Arfer effeithiol Archives - Page 59 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Cornist Park yn y Fflint yng ngogledd Cymru.  Mae dros 300 o ddisgyblion ar y gofrestr, y mae tuag 17% ohonynt yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae’r ysgol yn ymdrechu i roi i ddisgyblion y medrau gydol oes sydd eu hangen arnynt fel dinasyddion modern yr 21ain ganrif.  Mae’r ysgol yn galluogi disgyblion i fanteisio ar ystod eang o ddyfeisiau technoleg ddigidol a phrofiadau yn ystod eu bywyd yn yr ysgol.  Mae’r dyfeisiau wedi dod yn offer digidol sy’n cael eu defnyddio i ennyn diddordeb disgyblion a’u hysbrydoli i fod yn ddysgwyr creadigol ac annibynnol.

Gweithredu a rhannu arfer

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Cornist Park yn deall y gall technoleg ddigidol ond gwella addysgu a dysgu os yw staff yn hyderus wrth ei defnyddio.  Bob blwyddyn, mae staff yn cwblhau archwiliad medrau i roi gwybodaeth werthfawr i’r ysgol i lywio’r cylch cynllunio datblygiad proffesiynol parhaus (DPP).  Mae’r archwiliad yn llywio cynllun gweithredu digidol blynyddol, sydd hefyd yn cyfrannu at y cynllun datblygu ysgol.  Mae Arweinydd Digidol Staff yr ysgol yn trefnu cyfleoedd dysgu proffesiynol i staff.  Yna, mae aelodau staff yn unigol yn arfarnu ei effaith ar ddisgyblion. 

Ers cyflwyno’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol (FfCD), mae’r ysgol wedi addasu ei gweithdrefnau ar gyfer archwilio medrau staff.  Mae’n darparu hyfforddiant i staff ar bob llinyn o’r FfCD bob hanner tymor.  Mae hyn yn eu galluogi i adeiladu ar eu dealltwriaeth a’u medrau presennol a dod yn gwbl hyderus wrth gyflwyno pob llinyn o’r FfCD.  Mae’r ysgol hefyd yn rhoi amser ychwanegol i athrawon y tu allan i’r dosbarth er mwyn iddynt gael cyfle i gydweithio’n agos â’r Arweinydd Digidol Staff i ddefnyddio medrau, annog creadigrwydd ac addasu eu cynlluniau tymor canolig i gynnwys y FfCD mewn ffyrdd ystyrlon a chreadigol. 

Mae’r ysgol yn credu bod dinasyddiaeth ddigidol wrth wraidd ymgorffori technoleg ddigidol ym mywyd yr ysgol.  Un o nodau allweddol yr ysgol yw galluogi disgyblion, staff, rhieni, llywodraethwyr a’r gymuned ehangach i gysylltu, cydweithio a chyfathrebu ar-lein mewn ffordd gyfrifol a diogel.  Mae’r holl staff yn  cael hyfforddiant e-ddiogelwch cyfredol blynyddol ac yn llofnodi polisïau defnydd derbyniol.  Mae hyfforddiant ymsefydlu i aelodau staff newydd yn cynnwys sesiwn ddiogelu ychwanegol sy’n cynnwys materion yn ymwneud ag e-ddiogelwch a dinasyddiaeth ddigidol. 

Er mwyn cynyddu cymhwysedd digidol ei disgyblion, staff a chymuned ehangach yr ysgol, gan gynnwys rhieni, llywodraethwyr ac aelodau’r gymuned, mae gan yr ysgol grwpiau o ddisgyblion sy’n arwain ar ddysgu digidol.  Mae’r Arweinwyr Digidol Disgyblion hyn yn helpu’r Arweinydd Digidol Staff i hyfforddi a chynnig cymorth parhaus i staff yn yr ysgol ac mewn ysgolion ledled Sir y Fflint.  Hefyd, mae’r ysgol wedi datblygu rôl llywodraethwr e-ddiogelwch sy’n helpu i godi ymwybyddiaeth o ddysgu digidol ymhlith y llywodraethwyr, ac yn cydweithio’n agos â’r Arweinwyr Digidol a’r grŵp e-ddiogelwch.  Er mwyn annog rhieni i gymryd rhan, mae’r ysgol wedi penodi ‘e-riant’ hefyd, sy’n cynorthwyo ‘e-gadlanc’ yr ysgol a’r timau arweinwyr digidol â’u digwyddiadau a chyfarfodydd.

Mae arolygon rhieni a luniwyd ar y cyd gan yr Arweinydd Digidol Staff, Arweinwyr Digidol Disgyblion a’r grŵp e-ddiogelwch, yn nodi anghenion hyfforddiant rhieni.  Trwy ddadansoddi canlyniadau’r arolygon, mae’r ysgol wedi trefnu digwyddiadau fel noson rieni ‘Freaked Out’, ‘Digifest’ a gweithdai ‘Digi Family’ i addysgu rhieni am ddefnyddio technoleg ddigidol gartref i helpu eu plant i ddysgu, a sicrhau eu bod yn cadw eu plant a nhw’u hunain yn ddiogelwch ar-lein.  Trwy’r digwyddiadau hyn, mae’r staff wedi darganfod bod rhieni’n gwrando ac yn ymateb yn fwyaf effeithiol wrth gael eu haddysgu gan y disgyblion.  O ganlyniad, mae’r plant yn arwain ar gyflwyno ac addysgu dan oruchwyliaeth yr Arweinydd Digidol Staff.  Yn ogystal, mae tîm e-gadlanciau’r ysgol a’r arweinwyr digidol yn trefnu ‘desg ddigidol’, lle gall rhieni alw heibio i ofyn am e-ddiogelwch neu broblemau technegol ym mhob noson rieni.

Mae tîm e-ddiogelwch yr ysgol hefyd wedi cynnal sesiwn galw heibio mewn banc lleol yn y Fflint i gwsmeriaid ddysgu sut i gadw eu manylion banc yn ddiogel ar-lein.  Gwnaethant addysgu cwsmeriaid am negeseuon e-bost gwe-rwydo, sut i gydnabod un a beth i’w wneud amdani. 

Effaith

Mae’r ysgol wedi llwyddo i wella a datblygu medrau cymhwysedd digidol disgyblion, staff, rhieni, llywodraethwyr a’r gymuned ehangach, ac mae disgyblion wrth wraidd digwyddiadau hyfforddiant llwyddiannus. 

Mae athrawon wedi ymgorffori technoleg ddigidol a dysgu digidol ar draws y cwricwlwm drwy ystod o brofiadau cyfoethog i ddisgyblion yn yr ystafell ddosbarth.  Mae hyn yn galluogi disgyblion i wneud cynnydd cyflym a chyflawni safonau rhagorol mewn technoleg gwybodaeth a chyfathrebu.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Ysgol breswyl arbennig awdurdod lleol yw Heronsbridge, a gynhelir gan awdurdod lleol Pen-y-bont ar Ogwr.  Mae’r ysgol yn darparu addysg ar gyfer disgyblion rhwng 3 ac 19 oed.  Mae 237 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd.  Mae bron pob un ohonynt yn mynychu bob dydd. 

Mae gan lawer o’r disgyblion ddatganiadau o anghenion addysgol arbennig.  Mae gan ddisgyblion yn yr ysgol ystod o anawsterau, gan gynnwys anawsterau dysgu dwys a lluosog, anawsterau dysgu difrifol ac anhwylderau’r sbectrwm awtistig. 

Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn dod o gefndiroedd ethnig lleiafrifol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg fel eu mamiaith gartref.  Ar hyn o bryd, mae ychydig dros 5% o ddisgyblion yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol.  Mae tua 40% o ddisgyblion yn cael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ychydig yn is na chyfartaledd Cymru gyfan, sef 43% ar gyfer ysgolion arbennig a gynhelir.

Diwylliant ac ethos

Mae gan y pennaeth a’r uwch arweinwyr weledigaeth glir ar gyfer yr ysgol sy’n cael ei deall yn llawn a’i rhannu gan bob un o’r staff a’r llywodraethwyr.  Maent yn mynegi eu disgwyliadau uchel ac yn cynnal diwylliant cadarnhaol yn yr ysgol.  Arwyddair yr ysgol yw: ‘Gyda’n gilydd, gallwn’ (Together we can’) a’i werthoedd yw annibyniaeth, lles, cyfle a chynaliadwyedd.  Mae’r rhain yn llywio ac yn arwain gweithgareddau’r ysgol.

Ceir ethos cefnogol a chadarnhaol ar draws yr ysgol gyda ffocws cryf ar gydraddoldeb ac amrywiaeth.  Mae’r ysgol yn sicrhau bod disgyblion yn cael yr un cyfle i elwa ar y cwricwlwm. 

Gweithredu

Caiff cyfranogiad disgyblion ei gydlynu gan uwch aelod o staff sy’n gyfrifol am les ar draws yr ysgol.  Mae’r rôl gydlynu yn golygu bod llinellau cyfathrebu effeithiol rhwng yr uwch dîm arweinyddiaeth, y corff llywodraethol a’r disgyblion.  Caiff disgyblion adborth amserol a sensitif gan yr aelod staff enwebedig ar eu hawgrymiadau a’u hargymhellion.

Mae’r ysgol wedi blaenoriaethu hyfforddiant a chymorth ar gyfer disgyblion i wneud yn siŵr bod cyfleoedd cyfranogi yn berthnasol i anghenion a galluoedd cymuned yr ysgol.  Er enghraifft, mae cwmni drama lleol wedi bod yn gweithio gyda’r disgyblion i ddatblygu eu medrau a’u dealltwriaeth o gyfranogiad mewn modd sensitif ac yn briodol i anghenion.  Mae hyn wedi datblygu medrau personol a chymdeithasol disgyblion ac wedi cyfrannu at wneud cyfranogi yn fwy ystyrlon i lawer o ddisgyblion.

Mae bron pob un o’r disgyblion yn arfarnu eu profiadau dysgu ar ddiwedd yr uned waith.  Mae’r ysgol wedi datblygu ystod o strategaethau effeithiol i oresgyn rhwystrau rhag cyfathrebu a gwneud yn siŵr bod pob disgybl yn cael cyfle i arfarnu eu dysgu eu hunain.  Mae’r rhain yn cynnwys defnyddio’r canlynol:

  • ystumiau lle mae disgyblion yn dangos ffafriaeth

  • lluniau neu ffotograffau y gall disgyblion eu cyfleu trwy ddarlunio eu hymatebion neu bwyntio at y lluniau

  • systemau cyfathrebu fel y systemau cyfathrebu trwy gyfnewid lluniau

  • disgrifiadau ysgrifenedig

Mae disgyblion yn graddio’r uned waith gyda chymorth gan staff gan ddefnyddio system goleuadau traffig a ddeellir yn dda.  Mae rhai disgyblion yn llenwi holiaduron sydd wedi eu teilwra i’w hanghenion ac mae llawer ohonynt yn cyfrannu trwy ymatebion lluniau a chwestiynau llafar.  Mae disgyblion iau yn arfarnu eu gwaith a thestunau yn effeithiol gan ddefnyddio ‘wynebau hapus’.  Mae athrawon yn casglu arfarniadau disgyblion o’u profiadau dysgu personol ar ddiwedd y tymor.  Caiff y rhain eu dadansoddi’n ofalus a’u defnyddio i lywio cynllunio’r athrawon.  Mae uwch arweinwyr yn mireinio cynnig y cwricwlwm yn briodol wrth ymateb i safbwyntiau disgyblion.

Deilliannau

Mae cyfleoedd ar gyfer cyfranogiad disgyblion sy’n cael eu trefnu’n fedrus yn cyfrannu at ddatblygu hunanhyder a medrau cymdeithasol disgyblion.  Dros gyfnod, mae llawer o ddisgyblion yn datblygu eu hannibyniaeth ac yn cymryd cyfrifoldeb cynyddol amdanyn nhw eu hunain a’u dysgu yn unol â’u hanghenion a’u gallu. 

Mae bron pob un o’r disgyblion yn hyderus wrth gyfleu eu hanghenion yn glir, naill ai ar lafar, trwy arwyddo neu ddefnyddio system gyfathrebu trwy gyfnewid lluniau. 

Mae cynlluniau’r cwricwlwm y mae disgyblion yn dylanwadu arnynt yn rheolaidd, yn adeiladu’n systematig ar wybodaeth, dealltwriaeth, medrau a diddordeb disgyblion.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn ymgysylltu’n dda yn eu gwersi, ac mae eu hymddygiad yn y dosbarth ac yn ystod adegau anstrwythuredig o’r dydd yn rhagorol. 

O ganlyniad, mae bron pob un o’r disgyblion hŷn yn ennill cymwysterau priodol mewn cyrsiau achrededig sy’n gweddu’n dda i’w galluoedd, eu hanghenion a’u diddordebau.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Mae Ysgol Gynradd Llanllechid wedi ei lleoli ar gyrion pentref Rachub ger tref Bethesda.  Fe’i cynhelir gan awdurdod lleol Gwynedd.  Mae 261 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr, gan gynnwys 31 o ddisgyblion oedran meithrin rhan-amser.

Cymraeg yw prif gyfrwng bywyd a gwaith yr ysgol.  Daw llawer o ddisgyblion o gartrefi Cymraeg.  Mae tua 11% ohonynt yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan 19% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, gan gynnwys ychydig iawn ohonynt sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol.

Diwylliant ac ethos

Ceir ethos cynhwysol, cefnogol a chyfeillgar yn Ysgol Llanllechid, ac fe gaiff disgyblion gyfle cyfartal i gymryd rhan yn ei holl weithgareddau.  Rhoddir pwyslais ar ddangos parch a chwrteisi at bawb, sy’n arwain at amgylchedd diogel sy’n meithrin gofal a goddefgarwch am bobl eraill.  Mae llais y disgyblion yn ganolog i’r holl brofiadau dysgu ar draws yr ysgol.

Gweithredu

Caiff cyfranogiad disgyblion a’r cyngor ysgol eu cydlynu gan aelod o’r uwch dîm arweinyddiaeth.  Mae’r cyngor ysgol yn cyfarfod bob wythnos i rannu syniadau a thrafod meysydd i’w gwella yn yr ysgol. 

Mae’r ysgol yn mynd ati i gynnwys disgyblion yn holl feysydd gwella’r ysgol ac mae’n ymgysylltu â nhw yn rheolaidd wrth arfarnu ansawdd y ddarpariaeth ar draws yr ysgol.  Er enghraifft, mae disgyblion wedi cymryd rhan mewn gweithio gyda’r cydlynydd addysg gorfforol i arfarnu ansawdd gwersi addysg gorfforol.  Fe wnaethant gynnal trafodaethau â’r cydlynydd, arsylwi gwersi ac adrodd yn ôl wrth y cydlynydd, yr athrawon a’r disgyblion.  Nododd disgyblion arfer ragorol mewn gwersi addysg gorfforol a rhai meysydd i’w gwella.  O ganlyniad i’r argymhellion a wnaed gan ddisgyblion, adolygodd yr ysgol ei pholisi a’i disgwyliadau ynghylch gwisg ysgol yn ystod gwersi addysg gorfforol. 

Mae aelodau o’r cyngor wedi cynnal ymgyrch lwyddiannus i wella arferion darllen eu cyd-ddisgyblion ar draws yr ysgol.  Datblygodd y cyngor ysgol holiadur i gael gwybod mwy am arferion darllen disgyblion.  Dadansoddodd y deilliannau yn ofalus a nododd gryfderau a meysydd i’w gwella yn narllen disgyblion.  Adroddodd yn ôl ar ei ganfyddiadau mewn gwasanaeth ysgol gyfan.  Adroddodd yn ôl hefyd a gwneud argymhellion ar gyfer gwelliannau i’r uwch dîm arweinyddiaeth a’r llywodraethwyr yn ystod cyfarfod tymhorol.  Gweithredodd uwch arweinwyr yn unol â’r canfyddiadau, er enghraifft i ddatblygu cysylltiadau agosach â’r llyfrgell leol i gefnogi darllen rhai disgyblion ar draws yr ysgol. 

Adroddodd y cyngor ysgol am ei ganfyddiadau wrth rieni a gofalwyr trwy lythyr i ennyn diddordeb rhieni i gefnogi’r ymgyrch i wella arferion darllen ar draws yr ysgol.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn deall pwysigrwydd darllen yn rheolaidd ac mae llawer ohonynt wedi ymuno â’r llyfrgell leol gyda chefnogaeth gan eu rhieni. 

Yn Ysgol Gynradd Llanllechid, mae disgyblion yn cyfrannu at y broses hunanarfarnu trwy arfarnu gwersi a meysydd cwricwlaidd, a helpu i greu polisïau.

Deilliannau

Mae bron pob un o’r disgyblion yn teimlo bod yr ysgol yn gwrando arnynt.  Mae disgyblion yn ymateb yn hyderus i’r cyfleoedd a gânt i ddylanwadu a gwneud penderfyniadau.

Mae aelodau o’r cyngor ysgol yn cydweithredu â staff, rhieni, eu cyfoedion a’r gymuned leol hefyd.  Fel aelodau o’r cyngor ysgol, maent yn ennill medrau personol, cymdeithasol a threfniadaethol.  Maent hefyd yn datblygu eu medrau personol a chymdeithasol trwy drafod materion sydd o bwys iddynt gydag ystod o randdeiliaid. 

Bernir bod lles yn yr ysgol yn rhagorol, ac mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn gwneud cynnydd da yn eu dysgu yn ystod eu cyfnod yn yr ysgol.  Maent yn datblygu eu medrau meddwl a dysgu annibynnol yn llwyddiannus.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Ysgol ddydd arbennig yw Ysgol Penmaes sy’n darparu addysg ar gyfer 110 o ddisgyblion rhwng 2 ac 19 oed.  Mae’r ysgol yn Aberhonddu ac fe’i cynhelir gan awdurdod lleol Powys. 

Mae’r ysgol yn darparu ar gyfer disgyblion sydd ag ystod eang o anawsterau dysgu.  Mae’r rhain yn cynnwys anawsterau dysgu difrifol, anhwylder y sbectrwm awtistig ac anawsterau dysgu dwys a lluosog.  Mae gan bob disgybl ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Nid oes unrhyw ddisgybl wedi cael ei ddatgymhwyso o’r Cwricwlwm Cenedlaethol. 

Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndiroedd ethnig lleiafrifol ac ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg fel eu mamiaith gartref.  Mae tua 31% o ddisgyblion yn cael prydau ysgol am ddim ac mae 10% yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol. 

Diwylliant ac ethos

Datganiad cenhadaeth yr ysgol yw ‘Gyda’i Gilydd, Mae Pawb yn Cyflawni Mwy’.  Mae’n hyrwyddo’r genhadaeth yn dda ac mae hyn yn gosod y safonau ar gyfer cynwysoldeb yn Ysgol Penmaes.  Ceir ethos hynod gefnogol a chadarnhaol ar draws yr ysgol, gyda ffocws cryf ar gydraddoldeb ac amrywiaeth.  Mae’r ysgol yn effeithiol o ran cael gwared ar rwystrau rhag dysgu a chyfranogi. 

Gweithredu

Mae Ysgol Penmaes yn canolbwyntio ar ddatblygu cyfleoedd cyfranogi amrywiol ar gyfer cymuned yr ysgol gyfan ac mae’n cydnabod bod hyn yn cael effaith gadarnhaol ar berthnasoedd ar draws yr ysgol.  Maent wedi datblygu strwythurau a chymorth i alluogi pob un o’r disgyblion i gyfrannu at daith yr ysgol i wella.

Yn Ysgol Penmaes, ceir llawer o wahanol ffyrdd i ddisgyblion gyfleu eu safbwyntiau a chymryd rhan mewn gwneud penderfyniadau.  Pan nodir bod cyfathrebu yn peri anhawster i unigolion neu grwpiau o ddisgyblion, mae’r ysgol yn datblygu strategaethau i wneud yn siŵr bod pob disgybl yn cael cyfle cyfartal i gymryd rhan a dylanwadu ar benderfyniadau.  O ganlyniad, mae staff yn datblygu dealltwriaeth well o anghenion a diddordebau eu disgyblion.  Mae disgyblion yn teimlo’n hyderus fod staff yn gwrando arnynt a bod eu safbwyntiau’n cael eu gwerthfawrogi.

Ceir cyngor ysgol effeithiol.  Caiff aelodau’r cyngor ysgol eu hethol gan eu cyfoedion ac maent yn ymgymryd â’u rolau yn frwdfrydig.  Mae gan y cyngor ysgol gyllideb i brynu adnoddau yn ystod y flwyddyn.  Mae hyn yn datblygu dealltwriaeth disgyblion o’r angen i flaenoriaethu a chyllidebu fel rhan o’u rôl fel aelodau o’r cyngor.  Mae’r cyngor ysgol yn trafod ystod eang o faterion fel amgylchedd yr ysgol, ansawdd ffreutur yr ysgol, profiadau dysgu a hunanarfarnu.  Fel rhan o’i gwaith, mae wedi creu prosbectws defnyddiol a hygyrch iawn ar gyfer darpar ddisgyblion.

Cyflwynodd yr uwch arweinwyr ddiwrnod hunanarfarnu ar gyfer disgyblion, staff a llywodraethwyr i wneud yn siŵr bod pob un o’r disgyblion yn cyfrannu at gyfeiriad strategol yr ysgol.  Yn ystod y diwrnod hunanarfarnu, mae staff ac arweinwyr yr ysgol yn gweithio gyda disgyblion i gael eu safbwyntiau ar bob agwedd ar yr ysgol, fel dysgu ac addysgu, ansawdd y gofal, adeiladau’r ysgol ac ansawdd yr amgylchedd dysgu awyr agored.  Mae’r ysgol wedi cyflwyno ystod o strategaethau i wneud yn siwr bod pob disgybl yn cyfrannu’n weithredol at y broses.  Mae disgyblion sy’n fwy abl yn arfarnu ansawdd y ddarpariaeth yn yr ysgol yn hyderus trwy ddefnyddio symbolau ac arwyddion.  Mae disgyblion eraill yn gweithio ochr yn ochr â staff i rannu eu safbwyntiau. 

Mae aelodau o’r corff llywodraethol yn mynychu’r diwrnod hunanarfarnu ac yn ennill dealltwriaeth helaeth o safbwyntiau’r disgyblion ar ddarpariaeth a meysydd i’w datblygu.  Mae’r pennaeth yn casglu’r wybodaeth ac mae’n llywio cynllun datblygu’r ysgol.  Er enghraifft, nododd disgyblion eu bod yn mwynhau’r cyfle i ddysgu yn yr awyr agored a bod arnynt eisiau cael mwy o gyfleoedd i wneud hynny’n rheolaidd.  O ganlyniad, buddsoddodd yr ysgol mewn detholiad o offer awyr agored a gwnaeth welliannau i’r amgylchedd dysgu yn yr awyr agored i ddisgyblion fwynhau eu gwersi yno, lle bo’n briodol.

Mae’r diwrnod hunanarfarnu yn gwneud yn siwr bod pob un o’r disgyblion, y staff a’r llywodraethwyr yn cael cyfle i weithio gyda’i gilydd i nodi cryfderau’r ysgol, meysydd y mae angen eu gwella a blaenoriaethau ar gyfer cynllun datblygu’r ysgol.  

Deilliannau

Yn Ysgol Penmaes, ceir perthnasoedd cryf rhwng staff a disgyblion a rhwng y disgyblion.  Ceir synnwyr clir o ymddiriedaeth ac empathi ar y ddwy ochr am bob aelod o gymuned yr ysgol.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn datblygu dealltwriaeth drylwyr o anghenion a dewisiadau eu cyfoedion.  Adlewyrchir hyn yn y penderfyniadau a wna disgyblion fel rhan o’r cyngor ysgol a’r grwpiau cyfranogi. 

Mae bron pob un o’r disgyblion yn teimlo bod yr ysgol yn gwrando arnynt a bod eu safbwyntiau a’u barn yn cael eu gwerthfawrogi.  Mae ganddynt agwedd gadarnhaol tuag at eu dysgu a’r ysgol.  O ganlyniad, caiff effaith gadarnhaol ar safonau ar draws yr ysgol.  Mae ymddygiad bron pob disgybl, mewn gwersi ac yn ystod y diwrnod ysgol, yn eithriadol o dda.  Ni fu unrhyw waharddiadau parhaol o’r ysgol ers nifer o flynyddoedd ac mae nifer y gwaharddiadau cyfnod penodol yn eithriadol o isel.  O ganlyniad, gydag ychydig iawn o eithriadau, mae disgyblion yn gwneud cynnydd da dros gyfnod. 

Mae disgyblion yn ennill ystod eang o achrediad cydnabyddedig ar ddiwedd cyfnod allweddol 4.  Llwyddodd pob disgybl a oedd wedi cofrestru ar gynllun gwobr Dug Caeredin i gyflawni’r lefel efydd ac arian a llwyddodd bron pob un ohonynt i ennill y wobr aur.  Mae hyn yn gyflawniad sylweddol. 

Mae nifer yr ymadawyr nad ydynt yn ymgysylltu ag addysg, cyflogaeth na hyfforddiant wedi bod yn gyson isel am nifer o flynyddoedd.

Mae’r ysgol yn cynnwys disgyblion yn rheolaidd mewn trafodaeth am eu dysgu eu hunain.  Mae hyn yn datblygu medrau gwrando a chyfathrebu disgyblion yn llwyddiannus.  Mae disgyblion hefyd yn gwella eu dealltwriaeth o effaith eu penderfyniadau ar ddisgyblion a phobl eraill yng nghymuned yr ysgol.  Er enghraifft, nododd aelodau o’r cyngor ysgol fod angen gwella cyfathrebu ymhellach rhyngddyn nhw eu hunain a phoblogaeth ehangach y disgyblion a rhoddwyd cynllun gweithredu ar waith i fynd i’r afael â’r mater hwn.  Mae arweinwyr yr ysgol, y llywodraethwyr ac aelodau o’r cyngor ysgol yn monitro’r cynllun yn rheolaidd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Ysgol uwchradd ar gyfer disgyblion rhwng 11 ac 16 oed yw Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed ar ochr ddwyreiniol Abertawe, gyda 644 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Mae tua 40% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17.1%. 

Mae gan ryw 39% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig, sy’n uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 25%.  Mae gan ryw 5% o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig, sydd ddwywaith yn fwy na’r cyfartaledd cenedlaethol ar gyfer Cymru gyfan.  Mae gan yr ysgol gyfleuster addysgu arbenigol yr awdurdod lleol ar gyfer disgyblion sydd ag anawsterau dysgu cymedrol ac fe gaiff y disgyblion hyn eu cynnwys ar gofrestr yr ysgol.

Diwylliant ac ethos

Mae’r pennaeth yn dangos ymrwymiad grymus i ddatblygu’r ysgol fel cymuned ddysgu ragorol ac mae ei harweinyddiaeth yn gyrru llwyddiant yr ysgol.  Mae ei harweinyddiaeth gref ac ymroddedig wedi arwain at welliannau cynaledig ym mherfformiad a lles disgyblion. 

Mae gan yr ysgol ethos eithriadol o ofalgar a chynhwysol sy’n seiliedig ar barch ar y ddwy ochr, a pherthnasoedd cryf rhwng disgyblion, staff a’r gymuned.  Caiff arwyddair yr ysgol, ‘Os ydych yn credu, gallwch gyflawni’, ei blethu ym mhob agwedd ar waith yr ysgol, ac adlewyrchir hyn yn y disgwyliadau uchel a’r agwedd ofalgar a ddangosir gan staff.  Mae lefel uchel yr ymddiriedaeth a’r parch rhwng staff a disgyblion yn hyrwyddo dysgu’r disgyblion a’u datblygiad cymdeithasol, ac mae’n nodwedd gadarnhaol o fywyd yr ysgol.  Caiff rôl disgyblion mewn dylanwadu ar wneud penderfyniadau ei hymgorffori’n dda ar draws yr ysgol ac mae’n flaenoriaeth a rennir gan arweinwyr, staff a disgyblion.

Gweithredu

Mae’r ysgol wedi datblygu ystod eang o strategaethau i gynnwys disgyblion mewn gwneud penderfyniadau sy’n effeithio’n uniongyrchol ar eu profiadau dysgu a’u lles.

Mae’r ysgol wedi penodi aelod o staff sy’n gyfrifol am gydlynu llais y disgybl ar draws yr ysgol.  Mae’r aelod hwnnw yn gyfrifol am wneud yn siŵr bod cyfathrebu effeithiol rhwng y grwpiau cyfranogi, yr uwch dîm arweinyddiaeth a’r corff llywodraethol.

Nodwedd gref yn yr ysgol yw cyflwyno ‘arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion’.  Maent yn cyfarfod ag athrawon i arfarnu rhaglenni astudio, ac yn gwneud penderfyniadau am eu dysgu a’r dewis o strategaethau a gweithgareddau cyfoethogi sy’n ategu llwyddiant.  

Mae llais y disgybl yn ganolog i waith y gyfadran ddyniaethau yn yr ysgol.  Mae gan y gyfadran arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion a benodwyd yn llwyddiannus yn dilyn proses gyfweld drylwyr.  Maent yn cyfarfod â staff y gyfadran bob hanner tymor i adrodd yn ôl ar faterion yn ymwneud â’r cwricwlwm, addysgu a dysgu.  Maent hefyd yn cyfrannu at ddatblygu cynlluniau gwaith ac yn dylanwadu ar destunau astudio yn y gyfadran.  Er enghraifft, cyflwynodd y gyfadran uned prosiectau annibynnol yn dilyn adborth gan yr arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion.

Mae’r gyfadran wedi rhannu’r arfer hon ar draws yr ysgol a gydag ysgolion lleol eraill trwy hyfforddiant mewn swydd ysgol gyfan.  Mae’r gyfadran hefyd yn cynnig hyfforddiant ar gyfer staff y gyfadran a disgyblion cyn iddynt ymgymryd â’u rôl fel arweinwyr cwricwlwm.

Yn yr adran addysg gorfforol, caiff arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion eu penodi o blith capteiniaid tai, unigolion a benodwyd gan y disgyblion a ‘disgyblion ymdrechgar’ (y rheiny sy’n dangos ymroddiad eithriadol yn y pwnc).  Mae arweinwyr y cwricwlwm yn dylanwadu ar opsiynau’r cwricwlwm a chyfleoedd allgyrsiol yn y pwnc.  Er enghraifft, mae’r adran wedi ymestyn y ddarpariaeth ddawns yn dilyn adborth gan ddisgyblion. 

Mae disgyblion o Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed yn cyfrannu’n rheolaidd at fforymau ymgynghori awdurdodau lleol i lywio blaenoriaethau cyllideb ac opsiynau’r cwricwlwm ar gyfer disgyblion rhwng 14 ac 19 oed. 

Deilliannau

Mae bron pob un o’r disgyblion yn teimlo bod yr ysgol yn gwrando arnynt.  Mae gan bron bob un o’r disgyblion synnwyr eithriadol o berthyn i gymuned yr ysgol, a lefel uchel o ymwybyddiaeth o’u lles eu hunain ac effaith eu hymddygiad ar bobl eraill.  Mae disgyblion yn gwerthfawrogi’r cyfleoedd i ddylanwadu ar ddewis a darpariaeth ac maent yn mynd ati i ymgymryd ag ystod eang y cyfleoedd a gynigir yn yr ysgol. 

O ganlyniad, bu effaith gadarnhaol iawn ar safonau ar draws yr ysgol.  Dros y tair blynedd ddiwethaf, bu tuedd gref o welliant mewn presenoldeb a gostyngiad cyffredinol yng nghyfradd y gwaharddiadau cyfnod penodol. 

Mae presenoldeb, ymddygiad ac ymgysylltiad gwell â dysgu wedi cyfrannu’n sylweddol at duedd gref o welliant ym mhob un o’r dangosyddion perfformiad yng nghyfnod allweddol 3 a chyfnod allweddol 4 dros y tair blynedd ddiwethaf.

Ers cyflwyno’r arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion, mae llawer o gyfadrannau, er enghraifft yn y dyniaethau ac mewn addysg gorfforol, wedi gweld cynnydd yn nifer y disgyblion ar gyfer cyrsiau TGAU ar ddiwedd cyfnod allweddol 3. 

Am y tair blynedd ddiwethaf, ni adawodd yr un disgybl yr ysgol heb gymhwyster cydnabyddedig.  Ar ddiwedd Blwyddyn 11, mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn aros mewn addysg amser llawn.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Llandrillo Yn Rhos wedi’i lleoli yn nhref glan môr Llandrillo yn Rhos, yn sir Conwy.  Ar hyn o bryd, mae 414 o ddisgyblion amser llawn a 60 o ddisgyblion rhan-amser, rhwng tair ac un ar ddeg oed, ar y gofrestr.  Daw’r rhan fwyaf o ddisgyblion o’r ardal gyfagos.  Daw bron pob un o’i disgyblion o gefndir Saesneg ei iaith.  Ar hyn o bryd, mae gan 16% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol ac mae oddeutu 16% yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. 

Mae 15 o athrawon amser llawn a 5 athro rhan-amser yn yr ysgol, gydag 16 o staff cymorth amser llawn a 9 rhan-amser.  Yn ogystal, mae gan yr ysgol Swyddog Cyswllt â Theuluoedd amser llawn, rheolwr anawsterau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiad ac Arweinydd Ysgol Goedwig.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Arwyddair yr ysgol yw ‘Together Everyone Achieves More’ ac mae’n ymdrechu i’w hybu’n llwyddiannus ym mhob agwedd ar fywyd yr ysgol.

Mae’r ysgol wedi datblygu ethos o ofal, cynwysoldeb a pharch tuag at bawb.  Mae’r amgylchedd yn gynnes a chroesawgar ac mae’n cynnwys stiwdio gelf, canolfan dysgu cymunedol ac ystafell ddosbarth awyr agored yr Ysgol Goedwig.  Ariannodd yr ysgol ystafell ddosbarth awyr agored yr Ysgol Goedwig trwy grant gan y Fferm Wynt.  Mae’n cynnwys pydew tân, ardal eistedd, gwesty chwilod a phwll.  Trwy ei defnyddio’n effeithiol, mae disgyblion yn elwa o ddysgu am eu hamgylchedd a dysgu medrau bywyd pwysig yn yr awyr agored.  Mae’r ardal yn darparu ar gyfer disgyblion y Cyfnod Sylfaen a chyfnod allweddol 2.  Mae gwaith disgyblion i’w weld o gwmpas yr ysgol ac mae o ansawdd uchel.  Mae gan yr ysgol sied gelf ddynodedig ac athro celf arbenigol sy’n cynllunio a chyflwyno gwersi yn gysylltiedig â phwnc y dosbarth fel rhan annatod o’r cwricwlwm.  Ar hyn o bryd, yr athro hwn sy’n arwain y fenter ‘ysgol greadigol arweiniol’.  Mae llawer o ddisgyblion yng nghyfnod allweddol 2 yn mwynhau’r sesiynau celf wythnosol yn fawr.  Mae’r ysgol o’r farn bod ansawdd y gwaith celf sy’n cael ei gynhyrchu gan ddisgyblion o safon uchel iawn.  Mae’r ysgol yn datgan ei bod yn hybu ac yn cefnogi’r defnydd ar dechnoleg gwybodaeth a chyfathrebu (TGCh) yn y Cyfnod Sylfaen ac yng nghyfnod allweddol 2 o fewn yr ysgol ac ar draws yr awdurdod lleol yn effeithiol iawn.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn ystod y tair blynedd diwethaf, nod yr ysgol fu gwella lles a safonau cyrhaeddiad disgyblion.  Mae wedi gwneud hyn trwy ymdrechu i wella cysylltiad rhieni â’r ysgol.  Mae wedi datblygu amrywiaeth o fentrau ar y cyd â disgyblion, rhieni, ysgolion uwchradd y mae’n bwydo, a’r gymuned.  Mae aelodau staff yn arwain mentrau i ddatblygu lles disgyblion, trwy weithio ar lefelau amrywiol o fewn yr ysgol.  Mae staff yn defnyddio amgylchedd dysgu’r ysgol yn rhan o raglen dreigl ac yn trefnu amserlen ar ei gyfer er mwyn galluogi pob disgybl i ddatblygu medrau cymdeithasol, meddwl a datrys problemau, yn yr awyr agored.  Mae cynorthwywyr addysgu lefel uwch yr ysgol yn cynllunio ac yn cyflwyno darpariaeth medrau cymdeithasol ac ysgol goedwig yr ysgol, ac mae’r athro dosbarth yn cefnogi datblygiad medrau datrys problemau disgyblion.
Mae gan yr ysgol ganolfan gymunedol â swyddog cyswllt teuluol amser llawn sy’n cynnig amrywiaeth eang o raglenni cymorth.  Mae’r rhain yn ychwanegu at les pob disgybl yn sylweddol.  Mae’r rhaglenni hyn yn cynnwys:

• ‘Fast Forward’ (rhaglen bontio)
• ‘Boost’ (meithrin hyder)
• ‘Together Time’ (sesiynau i rieni a phlant yn y Cyfnod Sylfaen)
• ‘Animate Learning’ (sesiynau i rieni a phlant yng nghyfnod allweddol 2)
• Wythnosau dysgu ynghyd
• Grwpiau anogaeth
• Meysydd cyfrifoldeb ar gyfer disgyblion
• Grwpiau trafod
• Cyfarfodydd gosod targedau ar gyfer pob unigolyn (mentora cadarnhaol i ddisgyblion ym Mlynyddoedd 1 i 6)
• Datblygu’r ardaloedd awyr agored

Mae gan lawer o ddisgyblion gyfrifoldebau sylweddol y maent yn eu cyflawni’n aeddfed.  Mae’r rhain yn cynnwys ceidwaid gwyrdd, ninjas celf, dewiniaid digidol ac aelodau o’r cyngor ysgol.  Mae’r holl grwpiau hyn yn gwneud cyfraniad gwerthfawr at yr ysgol a bywyd yr ysgol.  Mae aelodau’r cyngor ysgol yn hynod effeithiol ac yn hybu lles disgyblion yn yr ysgol yn gyson.  Mae dewiniaid digidol yn cefnogi datblygiad TGCh ar draws yr ysgol ac yn ystod sesiynau hyfforddi i athrawon a staff o ysgolion eraill.  Dywed yr ysgol fod safonau disgyblion wrth ddefnyddio TGCh yn rhagorol.

Bob tymor, mae pob disgybl o Flwyddyn 1 i Flwyddyn 6 yn cael cyfle i gwrdd â’i athro dosbarth yn unigol, i osod ac adolygu ei dargedau rhifedd a llythrennedd.  Mae disgyblion yn gwybod beth yw eu camau dysgu nesaf ac mae ganddynt lawer o symbyliad i gyflawni eu nodau eu hunain.

Mae’r amgylchedd dysgu awyr agored a datblygiad medrau cymdeithasol yn hybu datblygiad llawer o fedrau, gan gynnwys rhifedd a llythrennedd, yn weithgar ac maent yn cael effaith gadarnhaol ar gyrhaeddiad a chyflawniad plant.  Mae’r amgylchedd yn ysgogol ac yn ddeniadol, ac mae disgyblion yn teimlo’n hapus ac yn ddiogel i ddysgu ynddo.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r ysgol yn datgan:

• Bod disgyblion a rhieni wedi sôn am fwy o hyder yn ystod y pontio o’r cyfnod cyn-ysgol i’r Feithrinfa, o Flwyddyn 2 i Flwyddyn 3, ac o Flwyddyn 6 i Flwyddyn 7
• Mae’r ysgol o’r farn bod y ffordd y mae rhieni’n ymgysylltu â hi yn rhagorol, gyda 96% o rieni’n mynychu Wythnosau Dysgu Ynghyd yr ysgol, pan fydd rhieni a disgyblion yn gweithio gyda’i gilydd yn y dosbarth
• Mae’r holl ddisgyblion sydd wedi manteisio ar y ddarpariaeth anogaeth wedi gwneud gwelliannau da iawn yn eu medrau cymdeithasol ac emosiynol
• Mae’r holl ddisgyblion yng nghyfnod allweddol 2 hefyd yn gwneud cynnydd mewn asesiadau cenedlaethol, ac roedd 80% o ddisgyblion wedi cyflawni Deilliant 6 mewn Datblygiad Personol a Chymdeithasol ar ddiwedd y Cyfnod Sylfaen
• Mae rhieni disgyblion sy’n derbyn darpariaeth anogaeth yn ymwneud yn fwy effeithiol â dysgu eu plant ac maent yn teimlo’n fwy cadarnhaol am eu galluoedd magu plant eu hunain
• Dywed athrawon ar draws cyfnod allweddol 2 a’r Cyfnod Sylfaen fod ymddygiad disgyblion wedi gwella a’u bod yn talu sylw’n well yn ystod pob gwers

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi cefnogi llawer o ysgolion ym mhob agwedd ar les.  Mae wedi rhannu ei llwyddiant trwy gyfarfodydd penaethiaid, cyfarfodydd consortia, hyfforddiant TGCh a digwyddiadau hyfforddiant. 

Mae’r ysgol yn croesawu ymweliadau gan ysgolion eraill sy’n awyddus i ddatblygu eu lleoliadau ac mae’n helpu i roi mentrau ar waith trwy ei rôl fel Ysgol Arloesi/Cyd-arweiniol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth gyd-destunol gryno am y darparwr/partneriaeth:

Coleg addysg bellach sydd â thua 2,600 o ddysgwyr amser llawn yw Coleg Penybont.  Mae’n cyflogi tua 600 o staff.  O ran dysgwyr amser llawn, y coleg yw un o’r colegau addysg bellach lleiaf yng Nghymru.

Cyd-destun a chefndir i arfer ragorol/sy’n arwain y sector:

Mae’r coleg yn gwasanaethu rhanbarth sydd â lleiniau o ddifreintedd cymdeithasol uchel.  Mae 11 o’r 85 o ardaloedd ym Mhen-y-bont ar Ogwr ymhlith y 10% mwyaf difreintiedig yng Nghymru, ac mae canran poblogaeth y sir dros 16 oed sydd ag afiechyd meddwl crybwylledig yn uwch na’r cyfartaledd ar gyfer Cymru.  Mae cyfraddau anweithgarwch economaidd yn uchel ac uwchlaw cyfartaledd Cymru.

Mae gan lawer o ddysgwyr fedrau sylfaenol gwael wrth iddynt ymuno â’r coleg, ac mae 92% ohonynt ar Lefel 1 neu’n is ar gyfer rhifedd, a 71% ar Lefel 1 neu’n is ar gyfer llythrennedd.  Yn 2015-2016, datganodd dros hanner y dysgwyr amser llawn fod ganddynt angen dysgu ychwanegol wrth ymrestru yn y coleg. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch a nodwyd yn arfer ragorol/sy’n arwain y sector?

I fodloni anghenion yr heriau y mae llawer o ddysgwyr yn eu hwynebu, mae’r coleg wedi buddsoddi mewn nifer o rolau i gynorthwyo dysgwyr mewn ffordd fwy cyfannol, gan gynnwys swyddogion lles, hyfforddwyr dysgu a hyfforddwyr medrau.  Mae’r staff allweddol hyn yn ffurfio tîm lles a chymorth sy’n gysylltiedig â meysydd y cwricwlwm ac yn cynorthwyo dysgwyr ym mhob agwedd ar eu dysgu a’u lles.  Maent yn darparu cyngor ac arweiniad priodol, neu’n cyfeirio dysgwyr ato, ar ystod o faterion fel cwnsela, clinigau cymunedol a materion diogelu, yn ogystal â chynorthwyo cynnydd dysgwyr.  Yn ogystal, maent yn monitro ac yn cynorthwyo presenoldeb myfyrwyr, mewn partneriaeth â thimau’r cwricwlwm.  Mae’r tîm lles a chymorth yn sicrhau y caiff cymorth ei gynnig i ddysgwyr cyn gynted â phosibl. 

Yn ogystal â staff cymorth, mae gan y coleg ystod gynhwysfawr o adnoddau i helpu dysgwyr.  Mae’r gwasanaethau arbenigol sydd ar gael i bob dysgwr yn cynnwys sgrinio ar gyfer dyslecsia, sgrinio ar gyfer syndrom Irlen, dehonglwyr iaith arwyddion, gwasanaethau ar gyfer nam ar y golwg a dallineb, yn ogystal â lwfans i fyfyrwyr anabl a gwasanaeth asesu.  Mae ystod eang o dechnoleg gynorthwyol ar gael hefyd, fel dyfeisiau chwyddo, dictaffonau, cymhorthion sillafu, cymhorthion cyfathrebu, dyfeisiau mewnbwn arbenigol a meddalwedd cymorth llythrennedd.  Caiff y gwasanaethau hyn eu cynnig er mwyn sicrhau bod pob myfyriwr yn gwneud cynnydd addas ac yn cael cyfle i wireddu ei (l)lawn botensial wrth ddysgu.  

Mae’r coleg wedi meithrin cysylltiadau buddiol â llawer o asiantaethau allanol hefyd er mwyn sicrhau bod y gyfran gynyddol o fyfyrwyr â phroblemau iechyd meddwl yn cael y cymorth gorau; er enghraifft, mae ARC (Cynorthwyo Adferiad yn y Gymuned) yn cynnal clinigau cymorth rheolaidd yn y coleg, tra darperir cymorth arall gan grwpiau fel y Samariaid, Oedolion Ifanc sy’n Gofalu ac asiantaeth cymorth tai Llamau.    Mae gan y coleg gysylltiadau rhagorol â sefydliadau i helpu’r rhai sydd wedi dioddef trais yn y cartref hefyd.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Dros y tair blynedd diwethaf, mae canlyniadau wedi gwella’n gyson, er gwaethaf mannau cychwyn cymharol isel llawer o ddysgwyr y coleg.  Yn ystod yr amser hwn, mae cyfradd y dysgwyr sy’n cwblhau eu cymhwysterau’n llwyddiannus wedi cynyddu o 77% i 85%.  Mae’r duedd hon ar i fyny yn gyson ar draws bron pob maes dysgu.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol gyfun 11-16 oed yn Abertawe yw Ysgol Gyfun Pontarddulais.  Mae 780 o ddisgyblion ar y gofrestr, ac mae’r ysgol bron â bod yn llawn.  Mae’r ysgol wedi ei lleoli ym mhentref Pontarddulais.  Mae ganddi bum ysgol gynradd bartner yn y dalgylch.  Mae tua 7% o’r disgyblion yn byw yn yr 20% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Mae 13% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. 

Ar hyn o bryd, mae Ysgol Gyfun Pontarddulais yn ysgol Arloesi’r Cwricwlwm ac yn ysgol Arloesi  Creadigol.  Mae hyn yn golygu bod yr ysgol yn cydweithio â Llywodraeth Cymru ac ysgolion eraill i ddatblygu ac arbrofi â chwricwlwm newydd i Gymru.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol yn cydnabod bod arweinyddiaeth ganol o ansawdd uchel yn ffactor pwysig mewn gwella’r ysgol a chodi safonau.  Dros y tair blynedd diwethaf, bu’r ysgol yn llwyddiannus o ran meithrin diwylliant dysgu proffesiynol ymhlith cydweithwyr. 

Sefydlodd y pennaeth raglen datblygu proffesiynol o’r enw’r Rhaglen Darpar Arweinwyr (‘Aspiring Leaders Programme’) i rymuso athrawon ac arweinwyr canol i roi newid ysgol gyfan ar waith, gan  ddatblygu’n broffesiynol ar yr un pryd.  Nod y rhaglen oedd datblygu medrau’r holl athrawon a staff yn yr ysgol, wrth adeiladu system gynaliadwy ar gyfer gwella’r ysgol.  

Mae’r rhaglen datblygu proffesiynol wedi dod yn ddull hynod lwyddiannus o greu diwylliant dysgu ymhlith cydweithwyr, sy’n rhoi cyfle i staff allweddol arwain ar flaenoriaethau datblygu ysgol gyfan.  O ganlyniad, mae llawer o staff ar bob lefel yn cyfrannu’n sylweddol tuag at arweinyddiaeth yr ysgol.  Mae wedi arwain at deimlad o gydlyniad a chydweithio sydd wrth wraidd gwella deilliannau i ddisgyblion. 

Mae cynllunio olyniaeth yn dra datblygedig ac yn rhan lwyddiannus o waith yr ysgol.  Mae’r cymorth ymarferol a’r cyfleoedd sy’n cael eu darparu yn golygu bod gan gydweithwyr tra medrus yr hyder i ysgwyddo cyfrifoldebau mwy heriol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector

Mae’r Rhaglen Darpar Arweinwyr yn darparu strwythur i athrawon ganolbwyntio ar wella agweddau ar waith yr ysgol, gyda’r nod o wella perfformiad disgyblion yn y pen draw.

Mae tri phrif faes o ddatblygiad proffesiynol ar gyfer staff:

Mae staff yn cael cyfle i ymgymryd â rôl arweiniol mewn datblygu’r ysgol gyfan.

Mae arweinwyr canol a darpar arweinwyr canol yn cael cyfle i arwain agwedd ar wella’r ysgol gyfan sydd wedi’i nodi’n glir.  Caiff hyfforddiant ei ddarparu gan aelod o’r uwch dîm arweinyddiaeth ar sut i greu Cynllun Datblygu Ysgol ar gyfer yr ysgol gyfan.  Maent yn llunio ac yn cytuno ar strategaethau penodol i fynd i’r afael â blaenoriaethau allweddol ar gyfer y flwyddyn.  Mae’r dull cydlynol a cholegol hwn yn sicrhau y caiff y Cynllun Datblygu Ysgol ei groesawu’n llawn gan arweinwyr canol, sy’n sbarduno gwelliant ar bob lefel yn yr ysgol.  O ganlyniad, mae athrawon yn ennill dealltwriaeth well o nodau strategol yr ysgol a sut mae eu hadran a’u rôl yn cyfrannu at ddeilliannau.

Mae staff yn cael y cyfrifoldeb am gynnal gweithgor ar gyfer eu cydweithwyr, sy’n cynorthwyo ac yn lansio datblygu’r ysgol gyfan.

Mae pob gweithgor yn cael ei arwain gan ddau arweinydd canol neu ddarpar arweinwyr, sy’n defnyddio’r profiad hwn fel rhan o’u Rhaglen Darpar Arweinwyr.  Mae’r arweinwyr canol yn ymchwilio i’r wybodaeth gefndir ar gyfer eu gweithgor.  Maent yn cydweithio â’r arweinydd canol sy’n bartner iddynt i benderfynu ar gyfeiriad eu gweithgor.  Yna, maent yn arwain eu gweithgor drwy gyfres o bum sesiwn datblygiadol.  Mae hyn yn arwain at lansiad gan y gweithgor i’r ysgol gyfan, yn ogystal â chyflwyniad i’r Corff Llywodraethol.  Yna, disgwylir i’r ysgol fabwysiadu argymhellion y gweithgor yn eu harfer addysgu a dysgu.  Mae enghreifftiau’n cynnwys datblygu’r broses arfarnu gwersi, sy’n gyson iawn erbyn hyn, gwella addysgu a dysgu drwy ddatblygu holi lefel uchel, ac arwain strategaethau i wella addysgu llythrennedd a rhifedd ar draws yr ysgol.

Caiff arweinwyr canol eu cynnwys mewn rhaglen hunanarfarnu strwythuredig rhwng ysgolion.

Trwy gymryd rhan mewn hunanarfarnu ar y cyd, mae cydweithwyr wedi rhannu gwybodaeth ac arbenigedd proffesiynol gydag arweinwyr canol o ddwy ysgol arall.  Mae’r medrau a ddatblygwyd trwy’r adolygiadau adrannol hyn rhwng ysgolion wedi rhoi cymhelliad a hunanhyder i gydweithwyr fel arweinwyr dysgu yn Ysgol Gyfun Pontarddulais.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae diwylliant dysgu rhagorol yn yr ysgol.  Mae arweinwyr canol yn arloesol iawn yn eu gwaith, ac yn cynorthwyo i ddatblygu prosesau ysgol gyfan a datblygiadau mewn addysgu a dysgu yn dda iawn.  Mae hyn yn golygu bod addysgu a dysgu yn gryfder amlwg yn yr ysgol.  

Oherwydd datblygiadau a ysgogwyd gan arweinwyr canol, mae gan bron bob aelod o staff ddealltwriaeth fanwl o’r prosesau hunanarfarnu sy’n ategu addysgu a dysgu rhagorol.  Mae’r holl wersi a arsylwyd yn dda ac yn rhagorol.  Mae hyn yn cyfrannu’n sylweddol at ddeilliannau rhagorol i ddisgyblion.

Bu perthynas waith ragorol, lefelau uchel o ymddiriedaeth, a chyfathrebu hynod effeithiol rhwng arweinwyr canol a’u haelod cyswllt o’r tîm penaethiaid yn ffactorau sylweddol mewn sicrhau cysondeb a chodi safonau.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?  

Mae ysgolion ledled Cymru wedi ymweld ag Ysgol Gyfun Pontarddulais i rannu gwaith yr ysgol.  Yn ogystal, mae cydweithwyr wedi rhoi cyflwyniadau mewn digwyddiadau iNet, yn ogystal â digwyddiadau a drefnwyd gan ranbarth ERW.  Cynorthwywyd cydweithwyr sy’n addysgu mewn ysgolion ‘Her Cymru’ yn agos gan staff o Ysgol Gyfun Pontarddulais mewn sawl agwedd ar eu gwaith. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

 

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol arbennig gydaddysgol a gynhelir gan awdurdod lleol yw Ysgol Plas Brondyffryn ar gyfer disgyblion ag anhwylder y sbectrwm awtistig (ASA) ac anawsterau dysgu cysylltiedig o 3 i 19 oed.  Mae ganddi gyfleuster preswyl 38 wythnos, sy’n agored o ddydd Llun i ddydd Gwener.  Mae mwyafrif y plant a’r bobl ifanc yn fechgyn, o ganlyniad i nifer uwch yr achosion o awtistiaeth mewn bechgyn.  O ganlyniad i natur y disgyblion, mae’r ysgol yn defnyddio dulliau eraill o gyfathrebu fel system gyfathrebu cyfnewid lluniau, Makaton a chymhorthion cyfathrebu.  Mae’r ysgol wedi ei lleoli ar bedwar safle gwahanol ac yn ymdrechu i gynnal ethos ysgol gyfan ar draws pob safle.

Cyd-destun a chefndir i arfer sy’n arwain y sector

Mae anghenion amrywiol iawn y disgyblion yn galw am edrych yn gyfannol ar y cymorth sydd ei angen arnynt er mwyn cyflawni eu llawn botensial.  Mae’r ysgol yn dilyn strategaeth weithredol a chynhwysol i ymgysylltu â’r holl randdeiliaid o amgylch y dysgwyr.  Mae’r ymgysylltu hwn yn cynnwys cyflwyno arbenigedd cydweithwyr proffesiynol ac asiantaethau tra’n mynd allan i’r gymuned o rieni a gweithwyr proffesiynol ar yr un pryd i gynnig cymorth, arweiniad a hyfforddiant.  Mae’r strategaeth hon yn cynnwys pedair elfen, a ddatblygwyd dros y saith mlynedd ddiwethaf, ac y cyfeirir ati nawr fel  Gweithio Gyda’n Gilydd:

  • Gweithio gyda’n gilydd yn yr ysgol

  • Gweithio gyda theuluoedd

  • Gweithio gydag ysgolion eraill

  • Gweithio gydag asiantaethau eraill

Bydd yr astudiaeth achos hon yn canolbwyntio ar waith Ysgol Plas Brondyffryn gyda theuluoedd ac ysgolion eraill.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Gweithio gyda theuluoedd

Mae’r ysgol yn gweithio’n galed i gynnal cysylltiadau cyfathrebu rhagorol â rhieni a gofalwyr.  Mae hyn yn bwysig iawn gan fod y rhan fwyaf o ddisgyblion yn byw yn eithaf pell o’r ysgol, ac mae llawer ohonynt yn preswylio yn ei darpariaeth breswyl.  Mae dulliau cyfathrebu’n cynnwys dyddiaduron dyddiol, galwadau ffôn, nosweithiau rhieni ac adolygiadau blynyddol.  Yn ychwanegol i hyn, mae’r ysgol yn darparu hyfforddiant ar gyfer rhieni ym mhob agwedd ar y materion y gallai rhieni disgyblion ag anhwylder y sbectrwm awtistig eu hwynebu.  Mae’r ysgol yn cynnal boreau coffi, wedi eu staffio gan athrawon, staff cymorth ymddygiad a staff therapi lleferydd ac iaith.  Mae’r ysgol hefyd yn darparu siaradwyr arbenigol ar bynciau y mae rhieni a gofalwyr yn gofyn amdanynt.

Gweithio gydag ysgolion eraill

Nod yr ysgol yn y rhaglen Gweithio gydag Ysgolion yw rhannu arbenigedd wrth weithio gyda disgyblion ag anhwylder y sbectrwm awtistig ac felly codi lefel yr arbenigedd ynglŷn â chynorthwyo disgyblion ag anhwylder y sbectrwm awtistig ym mhob ysgol.  Mae’r ysgol yn cynnig dwy lefel o gymorth allymestyn, gan ddefnyddio athrawon a chynorthwywyr addysgu a staff UDA profiadol.  Mae clinig galw i mewn wythnosol a gynhelir yn yr ysgol am ddim i’r holl weithwyr addysgu proffesiynol yn y sir.  Mae’r ysgol wedi datblygu llyfrgell eang o lenyddiaeth, DVDau ac offer synhwyraidd, sy’n gallu cael eu benthyca gan unrhyw ysgol yn y sir.  Mae’r ysgol yn cefnogi datblygiad proffesiynol ei staff ei hun a staff ysgolion eraill trwy annog staff Ysgol Plas Brondyffryn i ymweld â darparwyr addysg arbenigol eraill a thrwy groesawu gweithwyr proffesiynol gwadd o ysgolion eraill er mwyn gallu rhannu arfer dda.  Mae’r ysgol yn gweithio mewn partneriaeth â’r prifysgolion rhanbarthol i ddarparu lleoliadau ar gyfer israddedigion ac ôl-raddedigion ym maes addysg ar gyfer anghenion dysgu ychwanegol (ADY) ac anhwylder y sbectrwm awtistig yn benodol.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Dywed rhieni a gofalwyr eu bod yn teimlo’n fwy abl i gynorthwyo eu plant yn effeithiol ac maent yn teimlo’n fwy hyderus wrth gyflawni’r heriau sy’n eu hwynebu.  Maent yn gweld y cynnydd a wna eu plant pan fyddant yn cymhwyso’r hyn y maent wedi ei ddysgu, ac mae’r llwyddiant hwn yn creu teimlad cadarnhaol ynglŷn â’u medrau a’u cynnydd eu hunain.  Gellir gweld tystiolaeth o hyn trwy lwybrau adborth amrywiol, gan gynnwys holiaduron i rieni, adborth mewn boreau coffi ac arfarniadau hyfforddiant.

Trwy weithio gydag ysgolion eraill, mae’r tîm allymestyn a’r arbenigedd y maent yn ei rannu wedi galluogi staff i ddatblygu a mireinio’r modd y maent yn cynorthwyo disgyblion ag anhwylder y sbectrwm awtistig yn yr amgylchedd ysgol prif ffrwd.  Caiff yr holl ymweliadau eu harfarnu gan yr ysgolion cleient ac mae’r rhain yn eithriadol o gadarnhaol.  Mae’r gwasanaeth allymestyn wedi bod â rhan bwysig mewn cadw disgyblion yn yr ysgol prif ffrwd ac o ran helpu ysgolion i greu amgylchedd cadarnhaol, cefnogol ac adeiladol y gall disgyblion lwyddo ynddo.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Datblygwyd cyrsiau ar gyfer staff i ddechrau, ond mae’r ysgol bellach yn cynnig ystod eang o gyrsiau hyfforddi i wahanol grwpiau o gleientiaid, gan gynnwys rhieni a gweithwyr proffesiynol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

 

Gwybodaeth am y darparwr

Ffurfiwyd Coleg Cambria yn Awst 2013 ar ôl uno Coleg Glannau Dyfrdwy a Choleg Iâl i fod yn un o’r colegau mwyaf yn y DU, yn gwasanaethu tair ardal awdurdod lleol.  Roedd Coleg Glannau Dyfrdwy wedi uno yn flaenorol â Choleg Garddwriaeth Cymru yn 2009 a Choleg Llysfasi yn 2010.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Y ddau ffactor allweddol o ran sicrhau bod Coleg Cambria yn cael ei uno a’i sefydlu’n effeithiol yw arweinyddiaeth gref a llywodraethu effeithiol.  Deuddeg mis cyn uno, ffurfiodd Coleg Glannau Dyfrdwy a Choleg Iâl fwrdd llywodraethol cysgodol, a weithredodd yn gyflym i benodi’r Pennaeth a’r Prif Weithredwr, wedi ei ddilyn yn fuan gan yr uwch dîm swydd-ddeiliaid.  Fe wnaeth penodiadau cynnar, llywodraethu arbenigol a chynllunio manwl alluogi i isadeiledd gweithredol allweddol fod ar waith ymhell cyn y dyddiad uno, gan gynnwys systemau rheoli data a’r tîm arweinyddiaeth ehangach ar gyfer Coleg Cambria.  Cyn uno, datblygodd y coleg Weledigaeth o Ragoriaeth yn sgil digwyddiadau ymgynghori helaeth â staff, llywodraethwyr a rhanddeiliaid i ddatblygu’r weledigaeth a’r gwerthoedd ar gyfer y coleg newydd.  Fe wnaeth y Weledigaeth o Ragoriaeth amlinellu datganiad cenhadaeth, gweledigaeth a gwerthoedd y sefydliad newydd yn glir, yn ogystal â blaenoriaethau strategol.  Crëwyd enw’r coleg gan y staff a chytunodd llywodraethwyr ar y brand, yn seiliedig ar gysyniad amrywiaeth a chydlyniad.  Crëwyd Coleg Cambria fel brand trosfwaol clir, ond gall safleoedd gadw eu hunaniaeth unigryw â chymunedau lleol o hyd. Sicrhaodd y gwaith helaeth hwn cyn uno gan arweinwyr a llywodraethwyr fod gan y coleg newydd ddiben strategol clir yr oedd staff yn cyd-fynd ag ef o’r cychwyn, yn ogystal â’r isadeiledd allweddol a oedd yn galluogi’r coleg i weithredu’n effeithiol ar ôl yr uno.

Yn syth ar ôl yr uno, rhoddodd yr uwch dîm arweinyddiaeth flaenoriaeth i’r gweithgareddau datblygu proffesiynol a fyddai’n dod â staff at ei gilydd ac yn cael effaith gyflym a chlir.  Cafodd yr holl staff addysgu a staff asesu hyfforddiant, a oedd o gymorth wrth rannu dealltwriaeth ar y cyd o’r hyn sy’n gwneud dysgu effeithiol.  Canolbwyntiodd y tîm cymorth busnes ar wella profiad y dysgwr/cwsmer a datblygu prosesau hynod effeithlon mewn coleg mawr.

Fe wnaeth yr uno alluogi’r coleg i edrych o’r newydd ar bolisïau craidd, ac yn hytrach na mabwysiadu’r arfer gryfaf o’r colegau cyn yr uno, manteisiodd arweinwyr ar y cyfle i chwilio am ddulliau newydd ac fe wnaethant ddefnyddio grwpiau gorchwyl a gorffen i ddatblygu’r rhain yn bolisïau i’w rhoi ar waith.  Fe wnaeth y grwpiau hyn alluogi cyfleoedd pwrpasol ar gyfer adeiladu timau ar draws y coleg a chrëwyd enillion cyflym gydag effaith fawr.

Mae cyfathrebu wedi bod yn allweddol ar gyfer sefydlu ethos clir yn y coleg.  Mae diweddariadau wythnosol y Pennaeth yn rhannu newyddion am y coleg a’r sector, ac mae uwch arweinwyr yn cyfathrebu’n rheolaidd ac yn effeithiol iawn gyda’u timau gan ddefnyddio ystod o offer cyfryngau cymdeithasol.  Mae hyn yn galluogi pob un o’r staff i deimlo cysylltiad a bod yn rhan o’r hyn y mae’r Coleg yn ei alw’n ‘tîm Cambria’.

O fewn chwe mis i’r uno, trodd y coleg ei werthoedd craidd newydd yn set o ddeg ymddygiad.  Galluogodd yr ymddygiadau hyn i staff weld y modd yr oedd y gwerthoedd roeddent wedi eu dewis a’u cynnwys yn y ‘Weledigaeth o Ragoriaeth’ yn rhan annatod o weithrediadau dyddiol y coleg a gellid eu dangos yn eu gweithredoedd.  Buan y daeth yr ymddygiadau yn offeryn defnyddiol iawn ar gyfer staff, rheolwyr a llywodraethwyr, yn cefnogi arweinyddiaeth a llywio gwneud penderfyniadau ar bob lefel.  Maent yn weladwy yn holl feysydd y coleg; caiff pob aelod o staff newydd gyfnod ymsefydlu yn seiliedig ar ymddygiadau’r coleg ac mae staff yn myfyrio’n rheolaidd ar y modd y maent wedi dangos yr ymddygiadau ar waith mewn cyfarfodydd tîm ac yn eu gwerthusiadau.  Mae cynllun cydnabod y coleg hefyd yn dathlu a gwobrwyo staff a thimau sy’n dangos ymddygiad penodol.  Mae defnyddio ymddygiadau wedi galluogi’r coleg i sefydlu ethos a diwylliant cryf yn gyflym.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r camau gweithredu a amlinellir wedi sicrhau uno llwyddiannus iawn ar raddfa fawr.  Mae’r coleg wedi dangos cyfraddau llwyddiant uchel dros gyfnod, sy’n rhoi’r coleg yn chwartel uchaf yr holl golegau yng Nghymru, ac yn dangos tuedd ar i fyny dros dair blynedd.  Mae’r coleg wedi gwneud cynnydd effeithiol yn erbyn ei holl ganlyniadau allweddol ac mae ganddo gategoreiddiad iechyd ariannol gradd A.  Mae camau gweithredu effeithiol cyn yr uno, a sefydlu hunaniaeth, ethos a diwylliant cadarn, yn ategu perfformiad presennol a rhagolygon gwella rhagorol y coleg.