Mae adroddiad Estyn, Gwyddoniaeth yng nghyfnodau allweddol 2 a 3, yn amlygu rhai diffygion o ran dibynadwyedd a dilysrwydd asesiadau athrawon mewn gwyddoniaeth. Mae diffyg meini prawf asesu clir a threfniadau gwan ar gyfer gwirio mewnol yn ei gwneud yn anodd barnu a yw deilliannau asesiadau athrawon yn rhoi cyfrif gwirioneddol o safonau ai peidio.

Dywed y Prif Arolygydd, Ann Keane,

“Yn gyffredinol, canfu arolygwyr fod disgyblion wedi’u hysgogi’n dda mewn gwersi gwyddoniaeth. Mae clybiau gwyddoniaeth a theithiau maes yn cynnig profiadau diddorol sy’n helpu disgyblion i gyflawni safonau gwell. Mae pobl ifanc sy’n cymryd rhan mewn clybiau neu deithiau maes yn fwy tebygol o ddatblygu diddordeb mewn dilyn gyrfa mewn gwyddoniaeth.

 

“Mae ansawdd addysgu yn ffactor hanfodol o ran codi safonau ymhellach. Mae’r athrawon gorau yn meddu ar wybodaeth bynciol dda iawn ac maent yn deall sut i ennyn a chynnal diddordeb disgyblion. Er enghraifft, mae un o’r astudiaethau achos yn yr adroddiad yn disgrifio sut aeth disgyblion yn Ysgol Gyfun Cefn Saeson ati i ddysgu am foeseg clonio anifeiliaid, mewn gwers ddiddorol a rhyngweithiol a ddatblygodd eu dealltwriaeth wyddonol yn ogystal â’u meddwl beirniadol.

 

“Mae angen i ysgolion ddarparu cyfleoedd mwy heriol fel hyn i ymestyn pob disgybl ac mae ganddynt rôl allweddol o ran cynhyrchu’r genhedlaeth nesaf o wyddonwyr Cymreig.”

Canfu’r adroddiad nad yw disgyblion mwy galluog yn cael eu hymestyn ddigon yn y mwyafrif o wersi, a dim ond ychydig o ddisgyblion a oedd yn gallu dilyn eu diddordebau gwyddonol eu hunain. Mewn rhai gwersi mewn ysgolion cynradd, nid oes gan athrawon ddealltwriaeth gadarn o wyddoniaeth ac maent yn trosglwyddo eu camddealltwriaeth i ddisgyblion. Mae Estyn yn argymell bod ysgolion yn darparu hyfforddiant i athrawon sydd â dealltwriaeth wan o wyddoniaeth.

Bydd y rhan fwyaf o athrawon sy’n gweithio yn yr un ysgol yn dueddol o rannu arfer dda mewn addysgu a dysgu gwyddoniaeth, ond ychydig iawn o’r ysgolion yn yr arolwg a oedd yn meithrin cysylltiadau ag ysgolion eraill i rannu arfer dda yn ehangach. Nid yw awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol yn darparu digon o ddatblygiad proffesiynol na chymorth a chyngor i athrawon gwyddoniaeth.

Caiff profiadau dysgu mewn gwyddoniaeth eu cynllunio’n dda yn y mwyafrif o’r ysgolion yr ymwelodd Estyn â nhw. Fodd bynnag, mae’r rhan fwyaf o ysgolion yn defnyddio fersiwn cyn-2008 y Gorchmynion Pwnc ar gyfer gwyddoniaeth o hyd i gynllunio rhaglenni gwaith. Mae hyn oherwydd bod fersiwn 2008 y Cwricwlwm Cenedlaethol yn darparu llai o arweiniad na’r fersiwn flaenorol i helpu ysgolion i gynllunio dilyniant mewn gwybodaeth a dealltwriaeth wyddonol. Mae hyn yn golygu bod ychydig o ysgolion wedi cynllunio gwaith nad yw’n cynnwys digon o her na strwythur. Yn ogystal, nid yw’r ychydig o ysgolion uwchradd sydd wedi dilyn Cwricwlwm 2008 i’r gair yn paratoi disgyblion yn ddigon da ar gyfer meysydd llafur TGAU gwyddoniaeth. Mae Estyn yn argymell bod Llywodraeth Cymru’n adolygu’r Cwricwlwm Cenedlaethol i gynnwys rhagor o wybodaeth hanfodol.

Mae rhai ysgolion cynradd yn neilltuo awr yn unig ar gyfer addysgu gwyddoniaeth, nad yw’n ddigon o amser i edrych ar bob agwedd ar y Cwricwlwm Cenedlaethol yn effeithiol. Fodd bynnag, mae’r amser sydd wedi’i neilltuo ar gyfer addysgu gwyddoniaeth mewn ysgolion uwchradd yn ddigonol.

Mae’r adroddiad hefyd yn argymell bod Llywodraeth Cymru’n adolygu’r meini prawf sy’n cael eu defnyddio mewn asesiadau athrawon ac yn cyflwyno elfen o gymedroli allanol. Dylai ysgolion sicrhau bod eu harfer asesu a marcio yn rhoi cyngor uniongyrchol i ddisgyblion ar sut i wella eu dealltwriaeth a’u medrau gwyddonol.

Nodiadau i Olygyddion:

Ynglŷn â’r adroddiad

• Comisiynwyd adroddiad Estyn, ‘Gwyddoniaeth yng nghyfnodau allweddol 2 a 3’, gan Lywodraeth Cymru ac mae ar gael yn ei gyfanrwydd yma.

  Mae sail dystiolaeth yr adroddiad yn cynnwys ymweld â naw ysgol gynradd a 10 ysgol uwchradd. Mae’r sampl hon yn ystyried lleoliadau daearyddol, cefndiroedd economaidd-gymdeithasol, meintiau ysgolion a chyd-destunau ieithyddol. Cymerwyd tystiolaeth ychwanegol o ddeilliannau asesiadau athrawon ar ddiwedd cyfnodau allweddol 2 a 3.

Astudiaethau achos arfer orau

• Ysgol Gyfun Cefn Saeson, Castell-nedd Port Talbot
• Ysgol Gynradd Pontarddulais, Abertawe
• Ysgol Gynradd Gymraeg Gartholwg, Rhondda Cynon Taf
• Ysgol Uwchradd Darland, Wrecsam

Ynglŷn ag Estyn

Estyn yw’r Arolygiaeth Addysg a Hyfforddiant yng Nghymru. Ein nod yw cyflawni rhagoriaeth i bawb mewn dysgu yng Nghymru. Rydym yn gwneud hyn trwy ddarparu gwasanaeth arolygu a chyngor annibynnol, o ansawdd uchel.

Ein gweledigaeth yw cael ein cydnabod trwy arbenigedd ein staff fel llais awdurdodol ar ddysgu yng Nghymru.

Rydym yn annibynnol ar, ond yn cael ein hariannu gan Lywodraeth Cynulliad Cymru (o dan Adran 104 Deddf Llywodraeth Cymru 1998).

I gael rhagor o wybodaeth, trowch at ein gwefan, sef www.estyn.gov.uk

Er bod mwyafrif o ddisgyblion yn gallu mesur a defnyddio data, nid yw llawer ohonynt yn meddu ar fedrau rhif sylfaenol ac nid ydynt yn gallu cofio ffeithiau rhif allweddol yn hawdd, fel sut i luosi.

Mae adroddiad yr arolygiaeth, sef Rhifedd yng nghyfnodau allweddol 2 a 3: astudiaeth waelodlin, yn archwilio sut mae sampl o ysgolion cynradd ac uwchradd yn datblygu medrau rhifedd disgyblion ar draws y cwricwlwm. Bydd arolygwyr yn ail-ymweld â’r un ysgolion dros y ddwy flynedd nesaf ac yn adrodd ar ba gynnydd sydd wedi’i wneud o ran gwella medrau rhifedd disgyblion. Bydd yr astudiaeth hefyd yn canolbwyntio ar ba mor dda y mae ysgolion wedi rhoi Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd Llywodraeth Cymru ar waith, ac yn archwilio’i effaith.

Dywedodd Ann Keane, y Prif Arolygydd,

“Mae llythrennedd yn parhau i fod yn destun pryder mewn ysgolion. Rydym yn gwybod nad yw llawer o ysgolion wedi rhoi gymaint o sylw i rifedd ag y gwnaethant i lythrennedd, ond mae’n hanfodol bod gan ysgolion gynlluniau clir ar gyfer datblygu medrau rhifedd. Mae angen i’r cynlluniau fynd i’r afael â medrau rhifedd gwan pobl ifanc fel eu bod yn gallu gwneud rhifyddeg pen, deall ymresymu rhifiadol a pheidio â gorfod dibynnu ar gyfrifiannell.

 

“Mae rhifedd sylfaenol yn un o fedrau hanfodol bywyd y mae ei angen yn y rhan fwyaf o swyddi ac i reoli cyllid personol. Ond mae mwyafrif o ddisgyblion yn cael trafferth deall sut mae rhifedd yn berthnasol i’w bywydau bob dydd, ac mae angen mynd i’r afael â hyn.

 

“Rydym yn gwybod na fydd newid yn digwydd dros nos. Bydd astudiaeth Estyn dros y ddwy flynedd nesaf yn olrhain y cynnydd a wneir gan ein sampl o ysgolion, ac yn adrodd ar weithredu’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd newydd, a’i effaith.”

Mae’r adroddiad yn tynnu sylw at y ffaith mai tystiolaeth gyfyngedig sydd mewn llawer o’r ysgolion y gwnaed arolwg ohonynt fod disgyblion yn cymhwyso medrau rhifedd uwch am eu bod yn cael trafferth gyda’r pethau sylfaenol. Mae hyn yn golygu bod disgyblion yn aml yn cael anhawster defnyddio ymresymu i ddatrys problemau ysgrifenedig am fod llawer o’r ysgolion yn addysgu technegau ysgrifenedig ar gyfer datrys symiau cyn bod dealltwriaeth gadarn gan y disgyblion o rif a gwerth lle. Mae rhai disgyblion yn cael trafferth gyda degolion, ffracsiynau a chanrannau, fel deall y perthnasoedd rhwng 2/5, 0.4 a 40%.

Yn aml, nid yw cydlynwyr rhifedd, sy’n gyfrifol am ddatblygu rhifedd ar draws y cwricwlwm, yn talu digon o sylw i’r cwricwlwm cyfan, ac nid oes polisi clir gan lawer o ysgolion sy’n berthnasol ar draws pob dosbarth ac adran.

Mae agweddau eraill y mae angen eu gwella yn cynnwys olrhain a monitro cynnydd disgyblion. Dim ond lleiafrif o ysgolion cynradd ac ychydig o ysgolion uwchradd sydd â systemau effeithiol ar waith i olrhain cynnydd disgyblion mewn rhifedd y tu hwnt i’w gwersi mathemateg. Fodd bynnag, mae rhai awdurdodau lleol, fel Casnewydd, yn cynhyrchu deunyddiau defnyddiol i gynorthwyo ysgolion yn y maes hwn.

Gwelodd arolygwyr arfer ragorol mewn ychydig o’r ysgolion a oedd yn rhan o’r arolwg. Yn Ysgol Sant Richard Gwyn ym Mro Morgannwg, mae archwiliad trylwyr o rifedd ar draws y cwricwlwm wedi’u galluogi i gynllunio a chynnig gweithgareddau sydd wedi gwella medrau rhifedd y disgyblion.

Mae Estyn yn argymell bod ysgolion yn mynd i’r afael ar frys ag anhawster disgyblion â medrau rhif sylfaenol, ac yn sefydlu dull ysgol gyfan o gynyddu medrau rhifedd a monitro cynnydd. Dylai awdurdodau lleol neu gonsortia gefnogi athrawon hefyd i wella eu gwybodaeth, eu medrau a’u hyder yn addysgu medrau rhifedd.

Nodiadau i Olygyddion

Ynglŷn â’r adroddiad

• Comisiynwyd adroddiad Estyn ‘Rhifedd yng nghyfnodau allweddol 2 a 3: astudiaeth waelodlin’ gan Lywodraeth Cynulliad Cymru, ac mae ar gael yn llawn yma.
• Mae’n adroddiad gwaelodlin astudiaeth tair blynedd sy’n defnyddio sampl o 11 o ysgolion cynradd a 12 o ysgolion uwchradd, a arolygwyd rhwng 2010-2012.

Astudiaethau achos o arfer orau (trwy gydol yr adroddiad)

• Gwasanaethau addysg awdurdod lleol Casnewydd i blant a phobl ifanc
• Ysgol Uwchradd Gatholig Sant Richard Gwyn, Bro Morgannwg
• Ysgol Uwchradd Elfed, Sir y Fflint
• Ysgol Gynradd Marshfield, Casnewydd
• Ysgol Bryngwyn, Sir Gaerfyrddin

Dyma’r ysgolion sy’n cymryd rhan yn yr astudiaeth:

• Ysgol Bassaleg, Casnewydd
• Ysgol Gynradd Brynmill, Abertawe
• Ysgol Gynradd Brynnau, Rhondda Cynon Taf
• Ysgol Gyfun Bryntirion, Pen-y-bont ar Ogwr
• Ysgol Uwchradd Elfed, Sir y Fflint
• Ysgol Gynradd Litchard, Pen-y-bont ar Ogwr
• Ysgol Gynradd Marshfield, Casnewydd
• Ysgol Gynradd Gymunedol Mountain Lane, Sir y Fflint
• Ysgol Olchfa, Abertawe
• Ysgol Gynradd Gymunedol Penycae, Wrecsam
• Ysgol Uwchradd Prestatyn, Sir Ddinbych
• Ysgol Gyfun Sandfields, Port Talbot
• Ysgol Gynradd Stebonheath, Sir Gaerfyrddin
• Ysgol Iau Gatholig Rufeinig San Helen, Bro Morgannwg
• Ysgol Uwchradd Gatholig Sant Richard Gwyn, Bro Morgannwg
• Ysgol Gynradd Traethmelyn, Port Talbot
• Ysgol Bryngwyn, Sir Gaerfyrddin
• Ysgol Gyfun Gymraeg Glantaf, Caerdydd
• Ysgol Melyd, Sir Ddinbych
• Ysgol Morfa Rhianedd, Conwy
• Ysgol Gyfun Y Pant, Rhondda Cynon Taf
• Ysgol y Creuddyn, Conwy
• Ysgol y Grango, Wrecsam

Ynglŷn ag Estyn

Estyn yw’r Arolygiaeth Addysg a Hyfforddiant yng Nghymru. Ein nod yw cyflawni rhagoriaeth i bawb mewn dysgu yng Nghymru. Rydym yn gwneud hyn trwy ddarparu gwasanaeth arolygu a chyngor annibynnol, o ansawdd uchel.

Ein gweledigaeth yw cael ein cydnabod trwy arbenigedd ein staff fel llais awdurdodol ar ddysgu yng Nghymru.

Rydym yn annibynnol ar, ond yn cael ein hariannu gan Lywodraeth Cynulliad Cymru (o dan Adran 104 Deddf Llywodraeth Cymru 1998).

Am ragor o wybodaeth, ewch i’n gwefan www.estyn.gov.uk
 

Canfu adroddiad Estyn, Hyfforddiant ar gyfer adeiladu, cynllunio a’r amgylchedd adeiledig, fod sefydliadau addysg bellach (SABau) a darparwyr dysgu yn y gwaith (DYG) yn cynnig cymwysterau medrau adeiladu traddodiadol sydd wedi bod ar gael, ac â galw mawr amdanynt, ers blynyddoedd lawer. Ond nid yw’r darparwyr hyn bob amser yn ystyried gwybodaeth am farchnadoedd llafur lleol fel bod y cyrsiau a’r cymwysterau a gynigir yn cyfateb yn well i gyfleoedd cyflogaeth lleol yn y diwydiant adeiladu. Hefyd, mae’r un cyrsiau yn aml yn cael eu cynnig gan ddarparwyr gwahanol yn yr un ardal ddaearyddol, ac nid yw hynny’n gwneud y defnydd gorau o adnoddau na chyllid.

Dywed Ann Keane, y Prif Arolygydd,

“Mae adeiladu, cynllunio a’r amgylchedd adeiledig yn bwysig iawn i economi Cymru, ond oherwydd y dirwasgiad mae’r sector adeiladu wedi dirywio dros y pedair blynedd diwethaf. Mae tua 100,000 o bobl yng Nghymru yn cael eu cyflogi yn y diwydiant adeiladu, ond ychydig iawn o gontractau tymor hir sydd ar gael.

 

“Ni waeth a oes gwaith ar gael neu beidio, mae adeiladu yn parhau i fod yn ddewis poblogaidd ar gyfer hyfforddiant. Mae uchelgais gan lawer o bobl ifanc i fod yn benseiri, syrfewyr, bricwyr, trydanwyr, plymwyr a seiri. Eto, nid yw’r dull o gyflwyno cyrsiau a rhaglenni adeiladu wedi newid ers blynyddoedd lawer. Nid oes digon o SABau a darparwyr DYG wedi datblygu rhaglenni sy’n gwneud defnydd llawn o brofiadau dysgwyr yn y gwaith neu’n integreiddio llythrennedd, rhifedd ac iaith a diwylliant Cymru i’r addysg a’r hyfforddiant a ddarparant.

 

“Mae angen i ddarparwyr hefyd gydweddu eu hyfforddiant ag anghenion y farchnad lafur leol am fod gormod o ddysgwyr amser llawn yn ennill cymwysterau ond nad ydynt yn cael cyflogaeth neu’n cadw cyflogaeth yn y diwydiant adeiladu.”

Dim ond canolig yw safonau perfformiad mewn hyfforddiant ar gyfer adeiladu, cynllunio a’r amgylchedd adeiledig o’i gymharu â meysydd dysgu eraill. Fodd bynnag, fe wnaeth cyfraddau dysgwyr wella rhwng 2009 a 2011 o ran cwblhau eu hyfforddiant a’u cymwysterau.

Mae cael profiad o weithio yn y diwydiant adeiladu yn hanfodol i ddysgwyr er mwyn cwblhau eu cymwysterau, ond nid yw’r cyfle hwn yn cael ei warantu bob amser ar gyrsiau addysg bellach. Heb brofiad gwaith, nid yw dysgwyr yn datblygu dealltwriaeth drylwyr o ofynion gweithio ar safle adeiladu, nac yn cael y cyfle i ddatblygu eu medrau ymarferol i safon uwch.

Canfu arolygwyr hefyd fod gormod o amrywio yn ansawdd y cymorth y bydd darparwyr yn ei roi i ddysgwyr i ddatblygu eu medrau llythrennedd a rhifedd. Nid yw lleiafrif o athrawon, hyfforddwyr ac aseswyr yn cydnabod buddion cynorthwyo dysgwyr i wella’r medrau hyn. Nid yw dysgwyr bob amser yn cael adborth ysgrifenedig ar eu gwaith. Hefyd, nid yw camgymeriadau sillafu, atalnodi a gramadeg yn cael eu cywiro.

Mae adroddiad Estyn yn cynnwys nifer o argymhellion i wella’r hyfforddiant a gynigir gan ddarparwyr, gan gynnwys gwneud mwy i ddatblygu a chynnal cysylltiadau effeithiol gyda diwydiant lleol a gwneud yn siŵr bod profiad a gwybodaeth ddiwydiannol athrawon, hyfforddwyr ac aseswyr yn cael eu diweddaru’n rheolaidd. Gallai Llywodraeth Cymru wneud mwy i drafod gyda darparwyr i ariannu rhaglenni sy’n cyfateb i anghenion marchnad lafur Cymru.

Nodiadau i Olygyddion:

Ynglŷn â’r adroddiad

• Comisiynwyd adroddiad Estyn ‘Hyfforddiant ar gyfer adeiladu, cynllunio a’r amgylchedd adeiledig’ gan Lywodraeth Cynulliad Cymru ac mae ar gael yn llawn yma.
• Roedd y dystiolaeth ar gyfer yr adroddiad yn cynnwys:
  • o Ymatebion i holiaduron gan SABau a darparwyr DYG
  • o Ymweliadau â 15 o SABau a darparwyr DYG
  • o Dadansoddiad o ddata ar berfformiad dysgwyr a chraffu ar waith ysgrifenedig a gwaith ymarferol
     

Gwybodaeth am Estyn

Estyn yw’r Arolygiaeth Addysg a Hyfforddiant ar gyfer Cymru. Ein nod yw cyflawni rhagoriaeth i bawb mewn dysgu yng Nghymru. Rydym yn gwneud hyn trwy ddarparu gwasanaeth arolygu a chyngor annibynnol, o ansawdd uchel.

Ein gweledigaeth yw cael ein cydnabod trwy arbenigedd ein staff fel llais awdurdodol ar ddysgu yng Nghymru.

Rydym yn annibynnol ar Lywodraeth Cynulliad Cymru ond cawn ein hariannu ganddi (o dan Adran 104 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 1998).

Am ragor o wybodaeth ewch i’n gwefan www.estyn.gov.uk 

Yn ôl adroddiadau a gyhoeddir gan Swyddfa Archwilio Cymru ac Estyn heddiw, nid yw trefniadau cyflenwi ar gyfer absenoldeb athrawon yn ysgolion Cymru yn gwneud digon i sicrhau cynnydd dysgwyr ac nid ydynt yn gwneud y defnydd gorau posibl o adnoddau chwaith.

Mae tîm o Estyn a Swyddfa Archwilio Cymru wedi ymweld â 23 ysgol gynradd ac uwchradd, a chyfarfod â dysgwyr, penaethiaid ac athrawon cyflenwi. Maent hefyd wedi cynnal arolygon a chyfweliadau, a dadansoddi data.

Mae’r adroddiadau’n dangos cynnydd yn y defnydd o athrawon a staff cyflenwi i addysgu disgyblion, gyda bron i 10% o wersi’n cael eu haddysgu gan staff heblaw athro arferol y dosbarth bellach. Mae hyn yn cael effaith ariannol ar ysgolion ac yn llesteirio cynnydd dysgwyr hefyd wrth iddynt ddatblygu eu sgiliau, eu gwybodaeth a’u dealltwriaeth.

Yn ôl adroddiad Estyn, mae dysgwyr yn gwneud llai o gynnydd pan fydd athro arferol y dosbarth yn absennol, a bydd eu hymddygiad yn aml yn waeth. Yn aml, mae staff cyflenwi na chânt eu cyflogi gan yr ysgol yn llai effeithiol oherwydd nad ydynt yn gwybod digon am anghenion y disgyblion yn eu dosbarth. Gall gwersi fod yn rhy araf a disgwyliadau fod yn rhy isel hefyd.

Yn y rhan fwyaf o ysgolion cynradd, staff a gyflogir gan yr ysgol ac sy’n gyfarwydd ag anghenion y plant sy’n cyflenwi yn ystod absenoldebau tymor byr gan amlaf. Ond mewn ysgolion uwchradd, gall absenoldeb athrawon gael effaith fwy niweidiol. Yn aml, nid yw’r gwaith a osodir yn ddigon heriol a diddorol ar gyfer y dysgwyr. Mae disgyblion 11-14 oed yn fwy tebygol o ddioddef gan fod ysgolion yn gwneud ymdrech i sicrhau trefniadau gwell ar gyfer dosbarthiadau arholiad.

Yn ôl y Swyddfa Archwilio, amcangyfrifir bod ysgolion a gynhelir yng Nghymru wedi gwario £54 miliwn ar drefniadau cyflenwi yn yr ystafell ddosbarth yn 2011-12 – cynnydd o saith y cant ers 2008-09. Mae’r rhesymau am absenoldeb yn cynnwys salwch, hyfforddiant a mynychu cyfarfodydd. Gan ystyried y cynnydd yn y defnydd o staff asiantaethau, amcangyfrifir bod nifer y diwrnodau y bu’n rhaid defnyddio staff cyflenwi wedi cynyddu 10 y cant yn yr un cyfnod.

Canfu adroddiad Swyddfa Archwilio Cymru y gallai ysgolion leihau absenoldeb athrawon a’r angen am drefniadau cyflenwi drwy reoli a monitro absenoldeb salwch yn well. Pe bai modd gostwng lefelau absenoldeb salwch yng Nghymru i fod y un fath â Lloegr, mae Swyddfa Archwilio Cymru yn amcangyfrif y byddai angen 60,000 diwrnod yn llai o ddarpariaeth gyflenwi – a gallai hynny arbed £9 miliwn y flwyddyn.

Mae adroddiad y Swyddfa Archwilio yn galw ar Lywodraeth Cymru, awdurdodau lleol ac ysgolion i roi mwy o ystyriaeth i effaith gwersi dan ofal staff cyflenwi ar gynnydd dysgwyr, a gwneud mwy i fonitro i ba raddau mae gwersi’n cael eu haddysgu gan staff cyflenwi, ansawdd y gwersi hynny a’u heffaith ar ddisgyblion.

Mae’r ddau adroddiad yn cyflwyno argymhellion gyda’r nod o leihau amlder ac effaith absenoldeb athrawon, yn cynnwys:

• Gwella’r broses o reoli trefniadau cyflenwi mewn ysgolion, gan gynnwys datblygu polisïau sy’n canolbwyntio ar gynnydd dysgwyr a defnyddio adnoddau’n fwy effeithiol;
• Gwella ansawdd yr addysgu a dysgu mewn gwersi dan ofal staff cyflenwi drwy sicrhau bod gwaith yn cael ei osod ar lefel briodol; a
• Sicrhau bod athrawon cyflenwi’n gallu manteisio ar gyfleoedd hyfforddi a datblygu a chynyddu mynediad at raglenni hyfforddi cenedlaethol sydd ar gael i athrawon ar gontractau parhaol

Meddai Archwilydd Cyffredinol Cymru, Huw Vaughan Thomas, heddiw:

Mae’r adroddiad a gyhoeddir heddiw’n dangos y ddibyniaeth gynyddol ar staff cyflenwi ledled Cymru. Er mwyn defnyddio staff cyflenwi yn effeithlon ac yn effeithiol, mae angen i ysgolion ddeall yn well y rhesymau sydd wrth wraidd absenoldeb athrawon a datblygu trefniadau cyflenwi mwy effeithiol. Bydd hyn yn arbed arian i ysgolion ar yr un llaw ond bydd hefyd yn cael effaith gadarnhaol ar gyrhaeddiad disgyblion.

Meddai Ann Keane, Prif Arolygydd Ei Mawrhydi dros Addysg a Hyfforddiant,

Mae’n amlwg bod disgyblion ysgol gynradd ac uwchradd yn gwneud llai o gynnydd pan fydd athro arferol y dosbarth yn absennol. Mae’n hollbwysig i ni fynd i’r afael ag effaith absenoldeb athrawon er mwyn sicrhau bod safon yr addysg a roddir i bobl ifanc bob amser yn heriol. O ganlyniad, ni fydd unrhyw ddisgybl o dan anfantais pan fydd ei wersi dan ofal athro cyflenwi.

Nodiadau i Olygyddion:

• Paratowyd a chyhoeddwyd adroddiad Estyn, ‘Effaith Absenoldeb Athrawon’, yn dilyn cais am gyngor gan Lywodraeth Cymru yn llythyr cylch gwaith blynyddol y Gweinidog Addysg a Sgiliau i Estyn ar gyfer 2012-13. Mae’n canolbwyntio ar effaith trefniadau cyflenwi ar gynnydd dysgwyr ac mae ar gael yn www.estyn.gov.uk.
• Estyn yw’r Arolygiaeth dros Addysg a Hyfforddiant yng Nghymru. Ein nod yw cyflawni rhagoriaeth i bob dysgwr yng Nghymru trwy ddarparu gwasanaeth arolygu a chyngor annibynnol, o ansawdd uchel.
  Ein gweledigaeth yw cael ein cydnabod trwy arbenigedd ein staff fel llais awdurdodol ar ddysgu yng Nghymru.
• Paratowyd adroddiad Swyddfa Archwilio Cymru, ‘Trefniadau Cyflenwi ar gyfer Absenoldeb Athrawon’, fel rhan o raglen yr Archwilydd Cyffredinol o astudiaethau gwerth am arian ar gyfer Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Mae’n asesu pa mor effeithiol yw trefniadau cyflenwi ac yn cynnwys tueddiadau gwariant, pa mor dda y defnyddir adnoddau a’r goblygiadau ar gyfer strategaethau Llywodraeth Cymru a strategaethau lleol i wella canlyniadau i ddysgwyr. Mae’r adroddiad ar gael yn www.wao.gov.uk
• Cenhadaeth Swyddfa Archwilio Cymru yw hybu gwelliannau, fel y gall pobl yng Nghymru elwa ar wasanaethau cyhoeddus atebol, sy’n cael eu rheoli’n dda ac sy’n cynnig y gwerth am arian gorau posibl. Mae hefyd wedi ymrwymo i ganfod a lledaenu arferion da ledled sector cyhoeddus Cymru.

Yn Adroddiad Blynyddol Prif Arolygydd Addysg a Hyfforddiant Ei Mawrhydi 2011-2012 a gyhoeddwyd heddiw, mae Ann Keane yn adrodd, yn yr ysgolion a arolygwyd eleni, fod y gyfran a gafodd farnau da neu ragorol ychydig yn is na’r llynedd. Mewn ysgolion uwchradd, mae mwy o ysgolion yn dangos eithafion perfformiad rhagorol neu berfformiad anfoddhaol. Mae ysgolion cynradd ac ysgolion arbennig yn gwneud yn well nag ysgolion uwchradd. Ac mewn sectorau eraill, mae safonau’n parhau’n amrywiol.

Mae cryfderau mewn llawer o agweddau ar y ddarpariaeth – yn y Cyfnod Sylfaen a Bagloriaeth Cymru – ac mewn llawer o ysgolion a darparwyr unigol. Mae lles yn nodwedd gref ar draws y sectorau, er mai cyfraddau presenoldeb yw’r agwedd wannaf ar les.

Dywedodd Ann Keane,

“Mae newidiadau i’n fframwaith arolygu, ac yn arbennig cyflwyno arolygiadau dilynol, wedi llwyddo i wneud gwahaniaeth i wella safonau ac ansawdd y ddarpariaeth mewn ysgolion a darparwyr eraill.

“Y llynedd, nodom fod angen ymweliad dilynol ar bron i hanner yr ysgolion a’r darparwyr a arolygwyd gennym, er mwyn gwirio’u cynnydd. Eleni, wrth wneud ymweliadau dilynol, canfuom fod y rhan fwyaf o’r ysgolion wedi gweithredu ar ein hargymhellion a’u bod wedi gwneud digon o gynnydd i beidio â bod angen ymweliad arall. Wrth fynd yn ôl at y darparwyr ôl-16, gwelsom welliannau hefyd mewn dysgu oedolion yn y gymuned a Chymraeg i oedolion.

“Mae angen ymweliad dilynol y flwyddyn nesaf ar oddeutu hanner yr ysgolion a arolygwyd gennym eleni, a hefyd pump o’r wyth awdurdod lleol a arolygwyd.”

Mae’r adroddiad yn amlygu bod safonau ysgrifennu’n parhau’n bryder ar draws pob sector, ac mae plant yn gwneud gormod o gamgymeriadau mewn sillafu, atalnodi a ffurfio llythrennau.

Mae Ms Keane yn parhau:

“Mae nifer o agweddau’n dal i beri pryder, gan gynnwys safonau mewn darllen, ysgrifennu a rhifedd. Mae angen i ysgolion wella o ran cynllunio ffyrdd i ddisgyblion wella’u medrau llythrennedd a rhifedd ar draws pob maes dysgu.”

Mae ansawdd yr arweinyddiaeth yn amrywio ar draws pob sector. Er bod yr adroddiad yn dathlu’r arfer dda sy’n bodoli, mae Ann Keane yn nodi bod llawer i’w wneud eto i wella addysg a hyfforddiant yng Nghymru.

Aiff Ms Keane ymlaen i ddweud:

“Er bod disgwyliadau uchel gan fwyafrif o’r athrawon ac ysgolion, mewn lleiafrif o’r ysgolion cynradd a dros hanner yr ysgolion uwchradd, mae disgwyliadau rhai athrawon yn rhy isel.

“Yng ngallu ac ansawdd yr arweinyddiaeth mae’r ateb. Drwy hyn rwy’n golygu’r arweinyddiaeth sy’n cael ei chynnig gan brifathrawon, penaethiaid, a phrif swyddogion addysg awdurdodau lleol, ond hefyd yr arweinyddiaeth sy’n cael ei chynnig gan athrawon, cynorthwywyr cymorth dysgu, anogwyr dysgu a phawb sy’n gysylltiedig â chyflwyno addysg a hyfforddiant yng Nghymru.

“Dros y deuddeg mis nesaf, byddwn yn annog pob arweinydd, gan gynnwys athrawon ac ymarferwyr eraill, i ddarllen fy Adroddiad Blynyddol a defnyddio’r canfyddiadau a’r enghreifftiau o arfer dda i feddwl ynghylch sut gallan nhw fynd i’r afael â heriau a gwneud gwelliannau pellach.

“Eleni, rydym wedi cynhyrchu pecynnau PowerPoint hefyd. Maent ar gael ar wefan Estyn a gall ysgolion a darparwyr eu defnyddio i ysgogi trafodaeth ynglÅ·n â rhai o’r materion rwyf wedi’u codi yn fy Adroddiad Blynyddol.”

Nodiadau i Olygyddion:

Mae copi llawn o Adroddiad Blynyddol 2011-2012 a gweddarllediad gan Prif Arolygydd Ei Mawrhydi yn cael eu cyhoeddi ar wefan Estyn.

Estyn yw’r Arolygiaeth Addysg a Hyfforddiant ar gyfer Cymru. Ein nod yw cyflawni rhagoriaeth i bawb mewn dysgu yng Nghymru. Rydym yn gwneud hyn trwy ddarparu gwasanaeth arolygu a chyngor annibynnol, o ansawdd uchel.

Ein gweledigaeth yw cael ein cydnabod trwy arbenigedd ein staff fel llais awdurdodol ar ddysgu yng Nghymru.

Rydym yn annibynnol ar, ond yn cael ein hariannu gan Lywodraeth Cymru (o dan Adran 104 Deddf Llywodraeth Cymru 1998).
 

Astudiaethau achos o arfer orau

• Ysgol Bryngwyn, Sir Gaerfyrddin
• Ysgol Y Castell, Sir Gaerfyrddin – Blaenoriaethau a Darpariaeth, tud 17
• Ysgol Uwchradd Cathays, Caerdydd – Blaenoriaethau a Darpariaeth, tud 17
• Ysgol Gynradd Mount Stuart, Caerdydd – Blaenoriaethau a Darpariaeth, tud 17
• Ysgol Gynradd Peter Lea, Caerdydd – Gweithgareddau arolygu dilynol, tud 4
• Ysgol Arbennig Tŷ Gwyn, Caerdydd
• Ysgol y Gadeirlan, Caerdydd
• Cylch Meithrin Penllwyn, Ceredigion – Follow-up inspection activities, p10
• Ysgol Comins Coch, Ceredigion
• Ysgol Gynradd Sirol Plascrug, Ceredigion
• Ysgol Bryn Elian, Conwy – Blaenoriaethau a Darpariaeth, tud 17
• Ysgol Melyd, Sir Ddinbych – Blaenoriaethau a Darpariaeth, tud 17
• Ysgol Friars, Gwynedd – Gweithgareddau arolygiad dilynol, tud 7
• Ysgol Gyfun Gymunedol Cwrt Sart, Castell-nedd Port Talbot – Blaenoriaethau a Darpariaeth, tud 17
• Ysgol Gyfun Sandfields, Castell-nedd Port Talbot
• Ysgol Gynradd St Woolos, Casnewydd – Blaenoriaethau a Darpariaeth, tud 17
• Ysgol Y Preseli, Sir Benfro – Adran gweithgarwch dilynol
• Ysgol Gynradd Gymunedol Tafarn-sbeit, Sir Benfro – Adroddiad sector, p6
• Ysgol Gynradd yr Eglwys yng Nghymru Priordy, Powys – Gweithgareddau arolygu dilynol, tud 4
• Ysgol Gynradd Llwynypia, Rhondda Cynon Taff – Blaenoriaethau a Darpariaeth, tud 17
• Cylch Meithrin Ynysybwl, Rhondda Cynon Taff
• Ysgol Gyfun Treorci, Rhondda Cynon Taff
• Ysgol Gyfun Cefn Hengoed, Abertawe
• Coleg Gŵyr, Abertawe
• Uned Cyfle i Famau Ifanc, Wrexham

Ar hyn o bryd, caiff ysgolion a darparwyr eu harolygu bob chwe mlynedd. Er mai dim ond rhybudd o 20 diwrnod gwaith o arolygiad a gaiff ysgolion a darparwyr, gallant yn aml ragweld pryd y cynhelir yr arolygiad nesaf.

Mae’r ymgynghoriad hefyd yn argymell lleihau yr amser y bydd gan ysgol neu ddarparwr i baratoi cynllun gweithredu wedi’r arolygiad (ar hyn o bryd, gall gymryd hyd at 80 diwrnod gwaith).

Meddai Ann Keane, Prif Arolygydd Estyn:

“Mae arolygiad annibynnol yn elfen hanfodol er mwyn hyrwyddo gwelliant mewn addysg a hyfforddiant.

 

“Gallwn weld eisoes effaith bositif ein proses arolygu yn y ddarpariaeth well a geir yn yr ysgolion hynny a gafodd gymorth ychwanegol drwy arolygiadau dilynol.

 

“Pan newidiwyd y broses arolygu gennym ym mis Medi 2010, roeddem am weithio mewn partneriaeth gydag ysgolion a darparwyr drwy gryfhau’r broses hunanarfarnu, datblygu eu medrau a’u gwybodaeth drwy arolygiadau gan gymheiriaid, defnyddio enwebeion a hyrwyddo arfer sy’n arwain y sector.

 

“Mae hwn yn ymgynghoriad pwysig sydd â’r potensial i newid y ffordd yr ydyn ni’n arolygu, lleihau’r straen ar athrawon a lleihau’r demtasiwn i ysgolion baratoi’n ormodol ar gyfer arolygiad gan y byddai’n anoddach rhagweld pryd y byddai’r arolygiad yn digwydd.

 

“Dwi am annog pob rhiant, dysgwr a darparwyr addysg a hyfforddiant i gymryd rhan yn yr ymgynghoriad.

Meddai’r Gweinidog Addysg Leighton Andrews:

“Dwi am weld gwelliant mewn safonau a pherfformiad yn y maes addysg yng Nghymru. Am y rheswm hwnnw, mae’n hanfodol bod proses arolygu Estyn, sydd eisoes yn un gadarn, mor drylwyr â phosib.

 

“Er mwyn i’n hysgolion a’n darparwyr lwyddo a darparu ar gyfer ein dysgwyr, mae angen iddynt fod o’r safon uchaf a chael eu hasesu’n iawn ac yn deg. Mae’r ymgynghoriad newydd hwn yn holi sut y gallwn ni ac Estyn wneud i hynny ddigwydd.”

Mae’r ymgynghoriad ar gael i’w lawrlwytho yma ac mae’n cynnwys holiaduron pwrpasol i ddysgwyr a rhieni a gweithwyr proffesiynol yn y maes addysg.

Mae Estyn wedi ymrwymo i gael barn rhanddeiliaid cyn gwneud unrhyw newidiadau i’r broses arolygu. Unwaith y bydd yr ymgynghoriad wedi dod i ben, bydd Estyn yn gwerthuso’r adborth i benderfynu pa newidiadau, os o gwbl, ddylid eu gwneud. Os oes angen gwneud unrhyw newidiadau yn dilyn yr ymgynghoriad, mae’n bosib y bydd angen i Lywodraeth Cymru ddiwygio’r rheoliadau a’r ddeddfwriaeth bresennol. Mae Estyn a Llywodraeth Cymru yn cynnal yr ymgynghoriad hwn ar y cyd er mwyn osgoi dyblygu gwaith.

 

Nodiadau i Olygyddion:
 

Estyn yw’r Arolygiaeth Addysg a Hyfforddiant yng Nghymru. Ein nod yw cyflawni rhagoriaeth i bawb mewn dysgu yng Nghymru. Rydym yn gwneud hyn trwy ddarparu gwasanaeth arolygu a chyngor annibynnol, o ansawdd uchel.

Ein gweledigaeth yw cael ein cydnabod trwy arbenigedd ein staff fel llais awdurdodol ar ddysgu yng Nghymru.

Rydym yn annibynnol ar, ond yn cael ein hariannu gan Lywodraeth Cynulliad Cymru (o dan Adran 104 Deddf Llywodraeth Cymru 1998).

Mae Arfer dda mewn mathemateg yng nghyfnod allweddol 4 yn tynnu sylw at yr heriau a wynebir wrth godi safonau mewn mathemateg ledled Cymru, ac mae’n cynnwys astudiaethau achos o arfer orau mewn ysgolion uwchradd.

Dywed Ann Keane, y Prif Arolygydd,

“Mae llawer o gyflogwyr Cymru yn pryderu ynglŷn â’r diffyg medrau mathemategol a ddangosir gan gyflogeion. Dengys ymchwil fod rhyw 44% o gyflogwyr wedi gorfod buddsoddi mewn hyfforddiant medrau rhifedd ar gyfer y rhai sy’n gadael yr ysgol a’r coleg (Building for Growth: business priorities for education and skills, Education and skills survey 2011). Fe wnaeth canlyniadau PISA yn 2009 hefyd gadarnhau bod cyrhaeddiad yng Nghymru gryn dipyn y tu ôl i weddill y DU mewn mathemateg.

 

“Er bod safonau mewn mathemateg yn siomedig, mae’n galonogol gweld pocedi o arfer dda yn ein hysgolion uwchradd. Gydag addysgu a chynllunio da, gall ysgolion helpu disgyblion i gyflawni’u potensial llawn.

 

“Rwyf yn annog pob athro a phob pennaeth i ddarllen ein hadroddiad a’r astudiaethau achos, fel rhan o’u hymdrech i godi safonau a gwella addysgu mathemateg.”

Mae un o’r astudiaethau achos yn yr adroddiad yn tynnu sylw at yr arfer dda yn Ysgol Gyfun Esgob Gore, Abertawe, lle llwyddodd 20% o ddisgyblion i ennill graddau A * neu A mewn TGAU mathemateg yn 2012. Gosodir graddau targed i ymgyrraedd atynt i ddisgyblion ar draws yr holl bynciau, ac adolygir eu cynnydd deirgwaith y flwyddyn gan uwch arweinwyr a rhieni/gwarcheidwaid. O ganlyniad, gellir nodi a mynd i’r afael â thangyflawni yn gynnar. Mae’r ysgol 15 pwynt canran o flaen ysgolion eraill yn ei theulu ar gyfer cyrhaeddiad ar radd C ac uwch mewn mathemateg.

Mae’r adroddiad yn tynnu sylw hefyd at yr heriau penodol o ran codi safonau mathemateg mewn ysgolion ledled Cymru. Daw’r arolygwyr i’r casgliad fod diffyg cefnogaeth i ddatblygiad proffesiynol mathemateg athrawon, boed o ysgolion eraill, awdurdodau lleol neu gonsortia rhanbarthol. Mae’r adroddiad yn argymell bod mwy o gymorth, cyngor a chyfleoedd datblygiad proffesiynol yn cael eu darparu i ysgolion.

Mae adroddiad Estyn yn cynnwys cyfres o argymhellion pellach i ysgolion, yn ymwneud ag ansawdd addysgu a dysgu, defnyddio asesu i fonitro cynnydd disgyblion ac arfer orau.

Nodiadau i Olygyddion:

Ynglŷn â’r adroddiad

• Cafodd adroddiad Estyn Arfer dda mewn mathemateg yng nghyfnod allweddol 4 ei gomisiynu gan Lywodraeth Cynulliad Cymru ac mae ar gael yn llawn yma.
• Mae’r canfyddiadau a’r argymhellion yn yr adroddiad yn defnyddio gwybodaeth o ymweliadau ag 18 o ysgolion uwchradd. Roedd gan yr ysgolion a ddewiswyd ar gyfer yr arolwg ganlyniadau cadarn mewn mathemateg. Mae’r sampl yn ystyried lleoliad daearyddol, cefndir economaidd-gymdeithasol, maint yr ysgol a chyd-destun ieithyddol. Yn ystod yr ymweliadau hyn, fe wnaeth yr Arolygwyr:
  • arsylwi gwersi yng nghyfnod allweddol 4;
  • adolygu llyfrau a dogfennaeth adrannau;
  • cyfarfod â grwpiau cynrychioliadol o ddisgyblion; a
  • chynnal trafodaethau gydag arweinwyr canol ac uwch arweinwyr.
  • Cafwyd tystiolaeth ychwanegol o’r canlynol:
  • Canlyniadau TGAU ar ddiwedd cyfnod allweddol 4, asesiadau athrawon y Cwricwlwm Cenedlaethol yng nghyfnod allweddol 3; ac
  • adolygiad o’r Cwricwlwm Cenedlaethol ar gyfer mathemateg yng nghyfnod allweddol 3.

Astudiaethau achos:

• Ysgol Gyfun Porthcawl, Pen-y-bont ar Ogwr
• Ysgol Uwchradd Llanisien, Caerdydd
• Ysgol Uwchradd Radur, Caerdydd
• Ysgol Bryngwyn, Sir Gaerfyrddin
• Ysgol Gyfun Gymraeg Bro Myrddin, Sir Gaerfyrddin
• Ysgol Eirias, Conwy
• Ysgol Uwchradd Dyffryn, Casnewydd
• Ysgol Gyfun Treorci, RhCT
• Ysgol Gyfun Esgob Gore, Abertawe
• Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed, Abertawe

Gwybodaeth am Estyn

Estyn yw’r Arolygiaeth Addysg a Hyfforddiant ar gyfer Cymru. Ein nod yw cyflawni rhagoriaeth i bawb mewn dysgu yng Nghymru. Rydym yn gwneud hyn trwy ddarparu gwasanaeth arolygu a chyngor annibynnol, o ansawdd uchel.

Ein gweledigaeth yw cael ein cydnabod trwy arbenigedd ein staff fel llais awdurdodol ar ddysgu yng Nghymru.

Rydym yn annibynnol ar Lywodraeth Cynulliad Cymru ond cawn ein hariannu ganddi (o dan Adran 104 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 1998).

Am ragor o wybodaeth ewch i’n gwefan www.estyn.gov.uk

Adroddiad Estyn, Gweithio gyda’n gilydd i fynd i’r afael ag effaith tlodi ar gyflawniad addysgol yw’r trydydd mewn cyfres sy’n bwrw golwg ar dlodi plant. Mae’n edrych ar y gwaith mewn partneriaeth rhwng ysgolion, awdurdodau lleol ac asiantaethau allanol i fynd i’r afael ag effaith tlodi ar gyrhaeddiad ac mae’n cynnwys astudiaethau achos ar arfer orau.

Meddai Ann Keane, y Prif Arolygydd,

“Mae’r cyswllt rhwng difreintedd a thangyflawni addysgol mor gadarn ag y bu erioed. Gwyddom nad yw dysgwyr difreintiedig yn cyflawni cystal â’u cymheiriaid er bod y bwlch rhwng perfformiad dysgwyr sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a’r rhai nad ydynt wedi culhau ychydig.

 

“Rwy’n annog pob pennaeth ac uwch arweinydd i ystyried pa mor dda y mae eu hysgol yn deall anghenion dysgwyr difreintiedig ac i arfarnu pa mor dda y maent yn gweithio gydag asiantaethau allanol fel yr eir i’r afael ag effaith tlodi ar gyflawniad yn fwy effeithiol.”

Mae ysgolion sydd wedi llwyddo i wella perfformiad dysgwyr difreintiedig yn canolbwyntio ar anghenion disgyblion unigol. Mae’r ysgolion hyn yn dewis aelod pwrpasol o staff i gydlynu gwaith gyda gwasanaethau allanol, sy’n eu helpu i ddeall a monitro’r holl gymorth y mae disgyblion yn ei gael.

Mae darparwyr sydd wedi cynnwys teuluoedd ym mywyd yr ysgol wedi sylwi ar welliannau yn hyder disgyblion, yn eu hagwedd at ddysgu ac yn eu cyfraddau presenoldeb. Er enghraifft, cyflwynodd Ysgol Gynradd Pillgwenlly, Casnewydd, ystafell annog y teulu, a wnaeth alluogi plant i weithio ochr yn ochr â’u rhieni. Mae’r ysgol wedi sylwi ar gynnydd mewn cyfraddau presenoldeb o ganlyniad.

Hefyd, darganfu’r adroddiad nad yw awdurdodau lleol bob amser yn rhannu gwybodaeth am ddysgwyr difreintiedig gydag asiantaethau eraill. Yn ogystal, nid oes digon o gyfleoedd hyfforddi i arweinwyr ysgol ddysgu am fynd i’r afael ag effaith tlodi.

Caiff nifer o argymhellion ar gyfer ysgolion, awdurdodau lleol a chonsortia eu hamlygu yn yr adroddiad llawn, gan gynnwys argymhelliad y dylai ysgolion weithio’n agosach gydag ysgolion partner i ddatblygu dull cyffredin a gweithio gydag asiantaethau eraill i gynnwys teuluoedd difreintiedig yn fwy ym mywyd yr ysgol.

Nodiadau i Olygyddion:

Ynglŷn â’r adroddiad

• Comisiynwyd adroddiad Estyn Gweithio gyda’n gilydd i fynd i’r afael ag effaith tlodi ar gyflawniad addysgol gan Lywodraeth Cynulliad Cymru ac mae ar gael yn llawn yma.
• Mae’r adroddiad hwn wedi’i seilio ar dystiolaeth o:
  • ymweliadau â sampl gynrychioliadol o 26 ysgol, craffu ar ddata ac adroddiadau arolygiadau ysgolion a gwasanaethau addysg awdurdodau lleol.
  • ymweliadau â chwe awdurdod lleol â lefelau difreintedd uchel.

• Astudiaethau achos:

  • Ysgol Gynradd Pillgwenlly, Casnewydd
  • Ysgol Gynradd Treorci, Rhondda Cynon Taf
  • Ysgol Gynradd Alexandra, Wrecsam
  • Awdurdod Lleol Castell-nedd Port Talbot

Dolenni

• Mynd i’r afael â thlodi ac anfantais mewn ysgolion: cydweithio â’r gymuned a gwasanaethau eraill – Gorffennaf 2011
• Arfer effeithiol wrth fynd i’r afael â thlodi ac anfantais mewn ysgolion – Tachwedd 2012

Ynglŷn ag Estyn

Estyn yw Arolygiaeth Addysg a Hyfforddiant Cymru. Ein nod yw cyflawni rhagoriaeth mewn dysgu i bawb yng Nghymru. Gwnawn hyn drwy gynnig gwasanaeth cyngor ac arolygu annibynnol, o ansawdd uchel.

Ein gweledigaeth yw cael ein cydnabod fel llais awdurdodol ar ddysgu yng Nghymru drwy arbenigedd ein staff.

Cawn ein hariannu gan, ond rydym yn annibynnol ar Lywodraeth Cynulliad Cymru (o dan Adran 104 Deddf Llywodraeth Cymru 1998).

For further information please visit our website www.estyn.gov.uk