Arfer effeithiol Archives - Page 61 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Maesglas yn Greenfield, Sir y Fflint.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn byw yn lleol.  Ar hyn o bryd, mae 249 o ddisgyblion yn mynychu’r ysgol, gan gynnwys 32 disgybl yn y dosbarth meithrin, sy’n mynychu’n rhan-amser.  Mae’r ysgol yn derbyn disgyblion i’r dosbarth meithrin yn dair oed.  Mae 10 dosbarth.  Mae gan yr ysgol ddarpariaeth canolfan adnoddau ar gyfer 10 disgybl ar draws yr awdurdod lleol.  Mae gan y disgyblion anawsterau ymddygiadol, cymdeithasol neu emosiynol.  Mae tua 27% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol (20%).  

Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 28% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae gan rai disgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Saesneg yw prif iaith cartref y rhan fwyaf o’r disgyblion.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol, yn defnyddio’r Gymraeg fel eu mamiaith neu’n cael cymorth ar gyfer Saesneg fel iaith ychwanegol. 

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Cyn 2014, nododd yr ysgol nad oedd y berthynas â rhieni a’r gymuned yn effeithiol o ran gwella deilliannau disgyblion.  Roedd lefelau cyfranogiad ac ymgysylltiad cyffredinol ym mywyd yr ysgol yn isel.  Roedd y cymorth yr oedd yr ysgol yn ei gynnig i deuluoedd yn gyfyngedig hefyd.  Nid oedd unrhyw systemau effeithiol ar waith i ddatblygu gweithio mewn partneriaeth.  O ganlyniad, cafwyd problemau â phresenoldeb, prydlondeb, ymddygiadau negyddol, cyrhaeddiad isel a diffyg cefnogaeth i’r ysgol gan y gymuned.

Penododd yr ysgol Weithiwr Cymorth i Deuluoedd yn Chwefror 2015, i wella’r broblem hon.  Cynhaliodd arweinwyr archwiliad, a amlygodd fod dros 50% o rieni wedi dweud nad oedd yr ysgol yn eu helpu i ddysgu pethau newydd ac ennill cymwysterau.  Cyfyngedig oedd y cyfleoedd i rieni ddysgu â’u plentyn yn ystod y diwrnod ysgol hefyd. 

Dros y 18 mis diwethaf, mae’r ysgol wedi gweithio’n ddiflino i gael gwared ar rai o’r rhwystrau hynny a gwella’r berthynas rhwng y cartref a’r ysgol.  Caiff cymorth, gofal ac arweiniad i deuluoedd eu hymgorffori yn ethos Maesglas erbyn hyn.  Ceir dull ysgol gyfan pwrpasol i hyrwyddo ymgysylltu â theuluoedd erbyn hyn. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r ysgol yn credu mewn cynnig dull cyfannol, gan ddarparu cymorth arbenigol a theilwredig i deuluoedd ar sail un i un.  Cynhelir cyfarfodydd yng nghartref y teulu, yn yr ysgol a’r gymuned ehangach.  Rhoddir cymorth ac arweiniad ar y canlynol:

  • tai a bywyd gartref
  • lles iechyd corfforol a meddyliol
  • cymorth ariannol a rheoli dyled
  • perthnasoedd ac ymddygiadau
  • addysg a dysgu

Mae’r ysgol yn strwythuro’r cymorth hwn yn glir ar gyfer teuluoedd.  Fodd bynnag, mae hefyd yn cydnabod bod angen bod yn ymatebol oherwydd natur y gymuned.  Mae gan staff berthnasoedd rhagorol â gwasanaethau arbenigol, gan gynnwys sefydliadau o iechyd, lles a chyllid. 

Mae Ysgol Maesglas wedi dod yn rhan bwysig o Greenfield erbyn hyn.  Mae’n cynnig cyrsiau a gweithgareddau i’r gymuned gyfan, gan gynnwys Undeb Credyd, Cwmni Bwyd Cydweithredol a Medrau Sylfaenol.  Mae Dysgu Teuluol wedi dod yn un o’r pethau y mae’n canolbwyntio arno, ac yn cynnig amrywiaeth eang o sesiynau trwy gydol y flwyddyn.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae gwaith y tîm cymorth i deuluoedd wedi gwella’r berthynas â’r gymuned ehangach a lefelau ymgysylltu â theuluoedd yn sylweddol.  Caiff hyn effaith nodedig ar wella lles disgyblion a’u cyfranogiad gweithredol mewn dysgu. Mae’r ysgol yn mesur effaith ei chymorth teilwredig i rieni ac aelodau o’r teulu trwy fonitro effaith.  Mae’n mesur:

  • nifer y cyfeiriadau llwyddiannus
  • yr effaith ar yr unigolyn a’i deulu/theulu
  • lefelau presenoldeb, prydlondeb a hyder

Mae arweinwyr yn gwybod bod yr ymyriadau cymorth i deuluoedd yn gwella bywydau ar gyfer y disgyblion a’u teuluoedd.  Cânt effaith gadarnhaol ar iechyd meddwl a lles.  Trwy gydweithio a rhoi strategaethau unigol ar waith, mae’r ysgol yn cynorthwyo dros 50 o deuluoedd ar hyn o bryd, pob un â’i faes angen ei hun.  

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae Cymorth i Deuluoedd Maesglas wedi rhoi cyflwyniadau mewn cynadleddau yng Nghaerdydd a Wrecsam i dros 180 o gynrychiolwyr o ysgolion a gwasanaethau o bob cwr o Gymru.  Mae wedi cynnal gweithdai sy’n amlygu’r arfer a’r strategaethau effeithiol a ddefnyddir i wella deilliannau disgyblion ymhellach. 

Mae gan Maesglas rôl allweddol yng nghyfarfodydd rhwydwaith Cymorth i Deuluoedd Sir y Fflint.  Mae staff o leoliadau eraill yn cysylltu â’r ysgol yn rheolaidd i gael cymorth ac arweiniad mewn perthynas â’r rôl cymorth i deuluoedd.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gatholig y Santes Fair ym Mhen-y-bont ar Ogwr.  Mae ganddi 255 o ddisgyblion, y mae 80% ohonynt yn Gatholigion sydd wedi cael eu bedyddio.  Mae gan yr ysgol ddalgylch eang ac mae’n gwasanaethu teuluoedd o’r amrediad economaidd gymdeithasol lawn.  Ar hyn o bryd, mae Saesneg yn iaith ychwanegol (SIY) i 41% o’i disgyblion ac mae 45% o ddisgyblion o ystod eang o leiafrifoedd ethnig.  Mae’r ysgol yn Ysgol Meddwl Datblygedig ac yn un o Ysgolion Arloesi Llywodraeth Cymru, sy’n gweithio i ddatblygu cwricwlwm newydd i Gymru.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Er 2008, mae’r ysgol wedi datblygu dull ‘Adeiladu Pŵer Dysgu’ (BLP) o addysgu a dysgu ac mae gan yr athroniaeth hon ffocws cryf yn ei bywyd a’i gwaith.  Mae wedi sefydlu partneriaeth gyda Phrifysgol Caerwysg yn 2012 – gan arwain at achrediad fel Ysgol Meddwl Datblygedig yn 2014.  Mae Ysgol y Santes Fair yn cyfrannu at waith ymchwil y brifysgol ym maes datblygiad gwybyddol erbyn hyn.  Mae’n gweithio yn unol â chysyniad ‘dysgu deialogaidd’ ar hyn o bryd.  Mae hyn yn nodi arfer orau mewn perthynas ag addysgu a dysgu a’r modd y gall rhyngweithio llafar dysgwyr wneud gwahaniaeth sylweddol i ddeilliannau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Dechreuodd cymuned gyfan yr ysgol sefydlu’r bartneriaeth â Phrifysgol Caerwysg yn 2010.  Aeth ati i weithio tuag at fodloni meini prawf y brifysgol ar gyfer statws Ysgol Meddwl ar unwaith – gan ennill y statws hwn yn 2012.  Parhaodd y gwaith hwn, ac yn 2014, daeth Ysgol y Santes Fair yn Ysgol Meddwl Datblygedig.  Disgrifiodd y brifysgol waith yr ysgol fel ‘enghraifft wych o ddatblygiad gwybyddol’.

Trwy gydol y broses, nododd yr ysgol unigolyn strategol arweiniol o’i thîm arweinyddiaeth i sicrhau bod cymuned yr ysgol yn parhau i ganolbwyntio ar y gwaith hwn.

Dros gyfnod o sawl blwyddyn, cyflwynodd yr ysgol nifer o strategaethau datblygiad gwybyddol ar gyfer disgyblion o bob oedran hefyd.  Adeiladu Pŵer Dysgu oedd yr athroniaeth sbardunol trwy gydol hyn.  Datblygwyd y strategaethau canlynol trwy HMS o ansawdd uchel (nid yw hon yn rhestr hollgynhwysfawr):

  • Mapiau Meddwl: maent yn galluogi disgyblion i gysylltu’r mapiau â mapiau meddwl penodol fel dosbarthu a dod o hyd i analogau.  Mae’n galluogi disgyblion i sefydlu strwythurau clir yn eu hysgrifennu.  Mae disgyblion yn defnyddio’r mapiau ar draws y cwricwlwm.  Mae staff yn eu hannog i wneud eu penderfyniadau eu hunain ynghylch pa rai i’w defnyddio a phryd i’w defnyddio.
  • Tacsonomi Bloom: mae’n nodi hierarchaeth o ffyrdd o ddysgu.  Mae’r gwaith hwn yn annog disgyblion i fyfyrio’n fanylach ar eu dysgu.  Maent hefyd yn sylweddoli bod dysgu ynglŷn â mwy na dim ond cofio ac ailadrodd gwybodaeth.  Ar ddechrau gweithgareddau dysgu, mae disgyblion yn nodi cyfleoedd i ddadansoddi gwybodaeth a chreu rhywbeth newydd.  Mae’r dull hwn yn cynyddu manylder eu dysgu yn fawr.
  • Hetiau Meddwl De Bono: mae defnyddio’r hetiau hyn ar draws y cwricwlwm wedi galluogi disgyblion i ddysgu am ystod eang o ddulliau meddwl.  Yn ychwanegol, mae disgyblion yn defnyddio’r hetiau ar gyfer hunanasesu ac asesu cyfoedion o safbwynt penodol fel edrych ar brosesau, problemau posibl neu o ongl gwbl ffeithiol.
  • Dysgu Deialogaidd: mae gwaith ymchwil yn parhau (mewn partneriaeth â Phrifysgol Caerwysg) yn archwilio ffyrdd y gall deialog o ansawdd uchel gael effaith gadarnhaol ar ddeilliannau.  Mae disgyblion wedi datblygu ‘Cod ar gyfer Dysgu Deialogaidd’.  Mae hyn yn nodi ffyrdd o feddwl yn effeithiol (meddwl gofalgar, meddwl cydweithredol, meddwl beirniadol a meddwl creadigol) wrth siarad â chyfoedion a staff.  Mae’r gwaith hwn yn parhau ac mae ganddo’r potensial i gael effaith sylweddol ar safonau.

Mae’r holl strategaethau y cyfeirir atynt uchod ar waith ar draws yr ysgol gyfan.  O ganlyniad, mae iaith ddysgu gyffredin ar waith drwyddi draw.  Erbyn i ddisgyblion gwblhau cyfnod allweddol 2, mae llawer ohonynt yn ddysgwyr aeddfed a soffistigedig.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae prosesau monitro’r ysgol yn dangos bod cyfradd cynnydd disgyblion wrth iddynt symud trwy’r ysgol yn drawsffurfiannol. 

Wrth iddynt ddechrau yn y Cyfnod Sylfaen, mae gan 17% o ddisgyblion lefelau isel o Saesneg a 76% o ddisgyblion yn unig sy’n gweithredu ar lefelau disgwyliedig mewn llythrennedd a rhifedd (cymedr dros y 2 flynedd ddiwethaf).  Ar ddiwedd cyfnod allweddol 2, mae 98% yn cyflawni’r lefelau disgwyliedig o leiaf. 

Mae partneriaethau strategol yr ysgol wedi cyfrannu’n sylweddol at y dull Adeiladu Pŵer Dysgu, ac wedi ei wella’n fawr.  Mae disgyblion yn datblygu dull dadansoddol cynyddol o ddysgu wrth iddynt aeddfedu.  Mae’r ysgol wedi cynllunio ei system olrhain ei hun, sy’n canolbwyntio’n dda ar dueddiadau allweddol dysgu. 

Mae dadansoddi cynnydd yn dangos bod disgyblion yn datblygu eu medrau meddwl mewn dull chwilfrydig ac ymholgar o ddysgu yn gyflym.  Mae i’r agwedd hon fanteision ar draws y cwricwlwm cyfan.  Yn ychwanegol, mae medrau maes sy’n benodol i bwnc wedi datblygu’n gyflym hefyd. 

Mewn datrys problemau mathemategol, er enghraifft, mae disgyblion yn dangos medrau rhesymu sy’n gwella’n gyflym.  O ganlyniad, mae sgorau crai a safonedig cymedrig disgyblion yn y Prawf Rhesymu Cenedlaethol blynyddol wedi codi’n sylweddol dros y tair blynedd ddiwethaf.  Mae ansawdd ysgrifennu ffeithiol ac ysgrifennu adroddiadau disgyblion wedi gwella hefyd, yn sgil y strwythur a ddarperir gan ystod y Mapiau Meddwl a ddefnyddir yn gyson ar draws yr ysgol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae arweinwyr wedi cymryd rhan mewn ystod o ddigwyddiadau i ledaenu gwaith datblygiad gwybyddol yr ysgol ar gyfer Consortiwm Canolbarth y De ac ar gyfer ei bartneriaid ysgol clwstwr.

Mae’r ysgol wedi gweithio’n agos ag ‘Ysgolion Meddwl’ eraill ar thema gyfatebol.  Mae rhai o’r rhain o Dde Cymru ac un o Dde Affrica.  Mae Ysgol y Santes Fair yn ‘Ysgol Ymarferwr Arweiniol’ ac mae wedi rhannu arfer dda gyda’i phartner ‘Ysgolion Datblygol’ yn y maes hwn yn effeithiol iawn.

Mae nifer o gydweithwyr sy’n addysgu wedi bod ar ymweliadau anffurfiol i gael gwybod am ddull Adeiladu Pŵer Dysgu a’i effaith ar fedrau meddwl disgyblion a datblygiad gwybyddol cyffredinol.  Mae croeso mawr i’r ymweliadau hyn gan eu bod yn rhoi cyfleoedd i staff fyfyrio’n barhaus ar eu harfer a’i mireinio.

 

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Brackla ym Mhen-y-bont ar Ogwr.  Ar hyn o bryd, mae 309 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr.  Mae gan yr ysgol gyfanswm o 10 dosbarth, gan gynnwys pum dosbarth oedran cymysg. 

Mae tuag 21% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sy’n cyd-fynd â’r cyfartaledd cenedlaethol (20%).  Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 24% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd eto’n cyd-fynd â’r cyfartaledd cenedlaethol (25%).  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Yn 2012, fe wnaeth Ysgol Gynradd Brackla weithio gyda’r clwstwr lleol o ysgolion i gyflogi Swyddog Ymgysylltu â Theuluoedd.  I ddechrau, llwyddodd hyn i ddatblygu cyfleoedd i deuluoedd gefnogi eu plant.  Fodd bynnag, gan fod y Swyddog yn gweithio mewn chwe ysgol, roedd yr amser a dreuliwyd ym mhob ysgol yn gyfyngedig.  Felly, yn 2014, fe wnaeth yr ysgol ryddhau goruchwyliwr cyflenwi am ddiwrnod yr wythnos i helpu i ddatblygu’r rôl ymhellach.  Roedd hyn yn golygu y gallai’r ysgol gyflwyno rhai rhaglenni ychwanegol, fel gwerthoedd teuluol, dysgu teuluol, dysgu a chwarae yn yr awyr agored, caffis rhyngwladol a Chymraeg a Chwarae.  Yn 2015, penododd Brackla ei Swyddog rhan-amser ei hun i ymestyn ac ehangu’r bartneriaeth effeithiol rhwng teuluoedd, gyda ffocws penodol ar helpu rhieni i gefnogi a gwella dysgu eu plant ymhellach.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

F@B: Families at Brackla

Rhan o weledigaeth yr ysgol yw meithrin partneriaethau, lle y mae teuluoedd (rhieni, gofalwyr, neiniau a theidiau, a brodyr a chwiorydd hŷn) yn bartneriaid allweddol yn y broses ddysgu.  Ym Medi 2015, yn dilyn ymgynghoriadau ag amrywiol randdeiliaid, fe wnaeth yr ysgol ail-lansio ‘Families at Brackla’ (F@B).  Cynlluniodd yr arweinwyr raglen newydd o ddigwyddiadau ar sail blaenoriaethau pawb.  Roedd y rhain yn cynnwys adfywio llawer o’r rhaglenni presennol, gan gynnwys Dysgu Teuluol, y Caffi Darllen, Llythrennedd a Chwarae, a Rhifedd a Chwarae, a chyflwyno mentrau newydd fel ‘Chill and Chat’, sesiynau galw heibio dyddiol, ‘Stay and Play’ i ddisgyblion sy’n destun anogaeth a ‘Family Active Zone’.

Mae amrywiaeth o staff addysgu a staff cymorth yn ymwneud â chynllunio a chyflwyno’r ymyriadau a’r rhaglenni a gynigir, bob un ohonynt wedi cael hyfforddiant penodol.  Mae gweithdai i deuluoedd wedi cynnwys canolbwyntio ar fedrau penodol addysgu darllen a chyfrifo yn y pen.  Datblygodd yr ysgol gysylltiadau â’r coleg lleol i gynnig dosbarthiadau llythrennedd a rhifedd sylfaenol ac uwch i deuluoedd.

Sefydlodd yr arweinwyr Fforwm i Deuluoedd, gyda’r nod o gynnwys aelodau’r teulu wrth ddylanwadu ar gyfeiriad strategol yr ysgol.  Fe wnaethant gyfarfod bob hanner tymor a chanolbwyntio ar bynciau fel Cynllun Datblygu’r Ysgol, dulliau penodol o addysgu llythrennedd a rhifedd a phrofion cenedlaethol.  Mae hyn wedi arwain at drafodaethau gwell rhwng y cartref a’r ysgol a chynnydd sylweddol mewn presenoldeb yn y gweithdai a gynigir.

Mae’r Swyddog hefyd yn cefnogi teuluoedd targedig, y mae presenoldeb disgyblion o’r teuluoedd yn isel.  Mae hyn yn cynnwys sesiynau galw heibio, trafodaethau ar y ffôn ac wyneb yn wyneb, a gweithio’n agos gyda’r pennaeth a’r Gwasanaeth Lles Addysg.

Mae arweinwyr yn credu’n gryf fod cyfathrebu effeithiol â theuluoedd yn hanfodol er mwyn meithrin perthynas gadarnhaol.  Mae staff yn defnyddio amrywiaeth eang o ddulliau i gyfathrebu â theuluoedd, darparu gwybodaeth iddynt, a chydnabod a dathlu bywyd a gwaith yr ysgol.  Mae’r rhain yn cynnwys bwletinau wythnosol, cylchlythyron misol F@B, Twitter, y Life Channel, arwyddion digidol mewnol, hysbysfyrddau allanol, gwefan yr ysgol, negeseuon testun a negeseuon e-bost.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Mae ymgysylltu â theuluoedd yn Ysgol Gynradd Brackla bellach yn strategaeth ysgol gyfan sydd wedi’i hymgorffori’n llawn, gyda bron pob un o’r rhanddeiliaid yn deall ac yn cefnogi gweledigaeth ein hysgol yn effeithiol iawn.  Mae hyn wedi arwain at safonau gwell ar draws yr ysgol.  Er enghraifft, roedd bron pob un o’r disgyblion a fynychodd raglenni llythrennedd a rhifedd gydag aelod o’u teulu wedi gwneud cynnydd gwell na’r disgwyl mewn llythrennedd a rhifedd. 
  • O’r teuluoedd a dargedwyd, mae 82.3% o ddisgyblion wedi cynyddu eu lefelau presenoldeb.
  • Mae cysylltiadau hynod lwyddiannus gyda’r coleg lleol wedi galluogi rhieni i fynychu cyrsiau llythrennedd, rhifedd, Cymraeg ac iaith arwyddion, sydd am ddim i deuluoedd.  Mae’r rhan fwyaf o’r rhain wedi arwain at achrediadau a gwaith.
  • Mae arfarniadau gan deuluoedd wedi dangos eu bod yn teimlo’u bod wedi paratoi’n well i gefnogi eu plant gartref, yn enwedig gyda darllen a gwaith cartref.
  • Mae cyfathrebu effeithiol rhwng y cartref a’r ysgol wedi arwain at well presenoldeb mewn gweithdai coginio, gwersi golff a digwyddiadau ysgol gyfan, fel prynhawniau agored. 

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Sefydlodd yr ysgol Fforwm Ymgysylltu â Theuluoedd yn Hydref 2015, sy’n caniatáu i Swyddogion Ymgysylltu â Theuluoedd rannu arfer orau ar draws yr awdurdod.  Ar hyn o bryd, mae 11 aelod sy’n cyfarfod bob hanner tymor.  Yn ogystal, mae’r ysgol wedi’i chynnwys ar DVD arfer orau’r awdurdod ac mae staff wedi rhoi cyflwyniad mewn cynhadledd Buddsoddwyr mewn Pobl.  Mae cydweithwyr o ysgolion eraill a sefydliadau fel Cymunedau yn Gyntaf a Gweithredu dros Blant wedi ymweld â’r ysgol hefyd.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Birchgrove tua thair milltir i’r gogledd o ganol Caerdydd, yn un o faestrefi prysur y ddinas sydd wedi’i ffinio gan Ysbyty Athrofaol Cymru a ffyrdd yr A48 a’r A470.  Mae’r 412 o ddisgyblion 4 i 11 oed sydd ar y gofrestr yn cael eu haddysgu mewn 14 dosbarth oedran unigol. 

Mae tua 10% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae gan ddeuddeg y cant o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Daw tua 24% o ddisgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol, gydag oddeutu 21% yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Bedair blynedd yn ôl, roedd perfformiad disgyblion yn Ysgol Gynradd Birchgrove yn dangos tuedd tuag at i lawr.  Roedd canlyniadau diwedd cyfnod allweddol a lefelau presenoldeb yn gostwng.  Rhoddodd penodi pennaeth newydd gyfle i newid. 

Sefydlwyd diwylliant newydd o hunanarfarnu gonest yn cynnwys pob rhanddeiliad.  Yn gysylltiedig â hyn yr oedd system o gynllunio cadarn i wella’r ysgol, gan gynnwys ffocws clir ar addysgu rhagorol, dadansoddi data yn gynhwysfawr a lefelau uwch o atebolrwydd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Y cam cyntaf tuag at wella oedd datblygu dealltwriaeth o sefyllfa’r ysgol ar y pryd.  Mynnodd hyn hunanarfarnu agored a gonest gan yr holl randdeiliaid yn yr ysgol ac ymrwymiad cadarnhaol i wella a sefydlu Birchgrove yn ysgol y gallent fod yn falch ohoni.

O’r sylfaen hon, cyflwynodd arweinwyr amrywiaeth o strategaethau a ddefnyddiwyd mewn ffordd gyson, gyda ffocws.  Gyda’i gilydd, maent yn dangos cryfder cysondeb a’r egwyddor bod ‘y cyfan yn fwy na’i rannau’. Fe wnaethant gynnwys y blaenoriaethau canlynol:

  • Ffocws clir ar wella addysgu.  Cymerodd Ysgol Birchgrove ran yng ngharfan gyntaf Rhaglen Llywodraeth Cymru ar gyfer Ysgolion sy’n Ymarferwyr Arweiniol ac Ysgolion sy’n Ymarferwyr Datblygol.  Bu’n gweithio mewn partneriaeth ag ysgol gynradd leol arall i gyflawni rhagoriaeth mewn addysgu a sicrhau lefel uchel o her ym mhob gwers.  Y nod oedd codi safonau yn y ddwy ysgol, gan ddatblygu athrawon digonol yn athrawon da, ac athrawon da yn athrawon rhagorol.  Fe wnaeth y bartneriaeth alluogi athrawon i gynllunio gwersi ar y cyd, arsylwi ar ei gilydd yn cyflwyno gwersi a rhoi adborth adeiladol – gan gyflymu’r broses wella.  Yn ogystal, fe wnaeth staff addysgu ymweld â darparwyr eraill i weld arfer orau mewn gwahanol leoliadau, a helpodd iddyn arfarnu eu gwaith eu hunain yn well.
  • Dadansoddi amrywiaeth eang o ddata ar bob lefel (gan gynnwys data yn ymwneud ag ymyriadau, canlyniadau profion Llywodraeth Cymru ar ddiwedd cyfnod allweddol ac asesiadau athrawon) er mwyn gofyn cwestiynau heriol am berfformiad a rhoi’r sylfaen ar gyfer blaenoriaethau gwella.  Fe wnaeth y dadansoddiad gynnwys cymariaethau rhwng asesiadau athrawon a data profion Llywodraeth Cymru i sicrhau cysondeb a chywirdeb.
  • Cyflwyno system gynhwysfawr newydd o olrhain disgyblion a chynrychiolaeth weledol o gyrhaeddiad unigol.  Fe wnaeth hyn alluogi staff i nodi disgyblion mewn perygl o dangyflawni naill ai ar lefelau ‘disgwyliedig’ neu ‘uwch na’r disgwyl’.  Fe wnaeth uwch arweinwyr herio staff i sicrhau eu bod yn cyflwyno mesurau i wrthsefyll tangyflawni.
  • Datblygu rôl uwch arweinwyr o ran codi safonau trwy fonitro addysgu a dysgu yn rheolaidd a thrylwyr, a chynnal cyfarfodydd ar gynnydd disgyblion.  Fe wnaeth hyn ddatblygu ymdeimlad o rym a chynyddu lefelau atebolrwydd ac ymwybyddiaeth, a chynyddu ffocws ar berfformiad disgyblion.
  • Adolygu gweithdrefnau asesu.  Mae hyn wedi arwain at fwy o gysondeb ar draws yr ysgol, yn enwedig wrth ddefnyddio marcio, hunanasesu ac asesu cymheiriaid i wella dysgu.

Mae datblygiad proffesiynol targedig, o safon uchel, i’r holl staff yn sicrhau bod yr ysgol yn mynd i’r afael â’r holl flaenoriaethau hyn yn effeithiol.  Hefyd, mae cysylltiad agos rhwng blaenoriaethau gwella’r ysgol a rheoli perfformiad ar gyfer staff addysgu a’r staff nad ydynt yn addysgu, fel ei gilydd.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth a safonau’r dysgwyr?

Mae ffocws di-baid yr ysgol ar hunanarfarnu gonest a chynllunio ar gyfer gwella dros y pedair blynedd diwethaf wedi sicrhau canlyniadau cadarnhaol:

  • Mae safonau addysgu ym mhob dosbarth wedi gwella ac mae’r arfarniadau ohonynt yn dangos yn gyson eu bod yn ‘dda’
  • Fe wnaeth canran y disgyblion sy’n cyflawni Lefel 6 ar ddiwedd Blwyddyn 2 gynyddu o 22% i 48% mewn Iaith, Llythrennedd a Chyfathrebu ac o 29% i 50% mewn Datblygiad Mathemategol
  • Fe wnaeth canran y disgyblion sy’n cyflawni Lefel 5 ar ddiwedd Blwyddyn 6 gynyddu o 18% i 58% mewn Saesneg ac o 18% i 63% mewn mathemateg
  • Roedd llawer o ddisgyblion wedi gwneud cynnydd gwell na’r disgwyl ar draws y cyfnodau allweddol
  • Fe wnaeth lefelau presenoldeb gynyddu 3%, gan osod Birchgrove yn y chwartel meincnod uchaf ar gyfer y tair blynedd diwethaf. 

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’i harfer dda gydag ysgolion eraill trwy gyfrannu at gyrsiau ar gyfer y consortiwm lleol. Hefyd, fe wnaeth lunio adroddiad ar ddefnyddio’r grant effeithiolrwydd ysgolion i wella safonau mewn mathemateg ar gyfer Llywodraeth Cymru.  Mae’r pennaeth wedi mentora penaethiaid newydd hefyd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Monkton Priory yn gwasanaethu ardal Monkton yn nhref Penfro yn awdurdod lleol Sir Benfro.  Mae Monkton yn cynnwys ystâd fawr iawn o dai cyngor yr awdurdod lleol, safle parhaol i Sipsiwn-Teithwyr a nifer fach o dai preifat.  Mae gan yr ysgol 221 o ddisgyblion rhwng tair ac un ar ddeg oed ar y gofrestr, gan gynnwys 33 o ddisgyblion sy’n mynychu’r dosbarth meithrin ar sail ran-amser neu amser llawn.  Mae 12 dosbarth yn yr ysgol, gan gynnwys tri dosbarth oed cymysg.  Mae gan yr ysgol ddwy uned i ddisgyblion ag anghenion dysgu difrifol a chymhleth.  Mae tua 49% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd ar gyfer Cymru (20%).  

Mae’r ysgol wedi nodi bod gan tua 38% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd ar gyfer Cymru (25%).  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae tua 30% o ddisgyblion o gefndir Sipsi Roma. 

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol yn ganolog i gymuned fechan Monkton.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn byw yn y gymuned ac mae tua hanner y disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae gan fwyafrif y disgyblion brofiadau cyfyngedig iawn y tu allan i’r gymuned.

Daw 30% o ddisgyblion o’r gymuned sipsiwn-teithwyr.  Mae safle parhaol i deithwyr ym Monkton ac mae gan yr ysgol uned atodedig i ddisgyblion 11 i 16 oed sy’n deithwyr.

Mae’r ysgol wedi ymdrechu i greu amgylchedd dysgu symbylol sy’n ennyn diddordeb pob dysgwr.  Mae arweinwyr yn sicrhau eu bod yn rhoi’r holl staff mewn lleoliadau sy’n cydweddu â’u medrau.  Mae’r holl staff yn ymrwymedig i gynorthwyo lles disgyblion a darparu cymuned ddysgu sydd wedi’i seilio ar gydraddoldeb, parch a gwneud eich gorau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae gan yr ysgol ddau adeilad ar wahân sydd wedi’u lleoli ar yr un campws.  Mae rhan hynaf yr ysgol o’r oes Fictoraidd, a chwblhawyd yr adran ddiweddaraf yn 2010.  Mae gan arweinwyr raglen gynlluniedig i gynnal a chadw, adnewyddu a gwella’r lleoliadau gwahanol a’r ardaloedd awyr agored.  Mae staff a disgyblion wedi cydweithio â’i gilydd i greu parthau dysgu, gan ddefnyddio murluniau lliwgar a dodrefn modern.  Mae’r ardaloedd hyn sydd â thema yn cynnig lle creadigol iawn i ddisgyblion ei ddefnyddio i wneud gwaith ymchwil, astudio ac archwilio.  Yn y Cyfnod Sylfaen, mae’r ysgol wedi adnewyddu’r ddarpariaeth awyr agored ac wedi dylunio ardaloedd symbylol i ddisgyblion weithio ynddynt, gan gynnwys ardal bywyd gwyllt sy’n galluogi disgyblion i archwilio a dysgu am bryfaid, adar a chreaduriaid pyllau dŵr.

Mae mwyafrif y disgyblion yn cael profiadau cyfyngedig mewn lleoedd y tu hwnt i’w cymuned.  Mae’r ysgol yn ceisio darparu “ffenestr i’r byd” sy’n cyfoethogi profiadau dysgu, gan ddarparu profiadau go iawn i bynciau y mae disgyblion wedi’u hastudio yn yr ystafell ddosbarth.  Mae’r ysgol wedi defnyddio elfen o’r Grant Amddifadedd Disgyblion i ariannu’r holl deithiau addysgol dibreswyl.  Mae’n prydlesu dau fws mini sy’n galluogi dosbarthiadau i archwilio’r ardal leol a mannau eraill o ddiddordeb.  Mae’r gweithgareddau hyn yn cynyddu dealltwriaeth disgyblion o’u gwaith.  Mae disgyblion yng nghyfnod allweddol 2 yn cael cyfle i gymryd rhan mewn ystod eang o weithgareddau chwaraeon gwahanol na fyddant ar gael iddynt yn rhwydd, er enghraifft marchogaeth, golff a jiwdo.  Mae’r fenter hon wedi codi dyheadau disgyblion ac wedi cael effaith gadarnhaol ar bresenoldeb.

Mae ethos o barch yn cyseinio gan uwch arweinwyr ac mae wrth wraidd bywyd yn Ysgol Monkton Priory.  Mae pawb yn cydnabod bod pawb yn wahanol ond bod gan bob un ohonynt rôl bwysig ym mywyd yr ysgol.  Mae perthynas o gyd-barch rhwng yr oedolion a’r disgyblion, ac mae staff yn fodelau ymddwyn cadarnhaol i’r disgyblion.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn deall y byddant yn mwynhau bywyd yr ysgol ac yn llwyddo os byddant yn ymddwyn yn briodol.  Maent yn gwerthfawrogi bod aelodau staff yno i’w helpu, eu cynorthwyo a’u harwain, a’u bod yn ganolog i deulu’r ysgol.  I greu amgylchedd meithringar, mae arweinwyr, athrawon a chynorthwywyr cymorth dysgu yn deall anghenion disgyblion unigol, ac yn cydweithio â theuluoedd i hyrwyddo gwerthoedd yr ysgol a gwella dysgu.  Er enghraifft, mae gan yr ysgol aelod staff hyfforddedig sy’n cynnig cwnsela i ddisgyblion y mae angen cymorth emosiynol ychwanegol arnynt.

Mae arwyddair yr ysgol, “Dysgu Gyda’n Gilydd” (Learning Together) yn weledigaeth sy’n cael ei rhannu gan yr holl staff, disgyblion a’r gymuned ehangach sy’n gysylltiedig â’r ysgol.  Mae’n rhan annatod o fywyd yr ysgol.  Mae’r ysgol yn cydlynu addysg i oedolion yng nghymuned Monkton yn llwyddiannus, ac mae ystod o gyrsiau ar gael, o fedrau hanfodol i radd ran-amser.  Mae’r ysgol yn annog pawb i fod yn rhan o’r gymuned ddysgu, a chaiff staff a rhieni eu hannog yn weithredol i barhau i astudio a bod yn ddysgwyr gydol oes.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae ymddygiad bron pob un o’r disgyblion yn rhagorol.  Ni fu unrhyw waharddiadau dros y chwe blynedd diwethaf.

Mae presenoldeb wedi cynyddu 5% mewn chwe blynedd, a bu gostyngiad yng nghyfradd y disgyblion sy’n absennol yn barhaus.  Mae disgyblion eisiau dod i’r ysgol ac mae eu rhieni’n deall y cysylltiad cryf rhwng presenoldeb da a chyflawniad uchel.

Bu cynnydd ym mherfformiad disgyblion, ac mae’r bwlch rhwng cyflawniad disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a’r rhai nad ydynt yn gymwys i’w cael wedi lleihau’n sylweddol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r pennaeth a phennaeth y gwasanaeth teithwyr wedi rhoi cyflwyniadau am gydraddoldeb ac amrywiaeth.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

 Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Plasyfelin yn ardal Parc Churchill yng Nghaerffili.  Yr awdurdod lleol yw Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili.  Mae gan yr ysgol 350 o ddisgyblion, gan gynnwys 32 o ddisgyblion sy’n mynychu’r dosbarth meithrin ar sail ran-amser.  Mae pedwar dosbarth oed cymysg ac wyth dosbarth oed sengl.

Mae tua 34% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef tuag 20%.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan tua 31% o’r disgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 25%.  Nid oes gan unrhyw ddisgybl ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd dan ofal yr awdurdod lleol, ac mae ychydig iawn ohonynt yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Nid yw unrhyw un o’r disgyblion yn siarad Cymraeg fel eu hiaith gyntaf.

Mae adeilad yr ysgol bron yn 50 mlwydd oed ac mae mewn cyflwr da.  Mae ganddi amgylchedd dysgu symbylol y tu mewn a’r tu allan.  Mae hyn wedi cael effaith gadarnhaol ar ymddygiad, lles a diddordeb disgyblion mewn dysgu a rhyngweithio cymdeithasol gan ddilyn tair rheol yr ysgol: ‘Byddwch yn ddiogel, byddwch yn barod, a byddwch yn barchus’ (‘Be safe, be ready and be respectful’).

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Oherwydd bod nifer gynyddol o ddisgyblion ar fuarth bach, roedd y staff yn teimlo nad oedd disgyblion yn cael profiad chwarae cadarnhaol nac yn dysgu i chwarae gyda’i gilydd yn briodol.  Roedd nifer y dadleuon yn ystod amseroedd chwarae yn cynyddu.  Roedd staff yn teimlo bod angen mynd i’r afael â’r broblem hon.

Oherwydd bod tir yr ysgol yn fawr, roedd yn bwysig manteisio i’r eithaf arno er lles y disgyblion ac i fynd i’r afael â’r dadleuon cynyddol yn ystod amseroedd chwarae.  Y nod cyffredinol oedd datblygu’r pum erw o dir dros gyfnod o dair blynedd, i ennyn diddordeb y plant yn dda mewn chwarae cadarnhaol, ac i ddatblygu eu rhyngweithio cymdeithasol a’u lles.  Roedd yn bwysig defnyddio pob lle gwag yn yr ysgol ac o’i chwmpas yn effeithlon a sicrhau bod gan bob ardal bwrpas.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae aelodau’r gymuned leol wedi helpu i ddatblygu’r amgylchedd awyr agored.  Mae hyn yn cynnwys gerddi a rhandiroedd, y mae’r plant yn eu cynnal a chadw ac yn gwneud elw ohonynt, a phedwar man chwarae anturus mawr.  Cyflwynodd yr ysgol system chwarae gadarnhaol a threfnus.  Trefnodd staff y man chwarae yn barthau, a sicrhau bod offer perthnasol ar gael ym mhob un ohonynt.  Mae’r cynorthwywyr cymorth dysgu yn goruchwylio’r parthau hyn yn effeithiol yn ystod amseroedd chwarae.  Ynghyd â ‘Bydis Buarth’ yr ysgol o Flwyddyn 6, maent yn ymgysylltu’n dda â’r disgyblion, yn dangos iddynt sut i chwarae â’r offer ac yn eu haddysgu sut i ryngweithio’n gymdeithasol â’i gilydd, cymryd tro ac ati. 

Mae’r parthau’n amrywio o ardaloedd sy’n addas ar gyfer beiciau, sgipio, chwarae pêl-droed ac adeiladu, i ardaloedd tawel sy’n addas ar gyfer gweithgareddau fel adrodd storïau, tynnu lluniau a chwarae rôl.  Hefyd, ceir ‘ysfa’r wythnos’ (‘craze of the week’), sy’n newid yn ôl y tymhorau.  Mae disgyblion yn dewis yr ardal yr hoffent chwarae ynddi.  Mae aelodau staff yn symud o gwmpas y parthau bob pythefnos.  Mae staff/disgyblion yn gyfrifol am osod eu parthau bob dydd cyn i amser chwarae ddechrau.  Mae hyn wedi helpu i gynnal ethos cadarnhaol yr ysgol, ac mae disgyblion yn ymfalchïo yn eu gweithle.  Mae amseroedd chwarae cadarnhaol yn y Cyfnod Sylfaen, ynghyd â pharthau egnïol a thawel, wedi cyfrannu’n effeithiol at les cadarnhaol disgyblion.

Mae hyn hefyd yn treiddio i gyfnod allweddol 2, lle ceir rhwydi ar gyfer gemau pêl amrywiol, pêl-droed bwrdd a thennis bwrdd.  Hefyd, ceir amrywiaeth o offer chwarae arall a gemau bwrdd i’r disgyblion hynny y mae’n well ganddynt eistedd yn dawel.  Mae aelodau staff yn annog disgyblion cyfnod allweddol 2 i chwarae’n annibynnol ar ôl cael hyfforddiant effeithiol yn y Cyfnod Sylfaen mewn cymryd tro a sicrhau chwarae teg.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae hyn wedi arwain at amgylchedd dysgu tawel lle mae gan bron bob un o’r disgyblion agwedd gadarnhaol tuag at chwarae.  Ceir llai o ddamweiniau a dadleuon.  Ar ôl amseroedd chwarae, daw disgyblion i wersi’n dawel ac yn barod i weithio.  Mae arolwg Agweddau Disgyblion at eu Hunain a’r Ysgol (PASS) yn dangos bod lles a mwynhad disgyblion yn yr ysgol wedi gwella.  Mae safonau uwchlaw’r canolrif yn gyson o’u cymharu â safonau ysgolion tebyg.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae llawer o athrawon wedi ymweld â’r ysgol i arsylwi’r systemau chwarae llwyddiannus.  Mae’r ysgol yn cynnal diwrnodau penodol i Athrawon Newydd Gymhwyso (ANGau) ledled y consortiwm.  Mae teithiau o gwmpas yr ysgol yn dangos sut mae staff yn trefnu, paratoi a datblygu’r mannau chwarae a’r amgylcheddau dysgu dan do, ac yn rhoi syniadau newydd i’r athrawon hyn.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Severn yn ardal Treganna yng Nghaerdydd.  Mae 407 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 4 ac 11 oed, a 146 o ddisgyblion meithrin pellach yn mynychu’r ysgol ar sail ran-amser.

Mae tua 24% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, ac mae gan 25% ohonynt anghenion dysgu ychwanegol.  Mae gan yr ysgol ddisgyblion o gefndiroedd amrywiol, gan gynnwys dros 50 o ieithoedd a thafodieithoedd, y rhai mwyaf cyffredin ohonynt yw Wrdw ac Arabeg.  Mae llawer o ddisgyblion yr ysgol yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae uwch arweinwyr wedi datblygu gwaith tîm rhagorol yn yr ysgol, trwy linellau cyfathrebu cryf, gweledigaeth gyffredin a rhannu arfer dda.  Mae staff yn teimlo eu bod wedi’u grymuso a’u cymell i fod yn arloesol, herio confensiwn a myfyrio er mwyn gwella addysgu yn yr ysgol.  Mae hyn, ynghyd â’r pwyntiau isod, wedi arwain at addysgu o ansawdd uchel drwy’r ysgol gyfan.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Rhannu / cyfathrebu

Mae uwch arweinwyr wedi sefydlu dulliau rhagorol o gyfathrebu.  Mae’r strwythur rheolaeth linell, a ystyriwyd yn ofalus, yn sicrhau y caiff gwybodaeth ei chyfathrebu’n effeithiol y ddwy ffordd, er enghraifft drwy Gyfarfodydd Dyddiadur wythnosol y pennaeth, sesiynau hyfforddiant mewn swydd (HMS) ysgol gyfan, cyfarfodydd cyfnod misol dan arweiniad yr uwch dîm arweinyddiaeth, a chyfarfodydd wythnosol dan arweiniad y pennaeth cynorthwyol ar gyfer cynorthwywyr addysgu.  Mae staff yr ysgol bob amser yn barod i gynorthwyo ei gilydd a rhannu syniadau mewn lleoliad anffurfiol.  Esblygodd y sesiynau hyn yn ‘Weithdai Dydd Mercher’ yn yr ysgol, sef ffordd arloesol o rannu arfer dda mewn amgylchedd hamddenol, er enghraifft y 100 sesiwn lawn orau a chwestiynau ar gyfer gwyddoniaeth.  Mae staff yn arwain ac yn mynychu’r gweithdai gwirfoddol hyn os ydynt yn teimlo bod y pwnc o fudd i’w harfer broffesiynol.

Hyfforddiant

Mae uwch arweinwyr yn trefnu rhaglen effeithiol o hyfforddiant i’r holl staff.  Maent yn seilio sesiynau HMS wythnosol ar gynllun gwella’r ysgol ac amcanion rheoli perfformiad staff.  Mae rheoli perfformiad cynorthwywyr addysgu (a wneir gan gynorthwywyr addysgu lefel uwch (CALUau)) yn amlygu anghenion hyfforddiant.  Yn aml, mae arweinwyr yn defnyddio diwrnodau HMS i gyflwyno mentrau newydd, ac mae athrawon a chynorthwywyr addysgu yn mynychu’r rhain.  Mae hyfforddiant parhaus i staff yn sicrhau dull a disgwyliadau cyson.  Mae’r clwstwr o ysgolion lleol sy’n bwydo’r ysgol uwchradd yn trefnu diwrnod HMS blynyddol ar y cyd, sy’n rhoi cyfle i’r holl staff fynychu gweithdai sy’n ategu eu datblygiad proffesiynol.  

Addysgu

Trwy drafodaeth drylwyr, mae staff yn cytuno ar yr hyn sy’n gwneud gwers ragorol, gan arwain at ddisgwyliadau uchel cyson.  Caiff gwersi eu rhannu’n ‘dalpiau’ ac mae athrawon yn cynnal hunanarchwiliad, gan gofnodi’r cryfderau a’r gwendidau yn eu haddysgu.  Mae’r uwch dîm arweinyddiaeth yn cymeradwyo meysydd cyffredin i’w gwella.  Mae staff yn cytuno ar eirfa ar y cyd ac mae staff yn gweithio mewn timau bach/triawdau i hyfforddi ei gilydd i wella addysgu.  Mae’r meysydd hyn yn cysylltu’n dda ag amcanion rheoli perfformiad staff.  Mae arweinwyr yn rhoi rhyddid i staff arbrofi â syniadau newydd â’u cydweithwyr, sy’n ymddwyn fel cyfeillion beirniadol.  Yn ôl yr angen, mae arweinwyr yn trefnu hyfforddiant allanol ac/neu ymweliadau.

Cynlluniau gwaith

Mae uwch arweinwyr ac arweinwyr pwnc yn cwblhau diweddariad adolygu mewnol o’r cwricwlwm ar gyfer y Cyfnod Sylfaen a chyfnod allweddol 2, gan sicrhau eu bod wedi’u seilio ar fedrau.  Mae cynlluniau gwaith yr ysgol yn ennyn diddordeb ac yn herio pob dysgwr, ac mae gan bob gwers dri amcan dysgu gwahaniaethol. 

Cynllunio

Caiff yr holl athrawon eu cynnwys mewn diweddaru cynlluniau er mwyn iddynt fod yn gyson ar draws y cyfnodau.  Mae gan wersi amcanion dysgu gwahaniaethol ac amcanion dysgu’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd, gweithgareddau cyffrous, cwestiynau priodol, cyfleoedd asesu ar gyfer dysgu ac arfarniadau sy’n arwain at gynllunio yn y dyfodol.

Monitro, Arfarnu ac Adolygu (MAA)

Mae uwch arweinwyr wedi datblygu Amserlen MAA gynhwysfawr.  Mae rhai arsylwadau dosbarth yn canolbwyntio ar ‘rannau’ o wers, er enghraifft y dechrau a sesiynau llawn.  Mae sesiynau craffu ar lyfrau yn amlygu meysydd i’w gwella, er enghraifft marcio, adborth a chyflwyniad.  Mae prosesau monitro trylwyr yr ysgol, a gyflawnir gan yr uwch arweinwyr ac arweinwyr pwnc, yn nodi arfer dda ac yn ei rhannu â’r holl staff.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae addysgu ar draws yr ysgol o ansawdd uchel yn gyson, ac mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn gwneud cynnydd da iawn mewn perthynas â’u mannau cychwyn.  Mae athrawon wedi ymrwymo i wella’r ysgol ac maent yn cynllunio gweithgareddau dychmygus, sy’n ennyn diddordeb pob grŵp o ddysgwyr.  Mae cynorthwywyr addysgu yn hynod effeithiol ac yn cael eu gwerthfawrogi.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gynradd Santes Gwladys wedi’i lleoli yn nhref Bargoed, yn awdurdod lleol Caerffili.  Mae 312 o ddisgyblion amser llawn, rhwng 4 ac 11 oed ac sy’n cael eu haddysgu mewn 12 dosbarth, ar y gofrestr, ynghyd â 53 o ddisgyblion sy’n mynychu’r feithrinfa ar sail amser llawn.  Mae tua 34% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol a lleol.  Mae gan chwech ar hugain y cant anghenion dysgu ychwanegol, sydd uwchlaw’r cyfartaledd ar gyfer Cymru.  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd â datganiadau o anghenion addysgol arbennig.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae Ysgol Gynradd Santes Gwladys Bargoed wedi mireinio’i dulliau o ymdrin â llythrennedd yn barhaus.  Bu hyn yn angenrheidiol mewn ysgol lle y mae llawer o ddisgyblion yn dechrau’r ysgol gyda medrau, gwybodaeth a dealltwriaeth islaw’r lefel ddisgwyliedig ar gyfer eu hoedran.

Mae’r amgylchedd dysgu a grëwyd i wneud yn iawn am hyn yn canolbwyntio ar ddatblygu medrau disgyblion, gan sicrhau bod datganiad cenhadaeth yr ysgol, sef ‘Dychymyg y plentyn yw realiti yfory’, yn ganolog i’r ymrwymiad i ymestyn potensial pob plentyn.

Nid yw staff fyth yn ystyried bod y disgyblion yn Ysgol Santes Gwladys yn dderbynwyr goddefol, ond yn greawdwyr ystyr gweithredol bob amser.  Mae ganddynt statws fel dysgwyr o’r Cyfnod Sylfaen hyd at ddiwedd cyfnod allweddol 2.

Oherwydd bod chwarae ymchwiliol a dychmygus yn symbylu dysgu cynnar, gan gynnwys ysgrifennu, mae’r ysgol yn cydnabod y byddai prosesau a thechnegau drama yn symbylu siaradwyr, darllenwyr ac ysgrifenwyr mewn ffordd debyg.

Mae’r holl staff, trwy raglen strwythuredig o hyfforddiant mewn swydd, wedi ennill gwybodaeth am amrywiaeth o dechnegau drama: yn y gadair goch, cilgant cydwybod, fferru ffrâm, dweud beth sydd ar eich meddwl, lleisiau cyfunol, a chreu yn fyrfyfyr, a fyddai’n ysgogi proses, cynnyrch a siarad arfarnol.  Fe wnaeth staff integreiddio’r technegau hyn i wersi fel dull o archwilio a chynhyrchu testun.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Darganfu staff fod drama’n dod â chysylltiad deallusol ac emosiynol i wersi.  Fe wnaeth helpu i lywio cynnwys yr ysgrifennu.  Roedd disgyblion yn llunio meddyliau a barn cyn ysgrifennu mewn amrywiaeth eang o genres ar draws ehangder y cwricwlwm.  Fe wnaeth natur gydweithredol y ddisgyblaeth alluogi disgyblion i gyfnewid dealltwriaeth, a gwnaeth dysgwyr elwa o hyn mewn sawl ffordd.

Llais y disgybl:

Mae drama yn fy helpu gyda fy ysgrifennu oherwydd:
 

Mae’n gwneud i chi feddwl sut gallai’r cymeriadau fod yn teimlo.

Rydych chi’n cael eich swyno gan beth rydych chi’n ei ysgrifennu.

Mae’n gadael i chi roi rhwydd hynt i’ch dychymyg, gallwch chi feddwl yn fawr; gallech chi fynd i’r lleuad.

Mae’n gwneud i chi feddwl er mwyn cael syniadau creadigol.

Rydych chi wedi adrodd y stori, mae’n eich helpu i chi ysgrifennu’r stori oherwydd rydych chi ynddi’n barod.

Mae’n fy ngwneud i’n fwy hyderus.

Mae’n helpu i fi ddarlunio.

Mae addysgu a dysgu yn Santes Gwladys yn annog y farn bod: “Creadigrwydd yn ffynnu pan fydd strategaeth systematig i’w hybu.”  Mae dull yr ysgol o ymdrin â llefaredd ac ysgrifennu yn denu emosiynau, syniadau a deallusrwydd creadigol.  Mae wedi symbylu ysgrifenwyr ar bob lefel.   O ganlyniad, mae’r effaith ar safonau dysgwyr cymaint fel bod perfformiad disgyblion mewn Saesneg erbyn diwedd Cyfnod Allweddol 2 wedi bod yn y 25% uchaf dros y pedair blynedd diwethaf.  

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer hon ynghylch defnyddio llechi electronig i wella ysgrifennu gyda thros hanner cant o ysgolion trwy agenda dysgu’r 21ain Ganrif y consortiwm rhanbarthol.  Mae staff wedi defnyddio rhaglenni electronig priodol i recordio fframiau wedi fferru mewn gweithgareddau drama.  Mae’r ysgol wedi defnyddio’r rhain i ddangos effaith gadarnhaol drama ar symbylu ysgrifenwyr, yn enwedig y bechgyn.

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol fabanod yn Abergele ar arfordir Gogledd Cymru yw Ysgol Glan Gele.  Ar hyn o bryd, mae 307 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 63 yn rhan-amser yn y feithrinfa.  Mae gan yr ysgol 11 dosbarth.  Mae tua 34% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 20%.  Mae’r awdurdod lleol yn gofalu am nifer bach iawn o ddisgyblion. 

Mae asesiadau gwaelodlin yn dangos bod cyrhaeddiad adeg mynediad islaw’r cyfartaledd i nifer sylweddol o ddisgyblion.  Mae gan oddeutu 28% o’r disgyblion anghenion dysgu ychwanegol: mae hyn ychydig uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol.  Nod Ysgol Glan Gele yw darparu amgylchedd dysgu diogel a hapus i ddisgyblion, lle y mae’r holl randdeiliaid yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi ac yn gallu cyflawni eu potensial. 

Mae arweinwyr yr ysgol o’r farn bod ymgysylltu â rhieni yn hollbwysig ar gyfer gwella deilliannau i ddisgyblion.  Cynigiant ystod eang o gyfleoedd i rieni a gofalwyr gymryd rhan ym mywyd yr ysgol.  Er 2010, mae’r ysgol wedi gwella ymgysylltu, gan gynnig sesiynau Rhiant Bartner yn rheolaidd bob hanner tymor.  Yn ystod y sesiynau hyn, mae rhieni’n mynychu’r ysgol i weithio ar agweddau ar y cwricwlwm gyda’u plant.  Mae lefel dda o rieni’n bresennol yn y sesiynau llwyddiannus hyn, ac mae’r ysgol wedi datblygu partneriaeth ragorol gyda’r rhan fwyaf o rieni a gofalwyr.  Fodd bynnag, bu’n fwy anodd ymgysylltu â rhai teuluoedd.  Mae’r Grant Amddifadedd Disgyblion wedi galluogi’r ysgol i benodi Cynorthwyydd Cyswllt Teuluoedd i annog y rhieni ‘anodd eu cyrraedd’ hyn i ymroi i fywyd yr ysgol er mwyn codi disgwyliadau, cefnogi eu plant a gwella safonau cyrhaeddiad.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Amlygodd proses hunanarfarnu’r ysgol dangyflawni ym medrau ysgrifennu bechgyn.  O ganlyniad, penderfynodd arweinwyr geisio cynnwys tadau, teidiau a modelau rôl gwrywaidd eraill (brodyr hŷn, ewythrod) fwyfwy mewn llythrennedd bechgyn.  Mae gwaelodlin dechrau yn yr ysgol yn isel, ac mae dyheadau rhai rhieni yn isel.  Awgrymodd adborth o’r Fforwm Rhieni a holiaduron fod ‘tadau’ yn aml yn ei chael hi’n anodd ymgysylltu â gweithgareddau a gweithdai’r ysgol. 

Yn ddiweddar, cafodd cydlynydd llythrennedd yr ysgol, sy’n aelod o’r Uwch Dîm Arwain, hyfforddiant ar Ysgol Goedwig a theimlai y byddai hyn yn gyfle perffaith i annog tadau ‘anodd eu cyrraedd’ i gymryd rhan a chwalu’r rhwystrau rhwng y cartref a’r ysgol.  Rhoddodd yr enw ‘Dads and Lads’ ar y sesiynau hyn.  Fe wnaeth yr ysgol nodi a thargedu grŵp o ddisgyblion sy’n tangyflawni i gymryd rhan yn y strategaeth hon.  Bechgyn a oedd yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, a’u tadau, oedd y rhain yn bennaf.  Nid oedd strategaethau blaenorol ar gyfer ymgysylltu â rhieni wedi cael rhyw lawer o lwyddiant gyda’r grŵp hwn.  Felly, nododd staff brosiect cyffrous, i’w gyflawni yn yr awyr agored, fel y prosiect a fyddai’n fwyaf tebygol o ennyn diddordeb tadau a chaniatáu iddynt gael amser buddiol gyda’u meibion mewn amgylchedd anfygythiol, y byddent yn teimlo’n gartrefol ynddo.  Byddai hyn, yn ei dro, yn cael effaith gadarnhaol ar waith ysgrifennu eu plant yn ôl yn yr ystafell ddosbarth ac yn codi ymwybyddiaeth rhieni a’u dyheadau ar gyfer eu plant.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Pan fydd staff yn cynnal sesiwn ‘Dads and Lads’, maent yn sicrhau eu bod yn cynllunio prosiect cyffrous i’r bechgyn gael profiad ohono yn yr awyr agored, er mwyn ysbrydoli eu gwaith ysgrifenedig yn yr ystafell ddosbarth.  Mae staff o’r farn bod rhoi profiadau uniongyrchol iddynt seilio’u gwaith ysgrifennu arnynt yn hanfodol.  Mae’r athro’n cyflwyno’r sefyllfa, er enghraifft, trwy gynllunio antur lle y mae’r ‘Dads and Lads’ ar ynys ddiffaith heb ffordd o’i gadael.  Maen nhw’n dysgu sut i adeiladu lloches i gadw’n gynnes a sut i adeiladu tân er mwyn coginio arno.

Fe wnaethant gymryd rhan mewn cwis diogelwch, a ddatblygodd eu medrau llefaredd, gan gofnodi eu hatebion gyda’i gilydd.  Yn ail ran y sesiwn, eisteddodd y bechgyn yn eu llochesi ac ysgrifennu llythyron SOS gyda’u Tad.  Rôl yr athro oedd esbonio gwahanol elfennau’r genre a rhoi syniadau a chyngor ar ysgrifennu’n bwrpasol.  Yn ddiweddarach yn yr wythnos, yn ôl yn yr ystafell ddosbarth, aeth y bechgyn i sesiynau pellach lle cawsant amser i fyfyrio a thrafod y gweithgaredd, ac ailddrafftio a golygu eu llythyron gydag arweiniad pellach gan yr athro.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Roedd yr adborth gan y tadau yn gadarnhaol iawn, gyda llawer ohonynt yn dweud eu bod wedi mwynhau cefnogi llythrennedd eu plant yn fawr trwy weithgareddau ystyrlon, llawn hwyl, yn yr awyr agored.  Mae hyn wedi arwain at well diddordeb yn addysg eu plant.  Roedd llawer heb ymgysylltu â sesiynau Rhiant Bartner yr ysgol cyn hynny.  Teimlont fod y wybodaeth a rannwyd yn ystod y sesiynau wedi eu grymuso ac mae hyn wedi cynyddu eu disgwyliadau a’u hyder wrth helpu eu plant i ysgrifennu.  Maent yn ymgysylltu â dysgu eu meibion yn fwy ac mae ganddynt ddisgwyliadau uwch ynghylch gwaith ysgrifennu’r bechgyn.  Mae agweddau tuag at yr ysgol yn fwy cadarnhaol hefyd. 

Cafodd nifer o dadau eu hysbrydoli i fynd ar drywydd y thema gartref ac roedd plant wedi llunio darnau estynedig o waith ysgrifennu, gan ddod â nhw i’r ysgol i’w rhannu gyda’u hathrawon.  Mae’r sesiynau hyn bellach yn boblogaidd iawn a bu’n rhaid i’r ysgol ddarparu sesiynau ychwanegol i ateb y galw gan dadau.  Mae’r gair wedi mynd ar led ymhlith tadau ac mae eu hymgysylltiad wedi cynyddu y tu hwnt i bob disgwyl.  Effaith ychwanegol hyn oedd dod â mwy o dadau i’r sesiynau eraill y mae’r ysgol yn eu cynnig, fel Dysgu Teuluol, Sesiynau Rhannu a gweithio gyda llechi electronig ac adeiladu teganau. 

Dywedodd llawer o’r bechgyn mai’r sesiynau ‘Lads and Dads’ oedd y sesiynau gorau iddynt erioed eu cael.  Mae wedi rhoi amser i rieni brofi dysgu o safon gyda’u plentyn, gyda chefnogaeth athro profiadol.  Mae hyn wedi cynyddu eu disgwyliadau ac wedi gwella deilliannau o safbwynt ansawdd y gwaith ysgrifenedig sy’n cael ei gynhyrchu gan y grŵp hwn o ddysgwyr.  Mae safonau ar ddiwedd y Cyfnod Sylfaen wedi codi, gyda chyrhaeddiad ychydig islaw hanner y disgyblion ar lefel uwch na’r disgwyl.  Mae’r safonau ymhlith disgyblion sy’n gymwys ar gyfer prydau ysgol am ddim hefyd yn uwch na chyfartaleddau lleol a chenedlaethol.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei gwaith gydag ysgolion ac arweinwyr ysgol dirifedi ar hyd a lled Cymru a thu hwnt.  Hefyd, mae ysgolion lleol yn ymweld yn aml ac mae staff yn cynnal sesiynau i rannu’r ddarpariaeth yn rheolaidd.  Mae myfyrwyr o brifysgol leol wedi ymweld hefyd i weld arfer dda yn y maes hwn.  Mae athrawon wedi rhoi cyflwyniadau i’r consortiwm rhanbarthol, Llywodraeth Cymru a Llywodraethwyr Cymru i rannu’r arfer hefyd. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol ddydd annibynnol i ferched rhwng tair a 18 oed a bechgyn rhwng 16 a 18 oed yw Ysgol Howell, Llandaf.  Mae’r chweched dosbarth yn cael ei adnabod fel Coleg Howell ac mae wedi bod yn goleg cydaddysgol er Medi 2005.

Sefydlwyd Ysgol Howell ym 1860 gan Gwmni Drapers.  Ym 1980, ymunodd Ysgol Howell ag Ymddiriedolaeth Ysgolion Dydd y Merched, sef sefydliad elusennol sy’n darparu addysg annibynnol mewn ysgolion a nifer o academïau ledled y Deyrnas Unedig.  Ymddiriedolaeth Ysgolion Dydd y Merched yw perchennog yr ysgol.  Caiff y rhan fwyaf o’r swyddogaethau llywodraethu eu cyflawni’n ganolog gan Gyngor a phrif weithredwr Ymddiriedolaeth Ysgolion Dydd y Merched.  Mae bwrdd o lywodraethwyr lleol gan yr ysgol hefyd, sy’n darparu cymorth a chyngor ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae sicrhau lefelau lles cyson uchel wrth graidd dull Ysgol Howell o helpu disgyblion i ymgartrefu a datblygu’n dda yn gymdeithasol ac yn academaidd ar bob pwynt dysgu newydd.  Mae’r lefel uchel o dderbyniadau merched a bechgyn i’r coleg chweched dosbarth yn golygu bod 50% o fyfyrwyr Blwyddyn 12 yn newydd i’r ysgol.  Er mwyn sicrhau bod y symudiad i ysgol newydd yn brofiad cadarnhaol lle’r oedd myfyrwyr Blwyddyn 12 yn teimlo’n gyflym bod yno groeso iddynt, eu bod yn cael eu gwerthfawrogi, ac yn hapus a hyderus ynglŷn â’u dysgu, cyflwynodd yr ysgol rhaglen les – ‘50 Cyntaf / First 50’ – sy’n darparu cyfres o brofiadau, gweithgareddau, digwyddiadau a chyflwyniadau i fyfyrwyr dros y 50 diwrnod cyntaf ym Mlwyddyn 12.  Nod y rhaglen yw sicrhau bod pob myfyriwr Blwyddyn 12 yn integreiddio’n llwyddiannus, yn cyfranogi’n weithgar ac yn cyflawni’n dda erbyn hanner tymor yr hydref.  Cymaint oedd llwyddiant y dull gweithredu fel bod Ysgol Howell bellach wedi cyflwyno’r rhaglen fesul cam ar draws yr ysgol, o’r dosbarth meithrin i bob un o’r pwyntiau trosglwyddo allweddol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu weithgaredd

Mae gweithgareddau 50 Cyntaf / First 50 Blwyddyn 12 yn cael eu grwpio mewn chwe maes darpariaeth:

  • academaidd
  • cymdeithasol
  • allgyrsiol
  • perthyn
  • offer dysgu
  • ymgysylltiad rhieni.

Ym mhob un o’r meysydd hyn, mae trefniadau ymarferol penodol yn cynorthwyo myfyrwyr i ymgartrefu.  Mae hyn yn cynnwys gweithgareddau fel gweithdy medrau trefnu; picnic poeth; gêm ddaearyddol i ddod i adnabod cynllun yr ysgol; Ffair y Glas sy’n hyrwyddo clybiau a chymdeithasau; amserau tiwtor estynedig wedi’u strwythuro; rhaglen medrau astudio; a noson groeso i fyfyrwyr a rhieni.

Mae hefyd yn cynnwys sesiynau mentora gyda thiwtoriaid personol, adroddiad cyntaf i asesu cynnydd academaidd ac adolygiad hunanarfarnu i roi’r cyfle i fyfyrwyr fyfyrio ar ba mor dda yr oeddent wedi addasu.  Mae’r tîm bugeiliol yn defnyddio’r adborth o’r dulliau gweithredu hyn i nodi ble mae angen cymorth ychwanegol ar fyfyrwyr ac i ymateb yn gyflym, er enghraifft drwy ddefnyddio system gyfeillio neu gymryd rhan mewn gweithgareddau allgyrsiol.

Gan adeiladu ar lwyddiant y fenter 50 Cyntaf / First 50, a oedd o fudd i fyfyrwyr newydd a myfyrwyr presennol wrth iddynt gychwyn ar eu hastudiaethau ôl-16 yn y coleg, aeth yr ysgol ati i ehangu’r strategaeth.

Cyflwynwyd 30 Cyntaf / First 30 yng nghyfnod allweddol 4 i fodloni anghenion y newid sylweddol yn y gofynion ar ddisgyblion yn y cyfnod allweddol hwn.  Yn ystod tri deg diwrnod cyntaf tymor yr hydref, mae’r ysgol yn canolbwyntio ar agweddau fel defnyddio technolegau’n effeithiol i gefnogi dysgu a hyrwyddo clybiau a chymdeithasau newydd.  Mae hyn yn helpu rhoi agwedd cychwyn newydd i ddisgyblion Blwyddyn 10 ac yn eu cynorthwyo i ymateb i heriau astudiaethau TGAU, a datblygu rhwydweithiau cymorth newydd a chyfeillgarwch mewn grwpiau dewisiadau.

Mae’r rhaglen 20 Cyntaf / First 20 ar gyfer disgyblion sy’n symud i mewn i Flwyddyn 7 o ysgol iau Howell neu’n trosglwyddo o ysgolion cynradd bwydo eraill.  Mae’r rhaglen hon yn cynnwys yr un categorïau â ’50 Cyntaf / First 50’ ond mae’r cynnwys yn briodol i oedran a chyfnod.  Er enghraifft, mae gweithgareddau yn cynnwys gweithdy medrau meddwl ‘Buzz Your Brain’; taith fondio dros nos; a ffair clybiau. 

Cyflwynwyd 10 Cyntaf / First 10 a 15 Cyntaf / First 15 i’r feithrinfa ac i ddisgyblion Blwyddyn 3, yn y drefn honno.  Mae gweithgareddau ar gyfer y feithrinfa yn cynnwys tasgau syml fel disgyblion yn dysgu enw eu hathro, bwyta byrbryd iach gyda ffrind a dweud ‘hwyl fawr’ yn hapus wrth riant.  Mae merched Blwyddyn 3 yn cael eu hannog i ymuno â chlwb, defnyddio map meddwl a ‘chymryd risg’.  Mae’r ystod o weithgareddau ysgogol a chyraeddadwy wedi’i chynllunio i sicrhau bod pob disgybl yn ymgartrefu’n gyflym ac yn teimlo’n llwyddiannus.

Cyflwynwyd Rhaglenni Croesawu hefyd i ddisgyblion sy’n cyrraedd ar unrhyw bwynt yn ystod y flwyddyn, am ba reswm bynnag, a neilltuir cyfaill i’r disgyblion hyn hefyd am gyfnod estynedig.  Mae rhaglen groesawu benodol yr ysgol ar gyfer staff newydd wedi cael derbyniad da hefyd, ac mae’n darparu strwythur cymorth pendant, yn gynnwys cyfeillion penodedig yn ogystal â mentora a hyfforddiant perthnasol.

Pa effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r ffordd arloesol y mae’r rhaglen wedi’i chyflwyno wedi codi proffil lles ymhlith disgyblion presennol a disgyblion newydd a’u teuluoedd.  Mae wedi gwneud pawb yn yr ysgol yn ymwybodol o’r flaenoriaeth y mae’r ysgol yn ei rhoi i bontio llwyddiannus ar bob pwynt allweddol fel bod disgyblion yn gallu ffynnu’n academaidd.  Mae adborth gan fyfyrwyr Blwyddyn 12 ar ddiwedd y pum deg diwrnod cyntaf yn y coleg wedi bod yn eithriadol o gadarnhaol.  Dywed rhai myfyrwyr y gallant yn wir fod wedi cael anhawster yn addasu i fywyd yn y coleg heb y pwyslais cryf ar yr agweddau cymdeithasol ac emosiynol ar y rhaglen.  Defnyddiwyd yr adborth hwn i wella’r digwyddiadau sy’n cael eu trefnu, ac erbyn hyn mae myfyrwyr Blwyddyn 12 yn cael eu cynnwys yn uniongyrchol wrth gynllunio gweithgareddau ar gyfer y garfan newydd ym Mlwyddyn 12. 

Yn yr arolygiad o Ysgol Howell, nodwyd y canlynol gan arolygwyr:

  • mae rhaglenni sefydlu’r ysgol wedi’u cynllunio’n arbennig o dda ac yn arloesol
  • mae disgyblion yn ddysgwyr hynod ymroddedig a brwdfrydig sy’n aeddfed ac yn hunanhyderus wrth ymgysylltu’n hyderus a chynhyrchiol mewn gwersi a meysydd eraill o fywyd yr ysgol
  • mae disgyblion yn cyflawni safonau uchel eithriadol ym mhob cyfnod o’u dysgu
  • yng nghyfnod allweddol 4 ac ôl-16, mae perfformiad disgyblion mewn arholiadau cyhoeddus yn neilltuol o gymharu â pherfformiad ysgolion eraill yn y sector a gynhelir a’r sector annibynnol

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae arfer dda wedi’i rhannu trwy gyflwyno’r rhaglen les i ysgolion eraill yn rhwydwaith Ymddiriedolaeth Ysgolion Dydd y Merched mewn cyfarfodydd allweddol.