Arfer effeithiol Archives - Page 54 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol y Gogarth yn ysgol arbennig ddydd a phreswyl wedi’i lleoli yn Llandudno. Dyma’r unig ysgol arbennig a gynhelir gan awdurdod lleol Conwy. Ar hyn o bryd, mae 223 o ddisgyblion rhwng 3 ac 19 oed ar y gofrestr. Mae gan bob un o’r disgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig ar gyfer anawsterau dysgu cymedrol a difrifol, anawsterau dysgu dwys a lluosog neu anhwylderau’r sbectrwm awtistig. Mae’r ysgol yn rheoli darpariaeth breswyl ac yn cynnig cartref i nifer o wasanaethau cymorth allweddol eraill.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

I ymateb i’r fenter Llwybrau Galwedigaethol 14-19 yn y lle cyntaf, adolygodd yr ysgol ei chwricwlwm er mwyn gwella ystod y profiadau dysgu ymarferol sydd ar gael i ddisgyblion.  Roedd hyn yn cynnwys datblygu darpariaeth alwedigaethol yn yr ysgol, yn ogystal â gwaith ar y cyd â’r coleg addysg bellach lleol i ddylunio cyrsiau pwrpasol, lle bo’n briodol.  Mae partneriaeth effeithiol yr ysgol gyda rhwydwaith Conwy 14-19 wedi helpu sicrhau bod disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY) yn cael eu cynnwys wrth ddatblygu gweledigaeth strategol ar draws y sir gyda ffocws clir ar anghenion disgyblion unigol i’w cefnogi wrth iddynt drosglwyddo i’r coleg.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu weithgaredd

Ar ôl datblygu cwricwlwm mwy galwedigaethol yn yr ysgol, adolygodd yr ysgol effeithiolrwydd disgyblion yn trosglwyddo i’r coleg. Bryd hynny, daeth yn amlwg, oherwydd yr ystod gynyddol o brofiadau dysgu a oedd ar gael i ddisgyblion, bod proffil eu medrau, gwybodaeth a’u huchelgais wedi newid.  Yn hanfodol, nid oedd cyrsiau coleg a oedd ar gael i grŵp penodol o ddisgyblion ADY i weld yn cynnig dilyniant priodol mwyach.

Ym Mawrth 2014, chwaraeodd Ysgol y Gogarth ran allweddol yn sefydlu Grŵp Trosglwyddo Dysgwyr ADY i Addysg Bellach Conwy a Sir Ddinbych.  Roedd hwn yn grŵp amlddisgyblaethol oedd yn cael ei gefnogi gan rwydwaith Conwy 14-19, a’i nod oedd gwella trosglwyddo disgyblion rhwng yr ysgol a’r coleg addysg bellach. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r Grŵp Trosglwyddo Dysgwyr ADY i Addysg Bellach wedi cynnig fforwm gwerthfawr i weithwyr proffesiynol o golegau, ysgolion, gwasanaethau cymdeithasol, Gyrfa Cymru a’r asiantaethau perthnasol eraill i nodi rhwystrau rhag trosglwyddo’n llwyddiannus a rhoi ffyrdd ar waith i wella hyn.  Mae hyn wedi arwain at gyfathrebu gwell, rhannu gwybodaeth yn well a mwy o gydweithio rhwng yr holl bartïon.  Dros gyfnod, mae hyn wedi helpu cyflawni cydweddiad agosach rhwng anghenion disgyblion ac ystod y cyrsiau sy’n cael eu cynnig yn y coleg addysg bellach lleol.  Er enghraifft, datblygodd y coleg gwrs newydd wedi’i ddylunio’n benodol i fodloni anghenion disgyblion yn yr ysgol a oedd yn fwy abl, ac a oedd yn cynnig mwy o gyfleoedd i ddisgyblion wedyn i symud ymlaen i gyrsiau prif ffrwd yn y coleg.

Ar hyn o bryd, mae’r grŵp hwn yn ymestyn y dull cydweithio hwn er mwyn ehangu ystod y cyrsiau a chymwysterau sydd ar gael i ddisgyblion yng nghyfnod allweddol 4.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r Grŵp Trosglwyddo Dysgwyr ADY i Addysg Bellach yn parhau i gyfarfod yn rheolaidd, ac mae darpariaeth leol o flwyddyn i flwyddyn wedi’i hadolygu yn yr ysgol, colegau lleol a bwrdd y rhwydwaith 14-19 lleol.  Mae’r grŵp wedi rhannu ei ganfyddiadau gyda Gyrfa Cymru a’r adran gwasanaethau cymdeithasol lleol.  Mae staff o’r ysgol wedi rhannu canlyniadau’r dull cydweithio gyda darparwyr addysg bellach ac wedi llunio astudiaethau achos i’w defnyddio gan Gyrfa Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Gymraeg Glantaf yn ysgol ddynodedig Gymraeg i ddisgyblion 11-18 oed ac mae ynddi 1,132 o ddisgyblion. Lleolir yr ysgol yn Ystum Taf ac mae’n gwasanaethu canolbarth dinas Caerdydd o’r gogledd i’r de. Mae 17.9% o’r disgyblion yn byw mewn ardaloedd sydd ymhlith yr 20% mwyaf difreintiedig yng Nghymru ac mae 10.1% o ddisgyblion yn gymwys i brydau ysgol am ddim. Mae tua 36% o’r disgyblion yn dod o gartrefi lle mae’r Gymraeg yn cael ei siarad gartref ond mae pob disgybl yn astudio’r Gymraeg fel iaith gyntaf. Canran fechan iawn o ddisgyblion sy’n hanu o gefndiroedd ethnig lleiafrifol
Derbynia’r ysgol ddisgyblion o’r ystod llawn o allu. Mae 20% o ddisgyblion ar gofrestr anghenion dysgu ychwanegol gydag ychydig dros 1% o ddisgyblion â datganiad o anghenion addysgol arbennig. Mae canolfan adnoddau i ddisgyblion ag anghenion dysgu dwys o bob rhan o’r awdurdod addysg lleol wedi ei lleoli yn yr ysgol ac mae ynddi 12 o ddisgyblion.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Ers rhai blynyddoedd, mae’r ysgol wedi creu Datganiad syml 3 gair : ‘Cymreictod, Cwrteisi, Parch’  ac adlewyrchir prif ddyheadau’r ysgol yn y datganiad hwn ac yn arwyddair yr ysgol : ‘Coron Gwlad ei Mamiaith’. Y nod yn syml ydy creu cymuned ysgol croesawgar, cynhaliol a chyfeillgar a dinasyddion cyflawn, parchus a Chymreig. Mae’r nodau hyn yn treiddio drwy holl galendr a gweithgareddau’r ysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

  • Mae sustem fugeilio gref gan yr ysgol sy’n rhoi pwyslais ar adnabod yr unigolyn o ran cefndir, anghenion academaidd a lles. Hyrwyddir ymdeimlad cryf o falchder ac uchelgais academaidd yn y disgyblion.
  • Ystyrir a gwerthfawrogir amrywiaeth cefndiroedd  y disgyblion, mae’r cwricwlwm a’r gweithgareddau ehangach yn cefnogi cydraddoldeb drwy roi cyfle i bob unigolyn ddatblygu yn academaidd a chymdeithasol.
  • Cynigir darpariaeth arbennig er mwyn hyrwyddo gwerthoedd dinasyddiaeth dda a moesoldeb e.e. sesiynau boreol sy’n cynnwys rhaglen eang o weithgareddau ysbrydol neu foesol diddorol. Hyrwyddir gwerthoedd fel gonestrwydd, tegwch a pharch yn gyson e.e.trwy wersi Addysg Grefyddol caiff y disgyblion gyfleoedd i fyfyrio ar eu bywydau a’u credoau eu hunain a phobl eraill, eu hamgylchedd a’r cyflwr dynol, ac ystyried cwestiynau sylfaenol bywyd. Rhoddir  pwyslais mawr ar fod yn gymuned  a chyfranna’r disgyblion yn hael at weithgareddau cymunedol ac at elusennau.
  • Un o nodweddion eithriadol yr ysgol yw cyfranogiad a llwyddiant canran uchel o ddisgyblion ym meysydd chwaraeon, cerddoriaeth a drama yn lleol, cenedlaethol a rhyngwladol. Caiff y disgyblion gyfleoedd i gyfarfod a chymdeithasu gyda chyfoedion ac oedolion sydd yn rhoi profiadau cyfoethog iddynt. Anogir pob disgybl i gymryd rhan yn ein holl weithgareddau allgyrsiol e.e. celf, TGCh, gwyddoniaeth, dadlau, Sgwad Sgwennu, Clwb Cristnogol, ymweliadau ayyb.
  • Mae rhaglen addysg bersonol a chymdeithasol yr ysgol yn llawn gweithgareddau cyfoes a defnyddiol sydd yn helpu paratoi disgyblion at bob agwedd o fywyd e.e. addysg rhyw a pherthynas, byw’n ddiogel a sut i fod yn ddinesydd da. Mae’r ysgol yn parhau i addysgu’r pwnc 1 wers bob pythefnos i bawb yn CA3 ac i bawb yn CA4 nad ydynt yn astudio Gwyddoniaeth Triphlyg a gwelir o holiaduron bod y disgyblion yn elwa o’r trefniant hwn.
  • O ran y Cyngor Ysgol, mae 6 pwyllgor gwahanol (gyda hyd at 80 disgybl ymhob un) wedi’u sefydlu  – LLais y Disgybl (pwyllgor i gael barn y disgyblion ar bob agwedd o fywyd yr ysgol), BYG (Byw yn y Gymraeg), Amgylchfyd, CyfarTaf (pwyllgor i hybu cydraddoldeb ymhob maes)  Iechyd a Bwyd a Chwaraeon,  sy’n galluogi i ganran uchel iawn o ddisgyblion gael llais ym mhenderfyniadau’r ysgol.
  • Mae sustem lysol gryf yn yr ysgol sydd yn cynnig amryw weithgareddau i’r holl ddisgyblion. Cynhelir cyfarfodydd bob pythefnos a  gwyliau ysgol gyfan bob tymor e.e. Eisteddfod ysgol, Gŵyl Chwaraeon. Mae’r Eisteddfod yn ddigwyddiad mawr lle estynnir y cyfnod cofrestru i 40 munud am hanner tymor er mwyn i’r  disgyblion gydweithio gyda’i gilydd; cyfranna hyn yn helaeth at y syniad o berthyn ac ethos gynhaliol, gymdeithasol yr ysgol.
  • Cynigir amgylchedd gweithio symbylus ac awyrgylch ysgogol e.e. mae’r dosbarthiadau, y coridorau a’r mannau cyhoeddus wedi’u haddurno gyda gwaith y disgyblion, posteri ac arddangosfeydd ac mae gan yr ysgol ystod eang o adnoddau dysgu cyfoes o ansawdd uchel.
  • Mae’r ddarpariaeth o ran cymorth i’r disgybl yn eang e.e. ceir cynllun Buddy rhwng y disgyblion iau ac hŷn, ELSA, Talkabout, mudiad Seren sy’n cael ei redeg gan y 6ed ac sy’n gyfle i drafod unrhyw broblemau gan ddisgyblion iau, Cwnselydd, Nyrs, Swyddog Heddlu, gweithiwr allweddol, Mentor Ieuenctid Allanol ayyb. Yn ogystal, cydweithir yn effeithiol gydag ystod eang o asiantaethau allanol er mwyn cefnogi lles, iechyd a datblygiad cymdeithasol disgyblion.
  • Rydym wedi blaenoriaethu i ddisgyblion ddatblygu iechyd meddwl cadarnhaol. Trafodir y pwnc mewn gwasanaethau, gwersi ABCh, Munud i Feddwl, Llais y Disgybl a chynhelir sesiynau ymlacio a sesiynau meddylgarwch yn wythnosol sydd wedi cael effaith gadarnaol ar les disgyblion ar draws yr ysgol.
  • Mae trefniadau effeithiol ar gyfer adnabod, cefnogi a monitro anghenion dysgu ychwanegol disgyblion sy’n cynnwys ystod helaeth o strategaethau a threfniadau effeithiol.
  • Mae gan yr ysgol ganolfan adnoddau ar gyfer disgyblion ag anawsterau dysgu dwys a sicrheir bod y disgyblion yn integreiddio’n llwyddiannus i fywyd yr ysgol brif lif gan elwa’n llawn o’r cyfleoedd eang trawsgwricwlaidd sydd ar gael. Mae hyn yn cyfoethogi profiadau dysgu holl ddisgyblion yr ysgol.
  • Mae cynlluniau Trosglwyddo cryf rhwng yr ysgol a’r ysgolion cynradd; cynhelir hyd at 10 digwyddiad yn flynyddol ac felly, mae’r disgyblion cynradd yn dod i arfer â safonau ac ethos yr ysgol cyn eu bod yn ddisgyblion yma.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

  • Mae holiaduron disgyblion a rhieni yn dangos bodlonrwydd gyda’r ysgol – yn yr holiaduron diweddaraf, roedd bron pob un disgybl wedi nodi eu bod yn mwynhau bod yn ddisgyblion yn yr ysgol ac roedd y rhan fwyaf o’r rhieni yn dweud bod y disgyblion yn hoffi’r ysgol.
  • Nodwedd amlwg o’r ysgol yw ymddygiad gwaraidd bron pob disgybl yn eu gwersi ac o gwmpas yr ysgol a dangosir lefel uchel iawn o barch tuag at eu cyd-ddisgyblion, staff yr ysgol ac ymwelwyr.
  • Teimla’r rhan fwyaf o’r disgyblion bod y staff yn eu parchu a bod yr ysgol yn eu helpu i ddeall a pharchu pobl o gefndiroedd eraill.
  • Mae’r holl gyfleoedd allgyrsiol yn cynyddu hunanwerth a sgiliau cyfathrebu a chymdeithasol y disgyblion gan eu helpu i fod yn ddinasyddion da.
  • Mae’r holl gyfleoedd LLais y Disgybl yn cynyddu hunanwerth, hunanbarch a sgiliau cyfathrebu y disgyblion ac yn sicrhau bod cydraddoldeb yn cael ffocws amlwg.
  • Mae’r amrywiol agweddau o gymorth sydd ar gael yn cyfrannu’n helaeth at iechyd meddwl y disgyblion.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Yn lleol, sirol a chenedlaethol, mae enw da yr ysgol yn destun canmoliaeth mewn nifer o feysydd allgyrsiol a rhennir ein harferion da yn gyson trwy gylchlythyron, a thrwy gyfryngau cymdeithasol megis Twitter. Rhennir arfer dda rhwng ysgolion mewn fforymau megis CYDAG ac yn lleol trwy BroPlasTaf.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Gymraeg Glantaf yn ysgol ddynodedig Gymraeg i ddisgyblion 11-18 oed. Cynhelir yr ysgol gan awdurdod addysg lleol Caerdydd ac mae’n gwasanaethu canolbarth dinas Caerdydd o’r gogledd i’r de.  Mae ynddi 1,132 o ddisgyblion.  Derbynia’r ysgol ddisgyblion o’r ystod llawn o allu.  Mae 20% o ddisgyblion ar gofrestr anghenion dysgu ychwanegol gydag ychydig dros 1% o ddisgyblion â datganiad o anghenion addysgol arbennig. Mae canolfan adnoddau arbenigol i ddisgyblion ag anghenion dysgu dwys o bob rhan o’r awdurdod addysg lleol wedi ei lleoli yn yr ysgol. Mae ynddi 13 o ddysgwyr.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Sail gweledigaeth yr ysgol yw cynhwysiant academaidd a chymdeithasol i bawb, a sicrhau bod mynediad gan bawb at holl weithgareddau cymuned yr ysgol.  Er mwyn llwyddo yn hyn, gwneir pob ymdrech bosib i addasu’r ddarpariaeth ac, yn allweddol, i ymateb yn hyblyg i anghenion pob dysgwr.  Un ffactor allweddol sy’n galluogi hyn yw sicrhau dealltwriaeth lawn o anghenion pob dysgwr, ac yna sicrhau bod y ddealltwriaeth hon yn cael ei chyfathrebu’n effeithiol ymysg holl staff yr ysgol.  Rhoddir ffocws glir ar hybu lles holl ddysgwyr yr ysgol, gan ddeall bod hyn yn ein galluogi i ddiwallu anghenion academaidd dysgwyr yn effeithiol.

Mae’r ddarpariaeth ar gyfer addysgu, cefnogi a gofalu am ddisgyblion ag anawsterau dysgu dwys yn y ganolfan adnoddau arbenigol yn ardderchog. Nodwedd eithriadol o hyn yw’r modd y mae’r staff yn sicrhau bod y disgyblion hyn yn integreiddio’n hynod o lwyddiannus i fywyd yr ysgol brif lif ac yn elwa’n llawn o’r cyfleoedd eang trawsgwricwlaidd sydd ar gael. Mae hyn yn cyfoethogi profiadau dysgu holl ddisgyblion yr ysgol (Estyn, 2017).

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

  1. Cynhwysiant academaidd a chymdeithasol – Cynigir ystod eang o ymyraethau ar gyfer dysgwyr ag ADY er mwyn hybu sgiliau llythrennedd, rhifedd, iaith a lleferydd a sgiliau cymdeithasol a datblygiad emosiynol ac i sicrhau bod y ddarpariaeth orau posib gan bob dysgwr.  Fel rheol, cynhelir ymyraethau dros gyfnod byr o amser a chynigir targedau penodol i ddysgwyr dros gyfnod yr ymyrraeth.  O ganlyniad i’r ffocysu dwys hwn, gwelir bod dysgwyr yn gwneud cynnydd da iawn. Arfernir effeithiolrwydd ac effaith pob ymyrraeth yn ofalus iawn.  I’r dysgwyr â’r anghenion mwyaf dwys, darperir cwricwlwm unigol er mwyn sicrhau bod pob dysgwr yn cyflawni ei botensial.  Gwelir ffocws gref ar ddatblygiad sgiliau bywyd, yn enwedig i’r dysgwyr hynny â’r anghenion mwyaf dwys.  Nodwedd eithriadol ar gynhwysiant yw’r ffordd y mae’r dysgwyr ag anghenion dwys a chymhleth yn cael eu cynnwys yng nghymuned yr ysgol.  Cynigir cefnogaeth i’r dysgwyr hynny er mwyn sicrhau mynediad at weithgareddau cymdeithasol yr ysgol, a gwelir bod nifer o ddysgwyr ag anghenion llai dwys hefyd yn manteisio ar hyn, gan hybu cynhwysiant pawb a chyfoethogi profiadau dysgu holl ddisgyblion yr ysgol.
  2. Dealltwriaeth lawn o anghenion – Rhoddir ffocws gref ar gasglu gwybodaeth am ddysgwyr cyn iddynt drosglwyddo i’r ysgol a sicrhau bod y wybodaeth sydd gan bartneriaid cynradd, rhieni a dysgwyr, ac asiantaethau allanol lle bo’n berthnasol, yn hygyrch i staff.  Gwneir hyn trwy lunio Proffil Unigol ar gyfer pob dysgwr ag ADY.  Cryfderau a diddordebau’r dysgwr yw man cychwyn y Proffil, ac ychwanegir at hwn ddisgrifiad o anghenion y dysgwr a strategaethau dysgu sydd wedi’u llunio’n benodol gan arweinwyr ac arbenigwyr yr Adran Gynhwysiant.  Cynhelir asesiadau mewnol arbenigol pellach os nad oes dealltwriaeth lawn o anghenion dysgwr.  Mae’r Proffil Unigol yn aros gyda’r dysgwr gydol ei amser yn yr ysgol, gan addasu’r ddogfen i sicrhau ei fod yn gyfredol a bod ymateb i lais y dysgwyr dros amser.
  3. Ymateb yn hyblyg – O sichrau dealltwriaeth lawn a holistaidd am ddysgwyr, gellir ymateb i’w hanghenion yn hyblyg  ac mae hyn yn gynsail i weledigaeth gynhwysol yr ysgol.  Trwy gydweithio’n agos â’r dysgwyr a’r sawl sydd yn eu hadnabod yn dda, gellir ymateb yn hyblg a sichrau bod y newidiadau bychain sy’n gwneud gwahaniaeth mawr yn cael eu mabwysiadu.  Mae hyn yn ddyletswydd ar holl staff yr ysgol.  Mae ffocws gref ar gydweithio agos rhwng staff cynhwysiant a staff bugeiliol yr ysgol a golyga hyn fod pob dysgwr ag ADY yn derbyn y gefnogaeth a’r ddarpariaeth orau ar y pryd.  Defnyddir ‘Hafan’ yr Ysgol, i alluogi hyblygrwydd sylweddol ar gyfer rhai dysgwyr.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

O ganlyniad i’r egwyddorion hyn, llwydda’r ysgol i hybu datblygiad academaidd a chymdeithasol dysgwyr ag ADY a hefyd i greu ethos gynhwysol a chefnogol ar draws yr ysgol.  Dengys arfarniadau o ymyraethau unigol eu bod yn effeithiol ac effeithlon a bod cynnydd dysgwyr dros gyfnod ymyraethau yn dda iawn.  Yn gyffredinol, mae disgyblion gydag anghenion dysgu ychwanegol yn gwneud cynnydd cryf o un cyfnod i’r nesaf (Estyn, 2017). 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol 

Mae Ysgol Fabanod Cwmaber ym mhentref Abertridwr yn awdurdod lleol Caerffili.  Mae 144 o ddisgyblion rhwng tair a saith oed ar y gofrestr.  Mae hyn yn cynnwys tua 36 o ddisgyblion yn y dosbarth meithrin rhan-amser.  Mae gan yr ysgol bedwar dosbarth amser llawn.  Mae tua 32% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, sy’n uwch na’r cyfartaledd ar gyfer Cymru (19%).  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n derbyn gofal gan yr awdurdod lleol.
 
Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 22% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndiroedd ethnig lleiafrifol neu sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Nid oes unrhyw ddisgyblion yn siarad Cymraeg fel eu mamiaith.

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector 

Mae Ysgol Fabanod Cwmaber yn gymuned ofalgar, fywiog a chroesawgar ble caiff pob un o’r disgyblion a’r staff eu gwerthfawrogi’n gyfartal.  Caiff yr holl ddisgyblion gyfle i elwa ar bob agwedd ar fywyd ysgol.  Ceir ethos cynhwysol sy’n cynorthwyo pob un o’r disgyblion a’r oedolion yn dda.

Caiff llais y disgybl ei annog yn weithredol gan bob aelod o staff er mwyn datblygu perchnogaeth wirioneddol o fywyd ysgol a mentrau.  Mae’r ysgol yn dilyn Erthygl 12 Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn, sy’n datgan y canlynol: “pan fydd oedolion yn gwneud penderfyniadau sy’n effeithio ar ddisgyblion, mae gan ddisgyblion yr hawl i ddweud beth, yn eu barn nhw, ddylai ddigwydd a bod eu barn yn cael ei hystyried”.  Mae’r pennaeth yn arwain Llysgenhadon yr Ysgol, sy’n cael eu dewis yn ofalus er mwyn cynnwys y disgyblion sydd fwyaf tebygol o elwa ar y cyfrifoldeb i wneud penderfyniadau ysgol gyfan ynghylch amgylchedd yr ysgol a gweithgareddau dysgu.  Gall disgyblion ddewis pa bwyllgorau y maent yn dymuno’u cynrychioli, ac fel ysgol fabanod, mae disgyblion ym Mlwyddyn 1 a 2 wedi ymgymryd â rolau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch 

Mae staff yn mynd ati i hyrwyddo llais y disgybl a’r broses gwneud penderfyniadau.  Caiff disgyblion effaith gadarnhaol ar ansawdd bywyd yr ysgol.  Mae disgyblion yn cymryd cyfrifoldeb am wella’u hysgol yn ddifrifol.  Mae ganddynt rolau i wella amseroedd chwarae, hyrwyddo’r defnydd o’r Gymraeg, a datblygu dealltwriaeth disgyblion o faterion amgylcheddol.  Mae Arweinwyr Digidol yn ystyried syniadau ar gyfer datblygu’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol (FfCD) ac mae’r pwyllgor E-Ddiogelwch yn gweithio’n galed i sicrhau bod disgyblion yn ddiogel tra byddant ar-lein.  Mae disgyblion Blwyddyn 1 wedi cymryd rhan yn y broses gyfweld ar gyfer Ysgolion Arweiniol Creadigol.  Mae pob un o’r disgyblion wedi pleidleisio ynghylch pa weithgaredd cyfoethogi ‘hwyl ar ddydd Gwener’ yr hoffent gymryd rhan ynddo.

Llysgenhadon yr Ysgol
Mae gwaith rhagorol y Llysgenhadon yn helpu rhoi gwybod i’r pennaeth beth yw barn disgyblion ar ystod o faterion.  Maent wedi gwneud awgrymiadau ar gyfer gwella’r maes chwarae gyda wal ddringo newydd a mainc ffrindiau, cwch Llychlynnaidd a llawer o farciau llinell gwahanol.  Mae disgyblion wedi cymryd amser hefyd i fwrw golwg trwy gatalogau mewn cyfarfodydd i ddewis adnoddau rhifedd a llythrennedd i’w defnyddio yn ystod amser egwyl ac amser cinio.

Un o’r awgrymiadau gan y Llysgenhadon oedd y dylid cael loceri lliw wedi’u brandio yn yr ysgol i helpu cadw’r coridorau’n daclus.  Buont yn gweithio gyda’r pennaeth a rheolwr busnes i drafod cost y loceri a sut byddai’r rhain yn cael eu hariannu.  Mae’r Llysgenhadon yn falch iawn o’r gwelliannau y maent wedi’u gwneud i’w hysgol.

Cyngor eco
Mae’r cyngor eco yn helpu datblygu ymwybyddiaeth disgyblion o gynaliadwyedd a byw yn iach, ac mae’r aelodau’n cynnwys disgyblion Blwyddyn 2.  Mae disgyblion Blwyddyn 1 yn ymuno â’r pwyllgor yn ystod tymor yr haf, pan fyddant yn adolygu’r cod eco a chynllun gweithredu’r flwyddyn flaenorol er mwyn creu un newydd ar gyfer y flwyddyn academaidd ganlynol.  Maent yn adrodd yn ôl wrth lywodraethwyr yn rheolaidd hefyd.  Mae’r cyngor eco yn cynnal ‘teithiau dysgu’ bob tymor o gwmpas y mannau yn yr awyr agored, y ffreutur a’r ystafelloedd dosbarth, er mwyn monitro’r ardaloedd hyn a’u hadolygu, gan godi cwestiynau fel, ‘a oes yna unrhyw sbwriel?’, ac ‘a yw’r ardal yn olau a lliwgar?’ 

Yn ystod cyfarfod y cyngor eco, amlygwyd problem yn ymwneud â rhieni’n parcio’r tu allan i’r ysgol.  Bu’r disgyblion yn trafod hyn ymhellach a phenderfynon nhw eu bod eisiau mynd i’r afael â’r broblem.  Roedd arnynt eisiau arwyddion i atal y rhieni rhag parcio, a gofynnon nhw i’r Swyddog Diogelwch ar y Ffordd lleol  ddod i’r ysgol i’w helpu â syniadau ar gyfer yr arwyddion.  Fe wnaethant gysylltu â’r swyddog cyswllt ysgolion lleol hefyd a chawsant gonau i’w gosod y tu allan i’r ysgol i atal pobl rhag parcio ar y llinellau igam-ogam.  Cynhaliwyd cystadleuaeth ac fe gafodd y posteri buddugol eu harddangos ar arwydd y tu allan i’r ysgol.  Gwnaeth y disgyblion daflenni a’u rhoi i’r rhieni a oedd yn parcio ar y llinellau.  Daethant i’r ysgol yn gynnar a monitro’r parcio ar y llinellau, cyn codi’r arwyddion, ac ar ôl hynny.  Gwelsant ostyngiad mawr yn nifer y bobl a oedd yn parcio ar y llinellau melyn.  Mae’r pwyllgor yn parhau i gwblhau gwiriadau ar hap.

Teithiau Dysgu a Chynllun Datblygu’r Ysgol (CDY)
Mae Llysgenhadon yr Ysgol a’r cyngor eco yn cynnal ‘teithiau dysgu’ tymhorol o gwmpas yr ysgol, er mwyn monitro ac adolygu ardaloedd.  Maent yn trafod blaenoriaethau, yn gwneud awgrymiadau gwerthfawr ar gyfer y CDY ac o hyn, yn creu CDY sy’n addas ar gyfer plant i’w arddangos o gwmpas yr ysgol.  Mae’r Llysgenhadon wedi cyflwyno’r CDY sy’n addas ar gyfer plant mewn gwasanaethau i’w rannu â gweddill yr ysgol.

Helpwyr Iach (Healthy Helpers)
Mae Helpwyr Iach yn cefnogi ymrwymiad yr ysgol i les a datblygu agweddau iach a ffyrdd iach o fyw.  Mae’r Helpwyr Iach yn rhoi sticeri i blant am flychau cinio iach, yn monitro amser byrbryd ac yn dosbarthu taflenni bwyta’n iach, y maent wedi’u cynllunio eu hunain.  Pan fydd y tywydd yn addas, gall disgyblion fwyta eu cinio pecyn y tu allan mewn ardaloedd picnic dynodedig sy’n cael eu monitro gan Helpwyr Iach a  staff.

Criw Cymraeg
Defnyddir y Gymraeg yn achlysurol trwy gydol y dydd yn holl ardaloedd yr ysgol.  Mae’r Criw Cymraeg yn hyrwyddo’r Gymraeg amser chwarae ac amser cinio trwy drefnu gemau, i hyrwyddo’r defnydd o’r Gymraeg ac ymestyn geirfa.  Mae aelodau’n dosbarthu Tocyn Iaith i ddisgyblion eraill i wobrwyo’r defnydd o’r Gymraeg trwy gydol y diwrnod ysgol.

Arweinwyr Digidol
Mae Arweinwyr Digidol yn cyfrannu at roi’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol ar waith.  Mae’r pwyllgor E-Ddiogelwch yn darparu llais i ddisgyblion ar draws yr ysgol ac mae aelodau’n cyfarfod yn rheolaidd i drafod sut i gadw’n ddiogel ar y rhyngrwyd.  Caiff diogelwch y rhyngrwyd ei gymryd yn ddifrifol iawn a chynhelir sesiynau ar gyfer rhieni.  Yn ystod y sesiynau hyn, cynyddir ymwybyddiaeth rhieni am faterion, ac mae rhieni a’u plentyn / disgyblion yn gweithio gyda’i gilydd i roi’r hyn a ddysgwyd ar waith, er mwyn gwella diogelwch a diogeledd ar y rhyngrwyd.

Ysgolion Arweiniol Creadigol

Blwyddyn Gyntaf
Dywedwyd wrth ddisgyblion Blwyddyn 1 y bydd yr ysgol yn cymryd rhan yn y Prosiect Ysgolion Arweiniol Creadigol, ac esboniwyd y byddai rhywun proffesiynol yn dod i weithio gyda’r disgyblion ar y prosiect i’w helpu i ddysgu mewn ffordd wahanol.  Gwnaeth y disgyblion restr o gwestiynau i’w gofyn i ymarferwyr i gael gwybod am eu medrau yn ogystal â’u hoffterau a’u casbethau personol. 

Rhoddwyd cyfle i’r disgyblion gymryd rhan mewn digwyddiad gweithdy byr yn ystod y cyfweliad cyn iddynt siarad â’r ymgeisydd a gofyn eu cwestiynau.  Galluogodd hyn i’r disgyblion gael syniad am yr hyn y gallai’r ymgeisydd ei gynnig a sut byddent yn dysgu yn ystod y prosiect.  Roedd y disgyblion yn awyddus i gymryd rhan a chynnig eu barn, yn ogystal â gofyn cwestiynau, ac ar ôl y cyfweliadau, buont yn trafod y broses ac yn pleidleisio o blaid yr ymgeisydd yr hoffent weithio gydag ef/gyda hi fwyaf.  Gwrandawodd y staff ar eu sylwadau a’u hystyried cyn gwneud y penderfyniad terfynol.

Yn ystod y prosiect, anogwyd y disgyblion i wneud dewisiadau am y storïau roeddent eisiau eu creu ynghylch plot, sefyllfa a chymeriadau.  Roedd y broses gyfan yn golygu bod angen i’r disgyblion wneud penderfyniadau a chydweithio i wneud penderfyniad ar gyfer y cynnyrch terfynol. 

Yn ystod y prosiect, ac ar ei ôl, gofynnwyd i’r disgyblion beth, os rhywbeth, roeddent yn ei hoffi am y prosiect, a beth oedd ei effaith, os o gwbl, arnyn nhw.  Ymatebodd y disgyblion mewn ffordd aeddfed a meddylgar ac roedd hyn yn adlewyrchu’r ffaith fod y disgyblion yn gwybod bod eu barn yn ddilys ac yn cael ei gwerthfawrogi.

Ail Flwyddyn
Bydd blwyddyn olaf y prosiect yn cynnwys carfan newydd, ond bydd y broses yr un fath o ran y ffaith y bydd y disgyblion yn cael eu cynnwys trwy gydol y broses wrth ddewis yr ymarferwyr, yn ogystal â’r ffordd y bydd y prosiect yn cael ei gynnal.

Bydd prosiect eleni ar ffurf cyflwyniad yn dynodi newidiadau a’r pethau tebyg mewn chwarae dros y ganrif ddiwethaf.  Gwnaed y penderfyniad hwn ar ôl ymweliad â’r ysgol gan awdur lleol a ysgrifennodd am y pethau y bu’n chwarae â nhw yn ystod ei phlentyndod.  Ar ôl iddi ddarllen detholiad o’i llyfr i’r disgyblion, roeddent yn awyddus i ofyn cwestiynau a chanfod mwy am y teganau a’r gemau y bu’n chwarae â nhw, ac fe wnaethant fynegi diddordeb mewn dysgu amdanynt. 

Llais y disgybl
Mae pob athro dosbarth yn gofyn am syniadau’r disgyblion wrth ddechrau testun newydd.  Wedyn, caiff map o’r meddwl ei greu gyda’r disgyblion ynglŷn â’r hyn yr hoffent ei ddysgu.  Ystyrir syniadau wrth gynllunio gweithgareddau wythnosol, a phob wythnos, gofynnir i’r disgyblion am syniadau am yr hyn yr hoffent ei gynnwys yn yr ardaloedd manylach yr wythnos ganlynol yn seiliedig ar y medrau y maent wedi’u dysgu’r wythnos flaenorol.

Mae disgyblion yn cwblhau hunanasesiad gan ddefnyddio’r lliwiau goleuadau traffig am sut gallent wella’u gwaith.  Maent hefyd yn asesu gwaith eu cyfoedion ac mae’r disgyblion yn helpu disgyblion eraill i wella.

Cynhelir clybiau ar ôl yr ysgol bob hanner tymor ac mae’r ysgol yn dosbarthu holiaduron i ddisgyblion yn rheolaidd i ddarganfod pa glybiau ar ôl yr ysgol y mae disgyblion yn eu hoffi a pha rai nad ydynt yn eu hoffi.  Mae’r disgyblion yn llenwi eu holiadur gartref gyda’u rhieni.  Wedyn, maent yn gwneud argymhellion ynghylch pa glybiau eraill yr hoffent i’r ysgol eu cynnal.  Dosberthir holiaduron yn gysylltiedig â thestunau hefyd, ac mae’r rhain yn gofyn i’r disgyblion beth roeddent yn ei hoffi orau am y testun, a beth fyddent wedi hoffi ei wneud yn wahanol.

Cynlluniau ar gyfer y dyfodol
Mae’r ysgol yn cynllunio rhaglen dreigl newydd i helpu’r disgyblion i gael eu cynnwys hyd yn oed yn fwy mewn rhedeg yr ysgol ac mewn gwneud penderfyniadau ynglŷn â’r amgylchedd a’r gweithgareddau dysgu.  Maent wedi penodi prif / dirprwy brif ferch a bachgen o Flwyddyn 2, a Llysgenhadon o Flwyddyn 1.  Bydd hyn yn paratoi disgyblion Blwyddyn 1 ar gyfer eu rôl ym Mlwyddyn 2. 

Nod yr ysgol yw cyflwyno disgyblion Blwyddyn 1 i’r cyngor eco yn nhymor y gwanwyn, a disgyblion derbyn yn nhymor yr haf, eto i’w paratoi ar gyfer eu rolau yn yr ysgol yn y dyfodol.  Bydd y disgyblion hyn yn cael eu dewis gan eu cyfoedion.

Mae’r ysgol yn datblygu ‘Prosiect Cwmaber 25’ (‘Cwmaber 25 Project’), a’i nod yw rhoi cyfle i ddisgyblion benderfynu am weithgareddau a digwyddiadau yr hoffent gymryd rhan ynddynt erbyn iddynt adael Ysgol Fabanod Cwmaber ar ddiwedd Blwyddyn 2.  Bydd pob dosbarth yn trafod pa weithgareddau yr hoffent eu gwneud ac yn pleidleisio arnynt.  Bydd y pum dewis mwyaf poblogaidd yn cael eu cwblhau ar gyfer pob dosbarth yn ystod y flwyddyn.  Wedyn, bydd y prosiect yn dechrau eto yn ystod y flwyddyn academaidd newydd.

Mae staff wedi ymgymryd â hyfforddiant ynglŷn â ‘Buddsoddwyr mewn Disgyblion’ ac maent yn bwriadu cyflawni’r dyfarniad erbyn Tymor yr Hydref 2018.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae staff wedi sylwi ar hyder a hunan-barch cynyddol disgyblion, sy’n gysylltiedig ag ymgysylltu a brwdfrydedd, cydweithrediad, cyfrifoldeb a goddefgarwch. 

Mae cyfathrebu rhagweithiol ar bwyllgorau wedi gwella gallu disgyblion i gymryd rhan mewn trafodaethau a mynegi eu barn yn feddylgar ac effeithiol, tra’n dangos diddordeb a sensitifrwydd i farn eu cyfoedion.  Mae gwneud penderfyniadau’n effeithiol trwy lais y disgybl wedi cael effaith gadarnhaol iawn ar y ddarpariaeth ddysgu a lles.  Mae llais y disgybl wedi galluogi disgyblion i fynegi eu barn, gan eu bod yn teimlo eu bod yn cael eu cynnwys yn fwy yn y penderfyniadau sy’n effeithio ar eu dysgu, a’r amgylchedd y cânt eu haddysgu ynddo.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae disgyblion wedi rhannu eu gwaith gyda’r pennaeth a’r llywodraethwyr, yr ysgol iau y mae’r ysgol yn bwydo iddi, ysgolion babanod eraill a’r clwstwr o ysgolion lleol.  Bydd disgyblion yn rhannu eu profiadau â’r ‘Ysgolion Cyfoedion ar gyfer y Rhaglen Cynnal Rhagoriaeth’.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol 

 
Mae Ysgol Gynradd Darran Park yn awdurdod lleol Rhondda Cynon Taf.  Mae’r ysgol yn darparu ar gyfer disgyblion rhwng tair ac un ar ddeg oed.  Mae 340 o ddisgyblion mewn 12 dosbarth, y mae tri ohonynt yn ddosbarthiadau oedran cymysg.  Ceir dosbarth cymorth dysgu yr awdurdod lleol ar gyfer hyd at wyth o ddisgyblion y cyfnod sylfaen hefyd.
 
Mae tua 22% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, sy’n debyg i’r cyfartaledd cenedlaethol.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan 32% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol.  Daw bron pob un o’r disgyblion o gartrefi Saesneg eu hiaith.  Mae Saesneg yn iaith ychwanegol i ychydig iawn o ddisgyblion. 
 
Mae’r ysgol yn ysgol arloesi ar hyn o bryd, ac mae’n gweithio gyda Llywodraeth Cymru ac ysgolion eraill i fwrw ymlaen â datblygiadau mewn perthynas â’r cwricwlwm.
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

 
Yn dilyn yr argymhellion yn adroddiad arolygiad yr ysgol gan Estyn yn 2011 ynghylch diffyg darpariaeth ar gyfer cyfleoedd TGCh ar draws y cwricwlwm, aeth yr ysgol ar ei thaith i fynd i’r afael â’r broblem hon. 
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch 

 
Mae dysgu digidol wrth wraidd y cwricwlwm yn Ysgol Gynradd Darran Park.  Mae’r ysgol yn credu bod sefydlu gweledigaeth ar gyfer dysgu digidol, sy’n cynnwys yr holl randdeiliaid, wedi bod â rhan bwysig yn ei thaith ddigidol. 
 
Mae’r ysgol yn credu bod datblygiad staff yn hanfodol ar gyfer effeithiolrwydd addysgu a dysgu o ran dysgu digidol.  Pan gyflwynodd arweinwyr y fframwaith cymhwysedd digidol (FfCD), cwblhaodd pob un o’r staff addysgu a’r staff nad ydynt yn addysgu asesiad hyder gwaelodlin ym mhob un o’r elfennau.  Defnyddiodd arweinwyr y canlyniadau i lunio targedau penodol ar gyfer staff er mwyn iddynt fagu hyder mewn meysydd penodol o’r FfCD.  Yn ogystal â hyn, os oedd staff yn hyderus iawn mewn meysydd penodol, roedd arweinwyr yn eu hannog i rannu arfer dda gyda phobl eraill ac arwain hyfforddiant.  Mae pob un o’r athrawon wedi gweithio’n agos ag arweinydd dysgu digidol yr ysgol i ddatblygu tasgau a chyfleoedd cyfoethog y FfCD i ddatblygu’r FfCD ar draws y cwricwlwm. 
 
Trwy ddull thematig o ddysgu, mae’r ysgol yn sicrhau bod dysgwyr yn cael cyfleoedd cyson i ddatblygu cymwyseddau digidol mewn ffordd ddifyr ac arloesol.  Mae athrawon yn cynllunio’n ofalus i ddatblygu’r FfCD a dysgu digidol o fewn cynllunio tymor canolig a thymor byr.  Yn y testun ‘Blitz: Cymru yn y Rhyfel’, bu disgyblion yn cydweithio â 10 ysgol o Gonsortiwm Canolbarth y De i ddysgu am brofiad plentyn o’r Ail Ryfel Byd.  Bu disgyblion yn dysgu am eu hardal leol yn ystod y rhyfel, ac yn creu eu cymuned gan ddefnyddio meddalwedd fodelu, a datblygu cyflwyniadau aml gyfrwng i’w rhannu ag ysgolion eraill.  Gwnaeth disgyblion animeiddiad ar y cyd hefyd, sef “O Gaerdydd i’r Cymoedd” (“From Cardiff to the Valleys”), am brofiad faciwî o ryfel.  Bu ysgolion yn creu naratif ar y cyd, a phob un yn cymryd cyfrifoldeb am animeiddio golygfa.  Fe wnaeth defnyddio TGCh fel hyn helpu disgyblion i ddeall sut roedd plant yn byw mewn gwahanol rannau o Gymru yn profi rhyfel mewn ffyrdd gwahanol iawn. 
 
Yn Ysgol Gynradd Darran Park, mae staff yn defnyddio dysgu digidol yn effeithiol i godi safonau mewn Saesneg.  Yn y prosiect ‘The Wonderful World of Roald Dahl’, bu disgyblion yn defnyddio llyfrau Roald Dahl a thechnoleg ddatblygol fel sbardun ar gyfer ysgrifennu.  I ddathlu 100fed pen-blwydd Roald Dahl, bu disgyblion yn creu eu naratifau eu hunain wedi’u hysbrydoli gan Roald Dahl gan ddefnyddio pecynnau meddalwedd arloesol.  Yn sgil llwyddiant y prosiect, creodd yr ysgol gystadleuaeth fyd-eang, a chymerodd disgyblion o 95 o ysgolion ledled y byd ran ynddo.
 
Yn yr ysgol, mae gan arweinyddiaeth disgyblion rôl allweddol yn ymagwedd yr ysgol at ddysgu digidol.  Neilltuir meysydd cyfrifoldeb penodol i arweinwyr digidol, gan gynnwys cyfathrebu a chydweithio, y pynciau gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg a mathemateg (STEM), ac e-ddiogelwch.  Caiff disgyblion eu cynnwys mewn monitro dysgu digidol yr ysgol trwy wrando ar ddysgwyr a theithiau dysgu.  Fel rhan o’i hymagwedd at rannu arfer dda, mae’r ysgol yn rhoi cyfleoedd i arweinwyr digidol weithio gyda dosbarthiadau ar draws yr ysgol i gyflwyno gweithdai sy’n canolbwyntio ar y FfCD.  Fel rhan o’u sioe ffordd arweinwyr digidol, bu disgyblion yn datblygu eu cwmni menter hyfforddiant digidol eu hunain i gynorthwyo ysgolion sy’n defnyddio technoleg ddatblygol yn yr ystafell ddosbarth.  Dros y ddwy flynedd ddiwethaf, mae disgyblion wedi ymweld â thros 100 o ysgolion, yn cyflwyno ystod o weithdai gan ddefnyddio llwyfan dysgu, a rhaglenni modelu a phrosesu geiriau.  Yn ychwanegol, gwahoddwyd arweinwyr digidol disgyblion i gwmni technoleg rhyngwladol i gefnogi creu menter newydd – ymagwedd gyson a difyr i hyrwyddo STEM a chyfrifiadureg. 
 
Mae gan dechnoleg ddatblygol ran annatod mewn rhoi cyfleoedd i ddisgyblion gydweithio a chyfathrebu â dysgwyr o bob cwr o’r byd.  Trwy ddefnyddio meddalwedd cymhwyso telathrebu yn effeithiol yn yr ystafell ddosbarth, mae dysgwyr wedi cydweithio ag ysgolion o lawer o wledydd, gan gynnwys India, UDA, Sweden a Gwlad Pwyl.  Ar ddechrau’r testun diweddar, sef ‘Hola Mexico’, bu disgyblion yn cymryd rhan mewn sgwrs ddigidol ddirgel gydag ysgol ym Mecsico. 
 
Mae’r ysgol wedi arwain llawer o brosiectau ymchwil gweithredu ar y cyd ag ysgolion ledled Cymru, gan gynnwys prosiect 2017 gyda phum ysgol yn canolbwyntio ar y cwestiwn canolog: ‘Ai gimig yw pecyn meddalwedd fodelu cyfarwydd iawn?’  Bu disgyblion yn defnyddio fforymau cydweithredol yn yr ystafell ddosbarth i rannu ac asesu ysgrifennu ei gilydd.  Cyflwynodd disgyblion eu canfyddiadau i’w gilydd a gwahodd gwesteion i ddigwyddiad rhannu ym Mhrifysgol De Cymru yng Ngorffennaf 2017.
 
Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?
Mae defnydd arloesol a difyr yr ysgol o dechnoleg ddigidol ar draws y cwricwlwm wedi cael effaith sylweddol ar safonau disgyblion.  Yn 2017, cyflawnodd 96% o ddisgyblion Blwyddyn 6 lefel 4 o leiaf am lafaredd, a chyflawnodd 92% o ddisgyblion yr un fath ar gyfer ysgrifennu.  Mae wedi ennyn diddordeb bechgyn ac wedi arwain at 100% yn cyflawni’r lefel ddisgwyliedig mewn Saesneg, sy’n welliant sylweddol (28 pwynt canran) ar y flwyddyn flaenorol.  Yn ogystal â Blwyddyn 6:
 
• Ym Mlwyddyn 3, cyflawnodd 89.7% o ddisgyblion y lefel ddisgwyliedig mewn ysgrifennu
• Ym Mlwyddyn 4, cyflawnodd 89.6% o ddisgyblion y lefel ddisgwyliedig mewn ysgrifennu
• Ym Mlwyddyn 5, cyflawnodd 91.2% o ddisgyblion y lefel ddisgwyliedig mewn ysgrifennu 
 
Mae ymagwedd yr ysgol at ddysgu digidol wedi datblygu medrau llythrennedd, rhifedd a TGCh disgyblion yn sylweddol, ac mae wedi cynyddu eu dealltwriaeth o hanes a daearyddiaeth.  Yn 2017, derbyniodd yr ysgol wobr ddigidol fel rhan o fenter ysgolion treftadaeth Cymru am integreiddio hanes a dysgu digidol. 
 
O ganlyniad i ddatblygu arweinyddiaeth effeithiol disgyblion, mae disgyblion yn dangos medrau llafaredd, cydweithio ac arwain rhagorol, gan godi safonau yn eu hysgol eu hunain a thu hwnt.  Derbyniodd sioe ffordd arweinydd digidol y disgyblion y wobr i ddisgyblion yn y digwyddiad dysgu digidol cenedlaethol yn 2016.  Mae ymagwedd yr ysgol at ddysgu digidol wedi cael effaith fawr ar ddyheadau a lles disgyblion, ac ar eu dealltwriaeth o’r byd ehangach.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

 
Mae’r ysgol wedi datblygu diwylliant o rannu arfer dda yn yr ysgol a thu hwnt.  Datblygwyd cyngor digidol i arwain agenda ddigidol yr ysgol.  Mae hwn yn cynnwys arweinwyr digidol disgyblion, rhieni, staff addysgu a staff nad ydynt yn addysgu a’r llywodraethwr cyswllt ar gyfer dysgu digidol. 
 
Mae Ysgol Gynradd Darran Park yn hwb cwricwlwm Consortiwm Canolbarth y De ar gyfer dysgu digidol ar hyn o bryd, ac mae wedi datblygu rhaglenni datblygiad proffesiynol i gefnogi arweinyddiaeth y FfCD a dysgu digidol. 
 
Fel ‘Ysgol Arddangos’, mae Ysgol Gynradd Darran Park wedi rhannu ei hymagwedd at ddysgu digidol gydag ysgolion o bob cwr o Gymru.  Rhannodd yr ysgol y ffordd y mae’n defnyddio’i thechnoleg amrywiol, gan gynnwys gydag ysgolion o bob cwr o’r wlad, mewn digwyddiad ailddiffinio dysgu cyntaf o’i fath i’w gynnal yng Nghymru.  Yn ychwanegol, cyflwynodd arweinydd dysgu digidol y modd y mae’r ysgol wedi integreiddio meddalwedd fodelu ar draws y cwricwlwm mewn digwyddiadau rhyngwladol ym Mrwsel a Budapest, ac mewn arddangosfa technoleg addysgol flaenllaw.
 
Mae arweinwyr digidol disgyblion wedi rhannu eu harfer dda gydag ysgolion o dri chonsortiwm gwahanol ac wedi gweithio ar raglen arweinwyr digidol y maent wedi’i rhannu ag ysgolion ar draws Consortiwm Canolbarth y De. 
 
Rhannwyd ‘Wonderful World of Roald Dahl’ trwy rwydwaith ac adnodd digidol ar gyfer digwyddiad dysgu digidol cenedlaethol 2017. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Talysarn ym mhentref gwledig Talysarn yng Ngwynedd. Mae rhan fwyaf y disgyblion yn byw yn y pentref a’r pentrefi cyfagos.  Mae 102 o ddisgyblion ar y gofrestr gan gynnwys 15 disgybl yn y dosbarth meithrin.  Mae 4 dosbarth yn yr ysgol.

Daw oddeutu 50% o’r disgyblion o gartrefi ble siaredir Cymraeg, ac ychydig iawn o ddisgyblion sydd o gefndir ethnig lleiafrifol.  Mae oddeutu 25% o’r disgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, sy’n uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol.  Mae 25% o’r disgyblion ar gofrestr anghenion dysgu ychwanegol yr ysgol.   Mae’r ffigurau hyn ychydig yn uwch na chanrannau Cymru.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion â datganiad o anghenion addysgol arbennig.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Dros amser, mae’r ysgol wedi bod yn gweithio’n llwyddiannus gyda ystod eang o bartneriaethau.  Mae’r ysgol yn credu, gan ei bod mewn aradai di-freintedd, fod dyletswydd i sicrhau perthynas effeithiol gyda rhieni.  Y weledigaeth yw cynnig cyfleoedd a phrofiadau i’r disgyblion a’u rhieni dreulio amser cyfoethog, arbennig yng nghwmni ei gilydd heb gael eu tarfu arnynt gan amgylchiadau heriol.  Dau o’r prosiectau diweddar y buodd yr ysgol yn ymwneud a hwy oedd ‘Llofnod Dysgu Teulu’ ac ‘Hwyl i’r Teulu’.

Mae ‘Llofnod y Teulu’ yn golygu cynnal sesiynau gyda teuluoedd er mwyn cyd-drafod a chael cytundeb rhwng yr ysgol a’r cartref ar sut gall rieni oresgyn anawsterau fel ymrwymiad, medrau, amgylchedd a diwylliant, â all fod yn rhwystredig wrth geisio cefnogi eu plant yn y cartref.  Mae hyn wedi arwain at gamau gweithredol llwyddiannus sy’n galluogi’r rhieni i gefnogi eu plant yn well.  Adroddodd un riant am enghraifft syml o ganlyniad cwblhau y llofnod dysgu teulu, sef fod bwrdd y gegin yn cael ei ddefnyddio i’w bwrpas bellach fel lle i’r teulu eistedd gyda’i’ gilydd bob nos i fwyta, trafod a sgwrsio yn hytrach na eistedd o flaen y teledu yn bwyta.   Mae enghreifftiau ble mae rhieni yn nodi fod gan ei plant le iawn bellach i gwblhau eu gwaith cartref a bod eu bywyd teuluol wedi gwella llawer, gan eu bod yn gwrando a chymryd diddordeb ym mywydau ei gilydd wrth drafod.

Trefnodd y cyngor ysgol sesiynau  ‘Hwyl i’r Teulu’ gyda swyddog iaith awdurdod Gwynedd, er mwyn parhau i gyd weithio gyda’r teuluoedd ac i fagu hyder rhieni i siarad Cymraeg gyda’u plant.  Cafwyd nifer o sesiynau hwyliog i’r disgyblion a’u teuluoedd gyfarfod ar ôl ysgol, gan gynnwys mewn sesiynau dawns, actio, celf, ac ymweliad gan lyfrgellydd a chymeriad ‘Strempan’ o lyfrau Rala Rwdins.  Roedd y sesiynau yn cyfrannu’n llwyddiannus at fedrau dwyieithog y disgyblion a’u rhieni ac roedd mwy a mwy o deuluoedd yn mynychu o wythnos i wythnos.  Eleni eto, mae’r rhieni wedi gofyn am sesiynau ‘Hwyl i’r Teulu’.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau y dysgwyr?

• Mae ‘Llofnod y Teulu’ yn cefnogi rieni yn effeithiol i oresgyn anawsterau er mwyn cefnogi eu plant yn y cartref.  Mae hyn wedi arwain at gamau gweithredol llwyddiannus sy’n galluogi’r rhieni i gefnogi eu plant yn well
• Mae’r sesiynau ‘Hwyl i’r Teulu’ gyda swyddog iaith awdurdod Gwynedd, yn llwyddiannus wrth fagu hyder rhieni i siarad Cymraeg gyda’u plant.  Mae’r sesiynau yn cyfrannu’n llwyddiannus at fedrau dwyieithog y disgyblion a’u rhieni. 
• Mae lles disgyblion yn gwella yn llwyddiannus ac maent yn dangos balchder amlwg yn eu cyfraniad i sawl agwedd at fywyd yr ysgol.  Oherwydd hyn mae eu agwedd at waith yn rhagorol ac yn cael effaith gadarnhaol iawn ar safonau a lles disgyblion ac yn ymestyn eu profiadau dysgu’n effeithiol.

Sut ydych yn mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae Ysgol Gynradd Talysarn  wedi rhannu ei arferion gyda sawl ysgol arall.  Mae’r pennaeth a’r pennaeth cynorthwyol wedi rhannu arferion ac agweddau o’r gwaith mewn cyfarfodydd cydgysylltwyr iaith Gwynedd a gyda  staff grwp o ysgolion cydweithiol ac ysgolion sydd yn derbyn cefnogaeth gan yr ysgol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol ddydd arbennig awdurdod lleol yw Ysgol Heol Goffa sydd wedi’i lleoli yn Llanelli ac yn cael ei chynnal gan awdurdod lleol Sir Gaerfyrddin.  Mae’r ysgol yn darparu lleoliadau ar gyfer disgyblion rhwng tair a phedair ar bymtheg oed sydd ag anawsterau dysgu difrifol neu ddwys a lluosog.  Ar hyn o bryd, mae 75 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Nod yr ysgol yw darparu profiadau dysgu difyr a heriol er mwyn galluogi pob disgybl gyrraedd ei botensial unigol. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Mae’r pennaeth a’r uwch dîm arwain wedi ymrwymo i ddarparu profiadau dysgu cadarnhaol o ansawdd uchel i helpu disgyblion ddysgu am eu diwylliant eu hunain a diwylliannau eraill.  Bu’r ysgol ynghlwm â phartneriaethau rhyngwladol er Medi 2013, ac mae ganddi gysylltiadau rhyngwladol cryf sy’n cryfhau profiadau disgyblion a’u dealltwriaeth o’u rôl fel dinasyddion byd-eang. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae uwch arweinwyr wedi sefydlu partneriaethau buddiol iawn gydag ysgolion yn Iwerddon, Yr Alban, Twrci, Awstria a Chyprus.  Mae’r rhain wedi helpu ehangu cwricwlwm yr ysgol a darparu profiadau dysgu ysgogol i ddisgyblion, gan gynnwys cyfleoedd gwerthfawr i ymweld â gwledydd eraill.  Mae staff wedi elwa yn sgil rhannu dulliau newydd o addysgu a dysgu sydd wedi’u datblygu gyda chydweithwyr yn rhai o’r ysgolion partner hyn.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r partneriaethau hyn wedi galluogi disgyblion i deithio i wledydd eraill a gwneud ffrindiau newydd.  Mae disgyblion wedi cael profiad o ddiwylliannau ac ieithoedd newydd, ac wedi dysgu’n uniongyrchol am fod yn ddinasyddion byd-eang.  Wrth ddychwelyd o’r ymweliadau tramor hyn, mae’r disgyblion yn cyfranogi’n frwdfrydig mewn digwyddiadau i rannu eu profiadau gyda disgyblion eraill a rhieni, fel mewn nosweithiau agored lle maent yn arddangos iaith, bwyd a thraddodiadau’r wlad yr ymwelont â hi.  Mae’r profiadau hyn yn rhoi mwy o hunanhyder i ddisgyblion, ac yn gwella eu hunan-barch, eu medrau cyfathrebu a’u medrau cymdeithasol. 

Mae cwricwlwm yr ysgol wedi’i gyfoethogi gan yr ystod eang o ddeunyddiau addysgu y daeth staff a myfyrwyr â nhw yn ôl o wledydd eraill.  Defnyddir yr adnoddau hyn yn dda gan y staff i ddatblygu gwybodaeth a dealltwriaeth disgyblion o ddiwylliannau a thraddodiadau eraill.  Er enghraifft, ymwelodd staff o Heol Goffa â Thwrci a daethant â deunyddiau addysgu yn ôl a gyfoethogodd gynlluniau gwaith addysg grefyddol, dylunio a thechnoleg a chelf.

Mae cysylltiadau gydag ysgolion arbennig yn Nulyn a Chaeredin wedi galluogi staff i ddysgu a rhannu dulliau cyfathrebu newydd sydd wedi bod o fudd i ddisgyblion sy’n cyfathrebu’n ddieiriau yn arbennig.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhan o rwydwaith sydd wedi ymrwymo i ddatblygu dealltwriaeth disgyblion o’u rôl fel dinasyddion byd-eang.  Mae staff o Ysgol Heol Goffa yn gweithio gyda chydweithwyr mewn ysgolion lleol eraill i rannu eu deunyddiau cwricwlwm ac i annog partneriaethau rhwng ysgolion yng Nghymru a gweddill y byd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Bontnewydd rhyw ddwy filltir o dref Caernarfon yng Ngwynedd.  Mae’r ysgol yn gwasanaethu’r pentref a’r cylch cyfagos, gan gynnwys pentrefi Caeathro a Llanfaglan.  Mae’n darparu addysg ar gyfer disgyblion rhwng 3 ac 11 oed.  Cymraeg yw iaith bob dydd yr ysgol a phrif gyfrwng y dysgu a’r addysgu.  Fe addysgir Saesneg yn ffurfiol yng nghyfnod allweddol 2.  Daw oddeutu 75% o’r disgyblion o gartrefi ble siaredir Cymraeg, ac ychydig iawn o ddisgyblion sydd o gefndir ethnig lleiafrifol.  Derbynnir plant i’r ysgol, yn amser llawn yn ystod y tymor maent yn bedair oed.  Mae 179 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 21 yn y dosbarth meithrin mewn saith dosbarth oed cymysg.

Oddeutu 3% o’r disgyblion sy’n gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, sy’n sylweddol is na’r cyfartaledd cenedlaethol.  Mae 20% o’r disgyblion ar gofrestr anghenion dysgu ychwanegol yr ysgol. Mae’r ffigurau hyn yn is na chanrannau Cymru.  Mae chwe disgybl â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  Lleolir uned anghenion addysg arbennig ar safle’r ysgol a bydd disgyblion o’r uned yn integreiddio i’r prif lif am gyfnodau penodol yn wythnosol. 

Penodwyd y pennaeth a’r dirprwy i’w swyddi ym mis Medi 2009.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Barnwyd fod rôl y corff llywodraethol yn ragoriaeth yn ystod arolygiad yr ysgol yn Chwefror 2017. Mae taith yr ysgol i gyrraedd y safon hon wedi bod yn un graddol dros gyfnod o amser.

Yn dilyn penodi tîm rheoli newydd yn 2009, adnabuwyd angen i ddatblygu fframwaith newydd ar gyfer cefnogi’r corff llywodraethu i’w alluogi i gyflawni ei swyddogaethau yn fwy effeithiol.  Roedd y weledigaeth a gyflwynodd y pennaeth yn seiliedig at egwyddorion cyd berchnogaeth, cyd weithio a chyfranogiad ar lefel uchel.  Daeth i’r amlwg fod angen darparu hyfforddiant mewn sawl maes i staff ac aelodau o’r corff llywodraethol, ac y byddai angen cynyddu cynhwysedd y tîm rheoli i gynnwys holl athrawon yr ysgol yn y tîm hyfforddi.

Seiliwyd yr holl broses ar yr egwyddor o ‘ddysgu gyda’n gilydd’ a hynny ar bob lefel – rhwng disgyblion; disgyblion a staff; staff a’r corff llywodraethol – gan ddefnyddio dull mentora fel prif gyfrwng yr hyfforddiant.

Lluniwyd rhaglen hyfforddi i’w chyflawni dros gyfnod o dair blynedd.  Y nôd oedd arfogi llywodraethwyr gyda’r wybodaeth a’r sgiliau angenrheidiol fel eu bod yn gallu cyflawni eu rôl fel cyfaill beirniadol yn well.  Bu i’r ysgol ganolbwyntio ar ddarparu hyfforddiant dehongli data, hunanarfarnu a llunio blaenoriaethau gwella.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Cynlluniwyd rhaglen weithredol oedd yn cynnwys blwyddyn o ffocws ar ddatblygu sgiliau staff mewn dehongli data, hunanarfarnu a chynllunio ar gyfer gwelliant.  Erbyn ail flwyddyn y cynllun, roedd cynhwysedd hyfforddi’r ysgol wedi datblygu’n sylweddol.  Penderfynwyd i ddatblygu agweddau penodol o’r hyfforddiant yn dymhorol a hynny dros gyfnod o ddwy flynedd.  Yn ystod tymor yr hydref, prif ffocws yr hyfforddiant oedd dadansoddi data.  Yn ystod tymhorau’r gwanwyn blaenoriaethwyd hyfforddiant ar hunanarfarnu gyda’r dasg o gynllunio gwelliant yn dilyn yn nhymhorau’r haf.

Bu cyfrifoldeb cwricwlaidd i bob llywodraethwr ar y cychwyn, am gyfnod o ddwy flynedd, gyda phob un yn cyd-weithio mewn pâr gyda chydlynydd y pwnc neu’r maes hwnnw.  Cydweithiodd bob pâr i ddadansoddi data eu maes penodol gan gywain y prif negeseuon mewn adroddiad cryno.  Darparwyd offeryn dadansoddi gyda sgaffald ysgrifennu.  Cyfrifoldeb y cydlynwyr oedd rhannu’r dadansoddiad i weddill y staff dysgu mewn cyfarfod staff a chyfrifoldeb y llywodraethwyr oedd rhannu’r dadansoddiad gyda gweddill y corff llywodraethol.  Roedd yr adroddiadau hyn, ynghyd â dadansoddiad manylach y pennaeth, yn ffurfio’r adroddiad safonau blynyddol.  Erbyn yr ail flwyddyn o weithredu, roedd dadansoddiadau’r llywodraethwyr wedi miniogi i gynnwys trywyddau penodol i’w dilyn, er enghraifft, y berthynas rhwng cyfraddau presenoldeb bechgyn Blwyddyn 2 ar gyflawniad deilliant 6 y Cyfnod Sylfaen.

O ganlyniad, mae lefel hyder y cydlynwyr a’r llywodraethwyr wedi cynyddu yn sylweddol,  fel eu bod yn gallu dadansoddi data yn hollol annibynnol gan gyflwyno adroddiadau manwl i fwydo’r adroddiad safonau blynyddol.

Yn ystod tymhorau’r gwanwyn, mae’r un llywodraethwyr a chydlynwyr yn dod at eu gilydd mewn seiadau dysgu unigol.  Yn ystod y cyfarfodydd hyn, mae llywodraethwyr yn cael y cyfle i holi am ddatblygiadau o fewn y pwnc gyda’r cydlynwyr yn cael y cyfle i rannu canlyniadau eu blaenoriaethau gweithredu.  Mae’r cyfarfodydd hyn yn cynnwys craffu ar gynlluniau gwaith, perthnasu gofynion y fframweithiau llythrennedd a rhifedd i’r pwnc a chyfle i fynd ar deithiau dysgu, gan gynnwys gweld athrawon a dysgwyr wrth eu gwaith.  Mae’r llywodraethwyr a’r cydlynwyr yn gwerthfawrogi’r cyfle i gydweithio, gyda’r llywodraethwyr yn nodi yn benodol gwerth yr ymarferiad nid yn unig i ddwysau eu gwybodaeth am safonau o fewn eu pwnc ond hefyd i weld safonau cyffredinol dysgu ac addysgu ar lawr dosbarth; dulliau asesu’r ysgol ar waith; cyfranogiad dysgwyr mewn dysgu; y gefnogaeth a roddwyd i ddysgwyr anghenion dysgu ychwanegol a lefelau cynhwysiad o fewn yr ysgol.

O ganlyniad i’r gweithgareddau yma, mae seiadau dysgu yn rhan allweddol o galendr hunanarfarnu’r ysgol gan sicrhau mewnbwn llwyr y llywodraethwyr i’r broses.
 
O fewn eu parau, mae’r llywodraethwyr a’r cydlynwyd hefyd yn craffu ar waith dysgwyr.  Mae’r sesiynau hyn yn cynnwys hyfforddiant ar gyflawniad dysgwyr a chynnydd dros amser, yn ogystal â hyfforddiant mewn egwyddorion hunanarfarnu grymus, gan gynnwys mentora penodol wrth ysgrifennu adroddiadau hunanarfarnu miniog a meintiol.  Mae’r llywodraethwyr yn canmol y dull yma o weithio, gan ei fod yn eu cynorthwyo i berthnasu’r safonau ar lawr dosbarth gyda’r data perfformiad.

Er mwyn sicrhau nad oedd gwybodaeth llywodraethwyr yn gyfyngedig i un pwnc cynhaliwyd sawl sesiwn ‘speed dating’.  Pwrpas y sesiynau hyn oedd rhoi cyfle i lywodraethwyr ganfod llawer o wybodaeth gyffredinol ar draws ystod o feysydd mewn cyfnod amser byr.  Staff yr ysgol fu’n hwyluso’r sesiynau gan gynnal seiadau unigol byr wyneb yn wyneb i gyflwyno gwybodaeth neu ateb ymholiadau.  Gan fod y broses hyfforddi flaenorol wedi bod mor llwyddiannus, roedd lefel yr holi yn dreiddgar a llwyddodd y llywodraethwyr i ehangu eu gwybodaeth ar draws nifer o feysydd pwysig.

Dros y tair blynedd diwethaf, mae’r holl arferion hyn wedi sefydlogi ac wedi aeddfedu.  O ganlyniad mae’r corff llywodraethu wedi llwyddo i chwarae eu rôl fel cyfaill beirniadol gyda llawer mwy o hyder, dealltwriaeth a mewnwelediad.  Mae’r corff wedi datblygu i fod yn flaengar, fel ei fod bellach yn cynllunio eu rhaglen datblygol gyda pherchnogaeth gynyddol.  Caiff llywodraethwyr newydd eu hanwytho yn gyflym i’r prosesau’r hyn o fewn sesiynau grwpiau bach.  Mae’r ysgol yn ymfalchïo yn ansawdd y cydweithio sydd rhwng staff a llywodraethwyr; perchnogaeth y rhanddeiliaid wrth ddatblygu cyfeiriad strategol yr ysgol; a chyfranogiad o lefel uchel er mwyn sicrhau gwelliant.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r datblygiadau hyn wedi sicrhau fod blaenoriaethau strategol cytunedig yn deillio o wybodaeth o dystiolaeth hunanarfanu uniongyrchol.  Mae gan y corff llywodraethol weledigaeth hir dymor o’r hyn sydd angen ei ddatblygu o fewn yr ysgol.  Maent yn ymwybodol iawn o’r heriau sydd yn gwynebu’r ysgol ac yn lliwio’r data perfformiad.  Maent yn ymwybodol iawn o ble mae’r rhagoriaethau o fewn yr ysgol a’r meysydd lle mae angen datblygu ymhellach. Mae hyn wedi arwain at lunio Cynllun Gweithredu Ysgol cadarn, gyda ffocws ar anghenion y dysgwyr.  Mae’r corff llywodraethol yn sicrhau fod amser ac adnoddau’r ysgol yn cael eu defnyddio yn briodol er mwyn codi safonau a sicrhau lles disgyblion.

Mae’r broses o ddatblygu cyd berchnogaeth, mentora staff a llywodraethwyr wedi gwireddu’r weledigaeth o sicrhau cyfranogiad rhanddeiliaid ar lefel uchel ac mae’r daith dysgu yn parhau.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r arfer dda gyda nifer o ysgolion o fewn y sir drwy gynllun ‘Herio a Chefnogi GwE’.  Roedd y broses yma o rannu ac arwain yn cynnwys mentora criwiau o benaethiaid dros gyfnod o amser fel eu bod hwythau yn gallu efelychu’r arfer yn eu hysgolion eu hunain.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth gyd-destunol fras am y darparwr/partneriaeth

Coleg Sir Benfro yw darparwr addysg a hyfforddiant ôl-16 mwya’r sir.  Mae ei brif safle yn Hwlffordd, ac mae gan y coleg ryw 1,800 o fyfyrwyr llawn-amser a 12,500 o fyfyrwyr rhan-amser, yn cynnwys llwybrau galwedigaethol, safon uwch, prentisiaethau a llwybrau graddau. 
 
Mae Iechyd a Pheirianneg yn feysydd cwricwlwm allweddol ar gyfer y coleg, ac mae’r astudiaeth achos hon yn ymwneud yn rhannol â gwella ac ehangu cyfleoedd i ddysgwyr sy’n dymuno astudio yn y meysydd hyn.

Bydd y coleg yn agor canolfan Safon Uwch newydd yn 2017 i ddarparu ar gyfer disgyblion o’r ddwy ysgol yng ngogledd y sir.  Y coleg a Llywodraeth Cymru sy’n ariannu’r cyfleuster newydd hwn ar y cyd.

Cyd-destun a chefndir yr arfer ragorol/sy’n arwain y sector

Yn rhanbarthol, mae’r coleg yn chwarae rhan bwysig trwy Fargen Ddinesig Bae Abertawe a thrwy’r prosiect datblygol sy’n canolbwyntio ar ddatblygu canolfan ynni môr ar Ddyfrffordd Aberdaugleddau.  Mae’r coleg yn gweithio’n agos ag Awdurdod Porthladd Aberdaugleddau a Phrifysgol Abertawe i sicrhau bod cyfleoedd i ddatblygu cynhyrchu ynni môr ac ynni cynaliadwy yn cael eu hyrwyddo i’r eithaf.  Yn fwy lleol, mae’r coleg wedi bod yn bartner arweiniol yn yr ad-drefniant o addysg ôl-16 yng ngogledd y sir, yn gweithio gydag ysgolion a’r awdurdod lleol i wella mynediad dysgwyr at ddarpariaeth Safon Uwch a gwella ehangder dewis cyrsiau galwedigaethol dysgwyr.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd fel arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Mae’r pennaeth a’r uwch dîm arwain wedi bod yn effeithiol o ran sicrhau bod y coleg yn aelod arweiniol o bartneriaethau sy’n hyrwyddo adfywio economaidd yn Sir Benfro.  Drwy eu haelodaeth o ystod o gyrff rhanbarthol, fel Bwrdd Ardal Fenter Dyfrffordd y Ddau Gleddau a’r Bartneriaeth Dysgu a Sgiliau Rhanbarthol sydd newydd ei ffurfio ar gyfer De Orllewin a Chanolbarth Cymru, mae’r coleg wrth graidd y grwpiau gwneud penderfyniadau allweddol mewn perthynas â datblygu a buddsoddi mewn medrau yn y rhanbarth.

Yn lleol, mae’r pennaeth a’r uwch dîm arwain wedi gweithio’n agos gydag ysgolion a’r awdurdod lleol i gryfhau partneriaethau a chyfathrebu er mwyn gwella’r dewisiadau sydd ar gael i bobl ifanc yn Sir Benfro.  Mae’r pennaeth wedi arwain gwaith y coleg gyda chyfarwyddwr addysg yr awdurdod lleol a phenaethiaid Ysgol Dewi Sant ac Ysgol Bro Gwaun, gan arwain at ddatblygu canolfan newydd ar gyfer addysg ôl-16.  Bydd darpariaeth SafonUwch yn cael ei chyflwyno yn y ganolfan hon, sydd wedi’i hariannu ar y cyd gan y coleg a Llywodraeth Cymru.  Agorodd y ganolfan yn haf 2017, ac fe’i goruchwylir gan bwyllgor canolfan Safon Uwch sy’n cynnwys cynrychiolaeth o blith penaethiaid ysgolion, y pennaeth a’r cyfarwyddwr addysg, ynghyd â chynrychiolaeth o blith llywodraethwyr ysgolion ac aelodau o gorff llywodraethol y coleg.
 
Mae’r coleg yn gweithio’n dda gydag ystod eang o bartneriaid cymunedol i ymgysylltu â grwpiau sy’n anodd eu cyrraedd, fel cymunedau Sipsiwn a Theithwyr, y rheini sydd mewn perygl o adael addysg a’r rhai sy’n anweithgar yn economaidd.  Mae’r coleg yn gweithio’n effeithiol iawn gyda’r ysgol arbennig leol i gefnogi pontio, integreiddio a dilyniant dysgwyr ar raglenni medrau byw’n annibynnol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ansawdd y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

At ei gilydd, mae’r safonau a gyflawnir gan ddysgwyr yn y coleg yn dda. 

Mae’r coleg yn defnyddio’i gysylltiadau â’i bartneriaeth dysgu yn y gwaith yn effeithiol i alluogi dilyniant rhwng rhaglenni addysg bellach a rhaglenni dysgu yn y gwaith, neu gyfleoedd ar gyfer cyflogaeth.

Un deilliant cadarnhaol o’r ymagwedd gyfannol at weithio mewn partneriaeth fu’r cyfleoedd gwell i grwpiau o ddysgwyr sy’n agored i niwed.  Mae’r ystod ragorol o bartneriaethau amlasiantaeth yn cefnogi’r dysgwyr hyn sy’n fwy agored i niwed yn dda iawn yn ystod eu rhaglenni.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

‘Mae’r cwricwlwm yn Ysgol Uwchradd Fitzalan yn hynod hyblyg ac ymatebol i anghenion disgyblion unigol.’ Estyn 2017.

Cyd-destun a chefndir

Mae Ysgol Uwchradd Fitzalan yn ysgol gymysg cyfrwng Saesneg i ddisgyblion 11 i 18 oed a gynhelir gan awdurdod lleol Caerdydd.  Ar hyn o bryd, mae 1,721 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 344 yn y chweched dosbarth, o gymharu â 1,440 o ddisgyblion, gan gynnwys 254 yn y chweched dosbarth, adeg ei harolygiad diwethaf.

Mae’r ysgol wedi’i lleoli gerllaw canol y ddinas ac mae’n gwasanaethu dalgylch sydd â lefelau uchel o ddifreintedd cymdeithasol ac economaidd.  Cyfran y disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim yw 32.7%, sy’n uwch o lawr na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17.4%.  Mae tua 60% o ddisgyblion yn byw yn yr 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Mae gan oddeutu 35% o ddisgyblion angen addysgol arbennig, sydd uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 25.1%.  Cyfran y disgyblion sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig yw 2%, sy’n is na’r cyfartaledd o 2.5% yng Nghymru.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Cyfnod allweddol 3

Mae darpariaeth y cwricwlwm yn Ysgol Uwchradd Fitzalan yn cael ei gwahaniaethu yn ôl potensial, cynnydd a lefel gallu pob disgybl.  Nod yr ysgol yw bodloni anghenion yr holl ddisgyblion, bod yn hyblyg ac yn ymatebol, cynnig ehangder a dyfnder, a sicrhau’r deilliannau gorau posibl i bawb.  Mae natur ddynamig a hyblygrwydd y cwricwlwm yn golygu bod staff yn gallu ymateb i amgylchiadau unigol ac anghenion disgyblion trwy gydol y flwyddyn academaidd.  Mae hyn yn arbennig o bwysig yn Fitzalan, gan fod disgyblion yn dod o amrywiaeth eang iawn o gefndiroedd ieithyddol gyda lefelau gwahanol o addysg flaenorol.  Hefyd, mae lefel uchel o symud o fewn pob blwyddyn academaidd.  Felly, mae angen i gwricwlwm yr ysgol addasu i gyfateb i anghenion disgyblion sy’n newydd i’r ysgol neu’n newydd i Gymru.

Yng nghyfnod allweddol 3, mae’r disgyblion mwyaf galluog yn astudio Lladin a Sbaeneg yn ogystal â Ffrangeg, a holl bynciau craidd a sylfaen eraill y Cwricwlwm Cenedlaethol.  Mae gan ddisgyblion â diffygion llythrennedd neu rifedd wersi ‘prosiect’ penodol yn eu hamserlen, lle maent yn gwella’u medrau trwy wersi thematig sy’n gysylltiedig â meysydd y cwricwlwm fel hanes neu wyddoniaeth.  Mae gwersi wedi’u cynnwys bob dydd yn amserlen y rhai sydd â heriau arwyddocaol er mwyn gwella’u medrau darllen ac ysgrifennu, gan gynnwys ffocws ar ffoneg i sicrhau eu bod yn caffael llythrennedd gweithredol.  Hefyd, mae’r disgyblion hyn yn dilyn cwrs integredig y dyniaethau ac mae ganddynt lai o athrawon.

Mae ‘Tîm Mynediad i’r Cwricwlwm’ yr ysgol yn arwain ymyriadau ychwanegol: mae grwpiau ymyrraeth grŵp bach yn canolbwyntio ar ddisgyblion ag anawsterau dysgu penodol, nam ar y golwg, anghenion iaith a lleferydd, ac anghenion emosiynol.  Mae disgyblion ym mhob blwyddyn sydd angen anogaeth yn cael sesiynau yn eu hamserlen yn ‘Cartref’ i wella’u gallu i reoli’u hymddygiad a’u hemosiynau, a ffynnu mewn sefyllfaoedd cymdeithasol.  O Flwyddyn 8 ymlaen, mae disgyblion ag anghenion ymddygiadol arwyddocaol yn cael eu hintegreiddio i raglen ‘cyfleoedd estynedig’ fel rhan o ‘ymateb graddedig’ i’w hanghenion ymddygiadol.  Mae disgyblion ar y rhaglen cyfleoedd estynedig yn dilyn cwricwlwm llawn.  Cânt eu haddysgu gan arbenigwyr pwnc a derbyniant gymorth dwys ar gyfer eu hymddygiad gan arbenigwyr ar anawsterau ymddygiadol, emosiynol a chymdeithasol.

Mae disgyblion sy’n dysgu Saesneg am y tro cyntaf yn cael eu haddysgu mewn grwpiau sefydlu penodol ar gyfer y rhan fwyaf o’u pynciau, gyda phwyslais ar ddatblygu’u medrau iaith Saesneg.  I helpu’r disgyblion hyn i integreiddio i’r ysgol yn ei chyfanrwydd, maent yn cael amser dosbarth, addysg gorfforol a gwersi mathemateg gyda gweddill eu grŵp blwyddyn.  Mae disgyblion sy’n dysgu Saesneg am y tro cyntaf, ond sydd â medrau mathemateg da, yn gallu symud yn gyflym i fyny’r setiau mathemateg a chael y cymorth y mae arnynt ei angen ar yr un pryd i ddysgu hanfodion Saesneg.

Mae disgyblion o bob gallu, gan gynnwys disgyblion ar y rhaglen cyfleoedd estynedig, yn cael cynnig hyfforddiant yn eu hiaith eu hunain a, lle y bo cwrs arholi priodol, cyfle i ennill achrediad allanol.  Yn ogystal, mae’r ysgol wedi cyflwyno ‘opsiwn creadigol’ i Flwyddyn 9 yn ddiweddar: mae disgyblion yn dewis cwrs cerdd, drama, technoleg neu gelf.  Fe’i cyflwynwyd i ategu cyrsiau arholiadau creadigol, i gynnal symbyliad disgyblion trwy gydol Blwyddyn 9 ac i sicrhau bod yr holl ddisgyblion yn datblygu’r medrau y mae eu hangen i astudio ar gyfer achrediad allanol a’i ennill.

Cyfnod allweddol 4

Yng nghyfnod allweddol, mae cyfuniad o opsiynau dewis rhydd a llwybrau wedi’u gwahaniaethu yn golygu bod y cwricwlwm yn symbylol ac yn ysgogi dyheadau, a’i fod yn bodloni diddordebau disgyblion.  Mae amrywiaeth eang o gymwysterau TGAU traddodiadol a galwedigaethol ar gael ac mae disgyblion yn dechrau’u cwricwlwm cyfnod allweddol 4 yn ystod tymor yr haf Blwyddyn 9.

I sicrhau bod pob disgybl yn cael ehangder, dyfnder a chydbwysedd rhwng pynciau craidd a dewisiadau opsiwn, mae’r ysgol yn cynnal cwricwlwm pythefnos, 60 gwers.  Mae pedwar pwnc opsiwn, gan gynnwys Lladin, hanes yr hen fyd ac astudiaethau cyfrifiadurol, yn cael eu cynnig i ddisgyblion mwy abl yng nghyfnod allweddol 4.  Mae pob disgybl yn rhydd i wneud dewisiadau sy’n apelio iddynt a chânt arweiniad unigol i’w cynorthwyo i wneud y dewis gorau a chyrraedd eu potensial llawn.  Mae bron pob disgybl yn sefyll arholiad allanol mewn Llenyddiaeth Saesneg, gan gynnwys disgyblion ar y rhaglen cyfleoedd estynedig a disgyblion sy’n dysgu Saesneg am y tro cyntaf.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn ennill achrediad allanol yn y cwrs Cymraeg llawn a’r cwrs addysg grefyddol llawn.  Mae llwybrau wedi’u gwahaniaethu a ffocws ar ddatblygu medrau wedi galluogi deiliannau disgyblion i aros yn uchel, yn enwedig y rhai sy’n croesi’r trothwy pump A*-A, lefel 2 a mwy a lefel 2.

Mae disgyblion sy’n dysgu Saesneg am y tro cyntaf neu sy’n datblygu eu cymhwysedd mewn Saesneg yn ymgymryd â rhaglen SSIE yr ysgol.  Dilynant gyrsiau TGAU a a chyrsiau galwedigaethol sydd wedi’u hachredu’n allanol, gyda phwyslais ar ddatblygu a gwella’u medrau Saesneg. 

Y chweched dosbarth

Mae proses opsiynau dewis rhydd yn golygu bod disgyblion yn gallu dewis amrywiaeth eang o bynciau, y mae rhai ohonynt wedi’u cynnig mewn partneriaeth ag ysgolion eraill, neu gyda Chlwb Pêl-droed Dinas Caerdydd neu Glwb Criced Morgannwg.  Mae cynnig pob disgybl wedi’i seilio ar ei ddeilliannau yng nghyfnod allweddol 4.  Gall disgyblion ddilyn rhaglen AS/A2 a Bagloriaeth Cymru, rhaglen alwedigaethol lefel 3, rhaglen lefel 2, neu ddarpariaeth gymysg, sy’n gyfuniad, wedi’i addasu yn ôl gallu pob disgybl. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Yn Fitzalan, mae darpariaeth y cwricwlwm ynghyd ag ymroddiad staff, cefnogaeth rhieni a lefel uchel yr ymgysylltiad gan ddisgyblion oll wedi cyfrannu at lwyddiant yr ysgol.  Yn Fitzalan, mae disgyblion ‘yn dysgu gyda’i gilydd i fod y gorau gallant fod’.

Dros y pedair blynedd diwethaf, yng nghyfnod allweddol 4, mae perfformiad yr ysgol yn ei gosod yn hanner uchaf yr ysgolion tebyg yn y rhan fwyaf o ddangosyddion, ac yn y chwarter uchaf yn y mwyafrif ohonynt.  Mae disgyblion mwy abl, disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn cyflawni’n uchel iawn.  Mewn gwersi, mae llawer o ddisgyblion yn gwneud cynnydd cadarn yn eu gwybodaeth, eu dealltwriaeth a’u medrau.

Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn ymddwyn yn rhagorol ac yn arddangos lefelau uchel o ymgysylltiad â’u dysgu.  Mae cyfraddau presenoldeb yn eithriadol o uchel.