaeth hon yn cynnwys niferoedd bach o ddisgyblion a staff yn wreiddiol, fe esblygodd yn sydyn i effeithio ar yr ysgol gyfan.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae darpariaeth ar gyfer y Gymraeg yn Ysgol Gyfun Treorci wedi sicrhau darpariaeth o ansawdd uchel, parhad a chysondeb wrth bontio rhwng cyfnod allweddol 2 a chyfnod allweddol 3, trwy gydweithio â’i hysgolion cynradd bwydol.  Caiff y Gymraeg ei chyflwyno gan aelodau staff Ysgol Gyfun Treorci i ddisgyblion Blwyddyn 6 yn ysgolion cynradd y clwstwr.  Maent hefyd yn paratoi adnoddau a chynlluniau gwaith ar gyfer gwersi Cymraeg sy’n cael eu haddysgu gan staff yr ysgolion cynradd.

Rhoddir cyfle i ddisgyblion MAT o ysgolion cynradd Saesneg ddatblygu eu medrau ieithyddol drwy ddarpariaeth Cwrs Carlam Cymraeg.  Caiff disgyblion eu haddysgu’n ddwyieithog mewn nifer o bynciau er mwyn helpu i ddatblygu eu medrau iaith.  Yna, bydd y disgyblion hyn yn sefyll TGAU mewn Cymraeg ail iaith ar ddiwedd Blwyddyn 9 ac yn cwblhau eu cymhwyster Uwch Gyfrannol mewn Cymraeg ail iaith ym Mlwyddyn 11.  Mae hyn wedi arwain at dros 300 o ddisgyblion yn cyflawni’r graddau TGAU uchaf ddwy flynedd yn gynnar, a’r graddau UG uchaf flwyddyn yn gynnar.  Er 2009, rhoddwyd cyfle i ddisgyblion o ysgolion cynradd cyfrwng Cymraeg sy’n dewis parhau â’u haddysg yn Ysgol Gyfun Treorci astudio rhai o’u pynciau drwy gyfrwng y Gymraeg er mwyn bodloni eu hanghenion.

Yng nghyfnod allweddol 4, mae bron pob un o’r disgyblion yn astudio’r TGAU Cymraeg cwrs llawn, ac mae’r gweddill ohonynt yn astudio NVQ mewn Cymraeg.  Rhoddir cyfle i ddisgyblion Cymraeg iaith gyntaf astudio’r cwrs TGAU Cymraeg iaith gyntaf.  Yng nghyfnod allweddol 5, rhoddir cyfle i ddisgyblion astudio ar gyfer cymhwyster Lefel Uwch mewn Cymraeg iaith gyntaf neu ail iaith.

Mae ymagwedd ysgol gyfan tuag at Ddwyieithrwydd a’r dimensiwn Cymreig yn amlwg yn Ysgol Gyfun Treorci.  Caiff nodweddion diwylliannol, economaidd, hanesyddol ac ieithyddol Cymru eu hymgorffori ar draws y cwricwlwm ffurfiol ac anffurfiol, gan roi profiadau dysgu effeithiol i ddisgyblion sy’n eu cynorthwyo i gyflawni deilliannau rhagorol.  Mae’r iaith Gymraeg yn treiddio drwy’r ysgol ac fe’i clywir ym mhob gwasanaeth a gwers.  Ar hyn o bryd, mae nifer fawr o staff yn ymgymryd â gwersi Cymraeg yn eu hamser eu hunain er mwyn datblygu eu gwybodaeth a’u dealltwriaeth o’r iaith.

Bydd darpariaeth ar gyfer disgyblion sy’n siarad Cymraeg fel iaith gyntaf ac ail iaith yn parhau i gael ei datblygu er mwyn sicrhau bod ganddynt lwybrau dysgu sy’n gweddu i’w hanghenion.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r strategaeth wedi arwain at y deilliannau canlynol:

  • mae wedi hyrwyddo agwedd gadarnhaol tuag ta ddefnyddio’r iaith Gymraeg
  • mae disgyblion yn nosbarthiadau’r Cwrs Carlam wedi ennill graddau A*-B yn eu harholiadau TGAU Cymraeg
  • rhoddir cyfle i ddisgyblion ennill cymhwyster UG ychwanegol a phwyntiau UCAS gwerthfawr
  • mae medrau Cymraeg disgyblion wedi gwella, ac mae’r mwyafrif ohonynt yn siarad Cymraeg yn rhugl iawn

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Er 2012, mae dros 70 o sefydliadau addysgol wedi ymweld â’r ysgol i gymryd rhan mewn cyfleoedd i rannu arfer orau.  Fel Hwb Canolbarth y De ar gyfer Cymraeg, mae’r ysgol wedi darparu gweithdy ar Ddatblygu’r Gymraeg a Dwyieithrwydd, yn ogystal â rhaglen i wella ysgrifennu mewn Cymraeg ail iaith ar lefel 2.  Mae ‘arweinydd newid’ profiadol wedi darparu cymorth drwy waith rhwng ysgolion ag ysgolion coch a melyn.

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Bryn Deva wedi’i lleoli yng Nghei Connah yn Sir y Flint.  Mae gan yr ysgol 273 o ddisgyblion rhwng tair ac 11 oed ar y gofrestr, gan gynnwys 30 sy’n mynychu’r feithrinfa’n rhan-amser.  Mae 10 dosbarth, gan gynnwys naw dosbarth oedran cymysg.

Gwyn yw ethnigrwydd bron pob un o’r disgyblion.  Mae tua 15% o’r disgyblion yn newydd i’r iaith Saesneg.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n dod o deuluoedd Cymraeg eu hiaith.  Mae’r ysgol wedi nodi bod anghenion dysgu ychwanegol gan oddeutu 34% o ddisgyblion a bod oddeutu 26% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Bryn Deva yn cynnal nifer o raglenni hynod effeithiol wedi’u hanelu at wella gofal, cymorth ac arweiniad, a chyfoethogi lles disgyblion.  Mae’r ysgol wedi datblygu’r rhain trwy weithio’n agos gydag amrywiaeth o bartneriaid allanol.  Mae dwy fenter gyferbyniol yn benodol wedi cael effaith gadarnhaol iawn ar les a safonau cyrhaeddiad disgyblion.  Y rhain yw ‘Clwb Seren Bach’, sef grŵp anogaeth yr ysgol, a ‘Chyffwrdd â’r Nen’, sef prosiect wedi’i anelu at wella ffitrwydd a threchu tlodi trwy fynd i’r afael â gordewdra ymhlith plant.

Mae gwerthoedd craidd yr ysgol yn adlewyrchu’r ffaith ei bod yn meithrin pob plentyn fel unigolyn ac yn datblygu ymagwedd gynhwysol trwy groesawu rhieni, timau ehangach o weithwyr proffesiynol a’r gymuned leol yn bartneriaid mewn ‘dysgu gyda’n gilydd, am byth’ (‘learning together, forever’ – arwyddair yr ysgol).  Mae’r ysgol yn canolbwyntio’n gryf ar gynyddu cyfleoedd disgyblion mewn bywyd trwy wella’u lles a’u safonau cyrhaeddiad. 

Disgrifiad o natur y strategaeth a’r gweithgarwch a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector

Yn ystod y tair blynedd diwethaf, mae’r ysgol wedi anelu at gynyddu lles a safonau cyrhaeddiad disgyblion trwy ddatblygu amrywiaeth o fentrau ar y cyd â nifer o bartneriaid cymunedol.  Mae staff sy’n gweithio ar amrywiol lefelau yn yr ysgol yn arwain y prosiectau hyn ac mae’r uwch dîm arwain yn eu monitro.  Mae’r ddwy fenter wrthgyferbyniol iawn hyn wedi cael effaith sylweddol ar safonau lles a chyrhaeddiad disgyblion.

Sefydlodd yr ysgol ‘Clwb Seren Bach’, ei darpariaeth anogaeth, er mwyn gwella perfformiad academaidd a chymdeithasol disgyblion penodol yn y Cyfnod Sylfaen a oedd yn cael trafferth ymdopi mewn lleoliadau dosbarth cyfan.  Mae tri aelod staff sydd wedi cael hyfforddiant priodol yn rhedeg y prosiect, sy’n cael ei ariannu drwy Grant Amddifadedd Disgyblion yr ysgol.  Mae gan y ddarpariaeth ei hystafell fechan ei hun ar gyfer ymyrraeth grŵp, sy’n hynod ysgogol yn weledol ac sydd ag adnoddau da.  Dyma ymyrraeth fyrdymor, gynhwysol, gyda ffocws clir.  Fodd bynnag, ei nod yw cael effaith hirdymor ar wella hyder disgyblion.  Wrth i ddisgyblion ddechrau yn ‘Clwb Seren Bach’, mae staff yn asesu eu medrau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol.  Mae’r disgyblion yn parhau’n aelodau gweithgar o’u dosbarthiadau eu hunain, ond yn mynychu’r grŵp anogaeth am ddau i bedwar tymor.  Mae staff yn ailasesu eu hanghenion bob tymor.  Mae trefn pob sesiwn anogaeth yn dibynnu ar anghenion unigol y disgyblion.  Fodd bynnag, rhan bwysig o bob sesiwn yw’r pryd bwyd y mae’r disgyblion yn ei rannu, sy’n rhoi cyfle o ansawdd uchel iddynt am ddysgu cymdeithasol a chyfle i ddatblygu perthnasoedd lle y maent yn ymddiried mewn eraill yn y grŵp.  Mae’r ysgol yn gwahodd rhieni’r disgyblion yn y grŵp anogaeth i fore coffi gyda’u plant bob chwe wythnos. 

Mae data olrhain yr ysgol yn dangos bod y fenter yn hynod effeithiol a bod medrau disgyblion yn gwella’n gyflym iawn.  Mae disgyblion yng nghyfnod allweddol 2, a arferai fynychu’r grŵp, yn cael ‘tocyn anogaeth’ rhag ofn y byddant yn teimlo bod angen iddynt ail-fynychu.  Anaml iawn y byddant yn ei ddefnyddio, ac mae safonau ymddygiad ar draws cyfnod allweddol 2 yn gyson dda.

Sefydlodd yr ysgol ‘Cyffwrdd â’r Nen’, sef ei menter iechyd a ffitrwydd, i wella lles a chyrhaeddiad academaidd yr holl ddisgyblion yng nghyfnod allweddol 2.  Roedd yr ysgol a’r awdurdod lleol (trwy ddata arolwg) ill dau wedi nodi bod lleiafrif o ddisgyblion dros eu pwysau a bod llawer ohonynt yn cael trafferth â’u ffitrwydd, o gymharu â’u cyfoedion mewn lleoliadau eraill.  Roedd gwella hyn yn hollbwysig ar gyfer gwella cyfleoedd y disgyblion hyn mewn bywyd.  Mae dau aelod staff yn arwain y prosiect, y mae pob ymarferwr yn y cyfnod allweddol yn ei redeg.  Ni fu unrhyw gostau ariannol arwyddocaol ynghlwm wrth redeg y rhaglen.  Mae’r holl ddisgyblion yng nghyfnod allweddol 2 yn cymryd rhan mewn amrywiaeth o weithgareddau ffitrwydd, gan gynnwys y ‘clwb 100 milltir’, lle bydd disgyblion yn rhedeg lapiau o’r ardal chwarae yn ddyddiol.  Ynghyd ag amrywiol gymhellion eraill, mae hyn yn arwain at wobr aur i ddisgyblion sy’n cwblhau 100 milltir o lapiau.  Trwy weithio ar y cyd â phrifysgol leol, mae staff yn meincnodi ffitrwydd disgyblion ar ddechrau’r prosiect ac eto bob dau dymor.  Mae rhieni wedi cymryd rhan mewn gweithdai coginio iach, sy’n eu helpu i gefnogi eu plant yn effeithiol.  Mae dysgu disgyblion ar draws y cwricwlwm wedi canolbwyntio ar ddatblygu ffitrwydd a phwysigrwydd byw’n iach.  Mae disgyblion sy’n gwneud y gwelliannau mwyaf yn eu ffitrwydd yn cael cerdded i fyny’r Wyddfa fel gwobr.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr

Mae’r holl ddisgyblion sy’n cymryd rhan yn y ddarpariaeth anogaeth wedi gwneud gwelliannau da iawn yn eu medrau cymdeithasol ac emosiynol.  Hefyd, fe wnaeth yr holl ddisgyblion gynnydd mewn asesiadau cenedlaethol, sy’n sylweddol uwch na’r hyn a ddisgwylir (o gymharu â’r targedau a osodwyd ar eu cyfer yn y flwyddyn dderbyn).  Cyflawnodd 60 y cant o’r disgyblion hyn ddangosydd y Cyfnod Sylfaen.  Mae rhieni disgyblion yn y ddarpariaeth anogaeth yn chwarae mwy o ran mewn dysgu eu plentyn ac yn teimlo’n fwy cadarnhaol ynghylch eu gallu eu hunain fel rhieni.  Fe wnaeth athrawon ar draws y Cyfnod Sylfaen adrodd bod ymddygiad ac ymgysylltiad yn well ar draws eu dosbarthiadau. 

Mae athrawon yng nghyfnod allweddol 2 wedi nodi gwelliannau cryf o ran canolbwyntio ac ymgysylltiad gan ddisgyblion mewn gwersi yn syth ar ôl y sesiynau ffitrwydd.  Roedd tri chwarter y disgyblion yng nghyfnod allweddol 2 wedi gwella’u sgorau ffitrwydd yn helaeth mewn dau dymor.  Yn ogystal, dangosodd canran tebyg welliant yn eu sgorau craidd yn y profion rhifedd cenedlaethol.  Disgyblion ym Mlwyddyn 3 ddangosodd y cynnydd mwyaf yn eu stamina.  Y grŵp hwn hefyd ddangosodd y cynnydd mwyaf yn eu sgorau craidd ar gyfer eu profion rhifedd gweithdrefnol a rhesymu.  Yn ogystal, nododd athrawon yng nghyfnod allweddol 2 fod disgyblion yn ymgysylltu’n llawer gwell â’u gwersi pan oeddent yn dysgu am bynciau ffitrwydd iechyd.  Mae presenoldeb wedi gwella 0.9% mewn blwyddyn academaidd ers rhoi’r prosiect ar waith yng nghyfnod allweddol 2.

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi cefnogi llawer o athrawon o amrywiol leoliadau ac ymarferwyr eraill, fel staff yr awdurdod lleol, trwy eu mentora a chynnig ymweliadau tywysedig iddynt â ‘Clwb Seren Bach’. 

Mae chwe ysgol, gan gynnwys ysgolion cynradd ac uwchradd, ac un brifysgol yng ngogledd Cymru wedi cymryd rhan mewn cynllunio prosiect ‘Cyffwrdd â’r Nen’ a’i roi ar waith yn Ysgol Bryn Deva.  Mae’r ysgol wedi rhannu ei llwyddiant trwy gyfarfodydd penaethiaid.  Yn ogystal, mae wedi defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol a’r wasg leol yn helaeth i roi cyhoeddusrwydd i erthyglau rheolaidd am y ddarpariaeth anogaeth a’r prosiect ffitrwydd.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Maesglas yn Greenfield, Sir y Fflint.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn byw yn lleol.  Ar hyn o bryd, mae 249 o ddisgyblion yn mynychu’r ysgol, gan gynnwys 32 disgybl yn y dosbarth meithrin, sy’n mynychu’n rhan-amser.  Mae’r ysgol yn derbyn disgyblion i’r dosbarth meithrin yn dair oed.  Mae 10 dosbarth.  Mae gan yr ysgol ddarpariaeth canolfan adnoddau ar gyfer 10 disgybl ar draws yr awdurdod lleol.  Mae gan y disgyblion anawsterau ymddygiadol, cymdeithasol neu emosiynol.  Mae tua 27% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol (20%).  

Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 28% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae gan rai disgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Saesneg yw prif iaith cartref y rhan fwyaf o’r disgyblion.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol, yn defnyddio’r Gymraeg fel eu mamiaith neu’n cael cymorth ar gyfer Saesneg fel iaith ychwanegol. 

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Cyn 2014, nododd yr ysgol nad oedd y berthynas â rhieni a’r gymuned yn effeithiol o ran gwella deilliannau disgyblion.  Roedd lefelau cyfranogiad ac ymgysylltiad cyffredinol ym mywyd yr ysgol yn isel.  Roedd y cymorth yr oedd yr ysgol yn ei gynnig i deuluoedd yn gyfyngedig hefyd.  Nid oedd unrhyw systemau effeithiol ar waith i ddatblygu gweithio mewn partneriaeth.  O ganlyniad, cafwyd problemau â phresenoldeb, prydlondeb, ymddygiadau negyddol, cyrhaeddiad isel a diffyg cefnogaeth i’r ysgol gan y gymuned.

Penododd yr ysgol Weithiwr Cymorth i Deuluoedd yn Chwefror 2015, i wella’r broblem hon.  Cynhaliodd arweinwyr archwiliad, a amlygodd fod dros 50% o rieni wedi dweud nad oedd yr ysgol yn eu helpu i ddysgu pethau newydd ac ennill cymwysterau.  Cyfyngedig oedd y cyfleoedd i rieni ddysgu â’u plentyn yn ystod y diwrnod ysgol hefyd. 

Dros y 18 mis diwethaf, mae’r ysgol wedi gweithio’n ddiflino i gael gwared ar rai o’r rhwystrau hynny a gwella’r berthynas rhwng y cartref a’r ysgol.  Caiff cymorth, gofal ac arweiniad i deuluoedd eu hymgorffori yn ethos Maesglas erbyn hyn.  Ceir dull ysgol gyfan pwrpasol i hyrwyddo ymgysylltu â theuluoedd erbyn hyn. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r ysgol yn credu mewn cynnig dull cyfannol, gan ddarparu cymorth arbenigol a theilwredig i deuluoedd ar sail un i un.  Cynhelir cyfarfodydd yng nghartref y teulu, yn yr ysgol a’r gymuned ehangach.  Rhoddir cymorth ac arweiniad ar y canlynol:

  • tai a bywyd gartref
  • lles iechyd corfforol a meddyliol
  • cymorth ariannol a rheoli dyled
  • perthnasoedd ac ymddygiadau
  • addysg a dysgu

Mae’r ysgol yn strwythuro’r cymorth hwn yn glir ar gyfer teuluoedd.  Fodd bynnag, mae hefyd yn cydnabod bod angen bod yn ymatebol oherwydd natur y gymuned.  Mae gan staff berthnasoedd rhagorol â gwasanaethau arbenigol, gan gynnwys sefydliadau o iechyd, lles a chyllid. 

Mae Ysgol Maesglas wedi dod yn rhan bwysig o Greenfield erbyn hyn.  Mae’n cynnig cyrsiau a gweithgareddau i’r gymuned gyfan, gan gynnwys Undeb Credyd, Cwmni Bwyd Cydweithredol a Medrau Sylfaenol.  Mae Dysgu Teuluol wedi dod yn un o’r pethau y mae’n canolbwyntio arno, ac yn cynnig amrywiaeth eang o sesiynau trwy gydol y flwyddyn.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae gwaith y tîm cymorth i deuluoedd wedi gwella’r berthynas â’r gymuned ehangach a lefelau ymgysylltu â theuluoedd yn sylweddol.  Caiff hyn effaith nodedig ar wella lles disgyblion a’u cyfranogiad gweithredol mewn dysgu. Mae’r ysgol yn mesur effaith ei chymorth teilwredig i rieni ac aelodau o’r teulu trwy fonitro effaith.  Mae’n mesur:

  • nifer y cyfeiriadau llwyddiannus
  • yr effaith ar yr unigolyn a’i deulu/theulu
  • lefelau presenoldeb, prydlondeb a hyder

Mae arweinwyr yn gwybod bod yr ymyriadau cymorth i deuluoedd yn gwella bywydau ar gyfer y disgyblion a’u teuluoedd.  Cânt effaith gadarnhaol ar iechyd meddwl a lles.  Trwy gydweithio a rhoi strategaethau unigol ar waith, mae’r ysgol yn cynorthwyo dros 50 o deuluoedd ar hyn o bryd, pob un â’i faes angen ei hun.  

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae Cymorth i Deuluoedd Maesglas wedi rhoi cyflwyniadau mewn cynadleddau yng Nghaerdydd a Wrecsam i dros 180 o gynrychiolwyr o ysgolion a gwasanaethau o bob cwr o Gymru.  Mae wedi cynnal gweithdai sy’n amlygu’r arfer a’r strategaethau effeithiol a ddefnyddir i wella deilliannau disgyblion ymhellach. 

Mae gan Maesglas rôl allweddol yng nghyfarfodydd rhwydwaith Cymorth i Deuluoedd Sir y Fflint.  Mae staff o leoliadau eraill yn cysylltu â’r ysgol yn rheolaidd i gael cymorth ac arweiniad mewn perthynas â’r rôl cymorth i deuluoedd.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gatholig y Santes Fair ym Mhen-y-bont ar Ogwr.  Mae ganddi 255 o ddisgyblion, y mae 80% ohonynt yn Gatholigion sydd wedi cael eu bedyddio.  Mae gan yr ysgol ddalgylch eang ac mae’n gwasanaethu teuluoedd o’r amrediad economaidd gymdeithasol lawn.  Ar hyn o bryd, mae Saesneg yn iaith ychwanegol (SIY) i 41% o’i disgyblion ac mae 45% o ddisgyblion o ystod eang o leiafrifoedd ethnig.  Mae’r ysgol yn Ysgol Meddwl Datblygedig ac yn un o Ysgolion Arloesi Llywodraeth Cymru, sy’n gweithio i ddatblygu cwricwlwm newydd i Gymru.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Er 2008, mae’r ysgol wedi datblygu dull ‘Adeiladu Pŵer Dysgu’ (BLP) o addysgu a dysgu ac mae gan yr athroniaeth hon ffocws cryf yn ei bywyd a’i gwaith.  Mae wedi sefydlu partneriaeth gyda Phrifysgol Caerwysg yn 2012 – gan arwain at achrediad fel Ysgol Meddwl Datblygedig yn 2014.  Mae Ysgol y Santes Fair yn cyfrannu at waith ymchwil y brifysgol ym maes datblygiad gwybyddol erbyn hyn.  Mae’n gweithio yn unol â chysyniad ‘dysgu deialogaidd’ ar hyn o bryd.  Mae hyn yn nodi arfer orau mewn perthynas ag addysgu a dysgu a’r modd y gall rhyngweithio llafar dysgwyr wneud gwahaniaeth sylweddol i ddeilliannau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Dechreuodd cymuned gyfan yr ysgol sefydlu’r bartneriaeth â Phrifysgol Caerwysg yn 2010.  Aeth ati i weithio tuag at fodloni meini prawf y brifysgol ar gyfer statws Ysgol Meddwl ar unwaith – gan ennill y statws hwn yn 2012.  Parhaodd y gwaith hwn, ac yn 2014, daeth Ysgol y Santes Fair yn Ysgol Meddwl Datblygedig.  Disgrifiodd y brifysgol waith yr ysgol fel ‘enghraifft wych o ddatblygiad gwybyddol’.

Trwy gydol y broses, nododd yr ysgol unigolyn strategol arweiniol o’i thîm arweinyddiaeth i sicrhau bod cymuned yr ysgol yn parhau i ganolbwyntio ar y gwaith hwn.

Dros gyfnod o sawl blwyddyn, cyflwynodd yr ysgol nifer o strategaethau datblygiad gwybyddol ar gyfer disgyblion o bob oedran hefyd.  Adeiladu Pŵer Dysgu oedd yr athroniaeth sbardunol trwy gydol hyn.  Datblygwyd y strategaethau canlynol trwy HMS o ansawdd uchel (nid yw hon yn rhestr hollgynhwysfawr):

  • Mapiau Meddwl: maent yn galluogi disgyblion i gysylltu’r mapiau â mapiau meddwl penodol fel dosbarthu a dod o hyd i analogau.  Mae’n galluogi disgyblion i sefydlu strwythurau clir yn eu hysgrifennu.  Mae disgyblion yn defnyddio’r mapiau ar draws y cwricwlwm.  Mae staff yn eu hannog i wneud eu penderfyniadau eu hunain ynghylch pa rai i’w defnyddio a phryd i’w defnyddio.
  • Tacsonomi Bloom: mae’n nodi hierarchaeth o ffyrdd o ddysgu.  Mae’r gwaith hwn yn annog disgyblion i fyfyrio’n fanylach ar eu dysgu.  Maent hefyd yn sylweddoli bod dysgu ynglŷn â mwy na dim ond cofio ac ailadrodd gwybodaeth.  Ar ddechrau gweithgareddau dysgu, mae disgyblion yn nodi cyfleoedd i ddadansoddi gwybodaeth a chreu rhywbeth newydd.  Mae’r dull hwn yn cynyddu manylder eu dysgu yn fawr.
  • Hetiau Meddwl De Bono: mae defnyddio’r hetiau hyn ar draws y cwricwlwm wedi galluogi disgyblion i ddysgu am ystod eang o ddulliau meddwl.  Yn ychwanegol, mae disgyblion yn defnyddio’r hetiau ar gyfer hunanasesu ac asesu cyfoedion o safbwynt penodol fel edrych ar brosesau, problemau posibl neu o ongl gwbl ffeithiol.
  • Dysgu Deialogaidd: mae gwaith ymchwil yn parhau (mewn partneriaeth â Phrifysgol Caerwysg) yn archwilio ffyrdd y gall deialog o ansawdd uchel gael effaith gadarnhaol ar ddeilliannau.  Mae disgyblion wedi datblygu ‘Cod ar gyfer Dysgu Deialogaidd’.  Mae hyn yn nodi ffyrdd o feddwl yn effeithiol (meddwl gofalgar, meddwl cydweithredol, meddwl beirniadol a meddwl creadigol) wrth siarad â chyfoedion a staff.  Mae’r gwaith hwn yn parhau ac mae ganddo’r potensial i gael effaith sylweddol ar safonau.

Mae’r holl strategaethau y cyfeirir atynt uchod ar waith ar draws yr ysgol gyfan.  O ganlyniad, mae iaith ddysgu gyffredin ar waith drwyddi draw.  Erbyn i ddisgyblion gwblhau cyfnod allweddol 2, mae llawer ohonynt yn ddysgwyr aeddfed a soffistigedig.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae prosesau monitro’r ysgol yn dangos bod cyfradd cynnydd disgyblion wrth iddynt symud trwy’r ysgol yn drawsffurfiannol. 

Wrth iddynt ddechrau yn y Cyfnod Sylfaen, mae gan 17% o ddisgyblion lefelau isel o Saesneg a 76% o ddisgyblion yn unig sy’n gweithredu ar lefelau disgwyliedig mewn llythrennedd a rhifedd (cymedr dros y 2 flynedd ddiwethaf).  Ar ddiwedd cyfnod allweddol 2, mae 98% yn cyflawni’r lefelau disgwyliedig o leiaf. 

Mae partneriaethau strategol yr ysgol wedi cyfrannu’n sylweddol at y dull Adeiladu Pŵer Dysgu, ac wedi ei wella’n fawr.  Mae disgyblion yn datblygu dull dadansoddol cynyddol o ddysgu wrth iddynt aeddfedu.  Mae’r ysgol wedi cynllunio ei system olrhain ei hun, sy’n canolbwyntio’n dda ar dueddiadau allweddol dysgu. 

Mae dadansoddi cynnydd yn dangos bod disgyblion yn datblygu eu medrau meddwl mewn dull chwilfrydig ac ymholgar o ddysgu yn gyflym.  Mae i’r agwedd hon fanteision ar draws y cwricwlwm cyfan.  Yn ychwanegol, mae medrau maes sy’n benodol i bwnc wedi datblygu’n gyflym hefyd. 

Mewn datrys problemau mathemategol, er enghraifft, mae disgyblion yn dangos medrau rhesymu sy’n gwella’n gyflym.  O ganlyniad, mae sgorau crai a safonedig cymedrig disgyblion yn y Prawf Rhesymu Cenedlaethol blynyddol wedi codi’n sylweddol dros y tair blynedd ddiwethaf.  Mae ansawdd ysgrifennu ffeithiol ac ysgrifennu adroddiadau disgyblion wedi gwella hefyd, yn sgil y strwythur a ddarperir gan ystod y Mapiau Meddwl a ddefnyddir yn gyson ar draws yr ysgol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae arweinwyr wedi cymryd rhan mewn ystod o ddigwyddiadau i ledaenu gwaith datblygiad gwybyddol yr ysgol ar gyfer Consortiwm Canolbarth y De ac ar gyfer ei bartneriaid ysgol clwstwr.

Mae’r ysgol wedi gweithio’n agos ag ‘Ysgolion Meddwl’ eraill ar thema gyfatebol.  Mae rhai o’r rhain o Dde Cymru ac un o Dde Affrica.  Mae Ysgol y Santes Fair yn ‘Ysgol Ymarferwr Arweiniol’ ac mae wedi rhannu arfer dda gyda’i phartner ‘Ysgolion Datblygol’ yn y maes hwn yn effeithiol iawn.

Mae nifer o gydweithwyr sy’n addysgu wedi bod ar ymweliadau anffurfiol i gael gwybod am ddull Adeiladu Pŵer Dysgu a’i effaith ar fedrau meddwl disgyblion a datblygiad gwybyddol cyffredinol.  Mae croeso mawr i’r ymweliadau hyn gan eu bod yn rhoi cyfleoedd i staff fyfyrio’n barhaus ar eu harfer a’i mireinio.

 

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Brackla ym Mhen-y-bont ar Ogwr.  Ar hyn o bryd, mae 309 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr.  Mae gan yr ysgol gyfanswm o 10 dosbarth, gan gynnwys pum dosbarth oedran cymysg. 

Mae tuag 21% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sy’n cyd-fynd â’r cyfartaledd cenedlaethol (20%).  Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 24% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd eto’n cyd-fynd â’r cyfartaledd cenedlaethol (25%).  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Yn 2012, fe wnaeth Ysgol Gynradd Brackla weithio gyda’r clwstwr lleol o ysgolion i gyflogi Swyddog Ymgysylltu â Theuluoedd.  I ddechrau, llwyddodd hyn i ddatblygu cyfleoedd i deuluoedd gefnogi eu plant.  Fodd bynnag, gan fod y Swyddog yn gweithio mewn chwe ysgol, roedd yr amser a dreuliwyd ym mhob ysgol yn gyfyngedig.  Felly, yn 2014, fe wnaeth yr ysgol ryddhau goruchwyliwr cyflenwi am ddiwrnod yr wythnos i helpu i ddatblygu’r rôl ymhellach.  Roedd hyn yn golygu y gallai’r ysgol gyflwyno rhai rhaglenni ychwanegol, fel gwerthoedd teuluol, dysgu teuluol, dysgu a chwarae yn yr awyr agored, caffis rhyngwladol a Chymraeg a Chwarae.  Yn 2015, penododd Brackla ei Swyddog rhan-amser ei hun i ymestyn ac ehangu’r bartneriaeth effeithiol rhwng teuluoedd, gyda ffocws penodol ar helpu rhieni i gefnogi a gwella dysgu eu plant ymhellach.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

F@B: Families at Brackla

Rhan o weledigaeth yr ysgol yw meithrin partneriaethau, lle y mae teuluoedd (rhieni, gofalwyr, neiniau a theidiau, a brodyr a chwiorydd hŷn) yn bartneriaid allweddol yn y broses ddysgu.  Ym Medi 2015, yn dilyn ymgynghoriadau ag amrywiol randdeiliaid, fe wnaeth yr ysgol ail-lansio ‘Families at Brackla’ (F@B).  Cynlluniodd yr arweinwyr raglen newydd o ddigwyddiadau ar sail blaenoriaethau pawb.  Roedd y rhain yn cynnwys adfywio llawer o’r rhaglenni presennol, gan gynnwys Dysgu Teuluol, y Caffi Darllen, Llythrennedd a Chwarae, a Rhifedd a Chwarae, a chyflwyno mentrau newydd fel ‘Chill and Chat’, sesiynau galw heibio dyddiol, ‘Stay and Play’ i ddisgyblion sy’n destun anogaeth a ‘Family Active Zone’.

Mae amrywiaeth o staff addysgu a staff cymorth yn ymwneud â chynllunio a chyflwyno’r ymyriadau a’r rhaglenni a gynigir, bob un ohonynt wedi cael hyfforddiant penodol.  Mae gweithdai i deuluoedd wedi cynnwys canolbwyntio ar fedrau penodol addysgu darllen a chyfrifo yn y pen.  Datblygodd yr ysgol gysylltiadau â’r coleg lleol i gynnig dosbarthiadau llythrennedd a rhifedd sylfaenol ac uwch i deuluoedd.

Sefydlodd yr arweinwyr Fforwm i Deuluoedd, gyda’r nod o gynnwys aelodau’r teulu wrth ddylanwadu ar gyfeiriad strategol yr ysgol.  Fe wnaethant gyfarfod bob hanner tymor a chanolbwyntio ar bynciau fel Cynllun Datblygu’r Ysgol, dulliau penodol o addysgu llythrennedd a rhifedd a phrofion cenedlaethol.  Mae hyn wedi arwain at drafodaethau gwell rhwng y cartref a’r ysgol a chynnydd sylweddol mewn presenoldeb yn y gweithdai a gynigir.

Mae’r Swyddog hefyd yn cefnogi teuluoedd targedig, y mae presenoldeb disgyblion o’r teuluoedd yn isel.  Mae hyn yn cynnwys sesiynau galw heibio, trafodaethau ar y ffôn ac wyneb yn wyneb, a gweithio’n agos gyda’r pennaeth a’r Gwasanaeth Lles Addysg.

Mae arweinwyr yn credu’n gryf fod cyfathrebu effeithiol â theuluoedd yn hanfodol er mwyn meithrin perthynas gadarnhaol.  Mae staff yn defnyddio amrywiaeth eang o ddulliau i gyfathrebu â theuluoedd, darparu gwybodaeth iddynt, a chydnabod a dathlu bywyd a gwaith yr ysgol.  Mae’r rhain yn cynnwys bwletinau wythnosol, cylchlythyron misol F@B, Twitter, y Life Channel, arwyddion digidol mewnol, hysbysfyrddau allanol, gwefan yr ysgol, negeseuon testun a negeseuon e-bost.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Mae ymgysylltu â theuluoedd yn Ysgol Gynradd Brackla bellach yn strategaeth ysgol gyfan sydd wedi’i hymgorffori’n llawn, gyda bron pob un o’r rhanddeiliaid yn deall ac yn cefnogi gweledigaeth ein hysgol yn effeithiol iawn.  Mae hyn wedi arwain at safonau gwell ar draws yr ysgol.  Er enghraifft, roedd bron pob un o’r disgyblion a fynychodd raglenni llythrennedd a rhifedd gydag aelod o’u teulu wedi gwneud cynnydd gwell na’r disgwyl mewn llythrennedd a rhifedd. 
  • O’r teuluoedd a dargedwyd, mae 82.3% o ddisgyblion wedi cynyddu eu lefelau presenoldeb.
  • Mae cysylltiadau hynod lwyddiannus gyda’r coleg lleol wedi galluogi rhieni i fynychu cyrsiau llythrennedd, rhifedd, Cymraeg ac iaith arwyddion, sydd am ddim i deuluoedd.  Mae’r rhan fwyaf o’r rhain wedi arwain at achrediadau a gwaith.
  • Mae arfarniadau gan deuluoedd wedi dangos eu bod yn teimlo’u bod wedi paratoi’n well i gefnogi eu plant gartref, yn enwedig gyda darllen a gwaith cartref.
  • Mae cyfathrebu effeithiol rhwng y cartref a’r ysgol wedi arwain at well presenoldeb mewn gweithdai coginio, gwersi golff a digwyddiadau ysgol gyfan, fel prynhawniau agored. 

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Sefydlodd yr ysgol Fforwm Ymgysylltu â Theuluoedd yn Hydref 2015, sy’n caniatáu i Swyddogion Ymgysylltu â Theuluoedd rannu arfer orau ar draws yr awdurdod.  Ar hyn o bryd, mae 11 aelod sy’n cyfarfod bob hanner tymor.  Yn ogystal, mae’r ysgol wedi’i chynnwys ar DVD arfer orau’r awdurdod ac mae staff wedi rhoi cyflwyniad mewn cynhadledd Buddsoddwyr mewn Pobl.  Mae cydweithwyr o ysgolion eraill a sefydliadau fel Cymunedau yn Gyntaf a Gweithredu dros Blant wedi ymweld â’r ysgol hefyd.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Birchgrove tua thair milltir i’r gogledd o ganol Caerdydd, yn un o faestrefi prysur y ddinas sydd wedi’i ffinio gan Ysbyty Athrofaol Cymru a ffyrdd yr A48 a’r A470.  Mae’r 412 o ddisgyblion 4 i 11 oed sydd ar y gofrestr yn cael eu haddysgu mewn 14 dosbarth oedran unigol. 

Mae tua 10% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae gan ddeuddeg y cant o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Daw tua 24% o ddisgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol, gydag oddeutu 21% yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Bedair blynedd yn ôl, roedd perfformiad disgyblion yn Ysgol Gynradd Birchgrove yn dangos tuedd tuag at i lawr.  Roedd canlyniadau diwedd cyfnod allweddol a lefelau presenoldeb yn gostwng.  Rhoddodd penodi pennaeth newydd gyfle i newid. 

Sefydlwyd diwylliant newydd o hunanarfarnu gonest yn cynnwys pob rhanddeiliad.  Yn gysylltiedig â hyn yr oedd system o gynllunio cadarn i wella’r ysgol, gan gynnwys ffocws clir ar addysgu rhagorol, dadansoddi data yn gynhwysfawr a lefelau uwch o atebolrwydd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Y cam cyntaf tuag at wella oedd datblygu dealltwriaeth o sefyllfa’r ysgol ar y pryd.  Mynnodd hyn hunanarfarnu agored a gonest gan yr holl randdeiliaid yn yr ysgol ac ymrwymiad cadarnhaol i wella a sefydlu Birchgrove yn ysgol y gallent fod yn falch ohoni.

O’r sylfaen hon, cyflwynodd arweinwyr amrywiaeth o strategaethau a ddefnyddiwyd mewn ffordd gyson, gyda ffocws.  Gyda’i gilydd, maent yn dangos cryfder cysondeb a’r egwyddor bod ‘y cyfan yn fwy na’i rannau’. Fe wnaethant gynnwys y blaenoriaethau canlynol:

  • Ffocws clir ar wella addysgu.  Cymerodd Ysgol Birchgrove ran yng ngharfan gyntaf Rhaglen Llywodraeth Cymru ar gyfer Ysgolion sy’n Ymarferwyr Arweiniol ac Ysgolion sy’n Ymarferwyr Datblygol.  Bu’n gweithio mewn partneriaeth ag ysgol gynradd leol arall i gyflawni rhagoriaeth mewn addysgu a sicrhau lefel uchel o her ym mhob gwers.  Y nod oedd codi safonau yn y ddwy ysgol, gan ddatblygu athrawon digonol yn athrawon da, ac athrawon da yn athrawon rhagorol.  Fe wnaeth y bartneriaeth alluogi athrawon i gynllunio gwersi ar y cyd, arsylwi ar ei gilydd yn cyflwyno gwersi a rhoi adborth adeiladol – gan gyflymu’r broses wella.  Yn ogystal, fe wnaeth staff addysgu ymweld â darparwyr eraill i weld arfer orau mewn gwahanol leoliadau, a helpodd iddyn arfarnu eu gwaith eu hunain yn well.
  • Dadansoddi amrywiaeth eang o ddata ar bob lefel (gan gynnwys data yn ymwneud ag ymyriadau, canlyniadau profion Llywodraeth Cymru ar ddiwedd cyfnod allweddol ac asesiadau athrawon) er mwyn gofyn cwestiynau heriol am berfformiad a rhoi’r sylfaen ar gyfer blaenoriaethau gwella.  Fe wnaeth y dadansoddiad gynnwys cymariaethau rhwng asesiadau athrawon a data profion Llywodraeth Cymru i sicrhau cysondeb a chywirdeb.
  • Cyflwyno system gynhwysfawr newydd o olrhain disgyblion a chynrychiolaeth weledol o gyrhaeddiad unigol.  Fe wnaeth hyn alluogi staff i nodi disgyblion mewn perygl o dangyflawni naill ai ar lefelau ‘disgwyliedig’ neu ‘uwch na’r disgwyl’.  Fe wnaeth uwch arweinwyr herio staff i sicrhau eu bod yn cyflwyno mesurau i wrthsefyll tangyflawni.
  • Datblygu rôl uwch arweinwyr o ran codi safonau trwy fonitro addysgu a dysgu yn rheolaidd a thrylwyr, a chynnal cyfarfodydd ar gynnydd disgyblion.  Fe wnaeth hyn ddatblygu ymdeimlad o rym a chynyddu lefelau atebolrwydd ac ymwybyddiaeth, a chynyddu ffocws ar berfformiad disgyblion.
  • Adolygu gweithdrefnau asesu.  Mae hyn wedi arwain at fwy o gysondeb ar draws yr ysgol, yn enwedig wrth ddefnyddio marcio, hunanasesu ac asesu cymheiriaid i wella dysgu.

Mae datblygiad proffesiynol targedig, o safon uchel, i’r holl staff yn sicrhau bod yr ysgol yn mynd i’r afael â’r holl flaenoriaethau hyn yn effeithiol.  Hefyd, mae cysylltiad agos rhwng blaenoriaethau gwella’r ysgol a rheoli perfformiad ar gyfer staff addysgu a’r staff nad ydynt yn addysgu, fel ei gilydd.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth a safonau’r dysgwyr?

Mae ffocws di-baid yr ysgol ar hunanarfarnu gonest a chynllunio ar gyfer gwella dros y pedair blynedd diwethaf wedi sicrhau canlyniadau cadarnhaol:

  • Mae safonau addysgu ym mhob dosbarth wedi gwella ac mae’r arfarniadau ohonynt yn dangos yn gyson eu bod yn ‘dda’
  • Fe wnaeth canran y disgyblion sy’n cyflawni Lefel 6 ar ddiwedd Blwyddyn 2 gynyddu o 22% i 48% mewn Iaith, Llythrennedd a Chyfathrebu ac o 29% i 50% mewn Datblygiad Mathemategol
  • Fe wnaeth canran y disgyblion sy’n cyflawni Lefel 5 ar ddiwedd Blwyddyn 6 gynyddu o 18% i 58% mewn Saesneg ac o 18% i 63% mewn mathemateg
  • Roedd llawer o ddisgyblion wedi gwneud cynnydd gwell na’r disgwyl ar draws y cyfnodau allweddol
  • Fe wnaeth lefelau presenoldeb gynyddu 3%, gan osod Birchgrove yn y chwartel meincnod uchaf ar gyfer y tair blynedd diwethaf. 

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’i harfer dda gydag ysgolion eraill trwy gyfrannu at gyrsiau ar gyfer y consortiwm lleol. Hefyd, fe wnaeth lunio adroddiad ar ddefnyddio’r grant effeithiolrwydd ysgolion i wella safonau mewn mathemateg ar gyfer Llywodraeth Cymru.  Mae’r pennaeth wedi mentora penaethiaid newydd hefyd.