Arfer effeithiol Archives - Page 61 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Monkton Priory yn gwasanaethu ardal Monkton yn nhref Penfro yn awdurdod lleol Sir Benfro.  Mae Monkton yn cynnwys ystâd fawr iawn o dai cyngor yr awdurdod lleol, safle parhaol i Sipsiwn-Teithwyr a nifer fach o dai preifat.  Mae gan yr ysgol 221 o ddisgyblion rhwng tair ac un ar ddeg oed ar y gofrestr, gan gynnwys 33 o ddisgyblion sy’n mynychu’r dosbarth meithrin ar sail ran-amser neu amser llawn.  Mae 12 dosbarth yn yr ysgol, gan gynnwys tri dosbarth oed cymysg.  Mae gan yr ysgol ddwy uned i ddisgyblion ag anghenion dysgu difrifol a chymhleth.  Mae tua 49% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd ar gyfer Cymru (20%).  

Mae’r ysgol wedi nodi bod gan tua 38% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd ar gyfer Cymru (25%).  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae tua 30% o ddisgyblion o gefndir Sipsi Roma. 

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol yn ganolog i gymuned fechan Monkton.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn byw yn y gymuned ac mae tua hanner y disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae gan fwyafrif y disgyblion brofiadau cyfyngedig iawn y tu allan i’r gymuned.

Daw 30% o ddisgyblion o’r gymuned sipsiwn-teithwyr.  Mae safle parhaol i deithwyr ym Monkton ac mae gan yr ysgol uned atodedig i ddisgyblion 11 i 16 oed sy’n deithwyr.

Mae’r ysgol wedi ymdrechu i greu amgylchedd dysgu symbylol sy’n ennyn diddordeb pob dysgwr.  Mae arweinwyr yn sicrhau eu bod yn rhoi’r holl staff mewn lleoliadau sy’n cydweddu â’u medrau.  Mae’r holl staff yn ymrwymedig i gynorthwyo lles disgyblion a darparu cymuned ddysgu sydd wedi’i seilio ar gydraddoldeb, parch a gwneud eich gorau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae gan yr ysgol ddau adeilad ar wahân sydd wedi’u lleoli ar yr un campws.  Mae rhan hynaf yr ysgol o’r oes Fictoraidd, a chwblhawyd yr adran ddiweddaraf yn 2010.  Mae gan arweinwyr raglen gynlluniedig i gynnal a chadw, adnewyddu a gwella’r lleoliadau gwahanol a’r ardaloedd awyr agored.  Mae staff a disgyblion wedi cydweithio â’i gilydd i greu parthau dysgu, gan ddefnyddio murluniau lliwgar a dodrefn modern.  Mae’r ardaloedd hyn sydd â thema yn cynnig lle creadigol iawn i ddisgyblion ei ddefnyddio i wneud gwaith ymchwil, astudio ac archwilio.  Yn y Cyfnod Sylfaen, mae’r ysgol wedi adnewyddu’r ddarpariaeth awyr agored ac wedi dylunio ardaloedd symbylol i ddisgyblion weithio ynddynt, gan gynnwys ardal bywyd gwyllt sy’n galluogi disgyblion i archwilio a dysgu am bryfaid, adar a chreaduriaid pyllau dŵr.

Mae mwyafrif y disgyblion yn cael profiadau cyfyngedig mewn lleoedd y tu hwnt i’w cymuned.  Mae’r ysgol yn ceisio darparu “ffenestr i’r byd” sy’n cyfoethogi profiadau dysgu, gan ddarparu profiadau go iawn i bynciau y mae disgyblion wedi’u hastudio yn yr ystafell ddosbarth.  Mae’r ysgol wedi defnyddio elfen o’r Grant Amddifadedd Disgyblion i ariannu’r holl deithiau addysgol dibreswyl.  Mae’n prydlesu dau fws mini sy’n galluogi dosbarthiadau i archwilio’r ardal leol a mannau eraill o ddiddordeb.  Mae’r gweithgareddau hyn yn cynyddu dealltwriaeth disgyblion o’u gwaith.  Mae disgyblion yng nghyfnod allweddol 2 yn cael cyfle i gymryd rhan mewn ystod eang o weithgareddau chwaraeon gwahanol na fyddant ar gael iddynt yn rhwydd, er enghraifft marchogaeth, golff a jiwdo.  Mae’r fenter hon wedi codi dyheadau disgyblion ac wedi cael effaith gadarnhaol ar bresenoldeb.

Mae ethos o barch yn cyseinio gan uwch arweinwyr ac mae wrth wraidd bywyd yn Ysgol Monkton Priory.  Mae pawb yn cydnabod bod pawb yn wahanol ond bod gan bob un ohonynt rôl bwysig ym mywyd yr ysgol.  Mae perthynas o gyd-barch rhwng yr oedolion a’r disgyblion, ac mae staff yn fodelau ymddwyn cadarnhaol i’r disgyblion.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn deall y byddant yn mwynhau bywyd yr ysgol ac yn llwyddo os byddant yn ymddwyn yn briodol.  Maent yn gwerthfawrogi bod aelodau staff yno i’w helpu, eu cynorthwyo a’u harwain, a’u bod yn ganolog i deulu’r ysgol.  I greu amgylchedd meithringar, mae arweinwyr, athrawon a chynorthwywyr cymorth dysgu yn deall anghenion disgyblion unigol, ac yn cydweithio â theuluoedd i hyrwyddo gwerthoedd yr ysgol a gwella dysgu.  Er enghraifft, mae gan yr ysgol aelod staff hyfforddedig sy’n cynnig cwnsela i ddisgyblion y mae angen cymorth emosiynol ychwanegol arnynt.

Mae arwyddair yr ysgol, “Dysgu Gyda’n Gilydd” (Learning Together) yn weledigaeth sy’n cael ei rhannu gan yr holl staff, disgyblion a’r gymuned ehangach sy’n gysylltiedig â’r ysgol.  Mae’n rhan annatod o fywyd yr ysgol.  Mae’r ysgol yn cydlynu addysg i oedolion yng nghymuned Monkton yn llwyddiannus, ac mae ystod o gyrsiau ar gael, o fedrau hanfodol i radd ran-amser.  Mae’r ysgol yn annog pawb i fod yn rhan o’r gymuned ddysgu, a chaiff staff a rhieni eu hannog yn weithredol i barhau i astudio a bod yn ddysgwyr gydol oes.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae ymddygiad bron pob un o’r disgyblion yn rhagorol.  Ni fu unrhyw waharddiadau dros y chwe blynedd diwethaf.

Mae presenoldeb wedi cynyddu 5% mewn chwe blynedd, a bu gostyngiad yng nghyfradd y disgyblion sy’n absennol yn barhaus.  Mae disgyblion eisiau dod i’r ysgol ac mae eu rhieni’n deall y cysylltiad cryf rhwng presenoldeb da a chyflawniad uchel.

Bu cynnydd ym mherfformiad disgyblion, ac mae’r bwlch rhwng cyflawniad disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a’r rhai nad ydynt yn gymwys i’w cael wedi lleihau’n sylweddol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r pennaeth a phennaeth y gwasanaeth teithwyr wedi rhoi cyflwyniadau am gydraddoldeb ac amrywiaeth.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

 Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Plasyfelin yn ardal Parc Churchill yng Nghaerffili.  Yr awdurdod lleol yw Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili.  Mae gan yr ysgol 350 o ddisgyblion, gan gynnwys 32 o ddisgyblion sy’n mynychu’r dosbarth meithrin ar sail ran-amser.  Mae pedwar dosbarth oed cymysg ac wyth dosbarth oed sengl.

Mae tua 34% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef tuag 20%.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan tua 31% o’r disgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 25%.  Nid oes gan unrhyw ddisgybl ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd dan ofal yr awdurdod lleol, ac mae ychydig iawn ohonynt yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Nid yw unrhyw un o’r disgyblion yn siarad Cymraeg fel eu hiaith gyntaf.

Mae adeilad yr ysgol bron yn 50 mlwydd oed ac mae mewn cyflwr da.  Mae ganddi amgylchedd dysgu symbylol y tu mewn a’r tu allan.  Mae hyn wedi cael effaith gadarnhaol ar ymddygiad, lles a diddordeb disgyblion mewn dysgu a rhyngweithio cymdeithasol gan ddilyn tair rheol yr ysgol: ‘Byddwch yn ddiogel, byddwch yn barod, a byddwch yn barchus’ (‘Be safe, be ready and be respectful’).

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Oherwydd bod nifer gynyddol o ddisgyblion ar fuarth bach, roedd y staff yn teimlo nad oedd disgyblion yn cael profiad chwarae cadarnhaol nac yn dysgu i chwarae gyda’i gilydd yn briodol.  Roedd nifer y dadleuon yn ystod amseroedd chwarae yn cynyddu.  Roedd staff yn teimlo bod angen mynd i’r afael â’r broblem hon.

Oherwydd bod tir yr ysgol yn fawr, roedd yn bwysig manteisio i’r eithaf arno er lles y disgyblion ac i fynd i’r afael â’r dadleuon cynyddol yn ystod amseroedd chwarae.  Y nod cyffredinol oedd datblygu’r pum erw o dir dros gyfnod o dair blynedd, i ennyn diddordeb y plant yn dda mewn chwarae cadarnhaol, ac i ddatblygu eu rhyngweithio cymdeithasol a’u lles.  Roedd yn bwysig defnyddio pob lle gwag yn yr ysgol ac o’i chwmpas yn effeithlon a sicrhau bod gan bob ardal bwrpas.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae aelodau’r gymuned leol wedi helpu i ddatblygu’r amgylchedd awyr agored.  Mae hyn yn cynnwys gerddi a rhandiroedd, y mae’r plant yn eu cynnal a chadw ac yn gwneud elw ohonynt, a phedwar man chwarae anturus mawr.  Cyflwynodd yr ysgol system chwarae gadarnhaol a threfnus.  Trefnodd staff y man chwarae yn barthau, a sicrhau bod offer perthnasol ar gael ym mhob un ohonynt.  Mae’r cynorthwywyr cymorth dysgu yn goruchwylio’r parthau hyn yn effeithiol yn ystod amseroedd chwarae.  Ynghyd â ‘Bydis Buarth’ yr ysgol o Flwyddyn 6, maent yn ymgysylltu’n dda â’r disgyblion, yn dangos iddynt sut i chwarae â’r offer ac yn eu haddysgu sut i ryngweithio’n gymdeithasol â’i gilydd, cymryd tro ac ati. 

Mae’r parthau’n amrywio o ardaloedd sy’n addas ar gyfer beiciau, sgipio, chwarae pêl-droed ac adeiladu, i ardaloedd tawel sy’n addas ar gyfer gweithgareddau fel adrodd storïau, tynnu lluniau a chwarae rôl.  Hefyd, ceir ‘ysfa’r wythnos’ (‘craze of the week’), sy’n newid yn ôl y tymhorau.  Mae disgyblion yn dewis yr ardal yr hoffent chwarae ynddi.  Mae aelodau staff yn symud o gwmpas y parthau bob pythefnos.  Mae staff/disgyblion yn gyfrifol am osod eu parthau bob dydd cyn i amser chwarae ddechrau.  Mae hyn wedi helpu i gynnal ethos cadarnhaol yr ysgol, ac mae disgyblion yn ymfalchïo yn eu gweithle.  Mae amseroedd chwarae cadarnhaol yn y Cyfnod Sylfaen, ynghyd â pharthau egnïol a thawel, wedi cyfrannu’n effeithiol at les cadarnhaol disgyblion.

Mae hyn hefyd yn treiddio i gyfnod allweddol 2, lle ceir rhwydi ar gyfer gemau pêl amrywiol, pêl-droed bwrdd a thennis bwrdd.  Hefyd, ceir amrywiaeth o offer chwarae arall a gemau bwrdd i’r disgyblion hynny y mae’n well ganddynt eistedd yn dawel.  Mae aelodau staff yn annog disgyblion cyfnod allweddol 2 i chwarae’n annibynnol ar ôl cael hyfforddiant effeithiol yn y Cyfnod Sylfaen mewn cymryd tro a sicrhau chwarae teg.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae hyn wedi arwain at amgylchedd dysgu tawel lle mae gan bron bob un o’r disgyblion agwedd gadarnhaol tuag at chwarae.  Ceir llai o ddamweiniau a dadleuon.  Ar ôl amseroedd chwarae, daw disgyblion i wersi’n dawel ac yn barod i weithio.  Mae arolwg Agweddau Disgyblion at eu Hunain a’r Ysgol (PASS) yn dangos bod lles a mwynhad disgyblion yn yr ysgol wedi gwella.  Mae safonau uwchlaw’r canolrif yn gyson o’u cymharu â safonau ysgolion tebyg.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae llawer o athrawon wedi ymweld â’r ysgol i arsylwi’r systemau chwarae llwyddiannus.  Mae’r ysgol yn cynnal diwrnodau penodol i Athrawon Newydd Gymhwyso (ANGau) ledled y consortiwm.  Mae teithiau o gwmpas yr ysgol yn dangos sut mae staff yn trefnu, paratoi a datblygu’r mannau chwarae a’r amgylcheddau dysgu dan do, ac yn rhoi syniadau newydd i’r athrawon hyn.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Severn yn ardal Treganna yng Nghaerdydd.  Mae 407 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 4 ac 11 oed, a 146 o ddisgyblion meithrin pellach yn mynychu’r ysgol ar sail ran-amser.

Mae tua 24% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, ac mae gan 25% ohonynt anghenion dysgu ychwanegol.  Mae gan yr ysgol ddisgyblion o gefndiroedd amrywiol, gan gynnwys dros 50 o ieithoedd a thafodieithoedd, y rhai mwyaf cyffredin ohonynt yw Wrdw ac Arabeg.  Mae llawer o ddisgyblion yr ysgol yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae uwch arweinwyr wedi datblygu gwaith tîm rhagorol yn yr ysgol, trwy linellau cyfathrebu cryf, gweledigaeth gyffredin a rhannu arfer dda.  Mae staff yn teimlo eu bod wedi’u grymuso a’u cymell i fod yn arloesol, herio confensiwn a myfyrio er mwyn gwella addysgu yn yr ysgol.  Mae hyn, ynghyd â’r pwyntiau isod, wedi arwain at addysgu o ansawdd uchel drwy’r ysgol gyfan.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Rhannu / cyfathrebu

Mae uwch arweinwyr wedi sefydlu dulliau rhagorol o gyfathrebu.  Mae’r strwythur rheolaeth linell, a ystyriwyd yn ofalus, yn sicrhau y caiff gwybodaeth ei chyfathrebu’n effeithiol y ddwy ffordd, er enghraifft drwy Gyfarfodydd Dyddiadur wythnosol y pennaeth, sesiynau hyfforddiant mewn swydd (HMS) ysgol gyfan, cyfarfodydd cyfnod misol dan arweiniad yr uwch dîm arweinyddiaeth, a chyfarfodydd wythnosol dan arweiniad y pennaeth cynorthwyol ar gyfer cynorthwywyr addysgu.  Mae staff yr ysgol bob amser yn barod i gynorthwyo ei gilydd a rhannu syniadau mewn lleoliad anffurfiol.  Esblygodd y sesiynau hyn yn ‘Weithdai Dydd Mercher’ yn yr ysgol, sef ffordd arloesol o rannu arfer dda mewn amgylchedd hamddenol, er enghraifft y 100 sesiwn lawn orau a chwestiynau ar gyfer gwyddoniaeth.  Mae staff yn arwain ac yn mynychu’r gweithdai gwirfoddol hyn os ydynt yn teimlo bod y pwnc o fudd i’w harfer broffesiynol.

Hyfforddiant

Mae uwch arweinwyr yn trefnu rhaglen effeithiol o hyfforddiant i’r holl staff.  Maent yn seilio sesiynau HMS wythnosol ar gynllun gwella’r ysgol ac amcanion rheoli perfformiad staff.  Mae rheoli perfformiad cynorthwywyr addysgu (a wneir gan gynorthwywyr addysgu lefel uwch (CALUau)) yn amlygu anghenion hyfforddiant.  Yn aml, mae arweinwyr yn defnyddio diwrnodau HMS i gyflwyno mentrau newydd, ac mae athrawon a chynorthwywyr addysgu yn mynychu’r rhain.  Mae hyfforddiant parhaus i staff yn sicrhau dull a disgwyliadau cyson.  Mae’r clwstwr o ysgolion lleol sy’n bwydo’r ysgol uwchradd yn trefnu diwrnod HMS blynyddol ar y cyd, sy’n rhoi cyfle i’r holl staff fynychu gweithdai sy’n ategu eu datblygiad proffesiynol.  

Addysgu

Trwy drafodaeth drylwyr, mae staff yn cytuno ar yr hyn sy’n gwneud gwers ragorol, gan arwain at ddisgwyliadau uchel cyson.  Caiff gwersi eu rhannu’n ‘dalpiau’ ac mae athrawon yn cynnal hunanarchwiliad, gan gofnodi’r cryfderau a’r gwendidau yn eu haddysgu.  Mae’r uwch dîm arweinyddiaeth yn cymeradwyo meysydd cyffredin i’w gwella.  Mae staff yn cytuno ar eirfa ar y cyd ac mae staff yn gweithio mewn timau bach/triawdau i hyfforddi ei gilydd i wella addysgu.  Mae’r meysydd hyn yn cysylltu’n dda ag amcanion rheoli perfformiad staff.  Mae arweinwyr yn rhoi rhyddid i staff arbrofi â syniadau newydd â’u cydweithwyr, sy’n ymddwyn fel cyfeillion beirniadol.  Yn ôl yr angen, mae arweinwyr yn trefnu hyfforddiant allanol ac/neu ymweliadau.

Cynlluniau gwaith

Mae uwch arweinwyr ac arweinwyr pwnc yn cwblhau diweddariad adolygu mewnol o’r cwricwlwm ar gyfer y Cyfnod Sylfaen a chyfnod allweddol 2, gan sicrhau eu bod wedi’u seilio ar fedrau.  Mae cynlluniau gwaith yr ysgol yn ennyn diddordeb ac yn herio pob dysgwr, ac mae gan bob gwers dri amcan dysgu gwahaniaethol. 

Cynllunio

Caiff yr holl athrawon eu cynnwys mewn diweddaru cynlluniau er mwyn iddynt fod yn gyson ar draws y cyfnodau.  Mae gan wersi amcanion dysgu gwahaniaethol ac amcanion dysgu’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd, gweithgareddau cyffrous, cwestiynau priodol, cyfleoedd asesu ar gyfer dysgu ac arfarniadau sy’n arwain at gynllunio yn y dyfodol.

Monitro, Arfarnu ac Adolygu (MAA)

Mae uwch arweinwyr wedi datblygu Amserlen MAA gynhwysfawr.  Mae rhai arsylwadau dosbarth yn canolbwyntio ar ‘rannau’ o wers, er enghraifft y dechrau a sesiynau llawn.  Mae sesiynau craffu ar lyfrau yn amlygu meysydd i’w gwella, er enghraifft marcio, adborth a chyflwyniad.  Mae prosesau monitro trylwyr yr ysgol, a gyflawnir gan yr uwch arweinwyr ac arweinwyr pwnc, yn nodi arfer dda ac yn ei rhannu â’r holl staff.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae addysgu ar draws yr ysgol o ansawdd uchel yn gyson, ac mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn gwneud cynnydd da iawn mewn perthynas â’u mannau cychwyn.  Mae athrawon wedi ymrwymo i wella’r ysgol ac maent yn cynllunio gweithgareddau dychmygus, sy’n ennyn diddordeb pob grŵp o ddysgwyr.  Mae cynorthwywyr addysgu yn hynod effeithiol ac yn cael eu gwerthfawrogi.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gynradd Santes Gwladys wedi’i lleoli yn nhref Bargoed, yn awdurdod lleol Caerffili.  Mae 312 o ddisgyblion amser llawn, rhwng 4 ac 11 oed ac sy’n cael eu haddysgu mewn 12 dosbarth, ar y gofrestr, ynghyd â 53 o ddisgyblion sy’n mynychu’r feithrinfa ar sail amser llawn.  Mae tua 34% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol a lleol.  Mae gan chwech ar hugain y cant anghenion dysgu ychwanegol, sydd uwchlaw’r cyfartaledd ar gyfer Cymru.  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd â datganiadau o anghenion addysgol arbennig.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae Ysgol Gynradd Santes Gwladys Bargoed wedi mireinio’i dulliau o ymdrin â llythrennedd yn barhaus.  Bu hyn yn angenrheidiol mewn ysgol lle y mae llawer o ddisgyblion yn dechrau’r ysgol gyda medrau, gwybodaeth a dealltwriaeth islaw’r lefel ddisgwyliedig ar gyfer eu hoedran.

Mae’r amgylchedd dysgu a grëwyd i wneud yn iawn am hyn yn canolbwyntio ar ddatblygu medrau disgyblion, gan sicrhau bod datganiad cenhadaeth yr ysgol, sef ‘Dychymyg y plentyn yw realiti yfory’, yn ganolog i’r ymrwymiad i ymestyn potensial pob plentyn.

Nid yw staff fyth yn ystyried bod y disgyblion yn Ysgol Santes Gwladys yn dderbynwyr goddefol, ond yn greawdwyr ystyr gweithredol bob amser.  Mae ganddynt statws fel dysgwyr o’r Cyfnod Sylfaen hyd at ddiwedd cyfnod allweddol 2.

Oherwydd bod chwarae ymchwiliol a dychmygus yn symbylu dysgu cynnar, gan gynnwys ysgrifennu, mae’r ysgol yn cydnabod y byddai prosesau a thechnegau drama yn symbylu siaradwyr, darllenwyr ac ysgrifenwyr mewn ffordd debyg.

Mae’r holl staff, trwy raglen strwythuredig o hyfforddiant mewn swydd, wedi ennill gwybodaeth am amrywiaeth o dechnegau drama: yn y gadair goch, cilgant cydwybod, fferru ffrâm, dweud beth sydd ar eich meddwl, lleisiau cyfunol, a chreu yn fyrfyfyr, a fyddai’n ysgogi proses, cynnyrch a siarad arfarnol.  Fe wnaeth staff integreiddio’r technegau hyn i wersi fel dull o archwilio a chynhyrchu testun.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Darganfu staff fod drama’n dod â chysylltiad deallusol ac emosiynol i wersi.  Fe wnaeth helpu i lywio cynnwys yr ysgrifennu.  Roedd disgyblion yn llunio meddyliau a barn cyn ysgrifennu mewn amrywiaeth eang o genres ar draws ehangder y cwricwlwm.  Fe wnaeth natur gydweithredol y ddisgyblaeth alluogi disgyblion i gyfnewid dealltwriaeth, a gwnaeth dysgwyr elwa o hyn mewn sawl ffordd.

Llais y disgybl:

Mae drama yn fy helpu gyda fy ysgrifennu oherwydd:
 

Mae’n gwneud i chi feddwl sut gallai’r cymeriadau fod yn teimlo.

Rydych chi’n cael eich swyno gan beth rydych chi’n ei ysgrifennu.

Mae’n gadael i chi roi rhwydd hynt i’ch dychymyg, gallwch chi feddwl yn fawr; gallech chi fynd i’r lleuad.

Mae’n gwneud i chi feddwl er mwyn cael syniadau creadigol.

Rydych chi wedi adrodd y stori, mae’n eich helpu i chi ysgrifennu’r stori oherwydd rydych chi ynddi’n barod.

Mae’n fy ngwneud i’n fwy hyderus.

Mae’n helpu i fi ddarlunio.

Mae addysgu a dysgu yn Santes Gwladys yn annog y farn bod: “Creadigrwydd yn ffynnu pan fydd strategaeth systematig i’w hybu.”  Mae dull yr ysgol o ymdrin â llefaredd ac ysgrifennu yn denu emosiynau, syniadau a deallusrwydd creadigol.  Mae wedi symbylu ysgrifenwyr ar bob lefel.   O ganlyniad, mae’r effaith ar safonau dysgwyr cymaint fel bod perfformiad disgyblion mewn Saesneg erbyn diwedd Cyfnod Allweddol 2 wedi bod yn y 25% uchaf dros y pedair blynedd diwethaf.  

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer hon ynghylch defnyddio llechi electronig i wella ysgrifennu gyda thros hanner cant o ysgolion trwy agenda dysgu’r 21ain Ganrif y consortiwm rhanbarthol.  Mae staff wedi defnyddio rhaglenni electronig priodol i recordio fframiau wedi fferru mewn gweithgareddau drama.  Mae’r ysgol wedi defnyddio’r rhain i ddangos effaith gadarnhaol drama ar symbylu ysgrifenwyr, yn enwedig y bechgyn.

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol fabanod yn Abergele ar arfordir Gogledd Cymru yw Ysgol Glan Gele.  Ar hyn o bryd, mae 307 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 63 yn rhan-amser yn y feithrinfa.  Mae gan yr ysgol 11 dosbarth.  Mae tua 34% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 20%.  Mae’r awdurdod lleol yn gofalu am nifer bach iawn o ddisgyblion. 

Mae asesiadau gwaelodlin yn dangos bod cyrhaeddiad adeg mynediad islaw’r cyfartaledd i nifer sylweddol o ddisgyblion.  Mae gan oddeutu 28% o’r disgyblion anghenion dysgu ychwanegol: mae hyn ychydig uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol.  Nod Ysgol Glan Gele yw darparu amgylchedd dysgu diogel a hapus i ddisgyblion, lle y mae’r holl randdeiliaid yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi ac yn gallu cyflawni eu potensial. 

Mae arweinwyr yr ysgol o’r farn bod ymgysylltu â rhieni yn hollbwysig ar gyfer gwella deilliannau i ddisgyblion.  Cynigiant ystod eang o gyfleoedd i rieni a gofalwyr gymryd rhan ym mywyd yr ysgol.  Er 2010, mae’r ysgol wedi gwella ymgysylltu, gan gynnig sesiynau Rhiant Bartner yn rheolaidd bob hanner tymor.  Yn ystod y sesiynau hyn, mae rhieni’n mynychu’r ysgol i weithio ar agweddau ar y cwricwlwm gyda’u plant.  Mae lefel dda o rieni’n bresennol yn y sesiynau llwyddiannus hyn, ac mae’r ysgol wedi datblygu partneriaeth ragorol gyda’r rhan fwyaf o rieni a gofalwyr.  Fodd bynnag, bu’n fwy anodd ymgysylltu â rhai teuluoedd.  Mae’r Grant Amddifadedd Disgyblion wedi galluogi’r ysgol i benodi Cynorthwyydd Cyswllt Teuluoedd i annog y rhieni ‘anodd eu cyrraedd’ hyn i ymroi i fywyd yr ysgol er mwyn codi disgwyliadau, cefnogi eu plant a gwella safonau cyrhaeddiad.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Amlygodd proses hunanarfarnu’r ysgol dangyflawni ym medrau ysgrifennu bechgyn.  O ganlyniad, penderfynodd arweinwyr geisio cynnwys tadau, teidiau a modelau rôl gwrywaidd eraill (brodyr hŷn, ewythrod) fwyfwy mewn llythrennedd bechgyn.  Mae gwaelodlin dechrau yn yr ysgol yn isel, ac mae dyheadau rhai rhieni yn isel.  Awgrymodd adborth o’r Fforwm Rhieni a holiaduron fod ‘tadau’ yn aml yn ei chael hi’n anodd ymgysylltu â gweithgareddau a gweithdai’r ysgol. 

Yn ddiweddar, cafodd cydlynydd llythrennedd yr ysgol, sy’n aelod o’r Uwch Dîm Arwain, hyfforddiant ar Ysgol Goedwig a theimlai y byddai hyn yn gyfle perffaith i annog tadau ‘anodd eu cyrraedd’ i gymryd rhan a chwalu’r rhwystrau rhwng y cartref a’r ysgol.  Rhoddodd yr enw ‘Dads and Lads’ ar y sesiynau hyn.  Fe wnaeth yr ysgol nodi a thargedu grŵp o ddisgyblion sy’n tangyflawni i gymryd rhan yn y strategaeth hon.  Bechgyn a oedd yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, a’u tadau, oedd y rhain yn bennaf.  Nid oedd strategaethau blaenorol ar gyfer ymgysylltu â rhieni wedi cael rhyw lawer o lwyddiant gyda’r grŵp hwn.  Felly, nododd staff brosiect cyffrous, i’w gyflawni yn yr awyr agored, fel y prosiect a fyddai’n fwyaf tebygol o ennyn diddordeb tadau a chaniatáu iddynt gael amser buddiol gyda’u meibion mewn amgylchedd anfygythiol, y byddent yn teimlo’n gartrefol ynddo.  Byddai hyn, yn ei dro, yn cael effaith gadarnhaol ar waith ysgrifennu eu plant yn ôl yn yr ystafell ddosbarth ac yn codi ymwybyddiaeth rhieni a’u dyheadau ar gyfer eu plant.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Pan fydd staff yn cynnal sesiwn ‘Dads and Lads’, maent yn sicrhau eu bod yn cynllunio prosiect cyffrous i’r bechgyn gael profiad ohono yn yr awyr agored, er mwyn ysbrydoli eu gwaith ysgrifenedig yn yr ystafell ddosbarth.  Mae staff o’r farn bod rhoi profiadau uniongyrchol iddynt seilio’u gwaith ysgrifennu arnynt yn hanfodol.  Mae’r athro’n cyflwyno’r sefyllfa, er enghraifft, trwy gynllunio antur lle y mae’r ‘Dads and Lads’ ar ynys ddiffaith heb ffordd o’i gadael.  Maen nhw’n dysgu sut i adeiladu lloches i gadw’n gynnes a sut i adeiladu tân er mwyn coginio arno.

Fe wnaethant gymryd rhan mewn cwis diogelwch, a ddatblygodd eu medrau llefaredd, gan gofnodi eu hatebion gyda’i gilydd.  Yn ail ran y sesiwn, eisteddodd y bechgyn yn eu llochesi ac ysgrifennu llythyron SOS gyda’u Tad.  Rôl yr athro oedd esbonio gwahanol elfennau’r genre a rhoi syniadau a chyngor ar ysgrifennu’n bwrpasol.  Yn ddiweddarach yn yr wythnos, yn ôl yn yr ystafell ddosbarth, aeth y bechgyn i sesiynau pellach lle cawsant amser i fyfyrio a thrafod y gweithgaredd, ac ailddrafftio a golygu eu llythyron gydag arweiniad pellach gan yr athro.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Roedd yr adborth gan y tadau yn gadarnhaol iawn, gyda llawer ohonynt yn dweud eu bod wedi mwynhau cefnogi llythrennedd eu plant yn fawr trwy weithgareddau ystyrlon, llawn hwyl, yn yr awyr agored.  Mae hyn wedi arwain at well diddordeb yn addysg eu plant.  Roedd llawer heb ymgysylltu â sesiynau Rhiant Bartner yr ysgol cyn hynny.  Teimlont fod y wybodaeth a rannwyd yn ystod y sesiynau wedi eu grymuso ac mae hyn wedi cynyddu eu disgwyliadau a’u hyder wrth helpu eu plant i ysgrifennu.  Maent yn ymgysylltu â dysgu eu meibion yn fwy ac mae ganddynt ddisgwyliadau uwch ynghylch gwaith ysgrifennu’r bechgyn.  Mae agweddau tuag at yr ysgol yn fwy cadarnhaol hefyd. 

Cafodd nifer o dadau eu hysbrydoli i fynd ar drywydd y thema gartref ac roedd plant wedi llunio darnau estynedig o waith ysgrifennu, gan ddod â nhw i’r ysgol i’w rhannu gyda’u hathrawon.  Mae’r sesiynau hyn bellach yn boblogaidd iawn a bu’n rhaid i’r ysgol ddarparu sesiynau ychwanegol i ateb y galw gan dadau.  Mae’r gair wedi mynd ar led ymhlith tadau ac mae eu hymgysylltiad wedi cynyddu y tu hwnt i bob disgwyl.  Effaith ychwanegol hyn oedd dod â mwy o dadau i’r sesiynau eraill y mae’r ysgol yn eu cynnig, fel Dysgu Teuluol, Sesiynau Rhannu a gweithio gyda llechi electronig ac adeiladu teganau. 

Dywedodd llawer o’r bechgyn mai’r sesiynau ‘Lads and Dads’ oedd y sesiynau gorau iddynt erioed eu cael.  Mae wedi rhoi amser i rieni brofi dysgu o safon gyda’u plentyn, gyda chefnogaeth athro profiadol.  Mae hyn wedi cynyddu eu disgwyliadau ac wedi gwella deilliannau o safbwynt ansawdd y gwaith ysgrifenedig sy’n cael ei gynhyrchu gan y grŵp hwn o ddysgwyr.  Mae safonau ar ddiwedd y Cyfnod Sylfaen wedi codi, gyda chyrhaeddiad ychydig islaw hanner y disgyblion ar lefel uwch na’r disgwyl.  Mae’r safonau ymhlith disgyblion sy’n gymwys ar gyfer prydau ysgol am ddim hefyd yn uwch na chyfartaleddau lleol a chenedlaethol.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei gwaith gydag ysgolion ac arweinwyr ysgol dirifedi ar hyd a lled Cymru a thu hwnt.  Hefyd, mae ysgolion lleol yn ymweld yn aml ac mae staff yn cynnal sesiynau i rannu’r ddarpariaeth yn rheolaidd.  Mae myfyrwyr o brifysgol leol wedi ymweld hefyd i weld arfer dda yn y maes hwn.  Mae athrawon wedi rhoi cyflwyniadau i’r consortiwm rhanbarthol, Llywodraeth Cymru a Llywodraethwyr Cymru i rannu’r arfer hefyd. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol ddydd annibynnol i ferched rhwng tair a 18 oed a bechgyn rhwng 16 a 18 oed yw Ysgol Howell, Llandaf.  Mae’r chweched dosbarth yn cael ei adnabod fel Coleg Howell ac mae wedi bod yn goleg cydaddysgol er Medi 2005.

Sefydlwyd Ysgol Howell ym 1860 gan Gwmni Drapers.  Ym 1980, ymunodd Ysgol Howell ag Ymddiriedolaeth Ysgolion Dydd y Merched, sef sefydliad elusennol sy’n darparu addysg annibynnol mewn ysgolion a nifer o academïau ledled y Deyrnas Unedig.  Ymddiriedolaeth Ysgolion Dydd y Merched yw perchennog yr ysgol.  Caiff y rhan fwyaf o’r swyddogaethau llywodraethu eu cyflawni’n ganolog gan Gyngor a phrif weithredwr Ymddiriedolaeth Ysgolion Dydd y Merched.  Mae bwrdd o lywodraethwyr lleol gan yr ysgol hefyd, sy’n darparu cymorth a chyngor ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae sicrhau lefelau lles cyson uchel wrth graidd dull Ysgol Howell o helpu disgyblion i ymgartrefu a datblygu’n dda yn gymdeithasol ac yn academaidd ar bob pwynt dysgu newydd.  Mae’r lefel uchel o dderbyniadau merched a bechgyn i’r coleg chweched dosbarth yn golygu bod 50% o fyfyrwyr Blwyddyn 12 yn newydd i’r ysgol.  Er mwyn sicrhau bod y symudiad i ysgol newydd yn brofiad cadarnhaol lle’r oedd myfyrwyr Blwyddyn 12 yn teimlo’n gyflym bod yno groeso iddynt, eu bod yn cael eu gwerthfawrogi, ac yn hapus a hyderus ynglŷn â’u dysgu, cyflwynodd yr ysgol rhaglen les – ‘50 Cyntaf / First 50’ – sy’n darparu cyfres o brofiadau, gweithgareddau, digwyddiadau a chyflwyniadau i fyfyrwyr dros y 50 diwrnod cyntaf ym Mlwyddyn 12.  Nod y rhaglen yw sicrhau bod pob myfyriwr Blwyddyn 12 yn integreiddio’n llwyddiannus, yn cyfranogi’n weithgar ac yn cyflawni’n dda erbyn hanner tymor yr hydref.  Cymaint oedd llwyddiant y dull gweithredu fel bod Ysgol Howell bellach wedi cyflwyno’r rhaglen fesul cam ar draws yr ysgol, o’r dosbarth meithrin i bob un o’r pwyntiau trosglwyddo allweddol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu weithgaredd

Mae gweithgareddau 50 Cyntaf / First 50 Blwyddyn 12 yn cael eu grwpio mewn chwe maes darpariaeth:

  • academaidd
  • cymdeithasol
  • allgyrsiol
  • perthyn
  • offer dysgu
  • ymgysylltiad rhieni.

Ym mhob un o’r meysydd hyn, mae trefniadau ymarferol penodol yn cynorthwyo myfyrwyr i ymgartrefu.  Mae hyn yn cynnwys gweithgareddau fel gweithdy medrau trefnu; picnic poeth; gêm ddaearyddol i ddod i adnabod cynllun yr ysgol; Ffair y Glas sy’n hyrwyddo clybiau a chymdeithasau; amserau tiwtor estynedig wedi’u strwythuro; rhaglen medrau astudio; a noson groeso i fyfyrwyr a rhieni.

Mae hefyd yn cynnwys sesiynau mentora gyda thiwtoriaid personol, adroddiad cyntaf i asesu cynnydd academaidd ac adolygiad hunanarfarnu i roi’r cyfle i fyfyrwyr fyfyrio ar ba mor dda yr oeddent wedi addasu.  Mae’r tîm bugeiliol yn defnyddio’r adborth o’r dulliau gweithredu hyn i nodi ble mae angen cymorth ychwanegol ar fyfyrwyr ac i ymateb yn gyflym, er enghraifft drwy ddefnyddio system gyfeillio neu gymryd rhan mewn gweithgareddau allgyrsiol.

Gan adeiladu ar lwyddiant y fenter 50 Cyntaf / First 50, a oedd o fudd i fyfyrwyr newydd a myfyrwyr presennol wrth iddynt gychwyn ar eu hastudiaethau ôl-16 yn y coleg, aeth yr ysgol ati i ehangu’r strategaeth.

Cyflwynwyd 30 Cyntaf / First 30 yng nghyfnod allweddol 4 i fodloni anghenion y newid sylweddol yn y gofynion ar ddisgyblion yn y cyfnod allweddol hwn.  Yn ystod tri deg diwrnod cyntaf tymor yr hydref, mae’r ysgol yn canolbwyntio ar agweddau fel defnyddio technolegau’n effeithiol i gefnogi dysgu a hyrwyddo clybiau a chymdeithasau newydd.  Mae hyn yn helpu rhoi agwedd cychwyn newydd i ddisgyblion Blwyddyn 10 ac yn eu cynorthwyo i ymateb i heriau astudiaethau TGAU, a datblygu rhwydweithiau cymorth newydd a chyfeillgarwch mewn grwpiau dewisiadau.

Mae’r rhaglen 20 Cyntaf / First 20 ar gyfer disgyblion sy’n symud i mewn i Flwyddyn 7 o ysgol iau Howell neu’n trosglwyddo o ysgolion cynradd bwydo eraill.  Mae’r rhaglen hon yn cynnwys yr un categorïau â ’50 Cyntaf / First 50’ ond mae’r cynnwys yn briodol i oedran a chyfnod.  Er enghraifft, mae gweithgareddau yn cynnwys gweithdy medrau meddwl ‘Buzz Your Brain’; taith fondio dros nos; a ffair clybiau. 

Cyflwynwyd 10 Cyntaf / First 10 a 15 Cyntaf / First 15 i’r feithrinfa ac i ddisgyblion Blwyddyn 3, yn y drefn honno.  Mae gweithgareddau ar gyfer y feithrinfa yn cynnwys tasgau syml fel disgyblion yn dysgu enw eu hathro, bwyta byrbryd iach gyda ffrind a dweud ‘hwyl fawr’ yn hapus wrth riant.  Mae merched Blwyddyn 3 yn cael eu hannog i ymuno â chlwb, defnyddio map meddwl a ‘chymryd risg’.  Mae’r ystod o weithgareddau ysgogol a chyraeddadwy wedi’i chynllunio i sicrhau bod pob disgybl yn ymgartrefu’n gyflym ac yn teimlo’n llwyddiannus.

Cyflwynwyd Rhaglenni Croesawu hefyd i ddisgyblion sy’n cyrraedd ar unrhyw bwynt yn ystod y flwyddyn, am ba reswm bynnag, a neilltuir cyfaill i’r disgyblion hyn hefyd am gyfnod estynedig.  Mae rhaglen groesawu benodol yr ysgol ar gyfer staff newydd wedi cael derbyniad da hefyd, ac mae’n darparu strwythur cymorth pendant, yn gynnwys cyfeillion penodedig yn ogystal â mentora a hyfforddiant perthnasol.

Pa effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r ffordd arloesol y mae’r rhaglen wedi’i chyflwyno wedi codi proffil lles ymhlith disgyblion presennol a disgyblion newydd a’u teuluoedd.  Mae wedi gwneud pawb yn yr ysgol yn ymwybodol o’r flaenoriaeth y mae’r ysgol yn ei rhoi i bontio llwyddiannus ar bob pwynt allweddol fel bod disgyblion yn gallu ffynnu’n academaidd.  Mae adborth gan fyfyrwyr Blwyddyn 12 ar ddiwedd y pum deg diwrnod cyntaf yn y coleg wedi bod yn eithriadol o gadarnhaol.  Dywed rhai myfyrwyr y gallant yn wir fod wedi cael anhawster yn addasu i fywyd yn y coleg heb y pwyslais cryf ar yr agweddau cymdeithasol ac emosiynol ar y rhaglen.  Defnyddiwyd yr adborth hwn i wella’r digwyddiadau sy’n cael eu trefnu, ac erbyn hyn mae myfyrwyr Blwyddyn 12 yn cael eu cynnwys yn uniongyrchol wrth gynllunio gweithgareddau ar gyfer y garfan newydd ym Mlwyddyn 12. 

Yn yr arolygiad o Ysgol Howell, nodwyd y canlynol gan arolygwyr:

  • mae rhaglenni sefydlu’r ysgol wedi’u cynllunio’n arbennig o dda ac yn arloesol
  • mae disgyblion yn ddysgwyr hynod ymroddedig a brwdfrydig sy’n aeddfed ac yn hunanhyderus wrth ymgysylltu’n hyderus a chynhyrchiol mewn gwersi a meysydd eraill o fywyd yr ysgol
  • mae disgyblion yn cyflawni safonau uchel eithriadol ym mhob cyfnod o’u dysgu
  • yng nghyfnod allweddol 4 ac ôl-16, mae perfformiad disgyblion mewn arholiadau cyhoeddus yn neilltuol o gymharu â pherfformiad ysgolion eraill yn y sector a gynhelir a’r sector annibynnol

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae arfer dda wedi’i rhannu trwy gyflwyno’r rhaglen les i ysgolion eraill yn rhwydwaith Ymddiriedolaeth Ysgolion Dydd y Merched mewn cyfarfodydd allweddol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol fabanod yn Abergele ar arfordir Gogledd Cymru yw Ysgol Glan Gele.  Ar hyn o bryd, mae 307 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 63 yn rhan-amser yn y feithrinfa.  Mae gan yr ysgol 11 dosbarth.  Mae tua 34% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 20%.  Mae’r awdurdod lleol yn gofalu am nifer bach iawn o ddisgyblion. 

Mae asesiadau gwaelodlin yn dangos bod cyrhaeddiad adeg mynediad islaw’r cyfartaledd i nifer sylweddol o ddisgyblion.  Mae gan oddeutu 28% o’r disgyblion anghenion dysgu ychwanegol: mae hyn ychydig uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Ar ôl cyflwyno’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd (FfLlRh), penododd yr ysgol uwch arweinydd yn Rheolwr Cynnydd a Medrau.  Roedd dysgwyr yn awyddus i sicrhau bod y flaenoriaeth uchaf yn cael ei rhoi i gynllunio ar gyfer datblygu medrau llythrennedd a rhifedd, a’i fod yn systematig, yn gyson ac wedi’i addasu i fodloni gofynion cwricwlwm y Cyfnod Sylfaen.

Byddai angen i’r cynllunio gynnwys disgyblion mewn profiadau yn amgylchedd dan do yr ysgol ac yn yr amgylchedd dysgu yn yr awyr agored, y gwneir defnydd da ohono.  Mae ystafell ddosbarth awyr agored gan Ysgol Glan Gele, sef Ardal yr Ysgol Goedwig, sy’n cynnwys caban, caban celf ac ardal adeiladu tu allan o’r enw ‘Diggerland’.  Yn ogystal, mae’r ysgol yn defnyddio’r traeth lleol fel amgylchedd dysgu unwaith yr wythnos.  Mae hyn yn sicrhau bod medrau llythrennedd a rhifedd yn cael eu hatgyfnerthu mewn amrywiaeth eang o gyd-destunau ar draws y cwricwlwm cyfan.  Y nod oedd plethu’r medrau hyn yn ddi-dor i gynllunio dyddiol a chynllunio tymor canol yr ysgol, i sicrhau effaith uniongyrchol ar safonau medrau llythrennedd a rhifedd disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Fel ysgol, fe wnaeth unigolion gydweithio mewn cyfarfodydd staff a grwpiau blwyddyn i fapio’r medrau llythrennedd a rhifedd yn eu cynlluniau.  Trwy wneud hynny, roeddent yn gallu targedu cynnwys pob thema ar draws y pedwar grŵp blwyddyn i sicrhau cysondeb, parhad a dilyniant.  Fe wnaeth athrawon olrhain y rhain yn systematig i sicrhau bod pob medr yn cael sylw manwl o leiaf dair gwaith y flwyddyn, yn ogystal â sicrhau bod disgyblion yn dod i gysylltiad cyffredinol â nhw yn holl feysydd y cwricwlwm.  Fe wnaeth athrawon hefyd wahaniaethu’r medrau hyn yn briodol yn eu cynlluniau tymor canol fel eu bod yn darparu’n dda ar gyfer y disgyblion mwy abl a’r rhai ag anghenion dysgu ychwanegol.  Hefyd, aethant ati i gofnodi’r medrau yn y cynlluniau tymor byr i sicrhau eu bod yn darparu gweithgareddau priodol i ddisgyblion a oedd yn gweithio ar lefel uwch ac ar lefel is ar gyfer eu grŵp oedran.  Mae athrawon yn cofnodi’r medrau y mae pob disgybl unigol yn eu caffael i sicrhau eu bod yn mynd i’r afael ag unrhyw fylchau yn briodol. 

Dewisodd staff y themâu yn ofalus er mwyn sicrhau bod modd cyflwyno a rhoi’r sylw mwyaf i fedrau’r FfLlRh.  Mae’r themâu hyn yn ennyn diddordeb grwpiau rhyw penodol ac mae athrawon yn addasu gweithgareddau o fewn themâu i sicrhau eu bod yn darparu ar gyfer y gwahanol rywiau ac y byddant yn diddori ac yn ysbrydoli disgyblion. 

Mae disgyblion yn cyfrannu at y broses gynllunio trwy ‘ddiwrnodau trochi’ cyn cyflwyno maes neu thema newydd.  Bydd disgyblion yn treulio deuddydd yn archwilio ac ymchwilio i’r thema newydd a’r agweddau ar y thema hon yr hoffent eu datblygu’n fanylach.  Mae hyn yn caniatáu i staff blethu medrau llythrennedd a rhifedd i’r thema yn ofalus, o’r cychwyn cyntaf, gan ddefnyddio’r gweithgareddau hynny y mae disgyblion wedi nodi y byddant yn eu diddori ac yn hoelio’u sylw.

Caiff cynllunio ar gyfer y ddarpariaeth awyr agored ei gynnwys hefyd.  Er enghraifft, mae Ysgolion Traeth a Choedwig yn ymgorffori pob agwedd ar y FfLlRh.  Mae staff sy’n gweithio yn y ddarpariaeth awyr agored yn meddu ar ddealltwriaeth gadarn o ddilyniant medrau ac yn gwneud y mwyaf o bob cyfle i atgyfnerthu medrau yn y cwricwlwm ehangach yn yr awyr agored.  Er enghraifft, maent yn cofnodi profiadau, llunio siartiau cyfrif o nifer yr wyau sy’n cael eu dodwy gan ieir yr ysgol, nodi’r tymheredd bob dydd, neu ddidoli deunyddiau ar y traeth.

Er mwyn cynorthwyo staff i ehangu eu gwybodaeth a’u dealltwriaeth ynghylch strategaethau i ddefnyddio llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm ac i wella arfer unigol, cynhaliodd athrawon a staff cymorth arsylwadau cymheiriaid o fewn ac ar draws grwpiau blwyddyn.  Galluogodd hyn i staff rannu arfer orau yn yr ysgol, gan fod rhai ohonynt yn fwy hyderus nag eraill wrth gyflwyno llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm.  Fe wnaeth hyn ganiatáu i staff ddysgu oddi wrth ei gilydd mewn ffordd anffurfiol, anfygythiol.  Defnyddiodd arweinwyr gyfarfodydd staff yn llwyddiannus i rannu cynllunio, syniadau a strategaethau ar gyfer defnyddio’r FfLlRh ar draws y cwricwlwm.  O ganlyniad, mae gwybodaeth a hyder ymhlith yr holl staff wrth gyflwyno llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm cyfan wedi gwella.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Fel ysgol, mae staff wedi cynllunio gweithgareddau o ansawdd gwell i ategu ac ymestyn medrau llythrennedd a rhifedd disgyblion.  Yn ogystal, maent wedi gallu ymestyn y cyfleoedd i ddisgyblion o bob gallu ddefnyddio’u medrau llythrennedd a rhifedd yn llwyddiannus ar draws y cwricwlwm, ym mhob amgylchedd dysgu.

Bellach, gall disgyblion ddangos yn gyson eu bod yn gallu trosglwyddo’r medrau hyn yn hyderus ar draws y cwricwlwm a’u defnyddio’n llwyddiannus i gofnodi digwyddiadau, gwybodaeth, dadansoddi data, a datrys a thrafod problemau eraill.  O ganlyniad, mae safonau llythrennedd a rhifedd ar draws yr ysgol wedi codi gan fod yr holl athrawon yn amlygu a darparu cyfleoedd priodol i ddisgyblion ddefnyddio’u medrau llythrennedd a rhifedd yn rheolaidd ar draws y cwricwlwm.  Mae gan yr ysgol system gadarnach ar gyfer monitro cynnydd disgyblion mewn llythrennedd a rhifedd erbyn hyn hefyd.  Mae hyn yn caniatáu i staff nodi a thargedu unrhyw feysydd medrau sydd wedi’u tanddatblygu.

At ei gilydd, mae ansawdd medrau llythrennedd a rhifedd disgyblion Cyfnod Sylfaen yr ysgol wedi gwella’n sylweddol.  Mae safonau ar ddiwedd y Cyfnod Sylfaen wedi codi, gyda chyrhaeddiad ymhell dros draean o’r disgyblion ar lefel uwch na’r disgwyl.  Mae safonau ymhlith disgyblion sy’n gymwys ar gyfer prydau ysgol am ddim yn uwch na chyfartaleddau lleol a chenedlaethol hefyd.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae staff wedi rhannu eu cynllunio gydag ysgolion ac arweinwyr ysgol o bob cwr o ogledd Cymru a thu hwnt.  Mae’r ysgol yn gweithio’n agos ag ysgolion clwstwr i ddatblygu mwy o gysondeb mewn addysgu ac asesu medrau llythrennedd a rhifedd disgyblion.  Mae ysgolion lleol a darparwyr hyfforddiant athrawon yn ymweld yn aml ac mae’r ysgol yn cynnal sesiynau rheolaidd i rannu ei gwaith cynllunio ac olrhain llythrennedd a rhifedd. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol yr Esgob Gore yn ysgol gyfun cyfrwng Saesneg 11 i 18 oed wedi’i lleoli yn ardal Sgeti, Abertawe.  Mae 1,002 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 112 yn y chweched dosbarth.  Mae oddeutu 26% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae 38% o ddisgyblion yn byw yn yr 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Mae gan oddeutu 23% o ddisgyblion angen addysgol arbennig, gan gynnwys 4% â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae 12% o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Mae’r ystod gynhwysfawr o ddisgyblion a dderbynnir i’r ysgol yn gofyn am fabwysiadu dull personol iawn o ddysgu ar bob lefel ac, er bod y system opsiynau yn caniatáu i ddisgyblion deilwra eu pecynnau dysgu yng nghyfnodau allweddol 4 a 5, nodwyd bod yr angen i allu gwneud hyn yng nghyfnod allweddol 3 yn faes pwysig i’w ddatblygu.  Yn bwysicach, teimlwyd nad oedd y dysgu a oedd yn cael ei wneud trwy’r strwythur pynciau ‘traddodiadol’ yn gludadwy, a’i fod yn aml yn aros o fewn y pwnc lle’r oedd yn cael ei addysgu.  Nodwyd dau brif reswm dros hyn.  Yn gyntaf, mewn sawl achos, nid oedd disgyblion yn cael cyfle i gymhwyso’r medrau, gwybodaeth a dealltwriaeth a enillont.  Yn ail, er bod nifer fawr o ddisgyblion yn cael cyfle i gymhathu eu dysgu, nid oedd y medrau ganddynt i allu gwneud hynny.

Er mwyn darparu am anghenion dysgu disgyblion ac i gynnig cyfleoedd priodol a heriol i ddatblygu a chymhwyso medrau, penderfynwyd ailgynllunio model cwricwlwm cyfnod allweddol 3 yn gyfan gwbl.

Disgrifiad o natur y strategaeth

Rhannwyd strwythur newydd y cwricwlwm yn Flociau Dysgu a Blociau Datblygu.  Mae Blociau Dysgu yn canolbwyntio ar fedrau yn benodol i bwnc wedi’u cyflwyno trwy feysydd y cwricwlwm.  Mae Blociau Datblygu yn caniatáu i ddisgyblion gymhwyso’u medrau pwnc i brosiect thematig, trawsgwricwlaidd.

Mae clystyrau dysgu yn gyfrifol am ddylunio, cyflwyno ac asesu pob Bloc Datblygu, ac mae’r medrau o’r clwstwr arweiniol yn rhoi’r ffocws ar gyfer thema’r gweithgareddau.  Mae un Bloc Dysgu o’r fath yn cynnwys y disgyblion wrth gynllunio taith antur i’r Antarctig a chaiff ei arwain gan y clwstwr pynciau gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg a mathemateg (STEM).  Rhoddir ‘dewislen her’ i bob disgybl, gyda chyfres o dasgau i’r disgybl ddewis eu cwblhau, a rhoddir gwerth pwyntiau sy’n adlewyrchu cymhlethdod y gweithgaredd i bob tasg.   

Mae ffocws llythrennedd, rhifedd a TGCh i bob tasg, yn ogystal ag adlewyrchu medrau sy’n benodol i bwnc sy’n berthnasol i’r clwstwr arweiniol.  Mae gweithgareddau wedi’u cynllunio i ganiatáu i ddisgyblion ddatblygu medrau allweddol ehangach datrys problemau, gwella’u dysgu a’u perfformiad eu hunain a gweithio gydag eraill.

Yn ystod y Bloc Datblygu, mae athrawon a staff cymorth yn hwyluso’r dysgu sy’n cael ei gyflawni, gan gefnogi disgyblion wrth iddynt weithio trwy eu cynllun gweithredu.  Yn ogystal, gall disgyblion ddewis mynychu gweithdai sy’n targedu llythrennedd, rhifedd, TGCh neu fedrau sy’n benodol i bwnc.  Mae disgwyl i ddisgyblion sy’n mynychu’r gweithdai drosglwyddo’r dysgu i ddisgyblion eraill yn eu grŵp.

Mae holl waith disgyblion yn cael ei asesu a rhoddir adborth i ddisgyblion, rhieni a gofalwyr ar ffurf adroddiad.  Mae hwn yn rhoi datganiad cywir i ddisgyblion o’r medrau a gafodd sylw ac a gyflawnwyd, a meysydd i’w datblygu ymhellach.  Mae’r adroddiad hefyd yn caniatáu am adrodd yn ffurfiannol ac yn grynodol ar y FfLlRh.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r effaith ar y ddarpariaeth ac ar safonau wedi bod yn amlwg.  O ran medrau sy’n benodol i bwnc, mae disgyblion wedi gallu mynd at lefelau uwch gan fod cynllun unedau’r blociau datblygu yn annog dysgu annibynnol, lle y caiff disgyblion eu gosod wrth wraidd penderfyniadau, sy’n caniatáu am ddull wedi’i wahaniaethu’n sylweddol. 

Mae lefelau diwedd cyfnod allweddol ac adborth o brofion llythrennedd a rhifedd oll wedi dangos gwelliant sylweddol, gyda nifer fawr o ddisgyblion yn symud ymlaen i astudiaethau cyfnod allwedd 4 yn gynnar. 

Mae presenoldeb disgyblion yn ystod blociau datblygu wedi gwella rhwng 1 a 3 phwynt canran.

Mae perfformiad yng nghyfnod allweddol 4 wedi bod yn gyson rhagorol am y pedair blynedd diwethaf.  Yn y dangosydd allweddol sy’n cynnwys Saesneg a mathemateg, mae perfformiad ymhell uwchlaw lefelau disgwyliedig.  Mae perfformiad yn y dangosydd hwn wedi gosod yr ysgol yn gyson yn y 25% uchaf o ysgolion tebyg ar sail lefelau cymhwysedd am brydau ysgol am ddim am y pedair blynedd diwethaf.  Dros y pedair blynedd diwethaf, mae perfformiad ym mron pob un o’r dangosyddion eraill wedi gosod yr ysgol naill ai yn y 25% uchaf neu’r 50% uwch o ysgolion tebyg ar sail cymhwysedd am brydau ysgol am ddim.  Mae disgyblion yn gwneud cynnydd eithriadol ar sail eu cyrhaeddiad blaenorol.

Yng nghyfnod allweddol 3, mae perfformiadau yn y dangosydd pwnc craidd ac yn y pynciau craidd ar wahân hefyd wedi bod yn gyson gryf.  Mae disgyblion yn gwneud cynnydd da iawn o’r cyfnod allweddol blaenorol.

Barnodd Estyn fod cwricwlwm cyfnod allweddol 3 yn gyfrwng effeithiol a dychmygus ar gyfer cyflwyno pynciau cyfnod allweddol 3 a datblygu medrau.  Mae holl elfennau’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd Cenedlaethol wedi’u hymgorffori’n dda mewn cynllunio gwersi ac yn y Blociau Datblygu.  Mae’r rhain yn rhoi cyfleoedd difyr a diddorol i ddisgyblion ddatblygu eu dysgu a’u medrau mewn sefyllfaoedd bywyd go iawn. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Ysgol ddwyieithog naturiol ar gyfer disgyblion rhwng 11 ac 18 oed yw Ysgol Uwchradd Aberteifi, a gynhelir gan awdurdod lleol Ceredigion.  Mae’r ysgol yn nhref arfordirol Aberteifi ac mae’n derbyn disgyblion o ddalgylchoedd gwledig eang.  Mae 586 o ddisgyblion ar y gofrestr, a 97 o fyfyrwyr yn y chweched dosbarth. 

Mae bron 20% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ychydig yn uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17.1%.  Mae tua 13% o ddisgyblion yr ysgol yn byw yn yr 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Mae gan yr ysgol uned addysg arbennig o’r enw Canolfan Seren Teifi.
 
Mae pedwar deg y cant o ddisgyblion ar y gofrestr anghenion addysgol arbennig, ac mae gan 1.6% o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae’r ffigurau hyn gryn dipyn yn uwch na’r cyfartaleddau cenedlaethol.  Daw tri deg y cant o ddisgyblion o gartrefi lle siaredir Cymraeg fel y brif iaith.  Fodd bynnag, mae 51% o ddisgyblion yn siarad Cymraeg fel eu mamiaith neu i safon gyfatebol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Diwylliant ac ethos

Mae’r pennaeth yn cyfleu gweledigaeth glir, a ddeellir yn dda am wella’r ysgol wrth staff, disgyblion, llywodraethwyr a rhieni.  Mae’r ysgol yn gymuned gynhwysol, ac mae ganddi ethos cefnogol a gofalgar iawn.  Mae ganddi ddiwylliant cryf o ddathlu amrywiaeth.  Caiff pob un o’r disgyblion, beth bynnag fo’u hanghenion a’u cefndiroedd, eu hannog i lwyddo yn unol â datganiad cenhadaeth yr ysgol, sef ‘Bydd pob disgybl yn llwyddo’.

Gweithredu

Mae’r cyngor ysgol yn cyfrannu’n sylweddol at wella’r ysgol yn Ysgol Uwchradd Aberteifi.  Mae’r pennaeth a’r uwch arweinwyr yn gweithio gyda grwpiau ffocws ar faterion penodol sy’n codi hefyd, fel ansawdd amgylchedd yr ysgol, safonau lles, cysondeb marcio ac asesu a gosod targedau. 

Mae aelodau o’r cyngor ysgol yn gwneud gwaith i godi ymwybyddiaeth am bob math o fwlio a hyrwyddo polisi “dim goddefgarwch”.  Mae disgyblion yn arwain gwasanaethau ysgol gyfan, yn gweithio gydag uwch staff i ddatblygu’r polisi a phrotocolau gwrthfwlio, ac yn datblygu taflenni gwybodaeth gwrthfwlio ar gyfer disgyblion a rhieni.  Caiff hyn effaith sylweddol ar wella dealltwriaeth y disgyblion o wahanol fathau o fwlio a’r gweithdrefnau a ddefnyddir ar gyfer delio ag ef. 

Yn ddiweddar, cynhaliodd cyngor yr ysgol adolygiad addysgu a dysgu o farcio ac asesu.  Fe wnaethant gasglu safbwyntiau disgyblion ar effeithiolrwydd y polisi marcio ac asesu, ac wedyn cyflwyno eu casgliadau a’u hargymhellion ar gyfer gwelliannau i’r uwch dîm arweinyddiaeth ar ddiwedd yr adolygiad.  Derbyniodd yr uwch dîm arweinyddiaeth yr argymhellion, gan adrodd yn ôl amdanynt wrth arweinwyr cyfadrannau a chynnwys disgyblion wrth adolygu’r cylch monitro a chynllun datblygu’r ysgol.  O ganlyniad, mae marcio ac asesu’n fwy cyson ar draws yr ysgol ac mae disgyblion yn meddu ar ddealltwriaeth drylwyr iawn o’r polisi asesu. 

Yn ogystal â’r adolygiad manwl, mae disgyblion yn cwblhau arolwg ysgol gyfan ar addysgu a dysgu ddwywaith y flwyddyn.  Caiff deilliannau’r arolwg eu dadansoddi gan uwch arweinwyr ac arweinwyr cyfadrannau ac fe’u defnyddir i lywio’r adolygiadau cyfadrannau a chynlluniau hunanarfarnu a gwella cyfadrannau.  Mae uwch arweinwyr yn defnyddio deilliannau’r arolygon i nodi cryfderau o fewn cyfadrannau, ac ar eu traws.  Maent yn rhannu enghreifftiau o arfer dda a amlygwyd gan ddisgyblion ar draws cyfadrannau. 

Mae’r cyngor ysgol yn cynnal arolygon ar-lein i gasglu barn, sylwadau ac adborth disgyblion.  Er enghraifft, datblygodd y ‘cod ansawdd athrawon’ trwy gasglu safbwyntiau disgyblion ar strategaethau a dulliau addysgu.  O ganlyniad, mireiniodd yr ysgol ei model addysgu a dysgu, gan wneud yn siŵr bod gwersi’n cael eu cynllunio i gynnwys gweithgareddau cychwynnol ysgogol, rhediad bywiog ac ystod eang o dasgau ystyrlon.  Mae disgyblion a staff wedi datblygu’r gwaith hwn yn ddiweddar i gynnwys ‘cod ansawdd disgyblion’.

Mae’r cyngor ysgol yn gweithio’n effeithiol gyda’r corff llywodraethol.  Mae’r llywodraethwyr cysylltiol sy’n ddisgyblion yn mynychu cyfarfod tymhorol y corff llywodraethol ac mae pob agenda yn cynnwys eitem sydd wedi ei neilltuo i’r cyngor ysgol.  Maent yn cymryd rhan weithredol mewn recriwtio staff newydd.  Cânt eu cynnwys mewn arsylwadau gwersi wrth benodi staff newydd, maent yn cynnal eu panel cyfweld eu hunain ac yn adrodd yn ôl wrth y panel o lywodraethwyr ac uwch arweinwyr. 

Deilliannau

Mae ffocws yr ysgol ar wella lles disgyblion wedi cael effaith sylweddol ar wella presenoldeb, ymddygiad a deilliannau ar draws yr ysgol.

Trwy’r cyngor ysgol, mae disgyblion wedi cael dylanwad sylweddol ar faterion fel gwella ansawdd marcio ac adborth, mireinio polisïau gwrthfwlio, lleihau achosion o fwlio a gwella ansawdd y wisg ysgol.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn cyfrannu at benderfyniadau am amgylchedd a chyfleusterau’r ysgol, er enghraifft datblygu’r gampfa newydd a’r rhaglen helaeth o glybiau a gweithgareddau.  Mae cyfranogiad disgyblion mewn gwneud penderfyniadau yn nodwedd gref yn yr ysgol.

Mae ymddygiad disgyblion yn eithriadol o dda ac mae gan bron bob un o’r disgyblion agweddau cadarnhaol tuag at eu dysgu.  Ni fu unrhyw waharddiadau cyfnod penodol yn ystod y 18 mis diwethaf ac ni fu gwaharddiad parhaol am dair blynedd.  Mae’r ffigurau hyn yn cymharu’n dda â chyfartaleddau lleol a chenedlaethol ac yn dangos gwelliant sylweddol dros y tair blynedd ddiwethaf.

Mae presenoldeb disgyblion yn rhagorol.  Mae cyfraddau presenoldeb dros y pedair blynedd ddiwethaf wedi gosod yr ysgol yn y 25% o ysgolion tebyg ar sail cymhwyster i gael prydau ysgol am ddim uwchlaw deilliannau wedi’u modelu.  Mae presenoldeb disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim wedi cynyddu flwyddyn ar ôl blwyddyn ac mae’n gyson uwchlaw presenoldeb yr un grŵp o ddisgyblion mewn ysgolion tebyg ac yn genedlaethol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae Canolfan y Blynyddoedd Cynnar Wrecsam wedi’i lleoli yn ward Queensway ar ystâd Parc Caia yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam.  Ystyrir mai ward Queensway yw’r ward drydedd fwyaf difreintiedig yng Nghymru.

Mae gan y Ganolfan ddarpariaeth ag adnoddau, gan ddarparu lleoedd asesu i nifer o ddisgyblion ag amrywiaeth eang o anghenion dysgu ychwanegol a nodwyd.  Ar hyn o bryd, mae 51 o ddisgyblion rhwng 2 a 4 oed ar y gofrestr, y mae 28 ohonynt yn mynychu’r feithrinfa. Mae’r disgyblion eraill yn mynychu Addysg Gynnar a Dechrau’n Deg.  Mae plant yn mynychu’r ddarpariaeth feithrin am bum bore’r wythnos o 9.00 a.m. tan 11.30 a.m.  Mae plant sy’n mynychu’r ddarpariaeth ag adnoddau yn cael eu cludo yno o bob rhan o’r sir.

Mae Canolfan y Blynyddoedd Cynnar Wrecsam o’r farn bod ei pherthynas â rhieni yn holl bwysig ac mai partneriaeth ddiffuant rhwng y cartref a’r ysgol sy’n cynnig y cyfle gorau ar gyfer datblygiad holistig bob plentyn.  Mae llawer o rieni’r Ganolfan wedi gofyn am gyngor, cymorth ac arweiniad i ddelio ag anghenion datblygiadol eu plant. O ganlyniad i bryderon y rhieni, mae’r Ganolfan wedi edrych ar amrywiaeth o strategaethau i gynnig cymorth i’r plant yn yr ysgol ac yn y cartref.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Rydym wedi datblygu nifer o fentrau i ymgysylltu a chefnogi rhieni a theuluoedd.  Mae’r rhain yn cynnwys:

  • Rhoi gwybodaeth dda i rieni am gynnydd eu plentyn trwy ddefnyddio ‘storïau dysgu’ a ‘llyfr yr ysgol a’r cartref’, sy’n amlygu beth mae eu plentyn wedi’i gyflawni.  Mae’r rhain yn rhoi cyngor unigol pwrpasol i rieni yn rheolaidd ar sut i gefnogi eu plant ac yn nodi’r camau nesaf mewn dysgu yn glir.
  • Mae’r grŵp ‘Law yn Llaw’ yn cynnig cymorth wedi’i deilwra i rieni unigol ar faterion fel arferion amser gwely, ymddygiad a defnyddio’r toiled.  Mae’r grŵp hwn yn Cyfarfod yn Ystafell y Gymuned.  Rydym yn annog rhieni i rannu syniadau a phryderon dros baned o goffi, a cheisio cyngor ac arweiniad pan fo’u hangen.  Mae’r grŵp hwn yn cael ei arwain a’i reoli gan athro a chynorthwyydd addysgu profiadol, ill dau â diddordeb mewn datblygu partneriaethau â rhieni ac sydd wedi cael hyfforddiant da ar gyflwyno rhaglenni rhianta.
  • Os cawn gais, rydym yn ymweld â theuluoedd gartref i helpu gyda phethau fel plant sy’n ffyslyd am eu bwyd neu i gynnig cymorth ynghylch sut i reoli ymddygiad heriol.
  • Mae’r ysgol yn cynnig cyngor i rieni ar sut gallant gefnogi dysgu eu plant gartref.  Mae’r ‘llyfrgell rhif’ yn caniatáu i rieni fynd ag adnoddau a gemau gartref ac mae’n cynnig syniadau diddorol ar sut i ddatblygu medrau mathemateg eu plant gartref.
  • Y Rhaglen Cymorth Myfyrwyr.  Mae’r Ganolfan yn cynnig y rhaglen hon i bob rhiant.  Mae cynorthwyydd addysgu wedi’i hyfforddi’n llawn yn arwain y grŵp.  Cynhelir y cwrs dros gyfnod o wyth wythnos.  Mae’r Rhaglen Cymorth Myfyrwyr yn caniatáu i rieni archwilio’u medrau rhianta ac yn rhoi’r hyder iddynt gefnogi datblygiad eu plentyn. 
  • Rydym wedi penodi Cydlynydd Cyswllt rhwng y Cartref a’r Ysgol i ddatblygu ac annog ymgysylltiad ac ymrwymiad rhieni.  Er enghraifft, gwnânt alwadau ffôn wythnosol i rieni plant sy’n byw y tu allan i’r ardal nad oes ganddynt felly gysylltiad dyddiol â’r feithrinfa.  Mae hyn yn cynnig deialog fwy personol rhwng y cartref a’r ysgol.  Trwy gynnig clust i wrando ar unrhyw broblemau neu bryderon sydd ganddynt, rydym yn datblygu ac yn cynnal perthynas gadarnhaol rhwng y cartref a’r ysgol yn llwyddiannus.
  • Mae’r Ganolfan yn cynnig gwasanaeth allymestyn i ysgolion a lleoliadau ym Mwrdeistref Sirol Wrecsam.  Rydym yn rhannu ein gwybodaeth a’n dealltwriaeth helaeth o sut i reoli ymddygiad plant a sut rydym yn darparu ar gyfer plant ag anghenion cymhleth.  Rydym yn cynnal ymweliadau rheolaidd ag ysgolion a lleoliadau ar gais yr awdurdod lleol, i gynnig cyngor ac arweiniad.
  • Gwnawn ddefnydd da iawn o’r cyngor a’r arweiniad gwerthfawr ynghylch cefnogi plant ag anghenion dysgu ychwanegol, gan amrywiaeth o weithwyr proffesiynol arbenigol.  Mae’r cyngor hwn yn bwydo’n effeithiol iawn i gynlluniau datblygu unigol plant ac yn caniatáu i’r plant hyn wneud cynnydd buddiol o’u gwahanol bwyntiau cychwyn.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae mwyafrif y plant yn dechrau yn y ganolfan gyda medrau ymhell islaw’r medrau a ddisgwylir fel arfer ar gyfer eu hoedran.  Mae gweithio’n agos gyda rhieni yn ffactor hollbwysig, nid yn unig o ran mynd i’r afael â diffyg medrau plant adeg mynediad, ond hefyd wrth fynd i’r afael â phroblemau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol plant.  Mae ein gwaith gyda rhieni yn canolbwyntio ar annog iddynt chwarae a rhyngweithio cymaint â phosibl â’u plant a helpu i roi strategaethau iddynt i ddelio ag ymddygiad eu plant. 

Mae ein gweithdai gyda rheini, fel ‘Iaith a Chwarae’ a’n ‘Rhaglen Parodrwydd ar gyfer yr Ysgol’ wedi helpu i wella medrau llythrennedd a rhifedd y rhieni eu hunain.  Yn ei dro, mae hyn yn golygu eu bod yn fwy hyderus yn darllen storïau gyda’u plant ac annog eu plant i gyfrif, didoli a pharu gwrthrychau pan fyddant yn chwarae gartref. 

Mae ein gwybodaeth fanwl am anghenion dysgu, cymdeithasol ac emosiynol unigol plant yn caniatáu i ni weithio gyda rhieni i gynllunio gweithgareddau arloesol sy’n hyblyg ac yn ymateb i anghenion a diddordebau amrywiol plant.  Pan fydd hi’n bryd i blant adael y ganolfan, mae ein gwaith gyda rhieni yn golygu bod ymddygiad bron pob un o’r plant yn dda iawn a dangosant ystyriaeth a phryder tuag at ei gilydd.  Mae ganddynt fedrau annibyniaeth a hunangymorth da.  Mae’r rhan fwyaf o blant yn gwneud cynnydd gwerth chweil yn datblygu eu medrau cyfathrebu ac mae llawer ohonynt yn gwneud cynnydd da yn datblygu eu medrau rhifedd.  Wrth iddynt adael y Ganolfan a throsglwyddo i’r dosbarth derbyn, rydym yn parhau i gefnogi a helpu plant, rhieni ac athrawon yn yr ysgol newydd yn ystod y cyfnod hwn o newid.  Mae’r cyngor a’r gweithdai ar reoli ymddygiad a darparu ar gyfer plant ag anghenion cymhleth ychwanegol, yn helpu bron pob un o’r plant i ymgartrefu yn eu hysgolion newydd yn gyflym ac yn hapus ac i gyflawni’n dda o ran eu gallu a’u pwyntiau cychwyn.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda? / Rhannu medrau

Mae Canolfan y Blynyddoedd Cynnar Wrecsam wedi darparu cyfleoedd hyfforddi i gydweithwyr mewn ysgolion a lleoliadau eraill trwy gynnal gweithdai a chyrsiau ar weithio gyda phlant ag anghenion ychwanegol cymhleth, ymgysylltu â dysgwyr a defnyddio strategaethau ymddygiad cadarnhaol.  Mae ysgol gynradd leol yn gweithio ochr yn ochr â’r Ganolfan fel rhan o’r cynllun Allymestyn. Mae’r tîm Allymestyn wedi cynnal gweithdai i ymarferwyr newydd gymhwyso er mwyn datblygu eu medrau wrth ddelio ag ymddygiad heriol yn yr ystafell ddosbarth.