Arfer effeithiol Archives - Page 40 of 68 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd St. Julian yn ysgol gynradd fawr yn awdurdod lleol Casnewydd.  Mae 687 o ddisgyblion 3 i 11 oed yn yr ysgol, gan gynnwys 75 o ddisgyblion sy’n mynychu’r feithrinfa yn rhan-amser.  Mae 23 o ddosbarthiadau un oedran yn yr ysgol.  Rhyw 18% o ddisgyblion sy’n gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim.  Daw’r rhan fwyaf o’r disgyblion o gartrefi lle siaredir Saesneg fel y brif iaith.  Mae anghenion dysgu ychwanegol gan ryw 20% o ddisgyblion, gan gynnwys ychydig iawn o ddisgyblion â datganiadau o anghenion addysgol.  Mae’r ysgol yn Ysgol Arloesi Ddigidol a Dysgu Proffesiynol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Gynradd St. Julian wedi bod yn gweithio gydag ysgolion eraill o fewn y rhanbarth a ledled Cymru am nifer o flynyddoedd, yn cynnig cymorth mewn perthynas â’r defnydd arloesol o dechnoleg i gynorthwyo addysgu a dysgu.  Er bod y dechnoleg yn cael ei defnyddio’n eithriadol o dda o fewn yr ysgol, roedd yr ysgol eisiau cynyddu nifer y cyfleoedd ar gyfer cymhwyso medrau a gwybodaeth ar draws y cwricwlwm mewn cyd-destunau ystyrlon.  Roedd cyflwyno’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol (FfCD) a sefydlu’r cwricwlwm newydd i Gymru yn ehangach yn cynnig cyfle da i feddwl yn fwy gofalus ac yn feirniadol ynglŷn â pha dechnoleg oedd yn cael ei defnyddio ac ym mha ffordd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu weithgaredd

Mae’r ysgol wedi datblygu nifer o drywyddau i arwain datblygiadau’r strategaeth hon, fel:

  • Arweinydd FfCD – Rai blynyddoedd yn ôl, penododd yr ysgol arweinydd dysgu’r 21ain ganrif i oruchwylio gweithredu’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol ar draws yr ysgol.
  • Archwiliad o Fedrau a Gwybodaeth Staff – Bob blwyddyn, mae’r holl staff yn cwblhau archwiliad hunanwerthuso o’u medrau a’u gwybodaeth mewn perthynas â meysydd y FfCD a’u cymhwysedd gyda chaledwedd a meddalwedd amrywiol.  Dyfeisiwyd hyn gan yr ysgol gan ddefnyddio ffurflen electronig.  Caiff y canlyniadau eu mewnforio i daenlen er mwyn dadansoddi cynnydd, a phriodolir codau lliw iddynt i amlinellu meysydd cryfderau a gwendidau cyffredin.
  • Dysgu Proffesiynol / Rhannu – Mae’r archwiliad yn nodi staff y mae ganddynt y medrau i gynorthwyo rhai eraill, a hefyd meysydd y gallai fod angen cymorth pellach ar staff ynddynt.  O ganlyniad, caiff dysgu proffesiynol mewnol ei ddatblygu a’i ddarparu i staff.  Cyflwynir hyn drwy: hyfforddiant ysgol gyfan, hyfforddiant grŵp, hyfforddi (cymorth cydweithiwr-i-gydweithiwr) a fideos tiwtorial ar-lein wedi’u creu gan staff a disgyblion.  Mae hyn yn rhoi’r medrau i staff i ddatblygu dysgu disgyblion ar draws y cwricwlwm.
  • Gweledigaeth / Cynllun Gweithredu – Aeth yr ysgol ati i greu a rhannu gweledigaeth ar gyfer dysgu digidol, a chynllun gweithredu gyda nodau ar gyfer addysgu, dysgu, offer a seilwaith.
  • Trefniant Staff – Mae staff sy’n dra chymwys wrth ddefnyddio technoleg wedi’u neilltuo’n strategol i grwpiau blwyddyn gwahanol i rannu arfer a chynorthwyo cydweithwyr o’u cwmpas.
  • Arweinwyr Digidol – Rhoddir cymaint o gyfleoedd â phosibl i Arweinwyr Digidol Disgyblion i gymhwyso’u medrau o amgylch yr ysgol a rhannu medrau newydd gyda rhai eraill.  Maent yn cyfarfod yn wythnosol i gynllunio gweithredoedd, rhoi caledwedd a meddalwedd newydd ar brawf a datblygu medrau rhai eraill.
  • Gwybodaeth a Sgiliau – Defnyddir ysgolion medrau, yn amlinellu’r llwybr i ddisgyblion ddatblygu’u medrau, a’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol i sicrhau bod dysgwyr a staff yn gwybod sut i adeiladu a hyrwyddo medrau digidol.  Caiff datganiadau FfCD eu mapio i sicrhau sylw priodol ar draws yr ysgol.  Darparwyd amser i staff sy’n arweinwyr digidol i gynorthwyo pob cyfnod wrth ddatblygu cyfleoedd pellach o fewn cynlluniau cwricwlwm i ddisgyblion gymhwyso medrau digidol yn ystyrlon ar draws themâu dysgu.
  • Offer a Seilwaith – Mae’r ysgol wedi buddsoddi’n ofalus mewn seilwaith i wella dibynadwyedd y rhwydwaith.  Hefyd, mae’r ysgol wedi buddsoddi mewn ystod o ddyfeisiau i sicrhau bod disgyblion yn cael eu cyflwyno i gymaint o lwyfannau gwahanol ag y bo modd i’w helpu i allu gwneud penderfyniadau’n annibynnol ynglŷn â’r feddalwedd neu’r ddyfais orau ar gyfer y dasg.
  • Pecyn Cymorth Digidol – Dyfeisiodd yr Arweinwyr Digidol ‘becyn cymorth digidol’, sy’n cynnwys ystod gyffredin o offer y we.  Rhennir hwn ar eu gwefan, a chaiff ei ddiweddaru’n rheolaidd i’r holl randdeiliaid ei ddefnyddio.
  • Gwefan – Mae staff a disgyblion wedi gweithio gyda’i gilydd i greu fideos tiwtorial, sy’n cael eu rhannu gyda rhieni a rhanddeiliaid eraill drwy wefan yr ysgol.  Defnyddir y fideos hyn gan staff a disgyblion hefyd i gyfeirio atynt mewn gwersi.  Yn ddiweddar, mae’r ysgol wedi datblygu cyrsiau ar-lein i athrawon ddatblygu’u cymhwysedd, ac mae hyn wedi bod yn arbennig o fuddiol i athrawon mwy newydd pan fyddant yn ymuno â’r staff.
  • Tasgau Dysgu Cyfoethog – Mae’r ysgol wedi cynhyrchu a rhannu astudiaethau achos a syniadau ar gyfer cymhwyso medrau digidol ar draws y cwricwlwm.  Er enghraifft, fe wnaeth disgyblion ym Mlwyddyn 2 greu animeiddiadau stop-symud yn ystod eu thema gofod, i ddangos ac esbonio sut y ceir nos a dydd ar y Ddaear.  Aeth disgyblion ym Mlwyddyn 5 ati i greu eu busnes eu hunain, gan ddefnyddio taenlenni i reoli’u hincwm a’u halldaliadau, cynhyrchu cynigion busnes, a chreu podlediadau a jingls i hysbysebu’u cynnyrch ar sioe radio’r ysgol.  Fe wnaethant ffilmio a golygu ffilmiau i hysbysebu’u cynnyrch, anfon neges e-bost at gyfarwyddwyr cwmni llwyddiannus i gael cyngor, dylunio logo cwmni, creu taflenni a phosteri i ddenu cwsmeriaid, a chreu cyflwyniadau i berswadio panel o ‘Ddreigiau’ i fuddsoddi yn eu cwmni.  Wrth ddysgu am Uganda, fe wnaeth disgyblion ar draws yr ysgol godio cyfrifwyr-camau gan ddefnyddio BBC Microbits, a defnyddio monitorau cyfradd y galon i olrhain nifer eu camau bob dydd.  Wedyn, fe wnaethant fwydo’r data hwn i daenlenni a defnyddio fformiwlâu i adio’u camau i weld a allent rith-gerdded y 12,000,000 o gamau o Gasnewydd i Uganda.  Hefyd, creodd y disgyblion droswyr arian cyfred gan ddefnyddio taenlenni i drosi rhwng Punnoedd Prydeinig a Sylltau Uganda.  Maent hefyd wedi creu apiau a gwefannau e-ddiogelwch, y mae’r ysgol wedi’u rhannu’n gyhoeddus drwy ei gwefan i hyrwyddo diogelwch ar-lein.  Mae disgyblion ar draws yr ysgol yn defnyddio rhith-wirionedd a realiti estynedig i archwilio tu mewn i’r corff dynol, ein cyfundrefn heulol a pharciau cenedlaethol.  Mae disgyblion ledled yr ysgol yn defnyddio llwyfannau galw fideo i drafod eu themâu dysgu gydag arbenigwyr, fel peiriannydd tyrbinau gwynt, warden parciau cenedlaethol, a gweithiwr RNLI

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae disgyblion wedi dod yn fwy annibynnol o lawer yn eu defnydd o TG, ac o ran y dewisiadau a wnânt ynglŷn â pha feddalwedd neu ddyfeisiau i’w defnyddio er mwyn cwblhau tasg.  Maent yn defnyddio TG yn fwy pwrpasol o lawer ac yn cymhwyso’u medrau TG mewn cyd-destunau dilys ar gyfer dysgu.  Mae hyder a chymhwysedd athrawon wrth ddefnyddio ystod o feddalwedd a dyfeisiau yn cynyddu, ac mae’r holl staff yn awyddus i barhau i ddatblygu’u defnydd o dechnoleg.  Yn y rhan fwyaf o wersi, mae’r defnydd o TG i gefnogi dysgu yn dda neu’n rhagorol, ac mae’r defnydd a wneir ohono yn bwrpasol.  Mae’r diwylliant ar gyfer dysgu digidol yn yr ysgol yn cynyddu ac mae disgyblion yn dechrau defnyddio TG yn annibynnol yn fwy effeithiol o fewn yr ysgol a thu hwnt i gyfeirio cyflymder, lleoliad, llwybr ac amser eu dysgu.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae Ysgol Gynradd St. Julian yn Ysgol Arloesi Ddigidol a Dysgu Proffesiynol.  O ganlyniad, mae wedi cynorthwyo ysgolion ar hyd a lled Cymru i ddefnyddio’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol.  Yn ddiweddar, mae’r ysgol wedi bod yn gweithio o fewn y grwpiau meysydd ar gyfer dysgu wrth ddatblygu’r cwricwlwm newydd i Gymru, yn cynnig syniadau, cyngor ac arweiniad ynglŷn â defnyddio technoleg ddigidol o fewn y meysydd newydd.  Mae hefyd yn gweithio gyda’r consortia rhanbarthol i gynorthwyo nifer o ysgolion yn y rhanbarth a ledled Cymru, yn enwedig gyda’r defnydd o HWB.

Mae Ysgol Gynradd St. Julian yn rhannu syniadau ac arfer yn aml ar-lein drwy ei gwefan a’r cyfryngau cymdeithasol.  Hefyd, mae athrawon a disgyblion wedi arwain sesiynau ar gyfer myfyrwyr ar hyfforddiant athrawon ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd a Phrifysgol De Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Stryd y Rhos ar gyrion Rhuthun yn Sir Ddinbych.  Symudodd yr ysgol i adeilad newydd yn Ebrill 2018 ar y safle y mae’n ei rannu gydag ysgol cyfrwng Cymraeg, Ysgol Pen Barras.

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd ers Ebrill 2009. 

Ceir 198 o ddisgyblion 3 i 11 oed yn yr ysgol, gan gynnwys 29 sy’n mynychu’r dosbarth meithrin yn rhan-amser. Mae wyth o ddosbarthiadau un oedran yn yr ysgol.

Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion o etifeddiaeth Gwyn Prydeinig.  Siaredir Saesneg fel iaith ychwanegol gan ychydig iawn o ddisgyblion.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref. 

Tua 9% yw cyfartaledd tair blynedd y disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhell islaw cyfartaledd Cymru, sef 18%.  Mae’r ysgol wedi nodi bod anghenion dysgu ychwanegol gan ryw 13% o ddisgyblion, sydd ymhell islaw cyfartaledd Cymru, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Pan gafodd yr ysgol ei harolygu gan Estyn yn 2013, barnwyd bod perfformiad Ysgol Stryd y Rhos yn dda, a bod ei rhagolygon gwella yn rhagorol.  Er mwyn gwella ymhellach, gweithiodd uwch arweinwyr i ddatblygu a chryfhau’r cyswllt rhwng y systemau strategol ar gyfer hunanwerthuso, rheoli perfformiad a gosod a monitro targedau, er mwyn hyrwyddo effaith gwaith yr ysgol i’r eithaf ar ddeilliannau disgyblion a chyflawni safonau rhagorol.

Nododd arweinwyr y byddai cysoni’r meysydd hyn ymhellach yn hwyluso rhagoriaeth gryf a chynaledig mewn cynnydd, deilliannau a safonau disgyblion.  Fe wnaeth yr arweinwyr gynnwys ac integreiddio rhanddeiliaid allweddol yn y broses.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu weithgaredd

Mae ‘Llinyn Aur Strategol Ysgol Stryd y Rhos’ yn fframwaith sy’n sicrhau gweledigaeth yr ysgol a bod blaenoriaethau’n cael eu gweithredu’n effeithiol.  Mae’r fframwaith hwn yn galluogi’r ysgol i gyflawni’r effaith fwyaf drwy gysylltu’r holl brosesau a systemau strategol gyda’i gilydd yn uniongyrchol.  Mae’r rhain yn cynnwys y broses hunanwerthuso holistaidd, sy’n arwain at ffurfio targedau cynllun datblygu’r ysgol (CDY), targedau perfformiad ar gyfer llywodraethwyr, uwch arweinwyr, staff addysgu, staff cymorth a thargedau ar gyfer y disgyblion eu hunain.  Ar bob lefel, mae pob un o’r targedau hyn yn cysoni’n uniongyrchol â blaenoriaethau a nodwyd yn y CDY.

Er mwyn cynorthwyo staff ar bob lefel i gyflawni’u targedau, mae’r hyfforddiant yn canolbwyntio ar ddatblygiad proffesiynol yn ymwneud â’r blaenoriaethau hynny.  Mae’r targedau i’w gweld mewn arddangosiadau dosbarthiadau a choridorau, gan gynnwys capsiynau sy’n crynhoi’r targedau CDY mewn iaith hawdd i blant ei deall, er mwyn gwella’r ffocws ymhellach.  Mae’r arddangosiadau yn cynnwys gwerthusiadau o dargedau’r flwyddyn flaenorol.  Hefyd, darperir fersiwn gryno o’r CDY i rieni, yn amlinellu sut y gallant gyfrannu at gefnogi cynnydd eu plentyn mewn perthynas â phob targed.

Mae llywodraethwyr sydd â chyfrifoldebau penodol yn ymwneud â chynllun gweithredu’r CDY yn ymweld â’r ysgol i ganolbwyntio ar fonitro safonau a darpariaeth.  Mae llywodraethwyr yn adrodd eu canfyddiadau’n ôl i weddill y corff llywodraethol trwy adroddiad ysgrifenedig.  Mae’r gwaith monitro gan uwch arweinwyr wedi’i dargedu’n benodol i werthuso effaith y camau gweithredu yn y blaenoriaethau CDY.  Yn ogystal, mae arsylwadau cymheiriaid staff, sydd wedi’u hamserlennu, yn cynnig cyfleoedd i staff rannu, trafod a gwerthuso’u gwaith mewn perthynas â’r blaenoriaethau, a hynny’n fwy anffurfiol.

Mae arweinwyr yn defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol i rannu cynnydd gyda’r holl randdeiliaid, gan gynnwys hashnodau unigol mewn perthynas â’r blaenoriaethau gwahanol.  Mae’r fenter hon wedi bod yn ffordd lwyddiannus a buddiol i ddiweddaru cymuned yr ysgol a thu hwnt, yn ogystal â darparu sail dystiolaeth ddefnyddiol o’r cynnydd y mae’r ysgol wedi’i wneud.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae targedau strategol sydd â’r nod penodol o ddatblygu safonau a darpariaeth mewn llythrennedd a rhifedd wedi cael effaith gadarnhaol iawn ar gynnydd disgyblion wrth iddynt symud drwy’r ysgol.

Er enghraifft, yn yr arolygiad diweddar yn 2018, nododd Estyn fod cynnydd mewn ysgrifennu yn y cyfnod sylfaen yn gyflym, a bod disgyblion yn datblygu dealltwriaeth gryf iawn o rif, ffurf, mesurau a data.  Yng nghyfnod allweddol 2, nododd Estyn, erbyn Blwyddyn 6, fod disgyblion mwy abl yn arbennig yn ysgrifennu darnau estynedig o ffuglen ddifyr a threfnus, gan ddefnyddio geirfa rymus i adeiladu ymdeimlad o wewyr meddwl a datblygu troeon annisgwyl i’r plot.  Hefyd, erbyn diwedd Blwyddyn 6, mae medrau mathemategol rhagorol gan leiafrif o ddisgyblion.

O ganlyniad i’r dull strategol a amlinellwyd uchod, mae bron yr holl ddisgyblion yn gadael yr ysgol gyda medrau sy’n unol â’r rheini a ddisgwylir ar gyfer eu hoedran o leiaf, ac mae mwyafrif yn gadael gyda medrau uwchlaw’r rheini a ddisgwylir.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu datblygiad parhaus y model hwn ar sail sirol, consortiwm ac yn genedlaethol, trwy gyflwyniadau, ymgynghoriadau a gweithdai.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Alltwen wedi’i lleoli mewn pentref bach gerllaw Pontardawe yng Nghwm Tawe, yn awdurdod lleol Castell-nedd Port Talbot.

Mae’r ysgol yn darparu addysg i 228 o ddisgyblion o dair i 11 oed, gan gynnwys 22 ohonynt sy’n mynychu’r dosbarth meithrin ar sail rhan-amser.  Mae saith dosbarth oed unigol, gan gynnwys y dosbarth meithrin, ac un dosbarth oedran cymysg yn y cyfnod sylfaen.  Mae bron pob un o’r disgyblion o dreftadaeth gwyn Prydeinig.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.

Mae’r cyfartaledd tair blynedd i ddisgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim tua 17%.  Mae’r ffigur hwn wedi gostwng gydag amser ac mae ychydig islaw cyfartaledd Cymru, sef 18%, erbyn hyn.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan oddeutu 37% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd ymhell uwchlaw cyfartaledd Cymru, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan yr ysgol uchelgais strategol i ganolbwyntio ar welliannau a chodi safonau wrth gynnwys y gymuned a gwneud y mwyaf o gryfderau’r gymuned.  Roedd gwella galluoedd darllen disgyblion yn flaenoriaeth ysgol gyfan yn 2015-2016.  I ddechrau, fe wnaeth yr ysgol wella’i darpariaeth, pa mor aml roedd yn cynnig cyfleoedd darllen a gwella’i haddysgu drwy:

  • gynnal archwiliad o’r ddarpariaeth bresennol o safbwynt adnoddau, fel cynlluniau darllen unigol a dan arweiniad, a gallu, dealltwriaeth ac addysgeg staff
  • prynu llyfrau darllen ychwanegol ac atodol
  • gweithredu dull cytunedig, ysgol gyfan, o addysgu darllen, gan gynnwys sesiynau darllen amserlenedig, dan arweiniad i’r ysgol gyfan
  • triawd (grŵp o dri athro) yn cynnal arsylwadau gwersi, gyda ffocws clir ar wella’r gwaith o addysgu medrau darllen
  • targedau rheoli perfformiad staff yn gysylltiedig â darllen a disgyblion unigol, ac arsylwadau gwersi yn gysylltiedig â darllen
  • cyfarfodydd staff â ffocws clir ar ddarllen, darpariaeth ac effaith
  • olrhain a monitro cynnydd y disgyblion wrth ddarllen a rhannu data gyda rhieni
  • gwrando ar ddysgwyr – beth rydych chi’n hoffi ei ddarllen a pham?
  • gwrando ar rieni – pa gymorth hoffech chi ei gael i’ch helpu i ddarllen gyda’ch plentyn gartref?
  • noson agored i’r ysgol gyfan ar gymorth a strategaethau i ddatblygu ‘darllen gartref’

Fodd bynnag, trwy hunanwerthuso trylwyr a helaeth, daeth i’r amlwg nad oedd y rhan fwyaf o ddisgyblion yn darllen gartref ac roeddent wedi colli diddordeb mewn darllen yn gyffredinol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn sgil gwrando ar ddysgwyr a’r holiaduron i rieni, ymatebodd yr ysgol trwy brynu cynllun darllen e-lyfrau ar-lein.  O ganlyniad, mae pob plentyn yn gallu cael at lyfr darllen priodol trwy ei gyfrinair a’i enw defnyddiwr unigol.  I sicrhau bod yr holl ddisgyblion yn gallu cael at y deunyddiau darllen, cafodd disgyblion a theuluoedd eu gwahodd i’r ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’ a gynhaliwyd gan yr ysgol yn wythnosol, yn ystafell y gymuned, ‘y Cwtsh’.  Yn y ‘Cwtsh’, bu’r teuluoedd yn defnyddio seilwaith TGCh yr ysgol i fynd at lyfr darllen unigol eu plentyn.  Fe wnaeth y prosiect peilot hwn bara chwe wythnos yn olynol.  I ddechrau, fe wnaeth yr ysgol gefnogi:

  • teuluoedd heb gysylltiad â’r rhyngrwyd (data a gasglwyd o holiadur ar faes TGCh)
  • teuluoedd a disgyblion a oedd wedi colli diddordeb mewn darllen (cynigiwyd enwau gan athrawon dosbarth)
  • disgyblion yr amlygwyd bod angen cymorth ychwanegol â darllen arnynt (gan ddefnyddio dull olrhain data ar ddarllen)

Adeg cyrraedd y Cwtsh, roedd y disgyblion a’r teuluoedd yn cael eu cyfarch gan gynorthwyydd addysgu medrus a phrofiadol, a oedd yn cynnig ymyrraeth ddefnyddiol ac amrywiaeth o strategaethau cymorth dysgu.  Pe byddai angen, byddai’r cynorthwyydd addysgu hefyd yn helpu’r teuluoedd i fewngofnodi i lyfrau darllen y disgyblion ac yn cynnig amrywiaeth o luniaeth a byrbrydau. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mesurodd yr ysgol effaith y prosiect peilot ar ôl cwblhau’r ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’ trwy ailasesu oedrannau darllen disgyblion ac annog y disgyblion a’r teuluoedd i lenwi holiadur.  Pan gawsant eu hailbrofi, roedd bron pob un o’r disgyblion a gymerodd ran yn y peilot wedi gwneud cynnydd a chodi eu hoedran darllen, gydag ychydig ohonynt yn gwneud cynnydd sylweddol.  Yn yr holiadur, cadarnhaodd pob rhiant a disgybl y byddent yn argymell y ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’, gyda mwyafrif y disgyblion yn darllen rhagor gartref.  Pan holwyd rhieni am ba dri pheth aeth yn dda, ymatebont gydag amrywiaeth o ddatganiadau, gan gynnwys “awyrgylch y Cwtsh”, “y cymorth a roddwyd gan y cynorthwyydd addysgu”, “amrywiaeth a safon y deunyddiau dysgu” ac “chael llonydd i dreulio amser buddiol gyda fy mhlentyn”.  Hefyd, ymatebodd y disgyblion gydag amrywiaeth o sylwadau cadarnhaol, fel “cael amser tawel, buddiol gyda mam-gu”, “mae’n grêt oherwydd galla’ i ddysgu rhagor a gall Nan helpu”, “roedd mam yn falch o beth ddarllenais i” ac wrth gwrs “y bwyd a’r diodydd”.

Gyda hunanwerthuso meintiol ac ansoddol cryf yn dystiolaeth o lwyddiant y peilot, dechreuodd yr ysgol gael ceisiadau hefyd gan rieni a oedd eisiau mynd i’r ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’.  Fe wnaeth y gymuned werthfawrogi’r amser a neilltuwyd, ac ansawdd y cymorth a’r ymgysylltiad wrth helpu i wella arferion darllen da’r disgyblion.  Gyda hyn mewn cof, cytunodd yr uwch dîm arwain a chorff llywodraethol yr ysgol i wahodd pob rhiant o Flwyddyn 2 i Flwyddyn 6 yn ystod y flwyddyn academaidd.

Mae prosiect y ‘caffi darllen ar y rhyngrwyd’ wedi gwella safonau darllen ac arferion darllen disgyblion, yn ogystal â datblygu ymhellach berthnasoedd cadarnhaol ac ymgysylltiad yr ysgol â’r gymuned.  Mae teuluoedd bellach wedi dod i arfer â chael eu gwahodd i rannu profiadau dysgu cadarnhaol o fewn yr ysgol a’r ‘Cwtsh’, sydd wedi gwella perthnasoedd, parch tuag at ei gilydd ac ymddiriedaeth.   

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer dda gyda staff yr awdurdod lleol ac ysgolion cyfagos, a thrwy lawer o ymweliadau rhwng ysgolion.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol:

Mae Ysgol Bae Baglan yn ysgol 3 i 16 oed cyfrwng Saesneg a gynhelir gan awdurdod lleol Castell-nedd Port Talbot.  Agorodd yr ysgol yn 2016 ar ôl uno ysgolion cyfun Cwrt Sart, Glan Afan a Sandfields, ac Ysgol Gynradd Traethmelyn.  Ar hyn o bryd, mae 1512 o ddisgyblion ar y gofrestr, gyda 1226 o ddisgyblion oed uwchradd a 286 o ddisgyblion oed cynradd.  Mae gan yr ysgol ganolfan adnoddau i fwy na 120 o ddisgyblion oed uwchradd sydd ag anghenion dysgu ychwanegol.

Mae’r ysgol yn gwasanaethu cymunedau yn ardal tref Port Talbot.  Mae dros 30% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sy’n uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 16.4% ar gyfer ysgolion uwchradd a 18% ar gyfer ysgolion cynradd.  Mae dros ddwy ran o dair o’r disgyblion yn byw mewn ardaloedd sydd ymhlith yr 20% mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n cael cymorth i ddysgu Saesneg fel iaith ychwanegol neu sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg yn rhugl.  Mae canran y disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol tua 26%, sy’n uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 22.9%.  Ar hyn o bryd, mae gan oddeutu 9.2% o ddisgyblion ddatganiadau o anghenion addysgol arbennig, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 2.2%.

Penodwyd y pennaeth yn Ionawr 2015 i baratoi ar gyfer agor yr ysgol ym Medi 2016.  Mae’r uwch dîm arwain yn cynnwys tri dirprwy bennaeth, tri phennaeth ysgol, rheolwr busnes a chydlynydd anghenion dysgu ychwanegol.  Maent wedi bod yn eu swydd er Medi 2016.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Roedd dwyn pedair ysgol amrywiol iawn ynghyd mewn lleoliad pob oed newydd sbon yn heriol.  Cydnabuwyd y byddai angen llesiant a chymorth di-dor, o ansawdd uchel, i’r holl ddisgyblion, ond yn enwedig i’r rhai ag anghenion dysgu ychwanegol.  Cyn uno, roedd yr ysgolion yn gyfrifol am dros 40% o’r holl waharddiadau yn yr awdurdod.  Mae’r ysgol yn creu amgylchedd dysgu lle mae pob disgybl yn teimlo’u bod yn cael eu gwerthfawrogi am eu cyfraniad, boed hynny yn ennill A* mewn TGAU neu gymhwyster lefel mynediad, arwain y tîm arweinyddiaeth disgyblion neu dalu am eu nwyddau eu hunain mewn siop.  Mae’r athroniaeth a’r arferion gweithio yn tarddu o’r gred sylfaenol y gall pob disgybl wneud cyfraniad gwerthfawr, ym mhob agwedd ar eu bywyd, a hynny yn eu datblygiad cymdeithasol, sifil ac addysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgareddau

Mae’r ysgol yn gwerthfawrogi nad yw pob disgybl yn gweithio yn yr un ffordd.  Gall fod angen dosbarthiadau bach ar ddisgyblion, cefnogaeth i helpu gyda’u problemau dicter, neu’r adnoddau ymarferol sy’n angenrheidiol i fanteisio ar y cwricwlwm.  Mae’r rhwydwaith cymorth eang i ddisgyblion yn cynnwys datblygu rhaglenni pwrpasol a llwybrau cwricwlwm hyblyg, drwodd i gymorth targedig ar gyfer astudio, sgaffaldio ar gyfer ymddygiad a chymorth llythrennedd emosiynol.

Mae’r staff yn adnabod eu disgyblion yn dda trwy’r defnydd ar y cyd o nodiadau bugeiliol ar ddyfeisiau electronig sy’n dal yr holl wybodaeth am ymyriadau, cymorth a rhaglenni pwrpasol.  Mae’r ysgol yn diweddaru gwybodaeth yn rheolaidd i sicrhau darlun llawn a manwl o gynnydd disgyblion.

Mae panel wythnosol ar ddisgyblion yn trafod anghenion disgyblion agored i niwed er mwyn cyfeirio at yr ymyriadau mwyaf priodol.  Mae’r ysgol yn cynnig uned cynhwysiant y ‘Bae’, sy’n helpu disgyblion â phresenoldeb, ymgysylltiad a hunan-barch, yn ogystal â medrau bywyd, cymorth Cynorthwyydd Cymorth Llythrennedd Emosiynol a chanolfan medrau astudio benodol.  Mae’r cynlluniau cymorth pwrpasol i bob disgybl, sydd â’r gallu i addasu, adolygu a newid cymorth yn ddyddiol neu hyd yn oed bob awr, yn gryfder y ddarpariaeth hon.  Mae’r dull ysgol gyfan hwn yn cynnwys staff arbenigol, cymuned ehangach yr ysgol, llywodraethwyr ac asiantaethau allanol yn nhaith cymorth pob disgybl.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ansawdd y gofal, cymorth ac arweiniad yn nodwedd gref o’r ysgol.  Mae disgyblion yn cael rhaglen gymorth gynhwysfawr.  Mae’r ymyriadau pwrpasol yn mynd i’r afael ag anghenion disgyblion unigol yn llwyddiannus iawn, gyda chryn sensitifrwydd.  Mae hyn yn eu helpu i ymroi’n gadarnhaol i’w dysgu a gwneud cynnydd cryf.  Ar draws yr ysgol, mae llawer o ddisgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn gwneud cynnydd cryf yn erbyn eu targedau ac, erbyn diwedd cyfnod allweddol 4, mae llawer o’r disgyblion hyn yn gwneud cynnydd rhagorol.

Mae presenoldeb wedi cynyddu ac mae bellach yn cymharu’n dda â phresenoldeb mewn ysgolion tebyg.  Bu gostyngiad o 70% mewn absenoldeb cyson.  Mae cyfran y disgyblion nad ydynt yn mynd ymlaen i addysg, gwaith neu hyfforddiant wedi gostwng yn sylweddol.

Mae gwaharddiadau cyfnod penodol wedi gostwng ers yr uno, wrth ddod i adnabod disgyblion yn well ac wrth werthuso ac adolygu prosesau cymorth.  Pan gânt eu holi, mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn teimlo’n ddiogel a’u bod yn cael cefnogaeth yn yr ysgol, ac o’r farn bod gan yr ysgol ddealltwriaeth glir o anghenion unigolion.

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae arfer wedi’i rhannu mewn fforymau amrywiol, gan gynnwys:

  • Cyflwyniadau yn Fforwm Pob Oed Cymru Gyfan
  • Trafodaethau ag aelodau grŵp y teulu o ysgolion
  • Cynnal ymweliadau gan ysgolion o bob cwr o Gymru 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol:

Mae Ysgol Gynradd Gymunedol Westwood wedi’i lleoli ym Mwcle yn Sir y Fflint.  Mae’n darparu addysg i 232 o ddisgyblion rhwng tair ac 11 oed, gan gynnwys 27 disgybl sy’n mynychu’r dosbarth meithrin yn rhan-amser.  Trefnir disgyblion yn 10 dosbarth.  Arolygwyd yr ysgol ddiwethaf yn 2012.  Penodwyd y pennaeth yn Ionawr 2010.

Y cyfartaledd tair blynedd ar gyfer disgyblion sy’n gymwys ar gyfer prydau ysgol am ddim yw tua 32%.  Mae’r ffigur hwn ymhell uwchlaw cyfartaledd Cymru, sef 19%.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol, ac nid oes unrhyw ddisgyblion yn siarad Cymraeg mamiaith. 

Mae’r ysgol yn nodi bod gan oddeutu 42% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol ac mae gan ychydig bach iawn o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn cael gofal gan yr awdurdod lleol.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol:

Arweiniodd profiad dysgu hanesyddol a chwilfrydedd y disgyblion i arwyr lleol y Rhyfeloedd Byd at ymchwil fanylach i filwr lleol penodol.  Roedd y gwaith ymchwil i’r milwr uchel ei glod hwn wedi arwain y disgyblion at y gymdeithas hanesyddol leol, gan gynnwys aelodau’r cyngor tref a chymuned a chysylltiadau â’r teulu estynedig o’i gwmpas.  Pan ofynnwyd i’r disgyblion sut y gallent gyflwyno’u canfyddiadau, awgrymodd y plant ddrama.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd:

Nid oedd y cynllunio tymor canolig cychwynnol ar gyfer y pwnc penodol hwn ar y Rhyfeloedd Byd wedi bwriadu archwilio pobl benodol a wnaeth gymryd rhan yn y rhyfeloedd.  Yn dilyn ymweliad â’r gofeb ryfel leol, sylwodd disgyblion fod gan rai milwyr lythrennau ar ôl eu henw.  Tynnodd hyn sylw at Fred Birks VC, MM, gan ysgogi amrywiaeth o feddyliau a syniadau i archwilio’r milwr penodol hwn yn fanylach yn ôl yn yr ysgol, gyda chymorth y gymdeithas hanes leol.  O ganlyniad, newidiodd athrawon eu trywydd bwriadedig ar gyfer y cynlluniau tymor canolig, gan fod disgyblion wedi dylanwadu ar gyfeiriad newydd.  Arweiniodd hyn at astudiaeth eang a chynhwysfawr o fywyd y milwr, gyda’r holl ddisgyblion yn cymryd rhan yn y prosiect yn y pen draw a chynhyrchu eu drama eu hunain yn seiliedig ar ei brofiadau bywyd.

Nododd disgyblion bod angen adfer y gofeb i Fred Birks, gan fod aelod o’r teulu wedi amlygu’r ffaith bod ei gyflwr yn dirywio.  Ysgrifennodd y disgyblion lythyron i’r cyngor tref lleol i godi ymwybyddiaeth ac annog ymateb buan gan y gymuned i helpu i’w hadfer.  O hynny, daeth y syniad am ddrama trwy drafodaeth â disgyblion.

Perfformiwyd y ddrama yn yr eglwys leol, ac roedd Cymdeithas Hanesyddol Bwcle yn bresennol.  Roedd y wasg leol eisiau rhoi sylw i’r stori, yn enwedig gan fod gor nith Fred Birks wedi teithio o’r Alban i wylio’r disgyblion yn perfformio ac yn anrhydeddu ei pherthynas.

Yn dilyn y ddrama, penderfynodd y disgyblion lobïo Maer a Chynghorwyr y Dref i godi ymwybyddiaeth bellach a neilltuo cyllid i adfer y gofeb leol.  Fe wnaeth momentwm y brwdfrydedd a’r angerdd i ddathlu’r eicon cymunedol hwn barhau i dyfu ac, o ganlyniad, cysylltodd y gymdeithas hanes â’r disgyblion eto er mwyn addasu’r perfformiad fel ei fod yn addas i gynulleidfa ehangach.  Wrth reswm, roedd yn ofynnol i’r staff addysgu archwilio ffyrdd creadigol o ddatblygu’r prosiect hwn a pharhau i ymdrin â’r cwricwlwm ac olrhain cynnydd disgyblion yn y cwricwlwm.

Yn y pen draw, arweiniodd hyn at fwy o ymwybyddiaeth o’r prosiect ar draws y gymuned ehangach gan hyd yn oed ddenu diddordeb cenedlaethol a byd-eang, gan gynnwys sylw ar y teledu a’r radio, cynrychiolwyr San Steffan, Uchel Gomisiwn Awstralia, a hyd yn oed cyswllt yn ddiweddarach ag Ysgol Mahana yn Seland Newydd.

Pa effaith mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Nid yn unig y gwnaeth y prosiect esblygol hwn hyrwyddo stori arwr y Rhyfel Byd, fe wnaeth ddyrchafu statws yr ysgol yn ei chymuned.  Oherwydd llwyddiant cynyddol y ddrama, cafodd disgyblion ymdeimlad enfawr o lwyddiant personol o wybod bod eu syniadau a’u hawgrymiadau wedi cyfrannu at y newidiadau mewn cynllunio a thestun eu hastudiaethau.  Cafodd effaith eu llais sgil-effeithiau pellgyrhaeddol y tu hwnt i’r ystafell ddosbarth.  Fe wnaeth y broses gyfan ddatblygu ac ehangu amrywiaeth o fedrau allweddol yn y fframwaith llythrennedd, fel datblygu sgriptiau drama ar gyfer cynulleidfaoedd amrywiol, adroddiadau hanesyddol, ymchwil ac ailadrodd.  Roedd perfformio drama mor ddylanwadol, personol a sensitif gerbron cynulleidfa fawr wedi cynyddu hyder a disgwyliadau disgyblion.  Roedd lefel yr ymgysylltiad gan ddisgyblion yn sylweddol.

O ganlyniad, mae’r prosiect hwn wedi bod yn ysgogiad ar gyfer prosiectau yn y dyfodol yn amgylchedd yr ysgol ac mae wedi cynnwys cylch cymunedol ehangach ac ymestyn y ddarpariaeth.  Yn nes ymlaen, dyfarnwyd grant celfyddydau creadigol Cymru i’r ysgol er mwyn cefnogi prosiectau yn y dyfodol a sicrhau bod modd adeiladu ar gynyrchiadau hyblyg, wedi’u hysgogi gan y disgyblion.

Yn y Cyfnod Sylfaen, caiff disgyblion gyflwyniad i gysyniad a manteision llais y disgybl drwy eu cyfraniadau agored at gynllunio gan athrawon drwy bynciau.  Gall disgyblion ddefnyddio llyfrau gwaith annibynnol i gofnodi ac archwilio amrywiaeth o ddulliau gan ddilyn ysgogiad.  Mae cysondeb ar draws yr ysgol yn rhoi’r grym i athrawon fabwysiadu ymagwedd hyblyg ac agored at gynllunio sy’n hybu chwilfrydedd dysgwyr.

Sut rydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd y cynhyrchiad llwyddiannus ar fywyd arwr lleol y Rhyfel Byd ar draws y gymuned a’r sir, gan ddenu amrywiaeth o westeion dylanwadol.  Yn ogystal ag ymddangos yn y wasg leol, darlledwyd yr hanes gan newyddion y BBC ac ITV, a bu cyflwynwyr yn cyfweld â disgyblion, staff a gwesteion eraill.  Fe wnaeth y cyfweliadau hyn ddal proses gyfan y cynhyrchiad, o’r dechrau i’r diwedd, yn ogystal â chydnabod arwyddocâd a chyflawniadau’r ysgol gyfan.

Mae lleoliadau cynradd eraill yn ymweld â Westwood i arsylwi sut i gychwyn a galluogi ymagwedd hyblyg at gynllunio ar draws yr ysgol.  Caiff yr arfer dda ei rhannu trwy gydweithredu â sefydliadau eraill fel y gymdeithas hanes leol a Theatr Cymru i gyfoethogi profiadau’r disgyblion.

Gofynnwyd i aelodau staff yn y cyfnod sylfaen ddangos eu dulliau o hybu llais y disgybl yn eu gwersi a rhannu eu heffaith ar safonau ac ar ddeilliannau disgyblion.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Coed Efa yng Nghwmbrân yn awdurdod lleol Torfaen.  Er mis Medi 2016, mae’r ysgol ac Ysgol Gynradd Gymunedol Heol Blenheim wedi ffurfio Ffederasiwn Ysgol Gynradd Gymunedol Heol Blenheim ac Ysgol Gynradd Coed Efa.  Mae’r ddwy ysgol yn rhannu’r un pennaeth gweithredol a chorff llywodraethol.  

Mae 488 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 79 o ddisgyblion meithrin sy’n mynychu’r ysgol yn rhan-amser.  Mae 16 o ddosbarthiadau, gan gynnwys tri dosbarth oedran cymysg ac un dosbarth ar gyfer disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol.

Mae tua 20% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, sy’n debyg i gyfartaledd Cymru.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 12% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn yn is na chyfartaledd Cymru.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig ac ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd er 2009.  Daeth yn bennaeth gweithredol y ddwy ysgol yn y ffederasiwn ym mis Medi 2016.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol yn amgylchedd gofalgar lle mae staff yn annog disgyblion i ddatblygu gwerthoedd personol cryf, fel goddefgarwch, tegwch a pharch.  Mae lles pob un o’r disgyblion yn ganolog i ethos yr ysgol, ac mae hyn yn sicrhau bod yr ysgol yn gymuned hapus lle gall disgyblion ffynnu a dysgu’n dda.

Nodwedd ragorol o’r ysgol yw’r ystod eang o gyfrifoldebau y mae disgyblion yn ymgymryd â nhw a’r effaith gadarnhaol iawn a gaiff y rhain ar safonau ymddygiad, ansawdd y ddarpariaeth, a lles a dysgu disgyblion. 

Mae’r ysgol yn darparu cyfleoedd helaeth i ddisgyblion wella eu medrau arwain trwy gymryd rhan mewn ystod eang o grwpiau llais y disgybl.  Mae athrawon yn sicrhau bod disgyblion o bob oedran a gallu yn cael cyfle i gymryd rhan yn y grwpiau hyn.

Mae’r grwpiau cyfranogiad disgyblion i gyd yn cyfrannu’n effeithiol at wella addysgu a dysgu trwy ysgrifennu polisïau a monitro ar ffurf teithiau dysgu, arsylwi gwersi a chraffu ar lyfrau.  Mae mentrau eraill yn cynnwys llais y disgybl sy’n gysylltiedig â chynllunio a disgyblion yn llunio’r meini prawf llwyddiant mewn gwersi. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae disgyblion o bob oedran a gallu yn perthyn i’r ystod eang o grwpiau arwain disgyblion.  Mae’r rhain yn cynnwys: y Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion, y Pwyllgor Eco, y Tîm Ymchwil Weithredu, y Tîm Golygyddol, y Criw Cymraeg, Arweinwyr Digidol a’r Cyngor Ysgol.  Mae Pwyllgor Ellitee yn cynnwys cynrychiolydd o bob grŵp cyfranogiad disgyblion.  Mae’r disgyblion hyn yn gyfrifol am adrodd yn ôl i’r uwch dîm arweinyddiaeth a llywodraethwyr am ganlyniadau’r monitro a wnaed yn eu meysydd allweddol. Mae’r lefel hon o berchnogaeth yn rhoi’r statws i bob grŵp ysgogi newid.

Mae’r Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion yn gweithio’n hynod effeithiol ochr yn ochr â staff a llywodraethwyr i arsylwi gwersi, craffu ar lyfrau a mynd ar deithiau dysgu i roi adborth i ddisgyblion ac athrawon er mwyn gwella ansawdd yr addysgu a’r dysgu.  Mae cynrychiolwyr o’r grwpiau disgyblion yn y ddwy ysgol yn y ffederasiwn yn cyfarfod yn rheolaidd i drafod eu canfyddiadau.  Mae eu canfyddiadau’n effeithio’n uniongyrchol ar broses hunanarfarnu’r ysgol.

Mae Tîm Ymchwil Weithredu’r disgyblion yn gweithredu fel y llais ar gyfer pob disgybl ar draws yr ysgol.  Mae’r tîm yn gyfrifol am wrando ar farn eu cyfoedion sy’n gysylltiedig ag elfen benodol o gynllun gwella’r ysgol neu drywydd ymholi penodol sydd wedi deillio o ymchwil weithredu neu o holiadur ysgol gyfan y disgyblion.

Mae athrawon yn rhoi cyfleoedd da i ddisgyblion gael dweud eu dweud ynglŷn â beth maent yn ei ddysgu, a sut.  Er enghraifft, maent yn cynnwys disgyblion mewn cynllunio tasgau a gweithgareddau ar gyfer gwaith testun.  Mae hyn yn cymell ac yn ennyn diddordeb dysgwyr yn eu testun a’u taith ddysgu.  Mae bron pob un o’r staff yn cynnwys disgyblion mewn llunio meini prawf llwyddiant ar gyfer gweithgareddau.  Mae hyn yn helpu disgyblion i arfarnu’r hyn y maent yn ei wneud yn dda a’r hyn y mae angen iddynt ei wella.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae disgyblion yn cyfrannu’n effeithiol at brosesau hunanarfarnu’r ffederasiwn.  O ganlyniad, caiff disgyblion effaith gadarnhaol ar safonau, ymddygiad, ansawdd y ddarpariaeth a lles disgyblion a’u hagweddau at ddysgu.

O ganlyniad i’r rolau arwain hyn, mae nifer sylweddol o ddisgyblion yn datblygu medrau arwain a medrau bywyd hynod effeithiol.  Maent yn falch o’r effaith gref a gaiff eu gwaith ar gymuned yr ysgol gyfan.

Mae llais y disgybl sy’n gysylltiedig â chynllunio yn sicrhau bod bron pob un o’r disgyblion wedi eu cymell yn dda iawn ac yn ymgysylltu’n hynod effeithiol â’u dysgu.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn cyfranogi’n weithredol mewn gwersi, sy’n galluogi iddynt fyfyrio a deall yr hyn y mae angen iddynt ei wneud i wella’n barhaus.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Ceir cryn dipyn o gydweithio rhwng ysgolion o fewn y clwstwr, y grŵp gwella ysgolion ac ar draws y consortia.  Rhannwyd hyn ar ffurf Ysgolion Rhwydwaith Arweiniol a thrwy nifer o bartneriaethau pwrpasol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Coed Efa yng Nghwmbrân yn awdurdod lleol Torfaen.  Er mis Medi 2016, mae’r ysgol ac Ysgol Gynradd Gymunedol Heol Blenheim wedi ffurfio Ffederasiwn Ysgol Gynradd Gymunedol Heol Blenheim ac Ysgol Gynradd Coed Efa.  Mae’r ddwy ysgol yn rhannu’r un pennaeth gweithredol a chorff llywodraethol. 

Mae 488 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 79 o ddisgyblion meithrin sy’n mynychu’r ysgol yn rhan-amser.  Mae 16 o ddosbarthiadau, gan gynnwys tri dosbarth oedran cymysg ac un dosbarth ar gyfer disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol.

Mae tua 20% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, sy’n debyg i gyfartaledd Cymru.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 12% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn yn is na chyfartaledd Cymru.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig ac ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd er 2009.  Daeth yn bennaeth gweithredol y ddwy ysgol yn y ffederasiwn ym mis Medi 2016.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol yn amgylchedd gofalgar lle mae staff yn annog disgyblion i ddatblygu gwerthoedd personol cryf, fel goddefgarwch, tegwch a pharch.  Mae lles pob un o’r disgyblion yn ganolog i ethos yr ysgol, ac mae hyn yn sicrhau bod yr ysgol yn gymuned hapus lle gall disgyblion ffynnu a dysgu’n dda.

Er mwyn datblygu hyder, annibyniaeth a gwydnwch disgyblion ymhellach, i oresgyn heriau yn eu dysgu a meithrin diwylliant o ymholi a darganfod, dyfeisiodd yr ysgol nifer o strategaethau sy’n gysylltiedig â Meddylfryd Twf ac agweddau dysgwyr at ddysgu.  Ymchwiliwyd i strategaethau ar sail y canfyddiadau a’r ymchwil a gynhaliwyd gan aelodau staff a oedd yn rhan o brosiect Cylchoedd Ymchwil Weithredu (ARC) Prifysgol De Cymru.

Roedd strategaethau yn cynnwys creu, datblygu a gweithredu cymeriadau metawybyddiaeth sy’n unigryw i’r ffederasiwn, strategaeth ‘Pwll Dysgu’ James Nottingham a defnyddio Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion yr ysgol i fonitro agweddau disgyblion at ddysgu trwy’r rhaglen ditectifs dysgu.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Datblygodd disgyblion a staff chwech o gymeriadau metawybyddiaeth a storïau perthnasol, er enghraifft, ‘Self-believing Sam’.  Cyflwynir pob cymeriad bob hanner tymor trwy wasanaeth ysgol gyfan.  Yma, caiff y stori ei rhannu a chaiff y disgyblion gyfle i fyfyrio ar sut maent yn mynd i ddefnyddio nodweddion dysgu’r cymeriadau yn eu gwersi.  Atgyfnerthir y negeseuon allweddol yn y dosbarth, lle caiff disgyblion eu gwobrwyo am eu hagweddau cadarnhaol at ddysgu trwy dystysgrifau unigryw, dathliadau trwy gyfryngau cymdeithasol a gwobrau eraill.

Mae’r Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion yn cynnal arsylwadau gwersi sy’n canolbwyntio ar ymddygiadau dysgu dysgwyr a’u hagweddau at ddysgu.  Yma, maent yn rhoi adborth i ddisgyblion a staff, gan gynnwys ffyrdd ymlaen, sy’n effeithio ar addysgu a dysgu.  Mae’r Tîm Arweinyddiaeth Disgyblion hefyd yn rhoi adborth i’r Uwch Dîm Arweinyddiaeth (UDA) a’r corff llywodraethol sy’n bwydo’n uniongyrchol i broses hunanarfarnu’r ysgol.

Defnyddir y Pwll Dysgu hefyd fel offeryn i hyrwyddo her, ymholi a darganfod yn yr ystafell ddosbarth.  Yn y cyfnod sylfaen, mae dysgwyr yn defnyddio adnodd ffisegol i ddatblygu gwydnwch a phenderfyniad disgyblion tuag at heriau.  Yng nghyfnod allweddol 2, adeiladir ar y strategaeth i hyrwyddo arfer fyfyriol lle mae disgyblion yn dysgu’n barhaus oddi wrth eu camgymeriadau trwy ymholi a darganfod. 

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae lles disgyblion a’u hagweddau at ddysgu yn gryf iawn.  Mae bron pob un o’r disgyblion yn ymddwyn mewn modd eithriadol o dda mewn gwersi ac amser egwyl.

Mae bron pob un o’r disgyblion wedi eu cymell yn dda iawn ac yn ymgysylltu’n hynod effeithiol â’u dysgu.  Maent yn datblygu medrau dysgu’n annibynnol yn dda yn y cyfnod sylfaen ac yn defnyddio’r rhain yn bwrpasol wrth iddynt symud ymlaen trwy’r ysgol.  Maent yn cydweithio’n dda mewn parau a grwpiau bach, ac o ganlyniad, mae eu hyder wrth siarad â phobl eraill yn datblygu’n dda iawn.  Mae’r rhyngweithio a’r cydweithio cadarnhaol ymhlith disgyblion yn gryfder yn yr ysgol.

Mae bron pob un o’r disgyblion yn ddysgwyr gwydn.  Maent yn hyderus i fentro ac yn ymgymryd â heriau newydd, ac maent yn deall eu bod yn aml yn dysgu o wneud camgymeriadau.  Ar draws yr ysgol, mae disgyblion yn defnyddio ystod dda o strategaethau i’w helpu pan fyddant yn wynebu heriau yn eu gwaith.  Mae hyn yn eu galluogi i ymgymryd â gweithgareddau dysgu newydd yn hyderus.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Ceir cryn dipyn o gydweithio rhwng ysgolion o fewn y clwstwr, y grŵp gwella ysgolion ac ar draws y consortia.  Rhannwyd hyn ar ffurf y rhaglen Ysgolion Rhwydwaith Arweiniol (LNS), trwy Brifysgol De Cymru, partneriaeth ARC a thrwy nifer o bartneriaethau pwrpasol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Wirfoddol a Reolir Esgob Morgan wedi’i lleoli yn ninas gadeiriol Llanelwy yn Sir Ddinbych.  Mae 107 o ddisgyblion rhwng 7 ac 11 oed yn mynychu’r ysgol ar hyn o bryd, sy’n cael eu haddysgu mewn pedwar dosbarth un oedran. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Esgob Morgan wedi datblygu dull sy’n canolbwyntio’n gyfan gwbl ar y disgybl ar gyfer popeth y mae’n ei wneud, sydd wedi tyfu o’r dull sy’n canolbwyntio ar y disgybl y mae’r ysgol yn ei ddefnyddio ar gyfer anghenion dysgu ychwanegol.  Roedd yr ysgol yn awyddus i sicrhau bod anghenion addysgol arbennig a chynhwysiant yn cael eu dwyn ynghyd o dan un ymbarél, o dan gyfarwyddyd y Cydlynydd Anghenion Dysgu Ychwanegol a Chynhwysiant (CydADY) wrth i’r ysgol gydnabod y cysylltiadau cryf rhwng anawsterau dysgu ac ymddygiad.  Gan fod ymyriadau i gynorthwyo disgyblion yn esblygu a newid yn barhaus, roedd yn hanfodol fod cynnydd disgyblion yn cael ei olrhain yn fanwl i sicrhau bod yr ysgol yn gallu dangos yr effaith yr oedd ymyriadau’n ei chael ar y disgyblion.  Hefyd, roedd yn bwysig i’r ysgol gynnwys y tîm cyfan mewn cynllunio, datblygu a myfyrio ar yr ymyriadau a gyflwynir.  Mae’r dull hwn yn sicrhau bod pob un o’r staff yn cael eu grymuso i gynorthwyo disgyblion sydd ag anghenion dysgu ychwanegol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Bob mis Medi, mae staff addysgu a staff cymorth yn gweithio trwy dri llwybr i nodi disgyblion sydd angen cymorth ychwanegol; profion safonedig, eu gwybodaeth eu hunain am eu dosbarthiadau ac unrhyw ymglymiad gan asiantaethau allanol.  Wedyn, maent yn cyfarfod â’r CydADY ac yn bwydo’r wybodaeth hon i mewn i’r fframiau cynllunio ymyrraeth y mae’r ysgol yn eu defnyddio.  Mae hyn yn cynnwys cofnodi meincnod cyrhaeddiad presennol a allai fod yn gysylltiedig ag anawsterau dysgu, ac anawsterau ymddygiadol, cymdeithasol neu gyfathrebu.

Yn dilyn hyn, mae’r Cynorthwywyr Cymorth Dysgu yn gweithio trwy becyn ymyrraeth cytûn gyda’r disgyblion ac yn asesu eu cynnydd yn ffurfiannol yn rheolaidd, gan adrodd yn ôl i’r CydADY.  Deirgwaith trwy gydol y flwyddyn, caiff y fframiau cynllunio ymyrraeth eu hadolygu mewn cyfarfod triongli.  Cynhelir y cyfarfod hwn rhwng yr athro dosbarth, y Cynorthwyydd Cymorth Dysgu a’r CydADY.  Mae hyn yn golygu y gellir trafod cynnydd yn fanwl, cofnodi sgorau newydd ac ychwanegu disgyblion at raglenni ymyrraeth sy’n seiliedig ar y cynnydd a wneir, neu dynnu disgyblion oddi arnynt.  Hefyd, mae’r cyfarfodydd triongli yn darparu llwyfan i wneud cyfeiriadau at asiantaethau allanol neu am geisiadau am gymorth gan yr awdurdod lleol.

I rymuso pob un o’r staff, mae Cynorthwywyr Cymorth Dysgu yn cofnodi nodiadau am gynnydd disgyblion ac ar eu cynllunio.  Wedyn, bydd y CydADY yn sicrhau ansawdd hyn fel rhan o’r broses rheoli perfformiad yn yr ysgol.  Mae hyn wedi datblygu gallu pob un o’r staff yn yr ysgol i drin data a nodi tueddiadau a phatrymau.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r dull hwn i gynorthwyo disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol wedi arwain at gynnydd mewn safonau.  Yn 2017/18, cyflawnodd pob un o’r disgyblion eu dangosydd pwnc craidd ar ddiwedd cyfnod allweddol.  Yn ystod blwyddyn ysgol olaf y disgyblion sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, gwnaeth 87% ohonynt gynnydd mewn sillafu, 78% mewn darllen a 76% mewn mathemateg.  Mae hyn yn cadarnhau bod y dull tîm cyfan a ddefnyddir i gynorthwyo disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn effeithiol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’r gwaith hwn trwy gyfryngau amrywiol.  Maent wedi cyflwyno’r gwaith yn rheolaidd mewn cyfarfodydd cydlynwyr anghenion addysgol arbennig awdurdodau lleol, maent wedi cynorthwyo ysgolion yn unigol i efelychu’r dull ac wedi cyfrannu at ddigwyddiadau dysgu cyflym i rannu arfer ag ysgolion eraill.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol ddydd gydaddysgol, annibynnol ag iddi ethos Catholig yw Coleg Sant Ioan, sy’n addysgu disgyblion rhwng 3 ac 18 oed.

Mae 540 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd, y mae 57 ohonynt yn y dosbarth meithrin a’r babanod, 117 yn yr adran iau, 281 yn yr adran uwchradd, ac 85 yn y chweched dosbarth.  Er bod mwyafrif y disgyblion yn dod o Dde Cymru, mae’r ysgol yn addysgu disgyblion o rannau eraill o Ewrop, UDA, y Dwyrain Canol a’r Dwyrain Pell.

Mae gan ryw 13% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig.  Mae’r ysgol yn annetholus, ac yn gyffredinol, mae disgyblion ym Mlwyddyn 6 yn sicr o gael eu derbyn i’r ysgol uwchradd.  Prif nod yr ysgol yw “sicrhau bod disgyblion yn datblygu eu llawn botensial ym mhob maes o fywyd ysgol.  Yn benodol, mae’r ysgol yn annog plant i ddatblygu agwedd garedig a pharchus tuag at bobl eraill.” 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Yn y gorffennol, roedd yr ysgol yn defnyddio’r un system olrhain ar gyfer yr holl ystodau oedran.  Wrth werthuso’i heffeithiolrwydd a dadansoddi adborth gan rieni, penderfynodd yr uwch dîm arweinyddiaeth fireinio’r system, gan ei phersonoli ar gyfer gwahanol adrannau o’r ysgol, a’i gwneud yn fwy priodol i oedran.  Prif nodau’r system wedi’i mireinio oedd:

  • Cynorthwyo disgyblion, a darparu ymyrraeth lle bo angen
  • Herio disgyblion i gyflawni o’u gorau
  • Annog dysgu annibynnol a hunanfyfyrio
  • Darparu mwy o gyfleoedd i rieni a disgyblion fonitro cynnydd academaidd trwy gydol y flwyddyn

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn yr ysgol iau, defnyddir lefelau’r Cwricwlwm Cenedlaethol ac ystod o asesiadau safonedig i olrhain disgyblion yn fanwl.  Bydd cydlynwyr pwnc, athrawon a thiwtoriaid dosbarth yn craffu ar wybodaeth olrhain yn drylwyr, fel bod cymorth addysgu yn yr ystafell ddosbarth ac ymyrraeth un i un yn cael eu teilwra yn unol â’r disgybl unigol.  Gosodir targedau bob tymor gyda disgyblion yn eu gwersi Saesneg, mathemateg, gwyddoniaeth a dosbarth.  Caiff y targedau hyn eu monitro’n agos gan bob un o’r athrawon pwnc i sicrhau bod pob disgybl yn gwneud cynnydd.  

Yn yr ysgol uwchradd a’r chweched dosbarth, rhoddir gradd darged i bob disgybl ar gyfer pob pwnc y mae’n ei astudio.  Y radd hon yw’r isafswm y disgwylir i’r disgybl ei chyflawni erbyn diwedd y cyfnod allweddol y mae’n astudio ynddo.  Mae graddau targed yng nghyfnod allweddol 3 wedi’u seilio ar system rifiadol sy’n unigryw i Goleg Sant Ioan.  I ddisgyblion ym Mlwyddyn 9 i  Flwyddyn 13, llythyren yw’r radd darged ar gyfer pob pwnc (A*- G).

Mae’r graddau targed a roddir i ddisgyblion wedi’u seilio ar ystod o ddata ar gyrhaeddiad blaenorol (fel arfer rhagfynegiadau Profion Gallu Gwybyddol neu System Wybodaeth Safon Uwch, gyda her), yn ogystal â barn broffesiynol athrawon.  Rhoddir copi o’u graddau targed i bob un o’r disgyblion ar ddechrau pob blwyddyn academaidd, sy’n cael ei ludo yng nghefn eu dyddiaduron gwaith cartref, er hwylustod.

Ar ddiwedd pob tymor, rhoddir gradd adolygu i bob disgybl ar gyfer pob pwnc, ar sail eu gwaith trwy gydol y tymor hwnnw.  Wedyn, bydd y disgyblion yn cael taflen (sy’n cael ei phostio gartref ar ôl hynny) yn arddangos eu graddau adolygu, sydd ar ffurf codau lliw, fel a ganlyn:

  • Glas = uwchlaw’r targed
  • Gwyrdd = yn bodloni’r targed
  • Ambr = islaw’r targed
  • Coch = yn sylweddol islaw’r targed

Mae’r ysgol yn mynd ati’n fwriadol i ddileu’r llythrennau neu’r rhifau oddi ar gopïau’r disgyblion o’r daflen i atal disgyblion rhag dadansoddi neu gymharu graddau ei gilydd.

Wedi iddynt gael eu graddau adolygu, bydd disgyblion yn treulio gwers gyda’u tiwtor dosbarth yn trafod a llunio targedau SMART ar gyfer gwella trwy gydol y tymor nesaf.  Mae hyn yn galluogi disgyblion i gymryd perchnogaeth am eu dysgu a’u cynnydd.

Caiff disgyblion a allai fod yn cael trafferth yn academaidd eu hamlygu a’u cyfweld yn unigol gan eu tiwtor dosbarth, eu pennaeth blwyddyn neu’r pennaeth cynorthwyol (academaidd).  Wedyn, mae’r ysgol yn cynnig cymorth ac ymyrraeth, gan gynnwys defnyddio disgyblion hŷn fel arweinwyr dysgu.  Anfonir cerdyn post gartref at ddisgyblion sy’n gweithio’n galed yn gyson a hyd eithaf eu gallu, er mwyn eu llongyfarch.  Gan mai newid ym mhroffil academaidd disgybl yn aml yw’r arwydd cyntaf o bryder bugeiliol, mae’r system hefyd yn cefnogi a llywio’r gwasanaeth bugeiliol rhagorol a ddarperir gan yr ysgol eisoes.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Yn yr ysgol iau, mae bron pob un o ddisgyblion Blwyddyn 6 yn cyflawni’r dangosydd pwnc craidd yn gyson, gyda 100% yn cyrraedd Lefel 4 eleni.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion y nodwyd bod ganddynt anghenion dysgu ychwanegol yn cyflawni Lefel 4.  Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn gwneud y cynnydd disgwyliedig neu’n uwch mewn asesiadau Saesneg a mathemateg, ac mae pob grŵp blwyddyn yn gwneud dros 12 mis o gynnydd mewn medrau darllen.

Yn yr ysgol uwchradd, mae bron pob un o’r disgyblion yn gwneud cynnydd uwchlaw’r disgwyl.  Gellir gweld dilyniant clir trwy gydol y flwyddyn wrth i ddisgyblion symud o un lliw i’r nesaf gyda gwaith caled a chymorth gan yr ysgol.  Mae dadansoddiad gwerth ychwanegol ar gyfer TGAU a Safon Uwch yn dangos bod llawer o ddisgyblion yn cyflawni gradd yn uwch ar gyfartaledd na’r radd a ragwelwyd ar eu cyfer yn y Profion Gallu Gwybyddol neu’r System Wybodaeth Safon Uwch.

Ar draws yr ysgol, mae disgyblion yn fwy hyderus yn dadansoddi eu perfformiad eu hunain ac yn creu targedau ystyrlon ar gyfer gwella.  Mae hyn wedi codi safonau ac yn atal disgyblion rhag gorffwys ar eu rhwyfau.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Dolbadarn ym mhentref Llanberis yn awdurdod lleol Gwynedd.  Cymraeg yw prif gyfrwng a bywyd yr ysgol, ac fe gyflwynir Saesneg fel pwnc yng nghyfnod allweddol 2.  Mae 177 disgybl rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr, yn cynnwys 14 oed meithrin, rhan-amser. 

Mae cyfran gyfartalog y disgyblion sy’n gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim dros y tair blynedd ddiwethaf tua 8%.  Mae hyn  yn sylweddol is na’r canran cenedlaethol, sy’n 18%.  Tua 56% o’r disgyblion sydd yn siarad Cymraeg gartref.  Mae’r ysgol wedi adnabod tua 31% o’i disgyblion fel rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn yn sylweddol uwch na’r canran cenedlaethol, sy’n 21%.  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae Uned Anhwylderau Iaith, sy’n rhan o ddarpariaeth awdurdod addysg Gwynedd, wedi’i lleoli yn yr ysgol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Ers blynyddoedd bellach mae llais y plentyn yn ganolog i bob agwedd o fywyd yr ysgol.  Mae hyn yn rhan o’r weledigaeth, gyda’r disgyblion, y holl staff addysgu a’r llywodraethwyr yn ymrwymo iddi er mwyn sicrhau’r llwyddiant.  Nod yr ysgol yw bod gan bob disgybl berchnogaeth dros yr hyn y maent am ei ddysgu yn ogystal â mynegi barn am weithgareddau tu hwnt i’r cwricwlwm, fel  gweithgareddau allgyrsiol sy’n cefnogi a chyfoethogi bywyd ysgol a datblygu’r plentyn yn gyflawn.

Yn ogystal, mae grwpiau eco a chyngor ysgol weithgar ble mae disgyblion yn gyfrifol am greu cynllun gweithredu eu hunain.  Maent yn arwain eu cyfeiriad eu hunain, gan drefnu cyfarfodydd a llunio eu hagenda, gan gadw cofnodion defnyddiol ym mhob cyfarfod.  Adroddant yn ôl i rieni, i lywodraethwyr a staff yr ysgol am eu canfyddiadau, a hynny trwy lythyru neu gyfarfod penodol.  Enghraifft dda o’u cyfathrebu yw’r achlysur bu iddynt gynllunio pamffled ar gyfer rhieni i hyrwyddo pwysigrwydd presenoldeb a phrydlondeb.  Maent hefyd wedi cyflwyno gwybodaeth am bwysigrwydd cerdded i’r ysgol a’r elfen o ddiogelwch y plentyn wrth gerdded i’r ysgol.  Yn ddiweddar, bu iddynt benderfynu llunio adroddiad o’r defnydd o’r iaith Gymraeg yn y dosbarthiadau ac a’r buarth, yn ogystal ag arsylwi’r ymddygiad mewn dosbarthiadau.  Trwy gyfuniad o brofiadau addysgol, allgyrsiol, o arwain grwpiau a phwyllgorau penodol, mae llais y disgybl yn cael lle blaenllaw yn Ysgol Dolbadarn. Mae hyn yn arwain yn llwyddiannus at ddatblygu a dyfnhau gwybodaeth, dealltwriaeth a medrau’r disgyblion ar draws yr ysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r weithgaredd

O safbwynt cynllunio a datblygu eu haddysg, mae’r disgyblion yn cael mewnbwn rheolaidd i gynnwys eu themâu o’r dosbarth meithrin ymlaen.  Trwy hyn mae’r ymdeimlad o berchnogaeth am eu haddysg yn cael ei fagu ynddynt reit o’r cychwyn cyntaf.  Dewisant yr hyn yr hoffent ei ddysgu, yn hytrach na bo’r athrawon yn manylu’n ormodol am beth y maent am ei ddysgu.  Trwy ddilyn yr athroniaeth hon, mae tystiolaeth gref iawn fod gan y disgyblion fwy o ddiddordeb, brwdfrydedd a pherchnogaeth dros eu haddysg.

Ymhob dosbarth ceir ‘wal ddysgu’ sydd yn llawn syniadau’r disgyblion.  Mae cynnwys y wal yn amlygu eu meddylfryd a’u dyheadau wrth gynllunio themâu a gwersi.  Yn y cyfnod sylfaen, mae coeden wedi ei harddangos ymhob dosbarth, sy’n amlygu awgrymiadau’r disgyblion o’r hyn maent awydd ei ddysgu ei ddeall neu wybod am themâu penodol.  Fel dilyniant, mae’r disgyblion yn cwblhau gridiau GED (Gwybod / Eisiau gwybod / Wedi Dysgu) er mwyn adnabod eu gwybodaeth flaenorol, yr hyn y maent eisiau ei wybod ac yna, yr hyn maent wedi ei ddysgu.  Yng Nghyfnod Allweddol 2 yn aml iawn dilynir trywydd syniadau’r disgyblion, sydd yn gallu golygu bod cynnwys y dysgu yn hollol wahanol i’r hyn y bwriadwyd ei addysgu yn wreiddiol.  Mae hyn yn dangos parodrwydd yr ysgol i gymryd risgiau synhwyrol er mwyn datblygu cwricwlwm cyffroes i’w disgyblion.

Mae’r disgyblion wedi datblygu eu rôl wrth ystyried ymateb i waith ei gilydd.  Maent erbyn hyn yn llwyr hyderus wrth asesu eu gwaith eu hunain a’u cyfoedion.  Gyda llawer o waith modelu gan staff a chyfoedion yn digwydd yn barhaus, mae’r disgyblion yn ymateb i’r gwaith trwy asesu ar gyfer dysgu gan osod targedau unigol a phennu meini prawf llwyddiant yn annibynnol.  Erbyn hyn, mae’r broses yn rhywbeth hollol naturiol y mae pob disgybl yn ei wneud, gan gyfrannu at ddatblygu eu dealltwriaeth a’u gwybodaeth yn ogystal â’u medrau.

Trefn arall sydd wedi sefydlu o fewn yr ysgol yw hynny o greu proffil un tudalen sy’n fodd defnyddiol o adnabod yr unigolyn ac er mwyn deall beth sydd yn bwysig iddynt.  Rhennir y proffil un tudalen i bob disgybl yn dilyn eu mynediad i’r meithrin.  Maent yn cael eu hadolygu yn flynyddol gan y rhiant a’r plenty.  Maent yn cynnwys cwestiynau fel ‘Beth sydd yn bwysig i mi…?  Hoffi ac edmygu?  Beth sydd yn bwysig i’m helpu? Beth sydd yn bwysig i mi ar gyfer y dyfodol?’  Drwy’r daflen syml hon mae llais y disgybl unwaith rhagor yn cael lle penodol a blaenllaw o fewn eu haddysg.  Mae hyn yn cyfrannu’n werthfawr at ddatblygu eu gwybodaeth, eu dealltwriaeth a’u medrau.

Ers yn ddiweddar, mae’r ysgol wedi bod yn gweithredu dysgeidiaeth meddylfryd o dwf ar draws yr ysgol.  Er bod hyn yn ei ddyddiau cynnar, dilynwyd y ffordd o’i weithredu o ganlyniad i drafodaethau gyda disgyblion hynaf yr ysgol.  Defnyddir sêr a lliwiau arbennig i gynrychioli’r pwerau dysgu a bydd yr athro dosbarth a’r disgyblion yn ymateb i waith ei gilydd  trwy ddefnyddio’r sêr sy’n adlewyrchu’r pŵer dysgu yng ngwaith y disgyblion.  Ffordd syml ond hynod effeithiol o godi hyder disgyblion yn eu haddysg eu hunain.