Arfer effeithiol Archives - Page 41 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd St. Julian yn ysgol gynradd fawr yn awdurdod lleol Casnewydd.  Mae 687 o ddisgyblion 3 i 11 oed yn yr ysgol, gan gynnwys 75 o ddisgyblion sy’n mynychu’r feithrinfa yn rhan-amser.  Mae 23 o ddosbarthiadau un oedran yn yr ysgol.  Canran y disgyblion sy’n gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim yw 18%.  Daw’r rhan fwyaf o’r disgyblion o gartrefi lle siaredir Saesneg fel y brif iaith.  Mae anghenion dysgu ychwanegol gan 20% o ddisgyblion, gan gynnwys 18 disgybl â datganiadau o anghenion addysgol.  Mae ychydig o ddisgyblion yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol.  Mae’r ysgol yn Ysgol Arloesi Ddigidol a Dysgu Proffesiynol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Nododd yr ysgol yr angen i wella ymgysylltiad â rhieni, er mwyn i rieni gefnogi dysgu eu plant eu hunain.  O ganlyniad, sefydlodd yr ysgol Bwyllgor FaCE (Ymgysylltu â Theuluoedd a’r Gymuned / Family and Community Engagement), yn cynnwys staff o’r ysgol, gyda’r nod o wella ymgysylltiad â rhieni drwy ddigwyddiadau gwahanol. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu weithgaredd

Edrychodd y Pwyllgor FaCE ar yr hyn yr oedd yr ysgol eisoes yn ei wneud i hyrwyddo ymgysylltu â rhieni a sut gellid datblygu hyn ymhellach.  I ddechrau, roedd hyn ar ffurf holiadur i rieni, ac yna drwy annog rhieni i lenwi bonyn sylwadau yn ystod digwyddiadau presennol ymgysylltu â rhieni er mwyn gweld sut y gellid eu gwella.  Caiff effaith pob digwyddiad ar safonau a lles disgyblion ei gwerthuso, ac addasir digwyddiadau yn unol â hynny. Ceir cylch o weithdai a digwyddiadau llwyddiannus yn Ysgol Gynradd St Julian sy’n cael eu rhedeg gyda theuluoedd, ac mae’r ysgol o’r farn fod y cyfleoedd hyn yn cefnogi dysgu a lles yn y cartref ac yn yr ysgol.  Y nod yw gwneud i rieni deimlo’n esmwyth yn yr ysgol a’u helpu i fwynhau’r digwyddiadau ochr yn ochr â’u plentyn.  Isod, gwelir enghreifftiau o ddigwyddiadau sy’n cael eu cynnal yn yr ysgol i hyrwyddo dysgu a lles:

Digwyddiad ‘Bake Off’ St Julian: Mae’r digwyddiad hwn, sy’n cynnwys rhiant yn gweithio gyda’r plentyn, yn rhoi cyfleoedd ar gyfer datblygu medrau llythrennedd a rhifedd disgyblion.  Mae disgyblion yn darllen ryseitiau ac yn dilyn cyfarwyddiadau.  Maent yn cyfleu ac yn egluro beth maent yn ei wneud i’r camera, ac mae hyn yn helpu meithrin hyder.  Mae disgyblion yn pwyso’r cynhwysion, yn cyfrifo cymarebau, ac yn amseru faint o amser sydd angen ar y gacen yn y ffwrn.  Mae cymhwyso’u medrau rhifedd mewn cyd-destunau go iawn yn helpu cyfnerthu a datblygu’u dealltwriaeth.  Hefyd, mae hyn yn helpu annog rhieni i gynnal gweithgareddau tebyg gartref.

Gweithdai mewn Llythrennedd a Rhifedd: Cred yr ysgol ei bod yn bwysig ymgysylltu â theuluoedd mor gynnar ag y bo modd er mwyn sefydlu partneriaethau cryf.  Caiff rhieni eu gwahodd i weithdy 45 munud, a gynhelir yn ystafell ddosbarth eu plentyn.  Mae’r athro dosbarth yn dangos gweithgaredd i’r rhieni a disgyblion, er enghraifft sut maent yn addysgu adio, llunio llythyr, a strategaethau sillafu.  Gosodir byrddau o amgylch y dosbarth gyda strategaethau ar sut y gellir datblygu medrau llythrennedd a rhifedd gartref, fel gyda gwefannau addysgol a ddefnyddir gan ddisgyblion, cardiau llunio llythyrau, a gemau mathemateg.  Mae hyn yn rhoi cyfle i rieni weld beth sy’n cael ei addysgu yn yr ysgol ac i barhau â hyn gartref mewn modd cyson.  Mae pawb sy’n mynychu’r gweithdai yn derbyn bag o adnoddau i barhau i gefnogi dysgu gartref, fel bwrdd gwyn, cloc cardbord, dis a chownteri, pensil, teclyn dal pensil, cyfeiriadau gwefannau, ac arian plastig.

‘Llanciau a Thadau’: Dyfeisiodd yr ysgol raglen chwe wythnos o weithgareddau fyddai’n cael eu cynnal ar ôl ysgol, gyda’r nod o helpu tadau feithrin a thyfu perthnasoedd cadarnhaol gyda’u meibion.  Bob wythnos, mae’r timau yn cymryd rhan mewn her wahanol, gan gynnwys chwaraeon, coginio a heriau goroesi a chyfrifiadura.  Caiff y sesiynau eu ffilmio a’u rhannu gyda’r ‘Llanciau a Thadau’ a’u teuluoedd.  Mae’r ‘Llanciau a’u Tadau’ yn gwerthuso effaith y rhaglen ar ôl y sesiwn olaf.  Yn ogystal â meithrin perthnasoedd gyda’u meibion, mae’r rhaglen yn helpu tadau hefyd i feithrin perthnasoedd gyda staff yr ysgol a rhieni eraill, gan ddatblygu agweddau cadarnhaol at ddysgu felly. http://www.stjuliansprimary.com/lads-and-dads-programme/. 

Fideos ‘Helpu Gartref’: Mae’r ysgol wedi cynhyrchu a chyhoeddi nifer o fideos ar wefan yr ysgol, sy’n dangos strategaethau ar gyfer cefnogi disgyblion gyda’u dysgu gartref, fel sut i ddatrys problemau mathemateg amrywiol, llunio llythyrau, caneuon ffoneg a medrau Cymraeg a TGCh sylfaenol.  Gall rhieni wylio’r fideos hyn gyda’u plant a sicrhau eu bod yn defnyddio ymagwedd gyffredin gyda’r ysgol.

Ap ffôn symudol: Mae’r ysgol yn cyhoeddi gwybodaeth fel gwybodaeth gyfredol am bresenoldeb ac asesu drwy ap ffôn symudol i rieni.  Mae rhieni’n gallu mewngofnodi i wefan gysylltiedig i weld gwybodaeth olrhain asesu benodol ar gyfer eu plentyn.  Er enghraifft, gall rhieni weld cynnydd eu plentyn mewn dysgu a chymhwyso tablau lluosi.  Maent yn gwybod wedyn pa dablau i’w hymarfer gyda’u plentyn gartref.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Mae presenoldeb mewn digwyddiadau ymgysylltu â rhieni wedi cynyddu’n sylweddol.  Mae’r ymgysylltu â rhieni sy’n anodd eu cyrraedd, fel rhieni nad ydynt yn gallu dod at ddrws yr ystafell ddosbarth neu fynychu ymgyngoriadau rhieni, wedi gwella hefyd ar ôl meithrin ymddiriedaeth gyda staff.  Mae rhieni’n adnabod yr athrawon ac yn teimlo’n hyderus i fynd atynt.
  • Mae perthnasoedd rhwng staff a disgyblion yn gwella pan fydd perthnasoedd gyda rhieni yn gryfach.
  • Mae hyder rhieni wrth helpu’u plant ddysgu gartref wedi gwella, er enghraifft rhoi cyfle i rieni edrych ar y strategaethau addysgu y mae’r ysgol yn eu defnyddio ac i barhau’r rhain gartref.
  • Caiff y broses effaith gadarnhaol ar les disgyblion, gan arwain at fwy o gynnydd mewn dysgu, a darparu profiadau gydol oes i blant na fyddant yn cael y rhain gartref o bosibl.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhannu ei harfer dda gyda rhieni, llywodraethwyr a’r gymuned leol drwy ei gwefan a’i chyfrif Twitter.  Mae ysgolion eraill ar draws y consortiwm wedi ymweld â’r ysgol, ac mae’r arfer dda yn cael ei rhannu gyda Rhwydwaith FaCE y Gwasanaeth Cyflawni Addysg. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gymraeg Llwynderw wedi’i lleoli yng ngorllewin dinas Abertawe.  Mae dalgylch yr ysgol yn ymestyn o Rhossili ar benrhyn Gŵyr i Dderwen Fawr yn Sgeti.  

Mae 355 disgybl rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr, yn cynnwys 51 oed meithrin rhan-amser.  Mae’r disgyblion wedi eu rhannu rhwng 13 dosbarth, gan gynnwys naw dosbarth oed cymysg a dau ddosbarth derbyn a dau ddosbarth meithrin.

Dros dreigl tair blynedd, mae tua 3% o’r disgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim.  Mae hyn yn sylweddol is na’r canran cenedlaethol (18%).  Mae tua 28% o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Ychydig iawn sydd o gefndir lleiafrifol ethnig.  Cymraeg yw prif gyfrwng yr addysgu a’r dysgu yn y cyfnod sylfaen ac anelir at sicrhau bod pob disgybl yn ddwyieithog erbyn diwedd cyfnod allweddol 2.  Mae’r ysgol wedi adnabod 12% o’i disgyblion fel rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, sydd yn is na’r canran cenedlaethol o 21%.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol wedi bod yn rhoi blaenoriaeth i ddatblygiad hawliau plant ers 2013.  Fe ddaeth hyn mewn ymateb i ymdeimlad cryf o anghyfiawnder, annhegwch a ffafrio grwpiau o blant ymhlith disgyblion ac roedd nifer o gwynion gan rieni a oedd yn gofidio am safonau, lles disgyblion a diffyg cefnogaeth i blant ag anghenion dysgu ychwanegol.  Dangosodd holiaduron rhieni a phlant bod llai na 50% ohonynt yn teimlo’n ddiogel yn yr ysgol.  Rhaid oedd ymateb i’r sefyllfa ar unwaith.

Cyd-weithiodd y pennaeth, staff, llywodraethwyr, rhieni a’r disgyblion â’i gilydd i greu gweledigaeth gytunedig a oedd yn rhoi lles disgyblion yn ganolig i bob penderfyniad. Trwy waith ymchwil a thrafodaethau pellach, penderfynwyd mai trwy hyrwyddo a gweithredu egwyddorion ‘hawliau plant’ yn llawn y byddwn yn medru cyflawni ein nod.  Mae Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn yn adnabod rhestr o 42 o hawliau sydd gan bob plentyn a pherson ifanc, ble bynnag yn y byd, ni waeth pwy ydyn nhw, na’r hyn maent yn credu ynddo.  Mae’r hawliau ar y rhestr yn bethau y mae ar blant a phobl ifanc eu hangen i wneud yn siŵr eu bod yn ddiogel, bod ganddynt y pethau y mae arnynt eu hangen i oroesi a datblygu, a’u bod yn cael dweud eu dweud ar benderfyniadau sy’n effeithio ar eu bywydau.  Trefnwyd hyfforddiant i staff a disgyblion Blwyddyn 6, ynghyd a sesiynau rhannu gwybodaeth gyda rhieni.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Etholwyd cynrychiolwyr o Flwyddyn 2 i Flwyddyn 6 i fod yn Llysgenhadon Hawliau Plant i gael llais ar bwyllgor y cyngor ysgol.  Cyd-weithiodd y llysgenhadon gyda’r arweinydd i ddewis 10 prif hawl o’r 42 a oedd fwyaf perthnasol iddyn nhw er mwyn creu calendr blynyddol hawliau â chyswllt hawl y mis, i’w defnyddio yn y cynlluniau wythnosol a gwasanaethau dyddiol.  Cydweithiodd y pennaeth gyda’r llysgenhadon i ail-ysgrifennu’r polisi ymddygiad a oedd yn cynnwys polisi ‘dim gweiddi’ ar gyfer disgyblion a staff.  O ganlyniad, mae’r staff yn defnyddio ffurfiau creadigol o dynnu sylw’r disgyblion, er enghraifft wrth ganu neu glapio rhythm yn hytrach na chodi llais.

Ar ddechrau pob blwyddyn academaidd mae’r disgyblion yn creu siarter dosbarth ar y cyd gyda’u hathrawon sy’n cwmpasu rhai o brif hawliau plant.  Erbyn hyn, mae gweithredu’r siarter yn sicrhau bod hawliau plant yn rhan wirioneddol ac ystyrlon o fywyd dyddiol pob disgybl.  Cynhelir asesiadau dyddiol o les emosiynol disgyblion trwy ‘gofnodi’ boreol, sy’n galluogi staff gadw llygad ar blant bregus a chynnig sesiynau maeth yn ddyddiol.

Trwy drafodaethau ’llais y llawr’, teithiau dysgu, holiaduron a phwyllgorau’r cyngor ysgol mae’r disgyblion yn cael cyfleoedd cyson i leisio barn ar fywyd ysgol, er enghraifft o gynllunio ‘Cwricwlwm Llwynderw’, darpariaeth clybiau allgyrsiol, cefnogi elusennau i benodi staff.  Mae’r disgyblion yn cael mewnbwn cyson yn ystod y flwyddyn i’w dysgu ac yn nodi eu cynnydd yn eu hadroddiadau diwedd blwyddyn.

Un o’r strategaethau sydd wedi bod fwyaf effeithiol wrth ymdrin â’r hawl i fod yn deg yw defnyddio ‘arfer adferol’ fel dull ysgol gyfan i ddatrys unrhyw wrthdaro.  Mae ymagweddau adferol yn galluogi’r rhai sydd wedi niweidio i gyfleu effaith y niwed i’r rhai oedd yn gyfrifol, ac i’r rhai a oedd yn gyfrifol gydnabod yr effaith yma a chymryd camau i gymodi.

Tu allan i’r ysgol, mae’r llysgenhadon yn cymryd rhan yn ‘ Y Sgwrs Fawr am ddemocratiaeth’ o fewn y Sir, ac yn cydweithio gyda’r awdurdod i helpu adolygu polisïau a mynegi barn ar benderfyniadau sydd yn ei heffeithio’n bersonol.   Mae’r ysgol wedi datblygu partneriaeth gydag ysgol yn Siavonga, Zambia er mwyn i’r disgyblion ddysgu am fywyd mewn gwlad gyferbyniol.  Mae 3 aelod o staff o’r ysgol honno wedi ymweld ag Ysgol Llwynderw dros y 3 blynedd diwethaf, ac mae’r disgyblion yn cadw cyswllt trwy lythyru ei gilydd yn flynyddol.  Trwy’r profiad yma, dysgodd y disgyblion bod gan bob un plentyn hawliau, pa bynnag wlad maent yn byw ynddi.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r gwaith wedi cyfrannu’n helaeth at godi safonau lles y disgyblion.  Mae canran presenoldeb wedi cynyddu dros y 5 mlynedd ddiwethaf ac mae hawliau plant bellach wedi’i wreiddio yn ethos gofalgar a chynhwysol yr ysgol.  Mae llais y disgybl yn cael mewnbwn i weithdrefnau hunanwerthuso cyson yr ysgol ac yn cyfrannu at y cynllun gwella ysgol.  O ganlyniad, mae’r disgyblion yn teimlo perchnogaeth dros eu hysgol ac yn cyfrannu at ei gwella.

Mae polisi ‘dim gweiddi’ yn cefnogi’r berthynas o barch rhwng staff a disgyblion.  Mae defnyddio ‘arfer adferol’ wedi gwella ymddygiad ac ymroddiad disgyblion ar draws yr ysgol.  Mae ymddygiad yn rhagorol ac mae lefel ymrwymiad y disgyblion i’w dysgu wedi gwella.

Erbyn hyn mae 100% o rieni yn teimlo bod eu plant yn ddiogel o fewn yr ysgol.  Mae’r rhieni yn canmol yr ethos gofalgar sydd o fewn yr ysgol, gan staff a disgyblion.

Mae’r siarter dosbarth a’r ‘cofnodi’ dyddiol yn ffordd effeithiol iawn o leisio barn a gwrando ar eraill mewn awyrgylch gadarnhaol.  Drwy hyn, mae’r disgyblion yn dysgu am barch, tegwch, dyfalbarhad, diogelwch ac empathi.  Mae hyn yn codi eu hyder ac yn gwneud iddynt deimlo’n hapus a diogel, sydd o ganlyniad, yn codi safonau eu lles.  Mae’r gwaith yma wedi arwain at ennill gwobr aur (Lefel 2) mewn Hawliau Plant, sef yr ysgol Gymraeg cyntaf yng Nghymru i dderbyn y wobr.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhannu arferion da trwy gynnal nosweithiau agored i rieni a chyflwyniadau i lywodraethwyr.  Mae’r gymuned leol a byd eang yn medru cael gafael ar wybodaeth trwy’r wefan a chyfrif trydar.  Yn sgil derbyn gwobr Aur Hawliau Plant mae nifer o ysgolion o fewn rhanbarth ERW wedi ymweld â’r ysgol i ddysgu am eu harferion.  Mae’r arweinydd Hawliau Plant wedi gwahodd yr ysgol i weithio fel aseswr i UNICEF wrth iddynt asesu ysgolion cyfrwng Cymraeg sy’n gweithio at Lefel 1 a 2.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd St. Julian yn ysgol gynradd fawr yn awdurdod lleol Casnewydd.  Mae 687 o ddisgyblion 3 i 11 oed yn yr ysgol, gan gynnwys 75 o ddisgyblion sy’n mynychu’r feithrinfa yn rhan-amser.  Mae 23 o ddosbarthiadau un oedran yn yr ysgol.  Rhyw 18% o ddisgyblion sy’n gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim.  Daw’r rhan fwyaf o’r disgyblion o gartrefi lle siaredir Saesneg fel y brif iaith.  Mae anghenion dysgu ychwanegol gan ryw 20% o ddisgyblion, gan gynnwys ychydig iawn o ddisgyblion â datganiadau o anghenion addysgol.  Mae’r ysgol yn Ysgol Arloesi Ddigidol a Dysgu Proffesiynol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Gynradd St. Julian wedi bod yn gweithio gydag ysgolion eraill o fewn y rhanbarth a ledled Cymru am nifer o flynyddoedd, yn cynnig cymorth mewn perthynas â’r defnydd arloesol o dechnoleg i gynorthwyo addysgu a dysgu.  Er bod y dechnoleg yn cael ei defnyddio’n eithriadol o dda o fewn yr ysgol, roedd yr ysgol eisiau cynyddu nifer y cyfleoedd ar gyfer cymhwyso medrau a gwybodaeth ar draws y cwricwlwm mewn cyd-destunau ystyrlon.  Roedd cyflwyno’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol (FfCD) a sefydlu’r cwricwlwm newydd i Gymru yn ehangach yn cynnig cyfle da i feddwl yn fwy gofalus ac yn feirniadol ynglŷn â pha dechnoleg oedd yn cael ei defnyddio ac ym mha ffordd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu weithgaredd

Mae’r ysgol wedi datblygu nifer o drywyddau i arwain datblygiadau’r strategaeth hon, fel:

  • Arweinydd FfCD – Rai blynyddoedd yn ôl, penododd yr ysgol arweinydd dysgu’r 21ain ganrif i oruchwylio gweithredu’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol ar draws yr ysgol.
  • Archwiliad o Fedrau a Gwybodaeth Staff – Bob blwyddyn, mae’r holl staff yn cwblhau archwiliad hunanwerthuso o’u medrau a’u gwybodaeth mewn perthynas â meysydd y FfCD a’u cymhwysedd gyda chaledwedd a meddalwedd amrywiol.  Dyfeisiwyd hyn gan yr ysgol gan ddefnyddio ffurflen electronig.  Caiff y canlyniadau eu mewnforio i daenlen er mwyn dadansoddi cynnydd, a phriodolir codau lliw iddynt i amlinellu meysydd cryfderau a gwendidau cyffredin.
  • Dysgu Proffesiynol / Rhannu – Mae’r archwiliad yn nodi staff y mae ganddynt y medrau i gynorthwyo rhai eraill, a hefyd meysydd y gallai fod angen cymorth pellach ar staff ynddynt.  O ganlyniad, caiff dysgu proffesiynol mewnol ei ddatblygu a’i ddarparu i staff.  Cyflwynir hyn drwy: hyfforddiant ysgol gyfan, hyfforddiant grŵp, hyfforddi (cymorth cydweithiwr-i-gydweithiwr) a fideos tiwtorial ar-lein wedi’u creu gan staff a disgyblion.  Mae hyn yn rhoi’r medrau i staff i ddatblygu dysgu disgyblion ar draws y cwricwlwm.
  • Gweledigaeth / Cynllun Gweithredu – Aeth yr ysgol ati i greu a rhannu gweledigaeth ar gyfer dysgu digidol, a chynllun gweithredu gyda nodau ar gyfer addysgu, dysgu, offer a seilwaith.
  • Trefniant Staff – Mae staff sy’n dra chymwys wrth ddefnyddio technoleg wedi’u neilltuo’n strategol i grwpiau blwyddyn gwahanol i rannu arfer a chynorthwyo cydweithwyr o’u cwmpas.
  • Arweinwyr Digidol – Rhoddir cymaint o gyfleoedd â phosibl i Arweinwyr Digidol Disgyblion i gymhwyso’u medrau o amgylch yr ysgol a rhannu medrau newydd gyda rhai eraill.  Maent yn cyfarfod yn wythnosol i gynllunio gweithredoedd, rhoi caledwedd a meddalwedd newydd ar brawf a datblygu medrau rhai eraill.
  • Gwybodaeth a Sgiliau – Defnyddir ysgolion medrau, yn amlinellu’r llwybr i ddisgyblion ddatblygu’u medrau, a’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol i sicrhau bod dysgwyr a staff yn gwybod sut i adeiladu a hyrwyddo medrau digidol.  Caiff datganiadau FfCD eu mapio i sicrhau sylw priodol ar draws yr ysgol.  Darparwyd amser i staff sy’n arweinwyr digidol i gynorthwyo pob cyfnod wrth ddatblygu cyfleoedd pellach o fewn cynlluniau cwricwlwm i ddisgyblion gymhwyso medrau digidol yn ystyrlon ar draws themâu dysgu.
  • Offer a Seilwaith – Mae’r ysgol wedi buddsoddi’n ofalus mewn seilwaith i wella dibynadwyedd y rhwydwaith.  Hefyd, mae’r ysgol wedi buddsoddi mewn ystod o ddyfeisiau i sicrhau bod disgyblion yn cael eu cyflwyno i gymaint o lwyfannau gwahanol ag y bo modd i’w helpu i allu gwneud penderfyniadau’n annibynnol ynglŷn â’r feddalwedd neu’r ddyfais orau ar gyfer y dasg.
  • Pecyn Cymorth Digidol – Dyfeisiodd yr Arweinwyr Digidol ‘becyn cymorth digidol’, sy’n cynnwys ystod gyffredin o offer y we.  Rhennir hwn ar eu gwefan, a chaiff ei ddiweddaru’n rheolaidd i’r holl randdeiliaid ei ddefnyddio.
  • Gwefan – Mae staff a disgyblion wedi gweithio gyda’i gilydd i greu fideos tiwtorial, sy’n cael eu rhannu gyda rhieni a rhanddeiliaid eraill drwy wefan yr ysgol.  Defnyddir y fideos hyn gan staff a disgyblion hefyd i gyfeirio atynt mewn gwersi.  Yn ddiweddar, mae’r ysgol wedi datblygu cyrsiau ar-lein i athrawon ddatblygu’u cymhwysedd, ac mae hyn wedi bod yn arbennig o fuddiol i athrawon mwy newydd pan fyddant yn ymuno â’r staff.
  • Tasgau Dysgu Cyfoethog – Mae’r ysgol wedi cynhyrchu a rhannu astudiaethau achos a syniadau ar gyfer cymhwyso medrau digidol ar draws y cwricwlwm.  Er enghraifft, fe wnaeth disgyblion ym Mlwyddyn 2 greu animeiddiadau stop-symud yn ystod eu thema gofod, i ddangos ac esbonio sut y ceir nos a dydd ar y Ddaear.  Aeth disgyblion ym Mlwyddyn 5 ati i greu eu busnes eu hunain, gan ddefnyddio taenlenni i reoli’u hincwm a’u halldaliadau, cynhyrchu cynigion busnes, a chreu podlediadau a jingls i hysbysebu’u cynnyrch ar sioe radio’r ysgol.  Fe wnaethant ffilmio a golygu ffilmiau i hysbysebu’u cynnyrch, anfon neges e-bost at gyfarwyddwyr cwmni llwyddiannus i gael cyngor, dylunio logo cwmni, creu taflenni a phosteri i ddenu cwsmeriaid, a chreu cyflwyniadau i berswadio panel o ‘Ddreigiau’ i fuddsoddi yn eu cwmni.  Wrth ddysgu am Uganda, fe wnaeth disgyblion ar draws yr ysgol godio cyfrifwyr-camau gan ddefnyddio BBC Microbits, a defnyddio monitorau cyfradd y galon i olrhain nifer eu camau bob dydd.  Wedyn, fe wnaethant fwydo’r data hwn i daenlenni a defnyddio fformiwlâu i adio’u camau i weld a allent rith-gerdded y 12,000,000 o gamau o Gasnewydd i Uganda.  Hefyd, creodd y disgyblion droswyr arian cyfred gan ddefnyddio taenlenni i drosi rhwng Punnoedd Prydeinig a Sylltau Uganda.  Maent hefyd wedi creu apiau a gwefannau e-ddiogelwch, y mae’r ysgol wedi’u rhannu’n gyhoeddus drwy ei gwefan i hyrwyddo diogelwch ar-lein.  Mae disgyblion ar draws yr ysgol yn defnyddio rhith-wirionedd a realiti estynedig i archwilio tu mewn i’r corff dynol, ein cyfundrefn heulol a pharciau cenedlaethol.  Mae disgyblion ledled yr ysgol yn defnyddio llwyfannau galw fideo i drafod eu themâu dysgu gydag arbenigwyr, fel peiriannydd tyrbinau gwynt, warden parciau cenedlaethol, a gweithiwr RNLI

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae disgyblion wedi dod yn fwy annibynnol o lawer yn eu defnydd o TG, ac o ran y dewisiadau a wnânt ynglŷn â pha feddalwedd neu ddyfeisiau i’w defnyddio er mwyn cwblhau tasg.  Maent yn defnyddio TG yn fwy pwrpasol o lawer ac yn cymhwyso’u medrau TG mewn cyd-destunau dilys ar gyfer dysgu.  Mae hyder a chymhwysedd athrawon wrth ddefnyddio ystod o feddalwedd a dyfeisiau yn cynyddu, ac mae’r holl staff yn awyddus i barhau i ddatblygu’u defnydd o dechnoleg.  Yn y rhan fwyaf o wersi, mae’r defnydd o TG i gefnogi dysgu yn dda neu’n rhagorol, ac mae’r defnydd a wneir ohono yn bwrpasol.  Mae’r diwylliant ar gyfer dysgu digidol yn yr ysgol yn cynyddu ac mae disgyblion yn dechrau defnyddio TG yn annibynnol yn fwy effeithiol o fewn yr ysgol a thu hwnt i gyfeirio cyflymder, lleoliad, llwybr ac amser eu dysgu.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae Ysgol Gynradd St. Julian yn Ysgol Arloesi Ddigidol a Dysgu Proffesiynol.  O ganlyniad, mae wedi cynorthwyo ysgolion ar hyd a lled Cymru i ddefnyddio’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol.  Yn ddiweddar, mae’r ysgol wedi bod yn gweithio o fewn y grwpiau meysydd ar gyfer dysgu wrth ddatblygu’r cwricwlwm newydd i Gymru, yn cynnig syniadau, cyngor ac arweiniad ynglŷn â defnyddio technoleg ddigidol o fewn y meysydd newydd.  Mae hefyd yn gweithio gyda’r consortia rhanbarthol i gynorthwyo nifer o ysgolion yn y rhanbarth a ledled Cymru, yn enwedig gyda’r defnydd o HWB.

Mae Ysgol Gynradd St. Julian yn rhannu syniadau ac arfer yn aml ar-lein drwy ei gwefan a’r cyfryngau cymdeithasol.  Hefyd, mae athrawon a disgyblion wedi arwain sesiynau ar gyfer myfyrwyr ar hyfforddiant athrawon ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd a Phrifysgol De Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Stryd y Rhos ar gyrion Rhuthun yn Sir Ddinbych.  Symudodd yr ysgol i adeilad newydd yn Ebrill 2018 ar y safle y mae’n ei rannu gydag ysgol cyfrwng Cymraeg, Ysgol Pen Barras.

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd ers Ebrill 2009. 

Ceir 198 o ddisgyblion 3 i 11 oed yn yr ysgol, gan gynnwys 29 sy’n mynychu’r dosbarth meithrin yn rhan-amser. Mae wyth o ddosbarthiadau un oedran yn yr ysgol.

Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion o etifeddiaeth Gwyn Prydeinig.  Siaredir Saesneg fel iaith ychwanegol gan ychydig iawn o ddisgyblion.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref. 

Tua 9% yw cyfartaledd tair blynedd y disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhell islaw cyfartaledd Cymru, sef 18%.  Mae’r ysgol wedi nodi bod anghenion dysgu ychwanegol gan ryw 13% o ddisgyblion, sydd ymhell islaw cyfartaledd Cymru, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Pan gafodd yr ysgol ei harolygu gan Estyn yn 2013, barnwyd bod perfformiad Ysgol Stryd y Rhos yn dda, a bod ei rhagolygon gwella yn rhagorol.  Er mwyn gwella ymhellach, gweithiodd uwch arweinwyr i ddatblygu a chryfhau’r cyswllt rhwng y systemau strategol ar gyfer hunanwerthuso, rheoli perfformiad a gosod a monitro targedau, er mwyn hyrwyddo effaith gwaith yr ysgol i’r eithaf ar ddeilliannau disgyblion a chyflawni safonau rhagorol.

Nododd arweinwyr y byddai cysoni’r meysydd hyn ymhellach yn hwyluso rhagoriaeth gryf a chynaledig mewn cynnydd, deilliannau a safonau disgyblion.  Fe wnaeth yr arweinwyr gynnwys ac integreiddio rhanddeiliaid allweddol yn y broses.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu weithgaredd

Mae ‘Llinyn Aur Strategol Ysgol Stryd y Rhos’ yn fframwaith sy’n sicrhau gweledigaeth yr ysgol a bod blaenoriaethau’n cael eu gweithredu’n effeithiol.  Mae’r fframwaith hwn yn galluogi’r ysgol i gyflawni’r effaith fwyaf drwy gysylltu’r holl brosesau a systemau strategol gyda’i gilydd yn uniongyrchol.  Mae’r rhain yn cynnwys y broses hunanwerthuso holistaidd, sy’n arwain at ffurfio targedau cynllun datblygu’r ysgol (CDY), targedau perfformiad ar gyfer llywodraethwyr, uwch arweinwyr, staff addysgu, staff cymorth a thargedau ar gyfer y disgyblion eu hunain.  Ar bob lefel, mae pob un o’r targedau hyn yn cysoni’n uniongyrchol â blaenoriaethau a nodwyd yn y CDY.

Er mwyn cynorthwyo staff ar bob lefel i gyflawni’u targedau, mae’r hyfforddiant yn canolbwyntio ar ddatblygiad proffesiynol yn ymwneud â’r blaenoriaethau hynny.  Mae’r targedau i’w gweld mewn arddangosiadau dosbarthiadau a choridorau, gan gynnwys capsiynau sy’n crynhoi’r targedau CDY mewn iaith hawdd i blant ei deall, er mwyn gwella’r ffocws ymhellach.  Mae’r arddangosiadau yn cynnwys gwerthusiadau o dargedau’r flwyddyn flaenorol.  Hefyd, darperir fersiwn gryno o’r CDY i rieni, yn amlinellu sut y gallant gyfrannu at gefnogi cynnydd eu plentyn mewn perthynas â phob targed.

Mae llywodraethwyr sydd â chyfrifoldebau penodol yn ymwneud â chynllun gweithredu’r CDY yn ymweld â’r ysgol i ganolbwyntio ar fonitro safonau a darpariaeth.  Mae llywodraethwyr yn adrodd eu canfyddiadau’n ôl i weddill y corff llywodraethol trwy adroddiad ysgrifenedig.  Mae’r gwaith monitro gan uwch arweinwyr wedi’i dargedu’n benodol i werthuso effaith y camau gweithredu yn y blaenoriaethau CDY.  Yn ogystal, mae arsylwadau cymheiriaid staff, sydd wedi’u hamserlennu, yn cynnig cyfleoedd i staff rannu, trafod a gwerthuso’u gwaith mewn perthynas â’r blaenoriaethau, a hynny’n fwy anffurfiol.

Mae arweinwyr yn defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol i rannu cynnydd gyda’r holl randdeiliaid, gan gynnwys hashnodau unigol mewn perthynas â’r blaenoriaethau gwahanol.  Mae’r fenter hon wedi bod yn ffordd lwyddiannus a buddiol i ddiweddaru cymuned yr ysgol a thu hwnt, yn ogystal â darparu sail dystiolaeth ddefnyddiol o’r cynnydd y mae’r ysgol wedi’i wneud.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae targedau strategol sydd â’r nod penodol o ddatblygu safonau a darpariaeth mewn llythrennedd a rhifedd wedi cael effaith gadarnhaol iawn ar gynnydd disgyblion wrth iddynt symud drwy’r ysgol.

Er enghraifft, yn yr arolygiad diweddar yn 2018, nododd Estyn fod cynnydd mewn ysgrifennu yn y cyfnod sylfaen yn gyflym, a bod disgyblion yn datblygu dealltwriaeth gryf iawn o rif, ffurf, mesurau a data.  Yng nghyfnod allweddol 2, nododd Estyn, erbyn Blwyddyn 6, fod disgyblion mwy abl yn arbennig yn ysgrifennu darnau estynedig o ffuglen ddifyr a threfnus, gan ddefnyddio geirfa rymus i adeiladu ymdeimlad o wewyr meddwl a datblygu troeon annisgwyl i’r plot.  Hefyd, erbyn diwedd Blwyddyn 6, mae medrau mathemategol rhagorol gan leiafrif o ddisgyblion.

O ganlyniad i’r dull strategol a amlinellwyd uchod, mae bron yr holl ddisgyblion yn gadael yr ysgol gyda medrau sy’n unol â’r rheini a ddisgwylir ar gyfer eu hoedran o leiaf, ac mae mwyafrif yn gadael gyda medrau uwchlaw’r rheini a ddisgwylir.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu datblygiad parhaus y model hwn ar sail sirol, consortiwm ac yn genedlaethol, trwy gyflwyniadau, ymgynghoriadau a gweithdai.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Alltwen wedi’i lleoli mewn pentref bach gerllaw Pontardawe yng Nghwm Tawe, yn awdurdod lleol Castell-nedd Port Talbot.

Mae’r ysgol yn darparu addysg i 228 o ddisgyblion o dair i 11 oed, gan gynnwys 22 ohonynt sy’n mynychu’r dosbarth meithrin ar sail rhan-amser.  Mae saith dosbarth oed unigol, gan gynnwys y dosbarth meithrin, ac un dosbarth oedran cymysg yn y cyfnod sylfaen.  Mae bron pob un o’r disgyblion o dreftadaeth gwyn Prydeinig.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.

Mae’r cyfartaledd tair blynedd i ddisgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim tua 17%.  Mae’r ffigur hwn wedi gostwng gydag amser ac mae ychydig islaw cyfartaledd Cymru, sef 18%, erbyn hyn.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan oddeutu 37% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd ymhell uwchlaw cyfartaledd Cymru, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan yr ysgol uchelgais strategol i ganolbwyntio ar welliannau a chodi safonau wrth gynnwys y gymuned a gwneud y mwyaf o gryfderau’r gymuned.  Roedd gwella galluoedd darllen disgyblion yn flaenoriaeth ysgol gyfan yn 2015-2016.  I ddechrau, fe wnaeth yr ysgol wella’i darpariaeth, pa mor aml roedd yn cynnig cyfleoedd darllen a gwella’i haddysgu drwy:

  • gynnal archwiliad o’r ddarpariaeth bresennol o safbwynt adnoddau, fel cynlluniau darllen unigol a dan arweiniad, a gallu, dealltwriaeth ac addysgeg staff
  • prynu llyfrau darllen ychwanegol ac atodol
  • gweithredu dull cytunedig, ysgol gyfan, o addysgu darllen, gan gynnwys sesiynau darllen amserlenedig, dan arweiniad i’r ysgol gyfan
  • triawd (grŵp o dri athro) yn cynnal arsylwadau gwersi, gyda ffocws clir ar wella’r gwaith o addysgu medrau darllen
  • targedau rheoli perfformiad staff yn gysylltiedig â darllen a disgyblion unigol, ac arsylwadau gwersi yn gysylltiedig â darllen
  • cyfarfodydd staff â ffocws clir ar ddarllen, darpariaeth ac effaith
  • olrhain a monitro cynnydd y disgyblion wrth ddarllen a rhannu data gyda rhieni
  • gwrando ar ddysgwyr – beth rydych chi’n hoffi ei ddarllen a pham?
  • gwrando ar rieni – pa gymorth hoffech chi ei gael i’ch helpu i ddarllen gyda’ch plentyn gartref?
  • noson agored i’r ysgol gyfan ar gymorth a strategaethau i ddatblygu ‘darllen gartref’

Fodd bynnag, trwy hunanwerthuso trylwyr a helaeth, daeth i’r amlwg nad oedd y rhan fwyaf o ddisgyblion yn darllen gartref ac roeddent wedi colli diddordeb mewn darllen yn gyffredinol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn sgil gwrando ar ddysgwyr a’r holiaduron i rieni, ymatebodd yr ysgol trwy brynu cynllun darllen e-lyfrau ar-lein.  O ganlyniad, mae pob plentyn yn gallu cael at lyfr darllen priodol trwy ei gyfrinair a’i enw defnyddiwr unigol.  I sicrhau bod yr holl ddisgyblion yn gallu cael at y deunyddiau darllen, cafodd disgyblion a theuluoedd eu gwahodd i’r ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’ a gynhaliwyd gan yr ysgol yn wythnosol, yn ystafell y gymuned, ‘y Cwtsh’.  Yn y ‘Cwtsh’, bu’r teuluoedd yn defnyddio seilwaith TGCh yr ysgol i fynd at lyfr darllen unigol eu plentyn.  Fe wnaeth y prosiect peilot hwn bara chwe wythnos yn olynol.  I ddechrau, fe wnaeth yr ysgol gefnogi:

  • teuluoedd heb gysylltiad â’r rhyngrwyd (data a gasglwyd o holiadur ar faes TGCh)
  • teuluoedd a disgyblion a oedd wedi colli diddordeb mewn darllen (cynigiwyd enwau gan athrawon dosbarth)
  • disgyblion yr amlygwyd bod angen cymorth ychwanegol â darllen arnynt (gan ddefnyddio dull olrhain data ar ddarllen)

Adeg cyrraedd y Cwtsh, roedd y disgyblion a’r teuluoedd yn cael eu cyfarch gan gynorthwyydd addysgu medrus a phrofiadol, a oedd yn cynnig ymyrraeth ddefnyddiol ac amrywiaeth o strategaethau cymorth dysgu.  Pe byddai angen, byddai’r cynorthwyydd addysgu hefyd yn helpu’r teuluoedd i fewngofnodi i lyfrau darllen y disgyblion ac yn cynnig amrywiaeth o luniaeth a byrbrydau. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mesurodd yr ysgol effaith y prosiect peilot ar ôl cwblhau’r ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’ trwy ailasesu oedrannau darllen disgyblion ac annog y disgyblion a’r teuluoedd i lenwi holiadur.  Pan gawsant eu hailbrofi, roedd bron pob un o’r disgyblion a gymerodd ran yn y peilot wedi gwneud cynnydd a chodi eu hoedran darllen, gydag ychydig ohonynt yn gwneud cynnydd sylweddol.  Yn yr holiadur, cadarnhaodd pob rhiant a disgybl y byddent yn argymell y ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’, gyda mwyafrif y disgyblion yn darllen rhagor gartref.  Pan holwyd rhieni am ba dri pheth aeth yn dda, ymatebont gydag amrywiaeth o ddatganiadau, gan gynnwys “awyrgylch y Cwtsh”, “y cymorth a roddwyd gan y cynorthwyydd addysgu”, “amrywiaeth a safon y deunyddiau dysgu” ac “chael llonydd i dreulio amser buddiol gyda fy mhlentyn”.  Hefyd, ymatebodd y disgyblion gydag amrywiaeth o sylwadau cadarnhaol, fel “cael amser tawel, buddiol gyda mam-gu”, “mae’n grêt oherwydd galla’ i ddysgu rhagor a gall Nan helpu”, “roedd mam yn falch o beth ddarllenais i” ac wrth gwrs “y bwyd a’r diodydd”.

Gyda hunanwerthuso meintiol ac ansoddol cryf yn dystiolaeth o lwyddiant y peilot, dechreuodd yr ysgol gael ceisiadau hefyd gan rieni a oedd eisiau mynd i’r ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’.  Fe wnaeth y gymuned werthfawrogi’r amser a neilltuwyd, ac ansawdd y cymorth a’r ymgysylltiad wrth helpu i wella arferion darllen da’r disgyblion.  Gyda hyn mewn cof, cytunodd yr uwch dîm arwain a chorff llywodraethol yr ysgol i wahodd pob rhiant o Flwyddyn 2 i Flwyddyn 6 yn ystod y flwyddyn academaidd.

Mae prosiect y ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’ wedi gwella safonau darllen ac arferion darllen disgyblion, yn ogystal â datblygu ymhellach berthnasoedd cadarnhaol ac ymgysylltiad yr ysgol â’r gymuned.  Mae teuluoedd bellach wedi dod i arfer â chael eu gwahodd i rannu profiadau dysgu cadarnhaol o fewn yr ysgol a’r ‘Cwtsh’, sydd wedi gwella perthnasoedd, parch tuag at ei gilydd ac ymddiriedaeth.   

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer dda gyda staff yr awdurdod lleol ac ysgolion cyfagos, a thrwy lawer o ymweliadau rhwng ysgolion.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol:

Mae Ysgol Bae Baglan yn ysgol 3 i 16 oed cyfrwng Saesneg a gynhelir gan awdurdod lleol Castell-nedd Port Talbot.  Agorodd yr ysgol yn 2016 ar ôl uno ysgolion cyfun Cwrt Sart, Glan Afan a Sandfields, ac Ysgol Gynradd Traethmelyn.  Ar hyn o bryd, mae 1512 o ddisgyblion ar y gofrestr, gyda 1226 o ddisgyblion oed uwchradd a 286 o ddisgyblion oed cynradd.  Mae gan yr ysgol ganolfan adnoddau i fwy na 120 o ddisgyblion oed uwchradd sydd ag anghenion dysgu ychwanegol.

Mae’r ysgol yn gwasanaethu cymunedau yn ardal tref Port Talbot.  Mae dros 30% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sy’n uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 16.4% ar gyfer ysgolion uwchradd a 18% ar gyfer ysgolion cynradd.  Mae dros ddwy ran o dair o’r disgyblion yn byw mewn ardaloedd sydd ymhlith yr 20% mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n cael cymorth i ddysgu Saesneg fel iaith ychwanegol neu sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg yn rhugl.  Mae canran y disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol tua 26%, sy’n uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 22.9%.  Ar hyn o bryd, mae gan oddeutu 9.2% o ddisgyblion ddatganiadau o anghenion addysgol arbennig, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 2.2%.

Penodwyd y pennaeth yn Ionawr 2015 i baratoi ar gyfer agor yr ysgol ym Medi 2016.  Mae’r uwch dîm arwain yn cynnwys tri dirprwy bennaeth, tri phennaeth ysgol, rheolwr busnes a chydlynydd anghenion dysgu ychwanegol.  Maent wedi bod yn eu swydd er Medi 2016.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Roedd dwyn pedair ysgol amrywiol iawn ynghyd mewn lleoliad pob oed newydd sbon yn heriol.  Cydnabuwyd y byddai angen llesiant a chymorth di-dor, o ansawdd uchel, i’r holl ddisgyblion, ond yn enwedig i’r rhai ag anghenion dysgu ychwanegol.  Cyn uno, roedd yr ysgolion yn gyfrifol am dros 40% o’r holl waharddiadau yn yr awdurdod.  Mae’r ysgol yn creu amgylchedd dysgu lle mae pob disgybl yn teimlo’u bod yn cael eu gwerthfawrogi am eu cyfraniad, boed hynny yn ennill A* mewn TGAU neu gymhwyster lefel mynediad, arwain y tîm arweinyddiaeth disgyblion neu dalu am eu nwyddau eu hunain mewn siop.  Mae’r athroniaeth a’r arferion gweithio yn tarddu o’r gred sylfaenol y gall pob disgybl wneud cyfraniad gwerthfawr, ym mhob agwedd ar eu bywyd, a hynny yn eu datblygiad cymdeithasol, sifil ac addysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgareddau

Mae’r ysgol yn gwerthfawrogi nad yw pob disgybl yn gweithio yn yr un ffordd.  Gall fod angen dosbarthiadau bach ar ddisgyblion, cefnogaeth i helpu gyda’u problemau dicter, neu’r adnoddau ymarferol sy’n angenrheidiol i fanteisio ar y cwricwlwm.  Mae’r rhwydwaith cymorth eang i ddisgyblion yn cynnwys datblygu rhaglenni pwrpasol a llwybrau cwricwlwm hyblyg, drwodd i gymorth targedig ar gyfer astudio, sgaffaldio ar gyfer ymddygiad a chymorth llythrennedd emosiynol.

Mae’r staff yn adnabod eu disgyblion yn dda trwy’r defnydd ar y cyd o nodiadau bugeiliol ar ddyfeisiau electronig sy’n dal yr holl wybodaeth am ymyriadau, cymorth a rhaglenni pwrpasol.  Mae’r ysgol yn diweddaru gwybodaeth yn rheolaidd i sicrhau darlun llawn a manwl o gynnydd disgyblion.

Mae panel wythnosol ar ddisgyblion yn trafod anghenion disgyblion agored i niwed er mwyn cyfeirio at yr ymyriadau mwyaf priodol.  Mae’r ysgol yn cynnig uned cynhwysiant y ‘Bae’, sy’n helpu disgyblion â phresenoldeb, ymgysylltiad a hunan-barch, yn ogystal â medrau bywyd, cymorth Cynorthwyydd Cymorth Llythrennedd Emosiynol a chanolfan medrau astudio benodol.  Mae’r cynlluniau cymorth pwrpasol i bob disgybl, sydd â’r gallu i addasu, adolygu a newid cymorth yn ddyddiol neu hyd yn oed bob awr, yn gryfder y ddarpariaeth hon.  Mae’r dull ysgol gyfan hwn yn cynnwys staff arbenigol, cymuned ehangach yr ysgol, llywodraethwyr ac asiantaethau allanol yn nhaith cymorth pob disgybl.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ansawdd y gofal, cymorth ac arweiniad yn nodwedd gref o’r ysgol.  Mae disgyblion yn cael rhaglen gymorth gynhwysfawr.  Mae’r ymyriadau pwrpasol yn mynd i’r afael ag anghenion disgyblion unigol yn llwyddiannus iawn, gyda chryn sensitifrwydd.  Mae hyn yn eu helpu i ymroi’n gadarnhaol i’w dysgu a gwneud cynnydd cryf.  Ar draws yr ysgol, mae llawer o ddisgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn gwneud cynnydd cryf yn erbyn eu targedau ac, erbyn diwedd cyfnod allweddol 4, mae llawer o’r disgyblion hyn yn gwneud cynnydd rhagorol.

Mae presenoldeb wedi cynyddu ac mae bellach yn cymharu’n dda â phresenoldeb mewn ysgolion tebyg.  Bu gostyngiad o 70% mewn absenoldeb cyson.  Mae cyfran y disgyblion nad ydynt yn mynd ymlaen i addysg, gwaith neu hyfforddiant wedi gostwng yn sylweddol.

Mae gwaharddiadau cyfnod penodol wedi gostwng ers yr uno, wrth ddod i adnabod disgyblion yn well ac wrth werthuso ac adolygu prosesau cymorth.  Pan gânt eu holi, mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn teimlo’n ddiogel a’u bod yn cael cefnogaeth yn yr ysgol, ac o’r farn bod gan yr ysgol ddealltwriaeth glir o anghenion unigolion.

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae arfer wedi’i rhannu mewn fforymau amrywiol, gan gynnwys:

  • Cyflwyniadau yn Fforwm Pob Oed Cymru Gyfan
  • Trafodaethau ag aelodau grŵp y teulu o ysgolion
  • Cynnal ymweliadau gan ysgolion o bob cwr o Gymru 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol:

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Westwood wedi’i lleoli ym Mwcle yn Sir y Fflint.  Mae’n darparu addysg i 232 o ddisgyblion rhwng tair ac 11 oed, gan gynnwys 27 disgybl sy’n mynychu’r dosbarth meithrin yn rhan-amser.  Trefnir disgyblion yn 10 dosbarth.  Arolygwyd yr ysgol ddiwethaf yn 2012.  Penodwyd y pennaeth yn Ionawr 2010.

Y cyfartaledd tair blynedd ar gyfer disgyblion sy’n gymwys ar gyfer prydau ysgol am ddim yw tua 32%.  Mae’r ffigur hwn ymhell uwchlaw cyfartaledd Cymru, sef 19%.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol, ac nid oes unrhyw ddisgyblion yn siarad Cymraeg mamiaith. 

Mae’r ysgol yn nodi bod gan oddeutu 42% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol ac mae gan ychydig bach iawn o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn cael gofal gan yr awdurdod lleol.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol:

Arweiniodd profiad dysgu hanesyddol a chwilfrydedd y disgyblion i arwyr lleol y Rhyfeloedd Byd at ymchwil fanylach i filwr lleol penodol.  Roedd y gwaith ymchwil i’r milwr uchel ei glod hwn wedi arwain y disgyblion at y gymdeithas hanesyddol leol, gan gynnwys aelodau’r cyngor tref a chymuned a chysylltiadau â’r teulu estynedig o’i gwmpas.  Pan ofynnwyd i’r disgyblion sut y gallent gyflwyno’u canfyddiadau, awgrymodd y plant ddrama.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd:

Nid oedd y cynllunio tymor canolig cychwynnol ar gyfer y pwnc penodol hwn ar y Rhyfeloedd Byd wedi bwriadu archwilio pobl benodol a wnaeth gymryd rhan yn y rhyfeloedd.  Yn dilyn ymweliad â’r gofeb ryfel leol, sylwodd disgyblion fod gan rai milwyr lythrennau ar ôl eu henw.  Tynnodd hyn sylw at Fred Birks VC, MM, gan ysgogi amrywiaeth o feddyliau a syniadau i archwilio’r milwr penodol hwn yn fanylach yn ôl yn yr ysgol, gyda chymorth y gymdeithas hanes leol.  O ganlyniad, newidiodd athrawon eu trywydd bwriadedig ar gyfer y cynlluniau tymor canolig, gan fod disgyblion wedi dylanwadu ar gyfeiriad newydd.  Arweiniodd hyn at astudiaeth eang a chynhwysfawr o fywyd y milwr, gyda’r holl ddisgyblion yn cymryd rhan yn y prosiect yn y pen draw a chynhyrchu eu drama eu hunain yn seiliedig ar ei brofiadau bywyd.

Nododd disgyblion bod angen adfer y gofeb i Fred Birks, gan fod aelod o’r teulu wedi amlygu’r ffaith bod ei gyflwr yn dirywio.  Ysgrifennodd y disgyblion lythyron i’r cyngor tref lleol i godi ymwybyddiaeth ac annog ymateb buan gan y gymuned i helpu i’w hadfer.  O hynny, daeth y syniad am ddrama trwy drafodaeth â disgyblion.

Perfformiwyd y ddrama yn yr eglwys leol, ac roedd Cymdeithas Hanesyddol Bwcle yn bresennol.  Roedd y wasg leol eisiau rhoi sylw i’r stori, yn enwedig gan fod gor nith Fred Birks wedi teithio o’r Alban i wylio’r disgyblion yn perfformio ac yn anrhydeddu ei pherthynas.

Yn dilyn y ddrama, penderfynodd y disgyblion lobïo Maer a Chynghorwyr y Dref i godi ymwybyddiaeth bellach a neilltuo cyllid i adfer y gofeb leol.  Fe wnaeth momentwm y brwdfrydedd a’r angerdd i ddathlu’r eicon cymunedol hwn barhau i dyfu ac, o ganlyniad, cysylltodd y gymdeithas hanes â’r disgyblion eto er mwyn addasu’r perfformiad fel ei fod yn addas i gynulleidfa ehangach.  Wrth reswm, roedd yn ofynnol i’r staff addysgu archwilio ffyrdd creadigol o ddatblygu’r prosiect hwn a pharhau i ymdrin â’r cwricwlwm ac olrhain cynnydd disgyblion yn y cwricwlwm.

Yn y pen draw, arweiniodd hyn at fwy o ymwybyddiaeth o’r prosiect ar draws y gymuned ehangach gan hyd yn oed ddenu diddordeb cenedlaethol a byd-eang, gan gynnwys sylw ar y teledu a’r radio, cynrychiolwyr San Steffan, Uchel Gomisiwn Awstralia, a hyd yn oed cyswllt yn ddiweddarach ag Ysgol Mahana yn Seland Newydd.

Pa effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Nid yn unig y gwnaeth y prosiect esblygol hwn hyrwyddo stori arwr y Rhyfel Byd, fe wnaeth ddyrchafu statws yr ysgol yn ei chymuned.  Oherwydd llwyddiant cynyddol y ddrama, cafodd disgyblion ymdeimlad enfawr o lwyddiant personol o wybod bod eu syniadau a’u hawgrymiadau wedi cyfrannu at y newidiadau mewn cynllunio a thestun eu hastudiaethau.  Cafodd effaith eu llais sgil-effeithiau pellgyrhaeddol y tu hwnt i’r ystafell ddosbarth.  Fe wnaeth y broses gyfan ddatblygu ac ehangu amrywiaeth o fedrau allweddol yn y fframwaith llythrennedd, fel datblygu sgriptiau drama ar gyfer cynulleidfaoedd amrywiol, adroddiadau hanesyddol, ymchwil ac ailadrodd.  Roedd perfformio drama mor ddylanwadol, personol a sensitif gerbron cynulleidfa fawr wedi cynyddu hyder a disgwyliadau disgyblion.  Roedd lefel yr ymgysylltiad gan ddisgyblion yn sylweddol.

O ganlyniad, mae’r prosiect hwn wedi bod yn ysgogiad ar gyfer prosiectau yn y dyfodol yn amgylchedd yr ysgol ac mae wedi cynnwys cylch cymunedol ehangach ac ymestyn y ddarpariaeth.  Yn nes ymlaen, dyfarnwyd grant celfyddydau creadigol Cymru i’r ysgol er mwyn cefnogi prosiectau yn y dyfodol a sicrhau bod modd adeiladu ar gynyrchiadau hyblyg, wedi’u hysgogi gan y disgyblion.

Yn y Cyfnod Sylfaen, caiff disgyblion gyflwyniad i gysyniad a manteision llais y disgybl drwy eu cyfraniadau agored at gynllunio gan athrawon drwy bynciau.  Gall disgyblion ddefnyddio llyfrau gwaith annibynnol i gofnodi ac archwilio amrywiaeth o ddulliau gan ddilyn ysgogiad.  Mae cysondeb ar draws yr ysgol yn rhoi’r grym i athrawon fabwysiadu ymagwedd hyblyg ac agored at gynllunio sy’n hybu chwilfrydedd dysgwyr.

Sut rydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd y cynhyrchiad llwyddiannus ar fywyd arwr lleol y Rhyfel Byd ar draws y gymuned a’r sir, gan ddenu amrywiaeth o westeion dylanwadol.  Yn ogystal ag ymddangos yn y wasg leol, darlledwyd yr hanes gan newyddion y BBC ac ITV, a bu cyflwynwyr yn cyfweld â disgyblion, staff a gwesteion eraill.  Fe wnaeth y cyfweliadau hyn ddal proses gyfan y cynhyrchiad, o’r dechrau i’r diwedd, yn ogystal â chydnabod arwyddocâd a chyflawniadau’r ysgol gyfan.

Mae lleoliadau cynradd eraill yn ymweld â Westwood i arsylwi sut i gychwyn a galluogi ymagwedd hyblyg at gynllunio ar draws yr ysgol.  Caiff yr arfer dda ei rhannu trwy gydweithredu â sefydliadau eraill fel y gymdeithas hanes leol a Theatr Cymru i gyfoethogi profiadau’r disgyblion.

Gofynnwyd i aelodau staff yn y cyfnod sylfaen ddangos eu dulliau o hybu llais y disgybl yn eu gwersi a rhannu eu heffaith ar safonau ac ar ddeilliannau disgyblion.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Coed Efa yng Nghwmbrân yn awdurdod lleol Torfaen.  Er mis Medi 2016, mae’r ysgol ac Ysgol Gynradd Gymunedol Heol Blenheim wedi ffurfio Ffederasiwn Ysgol Gynradd Gymunedol Heol Blenheim ac Ysgol Gynradd Coed Efa.  Mae’r ddwy ysgol yn rhannu’r un pennaeth gweithredol a chorff llywodraethol.  

Mae 488 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 79 o ddisgyblion meithrin sy’n mynychu’r ysgol yn rhan-amser.  Mae 16 o ddosbarthiadau, gan gynnwys tri dosbarth oedran cymysg ac un dosbarth ar gyfer disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol.

Mae tua 20% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, sy’n debyg i gyfartaledd Cymru.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 12% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn yn is na chyfartaledd Cymru.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig ac ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd er 2009.  Daeth yn bennaeth gweithredol y ddwy ysgol yn y ffederasiwn ym mis Medi 2016.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol yn amgylchedd gofalgar lle mae staff yn annog disgyblion i ddatblygu gwerthoedd personol cryf, fel goddefgarwch, tegwch a pharch.  Mae lles pob un o’r disgyblion yn ganolog i ethos yr ysgol, ac mae hyn yn sicrhau bod yr ysgol yn gymuned hapus lle gall disgyblion ffynnu a dysgu’n dda.

Nodwedd ragorol o’r ysgol yw’r ystod eang o gyfrifoldebau y mae disgyblion yn ymgymryd â nhw a’r effaith gadarnhaol iawn a gaiff y rhain ar safonau ymddygiad, ansawdd y ddarpariaeth, a lles a dysgu disgyblion. 

Mae’r ysgol yn darparu cyfleoedd helaeth i ddisgyblion wella eu medrau arwain trwy gymryd rhan mewn ystod eang o grwpiau llais y disgybl.  Mae athrawon yn sicrhau bod disgyblion o bob oedran a gallu yn cael cyfle i gymryd rhan yn y grwpiau hyn.

Mae’r grwpiau cyfranogiad disgyblion i gyd yn cyfrannu’n effeithiol at wella addysgu a dysgu trwy ysgrifennu polisïau a monitro ar ffurf teithiau dysgu, arsylwi gwersi a chraffu ar lyfrau.  Mae mentrau eraill yn cynnwys llais y disgybl sy’n gysylltiedig â chynllunio a disgyblion yn llunio’r meini prawf llwyddiant mewn gwersi. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae disgyblion o bob oedran a gallu yn perthyn i’r ystod eang o grwpiau arwain disgyblion.  Mae’r rhain yn cynnwys: y Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion, y Pwyllgor Eco, y Tîm Ymchwil Weithredu, y Tîm Golygyddol, y Criw Cymraeg, Arweinwyr Digidol a’r Cyngor Ysgol.  Mae Pwyllgor Ellitee yn cynnwys cynrychiolydd o bob grŵp cyfranogiad disgyblion.  Mae’r disgyblion hyn yn gyfrifol am adrodd yn ôl i’r uwch dîm arweinyddiaeth a llywodraethwyr am ganlyniadau’r monitro a wnaed yn eu meysydd allweddol. Mae’r lefel hon o berchnogaeth yn rhoi’r statws i bob grŵp ysgogi newid.

Mae’r Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion yn gweithio’n hynod effeithiol ochr yn ochr â staff a llywodraethwyr i arsylwi gwersi, craffu ar lyfrau a mynd ar deithiau dysgu i roi adborth i ddisgyblion ac athrawon er mwyn gwella ansawdd yr addysgu a’r dysgu.  Mae cynrychiolwyr o’r grwpiau disgyblion yn y ddwy ysgol yn y ffederasiwn yn cyfarfod yn rheolaidd i drafod eu canfyddiadau.  Mae eu canfyddiadau’n effeithio’n uniongyrchol ar broses hunanarfarnu’r ysgol.

Mae Tîm Ymchwil Weithredu’r disgyblion yn gweithredu fel y llais ar gyfer pob disgybl ar draws yr ysgol.  Mae’r tîm yn gyfrifol am wrando ar farn eu cyfoedion sy’n gysylltiedig ag elfen benodol o gynllun gwella’r ysgol neu drywydd ymholi penodol sydd wedi deillio o ymchwil weithredu neu o holiadur ysgol gyfan y disgyblion.

Mae athrawon yn rhoi cyfleoedd da i ddisgyblion gael dweud eu dweud ynglŷn â beth maent yn ei ddysgu, a sut.  Er enghraifft, maent yn cynnwys disgyblion mewn cynllunio tasgau a gweithgareddau ar gyfer gwaith testun.  Mae hyn yn cymell ac yn ennyn diddordeb dysgwyr yn eu testun a’u taith ddysgu.  Mae bron pob un o’r staff yn cynnwys disgyblion mewn llunio meini prawf llwyddiant ar gyfer gweithgareddau.  Mae hyn yn helpu disgyblion i arfarnu’r hyn y maent yn ei wneud yn dda a’r hyn y mae angen iddynt ei wella.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae disgyblion yn cyfrannu’n effeithiol at brosesau hunanarfarnu’r ffederasiwn.  O ganlyniad, caiff disgyblion effaith gadarnhaol ar safonau, ymddygiad, ansawdd y ddarpariaeth a lles disgyblion a’u hagweddau at ddysgu.

O ganlyniad i’r rolau arwain hyn, mae nifer sylweddol o ddisgyblion yn datblygu medrau arwain a medrau bywyd hynod effeithiol.  Maent yn falch o’r effaith gref a gaiff eu gwaith ar gymuned yr ysgol gyfan.

Mae llais y disgybl sy’n gysylltiedig â chynllunio yn sicrhau bod bron pob un o’r disgyblion wedi eu cymell yn dda iawn ac yn ymgysylltu’n hynod effeithiol â’u dysgu.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn cyfranogi’n weithredol mewn gwersi, sy’n galluogi iddynt fyfyrio a deall yr hyn y mae angen iddynt ei wneud i wella’n barhaus.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Ceir cryn dipyn o gydweithio rhwng ysgolion o fewn y clwstwr, y grŵp gwella ysgolion ac ar draws y consortia.  Rhannwyd hyn ar ffurf Ysgolion Rhwydwaith Arweiniol a thrwy nifer o bartneriaethau pwrpasol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Coed Efa yng Nghwmbrân yn awdurdod lleol Torfaen.  Er mis Medi 2016, mae’r ysgol ac Ysgol Gynradd Gymunedol Heol Blenheim wedi ffurfio Ffederasiwn Ysgol Gynradd Gymunedol Heol Blenheim ac Ysgol Gynradd Coed Efa.  Mae’r ddwy ysgol yn rhannu’r un pennaeth gweithredol a chorff llywodraethol. 

Mae 488 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 79 o ddisgyblion meithrin sy’n mynychu’r ysgol yn rhan-amser.  Mae 16 o ddosbarthiadau, gan gynnwys tri dosbarth oedran cymysg ac un dosbarth ar gyfer disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol.

Mae tua 20% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, sy’n debyg i gyfartaledd Cymru.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 12% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn yn is na chyfartaledd Cymru.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig ac ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd er 2009.  Daeth yn bennaeth gweithredol y ddwy ysgol yn y ffederasiwn ym mis Medi 2016.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol yn amgylchedd gofalgar lle mae staff yn annog disgyblion i ddatblygu gwerthoedd personol cryf, fel goddefgarwch, tegwch a pharch.  Mae lles pob un o’r disgyblion yn ganolog i ethos yr ysgol, ac mae hyn yn sicrhau bod yr ysgol yn gymuned hapus lle gall disgyblion ffynnu a dysgu’n dda.

Er mwyn datblygu hyder, annibyniaeth a gwydnwch disgyblion ymhellach, i oresgyn heriau yn eu dysgu a meithrin diwylliant o ymholi a darganfod, dyfeisiodd yr ysgol nifer o strategaethau sy’n gysylltiedig â Meddylfryd Twf ac agweddau dysgwyr at ddysgu.  Ymchwiliwyd i strategaethau ar sail y canfyddiadau a’r ymchwil a gynhaliwyd gan aelodau staff a oedd yn rhan o brosiect Cylchoedd Ymchwil Weithredu (ARC) Prifysgol De Cymru.

Roedd strategaethau yn cynnwys creu, datblygu a gweithredu cymeriadau metawybyddiaeth sy’n unigryw i’r ffederasiwn, strategaeth ‘Pwll Dysgu’ James Nottingham a defnyddio Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion yr ysgol i fonitro agweddau disgyblion at ddysgu trwy’r rhaglen ditectifs dysgu.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Datblygodd disgyblion a staff chwech o gymeriadau metawybyddiaeth a storïau perthnasol, er enghraifft, ‘Self-believing Sam’.  Cyflwynir pob cymeriad bob hanner tymor trwy wasanaeth ysgol gyfan.  Yma, caiff y stori ei rhannu a chaiff y disgyblion gyfle i fyfyrio ar sut maent yn mynd i ddefnyddio nodweddion dysgu’r cymeriadau yn eu gwersi.  Atgyfnerthir y negeseuon allweddol yn y dosbarth, lle caiff disgyblion eu gwobrwyo am eu hagweddau cadarnhaol at ddysgu trwy dystysgrifau unigryw, dathliadau trwy gyfryngau cymdeithasol a gwobrau eraill.

Mae’r Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion yn cynnal arsylwadau gwersi sy’n canolbwyntio ar ymddygiadau dysgu dysgwyr a’u hagweddau at ddysgu.  Yma, maent yn rhoi adborth i ddisgyblion a staff, gan gynnwys ffyrdd ymlaen, sy’n effeithio ar addysgu a dysgu.  Mae’r Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion hefyd yn rhoi adborth i’r Uwch Dîm Arweinyddiaeth (UDA) a’r corff llywodraethol sy’n bwydo’n uniongyrchol i broses hunanarfarnu’r ysgol.

Defnyddir y Pwll Dysgu hefyd fel offeryn i hyrwyddo her, ymholi a darganfod yn yr ystafell ddosbarth.  Yn y cyfnod sylfaen, mae dysgwyr yn defnyddio adnodd ffisegol i ddatblygu gwydnwch a phenderfyniad disgyblion tuag at heriau.  Yng nghyfnod allweddol 2, adeiladir ar y strategaeth i hyrwyddo arfer fyfyriol lle mae disgyblion yn dysgu’n barhaus oddi wrth eu camgymeriadau trwy ymholi a darganfod. 

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae lles disgyblion a’u hagweddau at ddysgu yn gryf iawn.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn ymddwyn mewn modd eithriadol o dda mewn gwersi ac amser egwyl.

Mae bron pob un o’r disgyblion wedi eu cymell yn dda iawn ac yn ymgysylltu’n hynod effeithiol â’u dysgu.  Maent yn datblygu medrau dysgu’n annibynnol yn dda yn y cyfnod sylfaen ac yn defnyddio’r rhain yn bwrpasol wrth iddynt symud ymlaen trwy’r ysgol.  Maent yn cydweithio’n dda mewn parau a grwpiau bach, ac o ganlyniad, mae eu hyder wrth siarad â phobl eraill yn datblygu’n dda iawn.  Mae’r rhyngweithio a’r cydweithio cadarnhaol ymhlith disgyblion yn gryfder yn yr ysgol.

Mae bron pob un o’r disgyblion yn ddysgwyr gwydn.  Maent yn hyderus i fentro ac yn ymgymryd â heriau newydd, ac maent yn deall eu bod yn aml yn dysgu o wneud camgymeriadau.  Ar draws yr ysgol, mae disgyblion yn defnyddio ystod dda o strategaethau i’w helpu pan fyddant yn wynebu heriau yn eu gwaith.  Mae hyn yn eu galluogi i ymgymryd â gweithgareddau dysgu newydd yn hyderus.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Ceir cryn dipyn o gydweithio rhwng ysgolion o fewn y clwstwr, y grŵp gwella ysgolion ac ar draws y consortia.  Rhannwyd hyn ar ffurf y rhaglen Ysgolion Rhwydwaith Arweiniol (LNS), trwy Brifysgol De Cymru, partneriaeth ARC a thrwy nifer o bartneriaethau pwrpasol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Wirfoddol a Reolir Esgob Morgan wedi’i lleoli yn ninas gadeiriol Llanelwy yn Sir Ddinbych.  Mae 107 o ddisgyblion rhwng 7 ac 11 oed yn mynychu’r ysgol ar hyn o bryd, sy’n cael eu haddysgu mewn pedwar dosbarth un oedran. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Esgob Morgan wedi datblygu dull sy’n canolbwyntio’n gyfan gwbl ar y disgybl ar gyfer popeth y mae’n ei wneud, sydd wedi tyfu o’r dull sy’n canolbwyntio ar y disgybl y mae’r ysgol yn ei ddefnyddio ar gyfer anghenion dysgu ychwanegol.  Roedd yr ysgol yn awyddus i sicrhau bod anghenion addysgol arbennig a chynhwysiant yn cael eu dwyn ynghyd o dan un ymbarél, o dan gyfarwyddyd y Cydlynydd Anghenion Dysgu Ychwanegol a Chynhwysiant (CydADY) wrth i’r ysgol gydnabod y cysylltiadau cryf rhwng anawsterau dysgu ac ymddygiad.  Gan fod ymyriadau i gynorthwyo disgyblion yn esblygu a newid yn barhaus, roedd yn hanfodol fod cynnydd disgyblion yn cael ei olrhain yn fanwl i sicrhau bod yr ysgol yn gallu dangos yr effaith yr oedd ymyriadau’n ei chael ar y disgyblion.  Hefyd, roedd yn bwysig i’r ysgol gynnwys y tîm cyfan mewn cynllunio, datblygu a myfyrio ar yr ymyriadau a gyflwynir.  Mae’r dull hwn yn sicrhau bod pob un o’r staff yn cael eu grymuso i gynorthwyo disgyblion sydd ag anghenion dysgu ychwanegol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Bob mis Medi, mae staff addysgu a staff cymorth yn gweithio trwy dri llwybr i nodi disgyblion sydd angen cymorth ychwanegol; profion safonedig, eu gwybodaeth eu hunain am eu dosbarthiadau ac unrhyw ymglymiad gan asiantaethau allanol.  Wedyn, maent yn cyfarfod â’r CydADY ac yn bwydo’r wybodaeth hon i mewn i’r fframiau cynllunio ymyrraeth y mae’r ysgol yn eu defnyddio.  Mae hyn yn cynnwys cofnodi meincnod cyrhaeddiad presennol a allai fod yn gysylltiedig ag anawsterau dysgu, ac anawsterau ymddygiadol, cymdeithasol neu gyfathrebu.

Yn dilyn hyn, mae’r Cynorthwywyr Cymorth Dysgu yn gweithio trwy becyn ymyrraeth cytûn gyda’r disgyblion ac yn asesu eu cynnydd yn ffurfiannol yn rheolaidd, gan adrodd yn ôl i’r CydADY.  Deirgwaith trwy gydol y flwyddyn, caiff y fframiau cynllunio ymyrraeth eu hadolygu mewn cyfarfod triongli.  Cynhelir y cyfarfod hwn rhwng yr athro dosbarth, y Cynorthwyydd Cymorth Dysgu a’r CydADY.  Mae hyn yn golygu y gellir trafod cynnydd yn fanwl, cofnodi sgorau newydd ac ychwanegu disgyblion at raglenni ymyrraeth sy’n seiliedig ar y cynnydd a wneir, neu dynnu disgyblion oddi arnynt.  Hefyd, mae’r cyfarfodydd triongli yn darparu llwyfan i wneud cyfeiriadau at asiantaethau allanol neu am geisiadau am gymorth gan yr awdurdod lleol.

I rymuso pob un o’r staff, mae Cynorthwywyr Cymorth Dysgu yn cofnodi nodiadau am gynnydd disgyblion ac ar eu cynllunio.  Wedyn, bydd y CydADY yn sicrhau ansawdd hyn fel rhan o’r broses rheoli perfformiad yn yr ysgol.  Mae hyn wedi datblygu gallu pob un o’r staff yn yr ysgol i drin data a nodi tueddiadau a phatrymau.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r dull hwn i gynorthwyo disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol wedi arwain at gynnydd mewn safonau.  Yn 2017/18, cyflawnodd pob un o’r disgyblion eu dangosydd pwnc craidd ar ddiwedd cyfnod allweddol.  Yn ystod blwyddyn ysgol olaf y disgyblion sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, gwnaeth 87% ohonynt gynnydd mewn sillafu, 78% mewn darllen a 76% mewn mathemateg.  Mae hyn yn cadarnhau bod y dull tîm cyfan a ddefnyddir i gynorthwyo disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn effeithiol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r gwaith hwn trwy gyfryngau amrywiol.  Maent wedi cyflwyno’r gwaith yn rheolaidd mewn cyfarfodydd cydlynwyr anghenion addysgol arbennig awdurdodau lleol, maent wedi cynorthwyo ysgolion yn unigol i efelychu’r dull ac wedi cyfrannu at ddigwyddiadau dysgu cyflym i rannu arfer ag ysgolion eraill.