Arfer effeithiol Archives - Page 59 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae Ysgol Gynradd yr Eglwys yng Nghymru Llaneirwg yn canolbwyntio ar ddatblygu meddyliau agored, a chynnig cyfleoedd sy’n galluogi meddwl yn rhydd.  Mae aelodau staff yn ymdrechu i annog cwestiynau a gweld y gwerth mewn gwneud camgymeriadau a mentro.  Eu nod yw sicrhau bod unigolion yn tyfu i fod yn hyderus, yn barchus, yn wydn ac yn ymholgar sy’n meddu ar y medrau i addasu yn unol â’r byd sy’n newid y maent yn byw ynddo.  Mae’r ysgol yn paratoi ei disgyblion i fod yn oedolion mewn byd nad yw’n bodoli eto, byd sydd â chyfres wahanol o reolau, ffiniau gwahanol, cyfleoedd gwahanol a swyddi gwahanol.  I alluogi disgyblion i fynd i mewn i’r byd hwn â’r medrau angenrheidiol, mae angen i’r ysgol feithrin cariad gydol oes am ddysgu yn y disgyblion.

Mae arweinwyr yn teimlo bod angen i ysgolion fod yn lleoedd bywiog ac ysbrydoledig, lle mae athrawon yn fywiog ac ysbrydoledig, ac yn darparu ystod gyfoethog ac amrywiol o brofiadau i ddisgyblion sy’n bellgyrhaeddol a’r tu hwnt i’r hyn y maent wedi’i brofi eisoes.  Er mwyn gwneud hyn yn y ffordd fwyaf effeithiol, mae arweinwyr yn credu bod angen iddynt fanteisio ar fedrau, gwybodaeth ac arbenigedd pobl eraill, gan amlygu disgyblion i fyd newydd, meithrin dyhead ac ysgogi awydd i ddysgu.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn Ysgol Gynradd yr Eglwys yng Nghymru Llaneirwg, mae arweinwyr yn rhoi llawer o werth ar y cyfle i weithio gyda phartneriaid allanol a’r cyfoeth a ddaw yn sgil hyn i’r ysgol i staff a disgyblion.  Maent yn credu, fel ysgol fach, ei bod yn hanfodol iddi feithrin a manteisio ar fedrau’r gymuned ehangach, er mwyn sicrhau bod pob un o’r disgyblion yn gallu elwa ar ystod eang o gyfleoedd i feithrin, ysbrydoli, cymell a datblygu eu diddordebau a’u doniau.  Mae arweinwyr yn awyddus i gydnabod a gwerthfawrogi unigoliaeth, dychymyg a dawn greadigol ymhlith disgyblion, gan sicrhau bod pob unigolyn yn teimlo y gallant lwyddo a chyflawni mewn nifer o ffyrdd. 

Mae gan yr ysgol gysylltiadau â sawl partner allanol i gyfoethogi profiadau disgyblion ar draws y cwricwlwm.  Un enghraifft yw ei bod ar hyn o bryd yn un o bedair ysgol sy’n gweithio’n rheolaidd gydag Opera Cenedlaethol Cymru.  Mae disgyblion Blwyddyn 5 a 6 yr ysgol wedi cael cyfle i weithio gyda chyfansoddwr i greu alawon.  Daeth y rhain yn gyfeiliant cerddorol i animeiddiadau a grewyd ar y cyd ag animeiddwyr proffesiynol.  Mae’r disgyblion yn gweithio gyda cherddor a chanwr opera bob wythnos i ddatblygu medrau llythrennedd a cherddorol a fydd yn arwain at gyfle i berfformio ar Lwyfan Glanfa yng Nghanolfan Mileniwm Cymru.  Mae’r bobl broffesiynol sydd wedi bod yn gweithio, ac yn gweithio, gyda disgyblion Blwyddyn 5 a 6 wedi gallu rhoi cipolwg i’r disgyblion ar fyd gwahanol, ac maent wedi rhoi diben newydd a gwirioneddol bwysig i’r medrau y maent wedi bod yn eu datblygu.  Mae disgyblion wedi bod mewn sefyllfaoedd lle gallent fentro, cydweithio a meddwl yn greadigol i greu canlyniadau gwych.  Mae’r bobl broffesiynol wedi dangos i’r ysgol fanteision ‘gollwng y ffrwyn’ rhyw fymryn, a gwnaethant argraff ar staff o ran yr hyn y gellir ei gyflawni.  Mae staff wedi cael cyfle i gymryd rhan mewn trafodaethau proffesiynol, ac o ganlyniad, maent wedi cael eu hannog i fod yn fwy myfyriol wrth ystyried y ffordd y maent weithiau’n rhoi cyfyngiadau ar gyflawniad trwy gael canlyniad rhagosodedig mewn cof a allai weithiau fod yn rhy benodol ac felly cyfyngu ar gyfle.

Mae staff wedi gweld y daw llwyddiant yn sgil gweithio gyda phartneriaid allanol trwy gyfathrebu clir a rheolaidd, gan ddeall yn llawn beth yw amcanion y prosiect a rolau pob un o’r rhanddeiliaid yn hyn.  Mae parch a chymorth, dibynadwyedd, hyblygrwydd a pharodrwydd i addasu  ar y ddwy ochr hefyd yn hanfodol ar gyfer gwaith partneriaeth effeithiol.  Er mwyn i’r ffactorau allweddol hyn fod yn bresennol, rhaid i bawb flaenoriaethu amser i ddatblygu ar gyfer perthnasoedd a dealltwriaeth broffesiynol.  Rhaid i gynlluniau hylaw a strategol ystyried safbwyntiau pawb dan sylw fel bod gan bawb atebolrwydd a’u bod wedi ymrwymo’n llawn i’w llwyddiant o ganlyniad. 

Yn Ysgol Gynradd yr Eglwys yng Nghymru Llaneirwg, mae arweinwyr hefyd yn credu bod angen i gymuned yr ysgol gyfan fod yn ymwybodol o lwyddiant unrhyw fenter y mae’n ei mabwysiadu, yn ei chefnogi ac yn dathlu ei llwyddiant.  Trwy’r cyfathrebu a’r ddealltwriaeth hon ar y cyd y gall pawb rannu perchnogaeth ac adeiladu llwyddiant gyda’i gilydd.  Mae cymuned yr ysgol gyfan yn cynnwys yr holl staff addysgu a’r staff nad ydynt yn addysgu, disgyblion, llywodraethwyr, rhieni, ac fel cymuned ysgol, y gymuned ehangach trwy gyfarfodydd a chylchlythyrau.  Trwy godi proffil prosiect fel hyn, mae arweinwyr wedi gweld eu bod hefyd yn cynyddu’r gwerth y mae pawb yn ei roi iddo.  Mae’n bwysig fod yr holl randdeiliaid yn gwybod beth mae arweinwyr yn ei wneud a pham maent yn ei wneud fel bod ganddynt lais mewn llunio ffurfio esblygiad yr ysgol.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Ar ôl nodi bod llafaredd yn faes i’w ddatblygu yng nghynllun gwella’r ysgol, ymatebodd yr ysgol yn greadigol trwy weithio mewn partneriaeth ag Opera Cenedlaethol Cymru, animeiddwyr proffesiynol a chyfansoddwr.  Mae cyfathrebu a chynllunio clir o fewn y partneriaethau hyn wedi arwain at godi safonau mewn llafaredd, hyder disgyblion, gwydnwch, lles a dyhead.  Mae pum disgybl wedi cael bwrsarïau i fynychu Opera Cenedlaethol Cymru, gan ymestyn ystod eu cyfleoedd, eu profiadau a’u medrau bywyd yn sylweddol.  O ganlyniad i’r bartneriaeth lwyddiannus hon, mae’r ysgol wedi llwyddo i fod yn ysgol greadigol arweiniol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannodd yr ysgol yr arfer dda hon gydag ysgolion eraill ar draws yr awdurdod lleol fel rhan o ddathlu gweledigaeth Caerdydd 2020, o fewn y Grant Gwella Ysgolion a gyda’i hysgol fraenaru bartner.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae’r ysgol yn gymuned sefydledig ond mae hefyd yn cynnwys llawer o newydd-ddyfodiaid.  Roedd yr ysgol yn teimlo bod angen iddi gymryd rhan fwy rhagweithiol mewn meithrin perthnasoedd o fewn y gymuned ac roedd arni eisiau gwella ymgysylltu â theuluoedd.  

Mae’r lleoliad yng nghanol y ddinas yn cynnig llawer o gyfleoedd cyfoethog i’r ysgol ar gyfer datblygu partneriaethau effeithiol gyda sefydliadau addysg uwch, busnes a chymunedol.  Roedd yr ysgol eisiau datblygu partneriaethau effeithiol a chynaliadwy i ennyn diddordeb plant a chyfoethogi’r cwricwlwm.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn 2014, fe wnaeth Ysgol Gynradd yr Eglwys yng Nghymru Tredegarville ddynodi uwch arweinydd i fod yn gyfrifol am ymgysylltu â theuluoedd a’r gymuned a lansiodd brosiect ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’ (‘Building Our Partnerships’).  

Mae prosiect ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’ yn cynnwys dau nod.  Yn gyntaf, annog rhieni i ymwneud â’r ysgol; ac yn ail, cynnwys ystod eang o bartneriaid o sefydliadau addysg uwch, busnes a chymunedol i gyfoethogi’r cwricwlwm a chodi dyheadau disgyblion a rhieni.  Mae prosiect ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’ yn cysylltu’n agos â chynllun gwella’r ysgol.  Mae arweinwyr yn datblygu cynllun gweithredu blynyddol fel bod gweithgareddau ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’ yn adlewyrchu’n agos y blaenoriaethau yng nghynllun ehangach gwella’r ysgol.  Er enghraifft, pan fydd cynllun gwella’r ysgol yn canolbwyntio ar godi safonau llafaredd, mae gweithgareddau ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’ hefyd yn canolbwyntio ar ddatblygu llafaredd.

Mae cronfa ddata’r ysgol yn olrhain ymgysylltu â theuluoedd yn ofalus i fonitro ymglymiad grwpiau o ddysgwyr a sicrhau bod y teuluoedd anoddaf i’w cyrraedd yn cael eu targedu’n ofalus.  Mae cyfrannau uchel o deuluoedd sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a theuluoedd y mae Saesneg yn iaith ychwanegol iddynt yn ymgysylltu’n dda ag ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’.  Mae datblygu Cyngor Rhieni wedi gwella llais y rhieni ac mae wedi bod â rhan bwysig o ran sicrhau bod teuluoedd yn ymgysylltu’n well â thargedau gwella’r ysgol.  Er enghraifft, dyfeisiwyd taflen gan y Cyngor Rhieni i helpu’r holl rieni i gynorthwyo medrau llafaredd eu plant.  Mae llywodraethwr ysgol yn cefnogi arweinyddiaeth prosiect ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’ yn effeithiol.

Mae gweithgareddau ymgysylltu â theuluoedd yn y prosiect ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’ yn cynnwys:

  • gweithdai wythnosol lle mae rhieni’n gweithio ochr yn ochr â’u plant ar weithgareddau, sy’n canolbwyntio ar dargedau gwella’r ysgol

  • cyrsiau i gefnogi rhianta

  • cyrsiau i gefnogi dysgu rhieni (mân waith atgyweirio; creu gemwaith)

  • datblygu’r ‘Lolfa Ddysgu’, cyrsiau technoleg gwybodaeth i rieni a’r clwb cyfrifiaduron i deuluoedd

Ymgysylltu â’r gymuned

Mae’r ysgol wedi datblygu partneriaethau ag ystod eang iawn o sefydliadau.  Cynhelir sesiwn ‘Gwneud Rhywbeth Newydd’ bob wythnos.  Yn ystod y sesiwn hon, bydd plant yn dewis ‘clwb’ i ymuno ag ef i ddysgu medr newydd.  Mae enghreifftiau o glybiau a gynigir yn cynnwys gwau, Ffrangeg, codio, golff, samba, drymio, ysgrifennu creadigol a llawer mwy.  Mae partneriaid cymunedol yn cynnal clybiau a gweithgareddau sy’n cysylltu’n dda â chynllun gwella’r ysgol.  Er enghraifft, mae busnes lleol wedi cynnal clwb ysgrifennu creadigol ac animeiddio sy’n cefnogi gwaith gwella’r ysgol ar ysgrifennu.  

Fel rhan o ‘Gwneud Rhywbeth Newydd’, mae partneriaid hefyd yn cynnal gweithgareddau ar ôl yr ysgol ac yn arwain tasgau dysgu cyfoethog.  Mae llawer o bartneriaid yn ymweld â’r ysgol fel rhan o’r wythnos ‘Ysbrydoli’r Dyfodol’ i siarad am eu bywydau a’u gwaith. 

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae prosiect ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’ wedi cyfrannu at:

  • lefelau uchel o bresenoldeb (mae’r ysgol wedi bod yn y 25% uchaf o ysgolion tebyg am y tair blynedd ddiwethaf)

  • lefelau uchel o ymgysylltiad disgyblion â dysgu trwy ‘Gwneud Rhywbeth Newydd’

  • cyfraddau cryf o gynnydd; er enghraifft, pan ganolbwyntiodd y prosiect ar ddatblygu llafaredd, bu cynnydd o 14% yng nghanran y disgyblion sy’n cyflawni lefel 4 neu’n uwch yng nghyfnod allweddol 2, a diflannodd y bwlch rhwng disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a’r disgyblion eraill; mae disgyblion sy’n mynychu’r gweithdy i deuluoedd yn rheolaidd yn gwneud cynnydd cyflymach na’r rheiny nad ydynt yn eu mynychu

  • cynnydd nodedig yng nghanran y rhieni sy’n teimlo bod yr ysgol yn ymgynghori’n dda â nhw

  • cynnydd nodedig yn hyder rhieni o ran cefnogi dysgu eu plant

  • mae llawer o rieni wedi datblygu eu hyder a’u medrau eu hunain

  • cyfraddau cryf o gynnydd ar gyfer disgyblion y mae Saesneg yn iaith ychwanegol iddynt, a lefelau uchel o ymgysylltiad gan y teuluoedd hynny

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei phrosiect ‘Adeiladu Ein Partneriaethau’ gydag ysgolion lleol trwy gyfarfodydd rheolaidd swyddogion clwstwr ymgysylltu â theuluoedd.  Mae’r ysgol wedi cyfrannu at ddigwyddiadau a chynadleddau wedi eu trefnu gan ‘Buddsoddwyr mewn Teuluoedd’.  Fel rhan o gynllun peilot Dyfodol Cynradd Cymru, mae’r ysgol yn cefnogi datblygu gweithio mewn partneriaeth ledled Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Wrth drafod uno’r ddwy ysgol, roedd gan randdeiliaid weledigaeth ar gyfer trosglwyddo di-dor a chyn lleied o newidiadau ag y bo modd.  Roedd yr uno di-dor hwn yn cynnwys uno’r datganiadau cenhadaeth, gwerthoedd yr ysgol, logos, arwyddion, gwisg ysgol, polisïau, gweithdrefnau a chynlluniau gwaith.  Roedd yn hanfodol sefydlu ethos ysgol gyfan cyn gynted ag y bo modd – Un Ysgol, Un Weledigaeth.  Roedd blaenoriaethau pellach yn cynnwys ymestyn y corff llywodraethol, uno’r cyllidebau, y timau arwain, y gymdeithas rieni, asesu, a systemau TGCh.  Roedd y pennaeth yn cyfleu cynllun gweithredu clir yn effeithiol i bob un o’r staff, y rhieni, y disgyblion a’r llywodraethwyr, ac yn sicrhau bod yr ysgolion yn uno’n ddi-dor ac yn cynnal safonau uchel.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd yn arfer sy’n arwain y sector

Nodwedd ragorol o’r uno oedd y sylw i fanylder a roddwyd gan y pennaeth, o ran pob agwedd ar fywyd ysgol.  Roedd hyn yn sicrhau cyfle cyfartal a darpariaeth gyfartal i bawb.

Roedd arweinwyr yn uno pob un o’r staff yn effeithiol, gan sicrhau bod gan yr ysgol synnwyr clir o ddiben a dull cyson ar y ddau safle.  Roedd ‘Dinas Duos’ yr ysgol yn cynnwys cynrychiolwyr o’r ddwy ysgol o ran y dirprwy benaethiaid, y tîm arwain, arweinwyr pwnc, staff gweinyddol, cynorthwywyr cymorth dysgu a’r gofalwyr.  Roedd hyn hefyd yn galluogi arweinwyr i sefydlu diwylliant dysgu proffesiynol effeithiol iawn i rannu gwybodaeth drylwyr ac arbenigedd, a oedd yn cynnwys arsylwadau athrawon a datblygiadau addysgegol dilynol.  Roedd arweinwyr yn ymestyn a datblygu dadansoddiad fforensig o ddata disgyblion ymhellach, gan arfarnu perfformiad yr ysgol yn gywir.  

Fe wnaeth y cyfeiriad strategol clir hwn sicrhau bod yr ysgol yn cynnal a datblygu ansawdd yr addysgu a’r dysgu.  Y ffocws oedd sicrhau darpariaeth ddysgu unedig, fel llyfrau ac adnoddau o ansawdd da ac amgylchedd dysgu gwell yng nghyfnod allweddol 2, a oedd yn cynnwys gosod carpedi newydd a bleindiau ffenestri newydd, a gwneud atgyweiriadau a gwaith cynnal a chadw cyffredinol.  Ymgymerodd yr ysgol newydd â rhaglen welliant ddiwyro, gan roi ymdeimlad cryf o hunaniaeth iddi.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r uno wedi sicrhau cyfnod pontio di-dor o’r Cyfnod Sylfaen i gyfnod allweddol 2.  Mae’r ysgol yn datgan ei bod wedi cynnal ei safonau uchel, a bod disgyblion yn gwneud cynnydd da iawn o’u mannau cychwyn unigol.  Mae’n haeru bod llawer o ddisgyblion sy’n fwy abl yn gwneud cynnydd rhagorol ac yn cyflawni safonau ymhell uwchlaw’r rheiny sy’n ddisgwyliedig ar gyfer eu hoedran.  

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi croesawu’r holl gyfleoedd i gydweithio ag ysgolion eraill, trwy groesawu ymweliadau gan ysgolion eraill, cymryd rhan mewn grŵp gwella ysgolion, gwaith clwstwr a siarad â phobl broffesiynol eraill, gan gynnwys arweinwyr o ysgolion sydd ar fin uno. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Dechreuodd Ysgol Gymunedol Doc Penfro ddefnyddio’r dull hwn yng ngoleuni dogfen Dyfodol Llwyddiannus yr Athro Graham Donaldson a datblygu’r cwricwlwm newydd i Gymru.  Mae’r dull hwn yn cefnogi datblygu nifer o agweddau ar un o bedwar diben y cwricwlwm – sef y bydd pob un o’r plant a’r bobl ifanc yn ddysgwyr uchelgeisiol a galluog.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r ysgol yn seilio’i strategaeth addysgu a dysgu ar ymchwil a wnaed gan yr Athro John Hattie ar ddull dysgu gweladwy.  Er mwyn annog disgyblion i fod yn gyfrifol am eu dysgu eu hunain a dod yn fwy medrus i asesu eu gwaith eu hunain, cyflwynodd yr ysgol y strategaethau canlynol:

  • Proses o gasglu, dadansoddi, dehongli a defnyddio gwybodaeth am gynnydd a chyflawniad dysgwyr i wella addysgu a dysgu.

  • Caniatáu i ddisgyblion gymryd perchnogaeth o’u dysgu a’u datblygiad medrau eu hunain.Maent yn gwybod ble maent ar y continwwm medrau a beth yw eu camau nesaf.Trwy ddefnyddio eu llyfrynnau ‘Ysgolion Dysgu’, gall llawer ohonynt olrhain ac asesu eu cynnydd eu hunain yn effeithiol.

  • Galluogi disgyblion i gydnabod beth mae angen iddynt ei wneud pan fyddant yn dod ar draws rhywbeth nad ydynt yn ei wybod a chael strategaethau priodol i wneud cynnydd â’u dysgu.

  • Annog disgyblion i ofyn am adborth gan eu hathrawon ac ymateb iddo yn effeithiol, ac yn bwysicach, annog y disgyblion i roi adborth i staff am eu haddysgu.

  • Galluogi disgyblion i fod yn fwy gweithredol yn eu dysgu.Gallant ofyn y cwestiynau canlynol, a dod o hyd i’r ateb iddynt: Ble ydw i’n mynd?Sut ydw i’n mynd yno?I ble nesaf?Mae’r cwestiynau hyn yn cyfateb i syniadau o adrodd, adborth ac adrodd ymlaen.

  • Galluogi disgyblion i ddefnyddio ystod o strategaethau metawybyddol a ddatblygwyd trwy iaith ddysgu a rennir.

  • Annog disgyblion i weld dysgu fel gwaith caled, gyda meddylfryd i dyfu ac awydd i lwyddo.

  • Annog disgyblion i ddeall beth yw’r bwriadau dysgu a phwysigrwydd cael eu herio gan y meini prawf llwyddo.

  • Galluogi disgyblion i ddefnyddio offer effeithiol ar gyfer hunanasesu a’u herio eu hunain yn dda i wella.

  • Defnyddio asesu effeithiol ar gyfer dysgu, ac o ddysgu.Mae gan yr ysgol bolisi marcio hynod lwyddiannus fel bod athrawon yn rhoi adborth cyson ac effeithiol i ddisgyblion.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Trwy’r dull hwn, gall disgyblion ddysgu’n fwy annibynnol a gallant fynegi beth maent yn ei ddysgu a pham.  Gallant siarad am eu dysgu a’r strategaethau y maent yn eu defnyddio i ddysgu.  Gall disgyblion ddisgrifio eu camau dysgu nesaf a gallant ddefnyddio strategaethau hunanreoleiddio yn effeithiol.  Gall disgyblion osod eu nodau eu hunain ac maent yn dyheu am her.  Maent hefyd yn gweld camgymeriadau fel cyfleoedd i ddysgu.  Mae athrawon yn defnyddio adborth disgyblion i addasu eu cynllunio a’u haddysgu i fynd â dysgu disgyblion ymhellach.  Mae disgyblion eisiau llwyddo yn eu dysgu ac maent yn adnabod ffyrdd effeithiol o symud hyn ymlaen.  Mae disgyblion yn gwybod yn dda iawn beth yw eu hanghenion dysgu. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae Ysgol Gymunedol Doc Penfro wedi rhannu ei harfer dda ledled Cymru trwy gynnal diwrnodau agored i gydweithwyr ymweld a chymryd rhan mewn teithiau dysgu i weld y strategaethau ar waith.   

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Cornist Park yn y Fflint yng ngogledd Cymru.  Mae dros 300 o ddisgyblion ar y gofrestr, y mae tuag 17% ohonynt yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae’r ysgol yn ymdrechu i roi i ddisgyblion y medrau gydol oes sydd eu hangen arnynt fel dinasyddion modern yr 21ain ganrif.  Mae’r ysgol yn galluogi disgyblion i fanteisio ar ystod eang o ddyfeisiau technoleg ddigidol a phrofiadau yn ystod eu bywyd yn yr ysgol.  Mae’r dyfeisiau wedi dod yn offer digidol sy’n cael eu defnyddio i ennyn diddordeb disgyblion a’u hysbrydoli i fod yn ddysgwyr creadigol ac annibynnol.

Gweithredu a rhannu arfer

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Cornist Park yn deall y gall technoleg ddigidol ond gwella addysgu a dysgu os yw staff yn hyderus wrth ei defnyddio.  Bob blwyddyn, mae staff yn cwblhau archwiliad medrau i roi gwybodaeth werthfawr i’r ysgol i lywio’r cylch cynllunio datblygiad proffesiynol parhaus (DPP).  Mae’r archwiliad yn llywio cynllun gweithredu digidol blynyddol, sydd hefyd yn cyfrannu at y cynllun datblygu ysgol.  Mae Arweinydd Digidol Staff yr ysgol yn trefnu cyfleoedd dysgu proffesiynol i staff.  Yna, mae aelodau staff yn unigol yn arfarnu ei effaith ar ddisgyblion. 

Ers cyflwyno’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol (FfCD), mae’r ysgol wedi addasu ei gweithdrefnau ar gyfer archwilio medrau staff.  Mae’n darparu hyfforddiant i staff ar bob llinyn o’r FfCD bob hanner tymor.  Mae hyn yn eu galluogi i adeiladu ar eu dealltwriaeth a’u medrau presennol a dod yn gwbl hyderus wrth gyflwyno pob llinyn o’r FfCD.  Mae’r ysgol hefyd yn rhoi amser ychwanegol i athrawon y tu allan i’r dosbarth er mwyn iddynt gael cyfle i gydweithio’n agos â’r Arweinydd Digidol Staff i ddefnyddio medrau, annog creadigrwydd ac addasu eu cynlluniau tymor canolig i gynnwys y FfCD mewn ffyrdd ystyrlon a chreadigol. 

Mae’r ysgol yn credu bod dinasyddiaeth ddigidol wrth wraidd ymgorffori technoleg ddigidol ym mywyd yr ysgol.  Un o nodau allweddol yr ysgol yw galluogi disgyblion, staff, rhieni, llywodraethwyr a’r gymuned ehangach i gysylltu, cydweithio a chyfathrebu ar-lein mewn ffordd gyfrifol a diogel.  Mae’r holl staff yn  cael hyfforddiant e-ddiogelwch cyfredol blynyddol ac yn llofnodi polisïau defnydd derbyniol.  Mae hyfforddiant ymsefydlu i aelodau staff newydd yn cynnwys sesiwn ddiogelu ychwanegol sy’n cynnwys materion yn ymwneud ag e-ddiogelwch a dinasyddiaeth ddigidol. 

Er mwyn cynyddu cymhwysedd digidol ei disgyblion, staff a chymuned ehangach yr ysgol, gan gynnwys rhieni, llywodraethwyr ac aelodau’r gymuned, mae gan yr ysgol grwpiau o ddisgyblion sy’n arwain ar ddysgu digidol.  Mae’r Arweinwyr Digidol Disgyblion hyn yn helpu’r Arweinydd Digidol Staff i hyfforddi a chynnig cymorth parhaus i staff yn yr ysgol ac mewn ysgolion ledled Sir y Fflint.  Hefyd, mae’r ysgol wedi datblygu rôl llywodraethwr e-ddiogelwch sy’n helpu i godi ymwybyddiaeth o ddysgu digidol ymhlith y llywodraethwyr, ac yn cydweithio’n agos â’r Arweinwyr Digidol a’r grŵp e-ddiogelwch.  Er mwyn annog rhieni i gymryd rhan, mae’r ysgol wedi penodi ‘e-riant’ hefyd, sy’n cynorthwyo ‘e-gadlanc’ yr ysgol a’r timau arweinwyr digidol â’u digwyddiadau a chyfarfodydd.

Mae arolygon rhieni a luniwyd ar y cyd gan yr Arweinydd Digidol Staff, Arweinwyr Digidol Disgyblion a’r grŵp e-ddiogelwch, yn nodi anghenion hyfforddiant rhieni.  Trwy ddadansoddi canlyniadau’r arolygon, mae’r ysgol wedi trefnu digwyddiadau fel noson rieni ‘Freaked Out’, ‘Digifest’ a gweithdai ‘Digi Family’ i addysgu rhieni am ddefnyddio technoleg ddigidol gartref i helpu eu plant i ddysgu, a sicrhau eu bod yn cadw eu plant a nhw’u hunain yn ddiogelwch ar-lein.  Trwy’r digwyddiadau hyn, mae’r staff wedi darganfod bod rhieni’n gwrando ac yn ymateb yn fwyaf effeithiol wrth gael eu haddysgu gan y disgyblion.  O ganlyniad, mae’r plant yn arwain ar gyflwyno ac addysgu dan oruchwyliaeth yr Arweinydd Digidol Staff.  Yn ogystal, mae tîm e-gadlanciau’r ysgol a’r arweinwyr digidol yn trefnu ‘desg ddigidol’, lle gall rhieni alw heibio i ofyn am e-ddiogelwch neu broblemau technegol ym mhob noson rieni.

Mae tîm e-ddiogelwch yr ysgol hefyd wedi cynnal sesiwn galw heibio mewn banc lleol yn y Fflint i gwsmeriaid ddysgu sut i gadw eu manylion banc yn ddiogel ar-lein.  Gwnaethant addysgu cwsmeriaid am negeseuon e-bost gwe-rwydo, sut i gydnabod un a beth i’w wneud amdani. 

Effaith

Mae’r ysgol wedi llwyddo i wella a datblygu medrau cymhwysedd digidol disgyblion, staff, rhieni, llywodraethwyr a’r gymuned ehangach, ac mae disgyblion wrth wraidd digwyddiadau hyfforddiant llwyddiannus. 

Mae athrawon wedi ymgorffori technoleg ddigidol a dysgu digidol ar draws y cwricwlwm drwy ystod o brofiadau cyfoethog i ddisgyblion yn yr ystafell ddosbarth.  Mae hyn yn galluogi disgyblion i wneud cynnydd cyflym a chyflawni safonau rhagorol mewn technoleg gwybodaeth a chyfathrebu.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Ysgol breswyl arbennig awdurdod lleol yw Heronsbridge, a gynhelir gan awdurdod lleol Pen-y-bont ar Ogwr.  Mae’r ysgol yn darparu addysg ar gyfer disgyblion rhwng 3 ac 19 oed.  Mae 237 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd.  Mae bron pob un ohonynt yn mynychu bob dydd. 

Mae gan lawer o’r disgyblion ddatganiadau o anghenion addysgol arbennig.  Mae gan ddisgyblion yn yr ysgol ystod o anawsterau, gan gynnwys anawsterau dysgu dwys a lluosog, anawsterau dysgu difrifol ac anhwylderau’r sbectrwm awtistig. 

Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn dod o gefndiroedd ethnig lleiafrifol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg fel eu mamiaith gartref.  Ar hyn o bryd, mae ychydig dros 5% o ddisgyblion yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol.  Mae tua 40% o ddisgyblion yn cael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ychydig yn is na chyfartaledd Cymru gyfan, sef 43% ar gyfer ysgolion arbennig a gynhelir.

Diwylliant ac ethos

Mae gan y pennaeth a’r uwch arweinwyr weledigaeth glir ar gyfer yr ysgol sy’n cael ei deall yn llawn a’i rhannu gan bob un o’r staff a’r llywodraethwyr.  Maent yn mynegi eu disgwyliadau uchel ac yn cynnal diwylliant cadarnhaol yn yr ysgol.  Arwyddair yr ysgol yw: ‘Gyda’n gilydd, gallwn’ (Together we can’) a’i werthoedd yw annibyniaeth, lles, cyfle a chynaliadwyedd.  Mae’r rhain yn llywio ac yn arwain gweithgareddau’r ysgol.

Ceir ethos cefnogol a chadarnhaol ar draws yr ysgol gyda ffocws cryf ar gydraddoldeb ac amrywiaeth.  Mae’r ysgol yn sicrhau bod disgyblion yn cael yr un cyfle i elwa ar y cwricwlwm. 

Gweithredu

Caiff cyfranogiad disgyblion ei gydlynu gan uwch aelod o staff sy’n gyfrifol am les ar draws yr ysgol.  Mae’r rôl gydlynu yn golygu bod llinellau cyfathrebu effeithiol rhwng yr uwch dîm arweinyddiaeth, y corff llywodraethol a’r disgyblion.  Caiff disgyblion adborth amserol a sensitif gan yr aelod staff enwebedig ar eu hawgrymiadau a’u hargymhellion.

Mae’r ysgol wedi blaenoriaethu hyfforddiant a chymorth ar gyfer disgyblion i wneud yn siŵr bod cyfleoedd cyfranogi yn berthnasol i anghenion a galluoedd cymuned yr ysgol.  Er enghraifft, mae cwmni drama lleol wedi bod yn gweithio gyda’r disgyblion i ddatblygu eu medrau a’u dealltwriaeth o gyfranogiad mewn modd sensitif ac yn briodol i anghenion.  Mae hyn wedi datblygu medrau personol a chymdeithasol disgyblion ac wedi cyfrannu at wneud cyfranogi yn fwy ystyrlon i lawer o ddisgyblion.

Mae bron pob un o’r disgyblion yn arfarnu eu profiadau dysgu ar ddiwedd yr uned waith.  Mae’r ysgol wedi datblygu ystod o strategaethau effeithiol i oresgyn rhwystrau rhag cyfathrebu a gwneud yn siŵr bod pob disgybl yn cael cyfle i arfarnu eu dysgu eu hunain.  Mae’r rhain yn cynnwys defnyddio’r canlynol:

  • ystumiau lle mae disgyblion yn dangos ffafriaeth

  • lluniau neu ffotograffau y gall disgyblion eu cyfleu trwy ddarlunio eu hymatebion neu bwyntio at y lluniau

  • systemau cyfathrebu fel y systemau cyfathrebu trwy gyfnewid lluniau

  • disgrifiadau ysgrifenedig

Mae disgyblion yn graddio’r uned waith gyda chymorth gan staff gan ddefnyddio system goleuadau traffig a ddeellir yn dda.  Mae rhai disgyblion yn llenwi holiaduron sydd wedi eu teilwra i’w hanghenion ac mae llawer ohonynt yn cyfrannu trwy ymatebion lluniau a chwestiynau llafar.  Mae disgyblion iau yn arfarnu eu gwaith a thestunau yn effeithiol gan ddefnyddio ‘wynebau hapus’.  Mae athrawon yn casglu arfarniadau disgyblion o’u profiadau dysgu personol ar ddiwedd y tymor.  Caiff y rhain eu dadansoddi’n ofalus a’u defnyddio i lywio cynllunio’r athrawon.  Mae uwch arweinwyr yn mireinio cynnig y cwricwlwm yn briodol wrth ymateb i safbwyntiau disgyblion.

Deilliannau

Mae cyfleoedd ar gyfer cyfranogiad disgyblion sy’n cael eu trefnu’n fedrus yn cyfrannu at ddatblygu hunanhyder a medrau cymdeithasol disgyblion.  Dros gyfnod, mae llawer o ddisgyblion yn datblygu eu hannibyniaeth ac yn cymryd cyfrifoldeb cynyddol amdanyn nhw eu hunain a’u dysgu yn unol â’u hanghenion a’u gallu. 

Mae bron pob un o’r disgyblion yn hyderus wrth gyfleu eu hanghenion yn glir, naill ai ar lafar, trwy arwyddo neu ddefnyddio system gyfathrebu trwy gyfnewid lluniau. 

Mae cynlluniau’r cwricwlwm y mae disgyblion yn dylanwadu arnynt yn rheolaidd, yn adeiladu’n systematig ar wybodaeth, dealltwriaeth, medrau a diddordeb disgyblion.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn ymgysylltu’n dda yn eu gwersi, ac mae eu hymddygiad yn y dosbarth ac yn ystod adegau anstrwythuredig o’r dydd yn rhagorol. 

O ganlyniad, mae bron pob un o’r disgyblion hŷn yn ennill cymwysterau priodol mewn cyrsiau achrededig sy’n gweddu’n dda i’w galluoedd, eu hanghenion a’u diddordebau.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Mae Ysgol Gynradd Llanllechid wedi ei lleoli ar gyrion pentref Rachub ger tref Bethesda.  Fe’i cynhelir gan awdurdod lleol Gwynedd.  Mae 261 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr, gan gynnwys 31 o ddisgyblion oedran meithrin rhan-amser.

Cymraeg yw prif gyfrwng bywyd a gwaith yr ysgol.  Daw llawer o ddisgyblion o gartrefi Cymraeg.  Mae tua 11% ohonynt yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan 19% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, gan gynnwys ychydig iawn ohonynt sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol.

Diwylliant ac ethos

Ceir ethos cynhwysol, cefnogol a chyfeillgar yn Ysgol Llanllechid, ac fe gaiff disgyblion gyfle cyfartal i gymryd rhan yn ei holl weithgareddau.  Rhoddir pwyslais ar ddangos parch a chwrteisi at bawb, sy’n arwain at amgylchedd diogel sy’n meithrin gofal a goddefgarwch am bobl eraill.  Mae llais y disgyblion yn ganolog i’r holl brofiadau dysgu ar draws yr ysgol.

Gweithredu

Caiff cyfranogiad disgyblion a’r cyngor ysgol eu cydlynu gan aelod o’r uwch dîm arweinyddiaeth.  Mae’r cyngor ysgol yn cyfarfod bob wythnos i rannu syniadau a thrafod meysydd i’w gwella yn yr ysgol. 

Mae’r ysgol yn mynd ati i gynnwys disgyblion yn holl feysydd gwella’r ysgol ac mae’n ymgysylltu â nhw yn rheolaidd wrth arfarnu ansawdd y ddarpariaeth ar draws yr ysgol.  Er enghraifft, mae disgyblion wedi cymryd rhan mewn gweithio gyda’r cydlynydd addysg gorfforol i arfarnu ansawdd gwersi addysg gorfforol.  Fe wnaethant gynnal trafodaethau â’r cydlynydd, arsylwi gwersi ac adrodd yn ôl wrth y cydlynydd, yr athrawon a’r disgyblion.  Nododd disgyblion arfer ragorol mewn gwersi addysg gorfforol a rhai meysydd i’w gwella.  O ganlyniad i’r argymhellion a wnaed gan ddisgyblion, adolygodd yr ysgol ei pholisi a’i disgwyliadau ynghylch gwisg ysgol yn ystod gwersi addysg gorfforol. 

Mae aelodau o’r cyngor wedi cynnal ymgyrch lwyddiannus i wella arferion darllen eu cyd-ddisgyblion ar draws yr ysgol.  Datblygodd y cyngor ysgol holiadur i gael gwybod mwy am arferion darllen disgyblion.  Dadansoddodd y deilliannau yn ofalus a nododd gryfderau a meysydd i’w gwella yn narllen disgyblion.  Adroddodd yn ôl ar ei ganfyddiadau mewn gwasanaeth ysgol gyfan.  Adroddodd yn ôl hefyd a gwneud argymhellion ar gyfer gwelliannau i’r uwch dîm arweinyddiaeth a’r llywodraethwyr yn ystod cyfarfod tymhorol.  Gweithredodd uwch arweinwyr yn unol â’r canfyddiadau, er enghraifft i ddatblygu cysylltiadau agosach â’r llyfrgell leol i gefnogi darllen rhai disgyblion ar draws yr ysgol. 

Adroddodd y cyngor ysgol am ei ganfyddiadau wrth rieni a gofalwyr trwy lythyr i ennyn diddordeb rhieni i gefnogi’r ymgyrch i wella arferion darllen ar draws yr ysgol.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn deall pwysigrwydd darllen yn rheolaidd ac mae llawer ohonynt wedi ymuno â’r llyfrgell leol gyda chefnogaeth gan eu rhieni. 

Yn Ysgol Gynradd Llanllechid, mae disgyblion yn cyfrannu at y broses hunanarfarnu trwy arfarnu gwersi a meysydd cwricwlaidd, a helpu i greu polisïau.

Deilliannau

Mae bron pob un o’r disgyblion yn teimlo bod yr ysgol yn gwrando arnynt.  Mae disgyblion yn ymateb yn hyderus i’r cyfleoedd a gânt i ddylanwadu a gwneud penderfyniadau.

Mae aelodau o’r cyngor ysgol yn cydweithredu â staff, rhieni, eu cyfoedion a’r gymuned leol hefyd.  Fel aelodau o’r cyngor ysgol, maent yn ennill medrau personol, cymdeithasol a threfniadaethol.  Maent hefyd yn datblygu eu medrau personol a chymdeithasol trwy drafod materion sydd o bwys iddynt gydag ystod o randdeiliaid. 

Bernir bod lles yn yr ysgol yn rhagorol, ac mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn gwneud cynnydd da yn eu dysgu yn ystod eu cyfnod yn yr ysgol.  Maent yn datblygu eu medrau meddwl a dysgu annibynnol yn llwyddiannus.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Ysgol ddydd arbennig yw Ysgol Penmaes sy’n darparu addysg ar gyfer 110 o ddisgyblion rhwng 2 ac 19 oed.  Mae’r ysgol yn Aberhonddu ac fe’i cynhelir gan awdurdod lleol Powys. 

Mae’r ysgol yn darparu ar gyfer disgyblion sydd ag ystod eang o anawsterau dysgu.  Mae’r rhain yn cynnwys anawsterau dysgu difrifol, anhwylder y sbectrwm awtistig ac anawsterau dysgu dwys a lluosog.  Mae gan bob disgybl ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Nid oes unrhyw ddisgybl wedi cael ei ddatgymhwyso o’r Cwricwlwm Cenedlaethol. 

Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndiroedd ethnig lleiafrifol ac ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg fel eu mamiaith gartref.  Mae tua 31% o ddisgyblion yn cael prydau ysgol am ddim ac mae 10% yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol. 

Diwylliant ac ethos

Datganiad cenhadaeth yr ysgol yw ‘Gyda’i Gilydd, Mae Pawb yn Cyflawni Mwy’.  Mae’n hyrwyddo’r genhadaeth yn dda ac mae hyn yn gosod y safonau ar gyfer cynwysoldeb yn Ysgol Penmaes.  Ceir ethos hynod gefnogol a chadarnhaol ar draws yr ysgol, gyda ffocws cryf ar gydraddoldeb ac amrywiaeth.  Mae’r ysgol yn effeithiol o ran cael gwared ar rwystrau rhag dysgu a chyfranogi. 

Gweithredu

Mae Ysgol Penmaes yn canolbwyntio ar ddatblygu cyfleoedd cyfranogi amrywiol ar gyfer cymuned yr ysgol gyfan ac mae’n cydnabod bod hyn yn cael effaith gadarnhaol ar berthnasoedd ar draws yr ysgol.  Maent wedi datblygu strwythurau a chymorth i alluogi pob un o’r disgyblion i gyfrannu at daith yr ysgol i wella.

Yn Ysgol Penmaes, ceir llawer o wahanol ffyrdd i ddisgyblion gyfleu eu safbwyntiau a chymryd rhan mewn gwneud penderfyniadau.  Pan nodir bod cyfathrebu yn peri anhawster i unigolion neu grwpiau o ddisgyblion, mae’r ysgol yn datblygu strategaethau i wneud yn siŵr bod pob disgybl yn cael cyfle cyfartal i gymryd rhan a dylanwadu ar benderfyniadau.  O ganlyniad, mae staff yn datblygu dealltwriaeth well o anghenion a diddordebau eu disgyblion.  Mae disgyblion yn teimlo’n hyderus fod staff yn gwrando arnynt a bod eu safbwyntiau’n cael eu gwerthfawrogi.

Ceir cyngor ysgol effeithiol.  Caiff aelodau’r cyngor ysgol eu hethol gan eu cyfoedion ac maent yn ymgymryd â’u rolau yn frwdfrydig.  Mae gan y cyngor ysgol gyllideb i brynu adnoddau yn ystod y flwyddyn.  Mae hyn yn datblygu dealltwriaeth disgyblion o’r angen i flaenoriaethu a chyllidebu fel rhan o’u rôl fel aelodau o’r cyngor.  Mae’r cyngor ysgol yn trafod ystod eang o faterion fel amgylchedd yr ysgol, ansawdd ffreutur yr ysgol, profiadau dysgu a hunanarfarnu.  Fel rhan o’i gwaith, mae wedi creu prosbectws defnyddiol a hygyrch iawn ar gyfer darpar ddisgyblion.

Cyflwynodd yr uwch arweinwyr ddiwrnod hunanarfarnu ar gyfer disgyblion, staff a llywodraethwyr i wneud yn siŵr bod pob un o’r disgyblion yn cyfrannu at gyfeiriad strategol yr ysgol.  Yn ystod y diwrnod hunanarfarnu, mae staff ac arweinwyr yr ysgol yn gweithio gyda disgyblion i gael eu safbwyntiau ar bob agwedd ar yr ysgol, fel dysgu ac addysgu, ansawdd y gofal, adeiladau’r ysgol ac ansawdd yr amgylchedd dysgu awyr agored.  Mae’r ysgol wedi cyflwyno ystod o strategaethau i wneud yn siwr bod pob disgybl yn cyfrannu’n weithredol at y broses.  Mae disgyblion sy’n fwy abl yn arfarnu ansawdd y ddarpariaeth yn yr ysgol yn hyderus trwy ddefnyddio symbolau ac arwyddion.  Mae disgyblion eraill yn gweithio ochr yn ochr â staff i rannu eu safbwyntiau. 

Mae aelodau o’r corff llywodraethol yn mynychu’r diwrnod hunanarfarnu ac yn ennill dealltwriaeth helaeth o safbwyntiau’r disgyblion ar ddarpariaeth a meysydd i’w datblygu.  Mae’r pennaeth yn casglu’r wybodaeth ac mae’n llywio cynllun datblygu’r ysgol.  Er enghraifft, nododd disgyblion eu bod yn mwynhau’r cyfle i ddysgu yn yr awyr agored a bod arnynt eisiau cael mwy o gyfleoedd i wneud hynny’n rheolaidd.  O ganlyniad, buddsoddodd yr ysgol mewn detholiad o offer awyr agored a gwnaeth welliannau i’r amgylchedd dysgu yn yr awyr agored i ddisgyblion fwynhau eu gwersi yno, lle bo’n briodol.

Mae’r diwrnod hunanarfarnu yn gwneud yn siwr bod pob un o’r disgyblion, y staff a’r llywodraethwyr yn cael cyfle i weithio gyda’i gilydd i nodi cryfderau’r ysgol, meysydd y mae angen eu gwella a blaenoriaethau ar gyfer cynllun datblygu’r ysgol.  

Deilliannau

Yn Ysgol Penmaes, ceir perthnasoedd cryf rhwng staff a disgyblion a rhwng y disgyblion.  Ceir synnwyr clir o ymddiriedaeth ac empathi ar y ddwy ochr am bob aelod o gymuned yr ysgol.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn datblygu dealltwriaeth drylwyr o anghenion a dewisiadau eu cyfoedion.  Adlewyrchir hyn yn y penderfyniadau a wna disgyblion fel rhan o’r cyngor ysgol a’r grwpiau cyfranogi. 

Mae bron pob un o’r disgyblion yn teimlo bod yr ysgol yn gwrando arnynt a bod eu safbwyntiau a’u barn yn cael eu gwerthfawrogi.  Mae ganddynt agwedd gadarnhaol tuag at eu dysgu a’r ysgol.  O ganlyniad, caiff effaith gadarnhaol ar safonau ar draws yr ysgol.  Mae ymddygiad bron pob disgybl, mewn gwersi ac yn ystod y diwrnod ysgol, yn eithriadol o dda.  Ni fu unrhyw waharddiadau parhaol o’r ysgol ers nifer o flynyddoedd ac mae nifer y gwaharddiadau cyfnod penodol yn eithriadol o isel.  O ganlyniad, gydag ychydig iawn o eithriadau, mae disgyblion yn gwneud cynnydd da dros gyfnod. 

Mae disgyblion yn ennill ystod eang o achrediad cydnabyddedig ar ddiwedd cyfnod allweddol 4.  Llwyddodd pob disgybl a oedd wedi cofrestru ar gynllun gwobr Dug Caeredin i gyflawni’r lefel efydd ac arian a llwyddodd bron pob un ohonynt i ennill y wobr aur.  Mae hyn yn gyflawniad sylweddol. 

Mae nifer yr ymadawyr nad ydynt yn ymgysylltu ag addysg, cyflogaeth na hyfforddiant wedi bod yn gyson isel am nifer o flynyddoedd.

Mae’r ysgol yn cynnwys disgyblion yn rheolaidd mewn trafodaeth am eu dysgu eu hunain.  Mae hyn yn datblygu medrau gwrando a chyfathrebu disgyblion yn llwyddiannus.  Mae disgyblion hefyd yn gwella eu dealltwriaeth o effaith eu penderfyniadau ar ddisgyblion a phobl eraill yng nghymuned yr ysgol.  Er enghraifft, nododd aelodau o’r cyngor ysgol fod angen gwella cyfathrebu ymhellach rhyngddyn nhw eu hunain a phoblogaeth ehangach y disgyblion a rhoddwyd cynllun gweithredu ar waith i fynd i’r afael â’r mater hwn.  Mae arweinwyr yr ysgol, y llywodraethwyr ac aelodau o’r cyngor ysgol yn monitro’r cynllun yn rheolaidd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun

Ysgol uwchradd ar gyfer disgyblion rhwng 11 ac 16 oed yw Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed ar ochr ddwyreiniol Abertawe, gyda 644 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Mae tua 40% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17.1%. 

Mae gan ryw 39% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig, sy’n uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 25%.  Mae gan ryw 5% o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig, sydd ddwywaith yn fwy na’r cyfartaledd cenedlaethol ar gyfer Cymru gyfan.  Mae gan yr ysgol gyfleuster addysgu arbenigol yr awdurdod lleol ar gyfer disgyblion sydd ag anawsterau dysgu cymedrol ac fe gaiff y disgyblion hyn eu cynnwys ar gofrestr yr ysgol.

Diwylliant ac ethos

Mae’r pennaeth yn dangos ymrwymiad grymus i ddatblygu’r ysgol fel cymuned ddysgu ragorol ac mae ei harweinyddiaeth yn gyrru llwyddiant yr ysgol.  Mae ei harweinyddiaeth gref ac ymroddedig wedi arwain at welliannau cynaledig ym mherfformiad a lles disgyblion. 

Mae gan yr ysgol ethos eithriadol o ofalgar a chynhwysol sy’n seiliedig ar barch ar y ddwy ochr, a pherthnasoedd cryf rhwng disgyblion, staff a’r gymuned.  Caiff arwyddair yr ysgol, ‘Os ydych yn credu, gallwch gyflawni’, ei blethu ym mhob agwedd ar waith yr ysgol, ac adlewyrchir hyn yn y disgwyliadau uchel a’r agwedd ofalgar a ddangosir gan staff.  Mae lefel uchel yr ymddiriedaeth a’r parch rhwng staff a disgyblion yn hyrwyddo dysgu’r disgyblion a’u datblygiad cymdeithasol, ac mae’n nodwedd gadarnhaol o fywyd yr ysgol.  Caiff rôl disgyblion mewn dylanwadu ar wneud penderfyniadau ei hymgorffori’n dda ar draws yr ysgol ac mae’n flaenoriaeth a rennir gan arweinwyr, staff a disgyblion.

Gweithredu

Mae’r ysgol wedi datblygu ystod eang o strategaethau i gynnwys disgyblion mewn gwneud penderfyniadau sy’n effeithio’n uniongyrchol ar eu profiadau dysgu a’u lles.

Mae’r ysgol wedi penodi aelod o staff sy’n gyfrifol am gydlynu llais y disgybl ar draws yr ysgol.  Mae’r aelod hwnnw yn gyfrifol am wneud yn siŵr bod cyfathrebu effeithiol rhwng y grwpiau cyfranogi, yr uwch dîm arweinyddiaeth a’r corff llywodraethol.

Nodwedd gref yn yr ysgol yw cyflwyno ‘arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion’.  Maent yn cyfarfod ag athrawon i arfarnu rhaglenni astudio, ac yn gwneud penderfyniadau am eu dysgu a’r dewis o strategaethau a gweithgareddau cyfoethogi sy’n ategu llwyddiant.  

Mae llais y disgybl yn ganolog i waith y gyfadran ddyniaethau yn yr ysgol.  Mae gan y gyfadran arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion a benodwyd yn llwyddiannus yn dilyn proses gyfweld drylwyr.  Maent yn cyfarfod â staff y gyfadran bob hanner tymor i adrodd yn ôl ar faterion yn ymwneud â’r cwricwlwm, addysgu a dysgu.  Maent hefyd yn cyfrannu at ddatblygu cynlluniau gwaith ac yn dylanwadu ar destunau astudio yn y gyfadran.  Er enghraifft, cyflwynodd y gyfadran uned prosiectau annibynnol yn dilyn adborth gan yr arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion.

Mae’r gyfadran wedi rhannu’r arfer hon ar draws yr ysgol a gydag ysgolion lleol eraill trwy hyfforddiant mewn swydd ysgol gyfan.  Mae’r gyfadran hefyd yn cynnig hyfforddiant ar gyfer staff y gyfadran a disgyblion cyn iddynt ymgymryd â’u rôl fel arweinwyr cwricwlwm.

Yn yr adran addysg gorfforol, caiff arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion eu penodi o blith capteiniaid tai, unigolion a benodwyd gan y disgyblion a ‘disgyblion ymdrechgar’ (y rheiny sy’n dangos ymroddiad eithriadol yn y pwnc).  Mae arweinwyr y cwricwlwm yn dylanwadu ar opsiynau’r cwricwlwm a chyfleoedd allgyrsiol yn y pwnc.  Er enghraifft, mae’r adran wedi ymestyn y ddarpariaeth ddawns yn dilyn adborth gan ddisgyblion. 

Mae disgyblion o Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed yn cyfrannu’n rheolaidd at fforymau ymgynghori awdurdodau lleol i lywio blaenoriaethau cyllideb ac opsiynau’r cwricwlwm ar gyfer disgyblion rhwng 14 ac 19 oed. 

Deilliannau

Mae bron pob un o’r disgyblion yn teimlo bod yr ysgol yn gwrando arnynt.  Mae gan bron bob un o’r disgyblion synnwyr eithriadol o berthyn i gymuned yr ysgol, a lefel uchel o ymwybyddiaeth o’u lles eu hunain ac effaith eu hymddygiad ar bobl eraill.  Mae disgyblion yn gwerthfawrogi’r cyfleoedd i ddylanwadu ar ddewis a darpariaeth ac maent yn mynd ati i ymgymryd ag ystod eang y cyfleoedd a gynigir yn yr ysgol. 

O ganlyniad, bu effaith gadarnhaol iawn ar safonau ar draws yr ysgol.  Dros y tair blynedd ddiwethaf, bu tuedd gref o welliant mewn presenoldeb a gostyngiad cyffredinol yng nghyfradd y gwaharddiadau cyfnod penodol. 

Mae presenoldeb, ymddygiad ac ymgysylltiad gwell â dysgu wedi cyfrannu’n sylweddol at duedd gref o welliant ym mhob un o’r dangosyddion perfformiad yng nghyfnod allweddol 3 a chyfnod allweddol 4 dros y tair blynedd ddiwethaf.

Ers cyflwyno’r arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion, mae llawer o gyfadrannau, er enghraifft yn y dyniaethau ac mewn addysg gorfforol, wedi gweld cynnydd yn nifer y disgyblion ar gyfer cyrsiau TGAU ar ddiwedd cyfnod allweddol 3. 

Am y tair blynedd ddiwethaf, ni adawodd yr un disgybl yr ysgol heb gymhwyster cydnabyddedig.  Ar ddiwedd Blwyddyn 11, mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn aros mewn addysg amser llawn.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Llandrillo Yn Rhos wedi’i lleoli yn nhref glan môr Llandrillo yn Rhos, yn sir Conwy.  Ar hyn o bryd, mae 414 o ddisgyblion amser llawn a 60 o ddisgyblion rhan-amser, rhwng tair ac un ar ddeg oed, ar y gofrestr.  Daw’r rhan fwyaf o ddisgyblion o’r ardal gyfagos.  Daw bron pob un o’i disgyblion o gefndir Saesneg ei iaith.  Ar hyn o bryd, mae gan 16% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol ac mae oddeutu 16% yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. 

Mae 15 o athrawon amser llawn a 5 athro rhan-amser yn yr ysgol, gydag 16 o staff cymorth amser llawn a 9 rhan-amser.  Yn ogystal, mae gan yr ysgol Swyddog Cyswllt â Theuluoedd amser llawn, rheolwr anawsterau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiad ac Arweinydd Ysgol Goedwig.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Arwyddair yr ysgol yw ‘Together Everyone Achieves More’ ac mae’n ymdrechu i’w hybu’n llwyddiannus ym mhob agwedd ar fywyd yr ysgol.

Mae’r ysgol wedi datblygu ethos o ofal, cynwysoldeb a pharch tuag at bawb.  Mae’r amgylchedd yn gynnes a chroesawgar ac mae’n cynnwys stiwdio gelf, canolfan dysgu cymunedol ac ystafell ddosbarth awyr agored yr Ysgol Goedwig.  Ariannodd yr ysgol ystafell ddosbarth awyr agored yr Ysgol Goedwig trwy grant gan y Fferm Wynt.  Mae’n cynnwys pydew tân, ardal eistedd, gwesty chwilod a phwll.  Trwy ei defnyddio’n effeithiol, mae disgyblion yn elwa o ddysgu am eu hamgylchedd a dysgu medrau bywyd pwysig yn yr awyr agored.  Mae’r ardal yn darparu ar gyfer disgyblion y Cyfnod Sylfaen a chyfnod allweddol 2.  Mae gwaith disgyblion i’w weld o gwmpas yr ysgol ac mae o ansawdd uchel.  Mae gan yr ysgol sied gelf ddynodedig ac athro celf arbenigol sy’n cynllunio a chyflwyno gwersi yn gysylltiedig â phwnc y dosbarth fel rhan annatod o’r cwricwlwm.  Ar hyn o bryd, yr athro hwn sy’n arwain y fenter ‘ysgol greadigol arweiniol’.  Mae llawer o ddisgyblion yng nghyfnod allweddol 2 yn mwynhau’r sesiynau celf wythnosol yn fawr.  Mae’r ysgol o’r farn bod ansawdd y gwaith celf sy’n cael ei gynhyrchu gan ddisgyblion o safon uchel iawn.  Mae’r ysgol yn datgan ei bod yn hybu ac yn cefnogi’r defnydd ar dechnoleg gwybodaeth a chyfathrebu (TGCh) yn y Cyfnod Sylfaen ac yng nghyfnod allweddol 2 o fewn yr ysgol ac ar draws yr awdurdod lleol yn effeithiol iawn.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn ystod y tair blynedd diwethaf, nod yr ysgol fu gwella lles a safonau cyrhaeddiad disgyblion.  Mae wedi gwneud hyn trwy ymdrechu i wella cysylltiad rhieni â’r ysgol.  Mae wedi datblygu amrywiaeth o fentrau ar y cyd â disgyblion, rhieni, ysgolion uwchradd y mae’n bwydo, a’r gymuned.  Mae aelodau staff yn arwain mentrau i ddatblygu lles disgyblion, trwy weithio ar lefelau amrywiol o fewn yr ysgol.  Mae staff yn defnyddio amgylchedd dysgu’r ysgol yn rhan o raglen dreigl ac yn trefnu amserlen ar ei gyfer er mwyn galluogi pob disgybl i ddatblygu medrau cymdeithasol, meddwl a datrys problemau, yn yr awyr agored.  Mae cynorthwywyr addysgu lefel uwch yr ysgol yn cynllunio ac yn cyflwyno darpariaeth medrau cymdeithasol ac ysgol goedwig yr ysgol, ac mae’r athro dosbarth yn cefnogi datblygiad medrau datrys problemau disgyblion.
Mae gan yr ysgol ganolfan gymunedol â swyddog cyswllt teuluol amser llawn sy’n cynnig amrywiaeth eang o raglenni cymorth.  Mae’r rhain yn ychwanegu at les pob disgybl yn sylweddol.  Mae’r rhaglenni hyn yn cynnwys:

• ‘Fast Forward’ (rhaglen bontio)
• ‘Boost’ (meithrin hyder)
• ‘Together Time’ (sesiynau i rieni a phlant yn y Cyfnod Sylfaen)
• ‘Animate Learning’ (sesiynau i rieni a phlant yng nghyfnod allweddol 2)
• Wythnosau dysgu ynghyd
• Grwpiau anogaeth
• Meysydd cyfrifoldeb ar gyfer disgyblion
• Grwpiau trafod
• Cyfarfodydd gosod targedau ar gyfer pob unigolyn (mentora cadarnhaol i ddisgyblion ym Mlynyddoedd 1 i 6)
• Datblygu’r ardaloedd awyr agored

Mae gan lawer o ddisgyblion gyfrifoldebau sylweddol y maent yn eu cyflawni’n aeddfed.  Mae’r rhain yn cynnwys ceidwaid gwyrdd, ninjas celf, dewiniaid digidol ac aelodau o’r cyngor ysgol.  Mae’r holl grwpiau hyn yn gwneud cyfraniad gwerthfawr at yr ysgol a bywyd yr ysgol.  Mae aelodau’r cyngor ysgol yn hynod effeithiol ac yn hybu lles disgyblion yn yr ysgol yn gyson.  Mae dewiniaid digidol yn cefnogi datblygiad TGCh ar draws yr ysgol ac yn ystod sesiynau hyfforddi i athrawon a staff o ysgolion eraill.  Dywed yr ysgol fod safonau disgyblion wrth ddefnyddio TGCh yn rhagorol.

Bob tymor, mae pob disgybl o Flwyddyn 1 i Flwyddyn 6 yn cael cyfle i gwrdd â’i athro dosbarth yn unigol, i osod ac adolygu ei dargedau rhifedd a llythrennedd.  Mae disgyblion yn gwybod beth yw eu camau dysgu nesaf ac mae ganddynt lawer o symbyliad i gyflawni eu nodau eu hunain.

Mae’r amgylchedd dysgu awyr agored a datblygiad medrau cymdeithasol yn hybu datblygiad llawer o fedrau, gan gynnwys rhifedd a llythrennedd, yn weithgar ac maent yn cael effaith gadarnhaol ar gyrhaeddiad a chyflawniad plant.  Mae’r amgylchedd yn ysgogol ac yn ddeniadol, ac mae disgyblion yn teimlo’n hapus ac yn ddiogel i ddysgu ynddo.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r ysgol yn datgan:

• Bod disgyblion a rhieni wedi sôn am fwy o hyder yn ystod y pontio o’r cyfnod cyn-ysgol i’r Feithrinfa, o Flwyddyn 2 i Flwyddyn 3, ac o Flwyddyn 6 i Flwyddyn 7
• Mae’r ysgol o’r farn bod y ffordd y mae rhieni’n ymgysylltu â hi yn rhagorol, gyda 96% o rieni’n mynychu Wythnosau Dysgu Ynghyd yr ysgol, pan fydd rhieni a disgyblion yn gweithio gyda’i gilydd yn y dosbarth
• Mae’r holl ddisgyblion sydd wedi manteisio ar y ddarpariaeth anogaeth wedi gwneud gwelliannau da iawn yn eu medrau cymdeithasol ac emosiynol
• Mae’r holl ddisgyblion yng nghyfnod allweddol 2 hefyd yn gwneud cynnydd mewn asesiadau cenedlaethol, ac roedd 80% o ddisgyblion wedi cyflawni Deilliant 6 mewn Datblygiad Personol a Chymdeithasol ar ddiwedd y Cyfnod Sylfaen
• Mae rhieni disgyblion sy’n derbyn darpariaeth anogaeth yn ymwneud yn fwy effeithiol â dysgu eu plant ac maent yn teimlo’n fwy cadarnhaol am eu galluoedd magu plant eu hunain
• Dywed athrawon ar draws cyfnod allweddol 2 a’r Cyfnod Sylfaen fod ymddygiad disgyblion wedi gwella a’u bod yn talu sylw’n well yn ystod pob gwers

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi cefnogi llawer o ysgolion ym mhob agwedd ar les.  Mae wedi rhannu ei llwyddiant trwy gyfarfodydd penaethiaid, cyfarfodydd consortia, hyfforddiant TGCh a digwyddiadau hyfforddiant. 

Mae’r ysgol yn croesawu ymweliadau gan ysgolion eraill sy’n awyddus i ddatblygu eu lleoliadau ac mae’n helpu i roi mentrau ar waith trwy ei rôl fel Ysgol Arloesi/Cyd-arweiniol.