Arfer effeithiol Archives - Page 36 of 68 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr Ysgol

Mae Ysgol Uwchradd Caerdydd yn ysgol gyfun amrywiol a bywiog wedi’i lleoli yng ngogledd dinas Caerdydd.  Mae 1,613 o ddisgyblion ar y gofrestr, y mae 422 ohonynt yn y chweched dosbarth. Mae tua 6% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sy’n is o lawer na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 16.4%.

Derbynnir amrywiaeth o ddisgyblion i’r ysgol.  Mae mwyafrif y disgyblion yn siarad Saesneg fel iaith gyntaf.  Mae 435 o ddisgyblion yn y categori Saesneg fel iaith ychwanegol a daw tua 36% o ddisgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol.  Mae un y cant o’r disgyblion yn siarad Cymraeg mamiaith.

Tua 18% yw canran y disgyblion ag anghenion addysgol arbennig, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol o 22.9%.  Mae canran y disgyblion â datganiad o anghenion addysgol arbennig (2.4%) fymryn uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 2.2%.  Mae gan yr ysgol ganolfan adnoddau arbenigol sy’n gwasanaethu’r awdurdod lleol, i 15 o ddisgyblion ag anawsterau dysgu penodol.

Ar hyn o bryd, mae’r ysgol yn ysgol arloesi ac mae’n gweithio gyda Llywodraeth Cymru ac ysgolion eraill i fwrw ymlaen â datblygiadau’n ymwneud â diwygio addysg yng Nghymru.

Cynnal a gwella arfer effeithiol

Yn 2015, roedd Ysgol Uwchradd Caerdydd yn ysgol hynod effeithiol ac uchel ei pherfformiad, gyda chynnydd blynyddol mewn deilliannau.  Roedd gan yr ysgol hanes hir o ragoriaeth mewn dysgu ac addysgu, fe’i barnwyd yn rhagorol gan Estyn, roedd yn ysgol categori gwyrdd, nodwyd ei bod yn arwain y sector ac roedd yn gweithio’n rheolaidd gydag ysgolion eraill, gan weithio ar lefelau lleol a chenedlaethol i lywio a datblygu’r system hunanwella.  Fodd bynnag, y cwestiwn ofynnodd yr ysgol i’w hun bryd hynny oedd, ‘Sut gallwn ni fod yn well fyth?’

Mae cred Ysgol Uwchradd Caerdydd fod dysgu yn ganolog i bopeth a wna yn sylfaen i ymagwedd yr ysgol at ddysgu ac addysgu.  I gryfhau’r diwylliant hwn, gwnaed penderfyniad strategol gan yr ysgol yn 2015 i fuddsoddi’n helaeth mewn dysgu ac addysgu.  O ganlyniad, cafodd arweinyddiaeth dysgu ac addysgu ei hymestyn trwy ehangu’r uwch dîm arwain i gynnwys dau bennaeth cynorthwyol sy’n arwain y weledigaeth strategol ar draws yr ysgol, ochr yn ochr â dirprwy bennaeth.  At hynny, sefydlwyd tîm dysgu ac addysgu yn cynnwys arweinwyr canol i arwain a helpu i roi blaenoriaethau strategol ar waith.  Yn sgil rhoi’r fframwaith hwn yn ei le, sefydlwyd gweledigaeth newydd ar gyfer dysgu ac addysgu, gyda’r pwyslais ar:

  • arweinyddiaeth ar bob lefel
  • datblygu a chynnal arfer hynod effeithiol yn yr ystafell ddosbarth
  • dysgu proffesiynol a dyhead i wella ar gyfer pawb

Arweinyddiaeth ar bob lefel

Sefydlodd uwch arweinwyr fod dysgu ac addysgu yn flaenoriaeth allweddol ar gyfer gwella’r ysgol yn barhaus.  Mae dysgu ac addysgu yn flaenoriaeth ganolog yng nghynllun gwella’r ysgol ac mewn cynlluniau gwella adrannol ym mhob blwyddyn academaidd.  Mae’r ysgol yn cydnabod y gall bob amser wella ac adeiladu ar ansawdd profiadau dysgu. 

Cydnabu’r ysgol fod datblygu dysgu ac addysgu yn ystyrlon ac yn barhaus yn bosibl dim ond trwy gydnabod a chynyddu effeithlonrwydd athrawon.  Roedd hyn yn golygu bod angen i’r ysgol, er mwyn iddi wireddu’i gweledigaeth, roi’r grym i athrawon arwain dysgu yn eu hystafelloedd dosbarth a chynnig y cydbwysedd priodol o her a chymorth i wneud i hyn ddigwydd.  Roedd yr ymagwedd hon yn berthnasol ar lefel adran hefyd, lle’r ymddiriedwyd mewn arweinwyr canol i ddatblygu gweledigaeth ar gyfer dysgu ac addysgu sy’n briodol i bob cyd-destun penodol i bwnc. Er enghraifft, rhoddwyd cyfrifoldeb i bob adran am ei ffordd o ymdrin ag adborth.

Wrth wraidd sicrhau ansawdd yr ymagwedd hon at ddysgu ac addysgu y mae athroniaeth bod sicrhau ansawdd yn cael ei wneud gydag ac nid i staff ac adrannau, a’i fod yn broses ddatblygu i feithrin gwelliant pellach.  Mae’r ysgol o’r farn mai’r ymagwedd gydweithredol hon a’i phwyslais ar ymddiriedaeth broffesiynol yw’r elfen hanfodol mewn gweithredu arfer addysgegol effeithiol.  Mae’r model yn taro cydbwysedd hynod effeithiol rhwng cymorth a her sy’n gadarn ac yn gosod dysgu wrth wraidd prosesau sicrhau ansawdd. 

Datblygu a chynnal arfer hynod effeithiol yn yr ystafell ddosbarth

Roedd yr ysgol eisiau sefydlu fframwaith addysgegol clir er mwyn creu iaith gyson i siarad am ddysgu ac addysgu, rhoi strategaethau hygyrch i staff oedd wedi’u llywio gan ymchwil, a sefydlu dysgu proffesiynol fel hawl i’r holl staff.

O ganlyniad, gosododd uwch arweinwyr 5 flaenoriaeth graidd ar gyfer dysgu ac addysgu:

  • model dysgu ac addysgu ysgol gyfan, gan ddefnyddio fframwaith addysgegol penodol
  • cau’r bwlch rhwng potensial a pherfformiad i’r holl ddisgyblion
  • llythrennedd, rhifedd a chymhwysedd digidol
  • adborth
  • llais y dysgwr

Rhoddodd yr ysgol fodel dysgu ac addysgu masnachol ar waith.  Roedd o’r farn bod y model yn mynegi’r pum elfen graidd sy’n ofynnol ar gyfer dysgu ac addysgu hynod effeithiol:

meddwl yn ddyfnach, modelu ymddygiad, effaith, her ac ymgysylltu â dysgu.  Mae’r model hwn yn darparu iaith gyffredin ar gyfer cysyniadoli dysgu ac addysgu, gan ganiatáu am weithredu gan athrawon ac ymagwedd hyblyg ar yr un pryd.

Mae cau’r bwlch rhwng perfformiad a photensial yn athroniaeth sy’n treiddio drwy’r ysgol ac, o ganlyniad, mae diwylliant o uchelgais i bawb.  Fel rhan o’r ymagwedd hon, mae’r ysgol wedi mabwysiadu nifer o strategaethau addysgegol yn seiliedig ar theori addysgol bresennol.  Mae’r strategaethau’n hyrwyddo pwyslais ar ymgysylltu â dysgu a lefelau uchel o her i ymestyn pob dysgwr. 

Mae llythrennedd, rhifedd a chymhwysedd digidol yn fedrau trawsgwricwlaidd hanfodol sy’n cael eu cymhwyso orau, ym marn yr ysgol, mewn cyd-destun a, lle y bo’n briodol, ar lefel berthnasol.  I gefnogi ethos cydweithredol yr ysgol, mae’r tîm dysgu ac addysgu yn cydgynllunio, darparu a myfyrio ar gymhwyso medrau a dilyniant gydag arbenigwyr pwnc.

Mae’r ysgol o’r farn y dylai adborth lywio cynllunio ac arfer effeithiol yr ystafell ddosbarth ar bob lefel a gellir ei roi ar lafar, yn ysgrifenedig neu yn ddigidol.  Mae polisi adborth yr ysgol yn amlinellu pedwar piler adborth hynod effeithiol.

  • mae’n rheolaidd ac yn amserol
  • mae ganddo ffocws ac mae’n benodol
  • gweithredir ar yr adborth
  • rhennir yr arfer

Mae arweinwyr canol yn dwyn perchenogaeth dros eu pwnc ac ymagweddau at adborth sy’n benodol i gyd-destun.  Caiff y rhain eu rhannu gyda phob rhanddeiliaid ac mae eu hansawdd yn cael ei sicrhau yn rheolaidd.  Mae hyn yn arwain at brosesau adborth hynod ymatebol a myfyriol, sy’n cael eu mireinio’n ofalus ac maent yn cyfrannu’n uniongyrchol at ansawdd profiadau dysgu yn yr ystafell ddosbarth.

Mae arweinyddiaeth dysgu yn yr ysgol yn ymgorffori llais y dysgwr a chyfleoedd i ddysgwyr ymgymryd â rôl weithgar mewn llywio profiadau dysgu yn effeithiol.  Mae’r ysgol yn gofyn barn dysgwyr mewn nifer o feysydd, gan gynnwys adolygiadau adrannol, craffu ar waith a phaneli penodol i bwnc.  Hefyd, mae disgyblion yn cael eu cynnwys yn ffurfiol trwy senedd ysgol, gan weithio yn yr ysgol ac ar draws y consortiwm i lywio profiadau addysgegol.

Dysgu Proffesiynol

Mae uwch arweinwyr o’r fan bod lles a datblygiad proffesiynol staff yn ganolog i safonau dysgu ac addysgu eithriadol o uchel yr ysgol.  Mae diwylliant o ddysgu proffesiynol wedi’i wreiddio’n gadarn ar bob lefel ac fe’i hystyrir yn hawl broffesiynol i’r holl staff a chan yr holl staff.  Mae’r ysgol yn cydnabod mai staff yw’r ased mwyaf gwerthfawr ac mae’n mynd ati i gynnig cyfleoedd datblygu rheolaidd, pwrpasol, o ansawdd uchel.  Mae’r ysgol yn ystyried ei hun yn sefydliad dysgu hynod effeithiol.

Mae’r ysgol yn cynnig llwybrau niferus i staff ddatblygu’n broffesiynol:

  • gweledigaeth strategol wedi’i llywio gan ymchwil
  • darpariaeth hyfforddiant mewn swydd strategol, i’r ysgol gyfan, sy’n canolbwyntio’n glir ar flaenoriaethau gwella
  • diwylliant cefnogol o arsylwi gwersi, teithiau dysgu a rhannu arfer dda
  • ymagweddau cydweithredol at agweddau allweddol ar addysgegau dysgu ac addysgu
  • ethos annog a rhaglen annog ysgol gyfan
  • Ymholi Gweithredol ysgol gyfan
  • cyfres o raglenni masnachol i ddatblygu addysgeg ac arweinyddiaeth e.e. rhai ar gyfer athrawon, cynorthwywyr addysgu ac arweinwyr rhagorol

Mae’r ysgol yn cydnabod nad yw arwain dysgu mewn addysgu yn llwyddiannus yn bodoli ar ei ben ei hun.  Mae modd cyflawni’r arweinyddiaeth lwyddiannus dim ond pan fydd yn gweithio mewn cytgord â phob agwedd arall ar waith yr ysgol.   Mae angen alinio lles a chyflawniad, y cwricwlwm, data a dysgu ac addysgu er mwyn sicrhau bod profiadau dysgu yn hynod effeithiol a’u bod yn cyflawni’r pedwar diben.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd George Street wedi’i lleoli yn Waunfelin, ychydig y tu allan i dref Pont-y-pŵl yn sir Tor-faen.  Mae 466 o ddisgyblion ar y gofrestr, rhwng 3 ac 11 oed, gan gynnwys 62 sy’n mynd i’r feithrinfa’n rhan amser.

Mae tri deg y cant o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol (18%).  Mae llawer o ddisgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig ac yn dod o gartrefi lle Saesneg yw’r brif iaith.  Mae tua 13% o ddisgyblion o gefndir sipsiwn a theithwyr.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae ychydig bach iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.

Mae’r ysgol yn nodi bod tua 19% o ddisgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol.  Mae hyn islaw’r cyfartaledd cenedlaethol (21%).

Ar hyn o bryd, mae’r ysgol yn ysgol arloesi ac mae’n gweithio gyda Llywodraeth Cymru ac ysgolion eraill i fwrw ymlaen â datblygiadau’n ymwneud â dysgu proffesiynol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol wedi cydnabod bod angen cymorth unigol wedi’i reoli’n ofalus ar grŵp cymharol fach o ddisgyblion i gynorthwyo â’u pontio i wahanol bwyntiau yn eu haddysg.  Mae staff yn buddsoddi amser ac arbenigedd mewn teilwra trefniadau pontio estynedig i sicrhau bod y disgyblion hyn yn parhau i wneud cynnydd da, er gwaethaf newidiadau anochel yn y ddarpariaeth o un ysgol neu gyfnod i un arall.  Mae rhieni’n chwarae rhan agos yn y broses, o’r cyfarfod cychwynnol lle y cytunir ar y cynllun, i’r cyfarfod adolygu a gynhelir ar ôl i’r pontio ddigwydd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae cynlluniau pontio estynedig yn cael eu defnyddio i gefnogi disgyblion agored i niwed ar draws yr ysgol.  Mae hyn yn cynnwys pontio:

  • o leoliadau cyn-ysgol i Ysgol Gynradd George Street
  • o’r cyfnod sylfaen i gyfnod allweddol 2
  • o gyfnod allweddol 2 i gyfnod allweddol 3
  • o leoliad prif ffrwd i ganolfan adnoddau anghenion arbennig ac i’r gwrthwyneb
  • pontio yng nghanol cyfnod o Ysgol Gynradd George Street i ysgol brif ffrwd arall ac i’r gwrthwyneb
  • o un grŵp blwyddyn i’r nesaf o fewn yr ysgol
  • o un athro neu gynorthwyydd addysgu i un arall yn ystod y flwyddyn

Mae pob proses bontio’n dechrau gyda chyfarfod cychwynnol yn seiliedig ar y dull cynllunio sy’n canolbwyntio ar unigolion, yn cynnwys pawb sy’n gofalu am y disgybl ac yn gweithio gyda’r disgybl.  O fewn pwyntiau pontio yn yr ysgol, mae’r trafodaethau bob amser yn cynnwys rhieni, y cydlynydd anghenion dysgu ychwanegol (ADY), a’r athrawon dosbarth a chynorthwywyr addysgu presennol a’r rhai sydd i ddod.  Lle y bo’n berthnasol, mae’r seicolegydd addysg, y swyddog anhwylderau’r sbectrwm awtistiaeth a’r tîm therapi iaith hefyd yn cymryd rhan, ynghyd â gweithwyr proffesiynol eraill sy’n gweithio gyda’r disgybl.  Yn achos pontio o Ysgol Gynradd George Street i leoliad arall, neu i’r gwrthwyneb, bydd y swyddog Dechrau’n Deg (pontio’r Blynyddoedd Cynnar), yr Arweinydd Pontio (ar gyfer pontio o gyfnod allwedd 2 i gyfnod allweddol 3), cydlynydd ADY y lleoliad newydd a’r athro dosbarth newydd yn bresennol hefyd.  Fel arfer, mae’r disgybl yn dod i’r cyfarfod hefyd, hyd yn oed os yw hynny am gyfnod byr yn unig er mwyn iddynt rannu’u barn neu’u pryderon eu hunain ynghylch y pontio.  Lle nad yw hyn yn briodol, neu lle mae’r disgybl yn dewis peidio â bod yn bresennol, mae staff yn gofyn am ei farn a’i gwestiynau ymlaen llaw er mwyn gallu cynnwys y rhain yn y cynllun sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn.

Yn ystod y cyfarfod cychwynnol, yn dibynnu ar anghenion y disgybl, caiff y wybodaeth ganlynol ei rhannu a’i thrafod:

  • gwybodaeth bersonol berthnasol
  • unrhyw anghenion dysgu ychwanegol
  • rôl a chwmpas cysylltiad asiantaeth allanol
  • data asesu perthnasol
  • cynlluniau disgyblion unigol, fel cynlluniau chwarae, cynlluniau addysg unigol neu gynlluniau ymddygiad unigol estynedig
  • asesiadau risg perthnasol
  • cynlluniau trafod yn gorfforol yn gadarnhaol

Mae pawb sy’n bresennol yn cyfrannu at ysgrifennu ac adolygu’r cynllun sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn, ac mae cyfle i oedolion ofyn cwestiynau a chadarnhau anghenion y disgyblion, ac amlygu cryfderau ac unrhyw ddiffygion yn y ddarpariaeth bresennol.  Yna, cytunir ar y cynllun pontio unigol, sydd fel arfer yn cynnwys y cyfan o’r camau gweithredu dilynol, neu rai ohonynt, yn dibynnu ar anghenion y disgybl:

  • ymchwil gan y disgybl a’i weithiwr allweddol i’r ysgol, dosbarth, athro neu gynorthwyydd addysgu newydd
  • ymweliadau gan y cydlynydd ADY, yr athro newydd neu’r cynorthwyydd addysgu newydd i gyfarfod â’r disgybl yn ei ystafell ddosbarth neu ei leoliad presennol
  • ymweliadau gan y disgybl â’r ystafell ddosbarth neu’r lleoliad newydd gyda rhieni ac aelod staff o’r lleoliad presennol; bydd yr aelod staff yn aros gyda’r disgybl am yr ychydig ymweliadau cyntaf – wrth i hyder y disgybl gynyddu, bydd yr aelod staff yn aros yn y lleoliad ond allan o olwg y disgybl, fel ei fod ar gael os bydd ei angen, ac yn magu annibyniaeth y disgybl
  • ymweliadau annibynnol gan y disgybl â’r lleoliad newydd
  • cynhyrchu llyfryn atgofion ffotograffig o leoliad newydd y disgybl; gall hwn gynnwys amrywiol rannau’r ystafell ddosbarth, yr ystafell gotiau, y toiledau, yr ardal awyr agored, y brif fynedfa, neuadd yr ysgol, aelodau staff allweddol a ffrindiau newydd posibl – mae’r disgybl yn cymryd cymaint o gyfrifoldeb â phosibl am greu’r llyfryn hwn, sy’n cael ei rannu â’r cartref a, lle y bo’n briodol, bydd llyfryn atgofion o’i ysgol bresennol yn cael ei gynhyrchu hefyd i’r disgybl ei gadw gartref

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Erbyn i’r disgybl adael ei ddosbarth neu leoliad presennol, bydd eisoes wedi meithrin perthynas gadarnhaol gyda’i athro a’i gynorthwyydd addysgu newydd.  Bydd yn gwybod yn union pa drefniadau sydd ar waith ar ei gyfer a bydd yn teimlo’n fwy hyderus am y symud.  O ganlyniad, bydd disgyblion yn ymgartrefu’n gyflym yn eu lleoliad newydd heb y tarfu sy’n digwydd yn aml yn sgil dod i arfer â newid. 

Mae staff newydd yn cael cipolwg clir ar ymddygiadau ac anghenion y disgybl unigol.  Mae hyn yn eu cynorthwyo i wybod beth sy’n gweithio’n dda a beth i’w osgoi, ac mae’n sicrhau bod y rhan fwyaf o ddisgyblion yn parhau i wneud cynnydd da yn erbyn targedau unigol.

Mae’r pontio estynedig hefyd yn brofiad buddiol i rieni, sy’n aml yn pryderu am effaith newidiadau ar eu plentyn.  Mae cynnwys rhieni’n llawn yn y broses o’r cychwyn cyntaf yn lleddfu’u pryder ac yn eu cynorthwyo i feithrin perthnasoedd cadarnhaol gyda staff sy’n anghyfarwydd iddynt.  Mae’n eu galluogi i rannu gwybodaeth a phryderon yn uniongyrchol a chael sicrwydd bod dilyniant pwysig mewn darpariaeth yn cael ei gynnal.  Mae’r agwedd gadarnhaol hon yna’n treiddio i’r disgybl.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r cydlynydd ADY yn aelod o grŵp Cydlynwyr ADY arweiniol y consortiwm, a sefydlwyd ym mis Gorffennaf 2017 o ganlyniad i Brosiect y Grant Arloesi.  Ffocws y grŵp yw cynorthwyo ysgolion i baratoi ar gyfer diwygio statudol a gweithredu hynny.  Mae’r cydlynydd ADY yn arwain y gwaith ar bontio estynedig, yn sgil arwain gweithdy ar bontio yng nghynhadledd trawsnewid anghenion dysgu ychwanegol y consortiwm yn 2018 ac mae bellach yn gweithio ar becynnau hyfforddi sy’n canolbwyntio ar bontio’r Blynyddoedd Cynnar ar draws y rhanbarth.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Pen-coed ym mhentref Pen-coed, yn awdurdod lleol Pen-y-bont ar Ogwr.  Mae tua 600 o ddisgyblion ar y gofrestr, rhwng 3 ac 11 oed.  O’r rhain, mae 29 o ddisgyblion yn mynychu un o’r pedair uned adnoddau dysgu ar gyfer disgyblion ag ystod o anawsterau dysgu.  Mae 25 dosbarth yn yr ysgol.

Cyfartaledd treigl tair blynedd disgyblion sy’n gymwys am brydau ysgol am ddim yw tua 16%, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 18%.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 29% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.  Daw ychydig iawn o ddisgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol, ac ychydig iawn ohonynt sy’n siarad Cymraeg gartref.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan yr ysgol swyddog sefydledig ymgysylltu â theuluoedd sydd wedi datblygu strategaeth gynhwysfawr ar gyfer ymgysylltu â theuluoedd a’r gymuned dros y naw mlynedd ddiwethaf.  Mae’n cynnal ystod eang o ddigwyddiadau a rhaglenni, sy’n galluogi rhieni ac aelodau o deuluoedd i gael eu cynnwys yn llawn yn addysg eu plentyn.  Mae llawer o’r rhaglenni dysgu teuluoedd a gynigir wedi’u targedu’n benodol i sicrhau bod rhieni’n gallu ymgysylltu â dysgu eu plant, gan felly ganolbwyntio ar ddeall a datblygu medrau penodol.  Er enghraifft, bwriad ‘Y Tu Hwnt i’r Bag Llyfrau’ (‘Beyond the Book Bag’) yw cynorthwyo rhieni â’u dealltwriaeth o fedrau darllen cynnar, tra bod ‘Ffoneg Ffynci’ (‘Funky Phonics’) ac ‘Effaith mewn Ysgrifennu’ (‘Impact in Writing’) yn canolbwyntio ar ddatblygu medrau ysgrifennu disgyblion.  Cynhelir rhaglen ‘Ysgol y Goedwig i Deuluoedd’ ar fore dydd Sadwrn ac mae’n rhoi cyfleoedd i rieni gwblhau gweithgareddau dysgu yn yr awyr agored, gan ddatblygu medrau cydweithio, gwydnwch a chyfathrebu gyda’u plant.  Yn ogystal â phenwythnosau, mae rhai rhaglenni dysgu teuluol ar gael yn ystod gwyliau’r haf i barhau i gynorthwyo teuluoedd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn fwy diweddar, mae gwaith y swyddog ymgysylltu â theuluoedd wedi canolbwyntio ar ddatblygu’r cysylltiadau rhwng yr ysgol, y disgyblion a’r teuluoedd a’r gymuned ehangach ymhellach trwy’r rhaglen ‘Gemau’r Cenedlaethau’ (‘The Generation Games’).  Mae’r rhaglen hon yn hyrwyddo dysgu rhwng y cenedlaethau ac wedi’i lleoli yn y cartref gofal preswyl lleol, sef Glanffrwd.   Mae disgyblion o’r cyfnod sylfaen yn teithio i’r cartref gofal unwaith yr wythnos, ynghyd â’u rhieni neu aelodau o’u teulu.  Wedyn, cânt eu “paru” ag un o’r preswylwyr yn y cartref gofal ac maent yn cwblhau gwahanol weithgareddau bob wythnos, sy’n gweddu’n agos i anghenion y disgyblion a’r preswylwyr fel ei gilydd.  Mae swyddog ymgysylltu â theuluoedd yr ysgol yn gweithio’n agos â’r rheolwr digwyddiadau yn y cartref gofal i ddyfeisio’r rhaglen chwe wythnos a sicrhau bod gweithgareddau ysgogol a boddhaus yn cael eu cynllunio.  Mae’r gweithgareddau’n cronni dros gyfnod y rhaglen, ac yn caniatáu cyfleoedd i’r disgyblion a’r preswylwyr gyfathrebu a rhannu gwybodaeth am eu bywydau a’u hatgofion, ynghyd â datblygu medrau eraill, gan gynnwys medrau corfforol, creadigol, personol a chymdeithasol.  Caiff  Teisen, ein ci Pets as Therapy, hefyd ei gynnwys yn y rhaglen, ac mae’n gwella lles disgyblion a phreswylwyr fel ei gilydd.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r rhaglen wedi meithrin perthnasoedd dysgu cyfatebol rhwng gwahanol genedlaethau ac mae wedi helpu datblygu cydlyniad cymdeithasol o fewn ein cymuned.

Mae’r disgyblion dan sylw i gyd wedi adrodd am ddealltwriaeth well o lawer o anghenion disgyblion eraill, ac maent wedi datblygu mwy o hyder wrth gyfathrebu gyda gwahanol grwpiau cenedlaethau.  Bu’r adborth gan y rhieni ac aelodau o’r teuluoedd a gymerodd ran yn gadarnhaol, a mynegodd rhai ohonynt ddiddordeb mewn parhau â’u cymorth i’r henoed ar ôl cwblhau’r rhaglen.  Mae’r preswylwyr dan sylw wedi elwa’n fawr, gan ddangos lefelau uwch o les ac ysgogiad.

Mae creu cysylltiadau ychwanegol, fel Pets as Therapy, wedi galluogi’r rheolwr digwyddiadau yn y cartref i ehangu’r rhaglen gweithgarwch parhaus sydd ar gael i’r preswylwyr, ac archwilio mwy o gyfleoedd ar gyfer cydweithio â sylfaen ehangach o bartneriaethau cymunedol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi cymryd rhan mewn ystod eang o rwydweithiau arfer ar y cyd lle rydym wedi rhannu agweddau ar ein Hymgysylltu â Theuluoedd a’r Gymuned, fel cynghrair ddysgu broffesiynol ar gyfer Consortiwm Canolbarth y De.  Mae’r ysgol yn cymryd rhan mewn dysgu proffesiynol rhyngwladol ar hyn o bryd gydag ysgolion yn Efrog Newydd, a sefydlwyd trwy’r Cyngor Prydeinig.  Mae’r swyddog ymgysylltu â theuluoedd yn gysylltiedig â rhwydweithiau o fewn yr awdurdod lleol, a thu hwnt.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Somerton wedi’i lleoli yng nghanol dinas Casnewydd.  Mae 185 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr, gan gynnwys 20 o ddisgyblion meithrin rhan-amser.  Cânt eu haddysgu mewn chwe dosbarth oedran cymysg ac mae ychydig o ddisgyblion yn treulio rhan o’u diwrnod mewn darpariaeth anogaeth.

Dros y tair blynedd diwethaf, y cyfartaledd treigl ar gyfer disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim yw tua 45%, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 18%.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan tua 30% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Daw ychydig dros chwarter y disgyblion o gefndiroedd ethnig lleiafrifol ac mae tua 24% yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref. 

Dechreuodd y pennaeth gweithredol dros dro yn ei swydd ym mis Medi 2016 ac mae hefyd yn bennaeth parhaol ar Ysgol Gynradd Eveswell.  Mae’r awdurdod lleol wedi agor ymgynghoriad i ystyried y posibilrwydd o greu ffederasiwn parhaol rhwng y ddwy ysgol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Gynradd Somerton yn gwasanaethu ardal yng Nghasnewydd lle mae llawer o deuluoedd yn wynebu amgylchiadau heriol.  Nod yr ysgol yw sicrhau bod darpariaeth yn bodloni anghenion ei disgyblion sy’n fwyaf agored i niwed i’w galluogi i gyflawni llwyddiant a lles gwell.  Dair blynedd yr ôl, roedd disgyblion yn cael eu gwahardd o’r ysgol yn gyson ac roedd ychydig iawn o ddisgyblion wedi ymddieithrio rhag eu dysgu.  At ei gilydd, roedd yr ysgol yn credu bod ymddygiad disgyblion yn dirywio a bod morâl staff yn isel.  Roedd arweinwyr o’r farn bod angen iddynt newid y diwylliant ar frys.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Ymgysylltodd arweinwyr â’r staff, aelodau o’r ganolfan gymunedol leol, seicolegwyr addysg yr awdurdod lleol a llywodraethwyr.  Nod hyn oedd gwerthuso sefyllfa bresennol yr ysgol o ran ei chryfderau a’i meysydd i’w datblygu, a chyfleoedd i wella trwy ymgysylltu â’r gymuned gyfan wrth gynllunio ar gyfer newid.  Arweiniodd dwy sesiwn onest iawn at syniadau ar gyfer gweithredu a’r angen am weledigaeth newydd ac ymdeimlad o ddiben.  Mewn cyfarfod dilynol, datblygwyd syniadau ar gyfer datganiad o genhadaeth a chyfres o amcanion newydd ysgol gyfan a’r nod cyffredinol, sef ‘Respectful, Safe, Successful’.  

Defnyddiodd yr ysgol theori ac arfer orau gyfredol i ddatblygu sgyrsiau a strategaethau i gynorthwyo disgyblion ag ymddygiad heriol.  Datblygodd yr ysgol bedair rheol syml ac iaith gyffredin i helpu disgyblion i’w cofio.  Roedd yn defnyddio technegau adferol i annog disgyblion i unioni niwed a chadw eu hunain a phobl eraill yn ddiogel.  Helpodd y sgriptiau hyn i staff a disgyblion reoli gwrthdaro heb ddwysáu’r emosiwn yn y sefyllfa.  

Ystyriodd yr ysgol y ffordd orau i fodloni anghenion unigol pob disgybl.  Arweiniodd hyn at ddatblygu darpariaeth ‘anogaeth’ ddynodedig, sydd ar gael i bob disgybl sydd ei hangen.  Mae darpariaeth yn galluogi disgyblion i gael profiad o lwyddo mewn grŵp bychan.  Mae cyfleoedd i ddisgyblion goginio, gweithio yn yr ardd ac ymgymryd â gweithgareddau i’w helpu i ddysgu sut i reoli gwrthdaro a’u hemosiynau eu hunain.  Yn bwysig, maent hefyd yn cwblhau’r gwaith y byddant yn ei wneud yn eu dosbarthiadau.  Gall hyd at 12 o ddisgyblion fanteisio ar y ddarpariaeth anogaeth ar unrhyw adeg.  Mae’r rhan fwyaf ohonynt yn manteisio ar ddarpariaeth am gyfnod penodedig, sy’n cael ei leihau nes bod angen ychydig iawn o gymorth arnynt.  Mae disgyblion eraill yn manteisio arni gan eu bod yn mynd trwy gyfnod anodd, fel profedigaeth neu newid yn eu bywydau.  Efallai y bydd y disgyblion hyn yn treulio tuag awr yn y ddarpariaeth o bryd i’w gilydd, yn ôl yr angen.

Mae staff yn cysylltu â rhieni’n rheolaidd, ac mae pob disgybl yn cael galwad ffôn neu nodyn i fynd adref ar gyfer ymddygiad cadarnhaol.  Mae rhieni’n gwybod am bolisi parch yr ysgol, ei harfer adferol a’r disgwyliadau o ran ymddygiad disgyblion.  Mae cyfathrebu â rhieni ac asiantaethau allanol wedi gwella’n sylweddol.  Caiff hyn ei gyfoethogi gan waith y swyddog ymgysylltu â theuluoedd, sydd wedi’i hyfforddi’n ddiweddar mewn cymorth cyntaf iechyd meddwl i oedolion.  Mae’n cydweithio’n llwyddiannus ag asiantaethau amrywiol i sicrhau bod teuluoedd yn cael cymorth, yn ôl yr angen.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r ysgol wedi mabwysiadu dull cyson, pwyllog ac anogol ar gyfer disgyblion a’u hanghenion.  Erbyn hyn, mae bron pob un o’r disgyblion yn gwneud cynnydd da neu well yn academaidd.  Mae gwaharddiadau’n brin iawn ac mae disgyblion sy’n agored i niwed, gan gynnwys y rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, yn cyflawni’n dda mewn perthynas â’u hoed a’u gallu.  Mae disgyblion yn wydn, gan mwyaf, ac mae’r rhan fwyaf ohonynt yn ymdopi’n dda â siomedigaeth, os bydd yn codi.  Mae ganddynt agweddau cadarnhaol iawn tuag at ddysgu ac mae bron pob un ohonynt yn teimlo’n ddiogel yn yr ysgol.  Mae gan rieni berthynas dda â’r staff a, gyda’i gilydd, gallant gynorthwyo disgyblion yn dda mewn cyfnodau o angen.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi croesawu llawer o staff o ysgolion eraill i rannu ei dulliau anogol.  Mae’r ysgol yn trafod cynnydd yng nghyfarfodydd y clwstwr ysgolion ac â’r awdurdod lleol.  Mae wedi rhannu’r arfer yn fanwl ag ysgol gyfagos.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Somerton wedi’i lleoli yng nghanol dinas Casnewydd.  Mae 185 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr, gan gynnwys 20 o ddisgyblion meithrin rhan-amser.  Cânt eu haddysgu mewn chwe dosbarth oedran cymysg ac mae ychydig o ddisgyblion yn treulio rhan o’u diwrnod mewn darpariaeth anogaeth.

Dros y tair blynedd diwethaf, y cyfartaledd treigl ar gyfer disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim yw tua 45%, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 18%.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan tua 30% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol.  Daw ychydig dros chwarter y disgyblion o gefndiroedd ethnig lleiafrifol ac mae tua 24% yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref. 

Dechreuodd y pennaeth gweithredol dros dro yn ei swydd ym mis Medi 2016 ac mae hefyd yn bennaeth parhaol ar Ysgol Gynradd Eveswell.  Mae’r awdurdod lleol wedi agor ymgynghoriad i ystyried y posibilrwydd o greu ffederasiwn parhaol rhwng y ddwy ysgol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Dechreuodd Ysgol Gynradd Somerton gydweithio ag ysgol gyfagos yn 2016.  Mae’r ddwy ysgol yn wahanol iawn o ran eu maint a’u demograffig, ac maent ar gamau gwahanol o’u teithiau gwella.  Penderfynodd yr ysgolion gychwyn ar daith wella ar y cyd i ddatblygu’r cwricwlwm newydd, rhannu arfer orau a chynorthwyo ei gilydd i wella deilliannau i bob disgybl yn y ddwy ysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

I ddechrau, gweithiodd yr ysgolion ar ddatblygu perthynas rhwng y staff.  Gwnaethant drefnu digwyddiadau hyfforddiant ar y cyd a chwilio am arbedion effeithlonrwydd o ran defnyddio amser i gynorthwyo dysgu’r ddwy ysgol gyda’i gilydd.  Gweithiodd staff yn eu grwpiau blwyddyn a dechrau rhannu syniadau a phrofiadau.  Cyn pen dim, gwnaethant nodi meysydd o ddiddordeb cyffredin yn eu haddysgu.  Arweiniodd hyn at rannu gwaith disgyblion a chydgynllunio, gan ddechrau gydag ychydig o wersi neu brosiectau ar y cyd.

Aethant ymlaen i ddatblygu polisïau a chynlluniau gwaith ar draws y ddwy ysgol.  Cynhaliwyd cyfarfodydd staff a phob diwrnod dysgu proffesiynol a hyfforddiant gyda’i gilydd, yn y ddwy ysgol.  Defnyddiodd staff dechnoleg i rannu cynllunio a dechreuasant ymweld â’u hystafelloedd dosbarth ei gilydd.  Wrth i’r ysgolion weithio’n agosach â’i gilydd, daeth yn haws nodi amcanion ar y cyd.  Er i’r ddwy ysgol benderfynu cadw dau gynllun datblygu ysgol ar wahân, mae trywyddau cyffredin yn y ddau gynllun.  O ganlyniad, caiff mwy o adnoddau ac arbenigedd staff eu rhannu er mwyn cyflawni cynlluniau gwella’r ddwy ysgol.

Nododd arweinwyr a staff feysydd cryf yn narpariaeth y ddwy ysgol.  Nododd yr ysgolion fod yr holl staff yn hynod broffesiynol o ran agor eu hystafelloedd dosbarth, eu cynlluniau a bod ganddynt agwedd agored a gonest o ran ansawdd darpariaeth a safonau.  Yn yr ail flwyddyn, wrth i’r staff ddatblygu dealltwriaeth ehangach o’i hysgolion ei gilydd, cynhaliodd pawb, gan gynnwys y llywodraethwyr, weithgareddau hunanarfarnu ar y cyd.  Canolbwyntiodd staff ar eu hysgolion eu hunain ond fe wnaethant rannu’r hyn a oedd yn digwydd yn yr ysgol arall a deilliannau hunanarfarnu.

Ailadroddwyd y gweithgareddau hunanarfarnu hyn gyda staff a llywodraethwyr y flwyddyn ganlynol.  Y tro hwn, gweithiodd staff mewn grwpiau ar y cyd ar agweddau ar hunanarfarnu, trafod elfennau o ddarpariaeth a safonau yn y ddwy ysgol, a nodi lle y gallai’r ddwy ohonynt gryfhau y flwyddyn ganlynol.  Mae staff o’r farn bod y cydweithio’n weithgaredd buddiol a defnyddiol sy’n cynorthwyo eu haddysgu a’u datblygiad proffesiynol.  Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, mae staff wedi cychwyn prosiectau ymchwil gweithredu yn gysylltiedig ag agwedd ar y cynllun datblygu ysgol.  Maent wedi gweithio mewn grwpiau o dri i ‘roi cynnig ar bethau’ a gwerthuso’r effaith ar safonau a darpariaeth.  Mae un athrawes wedi addysgu yn y ddwy ysgol er mwyn hyrwyddo ei datblygiad ei hun.  Mae uwch arweinwyr yn cynnal cyfarfodydd ar y cyd ac yn dwyn perchenogaeth ar ddatblygiadau ar draws y ddwy ysgol gydag ymdeimlad ar y cyd o ddiben moesol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae safonau addysgu wedi gwella ac mae staff yn trafod addysgeg yn rheolaidd o fewn a’r tu allan i’w lleoliad eu hunain.  Cânt gyfleoedd mynych i weld arfer rhywle arall ac mae datblygiad proffesiynol ystyrlon, parhaus wedi’i ddilyn gan gamau gweithredu, yn ôl yr angen.  Er enghraifft, gweithiodd staff yn effeithiol iawn i wella darpariaeth ddysgu awyr agored, ac mae’r ddwy ysgol wedi gweld effaith y gwaith hwn ar ymgysylltiad a lles disgyblion.  Arweiniodd gweithio mewn grwpiau o dri, gyda ffocws ar ddarllen, at godi safonau ac mae disgyblion bellach yn dewis darllen er pleser.  Yn bwysicaf oll, mae disgwyliadau uchel iawn ar draws y ddwy ysgol, ac mae staff Somerton yn teimlo y cânt eu cynnwys yn llawn yn agenda gwella ehangach yr ysgol.  Trwy weithio ochr yn ochr ag ysgol arloesi, maent wedi bod ar flaen y gad o ran datblygiadau cenedlaethol.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Rydym wedi rhannu ein datblygiadau â’r consortiwm rhanbarthol, dau glwstwr o ysgolion ac yn ehangach, yn sgil y ffaith bod un o’r ysgolion yn ysgol arloesi.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Pant Pastynog yn gwasanaethu pentrefi Prion, Peniel, Saron, Nantglyn a’r ardal wledig gyfagos yn awdurdod lleol Sir Ddinbych.  Mae’r ysgol o dan reolaeth wirfoddol yr Eglwys yng Nghymru.

Cymraeg yw prif gyfrwng iaith a bywyd yr ysgol, ac fe gyflwynir Saesneg yng nghyfnod allweddol 2.  Mae 78 disgybl rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr, yn cynnwys 8 oed meithrin, rhan-amser.

Mae cyfran gyfartalog y disgyblion sy’n gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim dros y tair blynedd ddiwethaf tua 4%.  Mae hyn yn sylweddol is na’r gyfartaledd cenedlaethol o 18%.  Mae tua 80% o’r disgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Mae’r ysgol wedi adnabod tua 13% o’i disgyblion fel rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol o 21%.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae ‘Parchu Pawb a Phopeth’ yn ymgorffori meddylfryd Ysgol Pant Pastynog.  Mae’r ethos cryf a chynaledig yma yn greiddiol i holl waith yr ysgol ac yn sicrhau fod pob disgybl yn cael lleisio barn a chwarae rhan flaenllaw yng nghyfeiriad a dyfodol yr ysgol.

Rhoddir cyfleoedd i ddisgyblion hŷn dderbyn cyfrifoldebau amrywiol er enghraifft wrth fod yn aelodau o’r cyngor ysgol, cyngor eco ac fel arweinwyr digidol.  Dros y ddwy flynedd ddiwethaf, datblygwyd y cyfrifoldebau yma i gynnwys llawer mwy o ddysgwyr yn ogystal â chryfhau ‘llais y plentyn’.  Erbyn hyn, mae’r ysgol wedi datblygu nifer o gyfleoedd eraill er mwyn i ddisgyblion ysgwyddo cyfrifoldebau yn cynnwys aelodaeth mewn pwyllgor Eglwys, fel llysgenhadon chwaraeon a llysgenhadon gwych, llysgenhadon y siarter iaith ac fel swyddogion diogelwch y ffordd.  Mae disgyblion yn cael cyfleoedd gwych i lywio cyfeiriad yr ysgol gan osod gweledigaeth a strategaeth glir i’r dyfodol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Bu i’r staff gynorthwyo’r disgyblion er mwyn iddynt allu cynnal cyfarfodydd yn annibynnol a cyd-drafod o fewn cyfarfodydd aml-bwyllgor er mwyn hwyluso prosiectau a chael gwell parhad a chysondeb yng ngwaith yr ysgol.

Penderfynwyd fod angen i ddisgyblion hynaf yr ysgol ddal ati yn ei ‘swydd’ am ddwy flynedd gan barhau mewn rôl ‘mentor’ o’i swydd flaenorol.  Mae’r ffaith fod disgyblion yn gallu aros yn eu ‘swyddi’ am ddwy flynedd gan fentora’r aelodau newydd, yn golygu fod cysondeb, dilyniant a datblygiad yn cael effaith hynod o gadarnhaol.  Drwy waith yr amryw bwyllgorau, mae llais disgyblion Ysgol Pant Pastynog yn graidd i benderfyniadau yn yr ysgol ac yn ganolog i brofiadau ac addysg pob disgybl.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae effaith amlwg ar fedrau gweithio a meddwl yn annibynnol disgyblion.  Wrth baratoi at y cwricwlwm newydd, mae disgyblion Ysgol Pant Pastynog yn datblygu’n ddysgwyr annibynnol gan wneud penderfyniadau ei hunain am drywydd y gwersi, y profiadau yr hoffent gael, a sut i fynd ati i ddysgu.  Mae llawer mwy o berchnogaeth gan y disgyblion ar ein cynlluniau gwaith, ac o ganlyniad, mae’r brwdfrydedd a’r awydd i ddysgu yn arwyddocaol.  Amlygir hyn wrth i asiantaethau allanol gynnal gweithdai yn yr ysgol a sylwi pa mor fedrus a hyderus mae’r disgyblion wrth ddatrys problemau yn annibynnol.  Gwelwyd hefyd fod hunanhyder y disgyblion wedi datblygu ac mae disgyblion o bob gallu yn fwy parod i fentro a rhoi cynnig ar dasgau mwy heriol.

Wrth fod ar ‘bwyllgor’, mae disgyblion yn cael ystod eang o brofiadau gan gynnwys cwrdd a’r lywodraethwyr, rhieni, cynghorwyr, swyddogion ac aelodau eraill o’r gymuned.  Golyga hyn fod sgiliau cyfathrebu’r disgyblion wedi gwella yn effeithiol ac maent yn llawer mwy hyderus i drafod, gwrando a datblygu syniadau newydd.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Bob tro mae ymwelwyr newydd yn dod i’r ysgol, mae pwyllgor penodol o ddisgyblion yn eu tywys o amgylch yr adeilad.  Mae’r dewis o ‘bwyllgor’ yn ddibynnol ar bwrpas yr ymwelydd, gan fod arbenigedd y disgyblion yn bwysig i’r hyn sydd yn cael ei drafod.  Mae’r arfer yma hefyd yn cael ei rhannu gyda’r llywodraethwyr, rhieni a’r gymuned ehangach drwy sesiynau gwybodaeth a chyfarfodydd penodol.  Mae’r ysgol hefyd yn cyd-weithio gyda phwyllgorau a chynghorau o ysgolion eraill er enghraifft, y prosiect ailgylchu cyngor cymuned Llanrhaeadr a phrosiect Ffynnon Dyfnog.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Bryn Tabor wedi ei leoli ym mhentref Coedpoeth, Sir Wrecsam.  Cymraeg yw prif gyfrwng yr ysgol, ac fe gyflwynir Saesneg yng nghyfnod allweddol 2.  Mae 274 disgybl rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr, gan gynnwys 36 disgybl oed meithrin rhan amser.  Fe’i rhennir yn 11 dosbarth.

Mae cyfran gyfartalog y disgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim dros y tair blynedd diwethaf oddeutu 12%.  Mae hyn yn is na’r ganran genedlaethol o 18%.  Mae tua 5% o’r disgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Mae’r ysgol wedi adnabod tua 21% o’i ddisgyblion fel rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, sy’n debyg i’r ganran genedlaethol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Bryn Tabor wedi annog disgyblion i fynegi barn am fywyd yr ysgol ers amser maith.  Mae cynghorau amrywiol y disgyblion, gan gynnwys y cyngor ysgol, eco gyngor, dreigiau doeth (sef cyngor y siarter iaith) a dewiniaid digidol yn weithgar ac yn cael dylanwad cadarnhaol ar fywyd a gwaith yr ysgol.  Maent yn cwrdd yn rheolaidd ac yn adrodd yn ôl i ddisgyblion, staff, rhieni a llywodraethwyr am eu gweithgareddau a chanfyddiadau.  Enghraifft dda o waith y dewiniaid digidol yw’r gwaith a wnant i drefnu hyfforddiant i ddisgyblion, rhieni ac athrawon am sut i ddefnyddio robotiaid.  Yn ychwanegol, mae disgyblion wedi cael mewnbwn i’r hyn sydd am gael ei ddysgu ar gychwyn thema neu uned o waith ers peth amser.  Fodd bynnag, daeth yr ysgol i’r casgliad, er mwyn datblygu dysgwyr mentrus, creadigol ac uchelgeisiol, sydd yn ganolog i’r cwricwlwm newydd, mae angen datblygu ‘llais y disgybl’ fel rhan ganolog o weledigaeth yr ysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae gweithdrefnau cynhwysfawr ar gyfer datblygu ‘llais y disgybl’ o fewn yr ysgol.  Mae hyn yn treiddio i bob rhan o waith yr ysgol.  Gyda dyfodiad y cwricwlwm newydd ar y gorwel, gwelwyd fod cyfle euraidd i arbrofi mwy a chymryd risg, i fod yn greadigol ac i arloesi. 

Mae egwyddorion cynllunio’r ysgol yn effeithiol.  Mae’r athrawon o fewn gwahanol unedau’r ysgol yn cydweithio ac yn cyd-gynllunio’n llwyddiannus iawn.  Mae’r cynlluniau yn seiliedig ar syniadau’r disgyblion ac yn cynnwys cyfeiriad manwl at y fframwaith llythrennedd a rhifedd, y medrau i’w datblygu a thasgau cyfoethog.  Ar ddechrau pob uned o waith, mae disgyblion yn cael cyfle i ddewis thema’r dosbarth.  Yn y cyfnod sylfaen mae disgyblion yn dod a tri gwrthrych i mewn i gynrychioli’r hyn maent eisiau darganfod mwy amdano.  Erbyn cyfnod allweddol 2, mae tasgau gwaith cartref yn cael eu defnyddio i godi eu diddordeb.  Mae’r disgyblion yn pleidleisio i weld pa thema yw’r mwyaf poblogaidd, gyda’r athrawon yn cynllunio yn ofalus gan nodi beth mae’r disgyblion eisiau ei ddysgu yn ystod y thema. 

Syniadau’r disgyblion sydd yn llywio’r cynllunio.  Mae’r athrawon yn cynorthwyo’r disgyblion i ddewis, dyfeisio a datblygu heriau ar gyfer ardaloedd y dosbarthiadau.  Wrth i’r broses ddatblygu, mae syniadau’r disgyblion wedi esblygu’n fwy amrywiol a chreadigol.  Mae’r disgyblion hefyd yn dewis lefel yr her yn eu tasgau.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r athrawon yn mynd ati’n frwd wrth fynd i’r afael â datblygiadau diweddar ym maes addysg ac yn chwilio am gyfleoedd i ddatblygu’n broffesiynol.  Maent yn cydweithio’n effeithiol gydag athrawon o ysgolion eraill a mynychu hyfforddiant perthnasol.  Mae hyn yn arwain at ddatblygiad weithgareddau newydd i dreialu a datblygu o fewn y dosbarth.  Mae ymroddiad y staff i wrando ar lais y disgybl a chyflwyno strategaethau sy’n hyrwyddo dysgu annibynnol yn cyfrannu’n eithriadol at  lefelau uchel o gymhelliant a diddordeb yn eu gwaith.

Mae datblygiad y dulliau yma o weithio wedi cael effaith buddiol ar ddatblygiad proffesiynol y staff.  Maent yn dangos ymrwymiad cryf i welliannau parhaus a chynaliadwy trwy gydweithio a chynllunio ar y cyd.  Mae hyn wedi bod yn gymorth i leihau baich gwaith.

Mae effaith y ddarpariaeth ar fedrau’r dysgwyr yn gadarnhaol iawn. Mae’r effaith ar les ac agweddau at ddysgu yn rhagorol:

  • Mae’r disgyblion yn ymfalchïo bod ganddynt lais cryf yn yr hyn maent yn ei ddysgu.
  • Mae brwdfrydedd ac ymroddiad y disgyblion gyda’u gwaith wedi gwella.
  • Mae gan ran fwyaf o’r disgyblion agweddau cadarnhaol iawn at ddysgu.
  • Mae bron pob un o’r disgyblion yn gweithio’n hynod gydwybodol ar dasgau, yn canolbwyntio am gyfnodau estynedig ac yn dyfalbarhau yn ardderchog i gwblhau eu tasgau.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae staff yr ysgol yn parhau i gydweithio, i gyd-gynllunio ac i rannu arfer dda o fewn yr ysgol.  Mae’r ysgol yn cymryd rhan mewn gweithgareddau ysgol-i-ysgol ac mae staff yn rhannu arfer dda ar lefel consortiwm.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol 

Mae Ysgol y Faenol ym Mhenrhosgarnedd yn ninas Bangor.  Mae’r ysgol dan reolaeth wirfoddol yr Eglwys yng Nghymru ac yn cael ei chynnal gan awdurdod lleol Gwynedd.  Cymraeg yw prif gyfrwng gwaith a bywyd yr ysgol.  Mae 212 disgybl rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr yn cynnwys 20 oed meithrin rhan amser.  Mae 8 dosbarth un oedran yn yr ysgol.

Dros y tair blynedd diwethaf, mae tua 5% o’r disgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim.  Mae hyn yn sylweddol is na’r ganran genedlaethol, sef 18%.  Mae tua 10% o’r disgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Mae tua 22% o’r disgyblion o gefndir lleiafrifol ethnig.  Ychydig iawn sydd yn derbyn cymorth i ddysgu Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae’r ysgol wedi adnabod tua 14% o’i disgyblion fel rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, sydd yn is na’r ganran genedlaethol, sef 21%. Penodwyd y pennaeth i’w swydd yn mis Medi 2017.    

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Trwy ei systemau monitro a sicrhau ansawdd, roedd yr arweinwyr wedi amlygu yr angen i wella cynllunio tymor byr a’r ddarpariaeth ar gyfer yr ardaloedd dysgu er mwyn datblygu annibyniaeth a hyder y disgyblion wrth iddynt oresgyn heriau.  Penderfynodd yr ysgol fuddsoddi mewn adnoddau a hyfforddiant arbenigol yn y maes hwn i holl staff y cyfnod sylfaen.

Yn dilyn yr hyfforddiant, mae’r staff wedi ymchwilio, addasu ac arbrofi â llawer o wahanol agweddau a systemau dysgu dros gyfnod.  Mae hyn wedi arwain at ddatblygu systemau cyson, graddol ac arloesol sy’n magu lefel arbennig o annibyniaeth yn y disgyblion o’r meithrin hyd at Blwyddyn 2.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

O ganlyniad i’r hyfforddiant, addaswyd y dull cynllunio tymor byr i gynnwys profiadau dysgu blaenorol, camau nesaf a llais y disgybl.  

Crëwyd sail rhesymegol ar gyfer y ddarpariaeth estynedig a pharhaus gan fanylu ar weithdrefnau addysgu er mwyn sicrhau cysondeb ar draws yr adran yn y cyfnod sylfaen.  Sefydlwyd dau grŵp ffocws.  Un yn gweithio o dan arweiniad aelod staff ac un grŵp symudol yn gweithio yn yr ardaloedd dysgu yn ymarfer ac yn atgyfnerthu sgiliau y mae’r disgyblion eisoes wedi eu dysgu. Buddsoddwyd amser ar y cychwyn yn modelu a meithrin annibyniaeth y disgyblion wrth iddynt weithio yn yr ardaloedd dysgu.  Cynlluniwyd themâu dychmygus ar draws y cwricwlwm a rhaglenni gwaith diddorol, gyda’r disgyblion yn rhan allweddol o’r cynllunio drwy sesiynau ‘Llais y Disgybl’.  Cynlluniodd yr athrawon heriau wedi eu cysylltu â lefelau’r cwricwlwm, er mwyn cyfoethogi yr ardaloedd dysgu yn defnyddio y cymeriad ‘Deio y Dinosor Dysgu’.  Nod y cymeriad yw cyflwyno’r meini prawf llwyddiant i’r disgyblion yn yr ardaloedd dysgu.  Drwy ddefnyddio’r cymeriad mae’r disgyblion yn dod yn fwy annibynnol a chymryd mwy o gyfrifoldeb dros eu dysgu. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae egwyddorion y cyfnod sylfaen wedi eu sefydlu’n arbennig o dda yn yr ysgol.  Trwy gydweithio effeithiol ac arweiniad clir mae athrawon yn sicrhau bod cyfleoedd i’r holl ddisgyblion dderbyn amrediad o brofiadau dysgu ymarferol, ysgogol a chyfoethog ar draws y cyfnod.  O ganlyniad i’r ddarpariaeth hyn, mae’r disgyblion yn arddangos lefel arbennig o annibyniaeth ac maent yn dangos gwydnwch pan fyddent yn wynebu heriau newydd.

Mae’r disgyblion yn awyddus i gwblhau’r gweithgareddau yn yr ardaloedd ac yn cymryd balchder a pherchnogaeth o’u gwaith gan eu bod yn rhan o’i gynllunio.  Maent yn mwynhau’r heriau ac yn cael ymdeimlad o lwyddiant gan eu bod yn adolygu sgiliau sydd yn cael eu cyflwyno iddynt mewn cyd-destun amrywiol.

O ganlyniad i ddefnyddio’r cymeriad  ‘Deio y Dinosor Dysgu’ yn yr ardaloedd, mae disgyblion yn dysgu’n annibynnol ac mae ganddynt, o oed cynnar, ddealltwriaeth dda o sut i wella eu gwaith.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae egwyddorion y cyfnod sylfaen wedi ei rannu gyda dosbarthiadau cyfnod allweddol 2 yr ysgol.

Mae’r ysgol yn rhannu ei harferion gyda’r llywodraethwyr a rhieni trwy gyfarfodydd penodol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol/darparwr

Mae Ysgol Gynradd Clase yn ysgol gynradd gymunedol sydd wedi’i lleoli dair milltir i’r gogledd o ddinas Abertawe a milltir o dref Treforys.  Ar hyn o bryd, mae 311 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 36 o ddisgyblion rhan-amser yn y feithrinfa.  Mae gan yr ysgol 12 dosbarth a phedair canolfan addysgu arbenigol i ddisgyblion ag awtistiaeth ac anawsterau dysgu cymedrol. 

Cyfran gyfartalog y disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim dros y tair blynedd diwethaf yw 55%.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd i Gymru, sef 18%.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan tua 50% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol, ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.  Ar hyn o bryd, mae gan 11% ohonynt ddatganiad o anghenion addysgol arbennig. Mae llawer o’r disgyblion hyn yn y pedair canolfan addysgu arbenigol, gydag ychydig yn unig ohonynt mewn dosbarthiadau prif ffrwd. 

Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd er Medi 2010.

Cyd-destun a chefndir i’r ymarfer

Mae gan Ysgol Gynradd Clase ethos cryf o hyrwyddo lles disgyblion ac mae hyn yn ganolog i bob agwedd ar fywyd yr ysgol.  Mae’r ysgol wedi gwreiddio diwylliant anogol ac mae’n cefnogi’r holl ddisgyblion yn effeithiol, yn enwedig y dysgwyr mwyaf agored i niwed, trwy ddulliau sydd â’u gwreiddiau mewn theori ymlyniad, niwrowyddoniaeth ac ymarfer seiliedig ar ddealltwriaeth o drawma.

Sefydlwyd y lleoliad anogaeth, ‘Y Cwtsh’, yn 2011 ac mae wedi datblygu’n ddarpariaeth aml-wedd, bwrpasol, sy’n ymgorffori egwyddorion grŵp anogaeth, dull ‘Thrive’, Ysgolion Coedwig (Cwtsh yn y Goedwig) a gardd yr ysgol / gofal anifeiliaid (Cwtsh yn yr ardd).  Bellach, mae’r ddarpariaeth anogaeth yn ymestyn ar draws yr ysgol, ac yn ychwanegu ato y mae rhaglen gadarn o ymgysylltu â theuluoedd, wedi’i theilwra i fodloni anghenion yr holl ddisgyblion a’u teuluoedd.  Enw’r ysgol ar hyn yw ‘Dull Cwtsh’.

Caiff y ddarpariaeth ei harwain gan uwch athro sydd wedi’i hyfforddi’n briodol ac mae’n cael ei rhedeg gan staff cymorth hyfforddedig iawn, dau ymarferwr amser llawn a dau ymarferwr rhan-amser, sy’n cydweithio i rannu’u harbenigedd.  Mae staff yn ymdrechu i gyflawni’r deilliannau gorau posibl i’r disgyblion y maent yn eu cefnogi, o ran eu datblygiad personol, cymdeithasol ac emosiynol, eu parodrwydd ar gyfer dysgu a’u cynnydd mewn dysgu.  Nodir disgyblion trwy arsylwadau athrawon, trafodaethau proffesiynol a dadansoddiad trylwyr o wybodaeth berthnasol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd y nodwyd ei bod yn arfer effeithiol neu arloesol

Yn wreiddiol, sefydlwyd y ddarpariaeth anogaeth i fodloni anghenion disgyblion y blynyddoedd cynnar.  Datblygwyd y lleoliad yn unol ag egwyddorion anogaeth ac mae’n parhau i ddarparu cymorth dwys i ddisgyblion y cyfnod sylfaen.  Fodd bynnag, mae’r ddarpariaeth wedi’i hymestyn a’i mireinio, gan ddefnyddio amrywiaeth o ddulliau, wedi’u harwain gan yr anghenion sy’n dod i’r amlwg ymhlith unigolion targedig sy’n cael eu cynorthwyo, ar draws yr ysgol.

Mae ystod y ddarpariaeth yn cynnwys:

  • ‘Cwtsh yn y Feithrinfa’, sy’n cael ei gynnal bob bore i roi cymorth cynnar, effeithiol i ddisgyblion penodol a’u teuluoedd, gyda ffocws ar ddatblygu perthnasoedd cadarnhaol yn ogystal ag ennyn rhieni i feithrin perthnasoedd cadarnhaol gyda’r ysgol ac unrhyw asiantaethau allanol y’u cyfeirir atynt, a chael ffydd ynddynt.
  • ‘Cwtch yn y Cwtsh’, sydd wedi’i ddatblygu i fodloni anghenion disgyblion cyfnod allweddol 2.  Mae ymarferwr amser llawn, yn y lleoliad, yn cynnal sesiynau i grwpiau neu unigolion, yn dibynnu ar eu hanghenion.
  • Cynhelir ‘Brecwast Cwtsh’ a ‘Galw heibio i’r Cwtsh’ yn y cyfnod sylfaen ac yng nghyfnod allweddol 2 i ddisgyblion penodedig.  Mae’r sesiwn yn rhoi cyfle i ddisgyblion alw heibio a rhannu a datrys unrhyw broblemau a allai effeithio ar eu parodrwydd i ddysgu, gan roi iddynt y dechrau gorau i’r diwrnod.  Mae gwybodaeth a rennir wrth alw heibio yn cael ei defnyddio i gefnogi’r disgyblion hyn trwy gydol y dydd, gan nodi amseroedd pan y gallai fod angen cymorth ychwanegol neu ddarpariaeth arall arnynt, er enghraifft gweithgaredd tawel dan arweiniad oedolyn yn ystod amser chwarae.
  • Mae ‘Paned yn y Cwtsh’ yn gyfleuster galw heibio yn ystod amser chwarae i ddisgyblion cyfnod allweddol 2.  Mae aelod o’r tîm anogaeth wrth law bob amser i sgwrsio â’r disgyblion a helpu i ddatrys problemau.
  • Defnyddir ‘Cwtsh yn y Goedwig’ a ‘Cwtsh yn yr Ardd’ gan grwpiau penodol o ddisgyblion cyfnod allweddol 2, sy’n gallu mynychu dwy sesiwn ysgol goedwig bob wythnos.  Mae disgyblion yn lleoliad anogaeth y cyfnod sylfaen yn mwynhau ‘Mercher Mwdlyd’.  Mae rhan o’r ddarpariaeth dysgu awyr agored yn cynnwys plannu, tyfu llysiau, gofalu am ieir yr ysgol a gweithio yn yr ystafell awyr agored/y twnnel polythen.  Mae grwpiau anogaeth yn gweithio’n rheolaidd tuag at brosiectau sy’n cynnwys y gymuned ehangach.
  • Defnyddir ‘Cwtsh yn yr ystafell ddosbarth’ yn effeithiol ledled yr ysgol i sicrhau bod disgyblion yn datblygu gwydnwch a strategaethau ymdopi trwy arferion sy’n annog cyd-ddisgyblaeth a hunanddisgyblaeth, gan gynnwys cyfleoedd rheolaidd i ymarfer anadlu a dysgu adnabod a rheoli effeithiau ffisiolegol methu rheoli emosiynau.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau disgyblion?

Mae’r cynnydd a wna disgyblion unigol yn cael ei olrhain yn ofalus trwy gydol y flwyddyn.  Mae asesiadau parhaus gan athrawon a chasglu gwybodaeth berthnasol o’r Cwtsh yn dangos bod bron pob un o’r disgyblion targedig yn gwneud cynnydd da iawn o ran eu lles a’u dysgu.

Mae pob amgylchedd dysgu yn lle diogel i gefnogi disgyblion sy’n methu rheoli’u hemosiynau neu ddisgyblion sydd angen lle ac amser i ddeall ac ystyried effaith eu gweithredoedd wrth wneud dewisiadau.  Mae hyn wedi cael effaith gadarnhaol ar yr holl ddisgyblion sydd angen y cymorth hwn, o ran parodrwydd at ddysgu.

Mae’r ysgol wedi sefydlu ffyrdd gwerthfawr o ymgysylltu â rhieni a gofalwyr i lunio perthnasoedd cadarnhaol gyda’r ysgol ac unrhyw asiantaethau allanol.  Mae’r ysgol wedi gweithio’n rhagweithiol i gynnwys teuluoedd mewn gweithgareddau llawn hwyl y gallant eu gwneud gyda’i gilydd, sy’n aml yn cael effaith gadarnhaol ar y rhai sy’n cymryd rhan ac ar yr ysgol.  Mae prosiectau, fel prosiect garddio ‘Tyfu gyda’n Gilydd’, yn cynnwys aelodau’r teulu o bob cenhedlaeth.

Mae perthnasoedd effeithiol gydag asiantaethau allanol, fel tîm y Bartneriaeth Deuluol a’r Tîm o Amgylch y Teulu mewn Ysgolion, yn rhoi cymorth targedig i deuluoedd sydd mewn argyfwng.  

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer gydag ysgolion eraill yn Abertawe trwy ddiwrnodau agored ac ymweliadau ysgol.  Hefyd, mae’r ysgol wedi cynnal noson goffi lwyddiannus i’r holl staff ac i asiantaethau allanol perthnasol i rannu arfer dda.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol/darparwr

Mae Ysgol Gynradd Clase yn ysgol gynradd gymunedol sydd wedi’i lleoli dair milltir i’r gogledd o ddinas Abertawe a milltir o dref Treforys.  Ar hyn o bryd, mae 311 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 36 o ddisgyblion rhan-amser yn y feithrinfa.  Mae gan yr ysgol 12 dosbarth a phedair canolfan addysgu arbenigol i ddisgyblion ag awtistiaeth ac anawsterau dysgu cymedrol. 

Cyfran gyfartalog y disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim dros y tair blynedd diwethaf yw 55%.  Mae hyn ymhell uwchlaw’r cyfartaledd i Gymru, sef 18%.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan tua 50% o’i disgyblion anghenion dysgu ychwanegol, ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.  Ar hyn o bryd, mae gan 11% ohonynt ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.  Mae llawer o’r disgyblion hyn yn y pedair canolfan addysgu arbenigol, gydag ychydig yn unig ohonynt mewn dosbarthiadau prif ffrwd.

Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n dod o gefndir ethnig lleiafrifol.  Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.

Mae’r pennaeth wedi bod yn ei swydd er Medi 2010.

Cyd-destun a chefndir i’r ymarfer

Mae Tîm Arwain yr Ysgol, gan gynnwys y corff llywodraethol, wedi dangos ymrwymiad cryf, cyson i wella’r ysgol er budd yr holl ddysgwyr.  Caiff hyn ei fynegi a’i rannu trwy weledigaeth, nodau ac arwyddair yr ysgol ac fe’i cefnogir gan gymuned yr ysgol, gan gynnwys disgyblion eu hunain, a’i randdeiliaid allweddol yn y gymuned ehangach.  Mae’r ymrwymiad hwn i’w weld yn y Siarter Arwain bresennol, sy’n seiliedig ar werthoedd a safonau arwain yr ysgol, ac mae’n amlygu’r pwysigrwydd arwyddocaol y rhoddodd arweinwyr yr ysgol ar nodi anghenion staff a rhoi ‘cyfleoedd iddynt serennu’.

Mae’r pennaeth wedi dangos dealltwriaeth glir, yn gyson, o bwysigrwydd strategol meithrin y gallu i arwain ar bob lefel ar draws yr ysgol.  Mae’n nodi cryfderau ymhlith staff ac yn rhoi’r cyfle iddynt dderbyn datblygiad proffesiynol parhaus o safon, a’r hyder i gymryd risgiau.  Trwy fodelu ac annog, mae hi’n cefnogi staff ac yn gosod safonau uchel, sy’n annog ymddiriedaeth a gweithio ar y cyd.

Mae uwch arweinwyr yn dangos ymrwymiad cadarn a gweithgar i’w datblygiad eu hunain a dangosant egni, uchelgais ac ymrwymiad i ethos, diwylliant a gweledigaeth yr ysgol.  O ganlyniad, mae bron pob un o’r staff wedi’u hysbrydoli a’u hannog i wella’u harferion eu hunain a meddu ar ddyheadau uchel.

Dros nifer o flynyddoedd, mae’r ysgol wedi datblygu hanes cyson o feithrin gallu, ac ymrwymiad cryf iawn iddo, trwy fanteisio ar hyfforddiant o ansawdd uchel a grymuso unigolion, yn enwedig o ran datblygiad personol a gyrfaol.  Mae hyn yn cynnwys nodi dyheadau staff a chynllunio cyfleoedd posibl yn ystod cyfarfodydd perfformiad.  Caiff anghenion a gofynion hyfforddi penodol eu nodi ac wrth ymgymryd â rolau arwain yn yr ysgol, mae staff yn cael ‘cyfle i serennu’.  O ganlyniad, mae bron pob un o’r staff yn cytuno’n gryf eu bod yn cael cyfle priodol i ddatblygu’n broffesiynol a bod pwys yn cael ei roi ar eu cyfraniad a’u medrau.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd yn arfer effeithiol neu arloesol

Mae trefniadau cadarn i reoli perfformiad ar waith, ac mae cyfleoedd dysgu proffesiynol llwyddiannus ar gael i’r holl staff.  Mae’r prosesau hyn yn helpu i wella’r ysgol ac yn cefnogi dilyniant gyrfaol yn effeithiol.  Mae hyn yn nodwedd gref o’r ysgol.

Darperir hyfforddiant i gynorthwyo unigolion i ddatblygu’u rolau arwain ac mae gan yr ysgol ddiwylliant cryf o arweinyddiaeth wasgaredig.  Er enghraifft:

  • Mae’r holl uwch arweinwyr wedi cwblhau hyfforddiant ôl-raddedig mewn arweinyddiaeth a rheolaeth neu mewn dysgu proffesiynol.  Er enghraifft, mae athro arweiniol y cwricwlwm ac athro arweiniol cymorth bugeiliol ac anogaeth wedi cwblhau diploma 2 flynedd mewn arweinyddiaeth a rheolaeth i raddedigion.  Mae athro arweiniol TGCh/y Fframwaith Cymhwysedd Digidol wedi cwblhau hyfforddiant arweinyddiaeth ganol yn llwyddiannus a Diploma pellach mewn Dysgu Proffesiynol i raddedigion.

  • Mae’r pennaeth yn arolygydd cymheiriaid ar ran Estyn ac mae wedi cefnogi cydweithwyr eraill yn yr awdurdod lleol ac ar draws y consortiwm rhanbarthol yn effeithiol.

  • Mae’r dirprwy bennaeth wedi cwblhau’r Cymhwyster Proffesiynol Cenedlaethol ar gyfer Prifathrawiaeth, mae’n arweinydd asesu yn y clwstwr ac mae wedi cwblhau cwrs anogaeth a rheolaeth.

  • Rhoddir cyfle i arweinwyr y cwricwlwm fynychu hyfforddiant rhanbarthol ar arweinyddiaeth ganol.

  • Mae’r holl athrawon yn y ddarpariaeth addysgu arbenigol wedi cwblhau, neu wrthi’n cwblhau, diplomâu ôl-raddedig mewn cynorthwyo disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol difrifol a chymhleth.

  • Mae ychydig gynorthwywyr addysgu wedi cwblhau’r Rhaglen Athrawon Graddedig ac maent yn athrawon yn yr ysgol erbyn hyn, gydag un o’r cyntaf i ymgymryd â’r hyfforddiant eisoes mewn rôl arwain uwch yn yr ysgol.

  • Mae ychydig athrawon wedi cwblhau gradd Feistr mewn ymarfer addysg ac mae un o’r cynorthwywyr addysgu’n cwblhau gradd Feistr mewn cefnogi disgyblion ag awtistiaeth.

  • Mae’r gofalwr wedi cwblhau prentisiaeth mewn rheoli cyfleusterau.

  • Mae uwch athro arweiniol y cwricwlwm wedi cymryd rhan mewn secondiad mewnol rhanbarthol hynod effeithiol ar ‘ddatblygu arweinyddiaeth uwch’.  Mae’r broses hon wedi cynorthwyo â datblygu medrau arwain.

  • Mae nifer cynyddol, graddol, o gynorthwywyr addysgu wedi manteisio ar, neu wedi cwblhau, cyrsiau gradd sylfaen ac wedi mynd i ymlaen i gyrsiau gradd llawn.  Mae rhai wedi parhau i gymhwyso’n athrawon.

  • Mae’r holl lywodraethwyr wedi mynychu amrywiaeth o gyfleoedd hyfforddi yn yr ysgol a chyda’r awdurdod lleol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau disgyblion?

 

O ganlyniad i allu manteisio ar ddatblygiad proffesiynol o ansawdd uchel, mae llawer o staff wedi ymgymryd â rolau arwain pellach yn yr ysgol.  Mae hyn wedi helpu ymhellach i ddatblygu arweinyddiaeth wasgaredig a sicrhau cysondeb, hyd yn oed pan fydd staff yn cael eu dyrchafu o fewn yr ysgol neu’n symud i ysgolion eraill.  Mae hyn hefyd wedi cael effaith gadarnhaol ar addysgu a dysgu yn yr ysgol.  Mae nifer cynyddol, graddol, o staff wedi ymgymryd ag amrywiaeth o raddau sylfaen ac, o’r rheiny, mae nifer sylweddol bellach wedi cwblhau graddau ac mae un wrthi’n ymgymryd â gradd Feistr ar Awtistiaeth.

Mae trefniadau i ddatblygu staff yn broffesiynol wedi cael effaith gadarnhaol iawn ar gynnydd disgyblion a’u lles.  Mae cysylltiadau, rhwydweithiau a rhannu arfer dda yn llwyddiannus wedi sicrhau bod gallu’n cael ei feithrin yn effeithiol yn yr ysgol a chydag ysgolion a darparwyr addysg eraill.  Er enghraifft, o ganlyniad i secondiad arweinydd uwch i rôl wyddoniaeth, mae disgyblion wedi gallu gwella medrau cofnodi’u hymchwiliadau ym Mlynyddoedd 5 a 6.

Mae gan yr ysgol ddiwylliant cryf o arweinyddiaeth wasgaredig, sydd wedi effeithio’n sylweddol ar wella’r ysgol ac ar addysgu a dysgu.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu’i harfer gydag ysgolion eraill yn Abertawe ac yn y rhanbarth.

Mae’r pennaeth wedi cefnogi penaethiaid ac arweinwyr eraill yn effeithiol trwy grŵp ymgynghorol yr awdurdod lleol ac, yn fwy diweddar, trwy’r rhaglen gymorth ranbarthol Ysgol i Ysgol.