Arfer effeithiol Archives - Page 56 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Wirfoddol a Gynorthwyir yr Eglwys yng Nghymru Llansanwyr a Llanhari yn ysgol gynradd cyfrwng Saesneg â dosbarthiadau un oedran, sy’n gwasanaethu Bywoliaeth Rheithorol y Bont-faen a phlwyf Llanhari.  Mae’r ysgol mewn lleoliad gwledig bedair milltir i’r gogledd o’r Bont-faen ym Mro Morgannwg, a hanner milltir o bentref Llanhari yn Rhondda Cynon Taf, ac mae’n derbyn disgyblion o’r ddau awdurdod lleol.

Ceir tua 230 o ddisgyblion rhwng tair ac un ar ddeg oed ar y gofrestr, gan gynnwys 43 yn y feithrinfa ran-amser.  Mae’r ysgol yn addysgu disgyblion mewn wyth dosbarth, sy’n cynnwys disgyblion o grwpiau blwyddyn unigol.  Mae rhyw 5% o ddisgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, ac mae’r ysgol yn nodi bod anghenion dysgu ychwanegol gan ryw 15% o ddisgyblion.  Mae bron pob un o’r disgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig ac yn siarad Saesneg fel eu mamiaith.

Ymgymerodd y pennaeth â’i swydd yn Ionawr 2015.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Yn dilyn cyfnod o ansefydlogrwydd yng Ngwanwyn 2015, gyda bron i hanner yr athrawon ar gontractau tymor byr dros dro, prif amcan y pennaeth oedd nodi cryfderau a gwendidau yn yr addysgu, herio tanberfformio, a datblygu llinellau atebolrwydd clir trwy roi systemau a gweithdrefnau cadarn ar waith.  Arweiniodd cyfnod o recriwtio trylwyr at gryfhau’r arweinyddiaeth a’r tîm addysgu trwy benodi Arweinydd Dysgu / Cydlynydd Anghenion Dysgu Ychwanegol newydd, ynghyd ag Arweinydd y Cyfnod Sylfaen a dau Athro Newydd Gymhwyso.

Er mwyn i’r pennaeth a’r uwch dîm arwain gael dealltwriaeth gywir o gryfderau’r ysgol a meysydd i’w datblygu, aethant ati i adolygu’r trefniadau ar gyfer hunanarfarnu, monitro a chynllunio ar gyfer gwelliannau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd fel arfer sy’n arwain y sector

Hunanarfarniad yr ysgol

Yn dilyn adolygiad o’r prosesau hunanarfarnu, mae cylch monitro, arfarnu ac adolygu’r ysgol yn canolbwyntio’n drwyadl ar wella deilliannau ar gyfer disgyblion.  Mae arweinyddiaeth ddosbarthedig gadarn yn sicrhau bod pob un o’r staff yn gwneud cyfraniad sylweddol at y broses hon.  Mae arweinwyr pwnc yn ymgymryd â pherchnogaeth o’u cynlluniau gwella, a luniwyd ganddynt ar sail eu harfarniadau monitro a’u dadansoddiad o ddata perfformiad.  Mae arweinwyr yn cynllunio cylchoedd monitro cadarn sy’n defnyddio amrywiaeth o weithgareddau monitro trwy gydol y flwyddyn i wirio ansawdd; mae’r rhain yn cynnwys adolygiadau arfarnol o waith disgyblion ac arsylwadau gwersi.  Maent yn mesur cynnydd ac yn asesu effaith camau gweithredu ar bwyntiau allweddol, gan baratoi adroddiadau cryno sy’n amlinellu’r cryfderau a meysydd y mae angen eu gwella ymhellach.

Mae disgyblion yn cyfrannu at broses gwella’r ysgol hefyd drwy ddiwrnodau ‘trochi’ cynllunio sy’n eu galluogi i wneud penderfyniadau ynglŷn â sut, ac i ryw raddau beth, y byddant yn dysgu yn y tymor canlynol.  Mae cenhadon disgyblion yn arsylwi’r dysgu mewn gwersi ac yn gwneud argymhellion ar gyfer gwella; roedd eu sylwadau yn allweddol wrth ddatblygu targedau disgyblion a’r polisi marcio ac adborth.

Mae deilliannau hunanarfarnu ar draws yr ysgol yn pennu polisïau a thargedau clir ar gyfer gwella.  Mae’r rhain yn sail i gynllun gwella ysgol manwl, sy’n amlinellu cyfrifoldebau, camau gweithredu, graddfeydd amser a gweithdrefnau ar gyfer monitro cynnydd yn glir.

Defnyddio data

Mae’r ysgol yn rhoi pwys mawr ar ddefnyddio amrywiaeth o ddata i fesur cynnydd.  Defnyddir taflenni olrhain electronig manwl a chadarn gan arweinwyr i gofnodi ystod o ddata asesiadau disgyblion, ac mae staff yn defnyddio’r rhain yn hyderus ac yn rheolaidd i fonitro ac arfarnu perfformiad grwpiau o ddisgyblion.  Mae athrawon yn deall yn dda iawn sut maent yn atebol am gynnydd disgyblion.  Gyda chymorth yr arweinwyr, maent yn adolygu cynnydd bob tymor, ac yn nodi camau gweithredu priodol i gyflawni targedau’r dyfodol.  Mae’r broses hon wedi creu diwylliant ymaddasol ac ymatebol lle mae staff yn cynnal disgwyliadau uchel ac yn cysylltu unrhyw newidiadau i ddarpariaeth neu hyfforddiant yn uniongyrchol ag angen disgyblion. 

Ymateb i farnau rhanddeiliaid

Mae arweinwyr yn annog yr holl randdeiliaid i gyfrannu at y broses hunanarfarnu drwy holiaduron blynyddol, mynychu gweithdai, nosweithiau rhieni a grwpiau amrywiol llais y disgybl ar draws yr ysgol.  Mae arweinwyr yr ysgol yn cynnal dadansoddiadau manwl o ganfyddiadau, ac yn ymateb yn brydlon i feysydd a nodir gan grwpiau penodol.  Er enghraifft, fe wnaeth arweinwyr wella cyfathrebu â rhieni, trwy ddefnyddio’r cyfryngau cymdeithasol a chyflwyno adroddiadau canol tymor ar gynnydd disgyblion, y mae rhieni’n eu gwerthfawrogi’n fawr. 

Cydweithio mewn rhwydweithiau arfer broffesiynol

Mae arweinwyr yn gwerthfawrogi buddion cydweithio a gweithio mewn partneriaeth yn yr ysgol a gydag ysgolion eraill ac asiantaethau partner.  Cynhaliwyd adolygiadau gan asiantaethau allanol ar ddarpariaeth y Cyfnod Sylfaen, marcio ac adborth ac iechyd a diogelwch.  Mae canfyddiadau o’r adroddiadau hyn wedi helpu’r ysgol i fynd i’r afael â meysydd dynodedig a symud ymlaen yn gyflym.  Hefyd, mae’r ysgol yn ymgysylltu’n agored â chlwstwr o ysgolion, grŵp gwella ysgolion, prosiect braenaru, awdurdod lleol, consortiwm rhanbarthol ac ymgynghorydd her ar nifer o brosiectau.  Mae staff yn ymweld yn rheolaidd ag ysgolion eraill lle ceir arfer ragorol, ac maent yn myfyrio ar eu canfyddiadau, gan ledaenu’r hyn sy’n berthnasol ac yn briodol ar gyfer eu lleoliad eu hunain.  Mae’r gwaith hwn wedi darparu persbectif, her a chymorth allanol da wrth hwyluso rhannu adnoddau ddwyffordd a phrosesau arwain effeithiol.

Mae staff yn cynllunio, paratoi ac asesu gwaith disgyblion mewn timau, ac yn helpu ei gilydd i ddatblygu a gwella o fewn ethos cefnogol, gofalgar ac ymddiriedus.  Caiff pob athro y cyfle i arsylwi athrawon eraill yn addysgu, a thrwy ddeialog broffesiynol a myfyriol wedi’i chynllunio, maent yn nodi meysydd i’w dathlu a’u rhannu.  Mae hyn wedi arwain at ddiwylliant dysgu o hunanwella lle mae staff yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi a lle ceir morâl uchel iawn.

Anogir yr holl staff i goleddu maes ymchwil weithredu sy’n gysylltiedig â maes penodol o arloesi’r cwricwlwm, gan sicrhau bod yr ysgol yn parhau i wella.  Mae’r rhain wedi cynnwys: meddylfryd o dwf, arloesi/mentergarwch, medrau meddwl, diwrnodau trochi disgyblion mewn cynllunio, arferion y meddwl, dysgu iaith dramor fodern, dysgu awyr agored a marcio ac adborth.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r holl weithgareddau arfarnu yn canolbwyntio’n drwyadl ar wella deilliannau ar gyfer disgyblion, ac mae hyn wedi sicrhau tuedd gyson o wella mewn darllen, ysgrifennu a mathemateg ar draws yr ysgol.

Mae pob un o’r staff yn deall blaenoriaethau’r ysgol ar gyfer gwella ynghyd â’u rôl i sicrhau’r canlyniadau a ddymunir.  Mae’r ethos cryf iawn o waith tîm a chymorth ymhlith y staff wedi golygu bod staff yn barod i gymryd rhai risgiau.  Mae hyn wedi galluogi’r ysgol i weithio ar nifer o brosiectau arloesol ar ddatblygu’r cwricwlwm sydd wedi cael effaith gadarnhaol ar ddisgyblion, er enghraifft gwelliannau a wnaed wrth ddefnyddio cwestiynau i herio meddwl disgyblion yn fwy effeithiol. 

O ganlyniad i  gynllunio gwelliant llwyddiannus, erbyn hyn mae gan yr ysgol hanes cadarn o lwyddo dros y ddwy flynedd diwethaf i godi safonau ar gyfer y rhan fwyaf o ddisgyblion.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn arwain prosiect i rannu ei harfer dda wrth olrhain a defnyddio data gydag ysgolion eraill.  Mae’r ysgol wedi rhannu ei harweinyddiaeth gref a’i phrosesau cynllunio strategol gydag ysgolion eraill trwy’r prosiect braenaru, grŵp gwella ysgolion a grwpiau clwstwr.  Hefyd, mae wedi rhannu ei her uchel a’i llinellau atebolrwydd ar y rhaglen hyfforddi Cymhwyster Proffesiynol Cenedlaethol ar gyfer Prifathrawiaeth ac mewn digwyddiadau hyfforddi cenedlaethol eraill i ymgynghorwyr her. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Lleolir Ysgol Gymraeg Aberystwyth ar gyrion tref Aberystwyth ac mae’n gweithredu’r dref ac ardaloedd gwledig gogledd Ceredigion. Mae tua hanner y disgyblion yn siarad Cymraeg gartref ac mae 2% yn teilyngu Prydau Ysgol am Ddim. Cafodd yr ysgol ei harolygu ym mis Tachwedd 2016 a llwyddodd i gyrraedd y safon Rhagorol ym mhob un o’r meysydd arolygu. Mae’r ysgol hefyd yn ysgol arloesi ac yn cynorthwyo Llywodraeth Cymru i ddatblygu agweddau o ddysgu proffesiynol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol wedi bod yn llwyddiannus wrth ddatblygu grwpiau o athrawon sy’n cydweithio mewn pedwarawdau er mwyn ffocysu ar agweddau cytunedig o ddysgu ac addysgu.  Rhan bwysig o’r broses yw’r cyfleoedd a ddarperir i athrawon gyd-gynllunio, cyd-arsylwi a chyd-werthuso.  Mae pwyslais mawr ar ddefnyddio syniadau’r disgyblion ar gyfer creu tasgau cyfoethog a diddorol sy’n ennyn eu medrau a’u chwilfrydedd tuag at ddysgu.  Mae rôl yr ysgol fel un arloesol wedi sicrhau cyfleoedd i ddatblygu’r broses hon drwy ddefnyddio themâu sy’n hybu’r argymhellion ‘Dyfodol Llwyddiannus’ a’r Cwricwlwm Cymreig.  Pwysleisiwyd yr angen i athrawon i fod yn greadigol ac i fentro gwneud pethe mewn ffyrdd gwahanol i’r arfer, ond i gofio bod angen i’r gweithgareddau arwain at ddatblygu medrau llythrennedd, rhifedd a Thechnoleg Gwybodaeth a Chyfathrebu (TGCh) y disgyblion. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu weithgaredd a adnabuwyd yn arfer sy’n arwain y sector

Datblygwyd tasgau cyfoethog drwy ganolbwyntio ar y thema ‘T Llew Jones’ er mwyn gwau agweddau o’r celfyddydau ar draws yr wyth dosbarth yng nghyfnod allweddol 2.  Yn sgil y syniadau a gasglwyd o blith y disgyblion crëwyd mapiau meddwl a chytunwyd ar weithgareddau ysgrifennu creadigol, cyflwyniadau digidol, gweithgareddau drama, celf, cerddoriaeth greadigol a dawns.  Mireiniwyd y cynlluniau ac adnabuwyd cyfleoedd i weithio gyda’r gymuned leol gan fanteisio ar arbenigedd sefydliadau fel cwmni drama’r Arad Goch a’r Brifysgol yn Aberystwyth. 

Yn sgil rôl yr ysgol fel un arloesol manteisiwyd ar y cyfleoedd i gydweithio gyda Phrifysgol y Drindod Dewi Sant gan blethu rhaglen hyfforddiant cychwynnol athrawon i mewn i’r ‘pair creadigol’. 
Bu hyfforddeion y Brifysgol yn rhan o’r cynllunio gyda’r athrawon a llwyddwyd i ddatblygu cyfleoedd iddynt arsylwi a chymryd grwpiau yn ystod y gwersi.  Bu hyn yn llwyddiannus ac yn rhan bwysig o’u hyfforddiant fel darpar athrawon. 

Wrth werthuso’r gwersi yn wythnosol mewn sesiynau adlewyrchol, darparwyd cyfleoedd i athrawon profiadol a darpar athrawon gydweithio er mwyn gwella’r profiadau ar gyfer y disgyblion.  Penllanw’r gwaith oedd cael prynhawn o rannu arferion da ar ffurf cyflwyniad i holl ddisgyblion cyfnod allweddol 2, staff yr ysgol, llywodraethwyr, staff yr awdurdod lleol a myfyrwyr y Brifysgol. 

Pa effaith cafodd y gwaith ar ddarpariaeth a deilliannau’r disgyblion?

Llwyddodd y ddarpariaeth i gael effaith gadarnhaol ar fedrau llafar ac ysgrifennu’r disgyblion yng nghyfnod allweddol 2, gyda’r thema greadigol yn ennyn brwdfrydedd y bechgyn yn benodol – roedd y cyfleoedd ehangach i ddisgyblion weithio mewn grwpiau ac i chwarae rôl yn fodd iddynt ddatblygu mewn hyder a sicrhau cyfleoedd iddynt berfformio mewn cyd-destun Cymreig. 

Llwyddodd y gweithgareddau digidol a gyflwynwyd i ddarparu cyfleoedd i ddisgyblion ddatblygu eu medrau TGCh trwy ddefnyddio rhaglenni creu ffilm, paratoi cyflwyniadau electronig a defnyddio sgrin werdd.  Nodwyd fod parodrwydd y disgyblion a’r staff i fentro a defnyddio rhaglenni newydd wedi cyfoethogi eu medrau cyfrifiadurol ar draws yr ysgol. 

Sut ydych chi wedi rhannu’r arfer dda?

Un o flaenoriaethau’r cynllun gwella ysgol oedd ymestyn y cyfleoedd i rannu arfer dda o safbwynt dysgu ac addysgu ar draws yr ysgol.  Llwyddwyd i wneud hyn yn effeithiol, gan sicrhau bod yr athrawon yn datblygu sgiliau arsylwi, gwerthusol a gwella’r ffyrdd y maent yn rhoi adborth effeithiol.  Cafwyd cyfleoedd i rannu’r arfer dda drwy rwydwaith ysgolion arloesol, mewn cynadleddau’r Consortiwm Rhanbarthol a chydag ysgolion lleol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Y Bynea ym mhentref Bynea ger Llanelli, yn Sir Gaerfyrddin.  Mae chwe dosbarth oedrannau cymysg yn yr ysgol, ac mae rhyw draean o’r plant yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim.  Hefyd, ceir cyfleuster Dechrau’r Deg a ariennir gan y Gwasanaeth Sipsiwn a Theithwyr a Llywodraeth Cymru yn adeilad yr ysgol. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol wedi tyfu’n gyflym dros y pedair blynedd diwethaf, ac er mai ychydig iawn o ofod sbâr oedd ar gael y tu mewn i’r adeilad, roedd tir yr ysgol yn helaeth.  Roedd yr ysgol eisoes yn defnyddio ardal y berllan ar gyfer gweithgareddau Ysgol Goedwig, ond yn sgil tywydd anwadal a’r angen i storio dillad ac offer addas, crëwyd y sail i’r her o greu pentref dysgu awyr agored.  Ceir ffocws cymunedol cryf yn yr ysgol ac mae’n flaenweithgar yn y gymuned leol.  Mae’r ysgol yn ceisio cynnwys gymaint o rieni ag y bo modd yn ei gwaith, ac mae’n lwcus bod ei rhieni bob amser yn barod i gyfranogi pan fydd staff yn gofyn iddynt wneud hynny.  Mae nifer o fusnesau yn yr ardal leol sydd wedi bod yn gaffaeliad mawr, ac maent yn aml yn cefnogi’r ysgol i godi arian pan fydd angen.  Hefyd, cynhwysodd yr ysgol ei hysgol gyfun leol a cholegau lleol gan fod angen ystod o arbenigedd arni ar gyfer holl elfennau gwahanol y prosiect. 

Estynnodd y disgyblion wahoddiad i’r rheolwr sydd â gofal dros foderneiddio ysgolion yn Sir Gaerfyrddin i ymuno, ac esboniodd wrthynt pwy oedd angen iddynt gysylltu â nhw er mwyn cynllunio’u pentref a ble gallent gael deunyddiau, a rhoddodd reolau sylfaenol rheoliadau adeiladu iddynt. 

Mae Ysgol Bynea yn gwerthfawrogi pob math o ddysgu, a chred y staff fod angen ystod eang o brofiadau bywyd go iawn ar blant er mwyn tyfu a datblygu yn oedolion cyfrifol.  Weithiau mae plant yn teimlo mai’r disgyblion hynny sydd â medrau rhifedd a llythrennedd cadarn yw’r rhai clyfar.  Er mwyn esbonio’r camsyniadau hyn, roedd angen i’r staff ddangos i’r disgyblion bod llawer o wahanol fathau o ddysgwyr, a bod medrau gwahanol yn bwysig mewn sefyllfaoedd gwahanol. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Dechreuodd y prosiect yn wreiddiol pan roddodd staff friff i’r disgyblion ddylunio a gwneud pentref dysgu awyr agored lle gallent fynd â’u dysgu tu allan i’r ystafelloedd dosbarth.  Roedd rhaid iddynt fod yn ystyriol o Statws Eco yr ysgol a’r angen i sicrhau gwerth am arian.  Gwnaeth yr ysgol gais am grantiau a bu’n ffodus i dderbyn cyllid.  Treuliodd y disgyblion lawer o amser yn trafod ac yn tynnu lluniau o’r hyn yr oeddent yn meddwl y dylai eu hamgylchedd dysgu awyr agored delfrydol fod.  Ar ôl trafod y prosiect gyda’r cyngor ysgol a dosbarthiadau hŷn cyfnod allweddol 2, roedd y disgyblion yn frwdfrydig iawn ac yn benderfynol y dylen nhw arwain y prosiect eu hunain.  Roeddent yn teimlo eu bod yn ddigon hen i ysgwyddo’r rhan fwyaf o’r cyfrifoldeb.  Cawsant gyfle i gyfarfod a gweithio ochr yn ochr â llawer o weithwyr proffesiynol, a dysgu am bwysigrwydd sut i gyfathrebu gyda phob eraill.  Cawsant gyfleoedd i anfon negeseuon e-bost at bobl, llenwi ffurflenni, gwneud archebion dros y ffôn ac ysgrifennu llythyrau; bob un ohonynt yn fedrau y bydd eu hangen arnynt yn eu bywyd bob dydd.  Hefyd, fe wnaethant gadw dyddiadur ffotograffig o’u prosiect, a gwnaethant gyflwyniad electronig i lywodraethwyr ac ymwelwyr ar ddiwedd y prosiect.

Creodd y disgyblion fodelau graddedig i sicrhau y byddai eu dyluniadau yn ffitio ar y darn o dir a ddynodwyd ar gyfer y prosiect.  Ar ôl i hwnnw gael ei gwblhau, aethant ati i edrych ar y math o adeileddau y byddent yn eu hoffi a beth allent ei fforddio; penderfynont alw’r adeileddau hyn yn bodiau dysgu.  Roedd cyllideb wreiddiol o bymtheg mil o bunnau gan y disgyblion, ac am eu bod yn gyfrifol am y gyllideb gyfan, bu’n rhaid iddynt gadw cyfrifon cywir o bob ceiniog a wariwyd ganddynt.  Fe wnaethant gyfrifo cost a maint deunyddiau yr oedd eu hangen arnynt, ac edrych am werth am arian.  Ar ôl iddynt benderfynu pa adeileddau yr oedd eu hangen arnynt ac wedi dod o hyd i’r hyn y gallent ei fforddio, roeddent yn barod i ddechrau ar y sylfeini ar gyfer eu podiau neu siediau.  Gwahoddwyd rhieni a’r gymuned ganddynt i’w helpu i fesur a chloddio’r sylfeini a symud graean.

Pan oedd y podiau dysgu yn eu lle, roedd yn rhaid i’r disgyblion ddylunio a gwneud llwybrau pwrpasol rhwng pob adeiledd fel eu bod yn gallu defnyddio’r pentref ym mhob math o dywydd.  Daeth rhieni a theuluoedd i mewn i baentio’r podiau dysgu â staen diddosi er mwyn sicrhau y byddent yn para mewn cyflwr da.  Roedd angen i bob adeiledd gael ffocws maes cwricwlwm fel mathemateg, iaith, gwyddoniaeth, y celfyddydau creadigol, Cymraeg neu gyfuniad o feysydd dysgu.  Awgrymodd rhai disgyblion, pe bai’r pod gwyddoniaeth yn gallu cael gardd synhwyraidd a phanel solar o bosibl, y byddai angen mwy o le o’i amgylch na’r pod iaith, dyweder.  Datblygwyd medrau meddwl disgyblion yn dda yn hyn o beth.

Wedi i’r disgyblion ddylunio ac adeiladu prif strwythur y pentref, roedd rhaid iddynt addurno’r podiau a’u llenwi ag adnoddau.  Roedd ganddynt gyllidebau unigol gan ddibynnu ar y maes cwricwlwm, ac roedd rhaid iddynt ddylunio ac addurno rhannau mewnol pob un o’r podiau.  Roedd yn rhaid iddynt wneud y profiadau dysgu yn addas i bob oedran, a cheisio sicrhau bod y gweithgareddau yn canolbwyntio ar ddysgu annibynnol yn bennaf.  Buont yn gweithio gyda’r cydlynwyr pwnc, artistiaid ac ymgynghorwyr i sicrhau bod y gweithgareddau a ddewiswyd ganddynt yn fuddiol ac yn dangos gwerth am arian. Hefyd, aethant ati i ailgylchu byrddau, cadeiriau, byrddau arddangos ac adnoddau eraill o ysgol arall a oedd wedi cau yn ddiweddar.

Ar ôl iddynt sicrhau bod y prif adeileddau a’r llwybrau yn eu lle, cafodd ardal chwarae corfforol awyr agored y pentref ei dylunio gan ddosbarthiadau is cyfnod allweddol 2.  Dilynwyd yr un fformat ganddynt lle buont yn creu dyluniadau ac yna’n edrych ar yr hyn a oedd yn fforddiadwy ac ymarferol.  Rhoddodd yr arweinwyr gyllideb o bum mil o bunnau iddynt, a dweud yn glir fod angen iddynt gadw arian i dalu am lafur a sylfeini eu hadeileddau.  Datblygont ddealltwriaeth o ddefnyddio graddfa a gwerth adnoddau, a chael boddhad o greu rhywbeth defnyddiol.  Ers hynny, maent wedi gweithio gyda rhieni i wella’r ardal mwy fyth, ac wedi ailgylchu teiars i blannu blodau ynddynt, ac maent yn tyfu eu llysiau eu hunain. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Yn ystod y prosiect hwn, cafodd disgyblion gyfleoedd i ddatblygu medrau a ddefnyddir gan ddylunwyr, penseiri, cyfrifwyr, adeiladwyr, garddwyr tirlun, arlunwyr graffig, a llawer un arall.  Arweiniodd disgyblion eu dysgu eu hunain a chymryd cyfrifoldeb am wahodd pobl i weithio gyda nhw, archebu deunyddiau a mantoli cyllidebau.  Mae gan staff yn Ysgol Bynea ymagwedd gyfannol at ddysgu, ac maent eisiau i bob disgybl fod yn aelodau cyflawn o’r gymuned y maent yn perthyn iddi.  Roedd eu gweld yn ymateb i’r her hon yn dangos lefelau aeddfedrwydd a dealltwriaeth y tu hwnt i ddisgwyliadau uchel y staff.

Mae disgyblion yn dysgu orau pan gynigir cwricwlwm eang a chytbwys iddynt.  Mae angen i bob un ohonynt ganfod rhywbeth y maent yn dda yn ei wneud, a thrwy ystod o gyfleoedd dysgu, cawsant gyfle i ymateb yn llwyddiannus i her a chyflawni llwyddiant.  Fe wnaeth y staff herio disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn briodol, a’u cynorthwyo i gyflawni llwyddiant.  Mae llawer o ddisgyblion sy’n llwyddo’n hawdd mewn tasgau darllen ac ysgrifennu yn teimlo rhwystredigaeth yn aml pan na fyddant yn cael pethau’n iawn y tro cyntaf.  Fe wnaeth y prosiect hwn ddatblygu’u lefelau dyfalbarhad a dealltwriaeth ymhellach.

Roedd y disgyblion yn gweld hwn fel prosiect aeddfed iawn i raddau helaeth, ac roeddent yn ymhyfrydu yn yr her.  Fe wnaethant ddatblygu medrau aeddfed a meithrin perthnasoedd gydag ystod o gynulleidfaoedd gwahanol.  Bydd creu’r pentref hwn yn darparu amgylchedd dysgu awyr agored estynedig, eithriadol i’r holl ddisgyblion yn Ysgol y Bynea. 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer dda hon gyda llawer o ysgolion eraill ar draws yr awdurdod lleol ac awdurdodau cyfagos.  Mae nifer o ysgolion wedi defnyddio’r pentref dysgu trwy ddod â dosbarthiadau o ddisgyblion i ddefnyddio’r adnodd gwych hwn fel hwb i ddysgu annibynnol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am y lleoliad/ysgol/darparwr

Mae Ysgol Pen Coch yn ysgol arbennig ddydd sy’n darparu addysg i ddisgyblion ag amrywiaeth eang o anghenion dysgu.  Mae’r rhain yn cynnwys anawsterau dysgu dwys a lluosog, anawsterau dysgu difrifol, anawsterau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol, anhwylder ar y sbectrwm awtistig, anhwylder diffyg canolbwyntio a gorfywiogrwydd ac anghenion dysgu cymhleth.  Ar hyn o bryd, mae 94 o ddisgyblion yn yr ysgol, rhwng dwy ac 11 oed.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Fel ysgol arloesi ar gyfer Llywodraeth Cymru, mae Ysgol Pen Coch yn ymwneud â datblygu a phrofi cwricwlwm newydd i Gymru.  Yn Ysgol Pen Coch, mae hyn yn cynnwys datblygu dysgu wedi’i bersonoli i fodloni anghenion cymhleth disgyblion, trwy ymyriadau ffocysedig a chymorth sydd wedi’i addasu’n unigol. 
Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r ysgol yn defnyddio amrywiaeth eang o weithgareddau i fynd i’r afael ag anghenion penodol disgyblion unigol a gwneud yn siŵr bod disgyblion yn datblygu’r medrau y mae arnynt eu hangen i wneud cynnydd a llwyddo yn unol â’u hanghenion.  Mae hyn yn cynnwys ffocws cadarn ar ddatblygiad emosiynol ac ymddygiadol disgyblion a’u medrau cyfathrebu. 

Mae gwefan yr ysgol yn darparu gwybodaeth gyfredol am y therapïau a’r ymyriadau a ddefnyddir yn yr ysgol.  Un ymyrraeth lwyddiannus iawn yw’r ystafell rithwir.
Mae’r ysgol yn defnyddio’i hystafell rithwir i leihau gorbryder a pharatoi disgyblion ar gyfer y byd tu hwnt iddi.  Mae’r ystafell yn caniatáu i ddisgyblion brofi a wynebu sefyllfaoedd anodd y maent yn aml yn dod ar eu traws yn ystod eu bywyd a’u harferion bob dydd.

Mae rheolyddion a synwyryddion llaw yn rhoi ymdeimlad cwbl newydd o’r profiad realiti artiffisial.  Mae trosglwyddyddion a derbynyddion ar y waliau ac mae’r profiad trochi yn real iawn.  Mae hyn yn caniatáu i ddisgyblion archwilio a phrofi sefyllfaoedd fel pe baent yn bresennol go iawn yn yr amgylchedd neu’r lle hwnnw.

Wrth ddewis y profiadau mwyaf priodol, fe wnaeth yr ysgol gydweithio’n agos â rhieni ynghylch y sefyllfaoedd a oedd yn peri’r pryder mwyaf iddynt.  Un o’r rhain oedd croesi’r ffordd.  Ymwelodd un o’r staff addysgu â chroesfan leol i gerddwyr, tynnu ffotograffau a recordio’r holl seiniau a gafwyd yno.  Yna, trosglwyddodd y rhain i raglen ar y cyfrifiadur, sydd wedi’i gysylltu â’r offer rhithwir, gan greu fersiwn 3D o’r groesfan.  Cafodd seiniau eu taflunio i dair wal yn yr ystafell, gan roi profiad 360 gradd i ddisgyblion.

Mae disgyblion yn cymryd rhan mewn sesiynau wythnosol unigol o rhwng 10 a 15 munud am gyfnod o wyth wythnos.  Mae sesiynau’n cynnwys tri cham.  Yn ystod y cam cyntaf, mae’n rhaid i ddisgyblion chwilio am, a gwrando ar, yr holl olygfeydd a seiniau sy’n gysylltiedig â chroesi’r ffordd gan ddefnyddio croesfan cerddwyr.  Maent yn dysgu sut i bwyso botwm i weithio’r dyn coch a gwyrdd ac maent yn dysgu bod yn amyneddgar ac edrych a gwrando’n barhaus am y dyn coch a gwyrdd.  Pan fyddant yn hyderus ynghylch cam cyntaf y profiad, bydd disgyblion yn symud ymlaen i’r ail gam yn yr ystafell rithwir.  Mae hyn yn cynnwys goleuadau traffig go iawn ar gyfer cerddwyr, sydd ag amserydd yn rhan o’r offer.  Gan ddefnyddio’r amserydd, mae’n rhaid i ddisgyblion sefyll yn llonydd wrth y groesfan hyd nes bod y goleuadau’n newid ac mae’r dyn gwyrdd yn ymddangos. 

Yn y trydydd cam, mae’r disgyblion yn mynd allan i’r groesfan cerddwyr.  Roedd pob un o’r 30 disgybl a gymerodd ran yn yr ymyrraeth hon yn ddiweddar yn gallu cyrraedd y groesfan, pwyso’r botwm i weithio’r dyn coch a gwyrdd, ac aros yn amyneddgar hyd nes bod hi’n amser croesi heb ddechrau cynhyrfu na theimlo pwysau arnynt.  Roedd pob disgybl yn gallu croesi’r ffordd yn hyderus. 

Yn ddiweddar, addaswyd yr ystafell rithwir i fod yn ysgol uwchradd y byddai disgyblion Blwyddyn 6 yn mynd iddi ym mis Medi.  O’r blaen, nid oedd rhai disgyblion yn gallu cymryd rhan ym mhrosiectau pontio arferol yr ysgol oherwydd eu lefelau uchel o bryder.  Trwy’r ystafell rithwir, mae disgyblion yn gallu ymarfer ‘mynd’ i’r ysgol uwchradd i baratoi ar gyfer eu pontio go iawn ar ddiwedd tymor yr haf.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae disgyblion sy’n profi’r ystafell rithwir yn gallu cyflawni gweithgareddau penodol gyda llawer mwy o hyder.  Mae hyn wedi cael effaith arwyddocaol ar barodrwydd disgyblion i ddysgu ac ar eu lles a’u hymgysylltiad.  

Nododd adroddiad arolygu diweddar Estyn: “Mae’r ymagwedd arloesol at y cwricwlwm yn gryfder yn yr ysgol.  Mae staff yn canolbwyntio’n ddi-baid ar ddeall anghenion unigol disgyblion a darparu ystod briodol o weithgareddau cyfoethogi i’w symbylu a’u hymgysylltu”

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi ysgrifennu a chyfrannu at amrywiaeth eang o ymchwil a chyhoeddiadau, y mae wedi rhannu ei harfer dda ynddynt. 
 
Yn ogystal, mae’r ysgol wedi rhannu’r gwaith hwn gydag ysgolion arloesi eraill.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Pen Coch yn ysgol arbennig ddydd sy’n darparu addysg i ddisgyblion ag amrywiaeth eang o anghenion dysgu.  Mae’r rhain yn cynnwys anawsterau dysgu dwys a lluosog, anawsterau dysgu difrifol, anawsterau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol, anhwylder ar y sbectrwm awtistig, anhwylder diffyg canolbwyntio a gorfywiogrwydd ac anghenion dysgu cymhleth.  Ar hyn o bryd, mae 94 o ddisgyblion yn yr ysgol, rhwng dwy ac 11 oed.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Agorwyd Ysgol Pen Coch yn 2009 ar ôl cau adeiladau tair ysgol arbennig.  Yna, unodd yr ysgolion yn un ysgol arbennig gynradd ac un ysgol arbennig uwchradd.

Roedd y tair ysgol a gaeodd yn wahanol iawn.  Pan gafodd staff gyfweliadau ar gyfer swyddi yn yr ysgol newydd, mynegodd llawer ohonynt bryderon am eu hyder o ran gweithio gyda disgyblion ag ystod ehangach o anghenion.  Penderfynwyd bod angen i staff ar bob lefel ddatblygu ymagwedd hunanarfarnol at eu gwaith.  Roedd angen i’r hunanadolygiad hwn gael ei ategu gan strwythurau priodol yn yr ysgol, a oedd yn darparu adborth i unigolion a grwpiau ar eu gwaith, a’i effaith ar y disgyblion.  Roedd hi’n bwysig i’r ysgol ddatblygu cyfleoedd rheolaidd, helaeth i archwilio a rhoi sylwadau ar waith pob rhan o’r ysgol a chymryd rhan mewn deialog proffesiynol â’r staff cysylltiedig.  Byddai’r wybodaeth a gafwyd yna’n cael ei defnyddio i hyrwyddo datblygiad cyffredinol gwaith yn y maes hwnnw.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd y nodwyd ei fod yn arfer sy’n arwain y sector

Er mwyn sicrhau bod y dull hwn yn effeithiol, penderfynwyd y byddai ffocws ar un adran neu faes (er enghraifft ymddygiad) bob tymor.  Datblygodd yr ysgol broses o gasglu gwybodaeth, gan gynnwys arsylwi addysgu, craffu ar ddogfennau, arsylwi cyfarfodydd, cyfweliadau a holiaduron.  Lluniodd y pennaeth bolisi monitro ac arfarnu, a roddwyd ar wefan yr ysgol. 

Ar ddiwedd monitro ac arfarnu adran neu faes penodol, caiff adroddiad ei lunio sy’n crynhoi’r wybodaeth a gafwyd.  Mae’r adroddiadau’n cynnwys sylwadau ar ba mor dda yr aethpwyd i’r afael â materion blaenorol, ansawdd yr addysgu, y safonau a gyflawnir gan ddisgyblion, arweinyddiaeth a rheolaeth adran neu ddarpariaeth, a phroblemau o ran darpariaeth ac adnoddau. 

Yna, mae cydlynydd yr adran neu’r maes yn gyfrifol am weithio gyda thîm y staff i roi cynllun ar waith i fynd i’r afael ag unrhyw faterion a godir gan yr adroddiad.  Mae’r pennaeth ac uwch reolwyr yn eu cynorthwyo â hyn.  Gellir mynd i’r afael â rhai meysydd yn yr adran, ond mae angen ystyried eraill ar ffurf materion ysgol gyfan. 

Ym Medi 2016, fe wnaeth yr ysgol hefyd sefydlu prosesau ar gyfer monitro ac arfarnu meysydd dysgu a phrofiad, yn unol â’r cwricwlwm newydd.  Mae cydlynydd y cwricwlwm yn cymryd yr awenau ar y gwaith hwn a chyflwynir adroddiadau terfynol i bwyllgor cwricwlwm a safonau’r corff llywodraethol.  Lle bo’r angen, mae arweinwyr meysydd dysgu a phrofiad yn darparu adroddiadau blynyddol am gynnydd a chyflawniad disgyblion yn y maes. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r prosesau monitro ac arfarnu trylwyr wedi cael effaith arwyddocaol ar waith yr ysgol.

• Mae monitro ac arfarnu meysydd darpariaeth yn helpu’r ysgol i sicrhau ei bod yn cyflwyno’r addysg orau oll i’r disgyblion yn ei gofal. 
• Mae arweinwyr a staff yn adnabod cryfderau’r ysgol a’i meysydd i’w gwella yn dda iawn.
• Mae’r diwylliant hynod fyfyriol ac arfarnol yn yr ysgol yn galluogi iddi gynllunio ar gyfer amrywiaeth eang o ymyriadau ac addasiadau i brofiadau dysgu disgyblion, sy’n bodloni anghenion disgyblion yn dda iawn.
• Nododd yr arolygiad craidd diweddar fod safonau yn yr ysgol yn dda a bod lles disgyblion yn rhagorol

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

• Mae’r pennaeth yn rhannu adroddiadau neu grynodebau o’r adroddiadau gyda staff a rhanddeiliaid perthnasol eraill.  Mae’r rhain yn cynnwys y corff llywodraethol, rhieni a’r partner gwella ysgolion yn y consortiwm rhanbarthol.
• Mae copïau o’r adroddiadau ar gael ar wefan yr ysgol.
• Mae’r ysgol wedi rhannu’r gwaith hwn gydag ysgolion arloesi eraill.

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth gyd-destunol fras am y darparwr/y bartneriaeth:

Coleg Penfro yw’r darparwr addysg a hyfforddiant ôl-16 mwyaf yn y sir.  Mae’r coleg wedi’i leoli yn Hwlffordd, ac mae ganddo ryw 1,800 o fyfyrwyr amser llawn a 12,500 o fyfyrwyr rhan-amser, gan gynnwys llwybrau galwedigaethol, Safon Uwch, prentisiaethau a graddau. 

Daw’r rhan fwyaf o ddysgwyr amser llawn y coleg o Sir Benfro, a chyfran fach ohonynt o siroedd cyfagos Ceredigion a Sir Gaerfyrddin.   Mae tua 3% o’r dysgwyr sy’n cael eu derbyn yn y coleg yn ddysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol cymedrol i ddwys.  Mae darpariaeth y coleg ar gyfer medrau byw yn annibynnol yn amrywio o gyrsiau lefel cyn-mynediad i gyrsiau lefel 1.  Mae partneriaethau amlasiantaethol cryf yn ategu’r ddarpariaeth hon, sy’n cefnogi’r cynnig i gael profiad cwricwlwm cyfoethog a chynhwysfawr ar gyfer y dysgwyr.

Cyd-destun a chefndir yr arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector:

Mae’r coleg wedi nodi ers tro nad oedd y pwyslais ar gymwysterau o fewn y ddarpariaeth medrau byw yn annibynnol yn briodol ar gyfer anghenion a chyrchfannau llawer o’i ddysgwyr yn y dyfodol.  Yn 2015, adolygodd ei gwricwlwm i leihau nifer y credydau yr oedd angen i ddysgwyr eu cyflawni ar bob cwrs.  Mae hyn wedi galluogi’r adran i ddatblygu ac ymgorffori cwricwlwm cyfoethog ar gyfer dysgwyr, a chanolbwyntio ar ddatblygu medrau bywyd dysgwyr.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch y nodwyd ei fod yn arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Mae gan y coleg ddiwylliant o gynwysoldeb, gwaith partneriaeth, ac ymrwymiad i gynnig gofal, cyngor ac arweiniad yn seiliedig ar angen dysgwyr unigol.

Elfen ganolog i’r gwaith partneriaeth hwn yw rhaglen y coleg ar gyfer cyswllt ag ysgolion.  Fel rhan o’r rhaglen hon, daw disgyblion o Ysgol Portfield i’r coleg ar gyfer sesiynau rhagflas galwedigaethol bob wythnos.  Mae hyn yn helpu i feithrin perthnasoedd cryf rhwng disgyblion yr ysgol a staff addysgu a staff cymorth dysgu’r coleg cyn i’r disgyblion ymuno â’r coleg.  Mae cysylltiadau cryf ac effeithiol gyda’r ysgol, cydlynwyr anghenion dysgu ychwanegol yr ysgol, tîm pontio’r awdurdod lleol, athrawon ymgynghorol, Gyrfa Cymru, Gweithredu dros Blant ac Uned Awtistig Penfro wedi datblygu dros nifer o flynyddoedd.  Darperir cludiant, gan gynnwys cludiant arbenigol ar gyfer dysgwyr unigol, gan yr awdurdod lleol ac mae’n galluogi presenoldeb wythnosol yn y sesiynau rhagflas.  Fel rhan o’u profiad, mae dysgwyr yn aros am ginio ac yn integreiddio â chymuned y myfyrwyr yn y coleg cyfan.  Mae’r strategaeth hon yn sicrhau bod proses esmwyth pan ddaw’r amser i drosglwyddo i’r coleg.

Caiff y gwaith partneriaeth hwn ei efelychu’n fewnol yn y coleg, gan alluogi myfyrwyr medrau byw yn annibynnol i elwa ar gwricwlwm hynod gyfoethog, ymgymryd â chyfleoedd addysg a hyfforddiant galwedigaethol mewn llwybrau fel arlwyo, gwaith saer, gwaith brics, gofal anifeiliaid, technoleg gwybodaeth a chyfathrebu (TGCh), garddwriaeth, trin gwallt, therapi harddwch, peirianneg, celf a dylunio a chwaraeon.  Caiff y cynnig estynedig hwn ei addasu bob blwyddyn, gyda chymorth pob cyfadran, i fodloni diddordebau penodol y grwpiau o ddysgwyr sy’n dod i mewn i’r coleg.  O ganlyniad i’r profiad hwn, mae dau ddysgwr medrau byw yn annibynnol wedi cynrychioli’r coleg yng nghystadleuaeth medrau cynhwysol Worldskills y DU, a gynhelir yn yr NEC Birmingham – a llwyddodd y naill a’r llall ohonynt i ennill medal Efydd.  Mae cyflawniadau eraill yn cynnwys grŵp o ddysgwyr yn cymryd rhan mewn cystadleuaeth bêl-droed 5 bob ochr, dysgwyr yn ennill cystadleuaeth Gwaith Celf 2D yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd am bedair o’r pum mlynedd ddiwethaf; a dysgwyr yn cymryd rhan yn llwyddiannus yn ffeiriau a gweithgareddau menter y coleg, gan gynnal stondinau cacennau a gwerthiannau llyfrau rheolaidd.

Mae’r partneriaethau hyn yn parhau trwy gydol cyfnod y dysgwyr yn y coleg, ac maent yn cefnogi’r profiad lleoliad gwaith y mae pob dysgwr medrau byw yn annibynnol yn ymgymryd ag ef.  Mae dysgwyr yn mynd ar brofiad gwaith gydag ystod eang o gyflogwyr, asiantaethau ac elusennau lleol sy’n gweithio mewn partneriaeth â’r coleg i alluogi ystod eang o gyfleoedd.  Mae adolygiadau amlasiantaethol yn helpu dysgwyr i symud ymlaen i swydd, cyrsiau pellach yn y coleg neu i ddarpariaeth a hyfforddiant i oedolion.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ansawdd y ddarpariaeth a safonau dysgwyr:

Mae’r dull hwn yn codi ymwybyddiaeth dysgwyr am ystod y llwybrau galwedigaethol sydd ar gael iddynt, ac mae’n galluogi dysgwyr i ddatblygu dyheadau realistig a chyflawnadwy.  O ganlyniad, mae llawer o ddysgwyr yn mynd ymlaen yn llwyddiannus i hyfforddeiaethau neu gyrsiau prif ffrwd yn y coleg.  Mae’r gwasanaethau cymorth mewnol, er enghraifft nyrs y coleg, y tîm diogelu, yr anogwyr dysgu a’r tîm cymorth dysgu, yn gweithio gyda’i gilydd yn effeithiol iawn i alluogi’r dysgwyr hyn i integreiddio’n llwyddiannus â chymuned y prif goleg.

Mae rhagor o wybodaeth am y ddarpariaeth medrau byw yn annibynnol yng Ngholeg Penfro wedi’i chynnwys mewn dwy astudiaeth achos, sef: ‘Mae cynllunio cwricwlwm hyblyg yn creu profiadau dysgu pwrpasol ar gyfer dysgwyr medrau byw yn annibynnol yng Ngholeg Penfro’ a ‘Sut mae profiad gwaith yn arwain at ddeilliannau cadarnhaol ar gyfer dysgwyr medrau byw yn annibynnol yng Ngholeg Penfro’ yn adroddiad thematig diweddar Estyn, sef: Cynnydd a chyrchfannau dysgwyr mewn meysydd medrau byw yn annibynnol mewn colegau addysg bellach

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Oldcastle yng nghanol tref Pen-y-bont ar Ogwr.  Mae 437 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 58 o ddisgyblion yn nosbarth meithrin yr ysgol.  Mae disgyblion wedi eu trefnu yn 15 dosbarth.

Mae tua 8% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Mae rhai disgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol, a dim ond yn ddiweddar iawn y mae llawer o’r disgyblion hyn wedi ymuno â’r ysgol.

Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 12% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 25%.  Mae gan ychydig iawn o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Mae’r ysgol yn ysgol arloesi ar hyn o bryd, ac mae’n gweithio gyda Llywodraeth Cymru ac ysgolion eraill i fwrw ymlaen â datblygiadau sy’n ymwneud â’r cwricwlwm a dysgu proffesiynol arall.

Arolygwyd yr ysgol ddiwethaf ym Mehefin 2017.  Dechreuodd y pennaeth yn y swydd ym Mawrth 2013.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae llawer o ysgolion yn mabwysiadu dulliau i gynorthwyo disgyblion trwy ymyriadau strwythuredig, hyfforddi staff a gweithio gydag ysgolion eraill i ddarparu hyfforddiant a chymorth.  Dechreuodd Oldcastle fwy neu lai yn yr un ffordd, ar ôl ymchwilio i ymyrraeth rifedd lwyddiannus iawn a gynorthwyodd staff addysgu a staff cymorth i ddatblygu lefel uchel o ddealltwriaeth fathemategol.  Adeiladodd yr ymyrraeth ar ymchwil sy’n dangos bod ymyriadau strwythuredig yn fwy tebygol o arwain at welliannau mwy arwyddocaol mewn cyrhaeddiad.  Wedyn, gwelodd staff gyfle addysgol mewn defnyddio teletherapi i gynorthwyo disgyblion ag anghenion lleferydd ac iaith.

Mae cyfuno dulliau o ddysgu, sy’n adeiladu ar bartneriaethau gyda phrifysgolion a’r sector preifat, wedi gwella deilliannau ar gyfer disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae defnyddio ymyrraeth strwythuredig wedi trawsnewid mathemateg ar gyfer y dysgwyr â’r cyflawniad isaf ac wedi codi safonau ar gyfer pob un o’r dysgwyr yn yr ysgol.  Yn Oldcastle, mae staff yn defnyddio strategaeth ymyrraeth ddwys ar gyfer dysgwyr ym Mlynyddoedd 1 i 6 sy’n cael yr anawsterau mwyaf â mathemateg.  Defnyddiant athro sydd wedi’i hyfforddi’n arbennig i gyflwyno’r ymyrraeth.  Mae’r athro hwn hefyd yn cynorthwyo staff eraill yn yr ysgol i ddatblygu dealltwriaeth fanwl a phroffesiynol o fathemateg, gan wella’r defnydd o adnoddau sylweddol a darparu amgylchedd dysgu cyfoethog.
 
Yn Oldcastle, defnyddiodd staff ran o’i Grant Amddifadedd Disgyblion i ariannu strategaeth ‘rhifau’n cyfri’.  Maent yn gweithio mewn partneriaeth â Cymunedau yn Gyntaf, nid yn unig i dargedu disgyblion yn yr ysgol ond ar draws y clwstwr o ysgolion.  Mae’r strategaeth ymyrraeth hon yn targedu disgyblion a’u rhieni neu’u gofalwyr.  Mae’n canolbwyntio ar wella cyrhaeddiad mathemategol y rhai sydd â’r cyflawniad isaf ac mae hefyd yn cyfoethogi addysgu mathemateg ar gyfer pob disgybl ym mhob dosbarth.  Mae wedi galluogi’r ysgol i gynorthwyo athro mathemateg ‘arbenigol mewnol’, sy’n helpu i godi safonau ar gyfer pob un o’r dysgwyr a’r staff.  Mae llawer o arbenigwyr yr ysgol wedi cymryd cyfleoedd dilyniant gyrfa i gefnogi ac arwain ysgolion eraill.

Mae ymyrraeth strwythuredig Oldcastle yn defnyddio athro sydd wedi’i hyfforddi’n arbennig sy’n rhoi o leiaf dair gwers 30 munud i ddysgwyr bob wythnos am dymor (12 wythnos, 40 sesiwn), yn unigol neu mewn parau neu grwpiau o dri.  O bryd i’w gilydd, mae Swyddog Cymorth Dysgu yn gweithio gyda grwpiau bach o ddisgyblion targed hefyd.  Ar ôl asesiad diagnostig manwl, mae’r athro yn cynllunio rhaglen deilwredig ar gyfer pob disgybl.  Mae athrawon yn rhoi cynlluniau ac adnoddau manwl i’r staff cymorth dysgu i helpu cyflawni eu brîff.  Mae gwersi trylwyr a gweithredol yn canolbwyntio ar rif a chyfrifo, gan helpu dysgwyr i ddatblygu medrau ac agweddau a fydd yn sicrhau cynnydd da mewn gwersi dosbarth.  Mae’r athro arbenigol yn cysylltu â rhieni ac yn rhannu ei wybodaeth arbenigol gyda chydweithwyr yn anffurfiol a thrwy DPP strwythuredig, gan godi safonau ar gyfer yr holl ddysgwyr.

Mae hyfforddiant a datblygiad proffesiynol yn hanfodol ar gyfer sicrhau bod yr ymyrraeth yn llwyddiannus.  Mae hyn yn cynnwys nifer o ddiwrnodau o hyfforddiant lleol gan hyfforddwr achrededig dros ddau dymor, gwybodaeth bynciol fathemategol ac addysgegol fanylach y tu hwnt i’r hyn a fyddai’n ofynnol fel myfyriwr israddedig arbenigol nad yw’n ymwneud â mathemateg.  Mae hefyd yn cynnwys datblygiad proffesiynol parhaus o ansawdd uchel ar gyfer staff cymorth mewn defnyddio strategaethau ymyrraeth strwythuredig sy’n arwain at achrediad ar gyfer yr athro, y swyddog cymorth dysgu a’r ysgol.  Mae datblygiad proffesiynol parhaus a darparu adnoddau a chymorth yn parhau i adeiladu set medrau pob un o’r staff dan sylw.

Yn ogystal â’r strategaeth ymyrraeth mathemateg hon, mae’r ysgol yn dweud mai hi oedd yr ysgol gyntaf yng Nghymru i ddefnyddio teletherapi i gefnogi therapi lleferydd ac iaith disgyblion.  Gan ddefnyddio llwyfan ar-lein a adeiladwyd yn bwrpasol, “Speech Deck”, a ddarperir gan ddarparwr gwasanaeth, nodwyd disgyblion i gymryd rhan mewn sesiynau wythnosol yn gysylltiedig â thargedau clir.  Ar ôl cyfnod byr iawn, sylwodd Oldcastle fod ei disgyblion yn uniaethu â’r system newydd hon yn dda, mewn sesiynau penodol ac yn ôl yn eu dosbarthiadau arferol.  Mae’r system yn galluogi’r ysgol i olrhain a defnyddio data yn fwy effeithlon mewn perthynas â thargedau lleferydd ac iaith, ac yn bwysicach, mae disgyblion yn cael deilliannau gwell.
 
Mae gwasanaeth Lleferydd ac Iaith Oldcastle wedi newid y ffordd y mae’n cyflwyno therapi lleferydd ac iaith, gan symleiddio cyfathrebu rhwng yr athro, y therapydd a’r rhieni a chyflwyno ymyrraeth yn seiliedig ar dystiolaeth nad yw nid yn unig yn swyddogaethol ond hefyd yn llawn hwyl!  Nod yr ysgol yw creu profiadau therapiwtig cofiadwy ar gyfer disgyblion a phob un o’r staff addysgu.

Mae lefelau uchel o ddatblygiad proffesiynol parhaus ar gyfer staff cymorth yn cyd-fynd â’r pecyn cymorth, sy’n sicrhau eu bod yn magu hyder ac yn gallu cymhwyso’r medrau a ddysgwyd mewn gwahanol gyd-destunau.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r ymyriadau strwythuredig hyn wedi galluogi athrawon i gynllunio cwricwlwm perthnasol a difyr sy’n bodloni anghenion pob dysgwr.  Mae athrawon wedi sicrhau eu bod yn defnyddio amgylchedd dysgu cyfoethog yr ysgol yn effeithiol i ddarparu cyd-destunau heriol i ddatblygu medrau rhifedd, iaith a chyfathrebu disgyblion.  Mae’r ysgol yn datgan bod disgyblion yn cymhwyso ystod o fedrau rhifedd yn hyderus i safon dda iawn erbyn hyn, yn enwedig mewn gwersi mathemateg, ac mae bellach yn cymhwyso’r rhain ar draws y cwricwlwm.  Mae arweinwyr yn teimlo bod yr effaith hon yn amlwg yn yr ysgol ac ar draws yr ysgolion partneriaeth.  Mae’r ysgol yn datgan bod disgyblion ar yr ymyrraeth dan arweiniad athro yn nodweddiadol yn gwneud gwerth 14 mis a mwy o gynnydd dros bedwar mis, ac mae llawer ohonynt yn gwneud gwerth tua 20 mis o gynnydd yn y cyfnod hwn.  Mae dysgwyr ar yr ymyriadau gan y Swyddog Cymorth Dysgu yn gwneud tua 12 mis o gynnydd dros dri mis.  Mae’r rhan fwyaf o’r disgyblion hyn yn cadw’r enillion a wnaed ar yr adegau gwirio bob tri a chwe mis.  Mae arweinwyr yn Oldcastle yn teimlo bod disgyblion ag anghenion lleferydd a chyfathrebu wedi gweld mantais sylweddol wrth ddefnyddio’r system teletherapi.  Mae llawer o ddisgyblion ag Anhwylder y Sbectrwm Awtistig yn cynnal eu lle mewn darpariaeth prif ffrwd a dywed rhieni ei bod wedi newid eu bywydau nhw.  Mae’r ysgol yn teimlo bod yr holl ddisgyblion sy’n cael eu targedu yn gwneud cynnydd rhagorol yn eu hasesiadau llafaredd.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae staff yn y ddau brosiect wedi rhannu eu harfer â nifer o ysgolion lleol a grwpiau o athrawon.  Mae athrawon, uwch arweinwyr a staff cymorth wedi ymweld â’r ysgol i gysgodi staff, ac arsylwi gweithgareddau a strategaethau yn ymarferol.  Maent wedi arsylwi’r modd y mae’r ysgol yn datblygu ei darpariaeth ar gyfer defnyddio adnoddau sylweddol mewn mathemateg.  Maent wedi rhannu’r arfer â phrifysgolion partner hefyd, yng Nghymru ac yn Lloegr, a gyda gweithwyr proffesiynol eraill a rhieni.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Oldcastle yng nghanol tref Pen-y-bont ar Ogwr.  Mae 437 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 58 o ddisgyblion yn nosbarth meithrin yr ysgol.  Mae disgyblion wedi eu trefnu yn 15 dosbarth. 

Mae tua 8% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Mae rhai disgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol, a dim ond yn ddiweddar iawn y mae llawer o’r disgyblion hyn wedi ymuno â’r ysgol.

Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 12% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 25%.  Mae gan ychydig iawn o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig. 

Mae’r ysgol yn ysgol arloesi ar hyn o bryd, ac mae’n gweithio gyda Llywodraeth Cymru ac ysgolion eraill i fwrw ymlaen â datblygiadau sy’n ymwneud â’r cwricwlwm a dysgu proffesiynol arall.

Arolygwyd yr ysgol ddiwethaf ym Mehefin 2017.  Dechreuodd y pennaeth yn y swydd ym Mawrth 2013.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae gwyddoniaeth, technoleg a mathemateg wedi dod yn rhan greiddiol o’r dysgu yn Ysgol Oldcastle.  Trwy ei hwythnos gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg a mathemateg (STEM), mae’r ysgol yn gweithio gydag athrawon, partneriaid prifysgol, a busnesau lleol a chenedlaethol i’w helpu i ddod â’r testunau hyn yn fyw.  Gwneir hyn trwy weithio gyda datblygwyr cwricwlwm, creu adnoddau addysgu defnyddiol, galluogi athrawon i rannu syniadau, ac annog gwyddonwyr a gweithwyr proffesiynol eraill i gymryd rhan mewn addysg uniongyrchol yn yr ysgol a thrwy waith allymestyn.

Mae Oldcastle wedi creu casgliad o adnoddau a gweithgarwch ar gyfer plant ysgol gynradd, gan anelu at eu cael i ddeall pwysigrwydd STEM yn y byd ac ymwybyddiaeth o berthnasedd gwyddoniaeth a thechnoleg i fywyd modern.  Mae hyn yn cynnwys dulliau acwaponig a chompostio, er mwyn dangos medrau a gwybodaeth yn cael eu dysgu’n uniongyrchol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn 2013, nododd yr ysgol fod proffil is gan wyddoniaeth a phynciau STEM cysylltiedig a bod perfformiad disgyblion ar y lefel ddisgwyliedig ac uwchlaw yn is na’r disgwyl.  Penderfynodd arweinwyr a staff fod angen i’r ysgol adolygu ei darpariaeth a’i dulliau os oedd am gynhyrchu technolegwyr, gwyddonwyr a mathemategwyr gwych, er mwyn sicrhau ei bod yn cynorthwyo pob dysgwr i ddatblygu cariad at y pynciau hyn. 

Trwy fanteisio ar fedrau rhieni sy’n gweithio mewn diwydiannau gwyddonol, fe wnaeth yr ysgol allu defnyddio adnoddau a chwmnïau lleol, llysgenhadon STEM ac arbenigedd athrawon o brifysgolion partner i ddatblygu wythnos STEM.  Cynlluniodd staff weithgareddau o amgylch testunau a phrosiectau a oedd eisoes o fewn y cwricwlwm, ond gyda phwyslais gwell ar welliannau neu gyfoethogiadau ychwanegol i sicrhau bod disgyblion yn cael cyfleoedd ar gyfer dysgu manylach.  Cynlluniodd staff wythnos STEM i ddod â chyfleoedd ynghyd i ddisgyblion weithio gyda staff ac adnoddau o lawer o fusnesau mawr a bach a’u galluogi i gael profiad uniongyrchol mewn llawer o weithgareddau cyffrous.  Adeiladodd hyn ar ymweliadau allymestyn â gweithfeydd, ffatrïoedd a safleoedd o ddiddordeb, o fewn pellter cerdded i’r ysgol, a thu hwnt hefyd.  Defnyddiodd athrawon eu medrau a’u harbenigedd i gynllunio gweithgareddau cysylltiedig yn ystod yr wythnos fel bod llwybr dysgu cydlynus ar gyfer disgyblion. 

Wedyn, fe wnaeth yr ysgol allu trefnu ymweliadau a gweithgareddau ar y safle ar gyfer rhieni, gan gynnwys ymweliad â chanolfan cynnal awyrennau, a gweithgareddau fel codio a gwylio’r sêr.  Fe wnaeth rhoi’r lefelau hyn o brofiadau manwl yr oedd y disgyblion eisoes wedi’u profi i’r rhieni, gryfhau’r trafodaethau rhwng disgyblion a gyda’u rhieni yn yr ysgol a’r cartref fel ei gilydd. 

O ganlyniad i adborth cadarnhaol, fe wnaeth yr ysgol, gyda chymorth llysgennad STEM sy’n rhiant, allu ehangu’r ddarpariaeth, cynnwys rhagor o bartneriaid (ar ôl arfarnu blaenoriaethau eraill yr ysgol) a phrynu offer i gryfhau’r gwaith, nid yn unig yn ystod wythnos STEM ond ar gyfer meysydd dysgu eraill hefyd.  Arweiniodd hyn at greu gwaith o ansawdd uchel, gan gynnwys dyluniadau papur wal fel rhan o brosiect celf cydgysylltiedig.  Mae llysgennad STEM cysylltiedig yr ysgol wedi gweithio gydag ysgolion eraill i ehangu’r ddarpariaeth o ganlyniad.  Roedd Oldcastle yn ffodus ei bod wedi arfer arbrofi â phrosiectau a rhaglenni cyn eu bod ar gael mewn amgueddfeydd a chanolfannau addysg sy’n gysylltiedig â meysydd STEM. 

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r ysgol yn datgan bod disgyblion o bob oed yn fwy cadarnhaol ynghylch pynciau STEM a’u bod yn gweld y cysylltiadau cyffrous â’r gweithle, y tu hwnt i’r ysgol.  Mae adborth yn awgrymu y byddai 65% o’r disgyblion yn fwy tebygol o edrych ar yrfa sy’n seiliedig ar bwnc STEM.  Mae canlyniadau ar y lefel ddisgwyliedig a’r lefel ddisgwyliedig ac un yng nghyfnod allweddol 2 wedi gwella. 

Mesur cysylltiedig yw bod ymgysylltu â rhieni wedi gwella.  Mae nifer sylweddol o rieni (dros 60%) wedi mynychu o leiaf un o’r gweithgareddau sy’n canolbwyntio ar rieni dros y ddwy wythnos STEM ddiwethaf ac maent yn gadarnhaol ynglŷn â’r effaith ar eu plant. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae staff a llysgenhadon STEM wedi rhannu eu gwaith gyda nifer o ysgolion lleol a grwpiau o athrawon.  Mae athrawon, uwch arweinwyr a staff cymorth wedi ymweld â’r ysgol i gysgodi staff, ac arsylwi gweithgareddau a strategaethau yn ymarferol.  Maent wedi arsylwi’r modd y mae’r ysgol yn datblygu ei darpariaeth, gan gynnwys cynllunio ar gyfer wythnos STEM, yn ogystal â’r trefniant lle mae partneriaid yn darparu dysgu nid yn unig ar gyfer disgyblion ond ar gyfer rhieni, ac yn gwahodd ysgolion llwyddiannus eraill i rannu eu gwaith yn y maes hwn hefyd.  Mae’r ysgol wedi rhannu’r gwaith hwn â phrifysgolion partner hefyd, yng Nghymru a Lloegr, a gyda gweithwyr proffesiynol eraill a rhieni. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Llanrhidian wedi’i lleoli yn ardal hyfryd Penrhyn Gŵyr, tua 6 milltir o Ddinas Abertawe.  Mae Ysgol Llanrhidian yn gwasanaethu ardal fawr o Ogledd Orllewin Gŵyr.  Mae’r ysgol o fewn ardal ddynodedig o harddwch naturiol eithriadol ac mae gerllaw’r arfordir treftadaeth.  Mae llawer o’r plant yn cyrraedd ar y bws o ardal Llangynydd a Llanmadog.  Ar hyn o bryd, daw bron i hanner y disgyblion o’r tu allan i’r dalgylch.  Ceir 168 o ddisgyblion ar y gofrestr, wedi’u trefnu’n 5 dosbarth.  Mae 17% o ddisgyblion wedi’u dynodi gan yr ysgol ar y gofrestr anghenion dysgu ychwanegol ar hyn o bryd.  Dros y tair blynedd diwethaf, rhyw 3% yw nifer gyfartalog y disgyblion sy’n gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, sydd ymhell islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 19%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Ers yr arolygiad blaenorol ym Mawrth 2010, fe wnaeth y pennaeth a thîm rheoli’r ysgol gydnabod yr angen i wella’r systemau hunanarfarnu ymhellach er mwyn ysgogi gwelliant yn yr ysgol.  Nododd yr ysgol yr angen i ystyried amrywiaeth eang o wybodaeth, ac i gynnwys yr holl randdeiliaid wrth nodi ac arfarnu blaenoriaethau’r ysgol.  O ganlyniad, mae Ysgol Gynradd Llanrhidian wedi bod ar daith i ddatblygu diwylliant o hunanarfarnu trylwyr a pharhaus yn canolbwyntio’n gadarn ar wella deilliannau mewn safonau a lles ar gyfer pob disgybl.

Ategir y prosesau a fireiniwyd gan gyfranogiad pob aelod o staff, y mae pob un ohonynt yn teimlo’n rhan o broses wella’r ysgol.  Mae systemau yn glir, yn dryloyw ac yn datblygu i ddiwallu anghenion presennol yr ysgol.  Ceir dymuniad gwirioneddol ymhlith yr holl staff i sicrhau rhagoriaeth, ac maent yn cadw at gynllun monitro blynyddol sy’n amlinellu atebolrwydd a disgwyliadau sylfaenol yn glir.  Mae’r systemau monitro wedi’u mireinio er mwyn lleihau’r llwyth gwaith, eto maent yn darparu gwybodaeth amhrisiadwy sy’n cael ei rhannu fel rhan o’r drefn arferol ar lefel unigolyn, ysgol gyfan a chorff llywodraethol.  Mae defnydd rhagorol o dechnoleg yn galluogi rhannu dogfennau a’u diweddaru ar y cyd, gan ddarparu adborth ffurfiannol i staff a chyfleoedd uniongyrchol i newid a gwella.  Mae cyflymder y prosesau i nodi meysydd i’w gwella a gweithredu newid yn allweddol i lwyddiant yr ysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae systemau olrhain disgyblion effeithiol yr ysgol wedi cael eu gwella’n barhaus i sicrhau arfarnu cynnydd pob disgybl yn rheolaidd a thrwyadl.  Ategir y systemau hyn gan weithdrefnau asesu cyson a chywir ar draws yr ysgol.  Rhoddir gwybodaeth gyson i lywodraethwyr, a chânt ddata am gynnydd disgyblion bob tymor, gan alluogi her effeithiol â ffocws gan yr is-bwyllgor safonau.  Cesglir data ffurfiannol yn erbyn holl fedrau’r cwricwlwm cenedlaethol drwy offeryn cynllunio ac asesu effeithiol ar-lein.  Mae hyn yn galluogi monitro ymdriniaeth o’r cwricwlwm a safonau mewn unrhyw faes dysgu, unrhyw garfan neu fesul unigolyn yn effeithiol iawn.  Hefyd, mae’r system olrhain yn arfarnu lles disgyblion drwy hunanasesiadau disgyblion, arsylwadau athrawon a data byw a chyfredol i nodi disgyblion sydd mewn perygl ac effaith ymyriadau lles.  Mae gwybodaeth o’r fath yn darparu data ar les yr ysgol gyfan hefyd er mwyn nodi gofynion hyfforddi a datblygu i’r staff ac i deilwra ymyriadau cymorth disgyblion a darpariaeth.

Mae monitro gwaith disgyblion yn systematig, ochr yn ochr ag adolygiadau o wersi, wedi cynorthwyo’r ysgol i nodi arfer y mae’n werth ei rhannu, yn ogystal â meysydd i’w gwella.  Mae athrawon wedi mireinio ymagwedd cymheiriaid, sef Cynllunio, Arsylwi, Trafod, at ddatblygu eu haddysgu eu hunain, a ategir gan Bolisi Addysg ar gyfer Dysgu’r ysgol a gaiff ei ddiweddaru’n rheolaidd.  Caiff hyn effaith gadarnhaol ar yr ymagwedd gyfunol at addysgu, ac mae wedi creu cysondeb ar draws yr ysgol.  Mae diwylliant o hunanwella wedi’i ymgorffori, lle mae athrawon yn hyderus i gymryd risgiau a rhoi cynnig ar syniadau newydd.  Caiff hyn effaith gadarnhaol ar safonau, cyflymder cynnydd disgyblion ac wrth ddatblygu cwricwlwm dilys a chreadigol.  Mae’r adborth i staff yn effeithiol ac wedi’i ddatblygu i fod ar ffurf naratif trwy bedwar maes (SOAP):

• Cryfderau
• Cyfleoedd i rannu
• Meysydd i’w datblygu ymhellach
• Addysgeg – dulliau ac arfer effeithiol

Mae gwerthfawrogi a gweithredu ar farnau rhanddeiliaid wedi gwella diwylliant gwella’r ysgol yn Llanrhidian.  Cesglir dadansoddiadau arferol o farnau rhanddeiliaid drwy holiaduron ar-lein yr ysgol, ‘Fy Llais I’.  Caiff y gyfryw wybodaeth ei hystyried, a’i rhannu’n ôl gyda’r rhanddeiliaid trwy gylchlythyrau, adroddiadau’r corff llywodraethol a ffrwd Twitter yr ysgol (#Llanimp). Yn ogystal, mae’r ysgol yn cynnal ‘diwrnod datblygu ysgol’ llwyddiannus i rieni bob hydref.  Mae niferoedd da yn mynychu’r diwrnod hwn, ac mae rhieni yn cynnig eu barnau ar gryfderau’r ysgol a meysydd i’w datblygu.  Mae grwpiau llais disgyblion yn gweithio ochr yn ochr â rhieni yn y digwyddiad hwn, gan drafod targedau’r ysgol a chamau gweithredu yn y dyfodol.  O ganlyniad, mae’r ysgol wedi ymateb i faterion ac mae rhieni’n teimlo bod eu barnau yn cael ystyriaeth dda.

Cynigir nifer o gyfleoedd i ddisgyblion wella eu hysgol a chael dweud eu dweud yn Llanrhidian.  Er enghraifft, ymgymerodd y ‘Rhyfelwyr Lles’ / ‘Wellbeing Warriors’ â’r cyfrifoldeb o ddatblygu polisi gwrthfwlio ystyriol o blant, a chefnogi disgyblion eraill a oedd â phryderon neu ofidiau.  Roedd y ddau faes hyn wedi’u nodi’n flaenorol trwy ddadansoddiad o ddata lles.  Mae disgyblion yn rhannu eu barnau drwy ystod o fformatau ag arweinwyr a llywodraethwyr, ar draws yr ysgol.  Gwerthfawrogir eu llais gan bawb, ac ymddiriedir yn y disgyblion i nodi gwelliant, mynd i’r afael â gwelliant a’i arfarnu gymaint ag y bo modd.  Er enghraifft, mae disgyblion yn rhedeg siop deunydd ysgrifennu a banc ysgol, yn cynnal stondinau ym mhob digwyddiad ac yn cyflwyno arfarniad o’r cynllun datblygu ysgol sy’n ystyriol o blant i’r llywodraethwyr yn flynyddol.

Nid yw mathau penodol o fonitro yn digwydd ar eu pennau’u hunain yn Llanrhidian.  Er enghraifft, bydd sesiwn craffu ar waith disgyblion yn ystyried tystiolaeth o wrando ar ddysgwyr ac yn dadansoddi cynlluniau dosbarth a data asesu i sicrhau triongli a chywirdeb canfyddiadau.  Cynhelir teithiau dysgu yn aml i gyfnerthu canfyddiadau ac i ymgorffori safbwyntiau o weithgareddau monitro eraill.  Mae hyn yn galluogi staff ac arweinwyr i adnabod yr ysgol mor gywir ag y bo modd.  Y defnydd hwn o ddata a gwybodaeth gyfredol, gan bob un o’r staff, yw’r allwedd i welliant ysgol llwyddiannus a chyflym yn Llanrhidian. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

• Defnyddir gwybodaeth a gesglir o’r prosesau hunanarfarnu yn effeithiol i bennu blaenoriaethau ar gyfer gwella sy’n diwallu anghenion disgyblion yn gywir
• Mae systemau monitro yn sicrhau bod targedau rheoli perfformiad yn cyfateb yn dda i anghenion y staff, ac maent yn effeithio’n gadarnhaol ar safonau ar draws yr ysgol
• Mae olrhain lles disgyblion yn amserol wedi effeithio’n gadarnhaol ar agweddau at ddysgu, strategaethau ymdopi a lles cyffredinol disgyblion
• Mae adborth o fonitro cynlluniau athrawon, gwaith disgyblion a gwersi yn cael effaith ar ansawdd yr addysgu ar draws yr ysgol, yn enwedig o ran deall a nodi rhagoriaeth
• Mae mwy o gyfleoedd i wrando ar ddysgwyr wedi grymuso disgyblion i yrru newid yn eu hysgol
• Mae holiaduron yn dangos bod rhieni yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi o ganlyniad i rannu gwybodaeth a chyfleoedd i ddweud eu dweud

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae perthnasoedd gweithio agos gan yr ysgol â nifer o ysgolion ar draws yr awdurdod lleol, ac mae wedi rhannu ei strategaethau llwyddiannus drwy hyfforddiant, ymweliadau ysgol a mentora.  Mae nifer o ysgolion yn defnyddio holiaduron rhanddeiliaid, systemau olrhain, a dogfennau hunanarfarnu’r ysgol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Lleolir Ysgol Pencae ym maestref Llandaf yn ninas Caerdydd gyda’r dalgylch yn gwasanaethu disgyblion o ardal orllewinol y brif ddinas.

Mae niferoedd yr ysgol yn gyson gyda 210 o ddisgyblion o’r Dosbarth Derbyn hyd at Flwyddyn 6 yn yr ysgol.  Mae nifer o feithrinfeydd cyfrwng Cymraeg a di-Gymraeg yn trosglwyddo plant i’r ysgol ar gyfer y Dosbarth Derbyn gan nad oes darpariaeth meithrin gan yr ysgol. 

Dros y dair blynedd ddiwethaf, mae oddeutu 2.5% o ddisgyblion yn gymwys i dderbyn cinio ysgol am ddim yn yr ysgol, sy’n sylweddol is na’r cyfartaledd ar gyfer Cymru.  Daw 16% o ddisgyblion o gartrefi lle siaredir y Gymraeg gyda gweddill y disgyblion yn dod o gartrefi ble mae un o’r rhieni’n siarad Cymraeg neu’r ddau riant yn ddi-Gymraeg. 

Mae tua 11.5% o ddisgyblion ar y gofrestr anghenion dysgu ychwanegol a thua 2% o gefndir ethnig lleiafrifol. 

Cyd-destun a chefndir sy’n arwain y sector

Mae medrau dwyieithrwydd ac aml-ieithog y disgyblion yn cael eu datblygu’n effeithiol wrth iddynt gael eu trochi yn y Gymraeg yn y Dosbarth Derbyn.  Rhydd hyn sylfaen gadarn iddynt i allu cyfathrebu a chymhwyso eu medrau ieithyddol mewn mwy nag un iaith yn ddiweddarach tra yn yr ysgol, er enghraifft Ffrangeg a Mandarin.

Disgrifiad a natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Manteisir ar bob cyfle i hyrwyddo gwybodaeth a dealltwriaeth y disgyblion o’r pwysigrwydd i werthfawrogi a pharchu ieithoedd, diwylliannau a thraddodiadau gwledydd eraill trwy gynnal gweithgareddau penodol yn ystod y flwyddyn academaidd, er enghraifft, o fewn diwrnodau ac wythnosau rhyngwladol.  Addysgir ieithoedd trwy gyfrwng gweithgareddau syml sy’n hyrwyddo’r denfydd o iaith achlysurol yn gyson.  Enghraifft effeithiol o hyn yw pan y daw dau fyfyriwr o Brifysgol Gwlad y Basg i’r ysgol yn flynyddol am gyfnod o hanner tymor er mwyn ymchwilio i weithdrefnau addysgu a dysgu iaith mewn ysgol ble mae ei chyfrwng yn un o ieithoedd lleiafrifol Ewrop.  Achubir ar y cyfle hwn i hyrwyddo’r iaith Fasgeg wrth iddynt addysgu’r disgyblion am gyfnodau byrion yn wythnosol o fewn yr hanner tymor hwn.  Mae’r disgyblion yn elwa’n fawr o’r profiad hwn, nid yn unig trwy gyfathrebu mewn mwy nag un iaith, ond hefyd trwy ddatblygu eu medrau trawsieithu mewn iaith sy’n ynwanegol at y Gymraeg a’r Saesneg. 

Datblygir hyn ymhellach trwy addysgu Ffrangeg i ddisgyblion rhwng blwyddyn 3 a blwyddyn 5 gan athrawes o fewn yr ysgol am gyfnodau penodol yn bythefnosol.  Daw rhieni ynghyd ag aelodau ehangach o’r gymuned i’r ysgol er mwyn cynnal clwb Ffrangeg yn wythnosol ynghyd â rhannu profiadau uniongyrchol gyda’r disgyblion am gael eu geni a’u magu yn Ffrainc.  Clustnodir gwahanol agweddau, er enghraifft, ffrwythau a llysiau, yr ysgol a diddordebau, er mwyn cyfoethogi profiad y disgyblion  ymhellach. 

Fel rhan o weithgarwch pontio gyda’r ysgol uwchradd, mae pob ysgol gynradd yn buddsoddi mewn darpariaeth benodol trwy gyflogi athrawes iaith arbenigol i addysgu Ffrangeg am gyfnod o awr yr wythnsol ym mhob ysgol gynradd sy’n bwydo’r ysgol uwchradd.  Canlyniad hyn yw bod cysondeb yn safonau Ffrangeg y disgyblion sy’n mynychu’r ysgol uwchradd ym mlwyddyn 7 ynghyd â chyfrwng i hyrwyddo ieithoedd tramor modern ar gyfer y dyfodol. 

Mae’r ysgol wedi datblygu partneriaeth gadarn dros gyfnod gyda’r Adran Confucius Prifysgol Caerdydd.  Canlyniad hyn yw bod athro Mandarin, sy’n gynhenid o Tseina, yn addysgu disgyblion blwyddyn 5 am gyfnod o awr yr wythnos ynghyd â chynnal Clwb Mandarin i ddisgyblion mwy abl a dawnus blwyddyn 5 a 6 am gyfnod o hanner awr yn wythnosol.  Datblygir medrau llafar y disgyblion i ddechrau trwy amrywiaeth o weithgareddau hwyliog, er enghraifft, canu caneuon a chymryd rhan mewn gêmau iaith er mwyn trochi’r disgyblion yn yr iaith.  Yn dilyn hyn cynhelir gweithgareddau gwrando er mwyn datblygu medrau darllen ac ysgrifennu’r disgyblion.  Mae’r disgyblion yn dadgodio symbolau Mandarin yn hyderus er mwyn gallu darllen llythrennau a geriau syml yn y lle cyntaf cyn darllen cymalau a brawddegau syml o fewn cyd-destunau sydd o ddiddordeb i’r disgyblion, er enghraifft, yr ysgol ac anifeiliaid y fferm.  Nod hyn oll yw datblygu chwilfrydedd y disgyblion tuag at ieithoedd tramor gan feithrin y sgil o allu cyfathrebu yn fwyfwy hyderus mewn iaith arall sy’n ychwanegol i’r Gymraeg a’r Saesneg.

Mae’r disgyblion wedi sefyll arholiad ‘Young Children’s Test’ yn ddiweddar er mwyn mesur cynnydd y disgyblion ym Mandarin.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth a safonau’r dysgwyr?

Mae’r disgyblion i gyd yn huawdl iawn yn y Gymraeg a’r Saesneg ac yn cyrraedd safonau cyson uchel, gyda disgyblion hŷn yr ysgol yn cyfathrebu’n hyderus mewn Ffrangeg a Mandarin.  Mae’r ysgol yn ystyried bod ei disgyblion mwy abl a dawnus yn gwneud cynnydd rhagorol o fewn yr amrywiaeth o brofiadau ieithyddol maen nhw’n eu derbyn o fewn yr ysgol a thu hwnt ac o ganlyniad yn trosglwyddo i’r ysgol uwchradd yn gadarn eu medrau ieithyddol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer da?

Mae’r ysgol yn manteisio ar bob cyfle i hyrwyddo medrau aml-ieithog y disgyblion yn y gymuned leol a thu hwnt ac o ganlyniad yn rhannu arfer da yn anochel.  Mae’r ysgol wedi rhannu arfer dda ynghyd â strategaethau a gweithgareddau addysgu iaith gydag ysgolion eraill y clwstwr a’r consortiwm.  Yn ogystal â hyn, mae’n datblygu partneriaethau pellach gyda’r Brifysgol yng Ngaerdydd a thu hwnt gan