Arfer effeithiol Archives - Page 62 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol fabanod yn Abergele ar arfordir Gogledd Cymru yw Ysgol Glan Gele.  Ar hyn o bryd, mae 307 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 63 yn rhan-amser yn y feithrinfa.  Mae gan yr ysgol 11 dosbarth.  Mae tua 34% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 20%.  Mae’r awdurdod lleol yn gofalu am nifer bach iawn o ddisgyblion. 

Mae asesiadau gwaelodlin yn dangos bod cyrhaeddiad adeg mynediad islaw’r cyfartaledd i nifer sylweddol o ddisgyblion.  Mae gan oddeutu 28% o’r disgyblion anghenion dysgu ychwanegol: mae hyn ychydig uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Ar ôl cyflwyno’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd (FfLlRh), penododd yr ysgol uwch arweinydd yn Rheolwr Cynnydd a Medrau.  Roedd dysgwyr yn awyddus i sicrhau bod y flaenoriaeth uchaf yn cael ei rhoi i gynllunio ar gyfer datblygu medrau llythrennedd a rhifedd, a’i fod yn systematig, yn gyson ac wedi’i addasu i fodloni gofynion cwricwlwm y Cyfnod Sylfaen.

Byddai angen i’r cynllunio gynnwys disgyblion mewn profiadau yn amgylchedd dan do yr ysgol ac yn yr amgylchedd dysgu yn yr awyr agored, y gwneir defnydd da ohono.  Mae ystafell ddosbarth awyr agored gan Ysgol Glan Gele, sef Ardal yr Ysgol Goedwig, sy’n cynnwys caban, caban celf ac ardal adeiladu tu allan o’r enw ‘Diggerland’.  Yn ogystal, mae’r ysgol yn defnyddio’r traeth lleol fel amgylchedd dysgu unwaith yr wythnos.  Mae hyn yn sicrhau bod medrau llythrennedd a rhifedd yn cael eu hatgyfnerthu mewn amrywiaeth eang o gyd-destunau ar draws y cwricwlwm cyfan.  Y nod oedd plethu’r medrau hyn yn ddi-dor i gynllunio dyddiol a chynllunio tymor canol yr ysgol, i sicrhau effaith uniongyrchol ar safonau medrau llythrennedd a rhifedd disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Fel ysgol, fe wnaeth unigolion gydweithio mewn cyfarfodydd staff a grwpiau blwyddyn i fapio’r medrau llythrennedd a rhifedd yn eu cynlluniau.  Trwy wneud hynny, roeddent yn gallu targedu cynnwys pob thema ar draws y pedwar grŵp blwyddyn i sicrhau cysondeb, parhad a dilyniant.  Fe wnaeth athrawon olrhain y rhain yn systematig i sicrhau bod pob medr yn cael sylw manwl o leiaf dair gwaith y flwyddyn, yn ogystal â sicrhau bod disgyblion yn dod i gysylltiad cyffredinol â nhw yn holl feysydd y cwricwlwm.  Fe wnaeth athrawon hefyd wahaniaethu’r medrau hyn yn briodol yn eu cynlluniau tymor canol fel eu bod yn darparu’n dda ar gyfer y disgyblion mwy abl a’r rhai ag anghenion dysgu ychwanegol.  Hefyd, aethant ati i gofnodi’r medrau yn y cynlluniau tymor byr i sicrhau eu bod yn darparu gweithgareddau priodol i ddisgyblion a oedd yn gweithio ar lefel uwch ac ar lefel is ar gyfer eu grŵp oedran.  Mae athrawon yn cofnodi’r medrau y mae pob disgybl unigol yn eu caffael i sicrhau eu bod yn mynd i’r afael ag unrhyw fylchau yn briodol. 

Dewisodd staff y themâu yn ofalus er mwyn sicrhau bod modd cyflwyno a rhoi’r sylw mwyaf i fedrau’r FfLlRh.  Mae’r themâu hyn yn ennyn diddordeb grwpiau rhyw penodol ac mae athrawon yn addasu gweithgareddau o fewn themâu i sicrhau eu bod yn darparu ar gyfer y gwahanol rywiau ac y byddant yn diddori ac yn ysbrydoli disgyblion. 

Mae disgyblion yn cyfrannu at y broses gynllunio trwy ‘ddiwrnodau trochi’ cyn cyflwyno maes neu thema newydd.  Bydd disgyblion yn treulio deuddydd yn archwilio ac ymchwilio i’r thema newydd a’r agweddau ar y thema hon yr hoffent eu datblygu’n fanylach.  Mae hyn yn caniatáu i staff blethu medrau llythrennedd a rhifedd i’r thema yn ofalus, o’r cychwyn cyntaf, gan ddefnyddio’r gweithgareddau hynny y mae disgyblion wedi nodi y byddant yn eu diddori ac yn hoelio’u sylw.

Caiff cynllunio ar gyfer y ddarpariaeth awyr agored ei gynnwys hefyd.  Er enghraifft, mae Ysgolion Traeth a Choedwig yn ymgorffori pob agwedd ar y FfLlRh.  Mae staff sy’n gweithio yn y ddarpariaeth awyr agored yn meddu ar ddealltwriaeth gadarn o ddilyniant medrau ac yn gwneud y mwyaf o bob cyfle i atgyfnerthu medrau yn y cwricwlwm ehangach yn yr awyr agored.  Er enghraifft, maent yn cofnodi profiadau, llunio siartiau cyfrif o nifer yr wyau sy’n cael eu dodwy gan ieir yr ysgol, nodi’r tymheredd bob dydd, neu ddidoli deunyddiau ar y traeth.

Er mwyn cynorthwyo staff i ehangu eu gwybodaeth a’u dealltwriaeth ynghylch strategaethau i ddefnyddio llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm ac i wella arfer unigol, cynhaliodd athrawon a staff cymorth arsylwadau cymheiriaid o fewn ac ar draws grwpiau blwyddyn.  Galluogodd hyn i staff rannu arfer orau yn yr ysgol, gan fod rhai ohonynt yn fwy hyderus nag eraill wrth gyflwyno llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm.  Fe wnaeth hyn ganiatáu i staff ddysgu oddi wrth ei gilydd mewn ffordd anffurfiol, anfygythiol.  Defnyddiodd arweinwyr gyfarfodydd staff yn llwyddiannus i rannu cynllunio, syniadau a strategaethau ar gyfer defnyddio’r FfLlRh ar draws y cwricwlwm.  O ganlyniad, mae gwybodaeth a hyder ymhlith yr holl staff wrth gyflwyno llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm cyfan wedi gwella.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Fel ysgol, mae staff wedi cynllunio gweithgareddau o ansawdd gwell i ategu ac ymestyn medrau llythrennedd a rhifedd disgyblion.  Yn ogystal, maent wedi gallu ymestyn y cyfleoedd i ddisgyblion o bob gallu ddefnyddio’u medrau llythrennedd a rhifedd yn llwyddiannus ar draws y cwricwlwm, ym mhob amgylchedd dysgu.

Bellach, gall disgyblion ddangos yn gyson eu bod yn gallu trosglwyddo’r medrau hyn yn hyderus ar draws y cwricwlwm a’u defnyddio’n llwyddiannus i gofnodi digwyddiadau, gwybodaeth, dadansoddi data, a datrys a thrafod problemau eraill.  O ganlyniad, mae safonau llythrennedd a rhifedd ar draws yr ysgol wedi codi gan fod yr holl athrawon yn amlygu a darparu cyfleoedd priodol i ddisgyblion ddefnyddio’u medrau llythrennedd a rhifedd yn rheolaidd ar draws y cwricwlwm.  Mae gan yr ysgol system gadarnach ar gyfer monitro cynnydd disgyblion mewn llythrennedd a rhifedd erbyn hyn hefyd.  Mae hyn yn caniatáu i staff nodi a thargedu unrhyw feysydd medrau sydd wedi’u tanddatblygu.

At ei gilydd, mae ansawdd medrau llythrennedd a rhifedd disgyblion Cyfnod Sylfaen yr ysgol wedi gwella’n sylweddol.  Mae safonau ar ddiwedd y Cyfnod Sylfaen wedi codi, gyda chyrhaeddiad ymhell dros draean o’r disgyblion ar lefel uwch na’r disgwyl.  Mae safonau ymhlith disgyblion sy’n gymwys ar gyfer prydau ysgol am ddim yn uwch na chyfartaleddau lleol a chenedlaethol hefyd.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae staff wedi rhannu eu cynllunio gydag ysgolion ac arweinwyr ysgol o bob cwr o ogledd Cymru a thu hwnt.  Mae’r ysgol yn gweithio’n agos ag ysgolion clwstwr i ddatblygu mwy o gysondeb mewn addysgu ac asesu medrau llythrennedd a rhifedd disgyblion.  Mae ysgolion lleol a darparwyr hyfforddiant athrawon yn ymweld yn aml ac mae’r ysgol yn cynnal sesiynau rheolaidd i rannu ei gwaith cynllunio ac olrhain llythrennedd a rhifedd. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol yr Esgob Gore yn ysgol gyfun cyfrwng Saesneg 11 i 18 oed wedi’i lleoli yn ardal Sgeti, Abertawe.  Mae 1,002 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 112 yn y chweched dosbarth.  Mae oddeutu 26% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae 38% o ddisgyblion yn byw yn yr 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Mae gan oddeutu 23% o ddisgyblion angen addysgol arbennig, gan gynnwys 4% â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae 12% o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Mae’r ystod gynhwysfawr o ddisgyblion a dderbynnir i’r ysgol yn gofyn am fabwysiadu dull personol iawn o ddysgu ar bob lefel ac, er bod y system opsiynau yn caniatáu i ddisgyblion deilwra eu pecynnau dysgu yng nghyfnodau allweddol 4 a 5, nodwyd bod yr angen i allu gwneud hyn yng nghyfnod allweddol 3 yn faes pwysig i’w ddatblygu.  Yn bwysicach, teimlwyd nad oedd y dysgu a oedd yn cael ei wneud trwy’r strwythur pynciau ‘traddodiadol’ yn gludadwy, a’i fod yn aml yn aros o fewn y pwnc lle’r oedd yn cael ei addysgu.  Nodwyd dau brif reswm dros hyn.  Yn gyntaf, mewn sawl achos, nid oedd disgyblion yn cael cyfle i gymhwyso’r medrau, gwybodaeth a dealltwriaeth a enillont.  Yn ail, er bod nifer fawr o ddisgyblion yn cael cyfle i gymhathu eu dysgu, nid oedd y medrau ganddynt i allu gwneud hynny.

Er mwyn darparu am anghenion dysgu disgyblion ac i gynnig cyfleoedd priodol a heriol i ddatblygu a chymhwyso medrau, penderfynwyd ailgynllunio model cwricwlwm cyfnod allweddol 3 yn gyfan gwbl.

Disgrifiad o natur y strategaeth

Rhannwyd strwythur newydd y cwricwlwm yn Flociau Dysgu a Blociau Datblygu.  Mae Blociau Dysgu yn canolbwyntio ar fedrau yn benodol i bwnc wedi’u cyflwyno trwy feysydd y cwricwlwm.  Mae Blociau Datblygu yn caniatáu i ddisgyblion gymhwyso’u medrau pwnc i brosiect thematig, trawsgwricwlaidd.

Mae clystyrau dysgu yn gyfrifol am ddylunio, cyflwyno ac asesu pob Bloc Datblygu, ac mae’r medrau o’r clwstwr arweiniol yn rhoi’r ffocws ar gyfer thema’r gweithgareddau.  Mae un Bloc Dysgu o’r fath yn cynnwys y disgyblion wrth gynllunio taith antur i’r Antarctig a chaiff ei arwain gan y clwstwr pynciau gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg a mathemateg (STEM).  Rhoddir ‘dewislen her’ i bob disgybl, gyda chyfres o dasgau i’r disgybl ddewis eu cwblhau, a rhoddir gwerth pwyntiau sy’n adlewyrchu cymhlethdod y gweithgaredd i bob tasg.   

Mae ffocws llythrennedd, rhifedd a TGCh i bob tasg, yn ogystal ag adlewyrchu medrau sy’n benodol i bwnc sy’n berthnasol i’r clwstwr arweiniol.  Mae gweithgareddau wedi’u cynllunio i ganiatáu i ddisgyblion ddatblygu medrau allweddol ehangach datrys problemau, gwella’u dysgu a’u perfformiad eu hunain a gweithio gydag eraill.

Yn ystod y Bloc Datblygu, mae athrawon a staff cymorth yn hwyluso’r dysgu sy’n cael ei gyflawni, gan gefnogi disgyblion wrth iddynt weithio trwy eu cynllun gweithredu.  Yn ogystal, gall disgyblion ddewis mynychu gweithdai sy’n targedu llythrennedd, rhifedd, TGCh neu fedrau sy’n benodol i bwnc.  Mae disgwyl i ddisgyblion sy’n mynychu’r gweithdai drosglwyddo’r dysgu i ddisgyblion eraill yn eu grŵp.

Mae holl waith disgyblion yn cael ei asesu a rhoddir adborth i ddisgyblion, rhieni a gofalwyr ar ffurf adroddiad.  Mae hwn yn rhoi datganiad cywir i ddisgyblion o’r medrau a gafodd sylw ac a gyflawnwyd, a meysydd i’w datblygu ymhellach.  Mae’r adroddiad hefyd yn caniatáu am adrodd yn ffurfiannol ac yn grynodol ar y FfLlRh.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r effaith ar y ddarpariaeth ac ar safonau wedi bod yn amlwg.  O ran medrau sy’n benodol i bwnc, mae disgyblion wedi gallu mynd at lefelau uwch gan fod cynllun unedau’r blociau datblygu yn annog dysgu annibynnol, lle y caiff disgyblion eu gosod wrth wraidd penderfyniadau, sy’n caniatáu am ddull wedi’i wahaniaethu’n sylweddol. 

Mae lefelau diwedd cyfnod allweddol ac adborth o brofion llythrennedd a rhifedd oll wedi dangos gwelliant sylweddol, gyda nifer fawr o ddisgyblion yn symud ymlaen i astudiaethau cyfnod allwedd 4 yn gynnar. 

Mae presenoldeb disgyblion yn ystod blociau datblygu wedi gwella rhwng 1 a 3 phwynt canran.

Mae perfformiad yng nghyfnod allweddol 4 wedi bod yn gyson rhagorol am y pedair blynedd diwethaf.  Yn y dangosydd allweddol sy’n cynnwys Saesneg a mathemateg, mae perfformiad ymhell uwchlaw lefelau disgwyliedig.  Mae perfformiad yn y dangosydd hwn wedi gosod yr ysgol yn gyson yn y 25% uchaf o ysgolion tebyg ar sail lefelau cymhwysedd am brydau ysgol am ddim am y pedair blynedd diwethaf.  Dros y pedair blynedd diwethaf, mae perfformiad ym mron pob un o’r dangosyddion eraill wedi gosod yr ysgol naill ai yn y 25% uchaf neu’r 50% uwch o ysgolion tebyg ar sail cymhwysedd am brydau ysgol am ddim.  Mae disgyblion yn gwneud cynnydd eithriadol ar sail eu cyrhaeddiad blaenorol.

Yng nghyfnod allweddol 3, mae perfformiadau yn y dangosydd pwnc craidd ac yn y pynciau craidd ar wahân hefyd wedi bod yn gyson gryf.  Mae disgyblion yn gwneud cynnydd da iawn o’r cyfnod allweddol blaenorol.

Barnodd Estyn fod cwricwlwm cyfnod allweddol 3 yn gyfrwng effeithiol a dychmygus ar gyfer cyflwyno pynciau cyfnod allweddol 3 a datblygu medrau.  Mae holl elfennau’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd Cenedlaethol wedi’u hymgorffori’n dda mewn cynllunio gwersi ac yn y Blociau Datblygu.  Mae’r rhain yn rhoi cyfleoedd difyr a diddorol i ddisgyblion ddatblygu eu dysgu a’u medrau mewn sefyllfaoedd bywyd go iawn. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Ysgol ddwyieithog naturiol ar gyfer disgyblion rhwng 11 ac 18 oed yw Ysgol Uwchradd Aberteifi, a gynhelir gan awdurdod lleol Ceredigion.  Mae’r ysgol yn nhref arfordirol Aberteifi ac mae’n derbyn disgyblion o ddalgylchoedd gwledig eang.  Mae 586 o ddisgyblion ar y gofrestr, a 97 o fyfyrwyr yn y chweched dosbarth. 

Mae bron 20% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ychydig yn uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17.1%.  Mae tua 13% o ddisgyblion yr ysgol yn byw yn yr 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Mae gan yr ysgol uned addysg arbennig o’r enw Canolfan Seren Teifi.
 
Mae pedwar deg y cant o ddisgyblion ar y gofrestr anghenion addysgol arbennig, ac mae gan 1.6% o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae’r ffigurau hyn gryn dipyn yn uwch na’r cyfartaleddau cenedlaethol.  Daw tri deg y cant o ddisgyblion o gartrefi lle siaredir Cymraeg fel y brif iaith.  Fodd bynnag, mae 51% o ddisgyblion yn siarad Cymraeg fel eu mamiaith neu i safon gyfatebol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Diwylliant ac ethos

Mae’r pennaeth yn cyfleu gweledigaeth glir, a ddeellir yn dda am wella’r ysgol wrth staff, disgyblion, llywodraethwyr a rhieni.  Mae’r ysgol yn gymuned gynhwysol, ac mae ganddi ethos cefnogol a gofalgar iawn.  Mae ganddi ddiwylliant cryf o ddathlu amrywiaeth.  Caiff pob un o’r disgyblion, beth bynnag fo’u hanghenion a’u cefndiroedd, eu hannog i lwyddo yn unol â datganiad cenhadaeth yr ysgol, sef ‘Bydd pob disgybl yn llwyddo’.

Gweithredu

Mae’r cyngor ysgol yn cyfrannu’n sylweddol at wella’r ysgol yn Ysgol Uwchradd Aberteifi.  Mae’r pennaeth a’r uwch arweinwyr yn gweithio gyda grwpiau ffocws ar faterion penodol sy’n codi hefyd, fel ansawdd amgylchedd yr ysgol, safonau lles, cysondeb marcio ac asesu a gosod targedau. 

Mae aelodau o’r cyngor ysgol yn gwneud gwaith i godi ymwybyddiaeth am bob math o fwlio a hyrwyddo polisi “dim goddefgarwch”.  Mae disgyblion yn arwain gwasanaethau ysgol gyfan, yn gweithio gydag uwch staff i ddatblygu’r polisi a phrotocolau gwrthfwlio, ac yn datblygu taflenni gwybodaeth gwrthfwlio ar gyfer disgyblion a rhieni.  Caiff hyn effaith sylweddol ar wella dealltwriaeth y disgyblion o wahanol fathau o fwlio a’r gweithdrefnau a ddefnyddir ar gyfer delio ag ef. 

Yn ddiweddar, cynhaliodd cyngor yr ysgol adolygiad addysgu a dysgu o farcio ac asesu.  Fe wnaethant gasglu safbwyntiau disgyblion ar effeithiolrwydd y polisi marcio ac asesu, ac wedyn cyflwyno eu casgliadau a’u hargymhellion ar gyfer gwelliannau i’r uwch dîm arweinyddiaeth ar ddiwedd yr adolygiad.  Derbyniodd yr uwch dîm arweinyddiaeth yr argymhellion, gan adrodd yn ôl amdanynt wrth arweinwyr cyfadrannau a chynnwys disgyblion wrth adolygu’r cylch monitro a chynllun datblygu’r ysgol.  O ganlyniad, mae marcio ac asesu’n fwy cyson ar draws yr ysgol ac mae disgyblion yn meddu ar ddealltwriaeth drylwyr iawn o’r polisi asesu. 

Yn ogystal â’r adolygiad manwl, mae disgyblion yn cwblhau arolwg ysgol gyfan ar addysgu a dysgu ddwywaith y flwyddyn.  Caiff deilliannau’r arolwg eu dadansoddi gan uwch arweinwyr ac arweinwyr cyfadrannau ac fe’u defnyddir i lywio’r adolygiadau cyfadrannau a chynlluniau hunanarfarnu a gwella cyfadrannau.  Mae uwch arweinwyr yn defnyddio deilliannau’r arolygon i nodi cryfderau o fewn cyfadrannau, ac ar eu traws.  Maent yn rhannu enghreifftiau o arfer dda a amlygwyd gan ddisgyblion ar draws cyfadrannau. 

Mae’r cyngor ysgol yn cynnal arolygon ar-lein i gasglu barn, sylwadau ac adborth disgyblion.  Er enghraifft, datblygodd y ‘cod ansawdd athrawon’ trwy gasglu safbwyntiau disgyblion ar strategaethau a dulliau addysgu.  O ganlyniad, mireiniodd yr ysgol ei model addysgu a dysgu, gan wneud yn siŵr bod gwersi’n cael eu cynllunio i gynnwys gweithgareddau cychwynnol ysgogol, rhediad bywiog ac ystod eang o dasgau ystyrlon.  Mae disgyblion a staff wedi datblygu’r gwaith hwn yn ddiweddar i gynnwys ‘cod ansawdd disgyblion’.

Mae’r cyngor ysgol yn gweithio’n effeithiol gyda’r corff llywodraethol.  Mae’r llywodraethwyr cysylltiol sy’n ddisgyblion yn mynychu cyfarfod tymhorol y corff llywodraethol ac mae pob agenda yn cynnwys eitem sydd wedi ei neilltuo i’r cyngor ysgol.  Maent yn cymryd rhan weithredol mewn recriwtio staff newydd.  Cânt eu cynnwys mewn arsylwadau gwersi wrth benodi staff newydd, maent yn cynnal eu panel cyfweld eu hunain ac yn adrodd yn ôl wrth y panel o lywodraethwyr ac uwch arweinwyr. 

Deilliannau

Mae ffocws yr ysgol ar wella lles disgyblion wedi cael effaith sylweddol ar wella presenoldeb, ymddygiad a deilliannau ar draws yr ysgol.

Trwy’r cyngor ysgol, mae disgyblion wedi cael dylanwad sylweddol ar faterion fel gwella ansawdd marcio ac adborth, mireinio polisïau gwrthfwlio, lleihau achosion o fwlio a gwella ansawdd y wisg ysgol.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn cyfrannu at benderfyniadau am amgylchedd a chyfleusterau’r ysgol, er enghraifft datblygu’r gampfa newydd a’r rhaglen helaeth o glybiau a gweithgareddau.  Mae cyfranogiad disgyblion mewn gwneud penderfyniadau yn nodwedd gref yn yr ysgol.

Mae ymddygiad disgyblion yn eithriadol o dda ac mae gan bron bob un o’r disgyblion agweddau cadarnhaol tuag at eu dysgu.  Ni fu unrhyw waharddiadau cyfnod penodol yn ystod y 18 mis diwethaf ac ni fu gwaharddiad parhaol am dair blynedd.  Mae’r ffigurau hyn yn cymharu’n dda â chyfartaleddau lleol a chenedlaethol ac yn dangos gwelliant sylweddol dros y tair blynedd ddiwethaf.

Mae presenoldeb disgyblion yn rhagorol.  Mae cyfraddau presenoldeb dros y pedair blynedd ddiwethaf wedi gosod yr ysgol yn y 25% o ysgolion tebyg ar sail cymhwyster i gael prydau ysgol am ddim uwchlaw deilliannau wedi’u modelu.  Mae presenoldeb disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim wedi cynyddu flwyddyn ar ôl blwyddyn ac mae’n gyson uwchlaw presenoldeb yr un grŵp o ddisgyblion mewn ysgolion tebyg ac yn genedlaethol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Canolfan y Blynyddoedd Cynnar Wrecsam wedi’i lleoli yn ward Queensway ar ystâd Parc Caia yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam.  Ystyrir mai ward Queensway yw’r ward drydedd fwyaf difreintiedig yng Nghymru.

Mae gan y Ganolfan ddarpariaeth ag adnoddau, gan ddarparu lleoedd asesu i nifer o ddisgyblion ag amrywiaeth eang o anghenion dysgu ychwanegol a nodwyd.  Ar hyn o bryd, mae 51 o ddisgyblion rhwng 2 a 4 oed ar y gofrestr, y mae 28 ohonynt yn mynychu’r feithrinfa. Mae’r disgyblion eraill yn mynychu Addysg Gynnar a Dechrau’n Deg.  Mae plant yn mynychu’r ddarpariaeth feithrin am bum bore’r wythnos o 9.00 a.m. tan 11.30 a.m.  Mae plant sy’n mynychu’r ddarpariaeth ag adnoddau yn cael eu cludo yno o bob rhan o’r sir.

Mae Canolfan y Blynyddoedd Cynnar Wrecsam o’r farn bod ei pherthynas â rhieni yn holl bwysig ac mai partneriaeth ddiffuant rhwng y cartref a’r ysgol sy’n cynnig y cyfle gorau ar gyfer datblygiad holistig bob plentyn.  Mae llawer o rieni’r Ganolfan wedi gofyn am gyngor, cymorth ac arweiniad i ddelio ag anghenion datblygiadol eu plant. O ganlyniad i bryderon y rhieni, mae’r Ganolfan wedi edrych ar amrywiaeth o strategaethau i gynnig cymorth i’r plant yn yr ysgol ac yn y cartref.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Rydym wedi datblygu nifer o fentrau i ymgysylltu a chefnogi rhieni a theuluoedd.  Mae’r rhain yn cynnwys:

  • Rhoi gwybodaeth dda i rieni am gynnydd eu plentyn trwy ddefnyddio ‘storïau dysgu’ a ‘llyfr yr ysgol a’r cartref’, sy’n amlygu beth mae eu plentyn wedi’i gyflawni.  Mae’r rhain yn rhoi cyngor unigol pwrpasol i rieni yn rheolaidd ar sut i gefnogi eu plant ac yn nodi’r camau nesaf mewn dysgu yn glir.
  • Mae’r grŵp ‘Law yn Llaw’ yn cynnig cymorth wedi’i deilwra i rieni unigol ar faterion fel arferion amser gwely, ymddygiad a defnyddio’r toiled.  Mae’r grŵp hwn yn Cyfarfod yn Ystafell y Gymuned.  Rydym yn annog rhieni i rannu syniadau a phryderon dros baned o goffi, a cheisio cyngor ac arweiniad pan fo’u hangen.  Mae’r grŵp hwn yn cael ei arwain a’i reoli gan athro a chynorthwyydd addysgu profiadol, ill dau â diddordeb mewn datblygu partneriaethau â rhieni ac sydd wedi cael hyfforddiant da ar gyflwyno rhaglenni rhianta.
  • Os cawn gais, rydym yn ymweld â theuluoedd gartref i helpu gyda phethau fel plant sy’n ffyslyd am eu bwyd neu i gynnig cymorth ynghylch sut i reoli ymddygiad heriol.
  • Mae’r ysgol yn cynnig cyngor i rieni ar sut gallant gefnogi dysgu eu plant gartref.  Mae’r ‘llyfrgell rhif’ yn caniatáu i rieni fynd ag adnoddau a gemau gartref ac mae’n cynnig syniadau diddorol ar sut i ddatblygu medrau mathemateg eu plant gartref.
  • Y Rhaglen Cymorth Myfyrwyr.  Mae’r Ganolfan yn cynnig y rhaglen hon i bob rhiant.  Mae cynorthwyydd addysgu wedi’i hyfforddi’n llawn yn arwain y grŵp.  Cynhelir y cwrs dros gyfnod o wyth wythnos.  Mae’r Rhaglen Cymorth Myfyrwyr yn caniatáu i rieni archwilio’u medrau rhianta ac yn rhoi’r hyder iddynt gefnogi datblygiad eu plentyn. 
  • Rydym wedi penodi Cydlynydd Cyswllt rhwng y Cartref a’r Ysgol i ddatblygu ac annog ymgysylltiad ac ymrwymiad rhieni.  Er enghraifft, gwnânt alwadau ffôn wythnosol i rieni plant sy’n byw y tu allan i’r ardal nad oes ganddynt felly gysylltiad dyddiol â’r feithrinfa.  Mae hyn yn cynnig deialog fwy personol rhwng y cartref a’r ysgol.  Trwy gynnig clust i wrando ar unrhyw broblemau neu bryderon sydd ganddynt, rydym yn datblygu ac yn cynnal perthynas gadarnhaol rhwng y cartref a’r ysgol yn llwyddiannus.
  • Mae’r Ganolfan yn cynnig gwasanaeth allymestyn i ysgolion a lleoliadau ym Mwrdeistref Sirol Wrecsam.  Rydym yn rhannu ein gwybodaeth a’n dealltwriaeth helaeth o sut i reoli ymddygiad plant a sut rydym yn darparu ar gyfer plant ag anghenion cymhleth.  Rydym yn cynnal ymweliadau rheolaidd ag ysgolion a lleoliadau ar gais yr awdurdod lleol, i gynnig cyngor ac arweiniad.
  • Gwnawn ddefnydd da iawn o’r cyngor a’r arweiniad gwerthfawr ynghylch cefnogi plant ag anghenion dysgu ychwanegol, gan amrywiaeth o weithwyr proffesiynol arbenigol.  Mae’r cyngor hwn yn bwydo’n effeithiol iawn i gynlluniau datblygu unigol plant ac yn caniatáu i’r plant hyn wneud cynnydd buddiol o’u gwahanol bwyntiau cychwyn.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae mwyafrif y plant yn dechrau yn y ganolfan gyda medrau ymhell islaw’r medrau a ddisgwylir fel arfer ar gyfer eu hoedran.  Mae gweithio’n agos gyda rhieni yn ffactor hollbwysig, nid yn unig o ran mynd i’r afael â diffyg medrau plant adeg mynediad, ond hefyd wrth fynd i’r afael â phroblemau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol plant.  Mae ein gwaith gyda rhieni yn canolbwyntio ar annog iddynt chwarae a rhyngweithio cymaint â phosibl â’u plant a helpu i roi strategaethau iddynt i ddelio ag ymddygiad eu plant. 

Mae ein gweithdai gyda rheini, fel ‘Iaith a Chwarae’ a’n ‘Rhaglen Parodrwydd ar gyfer yr Ysgol’ wedi helpu i wella medrau llythrennedd a rhifedd y rhieni eu hunain.  Yn ei dro, mae hyn yn golygu eu bod yn fwy hyderus yn darllen storïau gyda’u plant ac annog eu plant i gyfrif, didoli a pharu gwrthrychau pan fyddant yn chwarae gartref. 

Mae ein gwybodaeth fanwl am anghenion dysgu, cymdeithasol ac emosiynol unigol plant yn caniatáu i ni weithio gyda rhieni i gynllunio gweithgareddau arloesol sy’n hyblyg ac yn ymateb i anghenion a diddordebau amrywiol plant.  Pan fydd hi’n bryd i blant adael y ganolfan, mae ein gwaith gyda rhieni yn golygu bod ymddygiad bron pob un o’r plant yn dda iawn a dangosant ystyriaeth a phryder tuag at ei gilydd.  Mae ganddynt fedrau annibyniaeth a hunangymorth da.  Mae’r rhan fwyaf o blant yn gwneud cynnydd gwerth chweil yn datblygu eu medrau cyfathrebu ac mae llawer ohonynt yn gwneud cynnydd da yn datblygu eu medrau rhifedd.  Wrth iddynt adael y Ganolfan a throsglwyddo i’r dosbarth derbyn, rydym yn parhau i gefnogi a helpu plant, rhieni ac athrawon yn yr ysgol newydd yn ystod y cyfnod hwn o newid.  Mae’r cyngor a’r gweithdai ar reoli ymddygiad a darparu ar gyfer plant ag anghenion cymhleth ychwanegol, yn helpu bron pob un o’r plant i ymgartrefu yn eu hysgolion newydd yn gyflym ac yn hapus ac i gyflawni’n dda o ran eu gallu a’u pwyntiau cychwyn.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda? / Rhannu medrau

Mae Canolfan y Blynyddoedd Cynnar Wrecsam wedi darparu cyfleoedd hyfforddi i gydweithwyr mewn ysgolion a lleoliadau eraill trwy gynnal gweithdai a chyrsiau ar weithio gyda phlant ag anghenion ychwanegol cymhleth, ymgysylltu â dysgwyr a defnyddio strategaethau ymddygiad cadarnhaol.  Mae ysgol gynradd leol yn gweithio ochr yn ochr â’r Ganolfan fel rhan o’r cynllun Allymestyn. Mae’r tîm Allymestyn wedi cynnal gweithdai i ymarferwyr newydd gymhwyso er mwyn datblygu eu medrau wrth ddelio ag ymddygiad heriol yn yr ystafell ddosbarth.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gynradd Christchurch wedi’i lleoli yn nhref y Rhyl, mewn ardal Cymunedau yn Gyntaf.  Mae’r ysgol yn yr ardal ail fwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Daw llawer o ddisgyblion o gefndiroedd difreintiedig yn gymdeithasol ac yn economaidd, gyda lefelau uchel o ddiweithdra.  Mae 385 o ddisgyblion amser llawn ar y gofrestr a 57 o ddisgyblion oed meithrin.  Mae tua 60% o ddisgyblion â hawl i gael prydau ysgol am ddim.  Mae Darpariaeth arbenigol ag Adnoddau yn yr ysgol ar gyfer disgyblion y Cyfnod Sylfaen.  Mae anghenion dysgu ychwanegol gan oddeutu 36% o ddisgyblion.  Ar hyn o bryd, mae 30 o ddisgyblion yn yr ysgol â Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY), sy’n gynnydd sylweddol dros y flwyddyn ddiwethaf.  Mae tueddiadau’n awgrymu y bydd y nifer yn parhau i gynyddu. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd y nodwyd ei fod yn arfer sy’n arwain y sector

Roedd yr ymddygiadau heriol sy’n gysylltiedig â rhai o’r disgyblion yn yr ysgol yn effeithio’n negyddol, ar eu dysgu nhw ac ar ddysgu disgyblion eraill.  Fe wnaeth staff asesu effaith ymyriadau’r ysgol a theimlo bod angen datblygiad pellach arnynt er mwyn bodloni anghenion disgyblion yn well, yn enwedig y disgyblion ag anghenion cymhleth.

Fe wnaeth yr ysgol nodi anghenion grŵp penodol o ddisgyblion a sefydlu ‘Grŵp Ymddygiad Blodau Haul’ i dargedu’r rhain.  Dyma oedd nodau’r sesiwn:

  • dilyn y cwricwlwm mewn amgylchedd cefnogol
  • annog ymddygiad da trwy atgyfnerthu cadarnhaol a gwobrwyo
  • meithrin amgylchedd lle y gall ymddygiad gael ei drafod yn agored
  • gwella hunan-barch a hunanddisgyblaeth
  • cynorthwyo â datblygiad medrau cymdeithas ac emosiynol

Mae’r ystafell wedi’i gosod fel ei bod yn gynnes ac yn groesawgar.  Mae’r ardaloedd yn y dosbarth yn cynnwys lloches dywyll, ardal fechan gydag anifeiliaid anwes, parth synhwyraidd a chornel tawel.

Mae disgyblion penodol yn defnyddio’r adnodd yn y prynhawn.  Mae’r sesiwn yn dechrau gyda chyfle i ddisgyblion ymlacio a chynnal adolygiad o’u bore yn y dosbarth.  Yna, maent yn mynd i sesiynau sy’n seiliedig ar y cwricwlwm, mewn grwpiau bychain, gyda chymorth unigol i ddisgyblion pan fo’i angen.  Mae staff yn rhannu’r gwersi trwy ddarparu sesiwn o weithgarwch corfforol cyn dechrau ar elfen olaf y prynhawn, sy’n dod i derfyn gydag arfarniad o’r prynhawn a llenwi llyfrau ymddygiad unigol y disgyblion. 

Trwy ddefnyddio’r Grant Amddifadedd Disgyblion, fe wnaeth yr ysgol benodi dau Fentor Dysgu, Mentor Lles a Dysgu a chynorthwyydd addysgu gyda chyfrifoldebau penodol am SIY.  Creodd yr ysgol bedwar amgylchedd addysgu newydd a wnaeth fodloni anghenion gwahanol grwpiau o ddysgwyr.  Mae gan bob mentor ffocws gwahanol iawn yn gysylltiedig â’i faes arbenigedd ei hun.  Mae’r rhain yn cynnwys:

  1. grŵp ymddygiad ac anogaeth
  2. tri grŵp anogaeth a lles ar draws y ddau gyfnod
  3. darpariaeth therapi iaith a lleferydd traws cyfnod
  4. grwpiau ffocws ar lythrennedd a rhifedd
  5. darpariaeth SIY traws cyfnod

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae staff yn asesu’r holl ddisgyblion sy’n mynychu’r grwpiau cymorth ymddygiad ac anogaeth ar ddechrau’r rhaglen a thrwy gydol y flwyddyn gan ddefnyddio Proffil Boxall.

Mae’r holl ddisgyblion sydd wedi cymryd rhan yn y ddarpariaeth anogaeth wedi dangos gwelliant sylweddol o gymharu â’u sgorau gwaelodlin.  Mae hyn i’w weld yn amlwg yn eu hymddygiad o ddydd i ddydd yn yr ysgol.

Mae’r disgyblion sy’n mynychu’r grwpiau ymyrraeth dysgu wedi gwneud cynnydd sylweddol mewn mathemateg a sillafu. 

Mae staff wedi gweld effaith gadarnhaol y grwpiau ymyrraeth, o’r grwpiau anogaeth yn cynnig cychwyn cadarnhaol i’r diwrnod ysgol i ddarparu lloches dawel ac ymlaciol ar adegau pan fydd disgyblion yn cael trafferth â’u hemosiynau.  Maent yn cydnabod anghenion unigol pob disgybl ac yn deall pwysigrwydd cynnig darpariaeth bwrpasol iddynt, yn yr ysgol.

Mae disgyblion eu hunain yn amlygu manteision y grwpiau ymyrryd hyn, er enghraifft:

Blwyddyn 5

“Rwy’n hapus pan gewn ni ein gwobrau.  Mae’n fy ngwneud i’n hapus pan rwy’n gwybod ein bod ni i gyd wedi gweithio gyda’n gilydd fel grŵp.”

Blwyddyn 5

“Os ydw i wedi cael bore drwg, mae’r ymlacio’n fy helpu i gael y pethau drwg allan o fy meddwl fel y gallaf i fynd ymlaen â gweddill y dydd.”

Blwyddyn 4

“Rwy’n mwynhau’r fraint o ofalu am yr anifeiliaid.”

Blwyddyn 4

“Rwy’n hoffi’r lloches dywyll gan ei fod yn helpu i fi dawelu.”

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol yn gweithio’n agos gyda’r clwstwr y lleol, y teulu o ysgolion a’r consortiwm rhanbarthol i rannu cynllunio ar y cyd a syniadau am arfer orau.  Mewn digwyddiad ‘rhannu carlam’ diweddar i’r clwstwr, rhoddodd athrawon a staff cymorth gyflwyniad yn amlinellu sut maent yn defnyddio ‘mentor dysgu’ a rhaglenni cymorth bugeiliol yr ysgol i gefnogi teuluoedd agored i niwed.  Roedd y ffocws ar sut maent yn gwella deiliannau i ddisgyblion sydd â hawl i brydau ysgol am ddim a chânt effaith nodedig ar hybu presenoldeb da a lefelau uchel o les.  Hefyd, mae’r awdurdod lleol yn annog ymarferwyr eraill i ymweld â’r ysgol a gweld y rhaglen ‘mentor dysgu’ ar waith.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol wedi ymrwymo i godi safonau llythrennedd a rhifedd a gwella cyflawniad disgyblion mwy abl a thalentog (MAT) fel ei phrif flaenoriaethau strategol ers dwy flynedd. Er mwyn cyflawni gwaith effeithiol yn y meysydd hyn sefydlwyd gweithgorau proffesiynol i arwain datblygiadau o ran addysgeg ar lawr y dosbarth yn seiliedig ar dystiolaeth data ac ymchwil empeiraidd gan ddylanwadu’n uniongyrchol ar gyflawniad y disgyblion a adnabuwyd fel rhai mwy abl a thalentog.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Rhannwyd staff yr ysgol i fod yn aelodau o un o’r gweithgorau  llythrennedd, rhifedd a gwella cyflawniad disgyblion MAT.  Natur y strategaeth oedd bod cynrychiolwyr o bob adran ar draws y tri maes yn cyfrannu at waith ymchwil ar lawr y dosbarth a fyddai’n arwain at ddatblygu strategaethau addysgu.  O weithredu’r strategaethau byddai’r athrawon yn adrodd nôl i’r gweithgor ar yr effaith ar gyflawniad y disgyblion yn y dosbarth ac yna’n rhannu arfer dda a ddatblygwyd mewn sesiynau hyfforddiant.  Yn greiddiol i waith y tri weithgor oedd gwaith y triawdau arsylwi cymheiriaid oedd yn arsylwi gwersi ei gilydd y tu hwnt i’w pwnc arbenigol gyda’r nod o rannu  arfer dda yn y tri maes dan sylw ar draws y cwricwlwm.  Trwy hyn hybwyd gallu’r athrawon i arsylwi strategaethau arloesol mewn adrannau eraill.

Ffocws y gweithgor llythrennedd oedd ymchwilio i safonau ysgrifennu Cymraeg ac adnabod y prif wendidau.  Craffwyd ar waith ysgrifennu disgyblion ar draws y cwricwlwm i adnabod y prif wendidau iaith. Rhannwyd i dri is-grŵp â phob un yn gyfrifol am un agwedd gan lunio strategaeth i godi safonau. Yna rhannwyd y strategaeth gyda’r gweithgor i’w gweithredu ar lawr y dosbarth cyn ei gwerthuso a’i rhannu gyda’r staff cyfan.  Ffrwyth gwaith yr is-grwpiau oedd creu ysgol atalnodi, matiau berfau cryno a fideo am reolau treiglo gan ddisgyblion yr ysgol.

Ffocws y gweithgor rhifedd oedd llunio strategaethau i hyrwyddo gwelliant ym medrau rhifedd y disgyblion ar sail tystiolaeth data, ac hefyd datblygu hyder athrawon wrth ddelio gyda rhifedd ar draws y cwricwlwm.  Lluniwyd cynlluniau gweithredu i gwmpasu holl oblygiadau gweithredu’r Fframwaith Rhifedd.  Sefydlwyd sesiynau wythnosol ymbweru rhifedd i ategu sgiliau rhifedd staff yr ysgol.  Cynhaliwyd sesiynau tymhorol datrys problemau MAThemateg i grwpiau MAT cynradd Bl 6.  Arsylwyd gwersi cymheiriaid o fewn y gymuned a rhannwyd arfer dda trwy arwain sesiynau hyfforddi staff yr ysgol gyfan. Ystyriwyd strategaethau i hogi sgiliau datrys problemau rhesymu rhifedd disgyblion. Dosbarthwyd tasgau rhesymu cymwys i bob adran i’w treialu gyda grwpiau gwahanol o ddisgyblion a thrafodwyd effeithiolrwydd y strategaethau gan fireinio arfer dda yn ôl yr adborth.

Ffocws y gweithgor mwy abl a thalentog (MAT) oedd ystyried ffyrdd o hyrwyddo deilliannau dysgwyr mwy galluog yr ysgol ar sail tystiolaeth data’r ysgol. Fel gweithgor, ymchwiliwyd i strategaethau effeithiol o herio disgyblion MAT.  Cynhwysai hyn gyfres o arsylwadau gwersi i ddarganfod  technegau llwyddiannus o fewn pynciau amrywiol . Rhannwyd y prif ddarganfyddiadau o fewn y gweithgor. Yna lluniwyd llawlyfr at ddefnydd athrawon yr ysgol sy’n amlinellu dulliau dysgu gwahaniaethol effeithiol sy’n medru ymestyn y galluog o fewn dosbarthiadau gallu cymysg. Hefyd, sgil effaith gweithgarwch y gweithgor  MAT yw gwneud cais am Wobr Her NACE.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Trwy gysylltu gweithgarwch y gweithgor gyda phrif flaenoriaethau’r ysgol llwyddwyd i gadw’r meysydd hyn yn uchel ar agenda datblygu’r ysgol gyfan dros gyfnod o amser. Gwnaed gwaith ymchwil  i mewn i strategaethau dysgu ac addysgu effeithiol i godi safonau medrau llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm ac hefyd wrth wahaniaethu ar gyfer disgyblion MAT. Mae gwaith y tri gweithgor wedi cael dylanwad cadarnhaol ar ein deilliannau, nid yn unig drwy hyfforddi a chryfhau medrau’rstaff ond hefyd drwy wella ein darpariaeth llythrennedd a rhifedd a gwella canlyniadau TGAU a Safon Uwch yr ysgol.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu arfer dda?

Rhannwyd arfer dda o fewn ein Clwstwr Cynradd drwy drefnu diwrnod HMS ar y cyd. Trefnwyd hefyd ymweliadau o fewn ein clwstwr cynradd i athrawon. Cafwyd cyfleon strwythuredig i ddisgyblion MAT cynradd elwa o sesiynau cyfoethogi Rhifedd a Llythrennedd fel rhan o’r trefniadau pontio. Rhannwyd arfer dda hefyd mewn Rhwydweithiau Sirol Llythrennedd, Rhifedd a MAT.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Tyfodd contractau ITEC 100% yn Awst 2011.  Yn ystod y cyfnod twf hwn, roedd profiad a deilliannau dysgwyr o’r pwys mwyaf ac yn cyd-fynd â’r Strategaeth Cynnwys Dysgwyr, felly roedd angen system adrodd weithredol a oedd yn ein galluogi ni i weld hyn yn ganolog – yn uniongyrchol oddi wrth y dysgwr. Roedd cynnal profiad cadarn i ddysgwyr yn allweddol ar gyfer cynyddu boddhad cyffredinol dysgwyr, lefelau cadw, dilyniant a deilliannau.  Hefyd, yn sgil y cynnydd yn nifer y dysgwyr a’r ehangu dilynol i’n cadwyn gyflenwi, byddai angen i unrhyw system newydd gael ei darparu ar draws y gadwyn gyflenwi.

Roedd angen system:

a.         a fyddai’n galluogi ITEC i weld y data diweddaraf oll am brofiad y dysgwr

b.         a fyddai’n hawdd ei mabwysiadu’n gyson ar draws y gadwyn gyflenwi

c.         na fyddai’n cael ei chyfyngu gan ddaearyddiaeth na materion hygyrchedd

ch.        a fyddai’n gallu cael ei defnyddio ar draws pob rhaglen

d.         a fyddai’n caniatáu i ni archwilio data am ddysgwyr yn ganolog i edrych ar batrymau, ymateb i dueddiadau ac amlygu grwpiau neu unigolion nad oeddent yn derbyn y profiad gorau posibl.

dd.       a fyddai’n gydnaws â phroses Llais y Dysgwr, neu y gellid ei chymharu’n hawdd â’r broses hon.

Cytunwyd bod dull tryloyw, effeithiol ac a oedd yn canolbwyntio ar berfformiad yn angenrheidiol. Datblygwyd cysyniad ‘IDRIS’ – ITEC Data Responsiveness Internal Survey System, a oedd yn caniatáu am ddatblygu system berfformio, ar y we, gan ddileu rhwystrau rhag mynediad a mynd i’r afael â chyfyngiadau o ran amser ac adnoddau. Mae’r system yn darparu gwybodaeth gyfredol am foddhad a chyfraddau ymateb ar gyfer pob rhaglen.

Erbyn hyn, mae’r system yn cynnwys partneriaid presennol i sicrhau safoni a sicrhau ein bod yn gallu cael golwg gyfannol gyfredol a mesur cyfraddau boddhad ar gyfer ITEC.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

1.         Mae IDRIS yn system aml-lwyfan yn ymwneud â phrofiad dysgwyr ac mae’n darparu data byw i fonitro ansawdd dysgu.

2.         Ar yr wyneb, mae’n feddalwedd hwylus i’r defnyddiwr, sy’n sicrhau adborth diffuant gan ddysgwyr trwy gyfrifiadur, gliniadur neu ddyfais symudol.

3.         Gofynnir i ddysgwyr roi eu hadborth drwy IDRIS ar dair adeg yn ystod eu taith fel dysgwyr (cyfnod sefydlu, canol y tymor ac adeg gadael) ac mae fforymau rheolaidd i ddysgwyr yn eu cefnogi.

4.         Mae’r offeryn yn caniatáu am gyfuno data i fwrw golwg ar dueddiadau yn ogystal â chaniatáu i ddysgwyr roi sylwadau penodol ar eu profiad.

5.         Mae’r data yn cael ei adolygu a’i drafod ym mhob cyfarfod o’r uwch dîm rheoli, gan weithredu pryd bynnag y bydd angen yn dod i’r amlwg.

6.         Mae IDRIS ar gael yn Gymraeg hefyd.  Mae lefel o gysondeb â phroses Llais y Dysgwr wedi’i darparu i IDRIS o ran cwestiynau a chategorïau.  Mae hyn yn galluogi i ITEC a’r isgontractwyr sy’n bartneriaid iddo feincnodi o gymharu â’i gilydd ac ar draws rhwydwaith cyfan Cymru.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Y prif feysydd i’w gwella a nodwyd ar draws arfarniadau mewnol IDRIS:

  • Swm ac Ansawdd yr offer / adnoddau sydd ar gael mewn canolfannau
  • Gwybodaeth a roddwyd am yr opsiynau sydd ar gael ar ôl cwblhau rhaglen
  • Adborth i ddysgwyr ar eu safbwyntiau
  • Sicrhau bod hyfforddiant yn berthnasol, neu fod dysgwyr yn deall diben meysydd penodol o fewn eu dysgu

Newidiadau a wnaed gan ITEC ers datblygu IDRIS – Ar draws y ddarpariaeth

  • IDRIS yn fyw – yn yr holl ddarpariaeth, gan gynnwys partneriaid
  • Rolau ychwanegol – Cydlynydd Pontio
  • Newidiadau i adeiladau – Cwmbrân / Pen-y-bont ar Ogwr
  • Offer TG newydd i bob canolfan
  • CSD – Canolfannau Storio Dysgwyr
  • Peilot o gwricwlwm ymgysylltu newydd, yn cynnwys pecynnau cynlluniau dysgu unigol a dysgu cyfunol
  • Recriwtio tiwtoriaid – defnyddio micro addysgu ymhellach
  • Gwelliant i ddogfennau a phroses Taith y Dysgwr, gan gynnwys cyfnod sefydlu a ‘fideo’ ar gwnsela
  • Diwrnodau datblygu partneriaid a rhannu arfer orau

Newidiadau a wnaed gan ITEC ers datblygu IDRIS – Yn lleol

  • Treialu cynrychiolwyr dysgu (Llwynypia)
  • Oriau presenoldeb sy’n addas ar gyfer trefniadau teithio
  • Clybiau brecwast a boreau coffi
  • Digwyddiadau chwaraeon ac ymweliadau diwylliannol
  • Mwy o siaradwyr gwadd
  • Newid strwythur i atal gorlenwi
  • ‘Diwrnodau’ Cymraeg, diwrnodau ADCDF
  • Datblygu gweithdai
  • Setiau teledu ac offer
  • Teithiau cerdded a digwyddiadau elusennol

Asesiad o Effaith

Mae IDRIS wedi’i alinio â chwestiynau Llais y Dysgwr, felly gallwn fesur / meincnodi yn erbyn canlyniadau Llais y Dysgwr.  Er bod ITEC wedi cael canlyniadau da yn Llais y Dysgwr 2013, dangosodd y canlyniadau fod canran y sgorau da iawn a gafwyd islaw cyfartaledd y sector.  Mae Asesiad o Effaith wedi dangos bod defnyddio IDRIS i amlygu’r gwelliannau gofynnol a gweithredu newidiadau yn sgil hynny wedi cael effaith gadarnhaol iawn ar ddarpariaeth ITEC a’r safonau a gyflawnir gan ein dysgwyr, gan wella ein proffil sgorau da iawn:

Darpariaeth

Trwy ddefnyddio’r canlyniadau o IDRIS dros gyfnod 5 mis rhwng Hydref 2013 ac Ionawr 2014, mesurwyd y cynnydd canlynol yng nghanran y dysgwyr sy’n rhoi sgôr Da Iawn:-

Y prif feysydd i’w gwella a nodwyd trwy arfarniadau IDRIS yn fewnol a’r cynnydd yng nghanran y sgorau da iawn a roddwyd:

  • Swm ac ansawdd yr offer / adnoddau sydd ar gael mewn canolfannau – cynnydd o 19%
  • Gwybodaeth a roddir ar yr opsiynau sydd ar gael ar ôl cwblhau rhaglen – cynnydd o 10.5%
  • Adborth i ddysgwyr ar eu safbwyntiau – cynnydd o 8%
  • Sicrhau bod hyfforddiant yn berthnasol, neu fod dysgwyr yn deall diben meysydd penodol o fewn eu dysgu – cynnydd o 28.4%

At hynny, wrth adolygu holl brif feysydd Llais y Dysgwr / IDRIS, mesurwyd y cynnydd cadarnhaol canlynol yng nghanran y sgorau da iawn:-

  • Gwybodaeth a Chyngor – cynnydd o 12%
  • Cymorth (Cymorth Dysgu Ychwanegol) – cynnydd o 24.4%
  • Cymorth (materion personol) – cynnydd o 7.6%
  • Ymatebolrwydd – cynnydd o 1.2%
  • Iechyd a Lles – cynnydd o 3.3%
  • Addysgu a Hyfforddi at ei gilydd – cynnydd o 25%
  • Addysgu a Hyfforddi (amser un i un) – cynnydd o 36.2%
  • Addysgu a Hyfforddi (gwrando) – cynnydd o 3.3%
  • Sgôr gyffredinol ar gyfer y ddarpariaeth – cynnydd o 28.6%
  • Wedi bodloni disgwyliadau – cynnydd o 23%

Safonau

  • Mae 594 o ddysgwyr wedi cwblhau arfarniadau ar safle IDRIS, 129 ohonynt wedi gorffen. Y PPR ar gyfer y garfan hon o ddysgwyr yw 72.5% o gymharu â 61% ar gyfer y garfan gyfan.
  • ASR y dysgwyr hynny sydd wedi gorffen ac sydd wedi bod yn rhan o strategaeth ymatebolrwydd ITEC ac wedi cwblhau o leiaf 1 rhan o Arfarniad y Dysgwr yn IDRIS:-
    • Ymgysylltu – 90.9% (o gymharu â 70.5% yn gyfan gwbl)
    • Hyfforddeiaeth Lefel 1 – 69.8% (o gymharu â 56% yn gyfan gwbl)
    • Camau- 57.8% (o gymharu â 62.4% yn gyfan gwbl)
  • Cyfathrebiadau ASR ESW y dysgwyr hynny sydd wedi gorffen ac sydd wedi bod yn rhan o strategaeth ymatebolrwydd ITEC ac wedi cwblhau o leiaf 1 rhan o Arfarniad y Dysgwr yn IDRIS:-
    • Ymgysylltu – 100% (o gymharu â 67% yn gyfan gwbl)
    • Hyfforddeiaeth Lefel 1 – 72.7% (o gymharu â 67.5% yn gyfan gwbl)
    • Camau – 63.2% (o gymharu â 66.4% yn gyfan gwbl)
  • Rôl y cydlynydd pontio – o ganlyniad i’r cymorth / arweiniad a gynigiwyd gan y rôl newydd, mae’r gyfradd bresenoldeb ar gyfer y garfan hon o ddysgwyr yn Llwynypia wedi cynyddu o 46% i 89%. (gweler hefyd y mesuriadau cymorth uchod)

Y ffordd ymlaen:

Mae cynlluniau ar waith i ymestyn a datblygu system IDRIS ymhellach:-

  • Ymestyn y defnydd o IDRIS i systemau Arfarnu Cyflogwyr a Rhanddeiliaid
  • Ymestyn y defnydd o holiadur IDRIS ar ffonau symudol i’r ddarpariaeth NEET anodd ei chyrraedd ac i ddarpariaeth arall heblaw darpariaeth Llywodraeth Cymru
  • Ymestyn systemau adborth fel eu bod yn cynnwys cyfryngau cymdeithasol pellach e.e. Facebook a dulliau testun
  • Dadansoddi tueddiadau a meincnodi data yn barhaus (digonoldeb y data)
  • Cymharu a meincnodi yn erbyn canlyniadau newydd Llais y Dysgwr

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu arfer dda?

Mae System IDRIS ITEC wedi’i datblygu ymhellach er mwyn i bob is-gontractwr Prentisiaethau / Partner ei defnyddio’n allanol.

Mae ITEC yn gweithio gyda naw phrif bartner. Mae ein modiwl ar gyfer prif gontractwr wedi’i sefydlu ar dri ffactor craidd – perfformiad, ansawdd a datblygiad. Rydym yn gweithio gyda’n partneriaid i sicrhau ein bod yn cynnig gwasanaeth o’r safon uchaf i’n cwsmeriaid.

Ein partneriaid presennol:

MVRRS – De Cymru: Iechyd a Gofal Cymdeithasol

LMJ – De Cymru: Iechyd a Gofal Cymdeithasol, Rheoli

Plato – Gogledd Cymru: Iechyd a Gofal Cymdeithasol, Adwerthu, Gweinyddu, Rheoli

ELT – De Cymru: Rheoli

PTAS – Cymru’n genedlaethol: Trenau

Rossett – Cymru’n genedlaethol: Iechyd a Gofal Cymdeithasol, Gofal plant

ISA – De Cymru: Trin Gwallt a Harddwch

Bwrdd Iechyd ABM – De Cymru: Gweinyddu

Cafodd y system ei harddangos i bob partner trwy ddiwrnodau rhannu ymarfer a datblygu ITEC, ac roedd staff ITEC wrth law i roi cymorth i bob is-gontractwr wrth iddynt roi’r system ar brawf yn eu sefydliadau eu hunain.  Mae’r system yn adlewyrchu Llais y Dysgwr ac arfarniadau mewnol sy’n galluogi’r is-gontractwyr sy’n bartneriaid i ni feincnodi eu sgorau boddhad dysgwyr nid yn unig yn erbyn eu sgorau eu hunain ond sgorau eraill ar draws rhwydwaith Cymru gyfan.

Mae’r data byw’n cael ei ddadansoddi fesul is-gontractwr / partner ar ffurf siartiau boddhad i bob pwnc, cyfraddau ymateb a rhestri cynllunio misol i helpu partneriaid i flaengynllunio ar gyfer dal data.  Gellir mynd at sylwadau dysgwyr trwy adroddiad sy’n rhoi rhagor o wybodaeth am gyfraddau boddhad dysgwyr.  Gall yr adroddiadau hyn gael eu dadansoddi fesul rhaglen, yn ôl oedran / rhyw / ethnigrwydd, ac yn ôl dyddiadau, fel y gellir cymharu ac integreiddio data.  Mae’n bosibl mynd at ddata ar ymatebolrwydd trwy system Porth Partneriaid ‘byw’ ITEC ar y fewnrwyd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae nifer sylweddol o ddisgyblion yn Heronsbridge yn cael anawsterau yn rheoli eu hymddygiad.  Mae’r ysgol yn credu, trwy leihau eu rhwystrau rhag dysgu, er enghraifft trwy wella eu cyfathrebu, y bydd disgyblion yn dysgu rheoli eu hymddygiad, dod yn fwy annibynnol, cyflawni lles gwell a chyflawni llwyddiant cynaliadwy.

Fodd bynnag, fe wnaethom gydnabod bod y dulliau amrywiol o gofnodi, adrodd a dadansoddi deilliannau ymddygiadol yn ei gwneud yn anodd i staff arfarnu llwyddiant ymyriadau gyda disgyblion yn gywir.  Ein nod strategol felly oedd cyfuno ein rhaglen lwyddiannus o hyfforddi staff mewn rheoli ymddygiad gyda system gofnodi gyson er mwyn dangos tystiolaeth o’r deilliannau ar gyfer disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Er 2006, mae Heronsbridge wedi bod yn defnyddio rhaglen cymorth ymddygiad sydd ar gael yn fasnachol.  Mae’r rhaglen yn ategu ein hathroniaeth i ddarparu cymorth cadarnhaol a rhagweithiol i ddisgyblion, gan ddefnyddio dull anuniongyrchol. 

Mae’r rhaglen yn darparu arweiniad manwl mewn rheoli ymddygiad, ac mae ein hyfforddiant yn sicrhau bod gan staff ddull cyson o reoli ymddygiad disgyblion ar draws yr ysgol.  Mae hyfforddiant yn y fethodoleg hon bellach yn orfodol ar gyfer pob un o’r staff yn Heronsbridge. 

Mae tîm cymorth ymddygiad ysgol yn darparu cymorth parhaus i staff a disgyblion.  Mae’r tîm yn gweithio ochr yn ochr ag athrawon a gweithwyr proffesiynol eraill fel nyrsys, therapyddion, cwnselwr yr ysgol, seicolegydd cynorthwyol ac israddedigion seicoleg Prifysgol Caerdydd (yn ystod eu lleoliad blwyddyn yn yr ysgol).

I wella ein heffeithiolrwydd a’n heffeithlonrwydd wrth gofnodi a dadansoddi gwybodaeth am ymddygiad, mabwysiadodd yr ysgol system wybodaeth i reoli data ar y we i gefnogi ein rhaglen ymddygiad.  Gweithiodd staff yn yr ysgol yn agos â’r cwmni masnachol gwreiddiol i ddatblygu a theilwra system i adlewyrchu ein gofynion penodol.  Yn 2011, fe wnaethom gyflwyno’r system wybodaeth newydd i reoli data yn lle’r dull blaenorol ar bapur.  Erbyn hyn, mae staff yn gwneud cofnodion o’r holl achosion ymddygiad ar-lein.  Mae’r system yn galluogi staff i gofnodi, monitro ac olrhain ymddygiad disgyblion mewn modd cyson.  Mae hyn yn cynnwys ymddygiad blaenorol, ymddygiadau a ddangosir a strategaethau lleddfu llwyddiannus.

Mae uwch reolwyr yn yr ysgol yn cael negeseuon e-bost awtomataidd cyn gynted ag y caiff digwyddiadau eu cofnodi, sy’n golygu bod gwybodaeth ar gael ar unwaith.  Mae digwyddiadau sy’n cael eu cofnodi ar y system yn cael eu dadansoddi bob wythnos a phob mis er mwyn amlygu patrymau a thueddiadau mewn ymddygiadau.  Mae hyn wedi galluogi i ni nodi a chyflwyno hyfforddiant penodol ar gyfer staff i gefnogi anghenion unigol disgyblion.  Yn ychwanegol, mae’n galluogi’r ysgol i gyfeirio disgyblion yn effeithiol am ymyriadau a therapïau ychwanegol fel therapi lleferydd ac iaith a therapi galwedigaethol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Ers cyflwyno’r pecyn rheoli ymddygiad hwn, mae nifer y digwyddiadau difrifol wedi lleihau 66% dros gyfnod o dair blynedd.  Mae uwch reolwyr bellach yn arfarnu data yn gywir ar effaith ymyriadau penodol ar ddeilliannau disgyblion unigol.  Mae’r wybodaeth hon yn galluogi’r ysgol i nodi ac asesu lefelau risg er mwyn creu cynlluniau cymorth personol penodol a chynhwysfawr ar gyfer disgyblion.  Caiff yr holl achosion eu monitro a’u trafod ar lefel uwch reolwyr a bydd uwch arweinydd yn rhoi adroddiad ar bob digwyddiad difrifol.

Mae dadansoddi patrymau ymddygiad gan ddefnyddio’r system gwybodaeth reoli yn helpu staff i ennill dealltwriaeth well o natur yr anhawster y gallai disgybl fod yn ei brofi.  Adroddwyd gan Estyn bod ymddygiad yn y dosbarth ac yn ystod adegau anstrwythuredig o’r dydd, yn eithriadol o dda.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu arfer dda?

Mae pecyn pwrpasol Heronsbridge, gan gynnwys y system gwybodaeth reoli, wedi cael ei fabwysiadu gan ysgolion arbennig eraill.  Yn ychwanegol, datblygwyd fforwm trafod ar draws ysgolion ynghylch rheoli ymddygiad disgyblion. 

Mae staff wedi cyflwyno darlithoedd i athrawon ar systemau rheoli ymddygiad fel rhan o’r diploma mewn anawsterau dysgu difrifol/anawsterau dysgu dwys a lluosog mewn anghenion addysgol arbennig ar gyfer Prifysgol Fetropolitan Abertawe.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth gyd-destunol fras am y darparwr/y bartneriaeth (seiliwch y wybodaeth hon ar dran cyd-destun yr adroddiad gan gynnwys nodweddion sy’n berthnasol i’r astudiaeth achos)

Sefydlwyd Coleg Catholig Dewi Sant gan Archesgobaeth Caerdydd yn goleg chweched dosbarth Catholig ym 1987. Mae’r coleg ar un campws yng ngogledd-ddwyrain Caerdydd. Mae Coleg Dewi Sant yn rhoi cyfleoedd dysgu i ryw 1,550 o ddysgwyr amser llawn. Mae bron yr holl ddysgwyr rhwng 16 a 19 oed. Nid oes dysgwyr rhan-amser. Mae ychydig o dan 80% wedi ymrestru ar lefel 3, gyda 60% o’r rhain ar gyrsiau Safon Uwch/UG a 27% o’r rhain yn cymysgu cyrsiau Safon Uwch/UG â chyrsiau galwedigaethol Lefel 3. Mae tua 18% wedi ymrestru ar lefel 2 a rhyw 3% ar lefel 1. Daw’r rhan fwyaf o’r dysgwyr yn y coleg o Gaerdydd, ond daw tua 13% o fannau pellach i ffwrdd, gan gynnwys Casnewydd, Rhondda Cynon Taf, Caerffili a Phen-y-bont ar Ogwr. Mae tua 54% o’r dysgwyr yn ferched a 46% yn fechgyn. Daw tua 22% o’r dysgwyr o grwpiau lleiafrif ethnig. Daw tua 45% o’r dysgwyr o ardaloedd o amddifadedd addysgol. Mae pob dysgwr amser llawn yn astudio at Gymhwyster Bagloriaeth Cymru.

Nodwch sut mae’r maes arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector, a nodwyd yn ystod yr arolygiad, yn berthnasol i gwestiwn allweddol, dangosydd ansawdd a/neu agwedd arbennig:
Cwestiwn Allweddol: 1 a 2
Dangosydd ansawdd: 1.1-Safonau, 2.1-Profiadau Dysgu.
Agwedd: 1.1.1, 1.1.4, 2.1.1, 2.1.2

Cyd-destun a chefndir i arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Mae’r arweinyddiaeth yn y Coleg yn arddangos ymrwymiad cryf ar lefelau strategol a gweithredol at Gymhwyster Bagloriaeth Cymru. Roedd rôl wedi ei nodi’n amlwg i Gymhwyster Bagloriaeth Cymru i gyfrannu at wella profiadau a pherfformiad y dysgwyr. O ganlyniad, mae dros1000 o ddysgwyr, carfan lefel 3 bron i gyd, bellach yn astudio ar gyfer Cymhwyster Bagloriaeth Cymru ar Safon Uwch. Mae’r model yn defnyddio’r cysyniad o gwricwlwm ‘craidd’ Coleg Dewi y mae pob dysgwr yn y coleg yn cael mynediad ato. Mae’r cwmpas yn cael ei fapio ar draws y craidd, tynnir tystiolaeth o feysydd y cwricwlwm ac ymgymerir â gwahaniaethu o ran y a’r cymhwyster yr anelir ato.

Mae Bagloriaeth Cymru ar Safon Uwch yn chwarae rhan allweddol wrth gynorthwyo gyda:

  • hyrwyddo datblygiad cylfawn y dysgwyr;
  • gosod targedau a arweinir gan y dysgwyr;
  • gwaelodi a chyd-destunoli cyfleoedd i ddatblygu medrau;
  • codi cyrhaeddiad medrau allweddol;
  • datblygu cysylltiadau cryf rhwng darpariaeth y cwricwlwm a gofal bugeiliol;
  • hyrwyddo diwylliant Cymru, gwasanaeth cymunedol, ESDGC ac Addysg yn Gysylltiedig â Gwaith; a
  • sicrhau bod y craidd dysgu yn cael gwerth cyfartal

Ystyriwyd sawl model ar gyfer cyflwyno Cymhwyster Bagloriaeth Cymru gan y Coleg. Mae’r dulliau cyflwyno yn gwahaniaethu yn ôl lefel y cymhwyster. Roedd y model cyflwyno ar Safon Uwch wedi ei integreiddio gyda mentrau eraill gan y coleg, fel cynllun dysgu unigol electronig (e-GDU) a’r llwyfan dysgu ar sail Moodle. Gwnaed y datblygu ar y model trwy ymgynghori ag ystod o randdeiliaid, gan gynnwys dysgwyr; staff addysgu; ymgynghorwyr addysg uwch a rhieni. Datblygwyd strategaeth i sicrhau bod rhieni yn gwerthfawrogi ac yn cefnogi’r cymhwyster.

Mae’r model presennol yn canolbwyntio ar ddatblygiad y dysgwyr mewn nifer o ffyrdd; mae cyflwyno’r dysgwyr i amrywiaeth o arddulliau addysgu a dysgu yn galluogi i ddysgwyr ganolbwyntio a datblygu eu setiau medrau. Er enghraifft, mae gwersi cyflwyno thematig yn annog dysgwyr i ddatblygu medrau gwrando a thrafod, ac mae gwersi menter yn galluogi i ddysgwyr ddatblygu eu medrau gwaith tîm a hunanymwybyddiaeth. Mae rhaglen Bagloriaeth Cymru hefyd yn cyflwyno’r disgyblion i bynciau sy’n eu hannog i fod yn ddinasyddion mwy cyfrifol yn ogystal â hyrwyddo meysydd sy’n bwysig i Gymru ac economi Cymru. Mae’n bwysig nodi efallai na fyddai dysgwyr yn cael cyfleoedd o’r fath pe baent heb ymrestru ar y rhaglen. Yn ychwanegol, mae cyrhaeddiad medrau allweddol wedi codi oherwydd y cyfleoedd datblygu sydd wedi’u h’ymgorffori yn y model cyflwyno a’r gofyniad i fod yn hyfedr mewn meysydd a ystyrir yn bwysig gan sefydliadau addysg a chyflogwyr fel ei gilydd. Mae rhai dysgwyr wedi cyflawni medrau allweddol Lefel 4 a’r Prosiect Estynedig drwy gyflwyno rhaglen wedi’i chyfoethogi i ddysgwyr mwy galluog a dawnus.

Mae’r model presennol ‘wedi ei ysbrydoli gan gyfanwaith’ lle gyrrir yr addysgu a’r dysgu ar bynciau amrywiol gan arddulliau dysgu penodol, gan arwain at y dysgwr yn cael profiad addysgu a dysgu trosfwaol sy’n ysgogol ac yn amrywiol. Rhennir y cydrannau craidd yn themâu, ac mae arweinwyr tîm arbenigol yn cynhyrchu adnoddau sy’n mynd i’r afael â themâu o’r fath ac sy’n cynnig cymorth a chanllawiau i athrawon Cymhwyster Bagloriaeth Cymru wrth iddynt ei gyflwyno, yn ogystal â monitro ansawdd y cyflwyno a’r asesu. Mae cyflwyno Bagloriaeth Cymru yn cael ei gefnogi’n llawn gan y llwyfan dysgu ar sail Moodle, lle gall dysgwyr ymgymryd â dysgu ar sail arbrofi. Yn ychwanegol, mae’r Moodle yn caniatáu i ddysgwyr ac athrawon olrhain y broses asesu. Mae Medrau Allweddol a Medrau Hanfodol Cymru wedi eu hintegreiddio’n llawn ym mhob thema/modiwl a gall dysgwyr gyflwyno tystiolaeth a chael adborth ffurfiannol trwy lwyfan Moodle. Mae gan Moodle Bagloriaeth Cymru gefnogaeth medrau sylfaenol yn greiddiol iddo; esboniadau a gallu i archebu sesiynau cefnogaeth un wrth un, pan fydd angen. Mae’r model yn dangos ei fod yn un llwyddiannus dros ben ac mae’n sicrhau profiad cyson i bob dysgwr, digon o gefnogaeth a chanllawiau i’r cyflwynwyr a thryloywder o bersbectif ansawdd.

Disgrifio natur strategaeth neu weithgaredd a nodwyd yn arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Peilotiwyd nifer o fodelau cyn mabwysiadu’r model cyflwyno ar gyfer Safon Uwch. Yn dilyn adolygiad helaeth (yn cynnwys dadansoddiad o ddata meintiol, adborth gan ddysgwyr a chyflwynwyr, ebedagogaeth addysgol, adborth gan safonwyr, cyfeirio at arfer orau a chael cyngor gan arbenigwyr Moodle), cynigiwyd y model cyflwyno presennol yn haf 2009. Y prif feysydd i gael sylw a gododd o’r adolygiad hwn oedd yr angen i wella cymhlethdod ac amrywioldeb yr arddulliau addysgu a’r deunyddiau, gwella cysondeb o ran ansawdd (pan oedd nifer fawr o gyflwynwyr yn cymryd rhan) a chanolbwyntio ar sut gellid defnyddio technoleg yn fwy effeithiol. Mae’r model presennol wedi ymdrin â phob un o’r meysydd hyn. Serch hynny, mae nifer o welliannau yn cael eu hystyried i wella’r profiad dysgu ymhellach. Er enghraifft, cynnwys mwy o nodweddion Moodle rhyngweithiol ac arloesol fel gweithdai, fforymau a phodlediadau yn ogystal â gwella ansawdd cyflwyno gwersi.

Yn ganolog i fireinio a datblygu’r fenter y mae cyfraniad gweithredol y cyfranddalwyr wrth osod blaenoriaethau ar gyfer gwella parhaus. Mae cynnwys Cymhwyster Bagloriaeth Cymru yn llawn yn fframwaith ansawdd y Coleg yn cynorthwyo wrth ddarparu adborth ar gyfer gwella parhaus. Yn dilyn yr adborth eleni gan ddysgwyr, rydym wedi penderfynu gosod pwyslais o hyd ar gyflwyno ac asesu’r rhaglen drwy ddeunyddiau a gweithgareddau ar-lein a byddwn yn cynyddu’r pwyslais ar asesu ffurfiannol, olrhain a monitro ar-lein. Mae dysgwyr wedi gwerthfawrogi’r cynnydd yn amrywiaeth yr magwedd yn y cymhwyster. O ganlyniad, mae ystod o opsiynau ar gael i ddysgwyr megis ieithoedd tramor modern, unedau arweinyddiaeth a rheolaeth a’r unedau cymwysterau cyn Prifysgol gan Gaergrawnt. Bydd yr ymagweddau arloesol hyn, ac eraill, yn parhau i gael eu datblygu.

Pa effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ansawdd y ddarpariaeth a safonau’r dysgwyr

Mae cyfaint yr ymdriniaeth â medrau allweddol a chyrhaeddiad medrau allweddol wedi codi’n ddramatig. Er enghraifft, yn 2009/10 fe wnaeth y cyfraddau llwyddo mewn Cyfathrebu godi o 61.6% i 75.4% cododd Gweithio Gydag Eraill o 58.3% i 86.8% a chyfradd llwyddo Gwella’ch Dysgu a’ch Perfformiad eich Hunan o 76.9% i 87.9%. Mae mesuriadau lles a datblygu deallusrwydd emosiynol wedi codi o’r herwydd o ganlyniad i’r ymagwedd at y cymhwyster.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gyfun Sandfields yn gwasanaethu ardal Sandfields ym Mhort Talbot ac mae ganddi Ddarpariaeth fawr o Adnoddau Gwell (DAG) i ddisgyblion sydd ag ystod eang o anawsterau corfforol ac anawsterau dysgu dwys eraill.

Mae gan bedwar deg pump y cant o ddisgyblion hawl i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhlith yr uchaf yng Nghymru ac ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17% ar gyfer ysgolion uwchradd. Mae gan bedwar deg dau y cant o ddisgyblion angen addysgol arbennig ac mae gan ryw 12% o ddisgyblion ddatganiadau o anghenion addysgol arbennig. 

Am fwy na degawd, mae’r ysgol wedi ymdrechu’n ddiwyd i godi safonau cyflawniad disgyblion.  Er bod safonau’n gwella’n gyson, cydnabu staff fod medrau darllen lefel isel llawer o ddisgyblion wrth iddynt ddechrau yn yr ysgol yn cael effaith niweidiol ar eu cynnydd cyffredinol ym mhob pwnc.  Ar gyfartaledd, mae dros 60% o ddisgyblion yn cyrraedd yr ysgol ym Mlwyddyn 7 â’u hoedran darllen yn llai na 10 oed.  O ganlyniad, nid yw’r mwyafrif o ddisgyblion yn meddu ar y medrau iaith sydd eu hangen arnynt i ymdrin â’r cwricwlwm yng nghyfnod allweddol 3.  Er bod hyn yn effeithio’n sylweddol ar eu perfformiad yng nghyfnod allweddol 3, mae hefyd yn dylanwadu ar eu llwyddiant yng nghyfnod allweddol 4.  Cydnabuwyd bod gwella medrau llythrennedd disgyblion ar draws holl feysydd y cwricwlwm yn her allweddol i’r ysgol ac yn hanfodol i lwyddiant disgyblion ym mhob pwnc.

Neges yr ysgol

‘Yr ysgogwr allweddol i’r ysgol fu sicrhau bod disgyblion yn gadael â’r medrau sydd eu hangen arnyn nhw ar gyfer cyflogaeth a bywyd.  Yn benodol, rydym ni wedi bod yn ystyriol iawn o’r ffaith fod yn rhaid i ni gael dull systematig o addysgu a dysgu medrau llythrennedd.’

Mike Gibbon, Pennaeth

‘Mae defnyddio data am fedrau llythrennedd disgyblion mewn modd deallus a chefnogi staff trwy HMS wedi bod yn arwyddocaol yn ein hymdrech i wella.’

Chris Prescott, Pennaeth Cynorthwyol

‘Mae gwneud yn siŵr ein bod yn athrawon llythrennedd medrus yn ogystal â bod yn athrawon gwyddoniaeth wedi bod yn ganolog i lwyddiant ein disgyblion.’

Barbara George, Pennaeth yr Adran Wyddoniaeth

Manylion am yr arfer dda

Cydnabu uwch reolwyr fod angen dull ysgol gyfan arnynt i wella safon medrau llythrennedd disgyblion, lle’r oedd pob pwnc yn cyfrannu at ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion.  I fod yn llwyddiannus, roedd yn rhaid ymgorffori datblygiad medrau llythrennedd disgyblion mewn arfer bob dydd ac ymgymryd ag ef yn gyson ar draws pob maes pwnc. 

Mae’r ffocws ar wella llythrennedd yn yr ysgol hon wedi arwain at raglen gynhwysfawr ac eang i ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion trwy bob cynllun gwaith pwnc.  Mae’r cynlluniau gwaith hyn yn amlygu datblygiad medrau llythrennedd disgyblion yn systematig.  Mae’r ysgol yn darparu gweithdai iaith o ansawdd uchel i helpu disgyblion i ddal i fyny hefyd.  Rhoddir hyfforddiant rheolaidd i bob un o’r staff ar addysgu a dysgu llythrennedd, a datblygwyd mewnrwyd yr ysgol i ddarparu ystod o wybodaeth ac adnoddau ar gyfer staff.

Rhan bwysig o waith yr ysgol ar godi safonau llythrennedd yw dadansoddi data perfformiad disgyblion.  Caiff ystod eang o ddata ar lythrennedd ei ddadansoddi’n drylwyr, ac mae hyn yn galluogi staff i nodi materion.  Mae’r data hwn yn cynnwys:

  • data gwaelodlin pan fydd disgyblion yn dechrau yn yr ysgol, fel gwybodaeth a gafwyd gan ysgolion cynradd, yn ogystal â phrofion gwybyddol a phrofion darllen a gynhaliwyd ym Mlwyddyn 7; a
  • nodi anawsterau llythrennedd yn gynnar gan staff, rhieni a phobl eraill.

Mae dadansoddi’r data yn ofalus yn sicrhau bod anawsterau llythrennedd yn cael eu nodi’n gynnar er mwyn iddynt allu cael cymorth targedig.  Mae datblygu rhaglen iaith a llythrennedd strwythuredig wedi bod yn rhan lwyddiannus iawn o strategaeth yr ysgol i godi safonau.  Cyflwynir y rhaglen hon ar ffurf gweithdai iaith, sy’n cael eu cynnal gan y cydlynydd anghenion dysgu ychwanegol (CydADY) ar y cyd â’r adran Saesneg.  Mae adolygiadau tymhorol o berfformiad disgyblion, yn cynnwys arfarniad o berfformiad mewn asesiadau ar ddiwedd uned, profion diagnostig ac adborth gan staff, yn helpu i fonitro cynnydd a chyflawniadau disgyblion.  Yn ychwanegol, mae ail brofion ar ddiwedd blwyddyn sy’n defnyddio profion masnachol safonedig yn ogystal â chanlyniadau arholiadau yn cyfrannu gwybodaeth ddefnyddiol hefyd.

Roedd cytuno ar ffocws ysgol gyfan ar gyfer datblygu medrau llythrennedd yn bwysig wrth sicrhau cysondeb.  Ar draws yr ysgol, ym mhob adran bwnc, cytunwyd y dylai fod ffocws cryf ar:

  • ehangu medrau llafar disgyblion er mwyn iddynt gael y medrau sydd eu hangen arnynt i drafod eu hastudiaethau yn ogystal â bod wedi’u paratoi’n well ar gyfer tasgau ysgrifenedig;
  • datblygu’r iaith sy’n benodol i bwnc sydd ei hangen ar ddisgyblion ar gyfer eu hastudiaethau;
  • gwella medrau darllen disgyblion; a
  • datblygu medrau ysgrifenedig disgyblion, yn enwedig cywirdeb eu hysgrifennu.

Wedi i’r pwyslais gael ei gytuno, roedd yn bwysig i staff fod yn gyson o ran y dulliau yr oeddent yn eu defnyddio i ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion, waeth pa bwnc oedd yn cael ei addysgu.  Dywed Chris Prescott, Pennaeth Cynorthwyol ‘ei fod yn bwysig datblygu arfer ar draws pob rhan o’r ysgol ac nid dibynnu’n unig ar gael llecynnau o arfer dda.’  Mae hi’n pwysleisio, er mwyn i staff roi polisïau ac egwyddorion ar waith yn llwyddiannus, bod yn rhaid iddynt nid yn unig ddeall y syniadau ac ymrwymo iddynt, ond cael hyfforddiant priodol hefyd a chael cyfle i ddefnyddio adnoddau addas.  Mae’r ysgol wedi darparu ‘pecyn canllawiau ar gyfer staff’ ac wedi defnyddio hyfforddiant mewn swydd (HMS) fel bod gan staff y medrau a’r adnoddau sydd eu hangen arnynt i ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion.    Mae’r ysgol wedi sicrhau bod staff yn deall ac yn defnyddio iaith gyffredin i drafod agweddau ar fedrau llythrennedd disgyblion.  Mae rhoi polisïau marcio ysgol gyfan ar waith yn sicrhau bod disgyblion yn cael adborth cyson ar ddatblygiad eu medrau llythrennedd.

Mae’r rhaglen lythrennedd HMS ysgol gyfan ar gyfer staff yn canolbwyntio ar roi iddynt y medrau sydd eu hangen arnynt i ddatblygu llythrennedd yn eu maes pwnc penodol.  Mae’r hyfforddiant hwn wedi rhoi syniadau ac ysbrydoliaeth ar gyfer addysgu llythrennedd.  Mae’r hyfforddiant hefyd wedi helpu i sicrhau bod staff yn gyson wrth roi strategaethau ar waith a’r iaith y maent yn ei defnyddio i ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion.  Er enghraifft, ar draws yr ysgol, mae staff yn deall ac yn defnyddio’r un strategaethau i helpu disgyblion i ddatblygu medrau darllen lefel uwch llithrddarllen a sganio.  Yn ychwanegol, mae cysondeb yn y ffordd y mae staff yn addysgu geirfa sy’n benodol i bwnc.  Mae’r ‘pecyn canllawiau i staff’ yn cynnwys syniadau a dulliau, fel defnyddio cardiau geiriau a diffiniadau a chaligramau a ddangosir isod.SandfieldsImg1

SandfieldsImg2

Mae darparu cynrychiolaeth weledol o air sy’n adlewyrchu ei ystyr wedi bod yn llwyddiannus iawn wrth alluogi disgyblion i ddatblygu eu geirfa sy’n benodol i bwnc ar draws ystod eang o bynciau.

Mae adnoddau eraill yn cynnwys arweiniad i staff ar holi effeithiol sy’n defnyddio system ddosbarthu Tacsonomeg Blooms.  Mae’r arweiniad hwn wedi helpu staff i osod cwestiynau mewn gweithgareddau a thasgau sy’n gofyn i ddisgyblion ddefnyddio eu medrau darllen i ddadansoddi, cyfosod a threfnu syniadau neu wybodaeth.  Mae’r arweiniad hwn yn helpu arbenigwyr nad ydynt yn arbenigwyr Saesneg i deimlo’n hyderus ac mae’r hyfforddiant a gânt yn rhoi llawer o syniadau ac awgrymiadau ymarferol iddynt y gallant eu defnyddio i ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion yn yr ystafell ddosbarth.

Mae mewnrwyd yr ysgol yn cadw ystod eang o wybodaeth y gall pob un o’r staff ei gweld yn hawdd, fel data perfformiad ar fedrau llythrennedd disgyblion.  Mae’r fewnrwyd yn cadw ystod o ddeunyddiau enghreifftiol i gefnogi staff mewn cynllunio gwersi.  Mae adnoddau defnyddiol iawn hefyd fel y gyfrifiannell oedran darllen ar-lein sy’n helpu staff i ddewis tasgau sy’n briodol heriol ar gyfer disgyblion mewn pynciau ar draws y cwricwlwm.

At ei gilydd, mae dull yr ysgol o ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion wedi cael effaith gadarnhaol iawn a nodedig ar fedrau darllen ac ysgrifennu disgyblion yn ogystal â chyfrannu’n effeithiol iawn at eu cyrhaeddiad mewn meysydd pwnc eraill.

Yr effaith ar safonau

Mae ystod helaeth o ddata perfformiad disgyblion yn dangos bod yr ysgol wedi bod yn llwyddiannus iawn yn codi safonau dros gyfnod.  Yn benodol:

  • bob blwyddyn, mae cyfran y disgyblion y mae eu hoedran darllen islaw 10 oed yn disgyn yn sylweddol wrth iddynt symud trwy gyfnod allweddol 3;
  • erbyn i ddisgyblion sefyll arholiadau TGAU, mae oedran darllen llai na 2% o ddisgyblion y nodwyd bod ganddynt anawsterau darllen islaw 10 oed;
  • llwyddwyd i leihau’r bwlch mewn cyrhaeddiad rhwng disgyblion sy’n cael prydau ysgol am ddim a’r rhai nad ydynt yn eu cael;
  • gall y rhan fwyaf o ddisgyblion fanteisio ar y cwricwlwm cyfan yn fwy effeithiol a llwyddiannus;
  • mae cyfran y disgyblion sy’n cyflawni lefel 1 a lefel 2 mewn medrau cyfathrebu yn cynyddu’n gryf;
  • erbyn diwedd cyfnod allweddol 4, mae disgyblion yn gwneud cynnydd sylweddol mewn perthynas â’u cyrhaeddiad blaenorol a pherfformiad rhagweledig; ac
  • mae perfformiad cyffredinol ysgolion yn gyson ymhlith y gorau yn y teulu o ysgolion.

Yn yr arolygiad diweddar o’r ysgol, nododd arolygwyr fod:

‘…gwaith disgyblion yn cael ei gyflwyno’n dda a’i ysgrifennu’n dda, ac yn dangos lefelau da iawn o wybodaeth, dealltwriaeth a medrau.  Yn eu llyfrau, mae ystod eang o ysgrifennu estynedig da gyda sillafu, atalnodi a gramadeg cywir drwyddi draw.  Mae disgyblion yn dangos medrau da iawn mewn darllen er mwyn cael gwybodaeth a gallant gyflwyno’r wybodaeth hon mewn amrywiaeth eang o arddulliau.’

Mae medrau llythrennedd gwell yn cynnig buddion ehangach ychwanegol i ddisgyblion.  Dywed staff fod y rhan fwyaf o ddisgyblion wedi’u cymell yn well mewn gwersi, maent yn fwy abl i weithio’n annibynnol ac yn ymfalchïo yn eu cyflawniadau.  Mae diddordeb a phresenoldeb disgyblion yn y clwb llyfrgell ar ôl yr ysgol wedi cynyddu hefyd, sydd o fudd i’w medrau ymchwil a’u gallu i ddysgu’n annibynnol.

Darllen am astudiaethau achos eraill cysylltiedig

Gall fod yn ddefnyddiol i chi ddarllen am waith llythrennedd llwyddiannus ysgolion eraill, yn cynnwys:

·Ysgol Eirias, Conwy

  • Ysgol Gynradd Casllwchwr, Abertawe
  • Ysgol Gynradd Trerobart, Rhondda Cynon Taf

Myfyrio ar arfer yn eich ysgol eich hunDefnyddiwch yr astudiaethau achos i’ch helpu i fyfyrio ar arfer yn eich ysgol eich hun. 

  • Pa ddeilliannau sy’n gysylltiedig â’r astudiaeth achos hon ydych chi wedi’u cyflawni hyd yn hyn?
  • Beth yw effaith eich arfer/gweithgarwch presennol?
  • Sut ydych chi’n mesur effaith y gwaith hwn?

Gallech hefyd weld yr awgrymiadau canlynol yn ddefnyddiol wrth benderfynu beth y mae angen i’ch ysgol ei wneud i wella medrau llythrennedd disgyblion. 

Safonau

I ba raddau y caiff disgyblion help i:

  • eu medrau darllen nid yn unig yn Gymraeg neu Saesneg ond mewn gwaith ar draws y cwricwlwm hefyd;
  • datblygu a defnyddio medrau darllen lefel uwch yn hyderus ac yn gymwys ar draws y cwricwlwm;
  • ymgyfarwyddo â nodweddion gwahanol ffurfiau ysgrifennu, yn enwedig ysgrifennu ffeithiol;
  • bod yn fwy cywir wrth ddefnyddio gramadeg, sillafu ac atalnodi;
  • magu brwdfrydedd a stamina ar gyfer ysgrifennu mewn gwaith ar draws y cwricwlwm; a
  • chyflawni safonau perfformiad uwch yn gyffredinol?

Cynllunio dull ysgol gyfan

  • A yw llythrennedd yn elfen drefnu greiddiol ar gyfer cynllunio cwricwlwm sydd wedi’i seilio ar fedrau yn eich ysgol?
  • A yw staff yn cydnabod y dylid trefnu mai llythrennedd yw’r asgwrn cefn hanfodol ar gyfer pob cynllun gwaith, nid yn unig Cymraeg neu Saesneg?
  • Pa mor dda y mae staff wedi cyfuno’r fframwaith medrau anstatudol gyda gorchmynion pwnc Cwricwlwm Cenedlaethol 2008?  A oes pwyslais addas ar lythrennedd ym mhob maes?
  • Pa mor effeithiol yw’r cynllunio tymor hir, tymor canolig a thymor byr ar gyfer medrau llythrennedd ar draws y cwricwlwm?  A yw’r cynllunio hwn yn cael effaith gadarnhaol ar safonau disgyblion?
  • A oes dilyniant clir yn natblygiad medrau llythrennedd disgyblion ar draws y cwricwlwm?
  • A yw pob un o’r staff yn sicrhau bod digon o gyfleoedd i ddisgyblion ddefnyddio a datblygu eu medrau darllen ac ysgrifennu (yn cynnwys ysgrifennu estynedig) ar draws holl feysydd y cwricwlwm.

Addysgu ac asesu

  • Pa mor dda y mae staff yn hyrwyddo a datblygu medrau llythrennedd disgyblion wrth addysgu pynciau heblaw Cymraeg neu Saesneg? 
  • A yw dulliau addysgu yn rhoi ystyriaeth i ddatblygu medrau llythrennedd disgyblion mewn gwaith ar draws y cwricwlwm, fel defnyddio technegau holi, y cymorth a ddarperir gan fframiau ysgrifennu, ac ati?
  • A yw athrawon yn asesu medrau llythrennedd disgyblion ar draws holl feysydd y cwricwlwm ac nid mewn Cymraeg neu Saesneg yn unig? 
  • Pa mor dda y mae’r ysgol yn olrhain datblygiad medrau llythrennedd disgyblion ar draws y cwricwlwm?  A gaiff gwybodaeth ei rhannu a’i defnyddio’n effeithiol ar draws yr ysgol?
  • A yw marcio yn ystyried anghenion llythrennedd disgyblion yn ogystal â’u gwybodaeth a’u dealltwriaeth o’r pwnc?  A yw arfer marcio yn gyson ar draws yr ysgol?
  • Sut caiff disgyblion eu cynnwys mewn gwella eu medrau llythrennedd, fel cynllunio eu gweithgareddau eu hunain, gwybod sut i wella eu medrau llythrennedd a gosod eu targedau medrau llythrennedd eu hunain?

 Arweinyddiaeth a rheolaeth

  • Sut caiff datblygiad medrau llythrennedd disgyblion ar draws y cwricwlwm ei fonitro a’i arfarnu? (Pwy sy’n cymryd rhan a beth maen nhw’n ei wneud?)
  • Beth fu effaith y gweithdrefnau monitro ac arfarnu?
  • A oes gan staff y medrau sydd eu hangen arnynt i hyrwyddo llythrennedd trwy holl feysydd y cwricwlwm?  Pa HMS ar lythrennedd a gynhelir a sut mae hyn o fudd i addysgu a dysgu?
  • Sut mae datblygiad medrau llythrennedd disgyblion yn gweddu i gynllunio datblygiad a hunanarfarnu yn yr ysgol?
  • A yw disgyblion yn elwa ar y ffordd y mae eich ysgol yn gweithio gyda phobl eraill i godi safonau llythrennedd, fel yr awdurdod lleol, gyda chlwstwr eich ysgol, fel rhan o gymuned ddysgu broffesiynol (CDdB), ac ati?  A gaiff arfer dda ei rhannu ar draws pob partner? Beth arall y mae angen ei wneud?
  • Beth fu effaith y gwaith gwella ar safonau llythrennedd?  Pa welliannau y mae angen eu gwneud o hyd?