Arfer effeithiol Archives - Page 42 of 68 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Beca yn ysgol gynradd wledig cyfrwng Cymraeg ar y ffin rhwng Sir Gaerfyrddin a Sir Benfro.  Rhennir yr ysgol i 3 dosbarth oed cymysg.  Addysgir y cyfnod sylfaen mewn un dosbarth ac addysgir cyfnod allweddol 2 fel un adran ond gyda 2 athro cymwysedig mewn ardal dysgu cynllun agored.  Tua 3% o’r disgyblion sydd yn derbyn prydiau ysgol am ddim ac mae’r ysgol wedi adnabod tua 17% o’r disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol.  Mae mwyafrif o’r disgyblion yn dod o gartrefi lle Cymraeg yw iaith yr aelwyd.  Cymraeg yw iaith bob dydd yr ysgol a chyfrwng yr addysgu a dysgu.  Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd ers Ionawr 2009. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Wrth gynnal arolwg barn staff a disgyblion trwy holiaduron a chyfarfodydd anffurfiol, adnabuwyd fod y disgyblion yn cael eu cynnwys yn llwyddiannus wrth wneud penderfyniadau yn yr ysgol ond yn aml iawn roedd y penderfyniadau hynny’n ymwneud â gwaith elusennol.  Er i farn y disgyblion gael ei gasglu yn rheolaidd, nid oeddynt yn derbyn y cyfle i gynllunio’r ffordd ymlaen na datrys heriau, oni bai eu bod yn aelodau’r cyngor ysgol.  O ganlyniad dim ond ychydig o ddisgyblion oedd yn cael cyfle i lywio ffordd ymlaen i’r ysgol.  Roedd hyn yn fater y bu i’r ysgol benderfynu ei wella.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Gan fod Ysgol Beca yn gymharol fach o ran nifer y disgyblion, penderfynwyd sefydlu cynghorau o bwrpas yn yr ysgol a sicrhau bod yr aelodaeth yn cynnwys trawstoriad mor eang â phosib o ddisgyblion.  Cytunodd y staff i uno’r cyngor ysgol a’r cyngor eco gan llawer o waith y ddau gyngor yn gorgyffwrdd.  Yn ogystal, sefydlwyd dau gyngor newydd sef ‘Criw Twm Tanllyd’ i weithio ar flaenoriaethau’r siarter iaith a ‘dewiniaid digidol’ er mwyn camu tuag at ddyheadau’r fframwaith digidol.  Penderfynwyd peidio â datblygu mwy o gynghorau er mwyn cadw cydbwysedd llwyth gwaith.  Ar ddechrau’r flwyddyn, sefydlodd y cynghorau holiaduron gyda TGCh er mwyn adnabod cryfderau a gwendidau’r ardaloedd roedden nhw’n gweithio arnynt.  Yn dilyn casglu barn, lluniodd y cynghorau gynllun gweithredu syml i arwain eu gwaith.  Cafodd blaenoriaethau’r cynghorau eu cynnwys yng nghynllun datblygu’r ysgol.  Trafodwyd cynlluniau’r cynghorau mewn cyfarfodydd llywodraethol a rhennir eu gweledigaeth gyda’r rhieni.  Yn ystod y flwyddyn, roedd y cynghorau yn cwrdd yn gyson i werthuso datblygiadau eu gwaith ac i gynllunio’r ffordd ymlaen.  Er mwyn cynnwys barn cymaint o ddisgyblion ag sy’n bosib, defnyddwyd codau ‘QR’ ym mhob dosbarth er mwyn i’r disgyblion rannu eu syniadau.  Mae’r rhain yn caniatáu i’r disgyblion roi syniadau yn syth i gyfrif HWB yr athrawon, er enghraifft yn nodi’r hyn maent eisiau dysgu yn ystod y thema.  Mae QR penodol eraill o amgylch yr ysgol hefyd, sy’n caniatáu i’r disgyblion ddanfon eu sylwadau yn syth at y pennaeth.  Mae’r syniadau hyn yn cael eu cynnwys mewn cyfarfodydd llywodraethol, staff a chyngor eco.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae dull gweithio’r cynghorau yn datblygu’r ymdeimlad o berchnogaeth a balchder y disgyblion am eu hysgol.  Maent yn sylweddoli bod eu syniadau yn cael effaith a bod y staff yn gwrando o ddifrif ar eu sylwadau.  Mae’r staff yn amlygu i’r disgyblion yr enghreifftiau o sut mae eu sylwadau wedi arwain y dysgu a’r gweithgareddau, fel bod yn sicrhau ymrwymiad llwyr i’r gwaith.  O ganlyniad, mae ymroddiad a brwdfrydedd y disgyblion i waith a bywyd yr ysgol yn rhagorol.  

Mae’r gweithgarwch yma wedi datblygu’r disgyblion fel ddinasyddion cydwybodol, gan eu bod yn ystyried holl gymuned yr ysgol yn ogystal a’u dyheadau personol.  Maent yn cynllunio gweithgareddau gan ystyried yr effaith ar holl gymuned yr ysgol.  Ymhlith eu llwyddiannau yn ystod y flwyddyn, maent wedi datblygu ardaloedd dysgu yn yr ysgol i roi cyfle i ddysgwyr fyfyrio, datblygu’n gorfforol, creu hafan ddiogel i blant anabl gyrraedd yr ysgol a sicrhau bod y safle yn ddeniadol ac yn ysgogi balchder ymhlith holl ddefnyddwyr y safle.   Maent wedi llwyddo i sicrhau bod safle’r ysgol ar agor i’r cyhoedd tu allan i oriau ysgol.  Mae criw ‘Twm Tanllyd’ wedi llwyddo i sicrhau bod amgylchedd Ysgol Beca yn gwbl Gymreig ei naws, gan sicrhau ymrwymiad yr holl randdeiliaid i’r iaith Gymraeg, gan ennill cydnabyddiaeth efydd y siarter iaith.  Mae’r criw digidol wedi llwyddo i godi safonau sgiliau TGCh disgyblion yn yr ysgol trwy rannu eu harfer dda a sicrhau bod dealltwriaeth gadarn gyda’r disgyblion a’u rheini am e-ddiogelwch. 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhannu ei harferion gyda’r llywodraethwyr a rhieni trwy gylchlythyron a chyfarfodydd penodol.  Bydd yr ysgol yn mynd ati i gofrestru’r arfer dda yma ar wefan ERW trwy lwyfan Dolen.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Beca yn ysgol gynradd wledig cyfrwng Cymraeg ar y ffin rhwng Sir Gaerfyrddin a Sir Benfro.  Rhennir yr ysgol mewn i 3 dosbarth oed a gallu cymysg.  Addysgir y cyfnod sylfaen mewn un dosbarth ac addysgir cyfnod allweddol 2 fel un adran ond gyda 2 athro cymwysedig mewn ardal dysgu cynllun agored.  Tua 3% o’r disgyblion sydd yn derbyn prydiau ysgol am ddim ac mae’r Ysgol wedi adnabod tua 17% o’r disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol.  Mae mwyafrif o’r disgyblion sydd yn mynychu’r ysgol yn dod o gartrefi lle mai Cymraeg yw iaith yr aelwyd.  Cymraeg yw iaith bob dydd yr ysgol a chyfrwng yr addysgu a dysgu.  Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd ers Ionawr 2009. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Trwy ei systemau monitro a sicrhau ansawdd, roedd yr arweinwyr wedi amlygu bod darparu cwricwlwm llawn a sicrhau ymrwymiad pob disgybl i’r dysgu yn anodd gan ystyried cyfyngder amser ac adnoddau dynol yr ysgol.  Yn dilyn cyhoeddiad o’r ddogfen Dyfodol Llwyddiannus ar gyfer sefydlu cwricwlwm newydd i Gymru, penderfynodd y staff addysgu bod angen addasu’r ddarpariaeth oedd ar gael ar gyfer disgyblion cyfnod allweddol 2.  Mae darpariaeth y cyfnod sylfaen wedi ei wreiddio, a phenderfynodd yr arweinwyr fod angen sicrhau bod y gwaith effeithiol yma’n parhau trwy’r ysgol.  Mae adeilad Ysgol Beca wedi ei adeiladu ar strwythur cynllun agored ac o ganlyniad, yn benthyg ei hun yn dda at addysgu thematig mewn grwpiau bychain yn hytrach na dysgu torfol o fewn dosbarth cyfan.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Ar ôl ystyried sefyllfa’r ysgol, aeth y staff ati i uno cyfnod allweddol 2 yn un dosbarth, sydd bellach cael ei addysgu gan ddau athro cymwysedig ac aelod o staff cynorthwyol.  Rhoddwyd y gorau i wersi traddodiadol a sefydlwyd cyfnodau dysgu thematig yn y prynhawn.  Cynlluniwyd rhaglen lle mae’r disgyblion yn derbyn pedair her i’w gwneud ar gyfnodau dewis rhydd, a dwy dasg annibynnol sydd wedi ei osod gan yr athro i’w gwblhau ar gyfnod penodedig a sesiynau ffocws.  Prif nod y sesiynau ffocws yw darparu cyfleodd i feithrin medrau rhif a llythrennedd trwy feysydd gwyddoniaeth a TGCH.  Mae’r gweithgareddau annibynnol a’r heriau yn seiliedig ar thema’r dosbarth, gan adolygu medrau rhif, llythrennedd neu TGCh sydd wedi eu cyflwyno i’r disgyblion yn ystod y gwersi mwy strwythuredig.  Bellach, mae’r dosbarth yn un ardal llawn bwrlwm dysgu, sy’n datblygu ystod eang iawn o fedrau o fewn amrediad y cwricwlwm.

Mae’r ysgol yn adnabod themâu penodol ar gyfer pob tymor.  Mae’r disgyblion yn rhan o gynllunio cynnwys y thema ac mae’r athrawon yn ystyried y cynnwys a’r amrediad sydd wedi cael ei addysgu yn ystod y tymor yn ofalus.  O ganlyniad, mae’r staff yn adnabod unrhyw fylchau yn y ddarpariaeth a chynllunio’n fwriadus i sicrhau bod y disgyblion yn derbyn cwricwlwm cyflawn.  Mae’r staff yn cynllunio er mwyn sicrhau bod cyfnodau lle mae rhan o’r addysgu yn yr awyr agored gan ddefnyddio’r adnoddau sydd ar gael i’r ysgol.  Mae cynlluniau penodol ar gyfer mathemateg ac iaith, ond mae’r cyfnodau thematig yn agored i drywydd y dysgwyr a’r staff, cyhyd eu bod yn adolygu sgiliau sydd wedi eu cyflwyno iddynt yn y gwersi iaith a mathemateg.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

O ganlyniad i’r ddarpariaeth hyn, mae ymrwymiad y disgyblion i’w dysgu wedi datblygu i lefelau uchel iawn.  Maent yn awyddus i gwblhau tasgau i lefelau rhagorol ac yn cymryd balchder a pherchnogaeth o’u gwaith gan eu bod yn rhan o’i gynllunio.  Mae’r disgyblion yn mwynhau’n fawr y cyfle i gael yr elfen o ddewis yn eu haddysg.  Maent yn mwynhau’r heriau ac yn cael ymdeimlad o lwyddiant gan eu bod yn adolygu sgiliau sydd yn cael eu cyflwyno iddynt mewn cyd-destun amrywiol.

Barn y dysgwyr am y strwythur newydd a’r cwricwlwm arloesol a ddarperir, yw ei fod yn llwyddiannus iawn.  Maent yn mwynhau’n fawr y ffaith eu bod yn cael dewis ac yn gweld budd o gael sesiynau ffocws, gan deimlo fod yr athrawon yn medru eu herio a’u cefnogi yn effeithiol iawn.

Mae’r safonau a welir yn llyfrau’r disgyblion wedi gwella’n sylweddol ar hyd yr amrediad galluoedd sydd yn y dosbarth.  Mae canlyniadau’r profion safonol yn dangos bod eu sgiliau rhif a llythrennedd wedi datblygu’n llwyddiannus iawn o dan y ddarpariaeth newydd.  Er nad oed disgyblaeth yn broblem yn yr ysgol, mae lefel o frwdfrydedd a pharch tuag at ddysgu hefyd wedi gwella.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhannu ei harferion gyda’r llywodraethwyr a rhieni trwy gylchlythyron a chyfarfodydd penodol.  Bydd yr ysgol yn mynd ati nesaf i gofrestru’r arfer dda yma ar wefan ERW trwy lwyfan Dolen.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd y Gaer ar ochr orllewinol dinas Casnewydd.  Agorwyd yr ysgol yn 2014 ar ôl uno’r ysgol fabanod a’r ysgol iau.  Mae gan yr ysgol 459 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed, gan gynnwys 63 o ddisgyblion rhan-amser yn y dosbarth meithrin.  Mae 17 dosbarth, gan gynnwys dosbarth canolfan adnoddau yng nghyfnod allweddol 2 ar gyfer disgyblion ag amrywiaeth o anawsterau llafaredd, ymddygiadol ac anawsterau dysgu cyffredinol.

Cyfran gyfartalog y disgyblion sy’n gymwys am brydau ysgol am ddim dros y tair blynedd ddiwethaf yw tua 20%.  Mae hyn yn agos at y cyfartaledd cenedlaethol, sef 19%.  Mae ychydig o ddisgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan 32% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%, ond mae hyn yn cynnwys y disgyblion yn y dosbarth canolfan adnoddau.  Mae gan ychydig iawn o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Dechreuodd y pennaeth yn ei swydd ym mis Medi 2014.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Ar ôl yr uno ym mis Medi 2014, teimlai arweinwyr yr ysgol ei bod yn bwysig sefydlu systemau a gweithdrefnau ar gyfer ‘asesu ar gyfer dysgu’ a fyddai’n gweithio’n gynyddol dda ar draws yr ysgol.  Ar ôl arbrofi ag amrywiaeth o strategaethau asesu ar gyfer dysgu yn y gorffennol, wedi’i ddylanwadu gan ymchwil ehangach, ac a fu’n llwyddiannus o’r dechrau, yr her yn awr oedd defnyddio’r llwyddiant hwn i resymoli a chreu dull asesu ar gyfer dysgu ar gyfer yr ysgol gynradd a ffurfiwyd yn ddiweddar.

Mae asesu ar gyfer dysgu hynod effeithiol wedi cael ei ystyried yn helaeth gan addysgwyr fel rhywbeth sy’n hanfodol o ran codi safonau ar gyfer dysgwyr.  Mae hyn yn helpu o ran gwneud dysgu ‘yn fwy gweladwy’ ac mae’n helpu dysgwyr i ddeall sut beth yw rhagoriaeth a sut gallant ddatblygu eu gwaith eu hunain i gyrraedd y lefel honno.  Yng ngwaith arloesol John Hattie ar effeithiolrwydd addysgol, sef Visible Learning for Teachers (2011), roedd Hattie yn ystyried strategaethau adborth  yn 10fed o 150 o ffactorau sy’n ysgogi gwelliannau sylweddol yn neilliannau dysgwyr.  Mae pobl eraill yn cefnogi hyn ac yn dadlau, os bydd athrawon yn defnyddio asesiadau ffurfiannol fel rhan o’u haddysgu, gall disgyblion ddysgu tua dwywaith yn gyflymach na hynny. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

I ddechrau, roedd y broses yn cynnwys creu polisi adborth a marcio ar y cyd i ddarparu fframwaith i amlinellu’r gweithdrefnau sy’n gysylltiedig ag asesu ar gyfer dysgu.  Yn dilyn hynny, datblygwyd rhestrau gwirio golygu a modelau hunanasesu ac asesu cyfoedion i gefnogi a gwella’r broses a darparu ffordd fwy effeithiol o gynorthwyo disgyblion i wella.  Cyflwynwyd marcio ‘Cau’r bwlch’ fel rhan o’r polisi, gan ffurfio dealltwriaeth o holi a sbardunau priodol i herio disgyblion a’u helpu i wneud cynnydd.

Un nodwedd arwyddocaol yn llwyddiant y broses oedd cyflwyno ‘meini prawf llwyddiant’ clir a chyflawnadwy.  Mae’r meini prawf llwyddiant CAMPUS (Penodol, Mesuradwy, Cyraeddadwy, Realistig/Perthnasol ac Wedi’i Bennu gan Amser), sy’n aml yn cael eu creu gyda disgyblion, wedi sicrhau bod eglurder ynglŷn â chanlyniad disgwyliedig y gwersi.  Erbyn hyn, mae staff a disgyblion yn fwy medrus yn darparu adborth penodol ac effeithiol iawn.

Cyflwynwyd ‘Chwe Het Meddwl’ De Bono i gefnogi’r broses.  Mae defnyddio’r hetiau hyn ar draws y cwricwlwm wedi galluogi disgyblion i ddysgu am ystod eang o ddulliau meddwl.  Yn ychwanegol, mae disgyblion yn defnyddio’r hetiau hyn i hunanasesu ac asesu cyfoedion o safbwynt penodol fel edrych ar brosesau, problemau posibl neu o ongl gwbl ffeithiol.  Defnyddir yr hetiau yn effeithiol iawn i gefnogi myfyrdodau’r disgyblion ar eu dysgu.  Mae pob lliw yn cynrychioli meddylfryd i’w fabwysiadu wrth fyfyrio: melyn (pethau a aeth yn dda); du (pethau nad aethant cystal); coch (ennyn emosiwn/teimladau); gwyrdd (dawn greadigol); gwyn (ffeithiau/gwybodaeth a oedd yn ategu’r dysgu; glas (camau nesaf).  Mae disgyblion yn hunanasesu eu dysgu’n hynod effeithiol gan ddefnyddio’r hetiau, ar lafar ac fel ateb ysgrifenedig.

Mae’r het meddwl las yn cyfateb yn effeithiol i’r targedau ‘cam nesaf’.  Caiff targedau disgyblion unigol eu datblygu gyda’r holl ddisgyblion o Flwyddyn 1 ymlaen.  Mae disgyblion yn creu targedau ochr yn ochr â’u hathro ac yn eu cymhwyso ar draws y cwricwlwm.  Cânt eu cofnodi mewn ‘llyfr targedau’ disgyblion unigol.  Mae targedau’n rhai CAMPUS ac yn canolbwyntio ar agweddau penodol iawn ar ysgrifennu.  Enghraifft yw, ‘defnyddio brawddegau syml i greu tensiwn’.  Mae disgyblion ac athrawon yn defnyddio sticeri i amlygu pan fydd targed wedi’i fodloni.  Pan fydd targedau wedi’u bodloni deirgwaith, cytunir ar darged newydd.  Bydd pob disgybl yn cael dim mwy na thri tharged ar unrhyw adeg benodol.  Mae’r broses yn sicrhau bod disgyblion yn glir iawn ynglŷn â’r hyn y mae angen iddynt ei wneud i wella eu dysgu.

Mae modelau asesu cyfoedion wedi cael eu cyflwyno a’u mireinio i gefnogi datblygiad disgyblion o ran darparu adborth adeiladol i’w cyfoedion.  Mae’r modelau dilyniadol yn cyfeirio at y meini prawf llwyddiant, y rhestr gwirio marcio, targedau unigol, dathlu cryfderau a’r camau nesaf.  Mae’r broses yn amlygu pwysigrwydd parch wrth roi adborth i gyfoedion.

Mae proses hunanarfarnu parhaus a deialog broffesiynol gan staff ac arweinwyr yr ysgol, sy’n edrych yn feirniadol ar effaith, wedi sicrhau bod y systemau’n cael eu mireinio a’u cymhwyso’n gyson.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r prosesau newydd wedi cael effaith sylweddol ar newid y diwylliant yn yr ystafelloedd dosbarth.  Mae’r systemau wedi creu ethos cefnogol a chydweithredol, lle mae disgyblion yn mynd ati i ymgymryd â’u dysgu, ac maent yn hyderus i roi cynnig ar bethau newydd, heb ofni gwneud camgymeriadau.  Maent yn hyderus i olygu eu dysgu ac yn myfyrio ar newidiadau a fydd yn gwella safonau.

Mae’r prosesau ‘asesu ar gyfer dysgu’ wedi cael effaith hynod arwyddocaol ar ddeilliannau dysgwyr.  Erbyn hyn, mae disgyblion yn cymryd mwy o berchnogaeth o’u dysgu a gallant wella â mwy o annibyniaeth.  Maent yn fwy ymwybodol o sut beth yw dysgu da a’r camau nesaf iddynt allu cyflawni safonau uwch.  Mae’r prosesau asesu ar gyfer dysgu wedi helpu creu synnwyr o hunaneffeithiolrwydd, hyder yn eu gallu i gyrraedd targedau trwy waith caled a phenderfyniad.  Mae’r broses asesu cyfoedion wedi helpu disgyblion i atgyfnerthu eu dysgu trwy esbonio syniadau i bobl eraill.  Hefyd, mae’r broses asesu cyfoedion wedi helpu disgyblion i ddatblygu medrau diplomyddiaeth a llafaredd gwell.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei hymagwedd at asesu ar gyfer dysgu o fewn ei chlwstwr o ysgolion gyda staff ac arweinwyr eraill sy’n ymweld â’r ysgolion fel rhan o’i rhaglen ‘ysgol i ysgol’.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Gynradd Craigfelen yn ysgol ofalgar lle y mae pob plentyn yn hapus ac yn llawn cymhelliant.  Cânt eu herio ac maent yn cyflawni safonau uchel trwy gwricwlwm cyffrous, wedi’i gyfoethogi, sy’n paratoi disgyblion at y dyfodol.  Mae cyfleoedd dysgu ar gael yn gyfartal i holl aelodau cymuned yr ysgol ac maent yn mwynhau tyfu a dysgu gyda’i gilydd.  Caiff gweledigaeth yr ysgol ei chrynhoi’n dda gan arwyddair dysgu newydd y disgyblion:

‘Pawb yn dysgu gyda’i gilydd ac yn cael hwyl’ neu ‘Learning together and having fun, there’s room here for everyone!’. 

Mae gan yr ysgol 7 o werthoedd craidd a ddewiswyd gan y cyngor ysgol yn 2013-2014.  Dyfalbarhad, hyder, penderfyniad, brwdfrydedd, ymrwymiad, cymwynasgarwch a goddefgarwch yw’r rhain.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae cyfleoedd datblygiad proffesiynol parhaus yr ysgol i’r holl staff yn cwmpasu amrywiaeth fawr o feysydd sy’n gysylltiedig â blaenoriaethau’r ysgol.  Caiff staff eu hannog i ddatblygu’u meysydd arbenigedd eu hunain, er enghraifft mewn medrau entrepreneuraidd, mathemateg, dysgu yn yr awyr agored, lles ac ymgysylltiad teuluol.  Mae’r broses rheoli perfformiad wedi esblygu dros y blynyddoedd diwethaf ar gyfer staff addysgu a staff cyswllt.  Mae arsylwadau cymheiriaid a phartneriaethau wedi bod yn arbennig o llwyddiannus.  

Mae athrawon yn gweithio mewn triawdau ym mhob cyfnod, gyda chyfleoedd i ganolbwyntio ar feysydd y cwricwlwm a strategaethau dysgu ac addysgu.  Mae staff cyswllt yn gweithio mewn parau ac wedi canolbwyntio ar ddatblygu medrau holi ac adborth ysgrifenedig a llafar.  Mae’r defnydd ar arsylwadau cymheiriaid a gweithio cydweithredol yn dangos ymrwymiad yr ysgol i sichrau bod gan staff adnoddau ac amser o ansawdd da i ddefnyddio egwyddorion addysgegol cyffredin i wella profiadau dysgu a deilliannau disgyblion.  Mae sesiynau hyfforddiant yn cael eu cynllunio bob tymor ac maent yn canolbwyntio ar gynnydd yr ysgol o ran ei blaenoriaethau.  Mae llywodraethwyr bellach yn canolbwyntio ar agweddau penodol ar gynllun datblygu’r ysgol ac ymweliadau bob tymor, ac mae cyfarfodydd yn rhoi cyfleoedd i lywio cyfeiriad yr ysgol at y dyfodol.  

Caiff teuluoedd eu hannog i gymryd rhan ym mhob agwedd ar fywyd yr ysgol, yn enwedig trwy’r prosiectau entrepreneuraidd, sy’n cynnig dulliau cyffrous a chreadigol o weithio gyda theuluoedd er mwyn sicrhau bod medrau’n cael eu datblygu trwy weithio gyda’u plant.  Mae cynorthwyydd cymorth bugeiliol yr ysgol bellach yn fedrus iawn am greu cysylltiadau hanfodol â theuluoedd mwy agored i niwed, ac mae ei chysylltiad hi yn aml wedi cael gwared ar rwystrau, gan greu ymddiriedaeth a pherthynas agored gyda theuluoedd er mwyn gwella’u profiadau bywyd.  Mae diwylliant agored yr ysgol ar gyfer rhannu unrhyw broblemau neu bryderon, yn ogystal ag amlygu arfer dda, ac ymrwymiad i wrando ar farn pawb, yn allweddol i lwyddiant y datblygiad hwn.

Wrth ddefnyddio darparwyr allanol, mae arweinwyr yn mynd ati i chwilio am gyfleoedd o ansawdd da i ddysgu’n broffesiynol, gan ddangos ymrwymiad i ddefnyddio amser o ansawdd da i drosglwyddo’r dysgu hwn i’r holl staff, gan felly ymrymuso’r staff a aeth i’r hyfforddiant allanol.  Er enghraifft, cyflwynodd athro newydd gymhwyso strategaethau ymwybyddiaeth o ymlyniad yn ystod diwrnod hyfforddiant i’r holl staff, ac mae’r cynorthwyydd bugeiliol yn rhannu strategaethau’n rheolaidd gyda chynorthwywyr addysgu eraill sy’n gweithio gyda phlant agored i niwed.

Pa effaith gafodd y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r effaith ar gyrhaeddiad a chyflawniad disgyblion wedi bod yn arwyddocaol i lawer o grwpiau disgyblion, gan gynnwys lleihau’r bwlch cyflawniad rhwng disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a’u cyfoedion.  Mae canlyniadau mathemateg yr ysgol ar gyfer cyfnod allweddol 2 wedi ei rhoi yn y 25% uchaf o ysgolion tebyg am y 5 mlynedd diwethaf.  Mae dadansoddiad o bresenoldeb dysgwyr mwy agored i niwed, sydd wedi cymryd rhan ym mhrosiect yr ysgol ar y ‘Tîm o Amgylch y Teulu’, wedi dangos cynnydd o 75% ar gyfer y disgyblion dan sylw.  Mae deilliannau ar gyfer y plant hyn yn dangos bod pob un ohonynt wedi cyflawni’r deilliannau disgwyliedig a bod llawer ohonynt wedi rhagori ar ddeilliannau a ragwelwyd.  Mae gweledigaeth yr ysgol wedi gwella lefelau ymgysylltiad rhieni yn arbennig o lwyddiannus.  Chwe blynedd yn ôl, ychydig bach iawn ohonynt oedd yn mynychu gweithdai a bach iawn o waith cartref a gwblhawyd.  O ganlyniad i’r ysgol yn ymgynghori â rhieni a dealltwriaeth fanylach o’r gymuned leol, mae ‘cofnodion dysgu’ bellach yn cael eu mwynhau gartref, ac edrychir ymlaen yn fawr at weithgareddau teuluol.  Mae presenoldeb mewn ‘digwyddiadau mynegi’ tymhorol, pan ddaw rhieni i’r ysgol i rannu a dathlu profiadau dysgu eu plant, ar ei uchaf erioed, gyda phresenoldeb o 85% ar gyfartaledd ar gyfer pob grŵp oedran.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae arweinwyr yr ysgol yn cymryd rhan yn rhagweithiol mewn datblygu medrau arwain staff, llywodraethwyr a disgyblion.  Mae’r dirprwy bennaeth wedi bod ar secondiad i gefnogi ysgol leol, a dewiswyd y dirprwy bennaeth dros dro presennol i roi cyflwyniadau ar feysydd fel gosod targedau a llefaredd yn nigwyddiadau hyfforddi consortiwm rhanbarthol ERW.  Mae arweinydd dros dro y cyfnod sylfaen yn yr ysgol hefyd wedi datblygu dulliau arloesol o ddatblygu proffil y cyfnod sylfaen ac olrhain cynnydd disgyblion.  Yn ogystal, mae hi wedi datblygu trefniadau pontio hynod effeithiol gyda’r lleoliad Dechrau’n Deg.

Mae’r ysgol wedi datblygu systemau arweinyddiaeth wasgaredig effeithiol, gan sicrhau bod yr holl staff yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi ac yn cyfrannu at wella dulliau dysgu ac addysgu.  Mae’r ddolen yn dangos fideo ar ddatblygiad staff, a rannwyd yng nghynhadledd yr OECD / Llywodraeth Cymru ar Ysgolion fel Sefydliadau sy’n Dysgu. 

Mae’r amrywiaeth helaeth o grwpiau llais y disgybl yn yr ysgol wedi sicrhau bod disgyblion o bob gallu wedi cael cyfleoedd i ‘dyfu’ fel arweinwyr.  Gallai hunanhyder a hunan-barch llawer o’r disgyblion fod yn isel.  Mae’r ysgol yn credu ei bod yn hollbwysig i ddatblygiad cenhedlaeth nesaf fod ei disgyblion yn cael ‘cyfle i serennu’.  Mae’r ddolen yn dangos fideo a grëwyd gan y disgyblion, ac a rannwyd yng nghynhadledd yr OECD / Llywodraeth Cymru ar Ysgolion fel Sefydliadau sy’n Dysgu.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Cyd-destyn a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Amcan Meithrinfa Seren Fash yw gwella ei darpariaeth yn barhaus. Gwelir ffocws clir ar ddatblygiad i’r dyfodol wrth ystyried anghenion plant ac ymarferwyr. Mae’r Feithrinfa’n ymfalchio mewn cadw safonau uchel cadarn sydd yn arweiniad ac anogaeth i’r plant yn ei gofal, a’r ymarferwyr a gyflogir. 

Rhennir y ddarpariaeth yn dair adran. Datblygodd y Rheolwraig rôl arweinwyr cydwybodol gwybodus ymhob adran:  Is-Reolwraig y Feithrinfa  yn arwain ystafell plant y Cyfnod Sylfaen ac Uwch Gymhorthydd yn arwain ystafell plant blwydd a hanner i ddwyflwydd a hanner oed. Caiff ystafell y babanod ei harwain drwy gydweithio  effeithiol  gan ddwy ymarferydd.

Mae Bwrdd  Cyfarwyddwyr sefydlog ers dros ddeuddeng mlynedd; gyda’r rheolwraig yn adrodd iddynt ar gynnydd a threfn yn gyson. Bydd aelodau  Bwrdd Cyfarwyddwyr yn ymweld â’r Feithrinfa yn rheolaidd i werthuso a chefnogi gwaith yr ymarferwyr a’r rheolwraig.

Er mwyn datblygu a gwella  darpariaeth,  bydd y rheolwraig, yr uwch dîm rheoli a’r ymarferwyr yn hunanarfarnu gwaith y lleoliad yn gyson a chadarn, gan gynllunio a gweithredu ar gyfer gwelliant i’r dyfodol gan osod nodau ac amcanion  eglur. Caiff  y ddarpariaeth ei gwerthuso’n rheolaidd drwy gynnwys safbwyntiau ymarferwyr, rhieni, gofalwyr a’r awdurdod lleol. Canlyniad hyn yw bod y rhanddeiliaid yn teimlo bod eu cyfraniadau’n werthfawr wrth i’r Feithrinfa barhau i ddatblygu.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd 

Mae strwythur arweiniol y feithrinfa yn gadarn ac yn bwydo’r cynlluniau er gwelliant. Mae gweledigaeth glir y Rheolwraig yn gryf ac ysbrydoledig. Oherwydd strwythur staffio driphlyg y feithrinfa, gellir rhannu’r cyfrifoldebau i feysydd penodol; golyga hyn nad oes gor-bwysau ar aelodau staff unigol. Mae’r rheolwraig yn adnabod blaenoriaethau meysydd datblygu ac yn gweithredu’n gadarn i gynnal arferion da a chyflwyno newidiadau. Gwelir cysylltiadau cadarn iawn rhwng hunanarfarnu a thargedau cynllun datblygu’r Feithrinfa.

Rhoddir pwyslais gadarn iawn ar ddatblygu sgiliau a gwybodaeth rheolwyr ac ymarferwyr. Buddsoddir mewn rhaglen o ddatblygiad proffesiynol i reolwyr ac ymarferwyr mewn cydweithrediad â sefydliadau eraill megis Academi, Cam wrth Gam- Mudiad Meithrin, Grŵp Llandrillo Menai, Uned Blynyddoedd Cynnar Cyngor Gwynedd.

Caiff anghenion datblygiad proffesiynol ymarferwyr eu hadnabod  drwy gyfrwng  sesiynau goruchwylio, arsylwadau a gwerthusiadau blynyddol a  gynhelir gan y rheolwraig ac aelodau Bwrdd Cyfarwyddwyr.  Drwy fuddsoddi  mewn rhaglen o ddatblygu proffesiynol  cyson a pharhaus, mae tïm o ymarferwyr gwybodus a brwdfrydig wedi ei greu. Trefnir cyfarfodydd ‘Team Bonding’ yn rheolaidd, daw’r staff â’r Bwrdd Cyfarwyddwyr at ei gilydd i gynllunio ar gyfer gwella. O’u cyfuno mae hyn yn creu ethos hynod o gadarnhaol lle mae mewnbwn a chryfderau pob aelod staff a’r pwyllgor yn cael ei ddefnyddio i’w llawn botensial. Ceir perthynas agos gyda rhieni’r feithrinfa sy’n creu awyrgylch gadarnhaol ac ymdeimlad diogel a theuluol i’r plant. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

 O ganlyniad i’r buddsoddiad cyson mewn datblygiad proffesiynol mae ymarferwyr yn gallu diweddaru eu gwybodaeth a’u sgiliau.  Enghraifft o hyn yw hyfforddiant a fynychodd Is-Reolwraig y Feithrinfa ar ddefnyddio amgylchedd dysgu tu allan. O ganlyniad i’r hyfforddiant, ceir effaith uniongyrchol ar ddeilliannau plant drwy ddatblygu eu profiadau awyr agored i’r eithaf. Er engraifft yn ddiweddar mae’r staff, rhieni a Bwrdd Cyfarwyddwyr wedi cydweithio i godi safonau yr ardal tu allan a chynnig gwelliant mewn amrywiaeth o ardaloedd sydd wedi derbyn cydnabyddiaeth fel adnodd ardderchog gan Mudiad Meithrin mewn gwobrau cenedlaethol.

Mae pwyslais cynyddol ar wella’r ddarpariaeth, sydd yn rhan o adnabod angen gwneud gwelliannau cyn gweithredu arno, mae safonau dysgwyr yn cael eu datblygu a’u hysbrydoli, gyda ffocws glir yr arweinyddiaeth wedi cael effaith gadarnhaol ar rediad a datblygiad y feithrinfa gyda’r Bwrdd Cyfarwyddwyr yn darparu cadernid a sefydlogrwydd i’r broses.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Rhannwyd arfer dda trwy gyfrannu i wefan Estyn, croesawu cylchoedd eraill i ymweld a’r Feithrinfa  a thrwy  Athrawes Gefnogi yr Awdurdod Lleol yn adrodd yn ôl i leoliadau eraill.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol:

Mae ysgol Cefn Coch wedi cynllunio cwricwlwm sy’n cwmpasu celfyddyd, drama, cerddoriaeth, ffilm a chyfryngau digidol er mwyn gwella deilliannau a lles disgyblion trwy ennyn eu diddordeb a’u galluogi i lwyddo.  Mae’r ysgol wedi sicrhau fod y gwaith yn berthnasol i anghenion heddiw ac yn datblygu cymwyseddau a fydd yn galluogi disgyblion i wynebu heriau’n hyderus yn eu bywydau yn y dyfodol.  Maent yn weithgar er mwyn sicrhau fod y gwaith yn uchelgeisiol a diddorol sy’n hybu mwynhad o ddysgu a boddhad wrth feistroli cynnwys ymestynnol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd;

Mewn ymateb i adroddiad Dyfodol Llwyddiannus mae athrawon yr ysgol wedi cydweithio i gynnig profiadau celfyddydol cyfoethog i ddatblygu sgiliau technoleg gwybodaeth disgyblion mewn ffordd greadigol er mwyn eu harfogi fel aelodau o weithlu technegol gymwys y dyfodol.

Darperir cyfleoedd rheolaidd i’r dysgwyr greu rhaglenni radio wythnosol ynghyd â rhaglenni teledu a ffilmiau ar sianel yr ysgol.  Mae llais y dysgwyr yn ganolog i’r holl weithgarwch ac mae’r disgyblion yn gyfrifol am gynllunio’r rhaglenni, cyfweld, sgriptio, recordio, actio, cyfarwyddo, ffilmio, creu effeithiau a golygu’r cynnyrch terfynol.  Mae’r gweithgarwch hwn wedi ei wreiddio yn yr ysgol ers nifer o flynyddoedd bellach a’r disgyblion wedi dod i’r brig mewn cystadlaethau digidol, er enghraifft drwy ennill Gwobr Ddigidol Cymru.

Yn y casgliad o ffilmiau y mae’r disgyblion wedi eu creu gwelir amrediad eang o ddisgyblaethau.  Mae’r disgyblion yn cydweithio fel tîm i rannu’r gwahanol gyfrifoldebau sy’n gysylltiedig â chreu ffilm.  Yn y cyd-destun hwn, mae’r celfyddydau mynegiannol yn cynnig cyfleoedd i’r disgyblion i ymchwilio, mireinio a chyfleu syniadau gan ddefnyddio’r meddwl, y dychymyg a’r synhwyrau mewn ffordd greadigol.  Yn ogystal, mae’r disgyblion yn arddangos eu gallu technolegol i gynllunio tasgau’n fanwl ar gyfer dibenion a chynulleidfa benodol.

Yn y rhaglen ‘Siot’ mae’r disgyblion wedi creu darn sy’n hyrwyddo meddylfryd twf ac yn canolbwyntio ar ddau bŵer dysgu, sef ymroddiad a dyfalbarhad.  O ganlyniad i oriau o ymarfer a dyfalbarhad, gwelir y disgyblion yma yn arddangos eu sgiliau celfydd yn effeithiol.   Wrth ddarlledu’r rhaglen hon i weddill yr ysgol mae’r disgyblion yn annog eu cyfoedion i weithredu egwyddorion meddylfryd twf yn eu bywyd bob dydd.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Cred yr ysgol wrth ymwneud â’r celfyddydau mynegiannol, rhaid wrth ymroddiad, dyfalbarhad a gofal am fanylion, ac mae’r rhain yn alluoedd sy’n fanteisiol ar gyfer dysgu’n gyffredinol.  Gwelir disgyblion yr ysgol yn datblygu’r agweddau yma yn llwyddiannus yn eu gwaith.  Yn ogystal, mae’r defnydd o dechnoleg yn datblygu medrau cyfathrebu’r disgyblion ynghyd â’r gallu i fynegi eu syniadau a’u hemosiynau trwy wahanol gyfryngau digidol.

Mae’r profiadau cyfoethog y mae’r cwricwlwm mynegiannol a chreadigol yr ysgol yn ei ddarparu yn annog y disgyblion i feithrin eu gwerthfawrogiad, eu doniau a’u sgiliau celfyddydol a pherfformio.  Maent hefyd yn cyfrannu at gyflawni bob un o bedwar diben y cwricwlwm newydd.  Mae’r disgyblion yn datblygu’n uchelgeisiol trwy gael eu hannog i ymchwilio i feysydd profiad newydd ac ymestynnol.  Trwy gyfrwng y gwaith, maent yn ymdrechu i fireinio eu sgiliau a gwella eu gwaith yn llwyddiannus.  Maent yn datblygu’n gyfranwyr mentrus a chreadigol gan eu bod yn meithrin eu creadigrwydd mewn amrywiaeth o ffurfiau.  Mae’r cyfrwng yma hefyd yn datblygu’r disgyblion yn ddinasyddion egwyddorol a gwybodus ac yn eu galluogi i ddeall eu hunaniaeth ddiwylliannol eu hunain.  Mae’r platfform creadigol a digidol a ddarperir gan yr ysgol yn helpu’r disgyblion fagu cadernid a theimlo’n fwy hyderus wrth gael boddhad personol o fynegiant creadigol.  Mae hyn yn cyfrannu’n uniongyrchol at wella eu hunan ddelwedd a’u cymhelliant a chyfoethogi ansawdd eu bywyd. Mae’r fideos ‘Sphero’  y mae’r disgyblion wedi eu paratoi ar gyfer addysgu a mentora eu cyd-ddisgyblion yn eu datblygu yn gyfranwyr mentrus.  Maent yn meithrin eu sgiliau a phriodoleddau ar gyfer llwyddo mewn gwaith â chymryd rhan mewn gwaith tîm a mentora a chynorthwyo eraill.  Gwnânt hyn yn hynod o lwyddiannus.

Effaith y gwaith hwn yw ei fod yn ysbrydoli ac ysgogi disgyblion gan ei fod yn dod â nhw i gysylltiad â phrosesau creadigol, perfformiadau a chynhyrchion pobl eraill ac yn eu symbylu i arbrofi a chreu eu hunain.  Mae’r celfyddydau mynegiannol yn yr ysgol yn fan cychwyn i gyfranogi trwy gydol oes ac mae hyn yn cyfrannu at les meddyliol y disgyblion trwy ddatblygu hyder, cadernid, gwydnwch ac empathi.  

Mae’r ysgol yn cydnabod arwyddocâd a photensial y celfyddydau mynegiannol a chreadigol ac yn grediniol eu bod wedi cael effaith gadarnhaol ar les a deilliannau disgyblion yn Ysgol Cefn Coch.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Gynradd Rhydypenau yn ysgol arloesi lle y rhoddir blaenoriaeth uchel i gerddoriaeth.  Mae’r ysgol wedi nodi bod amser cynllunio, paratoi ac asesu athrawon yn fodd o gyflawni rhagoriaeth o ran darpariaeth cerdd.  O ran y gyllideb, mae cyllid yn cael ei ddyrannu i gyflogi athro profiadol sy’n arbenigo mewn cerddoriaeth.  Mae gan y pwnc ei ystafell ddosbarth ei hun, sydd â chyflenwad da o ystod eang o offerynnau.  Mae hyn yn galluogi cysondeb a dilyniant o un wythnos i’r llall ac yn galluogi disgyblion i feithrin cysylltiadau effeithiol rhwng cerddoriaeth, llythrennedd a rhifedd.  Mae corau a chlybiau cyfansoddi caneuon allgyrsiol yn ychwanegu at y cyfleoedd cerddorol sydd ar gael i bob disgybl.  Cerddorfa’r ysgol yw un o’r rhai mwyaf o unrhyw ysgol gynradd yng Nghymru.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r ysgol o’r farn bod cerddoriaeth yn rhan hanfodol o ddatblygiad plentyn.  Mae cynllun gwaith manwl yn canolbwyntio ar y pedwar prif linyn (canu, chwarae, cyfansoddi ac arfarnu).  Mae disgyblion yn archwilio ystod o offerynnau yn rheolaidd, fel dysgu sut i chwarae’r iwcalili a’r gitâr, ac yn cysylltu eu gwaith cyfansoddi â’r fframwaith cymhwysedd digidol trwy feddalwedd cyfansoddi cerddoriaeth.  Mae disgyblion yn elwa o ran eu lles, gwaith tîm a’u gwydnwch a, thrwy gynllunio’n ofalus, caiff cerddoriaeth ei defnyddio yn Rhydypenau i gyflawni safonau uchel mewn llythrennedd hefyd.

Caiff disgyblion brofiad o ddefnyddio eu medrau ysgrifennu mewn cysylltiad â’r cwricwlwm cerddoriaeth, fel trwy greu ‘rapiau’ yn ymwneud â masnach deg a chyfansoddi fersiynau ‘canu’r felan’  o ganeuon gwreiddiol ar gyfer gwasanaethau.  Caiff cerddoriaeth ei defnyddio’n effeithiol i ddatblygu medrau llefaredd; mae disgyblion yn gwrando ar gyfansoddiadau ac yn siarad at ddiben penodol, yn arfarnu’r hyn y maent wedi’i glywed gan ddefnyddio geirfa gerddorol dechnegol.  Bob tymor, mae’r ysgol yn cynnal cyngerdd cymunedol ac yn mynd â disgyblion i berfformio mewn lleoliadau fel Coleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru.  Mae’r perfformiadau hyn yn darparu ffocws gwerthfawr ar gyfer gwersi a chlybiau.  Mae ymweliadau rheolaidd â’r cartref gofal lleol a’r llyfrgell yn rhoi rhagor o gyfleoedd i ddisgyblion rannu eu doniau, datblygu eu hyder a chryfhau cysylltiadau cymunedol.  Mae ymweliadau gan gyn-ddisgyblion ac aelodau ‘Goldies Cymru’ hefyd yn ysbrydoli dysgwyr yn eu gwaith.

Mae’r staff yn cydweithio’n agos fel tîm Celfyddydau Mynegiannol, a galluogodd cydweithio diweddar i grŵp o ddisgyblion Blwyddyn 6 greu cerdd am Martin Luther King.  Troswyd y gerdd hon yn gân.  Rhoddwyd y gân i gôr yr ysgol a recordiwyd ei berfformiad.  Yna, defnyddiwyd y recordiad gan y clwb dawns i gynllunio dawns – a datblygwyd y cwbl o’r darn cychwynnol o ysgrifennu creadigol, gyda’r athrawon a’r disgyblion yn cydweithio â’i gilydd.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Cydnabuwyd ansawdd ysgrifennu’r disgyblion trwy ennill gwobrau mewn cystadlaethau cenedlaethol, fel Dangos y Cerdyn Coch i Hiliaeth Cymru, a gwahoddiadau i berfformio mewn lleoliadau mawreddog, fel Y Senedd.  Mae’r ystod eang o brofiadau cerddorol yn caniatáu llawer o gyfleoedd i ddisgyblion ymgysylltu â’u dysgu.  Mae arddangos cyfansoddiadau gwreiddiol yn ystod cyngherddau cymunedol yn darparu her i ddysgwyr mwy abl, oherwydd eu bod yn gwybod y gall gwaith o ansawdd uchel sy’n cael ei greu yn y dosbarth gael ei berfformio ar lwyfan o flaen eu rhieni a’u cyfoedion.  Mae’r cysylltiad amlwg hwn hefyd yn gwthio cerddorion mwy abl mewn tasgau cyfansoddi, lle y cânt eu hannog i arwain a chynorthwyo disgyblion eraill, a chyrraedd eu potensial trwy greu darnau unigol soffistigedig o fewn gwaith ensemble.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r athro cerdd yn ‘Hyrwyddwr y Celfyddydau’ ar gyfer y rhanbarth, ac mae’n mynd i ysgolion ar draws de Cymru yn rheolaidd i ddarparu gweithdai sy’n cysylltu llythrennedd a cherddoriaeth.  Caiff gwaith disgyblion ei rannu’n rheolaidd ar Twitter (#rpsmusic2018).  Sefydlwyd rhwydwaith o gydlynwyr cerdd cyfagos, sydd â’r nod o rannu adnoddau a syniadau, a chynorthwyo gweithwyr proffesiynol nad ydynt yn arbenigwyr.  Byddai’r ysgol yn croesawu diddordeb gan unrhyw un sy’n dymuno cymryd rhan.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae darparu ymyrraeth gynnar sy’n bodloni anghenion y disgyblion yn flaenoriaeth i Ysgol Bro Gwydir.  Dros y blynyddoedd diweddar, mae’r ysgol wedi datblygu system olrhain cynnydd trwyadl, sy’n olrhain safonau cyflawniad a datblygiad emosiynol y disgyblion.  Mae’r uwch dîm rheoli, cydlynydd anghenion dysgu ychwanegol ac athrawon yn defnyddio’r asesiadau hyn i ddarparu ymyriadau i fynd i’r afael â’r amrywiaeth gynyddol o anghenion sydd gan y disgyblion.  Mae ystod eang o raglenni hynod effeithiol wedi’u hanelu at wella lles a safonau cyrhaeddiad y disgyblion, ac mae tîm medrus o gynorthwywyr addysgu yn cyflwyno llawer o’r ymyriadau hyn.  Mae’r ysgol hefyd yn croesawu rhieni a’r gymuned leol yn bartneriaid er mwyn cyfoethogi lles y disgyblion. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r ysgol wedi datblygu systemau cadarn er mwyn olrhain cynnydd disgyblion ac y mae’r rhain yn cael eu monitro yn drwyadl.  Mae amrywiaeth o fentrau ac ymyraethau wedi cael effaith sylweddol ar safonau lles a chyrhaeddiad disgyblion.  Cânt eu cyflwyno gan staff hynod fedrus ac ymroddedig.  Maent yn cynnwys:

  • clwb codi hyder sy’n cynnig profiadau cyfoethog i feithrin hunanddelwedd a hunanhyder disgyblion

  • clwb hanner awr sy’n cael ei gynnal gan gymhorthydd ar ôl ysgol er mwyn targedu safonau cyrhaeddiad disgyblion o fewn maes penodol

  • clwb antur fawr, sydd yn bartneriaeth â chanolfan awyr agored lleol ac yn cynnig cyfle i rieni a disgyblion gydweithio er mwyn trefnu antur fawr, gyda’r nod o fagu hyder a hunanddelwedd gadarnhaol ymhlith y disgyblion

  • gweithgareddau meddylfryd twf sy’n cael eu cynnal trwy’r ysgol er mwyn codi hyder a gwydnwch y disgyblion

  • grwpiau ffocws disgyblion a rhaglenni ymyrraeth niferus sy’n cael effaith sylweddol ar safonau lles a chyrhaeddiad y disgyblion

  • partneriaeth agos â Chanolfan Deulu Llanrwst, sy’n cynnig amrywiaeth o gyfleoedd i’r rhieni a’u plant gydweithio

  • boreau ymgysylltu sy’n meithrin dealltwriaeth rhieni o’r dulliau dysgu a ddefnyddir, er enghraifft ym maes rhifedd a darllen

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

  • Mae asesiadau athrawon, data profion cenedlaethol a data profion safonedig yn dangos fod y disgyblion dderbyniodd gymorth wedi gwneud cynnydd da iawn.

  • Mae’r disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn perfformio’n dda iawn, gyda’r rhan fwyaf yn cyflawni lefel 4 neu uwch erbyn diwedd cyfnod allweddol 2.

  • Dengys canlyniadau profion fod hunan ymwybyddiaeth, hunanddelwedd ac agwedd y disgyblion at eu gwaith wedi gwella.

  • Mae’r rhieni yn chwarae mwy o ran ac yn teimlo’n fwy cadarnhaol wrth gefnogi eu plant.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu arfer dda o fewn y dalgylch a’r rhanbarth, ac y mae’r ysgol wedi croesawu nifer helaeth o ymwelwyr i arsylwi arfer dda.  Mae’r ysgol wedi rhannu llwyddiant ym maes meddylfryd twf yng nghynhadledd arfer dda’r consortiwm lleol.  Mae’r ysgol wedi rhannu arferion cydweithio effeithiol yng nghynhadledd Canolfannau Teulu Sir Conwy.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol yn gymuned fywiog a chroesawgar, sy’n gwireddu’n llawn ei gweledigaeth i feithrin doniau pob un o’i disgyblion a’i staff.  Mae ansawdd uchel iawn y gofal a’r cymorth a ddarperir gan staff yn meithrin gwerthoedd cryf ar y cyd o oddefgarwch, parch a chynwysoldeb yn llwyddiannus ymhlith pob aelod o ‘Deulu Cleidda’.  Mae’r ethos hwn yn llywio agweddau cadarnhaol iawn disgyblion tuag at ddysgu yn uniongyrchol ac yn cefnogi eu datblygiad fel dinasyddion hyderus, galluog ac annibynnol.  Mae dathlu a pharchu gwahaniaeth yn ganolog i’r ysgol.  Mae’r ysgol wedi ceisio herio stereoteipiau o bob math ac mae wedi datblygu thema ‘amrywiaeth’ sy’n rhedeg o’r dosbarth meithrin i Flwyddyn 6.  Mae pob dosbarth yn defnyddio un o’r naw nodwedd warchodedig ac yn datblygu cyfleoedd dysgu arloesol ac amrywiol â materion, testunau cyfoethog a symbyliadau.  Mae’r ysgol wedi datblygu cysylltiadau hynod effeithiol â Stonewall Cymru, Paralympiaid, sefydliadau anabledd a Cymru dros Heddwch, i enwi dim ond rhai sy’n cefnogi datblygiad personol disgyblion.  Mae’r ysgol yn defnyddio ymwelwyr o’r gymuned a thu hwnt i ennyn diddordeb pob disgybl i fyfyrio ar eu gwerthoedd.  Er enghraifft, fe wnaeth ymweliad ysbrydoledig gan Baralympiad herio a llywio safbwyntiau disgyblion am anabledd a chyflawniad.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r ysgol yn cynnig cyfle cyfartal i bob disgybl elwa ar y cwricwlwm.  Caiff disgyblion eu hannog i wneud penderfyniadau, bod yn ymholgar a meddwl yn annibynnol, a datblygu i fod yn ddinasyddion moesegol a gwybodus.  Mae’r ysgol yn herio stereoteipiau yn agweddau, dewisiadau, disgwyliadau a chyflawniadau disgyblion yn gyson.  Lluniodd pob grŵp blwyddyn gynllun gyda disgyblion i ddysgu am wahanol fath o amrywiaeth, er enghraifft ‘ffydd’ ym Mlwyddyn 5, gwahanol deuluoedd a rhianta un rhyw ym Mlwyddyn 3, stereoteipio ym Mlwyddyn 4, anableddau corfforol yn y dosbarth Derbyn a Blwyddyn 1 a rhywioldeb a ffydd yn heddwch y byd ym Mlwyddyn 6.  Ar ddiwedd y prosiect hwn, cafwyd dathliad ysgol gyfan.  Ym Mlwyddyn 5, cyfwelwyd â chynrychiolwyr o’r pum prif ffydd gyda’r un cwestiynau, gan y disgyblion.  Darganfuwyd elfennau tebyg, a rhannwyd llawenydd ffydd bersonol, gan gynnwys anffyddiaeth.  Roedd Malala Yousafsai yn thema ym Mlwyddyn  4 gyda ffocws ar gydraddoldeb o ran rhywedd ers adeg y ‘Swffragetiaid’, gan holi a yw bywyd wir yn gyfartal ar gyfer y ddau rywedd heddiw.  Dewiswyd y Bardd yn ein Heisteddfod eleni ar ôl ysgrifennu’r gerdd ‘Diversity’.  Dyfarnwyd gwobr ac acolâd arbennig i’r gerdd hon gan ‘Cymru dros Heddwch’ hefyd.  Ym Mlwyddyn 3, defnyddiwyd y gwaith llenyddol ‘And Tango Makes Three’ i ymdrin â rhianta un rhyw a gwahanol deuluoedd.  Datblygodd disgyblion ganllawiau ‘What we need to Thrive’ o ganlyniad i’r gwaith hwn.  Ar draws yr ysgol, caiff disgyblion eu hannog i herio syniadau, herio rhagdybiaethau a herio stereoteipiau, gan ddatblygu i fod yn ddysgwyr iach, moesegol, gwybodus, uchelgeisiol a medrus.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae disgyblion Cleidda yn cyflawni ar y lefel uchaf mewn dysgu, yn gymdeithasol ac yn emosiynol.  ‘Mae bron pob un o’r disgyblion yn dangos agwedd wych at bob agwedd ar fywyd yr ysgol.  Maent yn ymdrochi yn eu dysgu gan barhau i ganolbwyntio a gyda brwdfrydedd mawr.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn datblygu amgyffrediad moesol cryf iawn.  Mae ganddynt ymwybyddiaeth ragorol o’r angen am oddefgarwch mewn cymdeithas.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn dangos gwerthfawrogiad brwd iawn o amrywiaeth.  O ganlyniad i’r prosiect hwn, enillodd disgyblion ddealltwriaeth anarferol o soffistigedig o’r materion hyn.  Mae hyn yn grymuso disgyblion i ddatblygu fel dinasyddion gwybodus, cyfrifol a goddefgar yn llwyddiannus iawn.’ Estyn, Rhagfyr, 2017.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer arloesol ac effeithiol gyda’i chlwstwr uwchradd o ysgolion a gyda’i ‘Grŵp yr Ysgol ar gyfer Adolygu Cymheiriaid’. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector

Penododd y llywodraethwyr bennaeth a thîm arwain newydd yn 2015.  Rhoddodd y pennaeth flaenoriaeth i sefydlu trefniadau arwain cadarn a sicr ar bob lefel, a rhoddodd strategaeth ar waith i greu tîm staff uchel eu perfformiad, sy’n rhannu ymrwymiad i weledigaeth glir wedi’i thanategu gan werthoedd a rennir.  

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd y nodwyd ei bod yn arfer sy’n arwain y sector

Rhoddodd uwch arweinwyr strategaeth ar waith i gynnwys staff ym mhob agwedd ar wneud penderfyniadau ar draws yr ysgol.  Sefydlont gyfres glir o werthoedd a rennir i helpu staff i ennill gwell dealltwriaeth o’u harddull broffesiynol eu hunain er mwyn gweithio’n fwy effeithiol gyda’i gilydd.  

Datblygodd yr ysgol bartneriaeth gydag ymgynghoriaeth arweinyddiaeth a gynhaliodd gyfres o sesiynau hyfforddiant mewn swydd i’r holl staff, yn dechrau ar ddiwrnod cyntaf y pennaeth yn ei swydd.  Nod y sesiynau oedd helpu staff i ddeall eu harddull reoli broffesiynol eu hunain a’u deallusrwydd emosiynol.  Yn dilyn y sesiynau hyn, derbyniodd pob aelod staff broffil byr yn amlinellu eu dewisiadau o ran ymddygiad, eu harddulliau arwain, eu harddulliau personoliaeth a’u dallbwyntiau posibl.  Gan ddefnyddio’r wybodaeth hon, roedd aelodau staff yn gallu gwella’u dealltwriaeth o’u harddulliau arwain eu hunain ac roeddent mewn sefyllfa well i werthfawrogi ansawdd eu gwaith eu hunain.

Yn dilyn trafodaethau â staff, disgyblion, rhieni a llywodraethwyr, cytunodd yr ysgol ar ddatganiad gweledigaeth yn seiliedig ar werthoedd parch, disgwyliadau (uchel), her, uniondeb, angerdd a mwynhad (RECIPE).

Mae arweinwyr wedi datblygu’r model hwn ymhellach i sicrhau bod gan staff y medrau i gynnal sgyrsiau heriol a phwrpasol gyda’i gilydd, i sicrhau bod y ddarpariaeth i ddisgyblion yn eithriadol a bod perthnasoedd yn parhau’n gyflawn.  Trwy ddefnyddio’r model hwn, mae uwch arweinwyr wedi sefydlu ethos o her a chymorth mewn diwylliant sy’n hyrwyddo canlyniadau trwy berthnasoedd.

Mae uwch arweinwyr wedi defnyddio’r wybodaeth hon yn greadigol fel rhan o drefniadau rheoli perfformiad i annog staff ac i ddosbarth tasgau arwain i staff ar sail eu cryfderau, eu dyheadau a’u harddulliau arwain.  Ers hyn, mae’r uwch dîm arwain wedi cymryd rhan mewn anogaeth perfformiad lefel uchel, sy’n defnyddio’r un model.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae effaith y buddsoddiad hwn yn nhîm y staff wedi bod yn helaeth.  Mae holiaduron amgyffredion staff yn dangos gwelliannau amlwg o gymharu â holiaduron a lenwyd yn ystod y ddwy flynedd flaenorol.  Mae buddion penodol yn cynnwys gwell gwaith tîm, cydlyniant cymunedol, ymgynghori a chyfathrebu.  Hefyd, mae staff yn nodi bod mwy o eglurder am rolau, cyfrifoldebau a mesurau atebolrwydd.

Yn ogystal, fe wnaeth cyfraddau salwch ac absenoldeb staff ostwng dros y cyfnod dwy flynedd ar ôl gweithredu’r strategaeth.  Mae mwy o hyder ymhlith y staff a pharodrwydd i greu profiadau dysgu arloesol wedi cael effaith ar ddeilliannau disgyblion.

Yn gyffredinol, mae deilliannau a chyfraddau cynnydd disgyblion, yn enwedig mewn llythrennedd a rhifedd, ar eu huchaf ers pum mlynedd.  Mae canrannau cwblhau targedau disgyblion yn awgrymu cynnydd gwell ym mhob pwnc craidd.  Mae safonau lles disgyblion yn eithriadol.  Mae presenoldeb, sef 91%, uwchlaw cyfartaledd Cymru gyfan ar gyfer ysgolion arbennig.  Mae nifer yr enghreifftiau o ymddygiad heriol wedi gostwng yn sylweddol ac ni fu unrhyw waharddiadau cyfnod penodol yn y tair blynedd diwethaf.

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae staff yn ysgrifennu ac yn cyflwyno amrywiaeth o gyrsiau arweinyddiaeth yn seiliedig ar y strategaeth hon i ddatblygu gallu arwain mewn ysgolion eraill yn eu rhanbarth.  Er enghraifft, maent yn cyfrannu at y cyrsiau ‘Arweinwyr y Dyfodol’ ac ‘Arwain o’r Canol’ sy’n cefnogi datblygiad medrau arweinyddiaeth staff o ysgolion ar draws eu rhanbarth.  Yn ogystal, mae’r ysgol wedi defnyddio’r fethodoleg i gynorthwyo ysgolion tebyg eraill i ddatblygu’u gallu arwain, gan ddefnyddio anogaeth a mentora.