Arfer effeithiol Archives - Page 29 of 68 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y bartneriaeth dysgu oedolion yn y gymuned

Mae data Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru ar gyfer 2019 yn dangos bod Merthyr Tudful yn ardal amddifadedd uchel ac mae bron pob un o’i wardiau yn y 10-30% o’r rhai mwyaf difreintiedig yng Nghymru. Ar draws y bartneriaeth, mae 62% o ddysgwyr yn byw mewn 40% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.

Mae proffil cymwysterau oedolion ar draws Merthyr Tudful yn dangos nad oes gan lefelau uchel o oedolion unrhyw gymwysterau, sef 14.8%, o gymharu â chyfartaledd Cymru, sef 8.4%. Yn 2018, roedd tua un o bob pum oedolyn yn gymwys islaw lefel 2, o gymharu â chyfartaledd Cymru, sef tua un ym mhob wyth. Mae’r gwahaniaeth hwn yn amlwg mewn cymwysterau lefel uwch hefyd.

Mae darpariaeth Rhaglenni Teuluoedd Addysg i Oedolion Merthyr Tudful yn rhan o gynnig cwricwlwm dysgu oedolion yn y gymuned Merthyr Tudful, ac yn creu amgylchedd lle gall rhieni, gofalwyr a phlant fanteisio ar ystod o gyfleoedd dysgu mewn lleoliadau ysgol, sy’n berthnasol i’w hanghenion.

Trwy asesu dysgwyr yn ffurfiol, mae darparwyr yn cyflwyno cyfleoedd dysgu i ddiwallu anghenion ac arddulliau dysgu unigol, gan felly uchafu potensial unigolyn i gyflawni a chael mwy o annibyniaeth ac ansawdd bywyd gwell, gan eu grymuso i fanteisio ar ddysgu a hyfforddiant pellach, yn ogystal â chyfleoedd gwirfoddoli a chyflogaeth. 

Mae’r rhaglen, trwy gynnwys teuluoedd, yn gweithio i dorri’r cylch o dangyflawni rhwng y cenedlaethau a thanbrisio addysg a gwella cyfleoedd mewn bywyd i’r genhedlaeth nesaf.

Mae’r tîm Cymorth i Rieni ar gyfer Cyngor Bwrdeistref Sirol Merthyr Tudful, a ariennir gan raglenni gwrthdlodi Teuluoedd yn Gyntaf a Dechrau’n Deg Llywodraeth Cymru, wedi’i leoli o fewn y Gwasanaeth Lles y Gymuned. Rheolwr llinell y tîm yw Rheolwr y Parth Cymunedol a Dysgu sydd hefyd yn rheoli’r gwasanaeth Dysgu Oedolion yn y Gymuned.

Nod y rhaglen yw ymestyn hyder, cymhelliant a gwybodaeth mewn ffordd hwyliog ac arloesol ar gyfer teuluoedd, a chreu awyrgylch lle caiff dysgu ei annog, ei werthfawrogi, a’i fod yn rhan o fywyd bob dydd. Mae rhaglenni yn gynhwysol ond gyda chymorth y gymuned, yn ymgysylltu â rhieni sy’n anodd eu cyrraedd nad oes ganddynt yr hyder i ymgysylltu, efallai, oherwydd eu profiadau negyddol a’u rhwystrau eu hunain.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Caiff Rhaglenni Teuluoedd eu cyflwyno o fewn dull partneriaeth rhwng yr awdurdod lleol, ysgolion lleol ac Y Coleg Merthyr Tudful. Mae data perfformiad yn dangos bod y ddarpariaeth yn cael effaith sylweddol ar wella medrau dysgwyr.  

Mae tiwtoriaid sy’n addysgu dosbarthiadau Rhaglenni Teuluoedd yn dangos y gallu i gefnogi a meithrin dysgwyr yn briodol i’w helpu i feithrin gwydnwch. Maent yn creu amgylcheddau dysgu cyfforddus y mae dysgwyr yn teimlo’n ddiogel ynddynt.

Mewn dosbarthiadau Rhaglenni Teuluoedd, mae rhieni a gofalwyr yn datblygu medrau llythrennedd a rhifedd ochr yn ochr â’u plant. Er enghraifft, mae dysgwyr yn gweithio’n dda ar weithgareddau wedi eu cynllunio i addysgu eu plant am arian trwy brofiadau bob dydd. Trwy’r gweithgareddau hyn, mae oedolion yn ennill dealltwriaeth ddefnyddiol o ddulliau cyfrifo presennol. Gwnânt gynnydd cyson o ran gwella eu medrau llythrennedd, rhifedd a llythrennedd digidol eu hunain, ac maent yn magu hyder mewn tasgau fel ysgrifennu curriculum vitae, gwneud ceisiadau swydd neu ddefnyddio meddalwedd gyfrifiadurol i ddysgu gyda’u plant.

Cyflwynir y Rhaglenni Rhianta gyda grwpiau o rieni sydd â phlant / pobl ifanc yn yr un ystodau oedran neu sy’n wynebu’r un heriau fel ADHD neu Anhwylder y Sbectrwm Awtistig. Mae tiwtoriaid yn cyflwyno cyrsiau mewn lleoliadau cymunedol lleol, a chynigir cyfleusterau meithrinfa a lluniaeth. Os nad yw grwpiau mewn lleoliad lleol sy’n hawdd ei gyrraedd, gellir darparu rhywfaint o gymorth cyfyngedig ar gyfer anghenion cludiant.

Cyn mynychu’r rhaglenni, bydd pob rhiant yn cael o leiaf un ymweliad gan weithiwr ymgysylltu. Mae hyn yn golygu y gellir meithrin ymddiriedaeth o fewn y berthynas, ac yn cefnogi casglu gwybodaeth ar gyfer asesiad llawn o anghenion y rhiant, ac yn nodi’r ffactorau a allai, yn eu barn nhw, eu rhwystro rhag mynychu’r cwrs / cyrsiau. Hefyd, mae’r ymweliadau ymgysylltu yn rhoi trosolwg llawn i rieni o’r cymorth sydd ar gael, gan eu galluogi i baratoi a magu eu hyder i fynychu’r cwrs. Os oes angen cymorth ehangach ar deulu, gellir gwneud atgyfeiriadau i bartneriaid a gwasanaethau eraill, gyda chaniatâd.

Cynhaliwyd Rhaglenni Teuluoedd mewn ysgolion cynradd ar draws Bwrdeistref Sirol Merthyr er 1997, gyda chyllid gan Lywodraeth Cymru mewn partneriaeth gydag Y Coleg, Merthyr Tudful.  Parhaodd y fenter hon yn 2015 pan ddaeth cyllid gan Lywodraeth Cymru i ben, wrth i’r awdurdod lleol gydnabod ei phwysigrwydd.  

Nod y rhaglenni yw ymestyn cyfleoedd dysgu mewn ffordd hwyliog ac arloesol ar gyfer yr holl blant a theuluoedd a chreu awyrgylch lle caiff dysgu ei annog, ei werthfawrogi, a’i fod yn rhan o fywyd bob dydd.  Mae Rhaglenni Teuluoedd yn cynyddu ymglymiad rhieni / gofalwyr ag ysgol ac addysg eu plentyn, ac yn gwella eu lefelau medrau eu hunain.  Mae rhaglenni yn gynhwysol, a gyda chymorth yr ysgol, yn ymgysylltu â ‘rhieni sy’n anodd eu cyrraedd’, nad oes ganddynt yr hyder, efallai, i ddysgu o ganlyniad i’w profiadau negyddol eu hunain o addysg, gan felly gefnogi strategaethau ysgolion i ymgysylltu â rhieni. 

I rai rhieni / gofalwyr, gall datblygu hyder i gefnogi dysgu eu plant fod yn anodd, yn enwedig os oes angen cymorth arnynt â’u medrau llythrennedd, iaith a rhifedd eu hunain.  Nod y dull hwn yw gwella medrau rhieni i gefnogi datblygiad medrau plant, ac mae’n cynorthwyo i gymell rhieni a mynd i’r afael â’u hofnau – datblygu ‘dull dysgu teuluol ar y cyd’ sy’n gallu cael effaith barhaus. 

Mae Cymorth Rhianta wedi bod ar waith ym Merthyr ers dechrau rhaglen Dechrau’n Deg yn 2007.  Amlygwyd bod y cymorth yn un o’r pedair elfen a hawl allweddol ar gyfer rhaglen gwrthdlodi Llywodraeth Cymru.  Datblygwyd y cymorth ymhellach gyda chyllid Cymorth, a ddaeth wedyn yn rhaglen Teuluoedd yn Gyntaf.  Cyflwynir y cymorth ar draws Bwrdeistref Merthyr Tudful, gan gynnig cyfle i’r holl rieni a gofalwyr ymgysylltu. 

Mae rhaglenni rhianta strwythuredig yn seiliedig ar dystiolaeth yn rhoi’r wybodaeth a’r medrau angenrheidiol i rieni feithrin eu gallu rhianta.  O ganlyniad, maent yn cynyddu hyder rhieni a gallant fod o fudd i blant ifanc â phroblemau emosiynol ac ymddygiadol. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Rhaglenni Teuluoedd:

  • helpu rhieni i gefnogi dysgu eu plant, gan eu galluogi i fod yn ddysgwyr annibynnol ac wedi eu cymell
  • cynorthwyo rhieni / gofalwyr ac ysgolion i annog plant i ennill medrau llythrennedd a rhifedd cynnar
  • annog rhieni / gofalwyr i feithrin cysylltiadau agosach ag ysgolion, yn ogystal â chymryd rhan fwy weithredol yn addysg eu plant
  • galluogi rhieni / gofalwyr i wella eu medrau eu hunain, i gael achrediad a manteisio ar gyfleoedd dysgu pellach

Rhaglenni Rhianta:

  • ymestyn medrau rhianta cadarnhaol i reoli ymddygiad yn fwy effeithiol a hyrwyddo medrau cymdeithasol, hunan-barch a hunanddisgyblaeth plant
  • gwella perthnasoedd rhwng rhieni a phlant a rhwng rhieni
  • datblygu agweddau a dyheadau cadarnhaol
  • cryfhau dealltwriaeth rhieni o ddatblygiad plant a meithrin eu gallu i fod yn fwy ymatebol i anghenion eu plant i hyrwyddo eu datblygiad cymdeithasol, emosiynol a gwybyddol, a’u lles
  • cynyddu hyder rhieni yn eu rôl a’u medrau rhianta mewn darparu amgylchedd dysgu cadarnhaol yn y cartref

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Rhaglenni Teuluoedd

Mae plant yn elwa trwy

  • fedrau llythrennedd a rhifedd gwell
  • agweddau cadarnhaol tuag at ddysgu
  • amser un i un gwerthfawr gyda’r rhiant / gofalwr
  • mwynhau dysgu trwy weithgareddau hwyliog
  • dysgu carlam trwy gymhelliant a brwdfrydedd gwell

Dangoswyd y canlynol gan ffurflenni gwerthuso Rhaglenni Teuluoedd a lenwyd gan rieni / gofalwyr yn ystod blwyddyn academaidd 2018-2019:

  • gwybodaeth well am fedrau llythrennedd a ddefnyddir mewn ysgolion – 35%
  • gwybodaeth well am fedrau rhifedd a ddefnyddir mewn ysgolion – 37%
  • ystyried gwneud cyrsiau eraill – 95%
  • ystyried gwirfoddoli mewn lleoliad ysgol – 68%
  • ystyried cyfleoedd eraill i wirfoddoli – 67%
  • ystyried cyrsiau eraill i gynorthwyo dysgu plant – 97%
  • dysgwyr yn cyflawni achrediad Agored Cymru – 86%

Rhaglenni Rhianta

Yn ystod 2019-2020, ymgysylltodd 280 o rieni â’r rhaglen. Cwblhaodd 207 o rieni’r ymyriadau hyn ac adroddwyd am welliant yn eu gwydnwch a’u galluogrwydd rhianta eu hunain. Roedd sylwadau gan rieni yn cynnwys

Diolch yn fawr am adael i mi gymryd rhan ar y cwrs hwn! Mae wedi bod mor fuddiol a defnyddiol, ac mae’n rhywbeth rydw i’n ei ddefnyddio bob dydd yn fy mywyd gyda’m plentyn. Rydw i mor ddiolchgar am y wybodaeth a ddysgais ar y cwrs, ac am y cymorth rydw i wedi’i gael hefyd… Bydda’ i’n ddiolchgar am byth.

Dysgais lawer trwy’r cwrs hwn, ac rydw i wedi defnyddio’r hyn rydw i wedi’i ddysgu ar fy aelwyd a’r tu allan.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth gyd-destunol fras am y darparwr/bartneriaeth

Sefydlwyd Dysgu Cymraeg Gogledd Ddwyrain, sy’n bartneriaeth rhwng Coleg Cambria a chwmni Popeth Cymraeg, yn ystod adrefnu’r sector Cymraeg i Oedolion yn 2016 i ddysgu Cymraeg i Oedolion yn ardaloedd Wrecsam, Sir y Fflint a Sir Ddinbych. Mae’n darparu ystod o gyrsiau gwahanol ar lefelau Mynediad i Hyfedredd, gan gynnwys cyrsiau prif ffrwd Cymraeg i Oedolion, Cymraeg yn y Gweithle a Cymraeg Gwaith. Mae hefyd yn darparu rhaglen o gyfleoedd dysgu anffurfiol i ddysgwyr ymarfer ac ymestyn eu medrau Cymraeg y tu allan i’r ystafell ddosbarth.

Nodwch sut mae’r maes arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector a nodwyd yn ystod arolygiad, yn ymwneud â chwestiwn allweddol, dangosydd ansawdd a/neu agwedd benodol

Mae Dysgu Cymraeg Gogledd Ddwyrain yn ran bwysig a gwerthfawr o Goleg Cambria ac yn cyfrannu’n gryf at y nod yng nghynllun strategol y coleg o ehangu cyfleoedd dwyieithog i gymunedau gogledd ddwyrain Cymru. Mae’n llwyddo’n effeithiol i gefnogi Coleg Cambria yn strategol ac yn weithredol i weithio tuag at nodau Llywodraeth Cymru yn ei pholisi Cymraeg 2050: Miliwn o Siaradwyr.

Cyd-destun a chefndir i arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Mae Coleg Cambria wedi ymrwymo’n llwyr i hyrwyddo’r Gymraeg. Mae arweinwyr ar draws y coleg yn ymwybodol bod lleoliad daearyddol y coleg yn agos at y ffin â Lloegr yn amlygu’r angen i ymdrin â datblygu’r Gymraeg mewn ffordd wahanol i rannau eraill o Gymru. Mae’r penderfyniad strategol i integreiddio Dysgu Cymraeg Gogledd Ddwyrain yn llawn i seilwaith y coleg wedi arwain at allu’r ddarpariaeth i chwarae rhan werthfawr yn natblygiad Cymraeg a dwyieithrwydd ar draws y sefydliad.

Mae’r coleg yn rhoi’r Gymraeg wrth wraidd pob strategaeth. Mae’r rheolwr sy’n gyfrifol am y Gymraeg yn bennaeth ar y ddarpariaeth, yn rhan o’r uwch dîm rheoli ac yn adrodd y uniongyrchol i’r prif weithredwr. Golyga hyn fod y ddarpariaeth yn cael ei thrin yr un fath ag unrhyw adran arall yn y coleg trwy’r broses cynllunio busnes a hunanasesu. Mae’r ddwy broses hyn hefyd yn sicrhau bod y buddsoddiad angenrheidiol mewn lle i ddatblygu’r ddarpariaeth ac i sicrhau cydraddoldeb iddi.

Oherwydd cyfrifoldebau ehangach pennaeth y ddarpariaeth o fewn y coleg, mae’r darparwr yn gallu manteisio i’r eithaf ar gyfleoedd i hyrwyddo pob agwedd o’r gwasanaeth. O ganlyniad, mae’n sicrhau bod Cymraeg i Oedolion yn cyflawni swyddogaeth allweddol a chreiddiol yng nghynlluniau strategol y coleg i hyrwyddo’r Gymraeg yn unol â pholisïau Llywodraeth Cymru.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd fel arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Mae Dysgu Cymraeg Gogledd Ddwyrain yn gwneud cyfraniad allweddol tuag at gyflawni nodau Cymraeg 2050 fel a ganlyn:

  • Mae lleoliad y ddarpariaeth o fewn strwythur rheoli’r coleg yn rhoi statws iddo ac yn ei ddyrchafu i’r un lefel ag adrannau academaidd eraill y coleg. Mae hefyd yn sicrhau bod y Gymraeg yn cael ei hystyried wrth wneud unrhyw benderfyniadau polisi ar draws y coleg.

  • Mae blaenoriaethau gwella’r darparwr yn rhan annatod o gynlluniau datblygu’r coleg gan sicrhau bod y maes yn cyflawni rôl allweddol wrth geisio datblygu’r Gymraeg yng ngogledd ddwyrain Cymru.

  • Mae rôl Llywodraethwr Cyswllt Cymraeg yn y coleg yn golygu bod gan y corff llywodraethu wybodaeth gyfoes a gwerthfawr am y datblygiadau diweddaraf yng ngwaith y darparwr. Mae’r darparwr yn elwa o hyn gan ei fod yn defnyddio adnoddau a chysylltiadau’r coleg yn fuddiol i esblygu’r ddarpariaeth, yn ogystal â chefnogi’r coleg i gyflawni ei nodau i gynyddu’r niferoedd sy’n siarad ac yn defnyddio’r Gymraeg.

  • Mae’r ddarpariaeth yn cyflogi dros 50 aelod o staff sy’n siarad Cymraeg sy’n gallu cael effaith sylweddol ar ethos Cymraeg yn y coleg.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr

Mae gan y darparwr fynediad at adnoddau ehangach y sefydliad cartref gyda chefnogaeth gan adrannau fel adnoddau dynol a gwasanaethau ariannol. Mae tiwtoriaid ar draws y ddarpariaeth hefyd yn cael mynediad at raglenni hyfforddiant addysgu a dysgu’r coleg sy’n sicrhau eu bod yn gallu datblygu eu sgiliau gan arwain at wella ansawdd. Yn ogystal, mae staff sydd ddim yn rhan o’r ddarpariaeth ar draws Coleg Cambria yn mwynhau mynediad rhwydd at y gwersi Gymraeg i Oedolion ac yn elwa ar gefnogaeth ac arbenigedd y tiwtoriaid. Mae hyn yn arwain at godi proffil yr iaith Gymraeg yn y coleg ac yng nghymunedau gogledd ddwyrain Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Feithrin Cogan ym Mhenarth ym Mro Morgannwg. Adeg yr arolygiad, roedd 50 o blant 3 i 4 mlwydd oed ar y gofrestr. Mae plant yn mynychu’n rhan-amser naill ai yn y bore neu’r prynhawn.

Adeg ysgrifennu’r darn hwn, nodwyd bod gan 16% o blant anghenion addysgol arbennig, ac mae tua 38% o blant yn dod o gefndir ethnig lleiafrifol neu’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae cwricwlwm y cyfnod sylfaen wedi cael ei roi ar waith yn llawn yn Ysgol Feithrin Cogan. Mae ymarferwyr yn adolygu eu harferion yn gyson i sicrhau eu bod yn darparu’r gweithgareddau dysgu gorau posibl ar gyfer yr holl ddysgwyr. Caiff y gweithgareddau eu datblygu’n bennaf o ganlyniad i ddiddordebau’r plant. Trwy ddarparu’r cyfleoedd hyn, yn ogystal â rhywfaint o addysgu ar wahân, mae staff yn galluogi dysgwyr i ddatblygu ystod gynhwysfawr o fedrau a gwybodaeth wrth iddyn nhw chwarae.

Mae pob un o’r ymarferwyr yn dyfeisio, yn cynllunio ac yn gwerthuso gweithgareddau gyda’i gilydd. Mae trafodaethau’n cynnwys ystyried diddordebau presennol plant. Mae dealltwriaeth ymarferwyr o ddarpariaeth effeithiol yn y cyfnod sylfaen a datblygiad plant yn eu galluogi i gynorthwyo’r plant i arwain eu dysgu eu hunain wrth gymryd rhan yn y gweithgareddau. Mae gan yr ysgol ffocws cryf ar blant yn symud o gwmpas y ddarpariaeth dan do a’r ddarpariaeth yn yr awyr agored yn annibynnol, gydag ymarferwyr yn gweithredu i fonitro’r plant a’u cynorthwyo, yn ôl yr angen.

Mae’r pennaeth a’r llywodraethwyr yn Ysgol Feithrin Cogan yn credu mai ein hadnodd pwysicaf yw ein staff. O’r herwydd, gwnaed buddsoddiad sylweddol i sicrhau bod ansawdd yr addysgu yn ein hysgol feithrin yn dda, ac yn cyd-fynd yn llawn ag ethos y cyfnod sylfaen.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae disgwyliadau uchel o’r holl ymarferwyr, sy’n cael eu cefnogi i weithio fel tîm hynod effeithiol. Mae pob un ohonynt yn weithwyr proffesiynol hynod fedrus sy’n meddu ar ddealltwriaeth drylwyr o arfer yn y cyfnod sylfaen.

Caiff pob ymarferwr ei werthfawrogi, a chydnabyddir cryfderau pob unigolyn. Rhennir y cryfderau hyn ag ymarferwyr eraill i ddatblygu eu dealltwriaeth a’u harfer, yn ogystal ag arwain mentrau. Mae enghreifftiau’n cynnwys ymarferwyr sydd wedi eu hyfforddi mewn defnyddio iaith arwyddion yn rhannu’r wybodaeth hon â phobl eraill, fel bod arwyddo yn cael ei ddefnyddio gan bawb i gynorthwyo plant ag anawsterau cyfathrebu; ac mae aelod o staff sy’n hyfforddwr gymnasteg cymwys yn cynorthwyo aelodau eraill o staff i gyflwyno sesiynau gweithgarwch corfforol.

Mae gweithdrefnau cadarn ar waith i reoli perfformiad yr holl ymarferwyr, ac mae arweinwyr yn sicrhau bod pawb yn cael cyfleoedd addas ar gyfer datblygiad proffesiynol effeithiol. Mae hyfforddiant staff a datblygiad proffesiynol parhaus, yn ogystal â grymuso staff i gymryd cyfrifoldeb am eu harferion eu hunain, wedi cyfrannu at ansawdd cyson uchel yr addysgu a’r dysgu yn yr ysgol feithrin. Mae cysondeb ym mhopeth a wna ymarferwyr; er enghraifft, y defnydd ystyriol ac effeithiol a wneir o ystod o wahanol fathau o gwestiynau wrth herio plant i wella eu medrau, a datblygu eu dealltwriaeth.

Yn yr ysgol feithrin, caiff y plant eu hannog i symud yn annibynnol o gwmpas yr ardaloedd niferus y tu mewn a’r tu allan. Y staff sy’n cael eu hamserlennu i fod mewn ardal benodol. Mae pob un o’r staff yn gweithio gyda’i gilydd i ddyfeisio a chynllunio’r profiadau dysgu gyda’i gilydd. Hefyd, mae hyn yn helpu sicrhau’r cysondeb mewn addysgu a dysgu sy’n amlwg.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r arfer hon wedi cael effaith sylweddol ar yr holl ddarpariaeth yn yr ysgol feithrin. Mae pob un o’r ymarferwyr yn weithwyr proffesiynol hynod fedrus sy’n meddu ar wybodaeth drylwyr am arfer yn y cyfnod sylfaen. Maent yn adnabod pob plentyn yn eithriadol o dda ac yn defnyddio’r wybodaeth hon i herio plant i gyflawni ar lefel uchel.

Mae pob un o’r staff yn dyfeisio ac yn cynllunio profiadau dysgu, ac yn eu gwerthuso gyda’i gilydd. Yn ystod gweithgareddau ac wrth gefnogi plant yn eu chwarae, mae ymarferwyr yn nodi anghenion a diddordebau’r plant yn fedrus ar unrhyw adeg, ac yn addasu eu cwestiynau a’u haddysgu yn unol â hynny.

Mae ymarferwyr yn sicrhau hefyd fod cydbwysedd o her a chymorth ar gyfer y plant, ac maent yn annog plant yn gyson i roi cynnig ar dasgau cyn ymyrryd. Mae hyn yn golygu, ar ôl cyfnod byr yn unig yn yr ysgol feithrin, bod y plant yn arwain eu dysgu eu hunain.

Caiff yr arfer hon effaith eithriadol o gadarnhaol ar y cynnydd a wna’r plant a’r safonau y maent yn eu cyflawni. Mae’r rhan fwyaf o blant yn ymuno â’r ysgol feithrin gyda medrau llythrennedd, rhifedd a medrau personol islaw’r rhai sy’n ddisgwyliedig ar gyfer eu hoedran. Mae bron pob un o’r plant yn gwneud cynnydd da mewn datblygu eu medrau yn ystod eu cyfnod yn yr ysgol feithrin, ac mewn llawer o achosion, maent yn gwneud cynnydd da iawn.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol feithrin wedi croesawu staff o lawer o ysgolion yn eu consortiwm i rannu eu harfer.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Feithrin Cogan ym Mhenarth ym Mro Morgannwg. Adeg yr arolygiad, roedd 50 3 i 4 mlwydd oed o blant ar y gofrestr. Mae plant yn mynychu’n rhan-amser naill ai yn y bore neu’r prynhawn.

Adeg ysgrifennu’r darn hwn, nodwyd bod gan 16% o blant anghenion addysgol arbennig, ac mae tua 38% o blant yn dod o gefndir ethnig lleiafrifol neu’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae cwricwlwm y cyfnod sylfaen wedi cael ei roi ar waith yn llawn yn Ysgol Feithrin Cogan. Mae staff yn adolygu eu harferion yn gyson i sicrhau eu bod yn darparu’r gweithgareddau dysgu gorau posibl ar gyfer yr holl ddysgwyr. Caiff y gweithgareddau eu datblygu’n bennaf o ganlyniad i ddiddordebau’r plant. Trwy ddarparu’r cyfleoedd hyn, yn ogystal â rhywfaint o addysgu ar wahân, mae staff yn galluogi dysgwyr i ddatblygu ystod gynhwysfawr o fedrau a gwybodaeth wrth iddyn nhw chwarae.

Mae’r rhan fwyaf o blant yn ymuno â’r ysgol feithrin â medrau llythrennedd, rhifedd a medrau personol a chymdeithasol islaw’r rhai a ddisgwylir ar gyfer eu hoedran. Mae llawer o blant yn dechrau’r ysgol â gweithgareddau lleferydd ac iaith neu Saesneg fel iaith ychwanegol. Er gwaethaf hyn, mae llawer o blant yn gwneud cynnydd da yn datblygu eu medrau yn ystod eu cyfnod yn yr ysgol feithrin, ac mae llawer o blant yn gwneud cynnydd da iawn.

Mae pob un o’r staff yn dyfeisio, yn cynllunio ac yn gwerthuso gweithgareddau gyda’i gilydd. Mae
trafodaethau’n cynnwys ystyried diddordebau presennol plant. Mae dealltwriaeth staff o ddarpariaeth effeithiol yn y cyfnod sylfaen a datblygiad plant yn eu galluogi i gynorthwyo’r plant i arwain eu dysgu eu hunain wrth gymryd rhan yn y gweithgareddau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae staff wedi ymgymryd ag ymchwil a hyfforddiant i ddatblygu eu dealltwriaeth ymhellach o sut i uchafu dysgu plant. Atgyfnerthodd arsylwadau o lefel ymglymiad plant fod plant yn cymryd mwy o ran mewn gweithgareddau a oedd wedi cael eu datblygu ar ôl ystyried eu diddordebau.

Penderfynwyd dyfeisio a chynllunio gweithgareddau mewn darpariaeth barhaus ac estynedig sy’n adeiladu ar ddiddordebau plant. Caiff gweithgareddau newydd eu modelu gan ymarferwyr trwy ddefnyddio ystod o gwestiynau, a gwahanol arddulliau o gwestiynau. Gall plant archwilio’r holl weithgareddau yn rhwydd – y tu mewn a’r tu allan. Trwy arsylwadau, mae ymarferwyr yn nodi sut mae’r plant yn defnyddio’r gweithgareddau a sut cânt eu gwella – naill ai gan y plant neu’r oedolion. Caiff gweithgareddau eu diweddaru neu’u newid bob wythnos. Defnyddir botymau neu gardiau cofnodadwy â chwestiynau penagored yn agos at y gweithgareddau fel sbardunau, ac i gynorthwyo’r dysgwyr i ddatblygu medrau ym mhob maes dysgu.

Mae ymarferwyr yn cynorthwyo plant i archwilio’r gwahanol weithgareddau ac olrhain datblygiad eu medrau mewn meysydd o gwricwlwm y cyfnod sylfaen, yn ogystal â phroffil y cyfnod sylfaen. Defnyddir amseryddion i gynorthwyo’r dysgwyr i reoli’r amser maen nhw’n ei dreulio yn ymgymryd â gweithgaredd. Mae hyn yn hynod effeithiol pan gyflwynir gweithgaredd newydd, neu os yw gweithgaredd yn hynod boblogaidd.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r arfer hon wedi cael effaith sylweddol ar y ddarpariaeth yn ein hysgol feithrin. Rhoddir ystyriaeth ofalus i ddiddordebau plant ac i’w cyfnod datblygu, wrth ddyfeisio, cynllunio a gwerthuso gweithgareddau.

Mae pob un o’r staff yn adnabod pob plentyn yn dda iawn. Maent yn adolygu’r gweithgareddau yn barhaus, ac mae llawer o drafodaeth broffesiynol am ddatblygiad pob plentyn.

Ar ôl cyfnod byr yn unig yn yr ysgol feithrin, mae bron pob un o’r plant yn ymgymryd â chyfleoedd dysgu newydd yn hyderus. Mae’r rhan fwyaf ohonynt yn dal ati i ganolbwyntio a dyfalbarhau mewn gweithgareddau. Maent yn gweithio’n annibynnol, gan fanteisio ar offer ac adnoddau priodol yn ôl yr angen. Mae bron pob un ohonynt yn barod i fentro, yn enwedig yn yr ardal awyr agored, ac maent yn datblygu gwydnwch yn dda. Mae’r rhan fwyaf ohonynt yn cydweithio’n dda, mewn parau a grwpiau bach, gan gynorthwyo’i gilydd i ddatrys gwrthdaro.

Ar ddiwedd eu cyfnod yn yr ysgol feithrin, mae’r rhan fwyaf o blant yn gwneud cynnydd da ac mae llawer o blant yn gwneud cynnydd da iawn mewn datblygu eu gwybodaeth a’u medrau.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol feithrin wedi croesawu staff o lawer o ysgolion yn eu consortiwm i rannu eu harfer o ran grymuso plant i arwain eu dysgu eu hunain.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Addysgu ac asesu – Dysgu gweithredol a thrwy brofiad

Mae Pennod 4 y ffilm hon ar ddysgu gweithredol a thrwy brofiad yn edrych ar addysgu ac asesu yn y cyfnod sylfaen. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Safonau mewn llythrennedd a rhifeddn – Dysgu gweithredol a thrwy brofiad

Mae Pennod 1 y ffilm hon ar ddysgu gweithredol a thrwy brofiad yn edrych ar safonau mewn llythrennedd a rhifedd yn y cyfnod sylfaen. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Llais ac annibyniaeth disgyblion – Dysgu gweithredol a thrwy brofiad

Mae Pennod 2 y ffilm hon ar ddysgu gweithredol a thrwy brofiad yn edrych ar lais ac annibyniaeth disgyblion yn y cyfnod sylfaen.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Darpariaeth ar gyfer llythrennedd a rhifedd – Dysgu gweithredol a thrwy brofiad

Mae Pennod 3 y ffilm hon ar ddysgu gweithredol a thrwy brofiad yn edrych ar ddarpariaeth ar gyfer llythrennedd a rhifedd yn y cyfnod sylfaen.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Arweinyddiaeth: Dysgu gweithredol a thrwy brofiad

Mae Pennod 5 y ffilm hon ar ddysgu gweithredol a thrwy brofiad yn edrych ar arweinyddiaeth yn y cyfnod sylfaen.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Arfer orau mewn addysgu a dysgu yn y celfyddydau creadigol yng nghyfnod allweddol 2

Mae ffilm fer yn dangos strategaethau arfer orau ar gyfer addysgu a dysgu yn y celfyddydau creadigol mewn ysgolion cynradd. Mae staff o chwe ysgol ledled Cymru yn esbonio’r modd y mae eu strategaethau wedi datblygu medrau disgyblion mewn celf a dylunio, cerddoriaeth, dawns a drama.