Arfer effeithiol Archives - Page 66 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

 

Gwybodaeth am yr Ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gymraeg Castell-nedd yn ysgol benodedig Gymraeg sy’n gwasanaethu tref Castell-nedd a’r pentrefi cyfagos yn awdurdod lleol Nedd Port Talbot.

Mae 312 o ddisgyblion amser llawn yn yr ysgol, ac 81 o oed meithrin, rhan-amser.  Addysgir y disgyblion mewn wyth dosbarth yn y Cyfnod Sylfaen a chwech dosbarth yng nghyfnod allweddol 2 a chyflogir 14 athro, gan gynnwys y pennaeth.  Daw 72% o’r disgyblion o gartrefi lle mai Saesneg yw’r brif iaith.  Daw’r gweddill yn bennaf o gartrefi lle siaredir y Gymraeg fel prif iaith.  Ychydig iawn o’r disgyblion sy’n hanu o gefndir ethnig ac mae 11% o’r disgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol.

Ar hyn o bryd, mae 11% ar y gofrestr anghenion addysgol ychwanegol a does dim un disgybl â datganiad o anghenion addysgol.

Penodwyd y pennaeth i’w swydd ym mis Medi 2006. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae gan y pennaeth, y dirprwy bennaeth, yr uwch dîm rheoli a chorff llywodraethu’r ysgol weledigaeth a strategaeth glir ar gyfer gwella. Eu nod yw datblygu’r ysgol yn gymuned ofalgar sy’n gosod y plant yn ei chanol, a “rhoi cyfle i bob plentyn lwyddo”, sef arwyddair yr ysgol.  Mae uchelgais strategol yr ysgol yn canolbwyntio ar welliannau a chodi safonau.  Mae’r weledigaeth hon yn gwbl hysbys i holl randdeiliaid yr ysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Ceisia’r pennaeth greu a chynnal strwythur ysgol gyfan sy’n gwahaniaethu’n glir rhwng arweinyddiaeth a rheolaeth.  Mae hyn, yn ei dro, yn annog arweinyddiaeth addas ar bob lefel ar draws yr ysgol.  Mae galluogi pobl i lunio penderfyniadau, mewn modd proffesiynol, yn gwbl greiddiol i lwyddiant y strwythur. 

Mae’r penaethiaid uned ac aelodau’r uwch dîm rheoli yn gweithredu’n effeithiol ar draws yr ysgol: maent yn dîm o weithwyr cydwybodol a brwdfrydig, sy’n arwain trwy esiampl.  Mae’r model hwn yn galluogi’r pedwar pennaeth uned, sydd â chyfrifoldeb dros dri neu bedwar dosbarth yr un, i fod yn hygyrch i’r holl staff, yn arbennig felly, y staff o fewn eu hunedau penodol nhw.  Maent wedi eu grymuso i gynnal eu hunedau yn hynod effeithiol.  Mae hyn, felly, yn annog ymagwedd a mewnbwn uniongyrchol ganddynt o ran materion sy’n ymwneud â gwella’r ysgol.  Maent yn monitro ansawdd y dysgu a’r addysgu wrth wirio cynlluniau tymor hir a byrdymor athrawon, trafod gyda dysgwyr a monitro llyfrau gwaith disgyblion.  Maent yn paratoi adroddiadau sy’n deillio o’r monitro, gan amlinellu cryfderau ac ardaloedd ar gyfer datblygu, ynghyd â nodi’r camau sydd angen er mwyn gwella.  Hwy sydd hefyd yn bennaf gyfrifol am fentora athrawon newydd gymhwyso, a hynny mewn modd effeithiol a sensitif. 

Mae’r ysgol yn amserlennu dau ddiwrnod digyswllt yr un bob tymor i bob pennaeth uned.  Mae hyn yn caniatáu iddynt arsylwi ar athrawon eraill yr unedau wrth eu gwaith, ac yn rhoi cyfle iddynt gynnig cymorth, arweiniad a hyfforddiant uniongyrchol iddynt ar lawr y dosbarth.  Mae hyn ar wahân i’w rôl monitro a herio.  Yn dilyn yr arsylwad, gosodir targedau cyraeddadwy i bob athro, ac o fewn tair wythnos, trefnir ail-ymweliad er mwyn sicrhau bod pob athro wedi gweithredu arnynt, a bod gwelliannau mewn lle. 

Mae gan aelodau’r uwch dîm rheoli ddisgwyliadau uchel iawn o’r staff ac mae ethos yr ysgol yn sicrhau bod y rhan ddeiliaid i gyd yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi.  Mae’r arweinwyr yn rhannu eu disgwyliadau’n effeithiol mewn cyfarfodydd gwella ysgol, yn ogystal â thrwy’r broses rheoli perfformiad.  Mae’r ysgol yn gweithredu rhaglen reoli perfformiad lawn i’r cynorthwywyr addysgu yn ogystal â’r athrawon, ac yn ymateb yn briodol i’w hanghenion hyfforddi.  Mae aelodau’r uwch dîm rheoli yn cwrdd yn wythnosol i drafod materion sy’n cynnwys diweddariad o’r cynnydd yn erbyn blaenoriaethau’r cynllun gwella ysgol, materion hunanwerthuso, trafod adroddiadau monitro mewnol, yn ogystal â dadansoddi data a meincnodi.  Maent yn dadansoddi data yn effeithiol er mwyn adnabod cryfderau, gwendidau, ardaloedd ar gyfer datblygu a gosod targedau ar gyfer gwelliant.

Mae cyfarfodydd uned rheolaidd yn rhan annatod o’r rhaglen hyfforddiant mewn swydd: darparant gyfleoedd i bedwar grŵp o’r gweithlu i drafod materion sy’n fwy penodol i’w sefyllfaoedd dysgu nhw, ar wahân.  Mae’r materion maent yn eu trafod yn cynnwys cynllunio cwricwlaidd, strategaethau dysgu ac addysgu a safoni gwaith dysgwyr.  Yn eu tro, rhennir canfyddiadau’r cyfarfodydd hyn gydag aelodau eraill yr uwch dîm rheoli yn eu cyfarfodydd wythnosol.

Mae arweinwyr yr ysgol yn rhoi blaenoriaeth uchel i ddatblygu’r gweithlu: mae rheoli perfformiad a datblygiad proffesiynol yn llwyddiannus iawn o ran meithrin ymarfer effeithiol ac wrth ddelio â thanberfformiad.  Mae cylch monitro a hunanwerthuso chwe thymor cynhwysfawr yn bodoli ar draws yr ysgol.  Mae hyn yn cael effaith gadarnhaol ar safonau dysgwyr ac ansawdd yr addysgu.  Defnyddir ystod eang o dystiolaeth wrth ddod o hyd i farnau: craffu ar lyfrau a phlygellau technoleg gwybodaeth a thechnoleg, staff yn arsylwi ar wersi ei gilydd mewn triawdau, siarad â’r dysgwyr, cynllunio cwricwlaidd yr athrawon, cwblhau rhaglen olrhain cynnydd, ac ati.  Mae’r broses wedi arwain at awyrgylch cwbl agored ble mae pawb yn parchu sylwadau ei gilydd ac yn adeiladu ar eu harfer blaenorol er mwyn sicrhau gwelliant yn eu haddysgu.  

Mae gan aelodau’r corff llywodraethu, yn ogystal, ddealltwriaeth gadarn o ofynion codi safonau’r dysgu ac ansawdd yr addysgu o fewn yr ysgol.  Mae eu rolau a’u cyfrifoldebau yn glir.  Maent yn gwbl gyfarwydd â pherfformiad cyfredol yr ysgol ac yn cyfrannu’n wybodus ac yn hyderus at drafodaethau sy’n ymwneud â datblygiad yr ysgol.  Mae gan bob llywodraethwr (mewn parau) gyfrifoldeb dros agweddau penodol o’r cynllun gwella ysgol (CGY).  Maent yn cwrdd yn dymhorol ag aelodau’r uwch dîm rheoli sydd â chyfrifoldeb dros dargedau’r CGY.  Mae’r llywodraethwyr yn eu tro yn cynnig adborth cynhwysfawr i’r corff llawn, yn seiliedig ar y drafodaeth a gafwyd. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r gweithgareddau hyn wedi gosod cyfeiriad strategol clir i waith yr ysgol.  Mae’r strwythur yn dynn, yn effeithiol, a bellach wedi’i sefydlu’n gadarn.  Mae’r cyfan yn cyfrannu’n effeithiol at y cysondeb sy’n bodoli yn y ddarpariaeth ar draws yr ysgol, a’r gweithdrefnau cyfathrebu eglur sy’n bodoli rhwng yr holl staff. 

Mae targedau diweddaraf yr ysgol ar gyfer y tair blynedd nesaf yn disgwyl bod y deilliannau ar ddiwedd y Cyfnod Sylfaen a chyfnod allweddol 2 yn parhau i wella. 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn ‘Ysgol Arloesi Y Fargen Newydd’, dan nawdd Llywodraeth Cymru.  Mae’r pennaeth eisoes wedi rhannu ei athroniaeth ynglŷn â strwythur arweinyddiaeth ei ysgol gyda holl benaethiaid y clwstwr lleol o ysgolion, yn ogystal ag annerch Cynhadledd Genedlaethol i Ysgolion Arloesi, a drefnwyd gan y consortiwm rhanbarthol.

Mae’r ysgol hefyd yn rhan o rwydwaith Ysgolion Dysgu Proffesiynol y consortiwm rhanbarthol/ Prifysgol Y Drindod Dewi Sant.  Ei hardal o arbenigedd yw arweinyddiaeth.  Disgwylir i’r ysgol barhau i ddatblygu ei harfer dda; i rannu ei harfer dda gydag ysgolion eraill; i ddatblygu staff fel hyfforddwyr neu fentoriaid; ac i sefydlu ei hun fel Canolfan Rhagoriaeth. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Haberdashers’ Monmouth School for Girls, a sefydlwyd ym 1892, yn ysgol ddydd ac ysgol breswyl annibynnol i ferched rhwng 11 a 18 oed, gydag ysgol baratoi, Inglefield House, i ferched rhwng 7 ac 11 oed. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Yn 2010, cynhaliwyd archwiliad o ddarpariaeth yr ysgol ar gyfer datblygu medrau dysgu craidd disgyblion ar draws y cwricwlwm.  Diben hyn oedd cadarnhau hyd a lled y ddarpariaeth a nodi unrhyw fylchau.  Roedd y medrau dysgu craidd yn cynnwys: technoleg gwybodaeth a chyfathrebu (TGCh), rhifedd, medrau ymchwil, medrau meddwl (datrys problemau, dadansoddi, rhesymu, dod i gasgliadau), medrau cyfathrebu (gweithio mewn tîm, crynhoi, cyflwyno, trafod), medrau darllen ac ysgrifennu estynedig (prawf ddarllen, sganio, sgimio a darllen yn fanwl).  O ganlyniad i’r archwiliad, cryfhaodd yr ysgol ei darpariaeth ar gyfer datblygu medrau dysgu disgyblion i sicrhau bod disgyblion yn gwella’r medrau hyn yn fwy systematig gydag amser ac mewn amrywiaeth eang o gyd-destunau.  Cyflwynodd yr ysgol raglen weithgareddau o fedrau trawsgwricwlaidd i wella datblygiad medrau dysgu craidd disgyblion, gyda’r nod y byddent yn datblygu’n ddysgwyr annibynnol, cymwys. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae darpariaeth medrau dysgu trawsgwricwlaidd yr ysgol yn rhaglen nodedig ar gyfer datblygu medrau dysgu craidd disgyblion.  Ym mhob cyfnod o’r ysgol, mae trefniadau pwrpasol ar gyfer adeiladu ar y technegau y mae disgyblion yn eu defnyddio ym mhob pwnc er mwyn trosglwyddo a chymhwyso’r technegau hyn yn llwyddiannus mewn gwahanol gyd-destunau.  Er enghraifft, yng nghyfnod allweddol 3, mae disgyblion Blwyddyn 7 yn dilyn rhaglen ‘dysgu i ddysgu’.  Fe’i bwriedir i gefnogi disgyblion wrth iddynt drosglwyddo i ran uwch yr ysgol trwy ymgorffori arferion astudio effeithiol, cyflwyno disgyblion i adnoddau dysgu’r ysgol, sy’n cynnwys cyfleusterau llyfrgell helaeth, a gwella hyder a dygnwch disgyblion.  Fel rhan o’r rhaglen, mae disgyblion yn astudio arddulliau dysgu, deallusrwydd lluosog, sut mae eu hymennydd yn gweithio a’r cof.  Mae’r deilliannau disgwyliedig yn cynnwys y gallu i ddefnyddio’r llyfrgell a’r ganolfan adnoddau yn llwyddiannus i ymchwilio i bwnc o ddewis a llunio cyflwyniad byr, heb gymhorthion electronig, i arddangos ymchwil gadarn a medrau cyflwyno da.

Ym Mlwyddyn 9, mae disgyblion yn dilyn rhaglen ymchwil a datblygu, a gydnabyddir yn genedlaethol, sy’n eu hannog ymhellach i wella’u medrau ymchwil gan ganolbwyntio ar faes o’u diddordeb eu hunain ac ymestyn eu gwybodaeth am y pwnc. 

Yn nhymor un, mae disgyblion yn gwneud ymchwil ac yn rhoi cyflwyniadau ar fater sydd o ddiddordeb iddyn nhw.  Mae hyn yn cynnwys cwblhau cofnod gyda’r eirfa y mae ei hangen arnynt i gyflawni a siarad am eu hymchwil.  Yn yr ail dymor, yn arddull yr ‘Young Apprentice’, caiff disgyblion eu rhoi mewn timau a chyflwynir her iddynt.  Dechreuant gyda sesiynau addysg ar waith tîm, arddulliau arwain a chyfansoddiad y tîm delfrydol.  Yna, mae’n rhaid iddynt benderfynu ar rolau ar gyfer amrywiol aelodau’r tîm, cynnal cyfarfodydd wythnosol, llunio cofnodion a chynlluniau gweithredu, a gweithio tuag at gynhyrchu eu ‘cynnyrch’ ar ddiwedd y trydydd tymor.

Yng nghyfnod allweddol 4, mae disgyblion yn parhau i ddatblygu eu medrau dysgu mewn maes sy’n apelio’n bersonol atynt.  Er enghraifft, caiff disgyblion Blwyddyn 10 eu gwahodd i gyflwyno traethawd 2,000 o eiriau ar bwnc sydd o ddiddordeb iddynt.  Gan amlaf, bydd hyn yn gysylltiedig â maes pwnc y maent yn ei astudio ar gyfer TGAU ac, mewn gwersi unigol, byddant yn ymestyn eu dysgu am fedrau ymchwil ac ysgrifennu traethodau ac yn ei gymhwyso i’r maes hwn.  Mae disgyblion yn ystyried bod y traethawd yn fath o weithgaredd ymestyn, gydag athrawon sydd ag arbenigedd a diddordeb penodol yn y maes yn marcio a rhoi sylwadau ar y traethawd.  Mae hyn yn llwyddo i ymestyn a gwella gwybodaeth disgyblion am y pwnc a’u defnydd ar fedrau dysgu mewn cyd-destunau gwahanol.  

Pa effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae cyflwyno’r rhaglen wedi helpu i sicrhau bod disgyblion yn datblygu eu medrau dysgu’n fwy systematig mewn amrywiaeth ehangach o gyd-destunau.  Bellach, mae disgyblion yn ymestyn eu dysgu o wahanol bynciau yn llwyddiannus trwy ddatblygu a defnyddio medrau a thechnegau yng ngweithgareddau amrywiol y rhaglen ac ar draws y cwricwlwm.  O ganlyniad, mae disgyblion yn dod yn ddysgwyr annibynnol mwy llwyddiannus.  Er enghraifft, erbyn iddynt gyrraedd y chweched dosbarth, mae nifer cynyddol o ddisgyblion yn cwblhau Cymhwyster y Prosiect Estynedig, sy’n cynnwys prosiect a gyflawnir ar sail symbyliad a chyfarwyddyd y disgyblion eu hunain, a chyflawnant ddeilliannau uchel.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd San Helen yng nghanol dinas Abertawe.  Mae 228 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed yn yr ysgol.  Mae wyth dosbarth prif ffrwd, gan gynnwys darpariaeth feithrin ran-amser.

Mae’r ysgol yn gwasanaethu cymuned ethnig amrywiol, ac mae 22 o ieithoedd gwahanol sy’n cael eu siarad gan ddisgyblion yn yr ysgol ar hyn o bryd.  Mae Saesneg yn iaith ychwanegol i wyth deg wyth y cant o ddisgyblion.  Mae un deg tri y cant o ddisgyblion yn wyn – ethnigrwydd Prydeinig.  Mae tuag 16% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn yn is na’r cyfartaledd cenedlaethol (20%).  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn cael gofal gan yr awdurdod lleol.

Mae’r ysgol wedi nodi bod gan 32% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn uwchlaw’r cyfartaledd ar gyfer Cymru (25%).  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Dechreuodd yr arfer er mwyn ymateb i gyflwyno’r lleoliad Dechrau’n Deg yn Ebrill 2013.  Arweiniodd y lleoliad at gynnydd yn nifer y plant a oedd yn dechrau yn yr ysgol ag anghenion dysgu ychwanegol.  Roedd pontio rhwydd o’r lleoliad Dechrau’n Deg i’r dosbarth meithrin yn bwysig er mwyn sicrhau parhad i ddisgyblion a rhieni.  Bu gostyngiad yn nifer y cyrsiau hyfforddiant ac amser asiantaethau allanol yn yr ysgol hefyd.  Ymatebodd yr ysgol trwy ddarparu hyfforddiant mewnol a chreu ystod o ddarpariaeth i ddisgyblion, gan gynnwys datblygu ei grwpiau medrau echddygol manwl, dyslecsia, anogaeth a chyfathrebu cymdeithasol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector

Nodi yn y lleoliad Dechrau’n Deg – Wedi i’r tîm Dechrau’n Deg nodi angen (gall hyn ddigwydd cyn gynhared â’r ymweliad cartref, ychydig cyn pen-blwydd y plentyn yn ddwyflwydd oed), maent yn manteisio ar strategaethau ymyrryd priodol (grwpiau iaith a gweithgareddau chwarae) i’r plant.  Gallant fanteisio ar eu seicolegydd addysg a’u therapydd iaith a lleferydd eu hunain.  Mae’r ymyrraeth yn amrywio o ddarparu cymorth yn y lleoliad i gymorth allanol a chymorth i rieni (dosbarthiadau magu plant).  Wrth i’r plentyn hwnnw drosglwyddo i’r dosbarth meithrin, bydd y staff yn cynnal cyfarfod derbyn, y byddant yn gwahodd yr holl randdeiliaid iddo i roi eu safbwyntiau ynghylch y cymorth sydd ei angen ar bob plentyn.  Wedi i’r arweinwyr benderfynu y gall yr ysgol fodloni’r anghenion, caiff cynllun addysg unigol (CAU) ei roi ar waith, ar sail cynllun rhaglen unigol (CRhU) Dechrau’n Deg.  Yna, bydd staff yn monitro’r plentyn am dri mis.

Nodi yn yr ysgol brif ffrwd – Os bydd staff yn amau angen newydd neu gychwynnol, bydd yn cyflwyno Cofnod o Bryder (CoB) i’w cydlynydd anghenion dysgu ychwanegol (CydADY).  Mae’r CoB yn nodi meysydd sy’n peri pryder ac yn nodi’r strategaethau sydd eisoes ar waith.

Mae’r CydADY yn adolygu’r CoBau yn fisol, ac yn penderfynu monitro neu roi cymorth ar waith (CAU yn y lle cyntaf, fel arfer).  Gall y cymorth fod ar sawl ffurf:

  • Cymorth anogaeth gan y Tîm Ymgysylltu â Theuluoedd.  Maent yn trafod plant a’u teuluoedd yn rheolaidd, yn edrych ar dargedau ac yn rhoi cymorth ar waith.  Mae aelodau’r Tîm Ymgysylltu â Theuluoedd yn cyfarfod â rhieni ac yn cynnig arweiniad iddynt i gynorthwyo eu plant. 
  • Cymorth yn y dosbarth, lle mae athrawon yn defnyddio strategaethau penodol i gynorthwyo’r disgyblion.  Mae athrawon wedi eu hyfforddi mewn strategaethau anghenion addysgol arbennig (AAA) cyffredinol ond, lle mae angen yn fwy penodol, bydd arbenigwyr yn rhoi strategaethau penodol iddynt eu defnyddio.
  • Cymorth ADY – grwpiau Medrau Echddygol Manwl, grwpiau Dyslecsia, grwpiau Iaith a Lleferydd neu grwpiau cyfathrebu Cymdeithasol.

Bydd staff yn parhau i fonitro’r disgyblion.  Os na fyddant yn gwneud cynnydd, yna bydd yr ysgol yn rhoi cam arall yn y broses ymateb graddedig ar waith, sef atgyfeiriad i asiantaeth allanol, yn aml.

Gall monitro disgyblion fod ar sawl ffurf.

  • Adolygu CoBau
  • Deialog broffesiynol
  • Adolygu CAUau
  • Olrhain data arolygon AAA
  • Trafodaethau monitro disgyblion penodol
  • Data llythrennedd diwedd blwyddyn
  • Asesiadau mewn cynlluniau iaith cyhoeddedig
  • Gridiau monitro ystafell yr enfys
  • Adolygiadau sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau disgyblion?

  • Mae’r pontio rhwng y lleoliad Dechrau’n Deg a’r brif ysgol yn rhwydd ac mae’r plant yn ymgartrefu’n gyflym
  • Mae rhieni’n hyderus ac yn gyfforddus â darpariaeth yr ysgol ar gyfer eu plant
  • Ym mhob achos, mae’r ysgol yn darparu lefelau amrywiol o gymorth i bob plentyn
  • Mae monitro CAUau yn dangos bod disgyblion yn cyflawni eu targedau
  • Mae adolygiadau sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn yn dangos bod disgyblion a rhieni yn hyderus ac yn fodlon â’r cymorth y maent yn ei gael yn yr ysgol

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer dda hon yn anffurfiol ar lefel y clwstwr ac wedi croesawu ymweliadau gan staff o ysgolion eraill. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Feithrin Brynteg yn feithrinfa arunigol a gynhelir gan yr awdurdod lleol, ym mhentref Abersychan, ger Pont-y-pŵl, yn Nhorfaen, De Cymru.  Mae’r ysgol yn gwasanaethu ardal eang ac, ar hyn o bryd, mae 52 o ddisgyblion ar y gofrestr, bob un ohonynt rhwng tair a phedair oed.  Mae plant yn mynychu’n rhan-amser, ac eithrio nifer bach iawn sy’n bodloni meini prawf yr awdurdod lleol ar gyfer lleoliad amser llawn.  Saesneg yw mamiaith yr holl blant.  Mae’r ysgol yn cyflogi dau athro amser llawn (y pennaeth a’r pennaeth cynorthwyol), ac un aelod staff cynorthwyol amser llawn a thri rhan-amser. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Ers yr arolygiad blaenorol yn 2012, y meysydd â blaenoriaeth ffocws uchel i’w datblygu fu hyfforddiant staff, adnoddau a gwneud gwelliannau pellach er mwyn datblygu medrau llythrennedd disgyblion a dealltwriaeth eu rhieni o’r ffordd y mae ysgolion yn addysgu medrau llythrennedd yn ystod y blynyddoedd cynnar. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r feithrinfa’n rhoi statws uchel i ysgrifennu ac mae plant yn cynhyrchu gwaith ysgrifenedig yn ystod y rhan fwyaf o weithgareddau.  Mae ymarferwyr hynod fedrus Brynteg yn gwybod ei bod hi’n hanfodol i ysgrifenwyr cynnar gael cyfle i ddefnyddio ysgrifennu at ddiben yn “eu byd”, dan do ac yn yr awyr agored.  Er mwyn datblygu eu medrau ysgrifennu, mae ymarferwyr o’r farn ei bod hi’n bwysig iddynt roi cyfle i bob disgybl ysgrifennu at amrywiaeth o ddibenion, yn Gymraeg a Saesneg.  Mae cynllunio bwriadus, sy’n ymgorffori asesu, yn caniatáu i blant gyfrannu’n nerthol at eu dysgu eu hunain a dod yn ddysgwyr hynod annibynnol, nad oes ofn arnynt gymryd risgiau ac sy’n dysgu o’u camgymeriadau. 

Mae ymarferwyr yn credu’n angerddol ei bod hi’n hanfodol canolbwyntio ar ddatblygu a gwerthfawrogi medrau ysgrifennu hanfodol yn gynnar er mwyn sicrhau y bydd plant yn ysgrifenwyr brwdfrydig gydol eu hoes.  Mae plant yn datblygu eu medrau echddygol bras trwy weithgareddau ymarferol a synhwyrol fel ‘disgo toes’ a gweithgareddau’r synhwyrau, ar raddfa fawr, i wneud marciau, gan ddefnyddio amrywiaeth fawr o adnoddau fel ffyn rhubanau, ewyn eillio, cribiniau tywod, iâ, glŵp ac ati.  Mae ymarferwyr yn pwysleisio pwysigrwydd datblygu’r medrau hyn i rieni a gofalwyr.  Trefnant weithdai i alluogi rhieni i ddeall athroniaeth datblygiad medrau cynnar.  Mae’r cyfleoedd hyn yn datblygu hyder y plant wrth iddynt archwilio adnoddau ysgrifennu mwy ffurfiol ar yr adeg briodol yn eu taith ddatblygu unigol.  Pan fydd plant yn adnabod eu hunain fel ysgrifenwyr (h.y. mae eu medrau cyn-ysgrifennu wedi’u gwreiddio’n gadarn), cânt eu hysbrydoli i ysgrifennu at amrywiaeth o ddibenion yn holl feysydd y ddarpariaeth. 

Nid yw ysgrifennu’n digwydd yn un rhan benodol o’r feithrinfa, mae’n bresennol ym mhob rhan; er enghraifft, taflenni cynllunio yn ardal y blociau adeiladu.  Mae’r plant yn ysgrifennu labeli fel arwyddion neu fwydlenni yn yr ardaloedd chwarae rôl yn y feithrinfa.  Hefyd, mae plant yn labelu arddangosfeydd ac yn ysgrifennu eu henw eu hunain ar eu darnau gwaith unigol ar gyfer arddangosfeydd.  Rôl ymarferwyr yw sicrhau eu bod yn cyflwyno amrywiaeth eang o gyfleoedd ysgrifennu a gwneud marciau i blant eu harchwilio’n annibynnol.  

Mae arsylwadau’n amlygu bod plant yna’n rhoi gwerth arnynt eu hunain fel ysgrifenwyr ac yn gallu darllen y testun maen nhw wedi’i ysgrifennu yn hyderus.  Mae ymarferwyr yn rhwymo storïau sydd wedi’u hysgrifennu gan blant yn briodol, gan roi statws uchel iddynt ac mae’r rheiny, yn eu tro, yn llunio rhan o ddeunyddiau darllen y feithrinfa, gyda phlant yn eu darllen yn annibynnol a staff yn eu darllen i’w cyfoedion.  Mae plant yn disgrifio’u hunain yn awduron, gan ddeall eu bod yn gwneud gwaith pwysig a gwerthfawr pan fyddant yn ysgrifennu storïau, y gallant eu rhannu gydag eraill.  

Bob dydd, mae ymarferwyr yn arsylwi’n fanwl y camau yn nhaith pob plentyn at ddod yn ysgrifennwr ac maent yn rhoi her a chymorth priodol lle bo’r angen.  Mae staff yn rhannu eu harsylwadau yn ystod sesiynau cynllunio myfyriol ac ymatebol dyddiol.  Mae’r feithrinfa yn cynllunio ac yn darparu adnoddau ar gyfer y camau nesaf mewn dysgu plant ar sail y cyfarfodydd hyn, ac mae’n hyblyg er mwyn cyfrif am anghenion/diddordebau presennol. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae llawer o blant yn dechrau yn y feithrinfa gyda medrau sydd ar y lefel ddisgwyliedig i’w hoedran, neu islaw’r lefel honno.  Mae’r feithrinfa wedi datblygu system asesu ac olrhain drylwyr sy’n canolbwyntio ar fedrau’r cwricwlwm a’r fframwaith llythrennedd a rhifedd.  Mae arweinwyr yn casglu ac yn dadansoddi’r data hwn bob tymor, o ddyddiad cychwyn y plentyn.  Mae’r dadansoddiad hwn yn dangos bod y rhan fwyaf o blant yn gwneud cynnydd cadarn iawn ar y cyfan yn ystod eu cyfnod yn y feithrinfa.  Mae dadansoddi data bob tymor yn dylanwadu ar gynllunio ac yn galluogi ymarferwyr i ganolbwyntio ar feysydd penodol o ddatblygu medrau.

Mae plant yn Ysgol Feithrin Brynteg yn siaradwyr hyderus, yn cymryd rhan mewn sgyrsiau gydag eraill gan ddefnyddio ystod eang o eirfa, ac yn gwrando’n dda ar oedolion a phlant eraill.  Mae eu medrau meddwl a datrys problemau yn datblygu’n dda ac maent yn eu defnyddio’n annibynnol yn eu chwarae.  Mae ganddynt yr hyder i ‘roi cynnig ar’ ysgrifennu ac mae ymarferwyr yn gwerthfawrogi eu hymdrechion.  Gwna’r rhan fwyaf o ddisgyblion gynnydd rhagorol wrth ddatblygu eu medrau ysgrifennu.  Mae plant yn gwneud marciau gan ddal pensil yn gywir ac yn ymdrechu i sillafu geiriau anodd fel ‘strawberry’ a ‘butterfly’ yn hyderus, gan ddefnyddio’u medrau ffonig.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r feithrinfa wedi rhannu’r arfer dda hon gydag ymarferwyr o bedwar awdurdod cyfagos, trwy gynnal cyfres o ddiwrnodau agored.  Mae wedi’i chynnwys hefyd yn hyfforddiant ‘Communication Matters’ y consortiwm rhanbarthol.  Fel rhan o’r cwrs hwn, mae’r mynychwyr yn treulio diwrnod yn y feithrinfa yn cyflawni arsylwadau â ffocws, ac yn cael cyfraniadau / yn cymryd rhan mewn trafodaeth broffesiynol gan y staff addysgu.  Yn ogystal, mae staff wedi cyflwyno sesiynau fel rhan o hyfforddiant modiwl Cyfnod Sylfaen y consortiwm rhanbarthol ar Ddysgu trwy Brofiad.  Mae’r feithrinfa wedi llunio portffolio safonedig o wneud marciau, sy’n cynnwys enghreifftiau o ansawdd da o waith ym mhob cam datblygiadol.  Mae’r feithrinfa wedi rhannu hwn gydag ysgolion/lleoliadau eraill yn ystod hyfforddiant.

Mae ymarferwyr yn rhannu gwybodaeth am gynnydd y plant wrth ddatblygu medrau gyda’u rhieni ac yn trosglwyddo gwybodaeth berthnasol i’r ysgolion cynradd y mae’n eu cyflenwi yn gynnar yn ystod tymor yr haf, trwy gyfarfodydd wyneb yn wyneb a sesiynau arsylwi yn y feithrinfa.  Hefyd, mae’n rhannu’r holl ddata asesu cyfredol gyda rhieni ac ysgolion pontio.  

 
 
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

 

 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Cwmfelinfach yng nghanol pentref Cwmfelinfach yn awdurdod lleol Caerffili.  Mae 192 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr.  Mae nifer y disgyblion mewn grwpiau blwyddyn penodol yn amrywio’n sylweddol o flwyddyn i flwyddyn, oherwydd bod nifer o ddisgyblion yn ymuno ac yn ymadael yn ystod y flwyddyn.

Mae pedwar dosbarth oedran unigol a thri dosbarth oedran cymysg yn yr ysgol.  Mae’r ysgol yn nodi bod anghenion addysgol arbennig gan oddeutu 14% o ddisgyblion, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol (25%).  Mae tua 17% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol (20%).  Mae bron pob un o’r disgyblion o gefndir ethnig gwyn Prydeinig ac yn siarad Saesneg gartref.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Yn 2010, cyflwynodd yr ysgol Gwricwlwm wedi’i Gyfoethogi i ddatblygu medrau ehangach disgyblion ar draws y cwricwlwm.  Er mwyn datblygu arbenigedd staff a hybu perchenogaeth, cwblhaodd yr ysgol archwiliad o staff i fesur diddordeb a lefelau profiad.  Roedd pedwar athro a thri ymarferwr ychwanegol yn rhan o’r prosiect yn y flwyddyn gyntaf.  Cyflwynodd yr aelodau staff hyn grochenwaith, Almaeneg, chwaraeon, coginio, celf, gwau ac Ysgolion Coedwig.  Rhoddodd staff ddisgyblion o flynyddoedd 3 i 6 mewn grwpiau ac aeth sesiynau yn eu blaen mewn amserlen chwe wythnos, am 90 munud yr un.

Wrth i’r rhaglen fynd rhagddi dros y blynyddoedd, mae wedi datblygu i gynnwys aelodau’r gymuned.  Mae hyn yn cynnwys wardeniaid cefn gwlad, ‘knitting nannies’ a Chymdeithas Rhandiroedd Cwmfelinfach.  O ganlyniad, enillodd yr ysgol Wobr Pontio’r Cenedlaethau ar gyfer cynnwys y gymuned.  Hefyd, mae’r ysgol yn cefnogi elusennau lleol fel ‘The Dogs Trust’ a’r Uned Gofal i Fabanod Cynamserol yn Ysbyty Brenhinol Gwent trwy weithgareddau codi arian, trwy’r Cwricwlwm wedi’i Gyfoethogi.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Pan gyflwynodd yr ysgol y Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd (FfLlRh), fe wnaeth aelodau staff archwilio’r Cwricwlwm wedi’i Gyfoethogi.  Fe wnaeth staff adolygu pob gweithgaredd er mwyn cysylltu â datganiadau’r FfLlRh mewn ffordd bwrpasol, a chynllunio pob sesiwn i sicrhau eu bod yn ymdrin â medrau ar lefel briodol i’r dysgwyr yn y grŵp.

I ddechrau, roedd ychydig aelodau staff yn amharod i ildio ‘amser addysgu’ gwerthfawr ac roedd angen dwyn perswâd arnynt ynghylch y gwerth y byddai’r sesiynau hyn yn eu cynnig.  Fodd bynnag, y budd cyntaf a nodwyd gan yr holl staff oedd y berthynas waith gadarn a ddatblygodd rhwng staff a disgyblion a rhwng y disgyblion eu hunain.  Diflannodd ffiniau wrth i wahanol ddisgyblion ymgymryd â rôl fwy arweiniol mewn datblygu’r cwricwlwm, yn aml yn arddangos medrau na chydnabuwyd yn flaenorol.  Sylwodd oedolion fod disgyblion yn siarad yn fwy rhydd yn ystod y sesiynau hyn a’u bod yn aml yn trafod problemau a phryderon na fyddent wedi cael sylw fel arall.

Gydag amser, mae’r ysgol wedi datblygu amrywiaeth ysgogol ac arloesol o brofiadau dysgu i fodloni anghenion a diddordebau’r holl ddisgyblion.  Mae cynllunio’r cwricwlwm ar draws yr ysgol gyfan yn cefnogi dilyniant clir ym medrau disgyblion o’r Cyfnod Sylfaen i ddiwedd cyfnod allweddol 2.  Mae themâu a ddewiswyd yn ofalus yn dal dychymyg disgyblion yn eithriadol o dda.  O ganlyniad, mae llawer o symbyliad gan bron pob un o’r disgyblion a gwnânt gynnydd cadarn iawn.  Mae cyfleoedd dysgu yn defnyddio pobl a lleoedd yn y gymuned leol mewn modd dychmygus.  Mae disgyblion yn mwynhau mynd i’r Ysgol Goedwig, garddio ar y rhandir lleol, gwau gyda neiniau/teidiau a gwneud ymchwiliadau gwyddonol.  Mae’r arfer hynod effeithiol hon yn rhoi cyfleoedd i ddisgyblion ddatblygu eu medrau llythrennedd a rhifedd mewn ffyrdd buddiol, pleserus.  O ganlyniad, mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn defnyddio ac yn cymhwyso’r medrau hyn yn hyderus ac i safon uchel ar draws y cwricwlwm, o oedran cynnar.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Dywedodd adroddiad arolygu diweddar yr ysgol fod ‘gan ddisgyblion fedrau siarad a gwrando a rhifedd rhagorol’.  Mae arweinwyr o’r farn bod hyn o ganlyniad uniongyrchol i’r Cwricwlwm wedi’i Gyfoethogi, sy’n rhoi’r cyfle i ddisgyblion siarad mewn amrywiaeth o gyd-destunau, gydag amrywiaeth o oedolion ac i ddefnyddio’u medrau rhifedd mewn ffordd ystyrlon.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn cymryd rhan yn weithgar mewn cynllunio gwaith pynciau ac mae ganddynt ymdeimlad craff o berchenogaeth ar yr hyn y maent yn ei ddysgu, a sut.  Mae’r rhan fwyaf o’r disgyblion yn meddu ar y medrau sydd eu hangen i wella’u dysgu eu hunain, gweithio gydag eraill, datrys problemau a dangosant lefelau uchel iawn o annibyniaeth.  Mae tystiolaeth glir o effaith i’w gweld yn y defnydd o fedrau llythrennedd, rhifedd a meddwl lefel uchel ar draws holl feysydd y cwricwlwm, o oedran cynnar iawn.  Hefyd, mae lefelau uchel o ymgysylltiad disgyblion a phresenoldeb gwell yn amlwg.

Bu tuedd o wella yng nghanlyniadau’r ysgol mewn Saesneg a mathemateg ar y lefel ddisgwyliedig, sef lefel 4, ar ddiwedd cyfnod allweddol 2 dros y pedair blynedd diwethaf.  Yn ogystal, mae’r ysgol yn perfformio’n ffafriol o gymharu ag ysgolion tebyg ar y lefelau uwch, yn enwedig mewn gwyddoniaeth, gan ei gosod yn y 25% uchaf.

Mae’r ysgol yn olrhain lles disgyblion gan ddefnyddio Arolwg Agwedd y Disgyblion at eu Hunain a’r Ysgol ac mae’r canlyniadau’n dangos bod eu hymatebion cadarnhaol i’r cwricwlwm wedi cynyddu o 48% i 56% yn 2015.

Mae bron pob un o’r disgyblion yn meddu ar y gallu i drosglwyddo’u gwybodaeth a’u dealltwriaeth o fedrau i sefyllfaoedd ymarferol ac mae ganddynt ymdeimlad craffach o faterion dinasyddiaeth fyd-eang.

Mae holl ddisgyblion cyfnod allweddol 2 yn gallu arfarnu eu defnydd ar fedrau yn gywir ar draws y cwricwlwm gan ddefnyddio’u Proffiliau Medrau.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer hon gyda chydweithwyr ar draws y clwstwr.

Yn y blynyddoedd diwethaf, mae ei hysgol gynradd gyfagos wedi rhoi’r Cwricwlwm hwn wedi’i Gyfoethogi ar waith yn llwyddiannus hefyd, sydd o fudd i’r disgyblion ac i’r gymuned leol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Cwmfelinfach yng nghanol pentref Cwmfelinfach yn awdurdod lleol Caerffili.  Mae 192 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr.  Mae nifer y disgyblion mewn grwpiau blwyddyn penodol yn amrywio’n sylweddol o flwyddyn i flwyddyn, oherwydd bod nifer o ddisgyblion yn ymuno ac yn ymadael yn ystod y flwyddyn.

Mae pedwar dosbarth oedran unigol a thri dosbarth oedran cymysg yn yr ysgol.  Mae’r ysgol yn nodi bod anghenion addysgol arbennig gan oddeutu 14% o ddisgyblion, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol (25%).  Mae tua 17% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol (20%).  Mae bron pob un o’r disgyblion o gefndir ethnig gwyn Prydeinig ac yn siarad Saesneg gartref.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gynradd Cwmfelinfach yn ymfalchïo mewn rhoi disgyblion wrth wraidd eu dysgu, gan roi llais a pherchenogaeth glir iddynt ar yr hyn y maent yn ei ddysgu, a sut.  Mae gan y rhan fwyaf o ddisgyblion lais cryf mewn helpu i wneud penderfyniadau am fywyd yr ysgol.  Mae hyn yn arwain at safonau lles uchel iawn ac yn ategu’r medrau cymdeithasol a medrau bywyd cryf iawn sydd i’w gweld ymhlith disgyblion ar draws yr ysgol.  I wella’r rhain ymhellach, penderfynodd arweinwyr gynnwys disgyblion yn fwy yn y broses fonitro a hunanarfarnu ar lefel ysgol gyfan er mwyn symud yr ysgol yn ei blaen. 

Dechreuodd y rhesymwaith oedd wrth wraidd y Prosiect Ysbiwyr Dysgu gydag Arolwg Agwedd y Disgyblion at eu Hunain a’r Ysgol.  Mae’r ysgol yn cynnal yr arolwg gyda phob disgybl cyfnod allweddol 2 yn flynyddol i fonitro’u hunan-barch a’u hymateb i ddysgu.  Mae’r cydlynydd asesu, cofnodi ac adrodd yn dadansoddi’r canlyniadau ac yn rhannu’r deilliannau gyda’r holl aelodau staff.  Mae carfanau cyfan, grwpiau o ddysgwyr, ymatebion unigol a thueddiadau yn destun craffu ac yn cael eu cofnodi ar system asesu’r ysgol.

Am y ddwy flynedd ddiwethaf, mae’r ysgol wedi gwahodd disgyblion sy’n arddangos nodweddion fel diffyg hunan-barch ac ymateb mwy negyddol at eu haddysg i ddod yn aelodau o grŵp Ysbiwyr Dysgu.  Mae’r dirprwy bennaeth yn arwain y prosiect a chaiff dynameg y grŵp ei ystyried yn ofalus er mwyn cynnwys y disgyblion sy’n debygol o elwa fwyaf o’r profiad.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae aelodau’r grŵp Ysbiwyr Dysgu yn arsylwi gwersi ac yn gofyn cwestiynau i’w cyfoedion am sut maent yn dysgu a beth mae angen iddynt ei wybod.  Maent yn chwarae rhan bwysig mewn dyfeisio posteri dosbarth a chynnig strategaethau defnyddiol ar sut i weithio’n annibynnol.  Mae hyn yn cynyddu eu hunan-barch yn sylweddol a theimlant fod rhan weithgar ganddynt yn natblygiad yr ysgol ac mewn prosesau gwneud penderfyniadau.

Y man cychwyn ar gyfer aelodau’r grŵp yw darllen y Polisi Addysgu a Dysgu fel eu bod yn ymwybodol o gyfrifoldebau’r athrawon a’r dysgwyr yn yr ysgol.  Yna, byddant yn trafod materion fel beth sy’n gwneud addysgu a dysgu da.  Mae hyn fel arfer yn ysgogi ymateb bywiog.  Mae aelodau’r grŵp disgyblion yn penderfynu ar brif ffocws yr arsylwadau, sy’n fyr ac yn ffocysedig.  Yn ystod amser arsylwi, mae ‘ysbiwyr’ yn arsylwi dysgwyr, yn holi dysgwyr yn uniongyrchol ac yn edrych ar lyfrau ac arddangosfeydd.  Yn union wedi ymweliad, maent yn rhannu syniadau yn eu tîm ac yn ysgrifennu nodiadau ar eu darganfyddiadau.  Yna, mae ‘ysbiwyr’ yn cael amser i gydweithio er mwyn creu cyflwyniad i’w rannu gyda rhanddeiliaid eraill.

Mae’r ysgol yn cynnwys sesiynau adborth yn yr amserlen fel bod cyn lleied o darfu â phosibl.  I ddisgyblion, dyma’r rhan fwyaf pleserus a buddiol o’r broses.  Mae’r ‘ysbiwyr’ yn rhannu eu darganfyddiadau gyda’r dosbarthiadau yr ymwelont â nhw ac yn rhoi rhestr o ddarganfyddiadau cadarnhaol iddynt, yn ogystal â ffyrdd y gallent wella.  Cyflwynant eu darganfyddiadau ar ffurf poster a’i arddangos yn eu hystafelloedd dosbarth.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r holl Ysbiwyr Dysgu wedi gwneud camau sylweddol ymlaen yn Arolwg Agwedd y Disgyblion at eu Hunain a’r Ysgol.  Mae llawer o’r disgyblion a gafodd sgôr ymhell islaw 50% ym mhob un o’r naw agwedd cyn y prosiect bellach yn dangos sgorau uwchlaw 80% yn yr agwedd at ddysgu ym mhob maes.

Mae’r holl ddisgyblion wedi elwa o’r broses o safbwynt ansawdd yr adborth gan eu cyfoedion, gan gynyddu llais y disgybl yn yr ysgol.

Yn ogystal, gofynnodd staff i’r Ysbiwyr Dysgu gynhyrchu cymorth gweledol ar gyfer menter ysgol gyfan ar ddysgu annibynnol.  Penllanw hyn oedd cynhyrchu poster ‘STUCK’ i helpu disgyblion o bob oedran ddeall beth i’w wneud pan fydd dysgu’n heriol iddynt.  Mae hwn yn gymorth dysgu hynod fuddiol ac mae’n datblygu annibyniaeth ym mhob dosbarth.

Yn ystod ail flwyddyn y prosiect, fe wnaeth yr ysgol adolygu ei pholisi ar ymddygiad a chyflwyno ‘Parod, Cyfrifol a Pharchus’.  Creodd yr Ysbiwyr Dysgu fapiau’r meddwl i ddangos i’w cyfoedion sut i fod yn barod, yn gyfrifol ac yn barchus.  Mae’r holl ddisgyblion yn monitro ymddygiad.  O ganlyniad, mae ymddygiad ar draws yr ysgol yn rhagorol.

Fe wnaeth disgyblion ddiweddaru’r Polisi Addysgu a Dysgu ochr yn ochr â’r uwch dîm rheoli i adlewyrchu’r datblygiadau presennol hyn. 

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae disgyblion wedi rhannu eu gwaith gyda’r pennaeth, llywodraethwyr, uwch reolwyr yr ysgol uwchradd gyflenwi a staff o ysgolion cynradd eraill.  Bu hyn yn llwyddiannus iawn ac mae nifer o ysgolion cynradd lleol wedi sefydlu eu grwpiau eu hunain i fynd i’r afael â materion tebyg.

Yn ogystal, mae’r cydlynydd asesu, cofnodi ac adrodd wedi cynnal cyfarfodydd â chydweithwyr ar draws y clwstwr i rannu’r dadansoddiad o Arolwg Agwedd y Disgyblion at eu Hunain a’r Ysgol a manteision Ysbiwyr Dysgu.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae ysgol y Fair Ddihalog yn ysgol gyfun Gatholig fach i ddysgwyr 11-16 oed ar gyrion gorllewinol Caerdydd, ac mae dros 700 o fyfyrwyr ar y gofrestr ar hyn o bryd.  Mae dros 30% o ddysgwyr yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, gyda rhyw 10% yn dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol, 30% o ddysgwyr ag AAA ac mae rhyw ddwy ran o dair o fyfyrwyr yn dod o’r 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru, gan gynnwys canol Caerdydd, Butetown a Threlái.

Mae’r mesurau difreintedd sy’n wynebu’r cymunedau a wasanaethir yn golygu bod rhwystrau amrywiol rhag dysgu a allai effeithio’n hawdd ar gynnydd.  Mae’r ysgol wedi wynebu materion yn ymwneud â phresenoldeb a’r angen am ymddygiad effeithiol iawn ar gyfer strategaethau dysgu.  Mae llawer o ddysgwyr yr ysgol yn wynebu materion cymdeithasol anodd a chymhleth sydd wedi mynnu cymorth helaeth; mae ymgysylltiad rhieni yn fater i’r ysgol hefyd.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Yn 2011, wynebodd yr ysgol lawer o heriau oherwydd demograffeg benodol, difreintedd cymdeithasol a diffyg ymgysylltiad rhieni. Roedd y rhain yn cynnwys lefelau uchel o driwantiaeth ac absenoliaeth, gwaharddiadau cyfnod penodol ymhlith yr uchaf yng Nghymru, tlodi o ran uchelgeisiau a diffyg ymgysylltiad rhieni.  Roedd mesurau a roddwyd ar waith i fynd i’r afael â materion ymddygiad amlwg yn rhannol lwyddiannus.  Fodd bynnag, teimlai’r ysgol mai bregusrwydd sylfaenol oedd wrth wraidd y materion cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol.  Sefydlwyd cyfleuster anogaeth 11-16 yn 2012.  Rhoddwyd ymyriadau pwrpasol ar waith i bontio’r bwlch rhwng rhwystrau personol neu academaidd a chyflawni rhagoriaeth.  Fe’i bwriadwyd fel gwasanaeth cyfryngol cyffredinol rhwng y cartref a’r ysgol, a rhwng problemau ac atebion.  Mae’r diben yn cael ei adlewyrchu yn ei enw, “Y Bont” / “The Bridge”.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae’r broses o nodi angen unigol yn un strwythuredig a rhagweithiol.  Mae systemau rheoli llinell, hunangyfeirio a phrosesau trosglwyddo, gan ddefnyddio proffilio Boxall, yn uno gydag ymyriadau mwy penodol, teilwredig.  Mae dull amlasiantaeth (gyda dros 50 o ddarparwyr) yn sicrhau ymateb priodol.  Caiff cysondeb ei oruchwylio gan bennaeth cynorthwyol, sy’n gweithredu fel “Gwarchodwr” trwyadl yr holl atgyfeiriadau a phrosesau. Mae briffiau bugeiliol yn esbonio manylion yn ymwneud â’r holl atgyfeiriadau, a rhennir hyn gyda phob un o’r timau (ar sail angen gwybod).  Mae data gwaelodlin yn tanlinellu datblygiad rhaglenni personoledig a chynlluniau cymorth ymddygiadol, presenoldeb, dysgu a bugeiliol cysylltiedig. Defnyddir prawf gwydnwch i fonitro cynnydd disgyblion a rhaglenni fel cyfanrwydd. Mae ymgysylltiad rhieni ym mhob cam yn allweddol i nodi a chwalu rhwystrau ac i lwyddiant yn y pen draw.

Mae Y Bont yn amgylchedd diogel, strwythuredig iawn sy’n noddfa ar adeg dyngedfennol ym mywyd plentyn a / neu yn gyfle i ddatrys sefyllfaoedd neu amgylchiadau sy’n effeithio ar botensial disgyblion i ddysgu.  Caiff ei staffio gan ddau aelod o staff amser llawn, un ohonynt yn weithiwr ieuenctid profiadol gydag arbenigedd mewn datrys gwrthdaro, Arferion Cyfiawnder Adferol a chyflwyno rhaglenni pwrpasol.  Mae’r llall yn athro cymwysedig gyda phrofiad helaeth yn y pynciau craidd a phrosesau pontio.  Mae’r penodiadau allweddol hyn yn gwbl hanfodol i lwyddiant y Bont.

Mae’r cyfleuster mewn rhan dawel o’r ysgol.  Mae ei gynllun yn adlewyrchu amgylcheddau cartrefol ac academaidd, gan roi ymdeimlad o sefydlogrwydd a pharhad i ddisgyblion sydd â bywydau cwbl ddi-drefn.  Defnyddir ardal gegin i baratoi a rhannu prydau bwyd ac i greu awyrgylch cefnogol i’w gilydd.  Mae clybiau brecwast a chinio yn denu disgyblion sy’n agored i niwed, yn unig neu’n ofnus, ac mae “Gwrandawyr Myfyrwyr” ar gael ar rota i sgwrsio a chefnogi disgyblion eraill.  Mae soffas a chadeiriau esmwyth ar gael ar gyfer rhannu llyfrau, gemau a chyfarfodydd grŵp.  Mae ardal ar wahân wedi’i dynodi hefyd fel man gweithio a defnyddio TG.  Caiff ymdeimlad o deulu ei feithrin ac mae disgyblion yn cael eu hannog i ddysgu, rhannu a chwarae gyda’i gilydd yn adeiladol.  Mae bwyta a siarad gydag oedolion a rhai eraill yn ganolog i’r profiad hefyd.  Mae gweithgareddau grŵp bach yn mynd i’r afael â thargedau a nodwyd mewn cynlluniau personol, er enghraifft, trwy gynlluniau ymddygiad unigol.  Caiff moesau ac iaith briodol eu modelu gan staff, sy’n dangos ymddygiad cadarnhaol, cefnogol ac anogol fel modelau rôl.  Maent yn dangos anwyldeb ac yn creu cydbwysedd rhwng dysgu, addysgu a threfn. Mae cynlluniau “Pont i lwyddo” / “Bridge to success” yn bersonol iawn ac yn cael eu monitro gan Arweinwyr Cyfnodau Allweddol, yn yr un modd â rhaglenni ailintegreiddio hefyd.

Mae rhaglenni pwrpasol yn cynnwys:

  • medrau cyfathrebu
  • gwrthfwlio
  • ysgogwyr emosiynol neu gymdeithasol
  • ymddygiadau heriol
  • datblygu arweinwyr gwydn

Cedwir at holl bolisïau’r ysgol ac mae gwaith cyfwerth â chyfoedion yn cael ei ddarparu ar sail profion SCYA ac offer asesu eraill.  Fodd bynnag, mae gwaith yn adlewyrchu oedran datblygiadol, nid cronolegol disgyblion, ac mae cynllunio ar y cyd yn allweddol i lwyddiant, fel y mae cysylltu yn allweddol gyda Chynhwysiant.  Mae gweithgareddau a ddefnyddir ar gyfer ymgysylltu yn cynnwys deunyddiau testun, deunyddiau seiliedig ar fedrau neu ddeunyddiau trawsgwricwlaidd.  Mae sesiynau’n rheolaidd ac yn rhagweladwy, a gallant fod yn wythnosol neu fel bloc yn dilyn trafodaeth gydag Arweinwyr Cyfnodau Allweddol.  Hefyd, mae pwyslais ar ddatblygu iaith, medrau cyfathrebu, hunan-barch a llythrennedd emosiynol.  Ceir cyswllt rheolaidd rhwng y cartref a’r ysgol, ac mae bob amser yn gadarnhaol, ac mae’r gwaith partneriaeth hwn yn golygu y cynhelir ymweliadau mynych â’r cartref.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae Ysgol y Fair Ddihalog yn ysgol lwyddiannus iawn ac mae cynnydd y disgyblion ymhlith y gorau yng Nghymru.  Mae L1 a L2 yn gyson dros 97% ac mae ffigurau L2+ yn uwch nac amcangyfrifon D Ymddiriedolaeth Teulu Fischer a deilliannau wedi’u modelu.  Mae 85% o bynciau yn cael canlyniadau yng nghyfnod allweddol 4 sydd uwchlaw amcangyfrifon 5 Ymddiriedolaeth Teulu Fischer.  Rydym yn chwartel 1 ym mhob maes bron, gan gynnwys grwpiau fel disgyblion sy’n gymwys i gael PYDd a disgyblion ag AAA; mae hyn yn wir hefyd ar L5+ a L6+ yng nghyfnod allweddol 3.  Mae’r ysgol yn perfformio uwchlaw cyfartaleddau Cymru a’r awdurdod lleol yn aml.  Am y ddwy flynedd diwethaf, mae’r ysgol wedi bod yn y categori 1A Gwyrdd.  Mae presenoldeb hefyd yn gosod yr ysgol yn y chwartel cyntaf, a’r ffigurau gwaharddiadau yw’r pedwerydd isaf yng Nghaerdydd, lle mae gan ysgolion â demograffeg debyg rai o’r ffigurau gwaharddiadau uchaf yng Nghymru.  Nid ydym wedi cael unrhyw waharddiadau parhaol ers dros bedair blynedd.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer ar draws yr awdurdod mewn cyfarfodydd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Haberdashers’ Monmouth School for Girls, a sefydlwyd ym 1892, yn ysgol ddydd a phreswyl annibynnol i ferched rhwng 11 a 18 oed, gydag ysgol baratoi, Inglefield House, i ferched rhwng 7 ac 11 oed. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae disgyblion a rhieni yn rhannu eu barn gyda’r ysgol yn rheolaidd fel rhan o ddiwylliant hunanarfarnu cadarn yr ysgol, ac mae’r farn hon yn dylanwadu ar drefniadau’r ysgol ar gyfer gwella gofal, cymorth ac arweiniad.  Mae hyn yn cael ei adlewyrchu yn y camau gweithredu a gymerwyd gan yr ysgol ers i Estyn roi Gradd 1 i’r farn arolygu ar gyfer Cwestiwn Allweddol 4 ‘Pa mor dda yw’r gofal, y cymorth a’r arweiniad i ddysgwyr?’ yn 2009.  Er bod y farn hon wedi golygu bod agweddau ar waith yr ysgol yn y maes hwn yn rhagorol, roedd yr ysgol eisiau gwella’i darpariaeth ymhellach fyth. 

I wneud hyn, fe wnaeth yr ysgol gomisiynu arolwg annibynnol o foddhad rhieni â’i darpariaeth fugeiliol, ynghyd â chynnal arolygon blynyddol o ddisgyblion.  Gyda’i gilydd, fe wnaeth y canfyddiadau hyn amlygu meysydd i’w datblygu yn narpariaeth yr ysgol ar gyfer datblygu iechyd a lles disgyblion, yn benodol yr angen i wella llais y disgybl fel rhan o’u datblygiad cymdeithasol, fel y gallai disgyblion gymryd mwy o gyfrifoldeb a dangos blaengaredd, a gwella’r ddarpariaeth ar gyfer hybu byw’n iach ac effaith y ddarpariaeth hon.

Ymhlith y camau gweithredu a gymerwyd gan yr ysgol i wella ansawdd y ddarpariaeth yr oedd adolygiad ac archwiliad mewnol llawn o ofal bugeiliol.  Rhan allweddol o’r broses hon oedd grwpiau ffocws bugeiliol o staff a disgyblion a roddodd eu barn a’u hatebion eu hunain i’r cwestiwn: ‘sut olwg sydd ar ofal bugeiliol rhagorol ar gyfer ein hysgol ni?’  Defnyddiwyd yr ymatebion o’r grwpiau hyn yn ysgogiadau allweddol ar gyfer llywio gwelliannau yn y ddarpariaeth.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae gwelliannau yn ansawdd y ddarpariaeth ar gyfer iechyd a lles wedi’u cyflawni i raddau helaeth trwy ganolbwyntio ar dair agwedd allweddol: y cwricwlwm, trefniadau preswylio a bugeiliol, a gweithgareddau allgyrsiol.

Fe wnaeth y grwpiau ffocws nodi meysydd i’w gwella yn ansawdd rhaglen gwricwlwm addysg bersonol, gymdeithasol ac iechyd yr ysgol.  I fynd i’r afael â hyn a chynllunio ar gyfer gwelliannau, gofynnodd y pennaeth addysg bersonol, gymdeithasol ac iechyd i ddisgyblion o wahanol grwpiau oedran beth roeddent eisiau ei gael ohono.  Yna, aethant ati i weithio gyda thimau o ddisgyblion i ail-frandio addysg bersonol, gymdeithasol ac iechyd ar ffurf rhaglen ‘Hyder am Oes’ yr ysgol.  Ar ôl ei lansio, fe wnaeth disgyblion barhau i helpu i benderfynu ar gwricwlwm y rhaglen trwy flychau awgrymiadau, system swyddogion a phrosesau adborth gweithredol ar ôl pob modiwl astudio.  Mae’r rhaglen bellach yn rhaglen addysg bersonol a chymdeithasol ddynamig, sy’n sicrhau brwdfrydedd disgyblion ac yn hoelio’u sylw wrth ystyried materion ysbrydol, moesol a chymdeithasol.  Mae cymryd rhan mewn cynllunio’r agwedd hon ar y cwricwlwm yn galluogi disgyblion i sicrhau perchenogaeth ac mae’n ysgogi eu diddordeb.  Maent yn nodi pynciau o werth penodol sy’n bodloni eu hanghenion ac mae’r ysgol yn ymateb yn dda i’w syniadau.  Er enghraifft, mae staff yn canolbwyntio ar weithgareddau drama i godi hyder disgyblion Blwyddyn 8, yn helpu disgyblion Blwyddyn 9 i ddatblygu eu dealltwriaeth o gamddefnyddio alcohol ac maent yn pwysleisio cymryd cyfrifoldeb, dangos blaengaredd a ffyrdd iach o fyw ymhlith yr holl ddisgyblion.

Yn ogystal, roedd yr ysgol eisiau galluogi’r trefniadau preswylio a bugeilio i gyfrannu tuag at wella’r ddarpariaeth ar gyfer iechyd a lles. 

Canolbwyntiodd yr ysgol ar sicrhau bod y ddarpariaeth hon yn ategu’r rhaglenni cwricwlaidd ac allgyrsiol, gyda’r nod o wella’r effaith gyffredinol ar ddeilliannau disgyblion.  Cyflawnwyd hyn drwy amrywiaeth o gamau gweithredu, er enghraifft trwy gynnal archwiliad ac yna trwy greu swydd uwch reoli newydd i fonitro, symleiddio a gwella’r ddarpariaeth i breswylwyr.  Un o’r sgil-effeithiau yw bod preswylwyr yn cymryd llawer mwy o ran mewn gweithgareddau, gan gynnwys gweithgareddau chwaraeon a ffitrwydd, sy’n gwneud cyfraniad hynod gadarnhaol at eu lles.

Mae’r ysgol yn disgrifio rhan o’i hethos a’i nodau fel ‘ehangu’r meddwl a phrofiadau sy’n cyfoethogi’.  Rhan ganolog o’r cyfoethogi hwn yw darpariaeth yr ysgol ar gyfer gweithgareddau allgyrsiol, a rhan disgyblion ynddynt, er mwyn datblygu’u hyder a’u medrau cymdeithasol a bywyd.  Roedd cynyddu ystod y gweithgareddau a nifer y disgyblion a oedd yn cymryd rhan mewn gweithgareddau allgyrsiol wedi’i nodi’n faes i’w wella.  Ar draws yr ysgol, cyflawnwyd hyn mewn gwahanol ffyrdd.  Er enghraifft, yng nghyfnod allweddol 2, yn Inglefield House, cyflwynodd staff ‘St Catherine’s Diploma’.  Bwriad hwn yw cydnabod a gwobrwyo holl gyflawniadau disgyblion, nid yn unig cyrhaeddiad ac ymdrech mewn gwersi, ond hefyd y medrau a enillant y tu allan i’r ystafell ddosbarth, boed hynny mewn chwaraeon, cerddoriaeth, helpu ei gilydd neu lu o fedrau bywyd hanfodol eraill.  Mae’r pwys a roddir ar yr holl agweddau gwahanol ar y ‘St Catherine’s Diploma’ yn rhoi llwyfan eithriadol i ddisgyblion adeiladu arno wrth iddynt symud drwy’r ysgol uwch, yn sgil cynnig amrywiaeth eang o weithgareddau allgyrsiol a mentrau yn seiliedig ar fedrau.

Pa effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae trefniadau diwygiedig yr ysgol i gryfhau ei darpariaeth ar gyfer iechyd a lles wedi cael effaith gadarnhaol ar ddeilliannau disgyblion.  Mae hyn yn cynnwys cynnydd cadarn yn nifer y disgyblion sy’n cymryd rhan mewn gweithgareddau allgyrsiol.  Yn 2014-2015, roedd bron pob un o’r disgyblion yn cymryd rhan mewn ystod eang o weithgareddau corfforol a chwaraeon allgyrsiol.  Mae hyn yn cyfrannu at ddealltwriaeth o’r radd flaenaf y disgyblion o bwysigrwydd cadw’n iach, sydd i’w gweld yn eu gweithredoedd.

Mae arolygon diweddar o ddisgyblion yn dangos bod y cyfle iddynt gymryd cyfrifoldeb, dangos blaengaredd a chyfrannu at wneud penderfyniadau yn yr ysgol, trwy weithgareddau fel llunio’r rhaglen ‘hyder am oes’, yn cynyddu eu cred bod yr ysgol yn gwrando ar eu barn.  Er enghraifft, yn 2015, roedd nifer y disgyblion a ymatebodd yn gadarnhaol i’r dangosydd hwn 12 pwynt canran yn uwch nag yn 2012.  Mae gwaith y cyngor ysgol wedi derbyn dwy wobr canmoliaeth uchel gan Lefarydd Tŷ’r Cyffredin fel rhan o gynllun Gwobr Cynghorau Ysgol y Llefarydd.  Mae gwaith y cyngor ysgol ac amrywiaeth o fentrau eraill yn gwneud cyfraniad rhagorol at ddatblygiad cymdeithasol disgyblion.

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol gynradd ddinesig amlddiwylliannol fawr gerllaw canol Caerdydd yw Ysgol Gynradd Kitchener.  Mae’r ysgol yn gwasanaethu cymuned sydd ymhlith y 10% uchaf o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Cyfran y disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim yw 33%, ceir cyfraddau uchel o symudedd, a siaredir 27 o ieithoedd yn yr ysgol ar hyn o bryd.  Mae Saesneg yn iaith ychwanegol (SIY) i 86% o ddisgyblion.  Bengaleg ac Arabeg yw’r ieithoedd mwyaf cyffredin a siaradir.  Mae symudedd disgyblion yn uchel, ac mae nifer sylweddol o blant yn ymuno â’r ysgol yng nghanol cyfnod.  Nid yw llawer o’r disgyblion hyn yn siarad llawer o Saesneg, os o gwbl.  Mae gan ryw 22% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae bron pob un o’r disgyblion SIY yn cyflawni’n eithriadol o dda yn eu medrau siarad, darllen ac ysgrifennu er gwaethaf eu mannau cychwyn.  Mae’r ysgol yn elwa ar dîm cryf o gynorthwywyr cymorth dwyieithog.  Fodd bynnag, nid yw’n bosibl i’r ysgol ddarparu ar gyfer yr holl ieithoedd, felly mae’n defnyddio dull generig i gynorthwyo pob disgybl SIY, beth bynnag fo iaith yr aelwyd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r ysgol yn gweithio mewn ffordd amlweddog i sicrhau bod yr holl ddisgyblion sy’n ymuno ag Ysgol Kitchener yn cael y cyfleoedd gorau posibl i ddatblygu eu medrau llythrennedd.  Wrth wraidd hyn y mae cwricwlwm sy’n canolbwyntio’n dda ar wireddu llawn botensial pob cyfle i ddatblygu medrau llefaredd disgyblion.

Mae athrawon yn sicrhau bod dysgu’n aml yn dechrau â phrofiad uniongyrchol, sy’n sbardun ar gyfer  gwaith geirfa, a gweithgareddau llefaredd sy’n tanategu ysgrifennu.  Mae’r ysgol yn ffodus ei bod o fewn pellter cerdded o lawer o leoliadau diwylliannol a hanesyddol yng Nghaerdydd, ac mae’r ymweliadau addysgol hyn yn darparu cyd-destun cyffrous ar gyfer dysgu.

Mae’r holl athrawon a chynorthwywyr cymorth dysgu yn fodelau rôl ar gyfer iaith, gan ddefnyddio ystumiau, goslef a mynegiant i greu effaith. 

Nid yw athrawon byth yn rhagdybio, ac maent yn achub ar bob cyfle i gyflwyno geiriau newydd mewn cyd-destun sy’n ei gwneud yn ystyrlon i ddisgyblion – nid oes unrhyw air yn cael ei wastraffu.  Mae staff yn defnyddio arwyddion gweledol allweddol yn effeithiol i ategu gweithgareddau sydd wedi eu gwahaniaethu’n ofalus, a chaiff disgyblion eu ‘cyfeillio’ fel bod gan newydd-ddyfodiaid ddelfryd ymddwyn gref i gydweithio â nhw.  Mae adrodd storïau’n rhan annatod o’r ddarpariaeth.  Mae chwarae rôl, ymarferion cadair goch a ‘throi at eich partner’ yn weithgareddau dyddiol sy’n sicrhau ei bod yn ofynnol i bob disgybl siarad ym mhob gwers.

Mae cynllun gwaith trylwyr ar waith ar gyfer ffoneg, a chaiff ei gyflwyno gan bob aelod staff.  Mae arweinwyr yn sicrhau y caiff staff hyfforddiant manwl rheolaidd er mwyn i ddarpariaeth fod yn gyson.  Mae staff yn olrhain cynnydd disgyblion bob hanner tymor ac yn addasu’r grwpiau, lle bo hynny’n briodol, er mwyn i’r dysgu symud ymlaen yn gyflym.  Mae athrawon y Cyfnod Sylfaen yn sicrhau eu bod yn datblygu medrau ffoneg disgyblion yn rheolaidd trwy gyfleoedd ysgrifennu estynedig. 

Mae’r ysgol yn rhoi cynllun ffoneg ar waith ochr yn ochr â rhaglen ar gyfer llythrennedd, sy’n uchelgeisiol iawn o ran y gofynion ar gyfer cymhwyso gramadeg.  Mae staff yn addysgu iaith dechnegol i ddisgyblion ac yn darparu gweithgareddau ystyrlon, rheolaidd iddynt sy’n gofyn iddynt gymhwyso’r wybodaeth hon.

Mae’r prosesau monitro yn canolbwyntio’n uniongyrchol ar ddatblygu llefaredd, a chaiff ansawdd arfer ei sicrhau er mwyn gwneud yn siŵr ei bod yn gyson ar draws yr ysgol.  Mae amcanion rheoli perfformiad yn cysylltu’n agos ag agweddau ar addysgu, fel adborth llafar i ddisgyblion a holi sydd, yn eu tro, yn ffocws ar gyfer arsylwi gwersi.  Mae’r ysgol wedi addasu ei ffurflen arsylwi gwersi i annog staff i gofnodi dyfyniadau o ddeialog rhyngddynt hwy a disgyblion, a’r effaith y mae wedi’i chael.  Mae staff yn olrhain cynnydd disgyblion bob hanner tymor ar sail ystod eang o ddata, gan gynnwys continwa caffael iaith.  Mae disgwyliadau’n uchel – mae staff yn disgwyl i bob disgyblion wneud cynnydd o ddwy is-lefel bob blwyddyn.  Mae’r ysgol yn coladu proffiliau disgyblion i ddisgyblion sy’n gwneud cynnydd sylweddol o’u mannau cychwyn, ond efallai na fyddant yn cyflawni’r disgwyliadau cenedlaethol.

Mae’r cwricwlwm wedi’i amgylchynu gan ethos ysgol cryf, cadarnhaol a chynorthwyol.  Mae llais y dysgwr yn hollbwysig.  Mae oedolion yn buddsoddi amser mewn meithrin perthynas ragorol â phob disgyblion, sy’n meithrin hyder ac uchelgais.  Mae disgyblion yn siarad oherwydd eu bod yn gwybod y bydd rhywun yn gwrando arnynt.  Mae darpariaeth allgyrsiol, fel clwb adrodd storïau a chlwb dadlau, yn rhoi cyfleoedd ychwanegol i ddisgyblion ymarfer eu medrau llafar, a byddant yn aml yn perfformio o flaen cynulleidfaoedd mewn digwyddiadau a chystadlaethau proffil uchel.  

Mae gan yr ysgol nifer o bartneriaethau sy’n ategu ei nod craidd o ddatblygu llefaredd, gan gynnwys cysylltiadau â theuluoedd trwy ddosbarthiadau Saesneg i Siaradwyr Ieithoedd Eraill (SSIE) yn yr ysgol a chlybiau ar ôl ysgol i deuluoedd, lle mae’n annog rhieni i rannu eu profiadau a’u diwylliannau eu hunain.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae safonau mewn llythrennedd ar draws yr ysgol wedi codi bob blwyddyn ar gyfer y tair blynedd diwethaf.  Mae’r ysgol yn perfformio’n well nag aelodau’r teulu sydd â niferoedd llai o lawer o ddisgyblion SIY.  Yn aml, mae disgyblion sy’n ymuno â’r ysgol yng nghanol cyfnod, efallai na fyddant yn cyrraedd y lefel ddisgwyliedig ar gyfer y Cyfnod Sylfaen, yn mynd ymlaen i gyflawni o leiaf y lefel ddisgwyliedig ar ddiwedd cyfnod allweddol 2.  Mae bron pob un o’r disgyblion sy’n ymuno â’r ysgol yng nghanol cyfnod yn gwneud o leiaf ddwy is-lefel o gynnydd yn ystod y flwyddyn – mae llawer o’r disgyblion hyn wedi ymuno â’r ysgol heb unrhyw Saesneg.  

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi croesawu athrawon o bob rhan o Gaerdydd ac o’i grŵp gwella ysgolion i arsylwi’r arfer hon.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd San Helen yng nghanol dinas Abertawe.  Mae 228 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed yn yr ysgol.  Mae wyth dosbarth prif ffrwd, gan gynnwys darpariaeth feithrin ran-amser.

Mae’r ysgol yn gwasanaethu cymuned ethnig amrywiol, ac mae 22 o ieithoedd gwahanol sy’n cael eu siarad gan ddisgyblion yn yr ysgol ar hyn o bryd.  Mae Saesneg yn iaith ychwanegol i wyth deg wyth y cant o ddisgyblion.  Mae un deg tri y cant o ddisgyblion yn wyn – ethnigrwydd Prydeinig.  Mae tua 16% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn yn is na’r cyfartaledd cenedlaethol (20%).  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn cael gofal gan yr awdurdod lleol.

Mae’r ysgol wedi nodi bod gan 32% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn uwchlaw’r cyfartaledd ar gyfer Cymru (25%).  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Arwyddair yr ysgol yw ‘Pawb yn Wahanol, Pawb yn Gyfartal’ (‘All Different, All Equal’), a datganiad cenhadaeth yr ysgol yw ‘Disgwyl y gorau, rhoi’r gorau, bod y gorau’ (‘Expect the best, give the best, be the best.’)  Mae Ysgol Gynradd San Helen yn ymdrechu’n barhaus i wella darpariaeth, cymorth a chyfleoedd ar gyfer ei theuluoedd sydd mewn angen, ac mae’n credu ei bod yn bosibl gwella cyflawniadau academaidd a hunan-barch er mwyn torri’r cylch tlodi ac adeiladu ar yr agweddau cadarnhaol y mae hyn yn ei greu.

Un o ffactorau pwysicaf y Grant Amddifadedd Disgyblion (PDG), sydd wedi arwain at nodi, gweithredu a datblygu nifer o fentrau, fu’r nod i sicrhau bod Ysgol Gynradd San Helen yn ganolbwynt i’r gymuned.  Gan fod cefndiroedd ieithyddol a diwylliannol mor amrywiol ymhlith ei disgyblion, teimlai arweinwyr ei bod yn bwysig cryfhau cysylltiadau â’r gymuned gynhenid i sicrhau dealltwriaeth gliriach o’r gwerthoedd ar y cyd.  Roedd yr angen i wella medrau Saesneg i annog cyfathrebu yn flaenoriaeth pan gyflwynwyd y grant gan y llywodraeth.  Yn ychwanegol, nododd yr ysgol nifer o ddosbarthiadau dysgu oedolion, a fyddai’n annog rhagor o ryngweithio. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector

I ddechrau, nododd yr ysgol fod angen ymgysylltu â’i disgyblion a gwella ei phartneriaethau â rhieni a’r gymuned amrywiol y mae’n ei gwasanaethu.  Wrth lwyddo i gyflawni hyn, hysbysebodd yr arweinwyr ddosbarthiadau, a fyddai’n annog rhagor o ryngweithio rhwng yr ysgol a’r rhieni yn yr ardal gyfagos, yn ogystal â rhieni disgyblion presennol.  Wedyn, cyflwynodd yr ysgol fentrau ar gyfer y disgyblion mewn angen, er mwyn sefydlu rhaglen gynhwysfawr i ymgysylltu â theuluoedd.

Mae tîm yr ysgol ar gyfer Ymgysylltu â Theuluoedd wedi gallu cefnogi a chynnal darpariaeth ar ôl yr ysgol.  Mae hyn yn cynnwys Clwb Cylchgronau, sy’n creu rhifyn misol, Clwb Darllen wythnosol i ysbrydoli darllenwyr sy’n cael trafferth, Clwb Awduron Ifanc sy’n ymestyn medrau llythrennedd disgyblion, a rhaglen fathemateg ar gyfer y disgyblion hynny y mae staff wedi nodi eu bod yn fwy abl a thalentog.  Yn y dosbarth, mae’r tîm yn cefnogi mathemateg yng nghyfnod allweddol 2 ac yn addysgu disgyblion mewn grwpiau gallu ar gyfer llythrennedd.  Mae’r ysgol yn cynnal sesiynau dysgu un i un ar gyfer dysgwyr sy’n ‘dal i fyny’ ac yn cynnal sesiynau grŵp i wella ymddygiad, hyder a lles disgyblion.  Yn ychwanegol, mae pob un o’r disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim yn cael sesiwn anogaeth lle mae staff yn canolbwyntio ar unrhyw bryderon neu gryfderau a allai fod ganddynt am yr unigolyn hwnnw.

Mae ymgysylltu â theuluoedd yn datblygu’n barhaus, ac mae staff wedi dechrau hyfforddi rhieni i’w galluogi i gefnogi a rhannu eu medrau â rhieni eraill.  Yn y dyfodol, mae’r ysgol yn bwriadu hyfforddi oedolion sydd ag arbenigedd mewn amrywiaeth o ieithoedd, i’w galluogi i gyrraedd cynifer o deuluoedd ag y bo modd y mae angen arweiniad arnynt.

Mae’r rhyngweithio cadarnhaol â theuluoedd y mae’r ysgol wedi ei feithrin wedi galluogi iddi fynd i’r afael â phresenoldeb a chymryd gwyliau yn ystod y tymor. 

Mae rhieni wedi gweithredu’n gadarnhaol yn unol â chyngor a gynigiwyd yn ystod y cyfweliadau gwyliau ysgol gyda thîm y Grant Amddifadedd Disgyblion.  O ganlyniad, mae disgyblion yn cymryd llai o wyliau yn ystod y tymor, ac mae presenoldeb yn gryfder sylweddol yn yr ysgol erbyn hyn.  Mae darpariaeth ar ôl yr ysgol yn canolbwyntio ar les a hyder disgyblion.  Mae staff yn targedu disgyblion penodol i ddarparu ar gyfer eu hanghenion penodol.  O ganlyniad, mae’r effaith yn amlwg yn gymharol gyflym.  Mae hyn yn galluogi staff i gefnogi nifer dda o ddisgyblion trwy gydol y flwyddyn, gan barhau i fonitro’r disgyblion hynny nad ydynt yn cael darpariaeth dargedig mwyach, a sicrhau eu bod yn parhau i wneud cynnydd da.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau disgyblion?

  • Deilliannau a hyder gwell ar gyfer disgyblion targedig
  • Presenoldeb gwell a gostyngiad yn y gwyliau sy’n cael eu cymryd yn ystod y tymor
  • Hyder gwell ymhlith rhieni
  • Perthnasoedd gwell gyda rhieni a’u cyfranogiad cynyddol ym mywyd yr ysgol
  • Cysylltiadau gwell â’r gymuned ehangach ac asiantaethau eraill
  • Amgylchedd dysgu cwbl gynhwysol

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer dda hon yn anffurfiol ar lefel clwstwr ac wedi cynnal ymweliadau gan staff o ysgolion eraill.  Mae wedi rhannu ei harferion ymgysylltu â theuluoedd gyda Phrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant (PCDDS) ac asiantaethau eraill yn y gymuned fel y Tîm Cefnogi Pobl Ifanc Ethnig.