Arfer effeithiol Archives - Page 27 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr awdurdod lleol

Mae Gwasanaeth Ieuenctid Cyngor Caerdydd yn perthyn i Gyfarwyddiaeth Addysg Cyngor Caerdydd. Mae’r Gwasanaeth Ieuenctid yng Nghaerdydd yn darparu amrywiaeth o wasanaethau ar gyfer pobl ifanc rhwng 11 a 25 mlwydd oed. Mae hyn yn cynnwys gwaith ieuenctid mynediad agored mewn cymunedau, gwaith ieuenctid ar y stryd, cymorth mentora ieuenctid sy’n cydweddu ag ysgolion, yn ogystal â chynnig ôl-16 i gefnogi’r Fframwaith Ymgysylltu a Datblygu Ieuenctid. Mae gan yr awdurdod lleol ryw 90,000 o bobl ifanc sy’n 11-25 mlwydd oed.

Roedd gwaith ieuenctid yn ffocws yn ystod arolygiad Cyngor Caerdydd yn 2021. Dywedodd y tîm fod y gwasanaeth ieuenctid wedi datblygu cynnig gwaith ieuenctid digidol arloesol yn ystod y 12 mis cyn yr arolygiad, i gyflwyno gwaith ieuenctid effeithiol i ystod ehangach o bobl ifanc yn y ddinas. Caiff y gwaith hwn ei arwain gan bobl ifanc a weithiodd yn effeithiol gyda gweithwyr ieuenctid a datblygwyr gwe i greu gwefan deilwredig sy’n addas i bobl ifanc ar gyfer y gwasanaeth ieuenctid. Buont yn cydweithio â phartneriaid i bennu’r cynnwys a’r platfform digidol mwyaf priodol ar gyfer gweithgareddau ar-lein. Mae’r awdurdod lleol wedi cydnabod gwerth yr ymagwedd hon, ac mae ganddo gynlluniau i ddatblygu’r agwedd hon ar ddarpariaeth gwaith ieuenctid ymhellach.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Roedd dechrau pandemig byd-eang COVID-19 ym mis Mawrth 2020 yn golygu nad oedd tîm Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn gallu darparu ei gymorth wyneb yn wyneb arferol. Roedd yn glir nad oedd y gwasanaeth, yn unol â sefydliadau ieuenctid ledled y byd, yn barod i gyflwyno gwasanaethau o bell. Roedd y cynnig ar-lein gan Wasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn eithriadol o gyfyngedig, yn cynnwys ychydig o aelodau staff yn defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol yn anaml. Achosodd hyn bryder o ystyried defnydd pobl ifanc o gyfryngau cymdeithasol a thechnoleg ddigidol yn eu bywyd bob dydd. Roedd hon yn sefyllfa heriol ac ymatebodd Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn gyflym i ddatblygu strategaeth i barhau â’i wasanaethau ieuenctid gyda phobl ifanc. Y cam cyntaf oedd buddsoddi mewn tîm gwaith ieuenctid digidol i gefnogi gwaith Strategaeth Gwaith Ieuenctid Cymru.  

Cydnabu’r tîm gwasanaeth ieuenctid fod angen ymchwilio i ddatblygu unrhyw dîm newydd a ffyrdd newydd o weithio. Ymchwilion nhw i sail y dystiolaeth ac enghreifftiau arfer orau ar gyfer gwaith ieuenctid digidol, gyda llawer o hyn yn dod o wledydd yn Ewrop. Defnyddion nhw athroniaeth Digital EU sy’n disgrifio gwaith ieuenctid digidol fel ‘defnyddio neu fynd i’r afael yn rhagweithiol â chyfryngau a thechnoleg ddigidol mewn gwaith ieuenctid. Nid yw gwaith ieuenctid digidol yn ddull gwaith ieuenctid – gellir cynnwys gwaith ieuenctid digidol mewn unrhyw leoliad gwaith ieuenctid (gwaith ieuenctid agored, gwybodaeth a chwnsela ieuenctid, clybiau ieuenctid, gwaith ieuenctid datgysylltiedig…).  Mae gan waith ieuenctid digidol yr un nodau â gwaith ieuenctid yn gyffredinol, a dylai defnyddio cyfryngau a thechnoleg ddigidol mewn gwaith ieuenctid bob amser gefnogi’r nodau hyn. Gall gwaith ieuenctid digidol ddigwydd mewn sefyllfaoedd wyneb yn wyneb ac mewn amgylcheddau ar-lein yn ogystal – neu drwy gyfuno’r ddau beth hyn. Gellir defnyddio cyfryngau a thechnoleg ddigidol naill ai fel offeryn, gweithgaredd neu gynnwys mewn gwaith ieuenctid. Caiff gwaith ieuenctid digidol ei ategu gan yr un foeseg, gwerthoedd ac egwyddorion â gwaith ieuenctid. Mae gweithwyr ieuenctid yn y cyd-destun hwn yn cyfeirio at weithwyr ieuenctid cyflogedig a gwirfoddol, fel ei gilydd.’

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Bu’r tîm digidol a’r gwasanaeth ieuenctid ehangach yn casglu barn pobl ifanc mewn cymunedau. Roedd hyn yn amrywio o ymgynghori ffurfiol i drafodaeth anffurfiol mewn lleoliadau gwaith ieuenctid. O’r gwaith hwn, nododd gweithwyr ieuenctid fod angen gwybodaeth am y gwasanaethau yr oedd Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn eu cynnig, yn ogystal â gwybodaeth am wasanaethau cymorth ieuenctid ehangach sy’n hygyrch i bawb mewn un safle ar-lein. Dywedodd pobl ifanc wrth weithwyr ieuenctid eu bod eisiau cyfleoedd i ddatblygu medrau digidol, yn cynnwys ffilmio, ffotograffiaeth a golygu, a chyfathrebu â gweithwyr ieuenctid trwy fynediad at gyfryngau cymdeithasol a gofodau digidol diogel.

I sicrhau bod anghenion pobl ifanc yn cael eu diwallu, sicrhaodd y tîm gwaith ieuenctid fod gan aelodau staff offer a chymorth priodol i allu parhau i gyfathrebu â phobl ifanc trwy gyfryngau cymdeithasol. I gadw i fyny â’r platfformau diweddaraf y mae pobl ifanc yn eu defnyddio, roedd angen adolygu dulliau cyfathrebu a pholisïau cyfryngau cymdeithasol presennol, a datblygu a diweddaru dogfen ganllawiau a gweithdrefnau cyfryngau cymdeithasol a chyfryngau digidol ar gyfer yr holl aelodau staff. Nododd un aelod o staff fod 85% o’u hymgysylltu â phobl ifanc yn eu rôl fel mentor ieuenctid yn digwydd trwy gyfryngau cymdeithasol gan fod pobl ifanc yn gallu defnyddio Wi-Fi yn rhad.

Mae pobl ifanc wedi bod yn ganolog i ddatblygiadau digidol yn y gwasanaeth. Sefydlon nhw’n gyflym fod angen diweddaru’r wybodaeth am ardal y Gwasanaeth Ieuenctid ar wefan gorfforaethol y Cyngor. Sefydlwyd grŵp datblygu gwefannau, a bu aelodau’r grŵp yn cyfarfod ar-lein yn wythnosol i archwilio gwefannau eraill a chreu syniadau am nodweddion pwysig a dylunio’r safle. Cyfarfu’r grŵp â datblygwr y we i amlinellu eu safbwyntiau, eu barn a’u gweledigaeth ar gyfer y safle. Gwnaed gwelliannau i’r safle ac, erbyn hyn, mae’n cynnwys gwybodaeth ddefnyddiol am Wasanaeth Ieuenctid Caerdydd, gan gynnwys adran cyfarfod â’r tîm, adnoddau, ffurflenni aelodaeth, gwybodaeth am wasanaethau cymorth ieuenctid ehangach a nodwedd blog. Gellir mynd at y safle yma. I sicrhau bod pobl ifanc yn gallu mynd at y safle, archwiliodd y tîm stryd sut y gellid gwneud hyn trwy godau QR. Mae’r system hon wedi cael ei mabwysiadu ar draws y gwasanaeth gyda’r codau ar bosteri a chardiau busnes.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae un person ifanc wedi rhannu ei brofiad o gymryd rhan yng ngrŵp datblygu’r wefan ac yn trafod yr effaith y mae wedi’i chael arno yma. O ganlyniad i ddatblygu’r wefan, ffurfiwyd y Grŵp Crewyr Ifanc i alluogi pobl ifanc i greu a datblygu cynnwys ar gyfer gwefan gwasanaethau ieuenctid Caerdydd, sianelau cyfryngau cymdeithasol ac i’w helpu i ddatblygu medrau newydd.

Mae’r Grŵp Crewyr Ifanc wedi darparu cyfleoedd i’r gwasanaeth archwilio ffurfiau eraill o waith ieuenctid digidol. Cynigiodd y tîm digidol gyfleoedd ar-lein wythnosol i bobl ifanc ddysgu medrau newydd mewn dylunio graffeg, ysgrifennu blogiau, fideograffeg a golygu. Mae’r rhain wedi rhoi’r medrau i bobl ifanc fynegi eu hunain yn hyderus a rhannu eu barn ar faterion sy’n bwysig iddyn nhw, yn ogystal â gwella eu medrau creu cynnwys ar-lein. Gellir gweld rhywfaint o’r gwaith y mae’r grŵp wedi’i gynhyrchu gan ddefnyddio’r dolenni canlynol.

Day in the Life Of the Class 2020/2021 – YouTube

https://youtu.be/VTZKHITcKoc

Pride Month (cardiffyouthservices.wales)

Mae’r grŵp wedi bodoli ers dros flwyddyn erbyn hyn ac mae aelodau’n parhau i gyfarfod bob wythnos yng nghlwb ieuenctid Butetown. Mae bron pob un o’r bobl ifanc sydd wedi ymgysylltu â’r prosiect hwn yn aelodau newydd o Wasanaeth Ieuenctid Caerdydd. Rhoddodd un person ifanc yr adborth canlynol am ei ran yn y grŵp.

‘Ces i wybod am Grŵp Crewyr Ifanc Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd mewn neges e-bost yr anfonodd fy mhennaeth at yr ysgol gyfan. Roedd y pethau a gafodd eu rhestru yn y neges e-bost yn cynnwys testunau creu cynnwys amrywiol, fel golygu fideo, dylunio graffeg ac ysgrifennu blogiau – roedd gen i gryn dipyn o ddiddordeb yn y ddau olaf ar y pryd, felly cofrestrais. Roedd hynny union flwyddyn yn ôl. 

Mae fy nghyfnod yn y Grŵp Crewyr Ifanc wedi helpu i mi ddatblygu fy medrau mewn amrywiaeth eang o gyfryngau – oni bai am y clwb hwn, mae’n siŵr na fydden i erioed wedi defnyddio camera proffesiynol, golygu gan ddefnyddio meddalwedd arbenigol, ysgrifennu blogiau ar gyfer gwefan, cymryd cyfrifon cyfryngau cymdeithasol drosodd dros dro, cyfweld ag aelodau o’r cyhoedd – mae’r rhestr yn mynd yn ei blaen.

Ochr yn ochr â hyn, rwyf hefyd wedi magu ychydig o hyder ac wedi gwneud ffrindiau newydd – a dydy’r rheiny byth yn bethau gwael. Ers i mi ymuno ym mis Tachwedd 2020, rwyf hefyd wedi gwirfoddoli i weithio i Glwb Gemau Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd, ac ers hynny, rwyf wedi cynhyrchu fideo hyrwyddo iddyn nhw’. (Person Ifanc).

Roedd y prosiect hwn yn sbardun ar gyfer gwaith arall gyda phobl ifanc. Mae’r gwasanaeth ieuenctid wedi cynnig cyfleoedd i bobl ifanc o wahanol ardaloedd o Gaerdydd gymryd rhan mewn prosiectau tebyg. Mae gan y gwasanaeth ieuenctid lawer o enghreifftiau o’r gwaith hwn y mae pobl ifanc yn fodlon eu rhannu.

Mae aelodau o’r Grŵp Crewyr Ifanc wedi gwirfoddoli i gynorthwyo pobl eraill mewn clwb gemau sy’n cael ei gynnal gan Wasanaeth Ieuenctid Caerdydd. Mae’r clwb yn darparu gofod diogel i bobl ifanc gyfarfod â phobl o’r un anian a oedd wedi eu hynysu’n gymdeithasol oddi wrth eu cyfoedion. Trwy hyn, mae pobl ifanc wedi meithrin perthnasoedd gyda phobl eraill ac wedi gwella eu medrau cyfathrebu a gwaith tîm tra’n derbyn cymorth gan weithwyr ieuenctid. Mae’r gwaith ar-lein hwn wedi datblygu i fod yn weithgarwch wyneb yn wyneb a gynhelir mewn cyfleuster gemau teilwredig yng nghanol dinas Caerdydd. Cynhelir y clwb bob wythnos yn y lleoliad, ac mae amrywiaeth eang o bobl ifanc yn ei fynychu, gan gynnwys rhai sydd ag anableddau corfforol, anawsterau dysgu a phroblemau iechyd emosiynol. Mae’r holl aelodau presennol wedi dechrau ymwneud â Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd yn ddiweddar. Caiff atgyfeiriadau i’r ddarpariaeth hon eu gwneud o wasanaethau cymorth ieuenctid ehangach ar gyfer pobl ifanc y maent yn gweithio gyda nhw.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Trwy gydol y cyfnod hwn yn archwilio ymagweddau gwaith ieuenctid digidol gyda phobl ifanc, mae galw cynyddol wedi bod am rannu arfer gwaith ieuenctid i ddatblygu ymhellach weithwyr ieuenctid, a medrau a galluoedd gwasanaethau cymorth ieuenctid ehangach, yn ogystal â gallu cynnig gwasanaethau a chyfleoedd digidol gyda phobl ifanc.

Cydlynodd tîm digidol Gwasanaeth Ieuenctid Caerdydd ddau ddigwyddiad, sef ‘gofodau ac ymagweddau digidol’, a oedd yn cynnwys amrywiaeth o gyflwyniadau yn canolbwyntio ar waith ieuenctid digidol gan ein partneriaid cenedlaethol, lleol a rhanbarthol a oedd yn cwmpasu’r themâu canlynol: y celfyddydau mynegiannol, iechyd a lles, cyflogaeth, addysg a hyfforddiant, offer digidol, codau QR, Gemau, dinasyddiaeth ddigidol a lles. Roedd y cyflwyniadau yn cwmpasu eu hymagwedd, eu deilliannau, dysgu o’u darnau gwaith a chyfleoedd ar gyfer cwestiynau ac atebion.

Cynhaliwyd dwy gynhadledd ddigidol; y gynhadledd gyntaf ar gyfer y gwasanaethau cymorth ieuenctid yng Nghaerdydd, ac wedyn dilynwyd hyn gan bartneriaid rhanbarthol, gyda 174 o bobl broffesiynol yn bresennol. Dyma oedd adborth un o’r mynychwyr am y diwrnod: ‘Cynnwys ar-lein, trafferthion ymgysylltu â phobl ifanc yn ystod cyfnod anodd (roedd yn braf clywed bod pobl eraill yn wynebu’r un rhwystrau â gweithio o gartref, oherwydd wrth weithio o gartref, gallwch chi deimlo weithiau mai dim ond chi sy’n gwneud), syniadau ar gyfer ymgysylltu â phobl ifanc yn ddigidol ac ehangu gwybodaeth am gymorth mewn meysydd eraill’ (Gweithiwr Ieuenctid). https://www.cardiffyouthservices.wales/images/pdf_doc/Digital_spaces_and_approaches_for_young_people_report-7-compressed.pdf 

a gellir gweld yr adnoddau o’r digwyddiadau yma:

Digital spaces and approaches event 14/01/2020 / Digwyddiad lleoedd a dulliau digidol 14/01/2020 (padlet.com)

Yn ogystal â’r digwyddiad hwn, mae’r gwasanaeth hefyd wedi cynnig cyfle i aelodau staff ddatblygu eu medrau digidol trwy ddysgu sut i ddefnyddio ‘Mentimeter’, ‘Quizzes’ a ‘Canva’, sydd i gyd yn offer ymgysylltu digidol gwych sydd ar gael yn rhad ac am ddim. Rydym wedi gallu gweithio gyda ‘Wise Kids’ hefyd i gynnig hyfforddiant i bob aelod o staff ar ddinasyddiaeth ddigidol a lles. Yn ystod y flwyddyn ariannol nesaf, mae ymrwymiad parhaus i ddatblygu medrau a chapasiti timau ymhellach i ddatblygu gwaith ieuenctid digidol, a byddwn yn adeiladu ar ein perthynas bresennol gyda ‘Youth Link Scotland’ i gynnig amrywiaeth o gyfleoedd hyfforddi, yn ogystal â chymorth arbenigol y gall ein tîm digidol ei gynnig i dimau ac unigolion.

Mwy o wybodaeth a chyfeiriadau

Children and parents: media use and attitudes report 2020/21 (ofcom.org.uk)

DFI-Youth-Report.pdf (nominet.uk)

NC0218021ENN.en_.pdf (youth.ie)

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr awdurdod lleol

Mae Cyngor Caerdydd yn ninas Caerdydd, ac mae ganddo boblogaeth o 369,000. Mae’r awdurdod lleol yn cynnal 126 o ysgolion. Mae 101 o ysgolion cynradd, gan gynnwys 17 sy’n darparu addysg cyfrwng Cymraeg a thair ysgol feithrin a gynhelir. Mae 18 ysgol uwchradd, gan gynnwys tair ysgol cyfrwng Cymraeg. Yn ychwanegol, mae saith ysgol arbennig, ac un uned cyfeirio disgyblion.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Caerdydd sydd â’r boblogaeth fwyaf amrywiol yng Nghymru, gan ei bod yn cynnwys y crynhoad mwyaf o boblogaeth nad ydynt yn bobl wyn o ran niferoedd a chanrannau gwirioneddol unrhyw awdurdod lleol yng Nghymru. Mae mwy na 40% o boblogaeth Cymru nad ydynt yn bobl wyn yn byw yng Nghaerdydd. Yn fwy arwyddocaol, mae tua 55% o grwpiau pobl dduon sy’n byw yng Nghymru yn byw yng Nghaerdydd.

Mae poblogaeth Caerdydd, sy’n amrywiol o ran ethnigrwydd, o ganlyniad yn rhannol i’w chysylltiadau masnachu yn y gorffennol a mewnfudo ar ôl y rhyfel. Cyrhaeddodd llawer o grwpiau o bobl ac ymgartrefu yn y degawdau dilynol. Mae Caerdydd wedi bod yn ardal wasgaru i geiswyr lloches ers dros ddegawd. Roedd y Cyngor yn rhan o’r Cynllun Adsefydlu Syriaid (SRVSP) cyn pandemig COVID-19 ac, ar adeg yr arolygiad, roedd ganddo deuluoedd ar gynllun y Polisi Adleoli a Chymorth i Affganiaid (ARAP), sy’n aros i gael eu gwasgaru. Mae’r Cyngor yn darparu addysg ar gyfer plant sy’n rhan o’r cynlluniau hyn, hyd yn oed os ydynt yn y ddinas am gyfnod byr yn unig. Yn y blynyddoedd diwethaf, mae gwladolion yr UE wedi cyrraedd, ynghyd â niferoedd mawr o fyfyrwyr o bob cwr o’r byd sy’n mynychu prifysgolion lleol ac yn dod â’u teuluoedd gyda nhw. Mae hyn yn creu heriau i ysgolion wrth i’w poblogaeth gynyddu a dod yn fwy amrywiol, yn aml ar fyr rybudd.  

Mae’r Cyngor yn derbyn cyllid ychwanegol trwy’r grant Lleiafrifoedd Ethnig / Sipsiwn, Roma a Theithwyr (ME/GRT) i gefnogi disgyblion o gymunedau ethnig lleiafrifol a’r rhai sy’n siarad Cymraeg neu Saesneg fel iaith ychwanegol. Er 2015, mae mwyafrif y cyllid hwn wedi cael ei ddirprwyo i ysgolion. Mae’r awdurdod yn cynnal tîm canolog bach sy’n cynnwys pum swyddog ‘cau’r bwlch’ sy’n goruchwylio cymorth ar gyfer ysgolion ledled y ddinas a thîm bach o athrawon a chynorthwywyr addysgu. Rhoddir cymorth ar gyfer ysgolion cyfrwng Cymraeg trwy gyfrwng y Gymraeg. Yn y blynyddoedd diwethaf, mae cymorth y tîm canolog wedi canolbwyntio’n bennaf ar gefnogi ysgolion nad ydynt yn draddodiadol wedi cael disgyblion sy’n geiswyr lloches, yn ffoaduriaid neu’n fudwyr, ac nad oes ganddynt arbenigedd sefydledig mewn gweithio gyda disgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae’r penderfyniad i ddirprwyo mwyafrif y grant Lleiafrifoedd Ethnig / Sipsiwn, Roma a Theithwyr (ME/GRT) i ysgolion a chynnal tîm canolog bach wedi cynorthwyo staff ysgol i wella eu darpariaeth ar gyfer disgyblion o ystod amrywiol o gefndiroedd. Er bod cymorth ar gael o hyd trwy’r tîm canolog, nid yw ysgolion yn gyfan gwbl ddibynnol ar y cymorth allanol hwn mwyach, ac mae staff ysgolion yn fwy hyderus yn darparu profiadau dysgu sy’n diwallu anghenion amrywiaeth gynyddol eu poblogaethau ysgol.

Mae’r tîm canolog yn trefnu digwyddiadau hyfforddi a fforymau rheolaidd ar gyfer staff ysgol i gefnogi’r gwaith hwn, er enghraifft ar ymgysylltu o’r newydd â disgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY) ar ôl cau ysgolion yn sgil y pandemig, a chefnogi lles ceiswyr lloches a ffoaduriaid. Mae’r tîm yn defnyddio’r digwyddiadau hyn yn effeithiol i rannu arfer dda rhwng ysgolion. Mae aelodau’r tîm yn darparu deunyddiau ac adnoddau i gynorthwyo ysgolion, gan gynnwys ar gyfer wythnos ffoaduriaid a Mis Hanes Pobl Dduon.

Mae’r tîm wedi creu pecyn sefydlu ar gyfer ysgolion i gefnogi’r broses o dderbyn ffoadur, ceisiwr lloches neu fudwr nad yw’n meddu ar lawer o Gymraeg neu Saesneg. Rhoddir cymorth i’r holl rieni newydd lenwi ffurflenni derbyn a’u helpu i ddarparu gwybodaeth am brofiadau blaenorol eu plentyn, gan gynnwys cefndir ieithyddol, diddordebau personol, addysg flaenorol ac unrhyw wybodaeth berthnasol am y teulu. Darperir cyfieithwyr a deunyddiau wedi’u cyfieithu ar gyfer teuluoedd pan fydd angen. Trosglwyddir y wybodaeth hon i athrawon dosbarth / pwnc cyn i’r plentyn ddechrau yn yr ysgol. Mae ysgolion yn sicrhau bod gan ddisgyblion newydd wisg ysgol cyn eu diwrnod cyntaf.

Cydnabuwyd yn swyddogol bod Caerdydd yn Ddinas Noddfa yn 2014. Mae ysgolion yng Nghaerdydd yn arddel hyn, ac wedi dod yn rhan o’r rhwydwaith sy’n tyfu o Ysgolion Noddfa ledled y Deyrnas Unedig. Mae ysgolion yn creu diwylliant o groeso a chynhwysiant tra’n codi ymwybyddiaeth am y materion sy’n wynebu ffoaduriaid a cheiswyr lloches. Caiff y rhaglen ei gyrru gan y tîm canolog, a thrwy Gynllun Gweithredu Cydraddoldeb Hiliol yr awdurdod lleol.

Mae’r tîm EMTAS yn gweithio gyda staff ysgolion i sicrhau bod safbwyntiau disgyblion sy’n geiswyr lloches ac yn ffoaduriaid am ddarpariaeth a chymorth yr ysgol yn cael eu hystyried. Mae’r tîm canolog wedi hwyluso hyfforddiant ar arfer orau o ran ymgysylltu â theuluoedd, ac mae’n parhau i weithio gydag asiantaethau allanol i geisio arfer orau wrth gyrraedd teuluoedd sy’n anodd eu cyrraedd. Sicrhaodd swyddogion gymorth gwerthfawr gan awdurdod lleol Pen-y-bont ar Ogwr ynglŷn â sut i wella ymgysylltu â theuluoedd.   

Mae cefnogi ysgolion y mae eu demograffeg yn newid yn allweddol i waith y tîm canolog. Mae gan rai ysgolion yng Nghaerdydd arferion eithriadol o sefydledig, ac mae angen cymorth ar ysgolion eraill i sefydlu eu harfer. Ble bynnag y bo modd, anogir cymorth a rhwydweithio rhwng ysgolion. Yn y pedair blynedd ddiwethaf, mae un ysgol uwchradd yng Nghaerdydd wedi treblu nifer ei dysgwyr SIY i 16% o gyfanswm poblogaeth yr ysgol, gyda 36 o ieithoedd hysbys yn cael eu siarad. Mae’r pennaeth wedi gweithio gydag aelodau o’r EMTAS i sefydlu tîm cymorth bach i sicrhau bod dysgwyr dwyieithog yn ymgyfarwyddo’n gyflym â bywyd ysgol ac yn cael eu herio i gyrraedd eu llawn botensial.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae llawer o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol yn cyflawni’n dda o gymharu â’u cyfoedion, yn enwedig erbyn diwedd cyfnod allweddol 4.

Mae ysgolion yn y rhwydwaith Ysgolion Noddfa wedi nodi bod eu plant wedi gwella eu gwybodaeth a’u dealltwriaeth am ystyr ffoadur a beth mae’n ei olygu i chwilio am loches. Mewn rhai achosion, dangosodd tystiolaeth fod plant, ar y dechrau, yn betrusgar am y cysyniad ac yn ei ystyried trwy ganolbwyntio ar ei effaith arnyn nhw, a sut mae’n effeithio ar eu bywydau. Wrth iddynt ymgysylltu’n fwy ag archwilio ystyr ffoadur, datblygodd eu dealltwriaeth hefyd o’r heriau a oedd yn wynebu ffoaduriaid, a symudodd y pwyslais i un lle roedd empathi cynyddol tuag at y rhai sy’n chwilio am loches.

O ganlyniad i ddarpariaeth a chymorth ar gyfer disgyblion a theuluoedd unigol, mae disgyblion yn ymgynefino’n dda mewn ysgolion ac mae llawer ohonynt yn gwneud cynnydd da wrth ddysgu Saesneg.   

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae fforymau SIY tymhorol wedi hen ennill eu plwyf yn yr awdurdod lleol erbyn hyn ac maent yn darparu cyfle i rannu arfer dda o ysgolion yng Nghaerdydd ac o awdurdodau lleol eraill.

Sefydlwyd y rhwydwaith Ysgolion Noddfa ac mae ysgolion wedi gallu rhannu arfer arloesol a’u teithiau fel ysgol noddfa. Mae ysgolion yng Nghaerdydd wedi dysgu oddi wrth ysgolion yn Lloegr ac mae’r rhwydwaith bellach yn hygyrch i bob awdurdod lleol ledled Cymru.

Mae swyddogion wedi rhannu llawer o agweddau ar ein harfer ar draws awdurdodau yng Nghymru, wedi rhannu adnoddau ac wedi cefnogi datblygiadau mewn awdurdodau lleol eraill.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Ym mis Ionawr 2016, lansiodd y Cyngor ‘Addewid Caerdydd’ ar gyfer plant a phobl ifanc y ddinas, gan ddarparu strategaeth drosfwaol ar gyfer ymgysylltu â phobl ifanc a’u cynnydd yng nghyd-destun uchelgeisiau ehangach er ffyniant cymdeithasol ac economaidd Caerdydd yn y dyfodol.

Mae’r strategaeth yn amlinellu sut byddai Cyngor Caerdydd, ar y cyd ag ysgolion ac amrywiaeth eang o bartneriaid yn y sector cyhoeddus, y sector preifat a’r trydydd sector, yn ceisio codi uchelgeisiau, cynyddu cyfleoedd ac, yn y pen draw, sicrhau cyrchfan gadarnhaol ar gyfer pob person ifanc yng Nghaerdydd ar ôl addysg statudol.

Dechreuwyd Addewid Caerdydd i ymateb i gynnydd yn nifer y bobl ifanc nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant (NEET) yn y ddinas, ar adeg pan mai canran y bobl ifanc NEET wedi iddynt adael Blwyddyn 11 yng Nghaerdydd oedd y gwaethaf yng Nghymru. Roedd yn amlwg iawn fod yr ymagwedd at gynorthwyo pobl ifanc yn rhy gul o lawer, a bod gweithredu gan yr awdurdod lleol i ddarparu cymorth pontio i ddisgyblion ar ddiwedd addysg ffurfiol yn rhy hwyr ac yn rhy gyfyngedig.

Cydnabu’r Cyngor fod angen defnyddio cyfalaf cymdeithasol, economaidd a diwylliannol Caerdydd i sicrhau cyfleoedd a datblygu partneriaethau hirsefydledig ar ran plant a phobl ifanc yn y ddinas. Ffurfiwyd Grŵp Arweinyddiaeth Strategol Addewid Caerdydd, sy’n cael ei gadeirio gan Brif Weithredwr y Cyngor, ac mae wedi parhau i ddarparu cyfeiriad i’r bartneriaeth hon ledled y ddinas hyd yn hyn. Mae’r bartneriaeth arloesol ac unigryw hon yn ymdrechu i ‘agor llygaid a drysau, gan ddangos i blant a phobl ifanc yr amrywiaeth helaeth o bosibiliadau sy’n agored iddyn nhw ym mhrifddinas Cymru a thu hwnt’.

Mae’r bartneriaeth wedi adeiladu’n raddol dros y pum mlynedd ddiwethaf, gan alluogi’r cyrhaeddiad i ymestyn i’r sector cynradd a bod â mwy o ffocws mewn cymunedau uwchradd.

Datblygwyd ymagwedd ddarbodus, gyda thîm cydlynu bach yn ganolog iddi, sy’n gwbl ddibynnol ar gydweithio a phartneriaeth. Penodwyd Rheolwr y Rhaglen ym mis Tachwedd 2019. Erbyn hyn, mae cyfraniadau i’r rhaglen yn ymestyn ar draws sawl un o adrannau’r Cyngor ac allan i’r sector cyhoeddus, y sector preifat a’r sector gwirfoddol ehangach, fel y dangosir yn y fframwaith llywodraethu.

Mae’r ymagwedd hon yn galluogi rhaglenni cyffredinol a thargedig i weithio gyda’i gilydd a pharhau i ganolbwyntio ar y weledigaeth gyffredin, sef y dylai pob plentyn sy’n tyfu i fyny yng Nghaerdydd gael cyfle cyfartal i gyflawni ei botensial. Mae’r weledigaeth yn cydnabod ei bod yn bwysig i’r daith at annibyniaeth fod yn gontinwwm y dylid ei feithrin o’r ysgol gynradd i’r ysgol uwchradd, a thrwodd i addysg ôl-16, hyfforddiant a chyflogaeth.

Er bod rhai o ymagweddau’r bartneriaeth yn gyffredinol, mae rhaglenni gwaith targedig wedi eu cyfeirio at ran ddeheuol y ddinas lle mae anfantais yn fwy amlwg.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Caiff prosiectau sbarduno, a arweinir gan y tîm craidd ac a gynhelir gydag ysgolion, eu nodi trwy wybodaeth am ddisgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim (PYDd), plant sy’n derbyn gofal mewn addysg (LACE), disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY), data ar gynnydd disgyblion a Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru. Nod ardaloedd sbarduno Addewid Caerdydd yw cael y budd a’r gwerth mwyaf o bartneriaethau, a cheisio darparu ymagweddau cynaliadwy i ysgolion a chyflogwyr. Mae Blaengynllun ac Adroddiadau Blynyddol Addewid Caerdydd yn darparu tystiolaeth a mwy o fanylion am y blaenoriaethau craidd.

Mae’r Uwch Reolwr Polisi ar gyfer Llywodraeth Cymru – STEM, Cwricwlwm ac Asesu wedi dangos bod Addewid Caerdydd yn “enghraifft o arferion da o ran y cysylltiadau sydd wedi cael eu datblygu rhwng ysgolion a lleoliadau a diwydiant. Mae yna uchelgais glir i sicrhau bod addysg gyrfaoedd yn cael ei hymgorffori ar draws pob maes o’r cwricwlwm trwy ddarparu amrywiaeth eang o brofiadau ac amgylcheddau dysgu perthnasol yn gysylltiedig â gwaith. Bydd hyn yn helpu paratoi dysgwyr ar gyfer heriau a chyfleoedd dysgu pellach a’r byd gwaith, sy’n esblygu’n barhaus.”

Blaenoriaeth 2, Profiadau Gwaith yw ymagwedd Addewid Caerdydd at ddatblygu cynnig profiadau yn gysylltiedig â gyrfa a gwaith (CWRE) sy’n gweithio i ysgolion a chyflogwyr. Mae manteision y rhaglen yn cynnwys ymagwedd gydlynus a chydweithredol at brofiadau gwaith sy’n gwneud y defnydd gorau o adnoddau rhanddeiliaid. Mae hyn yn symud i ffwrdd oddi wrth weithgareddau CWRE ad hoc ac yn symud tuag at gyflenwi ystyrlon mewn cyd-destun. Mae’n ymagwedd a arweinir gan anghenion a ddatblygwyd mewn partneriaeth ac sy’n gweddu i ddemograffeg ysgolion. Mae’n cynyddu ymwybyddiaeth disgyblion, ysgolion a rhieni / gofalwyr am lwybrau gyrfa a medrau rhanbarthol ac yn datblygu ymwybyddiaeth i rieni / gofalwyr ynghylch llwybrau addysg a gyrfa ar gyfer eu plant. Mae’r rhaglen yn herio rhwystrau yn gysylltiedig â symudedd cymdeithasol, anghenion dysgu ychwanegol, anableddau a stereoteipiau rhywedd a hil.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ymchwil genedlaethol a lleol helaeth i addysg a chyflogaeth yn sail i’r ymagweddau a ddilynir gan Addewid Caerdydd. Rhagwelir y bydd effaith y bartneriaeth yn y tymor canolig i’r tymor hwy yn arwain at gyflawniad addysgol gwell mewn pynciau allweddol (yn enwedig i’r rhai sydd fwyaf dan anfantais), dewisiadau gyrfa mwy gwybodus gan bobl ifanc, cyfraddau gwell o ran cadw dysgwyr mewn darpariaeth ôl-16, capasiti medrau gwell mewn sectorau twf allweddol, lles gwell ar gyfer pobl ifanc, a ffyniant cymdeithasol ac economaidd gwell i’r ardal, yn y pen draw.

Mae adborth ansoddol cadarnhaol gan gyflogwyr, athrawon, plant a phobl ifanc yn galonogol iawn ac mae tystiolaethau ac astudiaethau achos wedi’u cynnwys mewn tystiolaeth er gwybodaeth. Mae Ysgol Uwchradd Gymunedol Gorllewin Caerdydd wedi sôn am yr “amrywiaeth ragorol o brofiadau sy’n cael eu cynnig i ddisgyblion gan Addewid Caerdydd”, ac mae Ysgol Uwchradd Willows wedi rhestru’r manteision y mae “cysylltiadau cryfach a mynediad cryfach at ddarparwyr a chysylltiadau AB” yn eu darparu ar gyfer disgyblion. Hefyd, dangosodd Ysgol Uwchradd Cathays eu bod “yn edrych ymlaen at feithrin cysylltiadau cryf gyda phartneriaid, sy’n darparu cyfleoedd i’n disgyblion a’n hathrawon ddatblygu’r wybodaeth, y medrau a’r profiadau yn gysylltiedig â gwaith sydd eu hangen ar gyfer eu dyfodol”.

Er bod data ansoddol ar gael, mae swyddogion yn cydnabod bod angen monitro hyn yn y tymor hwy. Bydd hon yn ystyriaeth bwysig i’r bartneriaeth wrth i’r gwaith symud yn ei flaen.

Dangosir uchafbwyntiau’r deilliannau a gyflawnwyd isod:

Data Cynnydd yn y sector ôl-16 – NEET Blwyddyn 11

  • Mae data dros dro yn dangos y bydd 2.1% o bobl ifanc (74 o bobl ifanc) sy’n gadael Blwyddyn 11 (16 oed) yn 2020/21 yn cael eu hadnabod fel pobl ifanc NEET, o gymharu â thros 8% yn 2010. Mae’r ffigur dros dro hwn ar gyfer 2021 ychydig yn uwch na chanlyniad 2020 (1.7% / 57 o bobl ifanc).
  • O’r disgyblion sydd wedi eu cofrestru ar brif gofrestr addysg heblaw yn yr ysgol (32 o ddisgyblion), mae data dros dro yn dangos y bydd 27 ohonynt yn symud ymlaen i addysg, cyflogaeth neu hyfforddiant yn 2020/21 (84.4%). Roedd 15.6% o ddisgyblion sy’n cael addysg heblaw yn yr ysgol yn bobl ifanc NEET (5 disgybl).
  • Mae data dros dro yn dangos, o’r plant sy’n derbyn gofal gan Gyngor Caerdydd ar 31 Mawrth 2021 (83 o ddisgyblion), y bydd 73 yn symud ymlaen i addysg, cyflogaeth neu hyfforddiant yn 2020/21 (88%) a bydd 12% yn bobl ifanc NEET (10 disgybl).

Enghreifftiau o Adborth Disgyblion 2020/21 – Profiadau Gwaith

  • Wythnosau Profiad Gwaith Rhithwir ac Agorwch Eich Llygaid – Cyfnod Allweddol 3. Cwblhawyd arolwg o 100 o ddisgyblion i werthuso’r profiadau yn erbyn meincnodau Gatsby. Dywedodd 78% o ddisgyblion fod y sesiynau’n rhagorol neu’n dda, dywedodd 88% o ddisgyblion fod y gweithgareddau wedi agor eu llygaid i’r gwahanol rolau a chyfrifoldebau sydd gan fusnesau, a dywedodd 90% o ddisgyblion eu bod yn gwybod ychydig mwy neu lawer mwy am y sector ar ôl cymryd rhan yn y gweithgaredd.
  • Wythnos Agorwch Eich Llygaid, Haf 2020. Yn ystod yr wythnos yn dechrau ar 14 Mehefin, cynhaliodd Addewid Caerdydd eu Hwythnos Agorwch Eich Llygaid – sef cyfres o ymgysylltiadau busnes dros gyfnod o wythnos gyda deuddeg o fusnesau lletyol o sectorau ar draws prifddinas-ranbarth Caerdydd. Amcangyfrifir bod 150 o ddosbarthiadau o 65 ysgol ar draws rhannau gogleddol a deheuol Caerdydd wedi mynychu’r digwyddiad, gan gyrraedd tua 3,500 o ddisgyblion o Flynyddoedd 5 a 6. Trwy werthusiadau, cawsom wybod mai sesiwn Microsoft a berfformiodd orau ar y cyfan, gyda 44% o bobl ifanc yn teimlo ei bod yn ‘rhagorol’, sy’n anhygoel, a 32% arall yn disgrifio ei bod yn ‘dda’. Cyflwyniad Microsoft oedd un o’r rhai mwyaf poblogaidd a fynychwyd, ac amcangyfrifir bod 95 o ddosbarthiadau a thua 2,300 o ddisgyblion wedi gwylio’r cyflwyniad yn fyw. Nid oedd llawer o bobl ifanc yn ymwybodol o’r cwmnïau lletyol cyn eu sesiynau, a Westfield Technology oedd y cwmni lleiaf hysbys, gyda 57% o bobl ifanc yn ymateb trwy ddweud nad oeddent yn gwybod unrhyw beth am y cwmni o’r blaen, a 74% o ymatebwyr yn dweud eu bod wedi dysgu llawer ar ôl ymgysylltu. Yn ein grwpiau ffocws, dywedodd 33% o ddisgyblion yr hoffent weld digwyddiadau fel Wythnos Agorwch Eich Llygaid yn cael eu hailadrodd bob tymor, a gofynnodd 33% arall amdanynt bob mis, sy’n dangos bod y digwyddiad hwn wedi cael effaith gadarnhaol iawn, ac wedi bod yn brofiad difyr iawn i ddisgyblion.  

Ar gyfer Cyflogwyr yn y Ddinas

Isod, ceir rhai o fanteision uniongyrchol Addewid Caerdydd sydd wedi cael eu hamlygu mewn tystiolaethau cyflogwyr:

  • Addewid Caerdydd yw’r pwynt cyswllt cyntaf ar gyfer busnesau wrth chwilio am gyfleoedd partneriaeth gyda phlant a phobl ifanc.
  • Mae’n darparu mynediad at wasanaethau cymorth ieuenctid ac ysgolion i hyrwyddo cyfleoedd, adnoddau, ac ati, ar gyfer ysgolion a phobl ifanc ar ran y partner.
  • Mae’n cynorthwyo partneriaid â’u hanghenion a’u hagendâu, h.y. gwella symudedd cymdeithasol ac wedyn cysylltu partneriaid gydag ysgolion ar sail data, h.y. PYDd, LACE, ac ati.
  • Mae’n rhoi enghreifftiau i bartneriaid o sut i ymgysylltu ag ysgolion a phobl ifanc – rhannu arfer orau.
  • Mae’n cynorthwyo partneriaid â gwybodaeth / hyfforddiant ar blatfformau ymgysylltu sy’n caniatáu cyrhaeddiad gwell.
  • Trwy ffurfio’r Fforymau Busnes, gall partneriaid weld partneriaethau cyflenwi posibl yn fwy pragmatig, yn enwedig y rhai o fewn rhai o’n diwydiannau cystadleuol iawn.
  • Mae’n darparu cyfleoedd hyfforddi ar gyfer partneriaid o ran ymgysylltu ag ysgolion a phobl ifanc.
  • Mae’n cynorthwyo partneriaid i ymgysylltu â phlant ysgolion cynradd i greu mwy o ymwybyddiaeth o yrfaoedd yn iau.
  • Mae’r tîm yn bobl hawdd mynd atynt, a gall partneriaid drafod pryderon a syniadau.
  • Mae’n darparu cyfleoedd i weithio gyda phartneriaid i greu cynnig teilwredig ar y cyd ag eraill.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae cyfathrebu a marchnata Addewid Caerdydd yn digwydd mewn sawl ffordd oherwydd yr amrywiaeth o randdeiliaid. Mae hyn yn darparu cyfleoedd nid yn unig i arddangos arfer orau, ond hefyd i ddarparu gwybodaeth am sut mae’r ddinas yn cyflawni’r weledigaeth.

Cylchlythyrau

Mae’r Cylchlythyr misol i Ysgolion yn darparu amrywiaeth o gyfleoedd y gall y 127 o ysgolion ledled Caerdydd fanteisio arnynt. Mae’r Cylchlythyr Busnes tymhorol yn rhoi gwybod i’n cyflogwyr a’n partneriaid am y gwaith da sy’n digwydd i ddatblygu uchelgais, cyflenwi medrau a chreu cyfleoedd sy’n cynorthwyo plant a phobl ifanc i wneud cynnydd. Mae hyn yn darparu cystadleuaeth iach ledled y ddinas ac yn codi disgwyliadau am yr hyn y gallwn ni ei wneud gyda’n gilydd i gynorthwyo pobl ifanc i gael addysg, cyflogaeth a hyfforddiant.

Addewid Caerdydd ar Waith

Mae’n ffeithlun sy’n arddangos prosiect sy’n cefnogi’r ddinas i gyflawni gweledigaeth Addewid Caerdydd. Caiff ei anfon trwy’r e-bost at gyflogwyr, ysgolion, gwasanaethau cymorth ieuenctid a chynghorwyr, ac ar ôl ei gyhoeddi, mae’r tîm yn aml iawn yn derbyn gohebiaeth gan randdeiliaid sydd eisiau manteisio ar y prosiectau neu gael eu cynnwys mewn cefnogi’r prosiectau.

Cyfryngau Cymdeithasol: Facebook, Instagram, LinkedIn, Twitter

Mae postiadau targedig a noddedig yn darparu ffyrdd o gyfathrebu ag amrywiaeth eang o randdeiliaid.

Gwefannau

Mae Addewid Caerdydd wedi datblygu a chynnal dwy wefan – Beth Nesaf ac Addewid Caerdydd. Mae Beth Nesaf yn hyrwyddo darpariaeth a chyfleoedd ar gyfer pobl ifanc rhwng 16 a 24 mlwydd oed ledled y ddinas.

Digwyddiadau a Rhwydweithio

Digwyddiadau Gwasanaethau Cymorth Ieuenctid

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Bryn Teg yn gwasanaethu ardal Llwynhendy, Llanelli, yn Sir Gaerfyrddin. Mae’n ardal ag amddifadedd uchel (MALlC 2019): yn y 10% uchaf o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig ar gyfer incwm, cyflogaeth, iechyd ac addysg. Mae hefyd yn y 30% uchaf ar gyfer diogelwch cymunedol. Mae’r lefel cyrhaeddiad a’r gwaelodlin ar yr adeg y bydd disgyblion yn dechrau ymhell islaw deilliannau disgwyliedig yn gysylltiedig ag oedran ar gyfer carfannau 2020 a 2021.

Mae tua 280 o ddisgyblion ar y gofrestr. Mae dros 40% o ddisgyblion yr ysgol yn cael prydau ysgol am ddim, ac mae angen cymorth ychwanegol ar lefel uchel o deuluoedd ar incwm isel. Nodwyd bod gan ddau ddeg y cant o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig, gyda lleoliad arbenigol lleferydd ac iaith sy’n darparu ar gyfer disgyblion ar draws yr awdurdod lleol. 
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae’r ysgol gymunedol glòs hon yn credu yng ngwerth y teulu a’r gymuned, gan roi pwyslais mawr ar y bartneriaeth sy’n bodoli rhwng y cartref, yr ysgol a’r gymuned. Mae craffter y pennaeth i gyflogi Swyddog Cynnwys Teuluoedd (Swyddog Cynnwys Teuluoedd er 2017) wedi bod yn llwyddiannus iawn o ran cefnogi’r weledigaeth hon. 

Nododd staff yr ysgol a’r gwasanaeth seicoleg addysg fod angen cynyddol am gymorth iechyd meddwl trwy gydol cyfnodau clo. Yn sgil y galw cynyddol, anhawster yn cael cymorth ar gyfer iechyd meddwl plant a gwasanaethau cwnsela, cyflogwyd Ymarferwr Iechyd Meddwl gan y pennaeth.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r Ymarferwr Iechyd Meddwl wedi dod yn ganolog i iechyd meddwl a lles disgyblion yn yr ysgol, er ei fod yn gymharol newydd. Mae saith disgybl yn cael sesiwn un i un wythnosol gyda’r Ymarferwr Iechyd Meddwl. Mae disgyblion yn mynychu sesiynau gyda’r Ymarferwr Iechyd Meddwl yn ystod amser chwarae ac amser cinio, a 26% o ddisgyblion ar draws yr ysgol yn mynychu. Mae dau ddisgybl wedi cwblhau sesiynau, a phump o blant yn cael mwy i gefnogi’r anghenion. 
Darparwyd cymorth teilwredig ar gyfer y teuluoedd sy’n cael eu herio fwyaf trwy’r Ymarferwr Iechyd Meddwl i deuluoedd. Mae un teulu wedi cael cymorth trwy sesiynau wythnosol, ac mae ail deulu wrthi’n mynd trwy’r broses hon. Mae’r Ymarferwr Iechyd Meddwl wedi darparu hyfforddiant a goruchwyliaeth ar gyfer staff, gan gynnwys hyfforddiant sy’n ystyriol o drawma.
Mae’r Swyddog Cynnwys Teuluoedd a’r Ymarferwr Iechyd Meddwl wedi cyflwyno sesiynau i rieni yn yr ysgol i gynorthwyo iechyd meddwl plant, a mynychodd 11 o rieni’r sesiwn gyntaf. Mae sesiynau ar hunanreoleiddio ar gyfer rhieni i gefnogi iechyd meddwl disgyblion a rhieni yn parhau.
Caiff Arolwg PASS ei weinyddu ddwywaith y flwyddyn i nodi plant sydd angen cymorth. Mae arweinwyr yr ysgol, h.y. y pennaeth, y cydlynydd anghenion dysgu ychwanegol (CydADY), yr Ymarferwr Iechyd Meddwl, a’r arweinydd Iechyd a Lles, yn cyfarfod i adolygu’r canfyddiadau. Cyfeirir disgyblion sy’n peri pryder at yr Ymarferwr Iechyd Meddwl ar gyfer sesiynau un i un. Nododd canlyniadau arolwg Agweddau Disgyblion Atyn Nhw eu Hunain a’r Ysgol (PASS) fod llawer (88%) o ddisgyblion y cyfnod sylfaen yn parchu hunan-werth dysgwyr. Mae gan fwyafrif o ddisgyblion Cyfnod Allweddol 2 (60%) lawer o hunan-barch fel dysgwyr. Mae strategaethau i gefnogi hunan-werth dysgwyr wedi cael eu rhannu gyda staff i gynorthwyo disgyblion.

Yn ystod y cyfnodau clo, cyflwynodd y Swyddog Cynnwys Teuluoedd sawl gweithdy rhianta ar-lein i gynorthwyo rhieni a theuluoedd ag iechyd meddwl. O ganlyniad i sefydlu trefn a hyrwyddo strategaethau ymddygiad cadarnhaol, mynychodd saith o rieni. Gwnaed saith atgyfeiriad gan y Swyddog Cynnwys Teuluoedd i’r Tîm o Amgylch y Teulu er mis Rhagfyr 2021. Mae holiaduron wedi cael eu llenwi gyda rhieni gan y Swyddog Cynnwys Teuluoedd i sefydlu eu blaenoriaethau ar gyfer sesiynau cymorth pellach. Mae arolygon dilynol yn caniatáu ar gyfer adborth, ac achubir ar gyfleoedd i gynnwys lles meddyliol.

Ers dychwelyd, mae’r Swyddog Cynnwys Teuluoedd yn cyfarfod â chymuned yr ysgol bob bore yn ystod amseroedd gollwng disgyblion. Mae hyn yn darparu cymorth cynnar ac anffurfiol. Mae’r ysgol wedi meithrin perthnasoedd cryf gyda’r feithrinfa breifat, Camau Tirion a darpariaeth Dechrau’n Deg yn y Ganolfan Integredig i Blant, gan sicrhau bod teuluoedd yn cael cymorth da o gychwyn cyntaf eu taith yn Ysgol Bryn Teg. Mae’r Swyddog Cynnwys Teuluoedd wedi arwain ffeiriau amlasiantaethol, gan alluogi rhieni i fanteisio ar wybodaeth, adnoddau a chymorth hanfodol yn eu cymuned, fel Cymorth i Fenywod. Mae’r ysgol wedi gweithio mewn partneriaeth â’r Ganolfan Integredig i Blant hefyd, yn cefnogi Rhaglen Cyfoethogi Gwyliau’r Haf (SHEP) lle gwnaeth 40 o ddisgyblion yn 2021, ac 87 o ddisgyblion yn 2019, elwa ar y rhaglen dair wythnos. 

Mae partneriaethau gweithio agos gyda’r llywodraethwyr cymunedol wedi sicrhau cymorth parhaus i deuluoedd yn ystod cyfnodau o galedi, fel COVID-19 a’r Nadolig. Gwnaed cyfraniadau ariannol at Fanc Bwyd Llwynhendy/Pemberton, lle gall rhieni/gofalwyr gael nwyddau hanfodol pan fydd angen. Yn ystod Nadolig 2021, cynorthwyodd yr ysgol 20 o deuluoedd trwy roi basgedi bwyd Nadolig iddynt. Caiff teuluoedd mewn angen eu cynorthwyo yn lleol. Mae busnesau lleol wedi darparu rhoddion am y pum mlynedd ddiwethaf. Gweithiodd yr ysgol gyda siop adrannol fawr, a galluogodd y bartneriaeth hon i’r ysgol ddarparu rhoddion sy’n cael eu danfon â llaw gan staff bob Nadolig. Yn 2021, fe wnaeth 47 o blant elwa ar y bartneriaeth hon. Dywedodd rhieni eu bod yn hapus iawn ac yn gwerthfawrogi’r caredigrwydd a ddangoswyd. Mae’r uchod wedi rhoi’r canlyniadau canlynol:

  • Gwelwyd safonau gwell mewn darllen ac ysgrifennu ar draws yr ysgol. Yn 2018-2019, roedd tua hanner y disgyblion yn gwneud y cynnydd disgwyliedig mewn darllen ac ysgrifennu; erbyn hyn, mae bron pob un o’r disgyblion yn gwneud cynnydd da, o leiaf. Er enghraifft, roedd lleiafrif o ddisgyblion yn gallu ysgrifennu patrymau brawddeg sylfaenol yng Nghyfnod Allweddol 2. Fodd bynnag, erbyn hyn, mae llawer o ddisgyblion yn defnyddio ystod eang o dechnegau ysgrifennu a geirfa fentrus.
  • Mae gostyngiad sylweddol yn nifer a hyd y gwaharddiadau wedi sicrhau bod bron pob un o’r disgyblion yn cael addysg. Ategir hyn gan bolisi perthnasoedd hynod effeithiol yr ysgol, arfer hynod lwyddiannus o ran cynhwysiant a chydweithio gwerthfawr ar draws cymuned yr ysgol. 
  • Mae gwelliannau sylweddol wedi bod yn lles a safonau disgyblion. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

  • Mae’r Swyddog Cynnwys Teuluoedd wedi rhannu arfer orau gyda staff o ysgolion lleol ar y ddarpariaeth anogaeth.
  • Mae ein Cydlynydd ADY wedi rhannu arfer dda trwy gyfarfod â Chydlynwyr ADY eraill yn y clwstwr. 
  • Mae’r ysgol yn cysylltu ag ysgolion / sefydliadau / gweithwyr proffesiynol ac asiantaethau lleol eraill.
  • Mae’r pennaeth yn gweithio ar fforymau iechyd meddwl yr awdurdod lleol a rhai cenedlaethol.
  • Mae’r arweinydd iechyd a lles wedi cydweithio ag ysgolion clwstwr i ddatblygu’r cwricwlwm newydd a rhannu arfer dda cynnig ysgol gyfan yr ysgol i gefnogi iechyd meddwl a lles.
     

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Cylch Meithrin Cynwyd Sant yn lleoliad nas cynhelir cyfrwng Cymraeg wedi’i leoli yn yr ysgol gynradd Gymraeg leol ym Maesteg. Mae’n darparu gofal dydd llawn ar gyfer plant rhwng dwy a phump oed, a fydd yn trosglwyddo i Ysgol Cynwyd Sant yn y pen draw. Mae’r lleoliad yn gweithredu bum niwrnod yr wythnos rhwng 9am a 3pm. Daw mwyafrif y plant o gartrefi Saesneg eu hiaith, ac ar hyn o bryd, anaml y byddant yn clywed y Gymraeg yn cael ei siarad y tu allan i’r lleoliad o fewn y gymuned leol.

Mae’r lleoliad yn amgylchedd dysgu cryf a chefnogol a rhoddir y flaenoriaeth uchaf i les plant bob amser. Mae arweinwyr wedi sefydlu ethos cadarnhaol ar draws y lleoliad, gan sicrhau amgylchedd dysgu croesawgar, diogel a chyfoethog sy’n ysgogi chwarae a dysgu plant yn hynod lwyddiannus. Mae gan y ddau aelod staff weledigaeth gref iawn sydd wedi’i seilio ar greu amgylchedd cartrefol ac ysgogol gyda chyfleoedd cyfoethog i ddatblygu chwilfrydedd ac annibyniaeth y plant. Maent yn rhannu’r un weledigaeth ac mae ganddynt ddisgwyliadau uchel ar eu cyfer eu hunain a’r holl blant.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan ymarferwyr ddisgwyliadau uchel ar gyfer pob un o’r plant, ac maent yn nodi eu hanghenion dysgu yn eithriadol o dda. Maent yn annog dyfalbarhad pan fydd y plant yn wynebu rhwystrau yn eu chwarae, ac yn manteisio’n rhagorol ar bob cyfle i ddatblygu hyn. Ystyrir diddordebau ac anghenion unigol trwy arsylwi plant yn chwarae, ac yn ymyrryd yn fedrus ar adegau priodol i ymestyn gwybodaeth, dealltwriaeth a medrau plant. Pan fydd ymarferwyr eisiau i blant ddatblygu medrau penodol, maent yn dechrau’r gweithgaredd eu hunain ac yn aros i blant ddangos diddordeb ac ymuno â’r gweithgaredd. Mae staff yn darparu cyfleoedd mynych i blant wneud dewisiadau a datrys problemau, a dim ond yn ymyrryd pan fyddant yn teimlo bod cyfle da i ehangu dealltwriaeth plant. Mae arweinwyr yn defnyddio strategaethau effeithiol iawn tra’n rhyngweithio â phlant, ac yn eu hannog i wneud eu gorau bob amser.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae ymarferwyr bob amser yn ystyried diddordebau ac anghenion unigol plant. Maent yn cymryd amser i arsylwi plant yn chwarae i ddeall eu hanghenion unigol ac wedyn yn darparu profiadau dysgu o safon uchel. Maent yn sicrhau cydbwysedd effeithiol rhwng gweithgareddau sy’n datblygu gwybodaeth a dealltwriaeth plant a chyfleoedd cyfoethog i blant arbrofi a dilyn eu llwybrau eu hunain mewn dysgu, trwy chwarae di-dor. Mae staff yn fodelau rôl rhagorol. Maent yn darparu ardaloedd dysgu ysgogol dan do ac yn yr awyr agored i ennyn chwilfrydedd plant, gan eu galluogi i fod yn gwbl annibynnol yn eu chwarae. Maent yn deall pwysigrwydd chwarae ochr yn ochr â’r plant, gan gamu i mewn dim ond pan fydd angen i annog a chynorthwyo.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ymarferwyr yn darparu amgylchedd dysgu ysgogol a chyfoethog dan do ac yn yr awyr agored fel ei gilydd, sy’n ennyn diddordeb plant yn eithriadol o dda. Mae’r amgylchedd a’r adnoddau yn tanio dychymyg plant yn llwyddiannus ac yn eu galluogi i fentro, archwilio, darganfod, a datrys problemau. Mae arweinwyr wedi cynllunio pob ardal i roi cyfleoedd pwrpasol i bob un o’r plant ddatblygu ystod eang o fedrau tra’n rhoi cyfleoedd perffaith i staff pan fydd angen ymestyn eu dysgu. Mae ymarferwyr yn sicrhau bod yr holl adnoddau ac offer dan do ac yn yr awyr agored ar lefel plentyn, sy’n eu galluogi i ddefnyddio popeth sydd ei angen arnynt i chwarae’n annibynnol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gymraeg Ystalyfera Bro Dur yn ysgol bob oed yng Nghastell Nedd Port Talbot sydd wedi ei lleoli ar ddwy safle – Ystalyfera yn ngogledd y sir sydd yn gampws 3-19 a Bro Dur ym Mhort Talbot sydd yn gampws 11-16. Ar hyn o bryd, mae ynddi 1,519 o ddisgyblion gyda 160 o oedran cynradd a 1,359 o oedran uwchradd. Mae’r ysgol yn gwasanaethu ardal eang gan ddarparu addysg cyfrwng Gymraeg ar gyfer disgyblion awdurdod lleol Castell-nedd Port Talbot ac o dde Powys. Mae tua 15% o’r disgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim ac mae 24% o’r disgyblion yn byw yn yr 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig Cymru. Mae’r ysgol yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru ac ysgolion eraill ar hyn o bryd i fwrw ymlaen â datblygiadau sy’n ymwneud â diwygio addysg yng Nghymru, fel Ysgol Braenaru.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae arwyddair yr ysgol, Dysgu Gorau Dysgu Byw, yn cwmpasu gweledigaeth yr ysgol o sicrhau cwricwlwm eang a chynhwysfawr sy’n ysbrydoli a chynnwys disgyblion o bob cefndir a gallu er mwyn rhoi’r cyfle i bawb ddatblygu’n ddinasyddion egwyddorol a gwybodus. Mae cwricwlwm cyfoethogi’r ysgol yn digwydd ar sawl lefel gyda phwyslais ar hyblygrwydd a pharodrwydd i addasu yn ôl anghenion disgyblion, cyd destun yr ysgol, anghenion lleol a digwyddiadau byd eang.
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae cyfnodau penodedig lle mae’r amserlen ffurfiol yn cael ei dymchwel ar gyfer cyfnodau penodol gyda’r nod o ddatblygu’r disgyblion yn llawn fel unigolion egwyddorol a gwybodus sydd yn barod i fod yn ddinasyddion i Gymry a’r byd. Mae hyn yn golygu canolbwyntio ar eu hunaniaeth a’u rôl o fewn y gymuned a’u hymrwymiad i sicrhau cynaliadwyedd o fewn eu bro. Rhai o’r cyfleoedd mae disgyblion yn elwa ohonynt yn ystod yr wŷl haf yw edrych ar Gewri Cymru fel thema trwy gerdded mynydd Cribarth, edrych ar arwyr y presennol ac ymateb i’r profiadau hyn trwy lenyddiaeth. Maent yn gweithio mewn partneriaeth gyda’r gymuned i wella’u hamgylchedd leol trwy brosiect Fy Nyffryn Gwyrdd ac yn ystod yr alldeithiau Her Haf, mae disgyblion yn cysylltu, mwynhau a gofalu am eu hamgylchfyd gan edrych ar ardaloedd Cenffig a Margam. Maent hefyd yn edrych ar chwedloniaeth yr ardal ac ymchwilio i Windrush a’r effaith mae traddodiadau o Jamaica yn ei gael ar yr ardal.

Mae disgyblion yn arwain ar gynlluniau cwricwlaidd a diwrnodau ffocws ar hyd y flwyddyn ac yn ôl materion byd eang. Trwy Senedd yr ysgol, mae disgyblion yn codi ymwybyddiaeth o’u dyheadau er mwyn trafod materion cyfoes. Un enghraifft o hyn oedd Dydd Gwener Gwyrdd a gynlluniwyd gan y disgyblion gyda chyfres o weithgareddau cwricwlaidd i ganolbwyntio ar gynaliadwyedd byd eang a lleol. Yn ystod y cyfnod clo, cododd Pwyllgor y Dreigiau eu pryder ynglŷn â heriau’r pandemig ar eu defnydd o’r iaith Gymraeg. Mewn ymateb, cyd-gynlluniwyd Diwrnod y Ddraig oedd yn rhoi’r cyfle i ddisgyblion yn rhithiol i fynychu gweithgareddau cerddoriaeth, celf, diwylliant a iaith oedd yn hyrwyddo’r Gymraeg a Chymreictod. Yn flynyddol, mae’r ysgol yn ymgymryd ag ymgyrch i godi arian at elusen Brainstrust yn sgil cysylltiad agos yr elusen â chymuned yr ysgol. Mae’r gefnogaeth a’r ymrwymiad yma yn gallu bod yn ymarferol yn ogystal ag ariannol gyda disgyblion yn gwneud gwaith gwirfoddol yn y gymuned trwy gydweithio â chartrefi henoed, arwain yn y gwasanaethau coffa a chwblhau murlun cymunedol er mwyn harddu pentref Ystalyfera.

Rhoddir ffocws ar ehangu gorwelion a datblygu cysylltiadau gyda chymunedau tramor wrth gynllunio pob taith preswyl er mwyn sicrhau ymwybyddiaeth disgyblion o’u hunaniaeth fel dinasyddion Cymru a’r byd. Yn Vancouver, ffurfiwyd cysylltiad agos gyda’r gymuned Gymreig trwy gynnal cyngherddau tra’n ehangu gorwelion disgyblion. Yn flynyddol, mae taith goffa’r Ryfel Byd Cyntaf i Compiens yn rhoi’r pwyslais ar gysylltu’r celfyddydau a chwaraeon ac yn gwneud hyn fel rhan integredig o’r coffau yn yr ardal.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Effaith hyn yw bod gan y disgyblion y grym i gymryd perchnogaeth o’u dysgu, i wneud cyfraniadau pwrpasol i’w hamgylcheddau dysgu, ac i fynd i’r afael â materion sy’n codi yn y byd o’u cwmpas. Ar draws yr ysgol, mae rhan fwyaf y disgyblion yn rhyngweithio’n hapus a naturiol gyda’i gilydd yn ystod gwersi ac amseroedd egwyl a chinio. Maent yn cyfathrebu’n gwrtais a hyderus gydag oedolion ac yn hynod groesawgar tuag at ymwelwyr. Mae’r disgyblion yn falch o fod yn rhan o gymuned deuluol Gymreig Ysgol Gymraeg Ystalyfera Bro Dur gan ddangos dycnwch a dyfalbarhad er mwyn cyflawni eu gwaith yn llwyddiannus. Dyma ymateb rhai o’r disgyblion:

‘……mae’r Ysgol yn sicrhau bod cyfleoedd i bawb i ddilyn eu diddordebau a datblygu sgiliau bywyd mewn ffyrdd cyffrous’.

‘…….dwi’n deall yn well sut y gallaf ddefnyddio fy nghryfderau personol er mwyn gwella bywydau eraill trwy’r gwaith gwnes i ar gyfer prosiect elusenol ‘Diwrnod Eifion’ a hefyd ges i lawer o hwyl’.

‘….roeddwn yn gadeirydd y Senedd yn ystod y cyfnod clo ac roedd arwain ar ddiwrnodau ffocws wedi rhoi cyfle i fi ddatblygu sgiliau gweithio gydag eraill ac yn bendant fy sgiliau arwain’

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Bu’r ysgol yn rhan o gynllun peilot ‘Ysgolion fel Sefydliadau sy’n Dysgu’ (YSD) a thrwy ddatblygu’r meddylfryd yma ar bob lefel ar draws yr ysgol, gwelwyd fod y staff yn gallu symud fel un mewn sawl cyd-destun a gyda sawl agwedd o’u cynlluniau.

Fel ysgol arweiniol yn y maes datblygu Cwricwlwm i Gymru (CiG), darparwyd cyflwyniad i benaethiaid y dalgylch y Sir. Roedd yr adborth yn hynod bositif mewn cyfnod o newidiadau mawr ar lefel lleol a chenedlaethol. Gwelwyd fod yr egwyddorion a manteision y dull yma o weithio am fod yn arf pwerus i ddatblygu cydweithio rhwng ysgolion y dalgylch gyda’r nod o sicrhau lefel o gysondeb i ddisgyblion y dalgylch pa bynnag yr ysgol yr oeddynt yn mynychu.

Mae’r dalgylch wedi bod yn cydweithio yn agos ers sawl blwyddyn bellach ac yn parhau i rannu ac efelychu arferion effeithiol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Drwy ddefnyddio’r ddogfen ‘Y daith i 2022’ fel fframwaith, dulliau a meddylfryd YSD a fforymau cyfranogiad y disgyblion, mae’r ysgol wedi llwyddo datblygu gweledigaeth gytûn ar gyfer CiG gyda llais pob un o’r rhanddeiliaid yn glir ac amlwg.

Mae’r grwpiau canlynol wedi’u trefnu yn yr ysgol ac yn y dalgylch i ddatblygu blaenoriaethau, i hyrwyddo datblygiad y cwricwlwm, ac i ganolbwyntio ar ddatblygu’r strategaethau dysgu:

Lefel ysgol staff: 
Grwpiau MDaPh staff yr ysgol – mae holl staff yr ysgol, boed yn athrawon a chymorthyddion, wedi eu rhannu yn ôl y Maes Dysgu a Phrofiad (MDaPh). Nid oes cydlynwyr pwnc bellach ond yn hytrach timau gyda chyfrifoldeb o ddatblygu’r meysydd. Mae gan yr ysgol flaenoriaeth, sydd yn gyfrifoldeb i’r dirprwy, i ddatblygu addysgeg yn yr ysgol. Datblygwyd dosbarth Gwgl CiG i’r holl staff i yrru’r flaenoriaeth drwy gydol y flwyddyn a chreu adnodd hawdd i gael mynediad ato a chydweithio arno. Roedd yr adnodd yma yn hwyluso gweithredu ysgol gyfan, rhannu gwybodaeth a syniadau, casglu barn a monitro gwahanol agweddau o’r egwyddorion addysgegol. Yn gyntaf, defnyddiwyd meddalwedd ‘Microsoft Forms’ i bob athro hunan arfarnu yn erbyn pob llinyn o’r 12 egwyddor cyn trosglwyddo y wybodaeth yma i offeryn dadansoddi 12 egwyddor addysgegol ysgol gyfan. Roedd hyn yn ein caniatau i adnabod meysydd i’w datblygu. 

Bu i adnabod y llinynau canlynol ar gyfer gweithredu:

  1. Gwerthuso darpariaeth bresennol yn erbyn y 4 diben
  2. I ba raddau mae’r ysgol wedi cynnwys ei holl randdeiliaid wrth lunio’r weledigaeth ar gyfer galluogi pob disgybl i gyflawni’r 4 diben
  3. Waliau dysgu

Cynhaliwyd nosweithiau HMS i rannu canfyddiadau’r gwaith ymchwil a chydosod targedau tymhorolar gyfer gweithredu sef – datblygu  waliau ddysgu byw ar draws yr ysgol a chodi ymwybyddiaeth o’r 4 diben ymysg y disgyblion a’r rhieni.

Yn dilyn hyn bu cyfnod treialu ar lawr y dosbarthiadau gyda’r staff yn bwydo’r ffrwd gwgl ac yn cynnwys yr hyn oedd yn gweithio yn effeithiol. Gosodwyd nod erbyn diwedd y cyfnod treialu i greu taith ddysgu digidol ‘Beth weithiodd yn dda i mi….?’ Bu HMS dilynnol i bob athro gyflwyno ei sleidiau i weddill y staff. Yn dilyn hyn roeddym yn gallu cytuno fel ysgol ar drefn benodol ar gyfer ein waliau dysgu sydd bellach yn addas i oedran y disgyblion ac yn gyson ar draws yr ysgol. Mae hyn yn ei dro wedi cael effaith uniongyrchol ar ddulliau gwella gwaith ar lawr pob dosbarth ac yn plethu gyda’r drefn asesu ffurfiannol. 

Mae’r broses gyfan wedi dilyn egwyddorion ‘YSD’ a bydd yn parhau i esblygu.

Lefel plant yr ysgol: 
Mae gan y grwpiau cyfranogiad disgyblion gyfrifoldebau penodol ac maent yn ysgrifennu cynllun gweithredu yn flynyddol, sydd yn rhan annatod o’r cynllun datblygu ysgol (CDY). Mae un grŵp yn cydweithio’n agos gyda’r dirprwy er mwyn datblygu addysgeg yn yr ysgol, e.e drwy ddatblygu’r polisi adborth, datblygu gweledigaeth cymuned gyfan a chreu matiau 4 diben. Mae llais y disgybl yn amlwg ymhob agwedd o fywyd yr ysgol.

Lefel dalgylchol:  
Mae blaenoriaethau dalgylchol yn cael eu llunio, wrth i un aelod o bob ysgol yn y dalgylch gyd-gynllunio hanfodion y flaenoriaeth ac yna ei phersonoli ar lefel ysgol, e.e. grŵp addysgeg, grŵp TGCh, grŵp ADY. Mae hyn yn estyniad naturiol o GDY yr ysgol unigol lle mae adnabod blaenoriaethau cytûn ac yn adnabod ysgol / ysgolion fydd yn gallu arwain y blaenoriaeth ar draws y dalgylch er mwyn i bob ysgol symud i’r un cyfeiriad, gan gydnabod fod ysgolion unigol mewn gwahanol lefydd parthed y flaenoriaeth. Mae hyn yn ei dro, yn esgor ar gyfleoedd eang a gwerthfawr i staff yr ysgol ddatblygu’n broffesiynol, i arwain staff ac i gael dylanwad positif tu hwnt i’r hysgol. Mae hefyd wedi newid meddylfryd ysgolion y dalgylch i ystyried yr hyn sydd yn bwysig i’r dalgylch, yn ogystal â’r hyn sydd yn bwysig i’r ysgolion unigol. 

Defnyddir y dull ‘model rhesymeg’ (Logic Model) i gynllunio’r blaenoriaethau – model a dull penodol o gynllunio gwelliant. Mae’r model wedi’i rannu yn bedair rhan – adnoddau, gweithredu, mewnbwn ac allbwn ac yn fodd effeithiol o rannu gyda rhanddeiliaid yr hyn ydym eisiau gyflawni, sut ydym yn bwriadu cyrraedd ein targedau a sut y byddwn yn tracio cynnydd. Mae modelau rhesymeg yn helpu’r ymarferwyr a’r gwerthuswyr i ddeall mecanwaith a strwythur ein rhaglen wella ac yn arwain at wella dulliau gweithio a safonau. I gefnogi’r dull yma o weithio, cynhelir cyfarfodydd dalgylchol fesul hanner tymor i fonitro cynnydd y flaenoriaeth, i addasu pan gyfyd yr angen, i rannu syniadau pellach ac i gynnal momentwm ar draws y dalgylch. O ganlyniad i’r dull yma o weithio, mae sawl deilliant cadarnhaol, e.e. gwefan dysgu cyfunol rhanbarthol a chyflwyniadau rhyngwladol.

Mae grwpiau MDaPh ar draws ysgolion y dalgylch (cynradd ac uwchradd) wedi eu sefydlu ac yn cael eu harwain gan benaethiaid cynradd, ar gyfer dehongli a deall cynnwys, manteisio ar arbenigeddau, a datblygu’r cwricwlwm mewn dull cyson er lles ac addysg disgyblion y dalgylch cyfan. Mae gwefan ar gyfer rhannu’r adnoddau wedi ei chreu hefyd a wedi ei sefydlu fel bod pob aelod o staff yn y dalgylch yn gallu manteisio arni. Mae hyn yn ei dro wedi sicrhau fod arbenigeddau staff ar draws yr ysgol a’r dalgylch yn cael eu rhannu wrth iddynt gyflwyno gweithgareddau ysgogol ar y platfform digidol. Bellach mae staff yr ysgol a staff y dalgylch yn symud i’r un cyfeiriad, o’r un meddylfryd ac yn dechrau datblygu starategaethau dysgu cyson.  

Mae grŵp ‘Cyngor Ysgol Cefni’, sy’n gynrychiolaeth o bob ysgol yn y dalgylch (cynradd ac uwchradd) yn dilyn hyfforddiant gan Ysgol Corn Hir, wedi creu arwyddair newydd, “Ein Dysgu, Ein Dyfodol”, sy’n cyd-fynd â’r cwricwlwm newydd. Mae cynrychiolaeth o’r holl ysgolion yna wedi dod at ei gilydd i rannu eu harwyddeiriau newydd ac i greu un addas ar gyfer y dalgylch cyfan.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r ysgol ar drac i sicrhau fod pob aelod o staff yn deall gofynion CiG ac wedi ei harfogi gyda’r strategaethau mwyaf addas ar gyfer cyflwyno’r cwricwlwm yn y modd mwyaf effeithiol. Er enghraifft, defnyddir waliau gweithio yn fwriadus a chyson ar draws yr ysgol gyfan ar gyfer cyflwyno a datblygu sgiliau llythrennedd a rhifedd neu’r datblygiad o fatiau Y 4 diben

Mae llais y dysgwr a’r rhanddeiliaid yn gryf nid yn unig yn y cynllunio ar gyfer y cwricwlwm ond yn y strategaethau sy’n cael eu defnyddio er mwyn cyflwyno a datblygu’r cwricwlwm. Esiampl dda o hyn yw’r dulliau a ddefnyddir i gasglu syniadau rhieni a phlant yn electronig gan blethu’r syniadau yma i gynllun gwaith y dosbarth.

Mae cyfranogiad y disgyblion yn eu gwersi a’u hawydd i ddysgu yn rhagorol – maent  yn perchnogi eu dysgu ac yn gweld eu hunain fel rhan o dîm yr ysgol.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae arferion y dalgylch a’r ysgol, e.e. creu blaenoriaethau dalgylchol neu sesiynau hyfforddi a chlinigau adfyfyrio yn yr ysgol ynghyd â’r gwaith a wneir gan gyngor ysgol dalgylchol er mwyn gwella’r trosglwyddo o’r cynradd i’r uwchradd yn cael eu rhannu drwy fforymau lleol, e.e. fforwm arfer dda Ynys Môn, drwy’r cyfarfodydd grwpiau dalgylchol mesul hanner tymor a thrwy’r ymgynhorwyr gwelliant neu’r swyddogion addysg. Mae’r bartneriaeth grêf yn y dalgylch yn golygu fod pob ysgol yn barod i rannu. Mae gwaith a dulliau gweithredu yr ysgol wedi cael eu rhannu drwy gyfeiriadau gan y consortiwm rhanbarthol, gyda sawl ysgol yn dod i weld ein harferion effeithiol – o fewn a thu hwnt i’r Sir. Mae’r gwaith wnaethpwyd ar adborth wedi ei ddefnyddio gan swyddogion mewn cyadleddau rhanbarthol a byd-eang.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Uwchradd Cathays yn ysgol amlddiwylliannol, amlieithog ac aml-ffydd yng nghanol Caerdydd. Mae tua 42% o ddisgyblion yn cael prydau ysgol am ddim. Cynrychiolir dros 50 o wahanol fathau o ethnigrwydd yng nghymuned yr ysgol, a siaredir 67 o ieithoedd gwahanol. Mae tua 27% o ddisgyblion wedi eu categoreiddio yn rhai sydd ‘islaw cymwys’ yn Saesneg. Mae cyfraddau symudedd gryn dipyn yn uwch nag ydynt bron ym mhob ysgol arall yng Nghymru, a daw tua 60% o ddisgyblion o’r tu allan i’r dalgylch.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Er bod arweinwyr Ysgol Uwchradd Cathays yn canolbwyntio’n glir ar gydnabod a dathlu amrywiaeth eu hysgol, maent hefyd yn sicrhau eu bod yn creu ymdeimlad o berthyn i un gymuned. Mae’r ymdeimlad hwn o ‘gynefin’ yn treiddio trwy bob agwedd ar y gwaith a wnânt i gynorthwyo disgyblion i wneud cynnydd, y cynnig cwricwlwm a’r ddarpariaeth ar gyfer lles y disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Trwy ymarfer ymgynghori trylwyr gyda rhanddeiliaid, sefydlodd arweinwyr ddiwylliant eglur yr ysgol yn canolbwyntio ar y genhadaeth i ddarparu ‘Cyfleoedd i Bawb’. Nodon nhw dri gwerth craidd ar gyfer disgyblion, sef: Bod yn Barod, Parch a Balchder. Mae’r gwerthoedd hyn yn rhoi disgwyliadau clir i’r holl ddisgyblion fod yn aelodau cadarnhaol o gymuned yr ysgol. Defnyddir y genhadaeth a’r gwerthoedd yn eglur yn y polisi perthnasoedd cadarnhaol, ac mae staff yn cyfeirio atynt yn gyson ar draws yr ysgol. O ganlyniad, cânt eu deall a’u harddangos yn dda gan ddisgyblion. Mae’r gwerthoedd yn ffurfio rhan allweddol o weledigaeth yr ysgol ar gyfer y cwricwlwm newydd, a datblygu safle’r ysgol newydd. Mae disgyblion yn myfyrio arnynt bob chwe mis trwy’r arolwg lles disgyblion.

Roedd llais y disgybl yn elfen allweddol wrth ddatblygu cenhadaeth a gwerthoedd yr ysgol. Hefyd, mae wedi helpu creu a chynnal amgylchedd cynhwysol a difyr lle mae barn disgyblion yn cael effaith ar wella’r ysgol, er enghraifft ar ddatblygu’r ddarpariaeth lles. Mae prosesau sicrhau ansawdd yr ysgol wedi ymestyn hyn ymhellach. Mae’r prosesau hyn yn ymgorffori’r adborth i ddisgyblion wrth gasglu tystiolaeth yn uniongyrchol, er enghraifft adborth ar ddysgu fel rhan o’r broses craffu ar waith. Yn ychwanegol, gofynnir i ddisgyblion sut beth ddylai diwylliant addysgu ac ystafell ddosbarth rhagorol fod, ac mae eu hymatebion wedi helpu datblygu arferion ystafell ddosbarth. Mae ymgynghori â disgyblion a rhanddeiliaid eraill wedi cyfrannu’n bwysig at yr ymdeimlad o berthyn a pherthynas lle mae pob aelod o’r gymuned yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi a’u trin fel unigolion. Mae’r wybodaeth a gasglwyd hefyd wedi helpu dylanwadu ar y cynnig dysgu proffesiynol teilwredig ar gyfer pob aelod o staff.

Mae’r ysgol wedi datblygu cynnig cwricwlwm effeithiol a helaeth sy’n gwerthfawrogi ac yn diwallu anghenion pob un o’r disgyblion, o’r disgyblion mwyaf abl i’r rhai mwyaf bregus. Mae’r ysgol wedi canolbwyntio’n ddiwyd ar ddatblygu profiadau cwricwlwm ar draws pob maes profiad dysgu sy’n adlewyrchu ei chymuned tra’n sicrhau bod pob un o’r disgyblion yn meddu ar y wybodaeth a’r medrau sydd eu hangen arnynt i fod yn llwyddiannus yn yr ysgol, ac mewn bywyd ar ôl yr ysgol. Er enghraifft, mae ganddi ddarpariaeth deilwredig ar gyfer pobl ifanc sydd mewn perygl o ymddieithrio neu dangyflawni yng Nghyfnod Allweddol 4, sy’n darparu cymorth a chyfleoedd ychwanegol, ond yn bwysig, yn eu cadw’n rhan o’r brif ffrwd. Er y gallai’r disgyblion a nodwyd ar gyfer y ddarpariaeth hon ddilyn cymwysterau gyda darparwyr allanol a chael amserlen fwy teilwredig, maent yn mynychu gwersi pynciau craidd a sesiynau tiwtorial dosbarth gyda’u cyfoedion o hyd. Yn ychwanegol, mae disgyblion sy’n newydd-ddyfodiaid i’r DU ac y mae eu Saesneg yn gyfyngedig, yn cael cynnig cwricwlwm hynod effeithiol sy’n cefnogi eu datblygiad o ran y Saesneg, yn eu harwain at deimlo eu bod yn rhan o ysgol yng Nghymru, ac yn eu hintegreiddio’n gyflym ac yn llawn mewn dosbarthiadau prif ffrwd pan fyddant yn barod. O ganlyniad i natur gynhwysol eu cynnig cwricwlwm, mae cynnydd a deilliannau pob grŵp o ddysgwyr yn gryf beth bynnag yw eu mannau cychwyn, a phryd bynnag y maent yn ymuno â chymuned yr ysgol.

Mae perthnasoedd effeithiol gydag athrawon yn hanfodol wrth ddatblygu dysgwyr gwydn a medrus. Mae hon yn elfen bwysig o feithrin cynefin yr ysgol. Mae disgyblion yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi a’u parchu yn yr ystafell ddosbarth, sy’n cyfrannu at amgylchedd gweithio cadarnhaol ac ymdeimlad cryf o berthyn. Mae gan Ysgol Uwchradd Cathays brosesau a darpariaeth hynod effeithiol i gefnogi anghenion unigol pob un o’r disgyblion, gan gynnwys y rhai ag anghenion ychwanegol a’r rhai sydd angen cymorth ar gyfer heriau emosiynol. Er enghraifft, defnyddir yr arolygon lles i nodi unigolion a grwpiau sydd angen cymorth emosiynol gan ddarpariaeth “Tŷ Diogel” yr ysgol. Ceir cymorth i wella cynnydd academaidd a/neu gymdeithasol myfyrwyr ag anghenion dysgu ychwanegol tra byddant yn parhau i fynychu cymaint o wersi prif ffrwd â’r hyn sy’n briodol. Mae’r cymorth hwn yn bwrpasol ac yn cyfrannu at deimladau’r disgyblion o gael eu parchu a’u gwerthfawrogi gan yr holl oedolion yn yr ysgol, ac ymdeimlad eu bod yn perthyn i gymuned y mae eu cynnydd academaidd a’u lles yn bwysig iddi.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae disgyblion yn cydnabod gwerth y ddarpariaeth a’i heffaith ar eu cynnydd a’u lles. Mae llawer o ddisgyblion yn nodi bod ymdeimlad cryf o falchder mewn perthyn i Ysgol Uwchradd Cathays.

Roedd deilliannau cyn y pandemig yng Nghyfnodau Allweddol 4 a 5 yn gryf ac yn gwella bron ym mhob dangosydd, ac yn enwedig mewn mesurau gwerth ychwanegol.

Roedd presenoldeb disgyblion yn gryf am dair blynedd cyn y pandemig, ac mae’n gwella’n dda ers dychwelyd i fod yn yr ysgol amser llawn.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi bod yn rhan o Grŵp Gwella Ysgolion y consortiwm rhanbarthol, ac wedi rhannu ei harferion gydag ysgolion eraill trwy’r fforwm hwn.

Hefyd, mae wedi meithrin perthnasoedd gydag ysgolion eraill y mae wedi rhannu ei systemau a’i phrosesau â nhw.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Uwchradd Cathays yn ysgol amlddiwylliannol, amlieithog ac aml-ffydd yng nghanol Caerdydd. Mae tua 42% o ddisgyblion yn cael prydau ysgol am ddim. Cynrychiolir dros 50 o wahanol fathau o ethnigrwydd yng nghymuned yr ysgol, a siaredir 67 o ieithoedd gwahanol. Mae tua 27% o ddisgyblion wedi eu categoreiddio yn rhai sydd ‘islaw cymwys’ yn Saesneg. Mae cyfraddau symudedd gryn dipyn yn uwch nag ydynt bron ym mhob ysgol arall yng Nghymru, a daw tua 60% o ddisgyblion o’r tu allan i’r dalgylch.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan Ysgol Uwchradd Cathays ffocws clir ar gefnogi datblygiad gyrfa pob un o’u staff. Mae arweinwyr yn sicrhau eu bod yn datblygu pobl sydd â’r gwerthoedd cywir ac sy’n credu yn niwylliant yr ysgol, ac yn ei hyrwyddo. Mae hyn wedi cael effaith sylweddol ar ansawdd yr addysgu a dysgu disgyblion. Mae cyflwyno dysgu proffesiynol teilwredig, wedi’i seilio ar dystiolaeth, ar gyfer staff ar draws pob rôl yn yr ysgol, wedi helpu pob aelod o staff i ddatblygu eu medrau a’u profiad, ac fe gaiff effaith gadarnhaol ar ddeilliannau dysgu a lles myfyrwyr.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Trwy ymgynghori â’r holl randdeiliaid, datblygodd Ysgol Uwchradd Cathays weledigaeth eu hysgol ar sail y genhadaeth ‘Cyfleoedd i bawb’ a thri gwerth craidd y staff, sef: cydweithio, perchnogaeth a thîm yn gyntaf. Trwy hyn, datblygon nhw ymagwedd effeithiol at ddysgu proffesiynol. Cynorthwyodd hyn yr ysgol yn dda i osod disgwyliadau clir ar gyfer pob aelod o staff. Fe wnaeth y diwylliant hwn, lle mae pob aelod o staff yn ystyried datblygiad yr ysgol gyfan fel mater o drefn, hefyd fireinio gweledigaeth yr ysgol, a’i hymagwedd at y Cwricwlwm i Gymru. Yn ychwanegol, mabwysiadodd yr ysgol strwythur arweinyddiaeth i ehangu cwmpas ac arbenigedd yr uwch dîm arweinyddiaeth ehangach i roi golwg fwy cyfannol iddynt ar yr ysgol.  

Ar y cychwyn, canolbwyntiodd yr uwch dîm arweinyddiaeth ar wella medrau arwain yr holl arweinwyr canol ac uwch arweinwyr. Fe wnaethant ailfodelu diben cyfarfodydd yr uwch dîm arweinyddiaeth ehangach o rannu gwybodaeth i weithgareddau datblygu ysgol gyfan trwy brofiad. Er enghraifft, maent yn gweithio mewn grwpiau llai i adolygu a gwerthuso cynnydd tuag at y blaenoriaethau yn y cynllun datblygu ysgol. Hefyd, maent yn cynnal sesiynau ar ddatblygu medrau arwain ar gyfer yr holl ddeiliaid cyfrifoldeb addysgu a dysgu i sicrhau bod y gwaith gyda’u tîm yn canolbwyntio ar wella’u heffaith yn yr agweddau craidd ar eu rôl, h.y. addysgu a dysgu neu les. Mae’r Arweinwyr Codi Safonau (penaethiaid cyfadrannau) wedi eu hyfforddi mewn arwain ar ddatblygu addysgu a dysgu, sy’n rhoi’r medrau a’r hyder iddynt arwain sesiynau mewn cyfarfodydd tîm. O ganlyniad, mae strwythur a ffocws newydd cyfarfodydd ehangach uwch arweinwyr yn helpu pob aelod o staff i ennill dealltwriaeth well o’r ysgol a’r cynnydd a wneir tuag at flaenoriaethau’r ysgol trwy gydol y flwyddyn.

Mae prosesau hunanwerthuso a chynllunio gwelliant gwell yn sicrhau bod arweinwyr yn monitro effaith gwaith yr ysgol yn barhaus. Caiff tystiolaeth uniongyrchol ei dadansoddi gan uwch arweinwyr, yr uwch dîm arweinyddiaeth ehangach ac ar lefel tîm maes fel bod pawb yn cymryd rhan mewn nodi a rhannu’r cryfderau a’r meysydd y mae angen eu gwella. O ganlyniad, mae staff ym mhob rôl yn rhan o’r broses i nodi blaenoriaethau a chamau gweithredu ar gyfer gwella, ac mae arweinwyr tîm yn deall y meysydd y maent yn eu harwain yn fanwl. Mae hyn yn sicrhau bod arweinwyr tîm yn nodi’n gywir y gwelliannau sydd eu hangen gan bob unigolyn, ac o ganlyniad yn sicrhau bod pob aelod o staff yn cyflawni ei rôl yn fwy effeithiol.

Mae dysgu proffesiynol yn cyd-fynd yn agos ag anghenion ysgol gyfan, tîm a staff unigol. Mae hyn yn galluogi’r ysgol i ddarparu ystod eang o gymorth teilwredig. Hefyd, mae arweinwyr yn paru staff yn agos â’i gilydd i rannu a datblygu arferion cryf ar draws yr ysgol. Mae dysgu proffesiynol i ddatblygu arweinyddiaeth ar draws yr ysgol yn hynod effeithiol. Mae’r ysgol yn datblygu capasiti arwain yn gynhwysfawr trwy ddarparu cyfleoedd dysgu proffesiynol ar gylch dwy flynedd ar gyfer darpar arweinwyr canol ac uwch arweinwyr, a’r rhai presennol. O ganlyniad, mae llawer o arweinwyr wedi ymgymryd â chyfrifoldebau cynyddol dros gyfnod. Mae’r Grwpiau Datblygu Strategol, sy’n cael eu harwain fel arfer gan ddeiliad cyfrifoldeb addysgu a dysgu, yn cefnogi’r gwaith hwn trwy ddarparu cyfleoedd i bob aelod o staff weithio ar flaenoriaeth ysgol gyfan.

Mae arweinwyr yn effeithiol o ran nodi a chynorthwyo staff i wneud cyfraniad sylweddol at wella’r ysgol. Mae nifer o aelodau staff wedi cael eu cynorthwyo i ymgymryd â rolau addysgu, trwy amrywiaeth o lwybrau, ar ôl dechrau fel cynorthwywyr addysgu neu mewn rolau bugeiliol. Mae’r ysgol yn mynd ati i gynorthwyo staff i ymgymryd â swyddi arwain ar draws ystod o rolau i ddatblygu eu dealltwriaeth o’r ysgol gyfan. O ganlyniad, mae nifer o aelodau’r uwch dîm rheoli sydd â chyfrifoldebau cwricwlwm hefyd wedi cael cyfrifoldebau blaenorol yn y strwythur bugeiliol. O ganlyniad, mae’r uwch dîm arweinyddiaeth a’r uwch dimau arweinyddiaeth ehangach yn gweithio mewn ffordd gyfunol ac empathig iawn i oresgyn y rhwystrau rhag dysgu i’r holl ddisgyblion.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Cafwyd gwelliant yng nghyfraddau recriwtio a chadw staff, sydd wedi cyfyngu effaith y pandemig ar les a dysgu disgyblion. O ganlyniad, mae’r ysgol wedi ailsefydlu arferion a phrosesau yn gyflym, ac mae disgyblion wedi gwneud cynnydd cryf yn eu dysgu eleni.

Cyn y pandemig, roedd deilliannau yng Nghyfnodau Allweddol 4 a 5 yn gryf iawn ac yn parhau i wella, yn enwedig wrth edrych ar berfformiad gwerth ychwanegol.

Mae addysgu, paratoi ar gyfer y Cwricwlwm i Gymru, a’r ddarpariaeth i gefnogi dysgu a lles dysgwyr yn gryf, ac yn golygu bod Ysgol Uwchradd Cathays mewn sefyllfa dda i ddatblygu’n effeithiol fel cymuned.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi bod yn rhan o Grŵp Gwella Ysgolion y consortiwm rhanbarthol, ac wedi rhannu ei harferion gydag ysgolion eraill trwy’r fforwm hwn.

Hefyd, mae wedi meithrin perthnasoedd gydag ysgolion eraill y mae wedi rhannu ei systemau a’i phrosesau â nhw.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Clwyd wedi’i lleoli ar ymyl ardal fawr Cymunedau yn Gyntaf Penlan, sy’n rhan o ardal Penderi.

Cyd-destun yr ysgol:

  • 382 disgybl ar y gofrestr
  • 56% yn cael prydau ysgol am ddim, o gymharu â chyfartaledd Cymru, sef 21%
  • 93% o ddisgyblion o’r 30% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru
  • 17% o ddisgyblion â Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY)
  • 49 datganiad a phedwar Cyfleuster Addysgu Arbenigol (STF) i blant ag anhwylderau’r sbectrwm awtistiaeth ac anhwylderau dysgu cymedrol

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol yn ceisio datblygu ac ysbrydoli disgyblion trwy ddarparu amrywiaeth eang o gyfleoedd ychwanegol i gyfoethogi’u profiad ysgol. Yn 2016, sylwodd staff yn yr STF fod diddordeb gan lawer o ddisgyblion mewn pêl-droed, ond roedd ymuno â’u cymheiriaid prif ffrwd yn her. O ganlyniad i hyn, bu’r staff yn chwarae pêl-droed gyda’r disgyblion yn ystod amser chwarae. Sylwodd staff yn fuan fod hyn yn cael effaith amlwg ar lefelau ymgysylltiad disgyblion. Roedd disgyblion yn mwynhau chwarae a thyfodd eu hyder.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn sgil hyn, datblygodd y staff y syniad o ddatblygu cynghrair bêl-droed yn benodol i blant ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY). Gweledigaeth ‘Cynghrair Pêl-droed Super Teams’ oedd rhoi cyfle i ddisgyblion gynrychioli eu hysgol wrth chwarae pêl-droed cystadleuol yn erbyn timau eraill â gallu a dealltwriaeth debyg. Daeth y syniad gwreiddiol i sefydlu’r gynghrair gan aelod o’r staff cymorth dysgu yn y cyfleuster addysgu arbenigol, a oedd â brwdfrydedd penodol am chwaraeon, cynhwysiant a chynorthwyo disgyblion ag ADY. Mae’r syniad cychwynnol hwn wedi cael canlyniadau pellgyrhaeddol a chadarnhaol i lawer o blant a’u teuluoedd.

Y nod oedd datblygu’u hunan-barch, yn ogystal â’u medrau corfforol a chymdeithasol. Trwy ddathlu perfformiadau a chanlyniadau’r disgyblion, gallai’r ysgol weld bod proffil a statws disgyblion STF yn yr ysgol yn cynyddu. Hefyd, mae’r gynghrair yn rhoi cyfle i rieni disgyblion wylio’u plant yn cystadlu ar ran yr ysgol.

Roedd rhai pethau ymarferol i’w hystyried. Yn gyntaf, bu’n rhaid i’r ysgol ddod o hyd i leoliad addas. Nid oedd chwarae ar gaeau agored wedi’u marcio bob amser yn briodol i’r rhan fwyaf o’r disgyblion. Penderfynwyd llogi caeau yn y cyfleuster pêl-droed lleol i ochrau bach. Roedd hyn yn ddelfrydol, gan fod y bêl bob amser ar y cae ac, unwaith roedd y disgyblion i mewn, roeddent yn gwbl ddiogel. O hyn, dechreuodd STF cyfnod allweddol 2 Clwyd chwarae gemau cyfeillgar yn erbyn STFau eraill yn Abertawe. Amlygodd yr arsylwadau a’r adborth gan ysgolion eraill fod lleoliad a chysyniadau’r gemau yn llwyddiannus a bod potensial i’w tyfu.  

Yn nes ymlaen yn 2016, lansiodd staff o’r STF y gynghrair mewn Cyfarfod Rhwydwaith STF. Gwahoddont athrawon i ymuno â grŵp ar HWB. Cafwyd ymateb da a dechreuodd y gynghrair. Aeth y gynghrair o nerth i nerth. Cyn Covid, roedd 200 o blant o 14 ysgol yn cymryd rhan. Ar hyn o bryd ac ers COVID, mae’r gynghrair wedi ailddechrau ac mae nifer gynyddol yn cymryd rhan.

Mae’r holl staff yn arsylwi disgyblion yn chwarae yn rheolaidd. Mae hyn wedi arwain at adborth defnyddiol i staff yr STF, sydd wedi gwneud diwygiadau ac addasiadau, er enghraifft i drefn digwyddiadau a ‘rheolau’, i fodloni anghenion yr holl ddisgyblion. Bellach, mae dwy adran i ddisgyblion 7-11 oed a chae ‘profiad pêl-droed’ i wneud y mwyaf o gyfleoedd cynhwysiant a chymryd rhan. Mae Adran 1 i ddisgyblion sy’n deall cysyniad gêm a sut i gymryd rhan. Mae ar gyfer plant sy’n hyderus yn gorfforol. Mae’r gemau’n gystadleuol heb fawr o ymyrraeth gan oedolion. Mae adran 2 i ddisgyblion sydd â gwybodaeth ddatblygol am sut i gymryd rhan mewn gem bêl-droed. Gall oedolion cefnogol fod ar y cae i sicrhau bod yr holl ddisgyblion yn cymryd rhan ac yn cicio pêl feddalach. Mae’r Cau Profiad Pêl-droed yn gae heb strwythur gyda pheli o amryw faint gwahanol ac offer synhwyraidd. Mae ar gyfer plant sydd heb gysyniad o gêm eto. Mae oedolion yn eu helpu i archwilio’r offer a sgiliau sy’n gysylltiedig â phêl-droed. Mae unrhyw ddisgyblion yn gallu’i ddefnyddio unrhyw bryd. Mae hyn yn ddefnyddiol os oes angen amser a lle i ddisgybl ‘ymbwyllo’.

Hefyd, mae staff wedi datblygu rhan y cyfnod sylfaen i’r gynghrair, i ddisgyblion iau. Y rheolau yn syml, er enghraifft, yw stopio pan fydd y chwiban yn cael ei chwythu, ceisio peidio cyffwrdd â’r bêl a siglo llaw wedyn. Y dyfarnwyr yw’r hyfforddwyr hefyd. Nhw sy’n rhedeg y gemau ond sydd hefyd yn addysgu elfennau o’r gêm i’r disgyblion (yn dibynnu ar eu gallu). Cyn pob sesiwn, mae’r staff yn dangos y rheolau a sgil. Mae pwyslais ar chwarae’n deg, gwaith tîm ac ennill a cholli’n dda. Mae’r gemau’n para tua 10 munud ac mae’r ysgol yn anelu at gael 6 disgybl bob ochr. Mae’r ddau beth yn hyblyg, yn dibynnu ar nifer y disgyblion a lefel y blinder.

Caiff y gynghrair ei dathlu bob mis Gorffennaf yn ystod gŵyl cyfnod allweddol 2. Mae hyn yn cynnwys gemau pêl-droed, gemau parasiwt, crefftau, Kerling a chastell naid. Hefyd, mae’n amser i bob disgybl gael medal ac mae tlws i enillwyr yr adran. Yn ogystal â gŵyl flynyddol cyfnod allweddol dau, mae gan yr ysgol gemau bob hanner tymor, gan olygu bod chwe digwyddiad bob blwyddyn. Mae’n gysylltiedig â Chymdeithas Pêl-droed Ysgolion Abertawe. Wrth edrych tua’r dyfodol, hoffai’r ysgol helpu siroedd eraill i sefydlu cynghreiriau tebyg a sefydlu tîm cynrychioliadol o ‘STF Abertawe’ i chwarae timau cynrychioliadol eraill.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae staff Ysgol Gynradd Clwyd o’r farn bod y prosiect wedi bod yn llwyddiant ysgubol, ac mae disgyblion yn edrych ymlaen at yr holl ddigwyddiadau pêl-droed. Mae’r profiadau wedi’u gwahaniaethu yn helpu’r ysgol i fodloni anghenion unigol ac maent wedi cael effaith sylweddol a chadarnhaol iawn ar hyder y disgyblion, eu hymgysylltiad, eu gwydnwch a datblygiad eu medrau.

Adborth gan athro STF Ysgol Gynradd Cadle, Abertawe.

Rydych chi wedi creu rhywbeth gwirioneddol gyffrous, sy’n hybu cynhwysiant i’n plant a, hefyd, sy’n gwneud i ni fel staff deimlo’n rhan o rywbeth mwy o faint…mae’r effaith yn aruthrol. Roedd gen i blentyn yn fy nosbarth i’r llynedd a wnaeth grïo drwy’r cyfan o’i gêm gyntaf yn y gynghrair gan nad oedd e’n ‘cael tro’; erbyn hyn, mae’n chwarae rygbi a phêl-droed yn ei ysgol uwchradd…wir i chi, mae fy nosbarth i ond yn chwarae pêl-droed yn y gynghrair a dydw i erioed wedi’u gweld nhw’n gweithio gyda’i gilydd fel maen nhw’n gwneud ar y cae’.  

Rhai dyfyniadau gan ddisgyblion:

  • ‘Rwy’n gwneud ffrindiau newydd.’
  • ‘Rwy’n hoffi…rwy wrth fy modd yn cymryd rhan.’
  • ‘Ciciais i’r bêl i fy ffrindiau.’
  • ‘Rwy’n caru pêl-droed oherwydd dysgoch chi fi i chwarae pêl-droed.’
  • ‘Sgoriais i 3 gôl.’
  • ‘Rwy’n caru gwisgo cit yr ysgol.’
  • ‘Rwy’n teimlo’n hyderus yn y gemau a does dim ots gen i os ydyn ni’n ennill neu’n colli’.

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer da?

Mae’r ysgol yn defnyddio’i chyfrif Twitter i ddathlu’r gynghrair, ac mae ganddi’r hashnod #superteamsfootball. Gwahoddwyd staff i siarad am y gynghrair yng nghynhadledd ‘Cau’r Bwlch’ 2017 ERW. Y ffocws oedd rhannu arfer dda a oedd yn cynyddu lefelau ymgysylltiad rhanddeiliaid ac yn codi safonau cyrhaeddiad disgyblion. Cafodd cysyniad y gynghrair ei groesawu gan y mynychwyr. Mae’r gynghrair wedi cael sylw ym mhapurau newyddion y Swansea Evening Post a’r Western Mail hefyd. Dyfarnwyd Athro Ymarfer Corff y Flwyddyn De Cymru i athro ymarfer corff yn yr ysgol yn 2018. Roedd y wobr hon yn cydnabod effaith y gynghrair a’r gwaith a wnaed gan sylfaenwyr y gynghrair.