Arfer effeithiol Archives - Page 69 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae Glasllwch Primary School mewn ardal breswyl ar ochr ogleddol dinas Casnewydd. Mae 210 o ddisgyblion 4 – 11 oed yn yr ysgol, sy’n cael eu haddysgu mewn saith dosbarth un oedran.

Ar hyn o bryd, mae gan 1% o ddisgyblion hawl i gael prydau ysgol am ddim. Mae gan 16% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol. Daw’r rhan fwyaf o ddisgyblion o gartrefi Saesneg. Nid oes unrhyw ddisgyblion yn siarad Cymraeg fel eu mamiaith ac mae ychydig iawn ohonynt o gefndir ethnig lleiafrifol neu’n dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol.

Mae arweinyddiaeth ar bob lefel yn rhan annatod o’r safonau cyson uchel a gyflawnir ar draws yr ysgol. Mae’r Pennaeth wedi cyfleu gweledigaeth glir i staff, llywodraethwyr a rhieni am ddisgwyliadau uchel. Mae hyn yn sicrhau ymdrech ddygn i wella sy’n ganolog i fywyd yr ysgol. O ganlyniad, mae llawer o ddisgyblion yn cyflawni uwchlaw lefelau disgwyliedig yn asesiadau athrawon y Cwricwlwm Cenedlaethol, mae safonau lles yn rhagorol a gweithdrefnau ar gyfer hunanarfarnu a chynllunio ar gyfer gwella yn rhagorol.

Mae’r ysgol yn rhoi pwyslais cryf ar arweinyddiaeth ddosbarthedig effeithiol. Mae hyn yn hyrwyddo diwylliant dysgu proffesiynol cryf ar draws yr ysgol. Mae gan bob un o’r staff rolau a disgrifiadau swydd diffiniedig sy’n cael eu hadolygu’n rheolaidd trwy drefniadau rheoli perfformiad ac sydd wedi’u teilwra i yrru blaenoriaethau’r cynllun datblygu ysgol yn eu blaen.

Natur strategaeth neu weithgaredd a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector

Mae’r strwythur staffio presennol wedi cael ei ad-drefnu i feithrin gallu arwain ar draws yr ysgol a bodloni anghenion yr ysgol yn fwy effeithiol. Mae gan bob aelod o’r tîm arweinyddiaeth ddisgrifiadau swydd wedi’u diffinio’n glir a dealltwriaeth dda o’u cyfrifoldebau strategol a’u hatebolrwydd, gan gynnwys rheoli perfformiad, monitro, arfarnu ac adolygu. Caiff staff ddatblygiad proffesiynol defnyddiol i’w cynorthwyo â’u rolau arwain yn eu meysydd cyfrifoldeb. Mae cyfarfodydd rheoli wythnosol yn canolbwyntio ar wella’r ysgol a chodi safonau yn unol â blaenoriaethau’r cynllun datblygu ysgol.

Caiff pynciau’r cwricwlwm eu grwpio gyda’i gilydd o dan y meysydd dysgu canlynol: cyfathrebu a diwylliant, arloesedd a datrys problemau, ac archwilio ac ymholi.

Caiff pob un o’r staff a’r llywodraethwyr eu neilltuo i’r timau hyn yn unol â’u harbenigedd neu feysydd diddordeb. Mae staff unigol yn arwain ar bynciau penodol ym mhob maes. Caiff rolau a chyfrifoldebau o fewn timau eu nodi gan arweinwyr tîm yn unol â’r agwedd ar hunanarfarnu yr ymgymerir â hi. Caiff amserlenni hunanarfarnu eu llunio ochr yn ochr â chynlluniau gweithredu blaenoriaethol sy’n cael eu nodi o ganlyniad i hunanarfarnu ysgol gyfan.

Mae amserlen ffocysedig ar gyfer cyfarfodydd a hyfforddiant staff yn sicrhau bod pob un o’r staff yn wybodus am faterion ysgol (blaenoriaethau) a’u bod yn cael datblygiad proffesiynol effeithiol yn unol ag anghenion yr ysgol. Mae arweinwyr y Cyfnod Sylfaen a chyfnod allweddol 2 yn cyfarfod yn rheolaidd â staff hefyd i sicrhau bod mentrau’n cael eu rhoi ar waith yn effeithiol gyda deilliannau cadarnhaol. Mae timau’n gweithio gyda’i gilydd i fyfyrio ar arfer bresennol ac yn ei diwygio neu’n ei gwella er mwyn cyflawni safonau uchel o ran addysgu a dysgu.

Caiff myfyrio parhaus ei annog a’i harfer gan bob un o’r staff. Mae rhannu arfer orau trwy arsylwadau ystafell ddosbarth, deialog broffesiynol a gwaith tîm yn creu hinsawdd gefnogol sydd wedi’i seilio ar ddidwylledd a gonestrwydd.

Mae’r strwythur staffio yn cynnwys tîm o gynorthwywyr addysgu cymwys a phrofiadol. Mae tri chynorthwyydd addysgu lefel uwch a dau gynorthwyydd addysgu lefel tri yn cyflenwi’n rhagorol ar gyfer cynllunio, paratoi ac asesu, rhyddhau rheolwyr, datblygiad proffesiynol parhaus a salwch. Mae hyn yn sicrhau parhad o ran y dull addysgu a dysgu ac fe gaiff effaith gadarnhaol ar les a safonau disgyblion. Nid yw’r ysgol wedi cael unrhyw gyllideb cyflenwi am y chwe blynedd diwethaf gan fod yr holl waith cyflenwi’n cael ei wneud yn yr ysgol. Mae gan y cynorthwywyr addysgu lefel uwch gyfrifoldebau arwain ar gyfer Cymraeg ail iaith, rhaglenni ymyrraeth a phrofion ar gyfer disgyblion ag ADY.

Mae diwrnod HMS blynyddol dynodedig ym mis Mai bob blwyddyn yn cynnwys pob un o’r staff a’r llywodraethwyr yn gweithio gyda’i gilydd i arfarnu cynlluniau gweithredu’r flwyddyn flaenorol i nodi cryfderau a meysydd i’w datblygu ar draws yr ysgol. O ganlyniad, caiff blaenoriaethau eu nodi ar gyfer y flwyddyn ganlynol ac fe gaiff cynlluniau gweithredu eu llunio.

Mae cynnwys pob un o’r staff a’r llywodraethwyr yn gweithio gyda’i gilydd yn galluogi proses effeithiol a thryloyw.

Mae’r corff llywodraethol yn gweithio’n agos iawn gyda’r tîm arweinyddiaeth ac mae’n dwyn yr ysgol i gyfrif yn drylwyr. Mae gan lywodraethwyr ddealltwriaeth ragorol o ddarpariaeth ar draws yr ysgol ac maent yn ceisio sicrhau gwelliannau mewn safonau ac ansawdd yn barhaus. Maent wedi datblygu system rheoli dogfennau a gwybodaeth ar-lein arloesol er mwyn iddynt allu mynd yn gyflym at yr holl ddeunydd perthnasol. Mae’r system hon yn galluogi cydweithio olrheiniadwy ar ddogfennau’r corff llywodraethol sy’n hyrwyddo cyfranogiad ehangach ac yn cynyddu effeithlonrwydd.

Rhoddir cyfleoedd rheolaidd i ddisgyblion ymgymryd â rolau arwain yn yr ystafell ddosbarth ac ar draws yr ysgol. Caiff gweithgareddau rheolaidd llais y disgybl eu cynllunio yn y cwricwlwm. Caiff disgyblion ddweud eu barn ynglŷn â’r hyn y mae arnynt eisiau ei ddysgu, sut maent am ddysgu a sut maent am gofnodi eu canfyddiadau. Caiff hyn effaith gadarnhaol ar les a safonau disgyblion.

Mae gan grwpiau cyfranogiad disgyblion ran weithredol mewn cyfleu prosiectau ymchwil a’u canfyddiadau i arweinwyr, staff a rhieni’r ysgol ac ysgolion eraill. Cânt eu cynnwys yn effeithiol mewn gwneud penderfyniadau am yr amgylchedd dysgu, sut mae disgyblion yn dysgu orau, iechyd a hylendid, gwella darllen, ymddygiad ysgol ac effaith brecwast ar ddisgyblion yn canolbwyntio yn y dosbarth.

Effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr

Mae arfer yr ysgol o ran arweinyddiaeth ddosbarthedig wedi cael effaith gadarnhaol ar y canlynol:

  • Safonau cyson uchel, sydd gryn dipyn uwchlaw safonau lleol a chenedlaethol
  • Cysondeb mewn cynllunio, addysgu, dysgu ac asesu
  • Diwylliant dysgu proffesiynol ar y cyd
  • Hinsawdd yn seiliedig ar barch, didwylledd ac ymddiriedaeth ar y ddwy ochr

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae Christchurch (C.I.W.) Voluntary Aided Primary School yn gwasanaethu ardal ganolog Abertawe. O’r 140 o ddisgyblion ar y gofrestr, mae 67% ohonynt yn byw mewn ardaloedd o ddifreintedd cymdeithasol uchel, mae gan 12% ohonynt hawl i gael prydau ysgol am ddim, mae 22% ohonynt yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol, ac mae gan tua 27% ohonynt anghenion dysgu ychwanegol.

Yn Ysgol Christchurch, rydym yn ymdrechu i fodloni anghenion pob disgybl a’u galluogi i gyflawni eu llawn botensial yn ddeallusol, yn gymdeithasol, yn ysbrydol, yn emosiynol ac yn gorfforol. Nodwyd bod gan 27% o blant anghenion dysgu ychwanegol, gan gynnwys anawsterau emosiynol a chymdeithasol, felly gwnaethom gyflwyno dull arloesol i fynd i’r afael â’r dylanwadau sylfaenol sy’n effeithio ar ymddygiad disgyblion ac yn cyfyngu ar eu gallu i wireddu eu potensial, o bryd i’w gilydd.

Natur strategaeth neu weithgaredd a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector

Caiff Cerdd a Therapi Cerdd eu defnyddio i wrthweithio dau brif rwystr rhag dysgu: helbul emosiynol a’r ymddygiad amhriodol cysylltiedig. Cerdd yw’r cyfrwng ar gyfer ymgysylltu â’r plant. Caiff ei ddefnyddio i strwythuro eu datblygiad cymdeithasol ac emosiynol ac, yn ei dro, eu dilyniant. Mae’r broses hon yn cynnwys pedwar prif gam.

  • Meithrin perthynas drwy therapi cerdd byrfyfyr.
  • Siarad am emosiynau ac archwilio anawsterau.
  • Dechrau dysgu fel grŵp drwy gerdd.
  • Perfformio.

Caiff disgyblion sy’n cael therapi cerdd eu nodi gan athrawon dosbarth drwy gyfathrebu â’r CydAAA, therapydd cerdd cymwysedig a’r pennaeth. Caiff sesiynau eu cynnal yn unigol, mewn parau neu mewn grwpiau bach, yn ôl anghenion y plentyn. Mae’r disgyblion yn darganfod lle diogel drwy’r gerddoriaeth i archwilio eu teimladau a dysgu strategaethau i reoli eu hymddygiad eu hunain.

Mae disgyblion sy’n cael therapi cerdd hefyd yn perfformio yn y ‘Grŵp Clychau’. Mae’r grŵp hwn yn helpu disgyblion i wella eu gallu i ganolbwyntio, meithrin sgiliau perthynas a chael profiad o sut y caiff rheolau eu gwneud mewn grŵp. Yn ogystal, mae’n adeiladu hunan-barch ac yn rhoi cyfle iddynt berfformio a chyflawni.

Effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr

Caiff disgyblion eu hasesu ar ddechrau’r therapi dan bedwar pennawd datblygu: gwybyddol, emosiynol, cymdeithasol a cherddoroldeb. Ar ôl chwe mis o therapi cerdd yn unig, roedd pob un o’r disgyblion yn dangos gwelliant sylweddol ar eu sgorau gwaelodlin. Roedd hyn yn amlwg yn eu hymddygiad yn yr ysgol o ddydd i ddydd. Gwnaethom nodi mwy o ymdeimlad o gyfiawnder, mwy o empathi tuag at eraill, a gallu gwell i ymddiried mewn eraill wrth alluogi eraill i ddibynnu arnynt. Yn ei dro, gwnaethom nodi bod eu hymddygiad yn yr ystafell ddosbarth yn well, a chanolbwyntio’n well oedd y brif fantais.

Mae’r disgyblion eu hunain yn teimlo eu bod wedi gwneud cynnydd ac maent yn edrych ymlaen at y sesiynau.

Isod, ceir rhai dyfyniadau gan y disgyblion eu hunain.

‘Mae’n tawelu eich ymennydd er mwyn i chi feddwl mwy’. – Disgybl Blwyddyn 6
‘Mae’r gerddoriaeth yn gwthio’r pryderon o’m pen ac mae fy mhen yn teimlo’n llawn cerddoriaeth’. – Disgybl Blwyddyn 5
‘Mae’n fy helpu i ymbwyllo. Weithiau, dw i’n cynhyrfu am bethau ac mae’r sesiynau’n fy helpu i ymdopi â phethau’. – Disgybl Blwyddyn 6
‘‘Rydym yn gweithio’n well fel tîm’. – Disgybl Blwyddyn 5

Mae ymchwil ac arfer wedi dangos bod therapi cerdd yn ddull effeithiol o leihau’r pryderon a’r ymddygiad cysylltiedig sy’n deillio o helbul emosiynol. Bu hyn yn amlwg yn y cynnydd a wnaed gan y plant yn Christchurch y nodwyd bod ganddynt anawsterau cymdeithasol ac emosiynol. Rydym wedi gweld gwelliannau yn yr ystafell ddosbarth ac yn ystod amser chwarae, a chredwn fod targedu gwraidd y broblem yn ateb tymor hwy mwy effeithiol na rheoli’r symptomau â disgyblaeth fwy traddodiadol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gynradd Llanyrafon yn nhref Cwmbrân yn Nhorfaen, ac mae’n darparu addysg ar gyfer 370 o ddisgyblion 4-11 oed. Mae’r ysgol yn un boblogaidd, gyda 64% o’r disgyblion presennol yn dod o’r tu allan i’w dalgylch. Mae’r nifer ar y gofrestr wedi cynyddu’n raddol dros 5 mlynedd. Yn gyffredinol, mae sgorau gwaelodlin disgyblion wrth ddechrau yn yr ysgol yn dda o gymharu â chyfartaleddau’r Awdurdod Lleol. Mae gan ryw 5.4% o blant yr hawl i gael prydau ysgol am ddim. Mae’r Saesneg yn iaith ychwanegol i ryw 4% o blant, ac nid oes unrhyw blant yn siarad Cymraeg fel mamiaith. Nodwyd bod gan ryw 31% o blant anghenion dysgu ychwanegol.

Yn ogystal ag ymateb i’r alwad o’r byd masnach a diwydiant am fwy o entrepreneuriaid o Gymru, nododd yr ysgol gyfle i ddatblygu safon medrau sylfaenol a medrau allweddol y plant mewn cyd-destun go iawn ac ystyrlon.

Mabwysiadodd yr ysgol Fenter Busnes fel cyfrwng i sicrhau gwelliant mewn Llythrennedd (yn enwedig llefaredd ac ysgrifennu), Rhifedd, Medrau Meddwl, TGCh a datblygu agweddau ar addysg bersonol a chymdeithasol – yn ychwanegol at wella medrau dysgu annibynnol y disgyblion.

Mae datblygu prosiectau Menter Busnes yn cefnogi datganiad cenhadaeth yr ysgol yn llawn:

DYSGU AR GYFER BYWYD; YMRWYMIAD I RAGORIAETH

Natur strategaeth neu weithgaredd a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector

Yn Ysgol Gynradd Llanyrafon, mae menter busnes yn digwydd ym mhob grŵp blwyddyn a chynigia gyfleoedd i ddisgyblion gymhwyso a datblygu eu medrau mewn cyd-destunau go iawn ac ystyrlon. Caiff disgyblion eu hannog i weithio’n annibynnol, i ddewis â phwy maent yn dymuno gweithio a chyfrannu at y prosesau cynllunio ac asesu. Mae’r plant yn cael eu hannog i gyflwyno, trafod a cheisio atebion i broblemau a osodwyd o fewn cyd-destunau go iawn a heriol.

Mae disgyblion yn cael cyfle i gyfranogi mewn menter busnes nifer o weithiau yn ystod eu hamser yn yr ysgol hon, ac mae hyn yn annog disgyblion i adeiladu ar eu profiadau, eu gwybodaeth a’u llwyddiannau blaenorol. Dros yr wyth mlynedd diwethaf, mae prosiectau wedi galluogi’r ysgol i ddatblygu cysylltiadau da iawn gyda’r gymuned leol drwy ymweliadau gan fusnesau ac entrepreneuriaid lleol. Mae’r ysgol yn datblygu’r fframwaith llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm ond roedd wedi ymgorffori medrau 3-19 yn flaenorol, fel bod holl elfennau’r prosiect menter busnes yn seiliedig ar fedrau. Mae’r staff yn cynllunio ar y cyd er mwyn sicrhau parhad a chydlyniant.

Un amcan clir fu datblygu medrau ysgrifennu a llefaredd disgyblion. Mae’r cyd-destun bywyd go iawn yn cynnig cyfleoedd perthnasol ac ysgogol i’r staff annog disgyblion i ysgrifennu’n rhugl yn ogystal â’u cyflwyno i fedrau llefaredd lefel uchel oedolion a phlant mewn sefyllfaoedd ffurfiol ac anffurfiol. Mae disgyblion o bob gallu yn cyfranogi ac yn cael y cyfle i chwarae rhan arweiniol. Mae hyn yn gwella eu medrau bywyd yn fawr, ac yn gwella eu hyder a’u lles.

Wrth ymgymryd â phrosiectau menter busnes, mae disgyblion yn cymryd perchnogaeth lawn ar y broses. Byddant yn gwneud y canlynol:

  • ymdrin â chyllidebau;
  • trafod benthyciadau a chyfraddau llog gydag oedolion;
  • caffael cynhyrchion;
  • defnyddio arddull ysgrifennu llythyrau ffurfiol i ymgeisio am swyddi o fewn cwmni;
  • defnyddio TGCh mewn cyd-destun go iawn i gyflwyno cynlluniau busnes/anfon negeseuon
  • e-bost at gwmnïau;
  • gweithio gyda’i gilydd i gynllunio strategaethau marchnata;
  • defnyddio medrau creadigol i hysbysebu a hyrwyddo’u cynnyrch/cynhyrchion; a
  • chyfranogi mewn cyfweliadau swyddi.

Pen draw’r prosiect yw bod disgyblion yn gwahodd rhieni a’r gymuned yn ehangach i fynychu prynhawn lle maent yn gwerthu eu cynhyrchion. Codwyd £2,000 mewn un prynhawn yn ystod y digwyddiad gwerthu diwethaf yn yr Haf 2013.

Y disgyblion sy’n penderfynu beth i’w wneud â’r elw. Mae enghreifftiau o sut caiff yr elw ei wario yn cynnwys: talu i’r dosbarth fynychu’r sinema a phrynu eitemau fel gemau gwlyb amser chwarae a chelfi awyr agored. Mae hyn yn sicrhau bod disgyblion yn cynnal ymdeimlad gwirioneddol o reolaeth a pherchnogaeth.

Mae disgyblion yn dangos llawer iawn o fwynhad, ffocws ac ymrwymiad wrth gyfranogi mewn prosiectau menter busnes, ac mae hyn yn effeithio’n hynod gadarnhaol ar eu lles.

Effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr

Mae cyfranogi yn y prosiect menter busnes wedi cael effaith sylweddol ar ddatblygu lles y disgyblion a’u medrau cymdeithasol a medrau bywyd.

Barnodd Estyn bod medrau cymdeithasol a medrau bywyd y disgyblion yn “rhagorol”.

Trwy gyfranogi mewn prosiectau olynol, mae disgyblion yn dangos safonau llefaredd rhagorol. Disgrifiodd Estyn fedrau llefaredd disgyblion ar ddiwedd CA2 yn rhai “eithriadol”.

Mae ysgrifennu mewn cyd-destun go iawn wedi cefnogi datblygiad y disgyblion, gyda’r rhan fwyaf o blant yn cyflawni o leiaf 2 is-lefel bob blwyddyn mewn ysgrifennu. Mae data 2012/13 yn dangos bod 92% o ddisgyblion B6 wedi cyflawni gwelliant o 2 is-lefel; cyflawnodd 45% welliant o 3 neu fwy is-lefel; cyflawnodd 9% 4 is-lefel.

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector:

Ysgol gyfun gymunedol 11 i 18 oed cyfrwng Saesneg yw Castell Alun High School sydd wedi’i lleoli ym mhentref Yr Hob, Sir y Fflint. Mae 1,374 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd, ac mae 307 ohonynt yn y chweched dosbarth.

Mae’r ysgol yn gwasanaethu ardal eang sy’n cynnwys cymunedau gwledig yn bennaf o Benyffordd, Penymynydd, Kinnerton, Ffrith, Llanfynydd, Treuddyn, Coed-llai, Yr Hob a Chaergwrle. Mae gan ryw 5% o ddisgyblion hawl i gael prydau ysgol am ddim, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17.7%, ac mae 7.3% o ddisgyblion yn byw yn yr 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.

Mae’r disgyblion sy’n dechrau yn yr ysgol yn cynrychioli’r ystod gallu llawn. Mae gan ryw 4.3% ohonynt angen addysgol arbennig. Mae’r ffigur hwn yn is na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 19.2%. Mae gan lai na 1% o ddisgyblion ddatganiadau o anghenion addysgol arbennig. Mae’r ffigur hwn yn is na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 2.5% ar gyfer Cymru gyfan.

Daw ychydig iawn o ddisgyblion o gefndiroedd ethnig lleiafrifol ac nid oes unrhyw ddisgyblion yn cael cymorth i ddysgu Saesneg fel iaith ychwanegol ar hyn o bryd. Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg fel eu mamiaith.

Mae’r ysgol wedi ymrwymo i ddatblygu ymhellach trwy hunanarfarnu effeithiol trwy ddarparu profiadau dysgu o ansawdd da a hyrwyddo disgwyliadau uchel tra’n cydnabod ac yn dathlu llwyddiant i bawb.

Fel rhan o broses hunanarfarnu fwy myfyriol ac ar y cyd gyda staff a disgyblion fel ei gilydd, newidiwyd diwylliant yr ysgol ychydig bach, lle mae athrawon yn fodlon derbyn a gwerthfawrogi llais y dysgwr a lle caiff barn a sylwadau disgyblion eu defnyddio i ddylanwadu ar ddeilliannau a phrofiadau dysgu. Caiff safbwyntiau a barn disgyblion eu hintegreiddio yn y prosesau hunanarfarnu ar draws yr ysgol ar bob lefel.

Mae ystyried safbwyntiau dysgu disgyblion er mwyn gwella dysgu yn rhan annatod o broses hunanarfarnu’r ysgol. Mae disgyblion yn teimlo eu bod yn cael eu cynnwys a’u gwerthfawrogi yn yr ysgol ac mae manteision amrywiol wedi deillio o hyn.

Natur strategaeth neu weithgaredd a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector:

Mae cynghorau grwpiau blwyddyn yn gyfrwng effeithioli roi llais i ddisgyblion. Mae ‘Rheolwyr Datblygu Disgyblion’ yn sicrhau bod o leiaf tri chyfarfod yn cael eu cynnal fesul tymor a bod cynrychiolwyr grwpiau blwyddyn yn cael eu hethol gan eu cyfoedion. Disgwylir iddynt adrodd yn ôl yn ffurfiol wrth eu grwpiau tiwtor a mynd i’r afael â phwyntiau gweithredu.

  • Mae’r cyngor ysgol yn cynnwys disgyblion a ddewiswyd o’r Cyngor Grwpiau Blwyddyn ac fe gaiff ei gadeirio gan ddau ddisgybl chweched dosbarth a ddewiswyd. Trwy drafod â’r pennaeth cynorthwyol sy’n gyfrifol am drefniadau bugeiliol, cynhelir cyfarfodydd bedair gwaith y tymor. Mae’r pennaeth yn mynychu pob cyfarfod ac fe gaiff pwyntiau gweithredu eu dosbarthu i bob un o’r staff, ac mae cynrychiolwyr blwyddyn yn eu hadrodd yn ôl wrth ddisgyblion fel rhan o wasanaethau mewn sesiynau tiwtor blwyddyn a grŵp.
  • I sicrhau bod llais gan bob grŵp o ddysgwyr, beth bynnag fo’u gallu neu’u cefndir, mae Rheolwyr Datblygu Disgyblion, fel rhan o’u proses hunanarfarnu, yn cyfarfod yn rheolaidd gyda grwpiau o ddysgwyr a nodwyd, er enghraifft disgyblion a nodwyd trwy astudiaeth agwedd. Rhoddir adborth o’r cyfarfodydd hyn i gynrychiolydd yr uwch arweinyddiaeth sydd ynghlwm wrth bob grŵp blwyddyn ac fe’i trafodir fel rhan o agenda’r Rheolwyr Meysydd Dysgu gyda’u hunigolyn cyswllt o’r uwch arweinyddiaeth.
  • Mae cylch bob dwy flynedd yr Adolygiadau Meysydd Dysgu a’r Adolygiadau Cwricwlwm Cyfnod Allweddol tymhorol yn defnyddio llais y disgybl fel uned annatod o’r broses adolygu. Mae disgyblion yn mabwysiadu rôl cyfoedion sy’n holi yn ogystal â chynrychiolwyr cyfoedion, a rhoddwyd hyfforddiant iddynt ar dechnegau holi effeithiol. Gofynnir iddynt roi sylwadau ar addysgu a dysgu ac fe gaiff eu hymatebion eu cynnwys yn y ddogfennaeth derfynol a gyhoeddir i bob aelod o staff. Rhoddir adborth i ddisgyblion ar eu heffeithiolrwydd yn y broses hefyd ac fe’u defnyddir i ddarparu hyfforddiant llais y disgybl.
  • Mae cyflwyno Grwpiau Gweithredu Pynciau Llais y Disgybl yn galluogi disgyblion ar draws y cyfnodau allweddol i weithio’n agos â Meysydd Dysgu i drafod materion addysgu a dysgu fel cynnwys y cynlluniau gwaith a’r gweithdrefnau asesu.

Effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr:

Mewn ymateb i adborth gan ddisgyblion, mae’r ysgol wedi cyflwyno’r canlynol:

  • creu cyfres o adnoddau llythrennedd a rhifedd i athrawon a disgyblion eu defnyddio i gefnogi a datblygu’r medrau pwysig hyn;
  • datblygu gorsaf radio ysgol a chynnwys system deledu fewnol yr ysgol;
  • mae cyflwyno gwobrau bwyta’n iach yn galluogi disgyblion i gasglu credydau tuag at gael pryd am ddim. Trwy ymgynghori â rheolwr arlwyo’r ysgol, gwnaed newidiadau i fwydlenni’r ysgol a mentrau newydd fel man gwerthu bar brechdanau bwyta’n iach;
  • mae cyfleusterau gwell i ddisgyblion yn sgil grŵp o ddisgyblion yn cyfarfod bob mis â’r pennaeth i asesu adeiladau’r ysgol. Mae eu gwaith gyda’r bwrsar a’r gofalwr o ran ariannu’r gwelliannau hyn wedi bod yn broses ddysgu gadarnhaol ar gyfer disgyblion a staff fel ei gilydd;
  • mae’r gwaith sy’n cael ei wneud gan grwpiau fel ‘Gwirfoddolwyr y Mileniwm’ a’r grŵp ADCDF wedi ymestyn perthynas yr ysgol gydag asiantaethau allanol a’r cynnig llwyddiannus diweddar i ‘Ymddiriedolaeth Thomas’ (ymddiriedolaeth ysgolion) wedi galluogi disgyblion is eu gallu i gael cyllid ar gyfer ystod eang o weithgareddau sy’n gysylltiedig â darparwyr allanol; ac
  • mae Cyngor Chwaraeon Addysg Gorfforol y Disgyblion yn cydweithio â’r Pennaeth Addysg Gorfforol a’r Swyddog 5×60. Maent yn cynllunio digwyddiadau chwaraeon a’r gweithgareddau allgyrsiol ar sail dymuniadau disgyblion ac fe’u cynigir fel rhan o’r ‘Clwb Ar Ôl yr Ysgol’ ddwywaith yr wythnos.

At ei gilydd, mae’r ffocws ar lais y disgybl fel cyfrwng ar gyfer hunanarfarnu effeithiol wedi arwain at broses fwy agored, gwybodus ac uchelgeisiol lle mae gan yr ysgol agenda ymarferol ar gyfer newid lle gall disgyblion nodi meysydd i’w gwella ymhellach. Mae gan ddisgyblion fwy o ran yn y broses hunanarfarnu, ac felly, maent yn falch iawn o’u lle yng nghymuned yr ysgol. Mae hyn wedi gwneud cyfraniad pwerus at ethos hynod gynhwysol a gofalgar yr ysgol a gwelir yr effaith yn y cyfraddau cyfranogi eithriadol o uchel ar draws ystod o weithgareddau yn yr ysgol, a thros y tair blynedd diwethaf yng nghyfnod allweddol 4, mae perfformiad yr ysgol yn y dangosyddion sy’n cynnwys Saesneg a mathemateg wedi bod uwchlaw’r cyfartaledd ar gyfer ysgolion tebyg yn gyson. Yn unol â’r hyn a nodwyd yn eu hadroddiad arolygu diweddar, mae lles disgyblion yn gryfder amlwg yn yr ysgol. ‘Mae disgyblion yn Castell Alun High School yn gwerthfawrogi eu hysgol yn fawr. Maent yn mwynhau bywyd ysgol yn llawn ac yn cymryd rhan yn frwdfrydig ym mhob un o’r profiadau a’r cyfleoedd dysgu a ddarperir gan yr ysgol. Mae eu hagweddau cadarnhaol at ddysgu yn cael effaith gref iawn ar bresenoldeb, ymddygiad a safonau. Mae eu hymddygiad yn eithriadol o dda. Mae lefel y gofal, y pryder a’r parch sydd gan ddisgyblion at ei gilydd yn rhagorol. Nid oes arnynt ofn cynnig neu dderbyn cymorth gan ei gilydd ac fe gaiff hyn effaith gadarnhaol ar eu cynnydd a’u cyflawniad. Mae bron pob un o’r disgyblion yn teimlo’n ddiogel a’u bod yn cael cymorth da yn yr ysgol’.Mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer dda hon mewn amrywiaeth o ffyrdd.

  • Mae rhan staff mewn rhaglenni datblygiad proffesiynol ar draws nifer o ysgolion wedi darparu fforwm ar gyfer rhannu arfer dda.
  • Mae’r ysgol wedi defnyddio Rhaglen Cymorth Gwasanaethau Gwella Ysgolion Gogledd Cymru yn gyfrwng ar gyfer rhannu a datblygu arfer dda yn llais y disgybl.
  • Datblygwyd llawer o’r systemau a’r prosesau sy’n cefnogi Llais y Disgybl yn yr ysgol gyda Swyddogion yr Awdurdod Lleol; maen nhw yn eu tro wedi defnyddio’r rhain fel enghreifftiau o arfer dda mewn ysgolion eraill.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun

Mae Ysgol Gynradd Pen-bre wedi’i lleoli yng nghanol pentref Pen-bre, tua phum milltir i’r gorllewin o Lanelli. Mae’n gwasanaethu’r pentref ei hun a’r ardal gyfagos a disgrifir yr ardal fel un nad yw naill ai’n arbennig o ffyniannus nac ychwaith dan anfantais yn economaidd. Mae 209 o ddysgwyr ar y gofrestr ar hyn o bryd, ac mae gan ryw 13% ohonynt hawl i gael prydau ysgol am ddim.

Strategaeth

Datblygwyd strategaeth gan bob un o’r staff yn yr ysgol i ddatblygu dealltwriaeth dysgwyr o faterion ariannol a’u medrau i wneud penderfyniadau ariannol annibynnol. Mae gan yr ysgol aelod dynodedig o staff i gydlynu’r ddarpariaeth addysg ariannol, sy’n cael cefnogaeth dda gan y pennaeth a’r uwch dîm arweinyddiaeth. Mae gan yr ysgol bolisi addysg ariannol sy’n amlygu tasgau, ymagweddau, dulliau, adnoddau ac asesiadau eglur sy’n gysylltiedig ag addysg ariannol. Mae’r polisi hefyd yn nodi prosiectau ysgol gyfan a phrosiectau wedi’u harwain gan ddisgyblion.

Gweithredu

Mae’r cydlynydd wedi mapio gweithgareddau sy’n gysylltiedig â blaenoriaethau ysgol gyfan eraill gan gynnwys llais y disgybl ac addysg ar gyfer datblygiad cynaliadwy. Mae’r ysgol wedi llunio cynlluniau gwaith helaeth ar gyfer pob grŵp blwyddyn a chynlluniau gwersi ac mae wedi rhannu’r rhain â phob aelod o staff. Mae amcanion penodol sy’n gysylltiedig ag addysg ariannol. Mae pob un o’r staff wedi cael hyfforddiant ac maent i gyd yn ymwybodol o weledigaeth yr ysgol i hyrwyddo ac ymestyn gallu ariannol y dysgwyr.

Deilliannau

O ganlyniad, mae dealltwriaeth dysgwyr o faterion ariannol a’r medrau perthnasol wedi gwella’n sylweddol. Gall dysgwyr yn awr drafod ystod o faterion ariannol yn hyderus, gan ddefnyddio ystod o eirfa gywir, sy’n benodol i bwnc.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun

Mae Ysgol Gynradd Ynystawe yn rhan isaf Cwm Tawe ac mae ganddi 195 o ddisgyblion ar y gofrestr o ystod eang o gefndiroedd cymdeithasol. Mae’r ysgol wedi ymrwymo i herio pob disgybl i gyflawni’r safonau uchaf, yn cynnwys 17 disgybl y nodwyd yn ffurfiol eu bod yn fwy abl a dawnus. Mae’r pennaeth, y cydlynydd anghenion dysgu ychwanegol a’r cydlynydd ar gyfer disgyblion mwy abl a dawnus yn sicrhau bod pob un o’r staff wedi ymrwymo’n llawn i ymagwedd yr ysgol, ac yn darparu hyfforddiant a mentora ar gyfer staff newydd.

Gweithgaredd

Mae ymagwedd ysgol gyfan at ddysgu, o’r enw ‘Effaith Leonardo’, yn datblygu medrau meddwl beirniadol a medrau dysgu annibynnol disgyblion. Yn ystod tymor cyntaf pob blwyddyn, mae disgyblion yn caffael medrau a gwybodaeth am destun penodol.

Yn yr ail dymor, maent yn rheoli eu dysgu eu hunain am y testun. Defnyddir y trydydd tymor i ddatblygu medrau gwyddoniaeth a medrau creadigol mewn perthynas â’r testun. Mae athrawon yn annog creadigrwydd, medrau ymchwil, archwilio a datrys problemau disgyblion trwy gydol y flwyddyn.

Mae’r pennaeth yn arfarnu safonau trwy arsylwi gwersi yn uniongyrchol trwy fonitro cynnyrch disgyblion. Defnyddir y wybodaeth hon i sicrhau trosglwyddo didrafferth rhwng grwpiau blwyddyn a chyfnodau allweddol. Mae’r ysgol yn defnyddio diwrnod hyfforddiant mewn swydd bob blwyddyn i staff arfarnu eu gwaith, dadansoddi deilliannau disgyblion a chynllunio ar gyfer y flwyddyn nesaf.

Nodweddion da a rhagorol

Mae’r nodweddion da a rhagorol yn cynnwys:

  • arweinyddiaeth gymhellol sy’n sicrhau ymagwedd ysgol gyfan ac ymrwymiad gan y staff;
  • dealltwriaeth ar y cyd o’r math o addysgu sy’n cefnogi ac yn herio disgyblion mwy abl i gyflawni ar y lefelau uchaf;
  • ymagweddau cyson y mae disgyblion a rhieni yn eu deall; ac
  • ymagweddau creadigol ar gyfer datblygu medrau meddwl, datrys problemau a llefaredd lefel uwch.

Effaith a budd

O ganlyniad i’r gwaith hwn:

  • mae’r disgyblion mwyaf abl yn cyflawni lefel 6 mewn un pwnc craidd neu fwy ar ddiwedd cyfnod allweddol 2;
  • mae llawer o ddisgyblion yn dangos gwybodaeth a dealltwriaeth dda iawn o destunau penodol ac mae eu medrau mewn Saesneg llafar ac ysgrifenedig yn aml uwchlaw’r lefelau disgwyliedig am eu hoedran; ac
  • mae gwaith disgyblion mewn celf a dylunio yn greadigol a dychmygus.