Arfer effeithiol Archives - Page 35 of 68 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Dros bum mlynedd a mwy, mae uwch arweinwyr wedi datblygu diwylliant cydweithredol cryf o fyfyrio a hunanwerthuso.  Mae hyn wedi cyfrannu’n sylweddol at lunio yna cyflwyno gweledigaeth uchelgeisiol yr ysgol, sef safonau dysgu ac addysgu llawer gwell a chyson uchel.

Mae’r prosesau i amlygu meysydd y mae angen eu gwella yn drylwyr.  Fe’u croesewir gan yr holl staff, sy’n ceisio gwneud gwahaniaeth cadarnhaol i ddysgu a lles disgyblion.  Mae athrawon yn ystyried bod rhwystrau yn gyfleoedd i chwilio am strategaethau amgen.  Mae’r ysgol wedi defnyddio ymchwil yn ofalus i sicrhau mai’r farn yw y gellir cyflawni newid ac nad yw staff yn cael eu llethu gan ormod o fentrau.  Mae biwrocratiaeth wedi’i lleihau fel y gellir defnyddio amser, cyn belled â phosibl, ar wella yn hytrach nag ar gydymffurfio yn unig.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae dysgu proffesiynol amlwedd, a ystyriwyd yn dda, wedi bod yn sbardun allweddol i sicrhau bod yr holl staff yn cael eu cefnogi a’u herio’n dda i fynd i’r afael â meysydd a amlygwyd ar gyfer newid.  Mae’r buddsoddiad mewn rhaglen gynhwysol o ddysgu proffesiynol dros y pum mlynedd diwethaf wedi bod o fudd i staff ar adegau gwahanol yn eu datblygiad.  Mae wedi cynnwys rhaglenni a darpariaeth benodol ar gyfer datblygu arweinyddiaeth oherwydd credir yn gryf fod arweinwyr gwell yn llywio athrawon gwell.  Mae athrawon gwell yn creu cyfleoedd dysgu ysbrydoledig a difyr sy’n effeithio’n gadarnhaol ar y deilliannau a gyflawnir gan ddisgyblion. 

Mae cynllun gwella’r ysgol yn blaenoriaethu’n ofalus nifer o feysydd allweddol, ymarferol i’w gwella.  Mae’r meysydd hyn wedi’u saernïo’n ddiwyd, ond maent hefyd yn canolbwyntio ar symlrwydd cyflawni.  Caiff y rhaglen dysgu proffesiynol ei llunio’n ofalus i sicrhau bod yr holl staff yn gallu mynd i’r afael â gwelliant yn llwyddiannus.

Mae’r ymagwedd hon at ddysgu proffesiynol wedi creu diwylliant o gydweithredu, polisi drws agored a dealltwriaeth o bwysigrwydd dysgu parhaus gan gymheiriaid.  Mae arsylwi gwersi ar y cyd i fonitro effaith strategaethau sy’n cael eu defnyddio fel rhan o’r rhaglen dysgu proffesiynol wedi bod yn allweddol ar gyfer datblygu deialog broffesiynol, gadarn sy’n canolbwyntio ar wella.  Mae athrawon yn gwneud addasiadau perthnasol i addysgu o ganlyniad i’r broses hon o gefnogi a herio.  Gwelir enghraifft o hyn yn y ffordd y gwnaeth yr ymagweddau at farcio ac asesu a rannwyd gan athrawon arwain at ymagwedd gyffredin a fabwysiadwyd gan eraill. 

Mae’r gweithgareddau dysgu proffesiynol helaeth yn sicrhau bod staff yn gallu dewis y meysydd gwella sy’n fwyaf addas i’w hanghenion a’r amcanion a amlygir fel rhan o’r broses rheoli perfformiad.  Mae’r gweithgareddau hyn yn cyd-fynd yn dda â chynllun gwella’r ysgol a blaenoriaethau unigol, adrannol a chenedlaethol.  Mae gweithredu’r rhaglen amrywiol hon yn fedrus wedi sicrhau effaith gyson ar ddeilliannau disgyblion.  Yn bwysig, mae llawer o staff yn cyfrannu at gyflwyno sesiynau i staff yn yr ysgol ac i staff mewn ysgolion eraill hefyd, ac yn cydweithredu wrth eu cyflwyno, gan gynnal yr ysgol fel sefydliad sy’n dysgu.

Yn ddiweddar, mae’r holl staff wedi cymryd rhan mewn rhwydweithiau i wella agwedd ar addysgeg.  Mae’n ofynnol i bob grŵp fyfyrio ar ganfyddiadau a llunio adroddiad gwerthusol ysgrifenedig i’w rannu gyda’r holl staff.  O ganlyniad, mae arweinwyr ar bob lefel yn gallu myfyrio’n ofalus ac mae’r holl staff yn teimlo’u bod yn cael eu cynnwys mewn blaenoriaethau gwella.  Mae trafodaethau ar hyn fel rhan o’r sesiynau rheoli perfformiad yn cynnig atebolrwydd go iawn.  Mae hyn o bwys i staff gan eu bod yn gwerthfawrogi’r cyfle i siarad am eu harfer a natur bwrpasol y cyfleoedd dysgu proffesiynol manwl a gynigir.

Mae’r myfyrio cyson, y cynllunio manwl a meddylgar ar gyfer gwella a’r amrywiaeth eang o gyfleoedd dysgu proffesiynol yn cyfrannu’n llwyddiannus at effeithiolrwydd dysgu ac addysgu.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ansawdd addysgu wedi gwella’n drawiadol dros gyfnod.  Gall athrawon fynegi’n glir sut maent yn cyflwyno cyfleoedd addysgu o ansawdd uchel, fel y’u gwelir yn glir trwy arsylwadau gwersi, craffu ar waith disgyblion a sesiynau gwrando ar ddysgwyr.  O ganlyniad, mae safonau wedi’u gwella a’u cynnal.  Mae addysgu effeithiol yn gyson, dysgu proffesiynol targedig a chynllunio’r cwricwlwm yn ofalus wedi sicrhau lefelau cyrhaeddiad eithriadol o uchel ar draws pob grŵp disgyblion.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Headlands yn ysgol arbennig annibynnol wedi’i lleoli mewn ardal breswyl ym Mhenarth, Bro Morgannwg.  Mae’n rhan o elusen Gweithredu dros Blant.  Mae’r ysgol yn cynnig lleoliadau preswyl a dydd yn ystod y tymor i blant 7 i 19 oed sydd ag anawsterau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol, ac anhwylderau’r sbectrwm awtistig.

Ar hyn o bryd, mae’r ysgol yn addysgu 68 o ddisgyblion rhwng cyfnod allweddol 2 a’r cyfnod ôl-16.  Daw bron pob un o’r disgyblion o awdurdodau lleol Cymru, gydag ychydig bach ohonynt o awdurdodau lleol Lloegr.  Mae gan bob disgybl ddatganiad o anghenion addysgol arbennig (AAA) ac mae statws plentyn sy’n derbyn gofal gan 20 o ddisgyblion.

Nod yr ysgol yw datblygu lles ac annibyniaeth pobl ifanc trwy ymagwedd unigol at addysg a gofal.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Sut i gefnogi plant a phobl ifanc sydd wedi profi trawma cynnar a phrofiadau niweidiol yn ystod plentyndod oedd y man cychwyn ar gyfer datblygu ein hymagwedd ysgol gyfan.  Mae’r effaith ar blant sydd wedi profi profiadau niweidiol yn ystod plentyndod wedi’i chofnodi’n helaeth gan gyfres o adroddiadau a gyhoeddwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn 2014 ac mae’n bryder mawr i’r rhai sy’n darparu gwasanaethau i blant o’r fath.  Yn ffodus, yr hyn sy’n hysbys hefyd yw effaith presenoldeb oedolyn y gellir ymddiried ynddo ym mywyd y plentyn er mwyn lleddfu canlyniadau trallod.  Felly, nod yr ysgol oedd sicrhau ei bod yn cynnig perthnasoedd y gellir ymddiried ynddynt a gwasanaeth sy’n ystyriol o drawma i’n disgyblion a’u teuluoedd ar bob adeg.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Datblygodd y strategaeth o’r weledigaeth y dylai’r ysgol fod yn fan diogel a sicr yn emosiynol, lle y mae pob aelod staff yn ymateb i anghenion ein disgyblion mewn ffordd sy’n ystyriol o drawma.  I gyflawni hyn, rhoddodd arweinwyr raglen sylweddol o ddysgu a datblygu ar waith, ar ymagweddau’n ymwneud â thrawma, ymlyniad a pherthynas, a’r medrau y mae ar staff eu hangen i roi’r rhain ar waith yn effeithiol.  Cefnogir hyn gan ymarfer myfyriol rheolaidd dan lyw’r grŵp arweinyddiaeth.

Yna, dechreuodd yr ysgol ar broses o alinio ei harferion yn yr ystafell ddosbarth â’r nod o gynyddu diogelwch emosiynol a lleihau cywilydd.  Bu’n gweithio mewn partneriaeth â seicolegwyr clinigol ymgynghorol y GIG i ystyried y cwestiwn hwn: sut beth yw ysgol dosturiol, sy’n ystyriol o drawma?  Ysbrydolodd y cynllun gweithredu a ddeilliodd o hyn newid ar hyd a lled yr ysgol.  Ystyriodd staff bopeth o bolisïau a gweithdrefnau a materion arwain, i ryngweithiadau munud wrth funud yn yr ystafell ddosbarth, fel bod sensitifrwydd yn treiddio i bob arfer gyda’r nod o fodloni anghenion disgyblion mewn ffordd a oedd yn cynyddu diogelwch a gostwng cywilydd a deimlid.

Mae’r ysgol yn sicrhau ei bod yn gallu bodloni anghenion disgyblion orau trwy flaenoriaethu cyfleoedd i staff fyfyrio ar brofiadau blaenorol a hanes y disgyblion.  Mae hyn yn helpu staff i ddeall sut y gallai disgyblion fod yn teimlo amdanynt eu hunain, am y byd ac am bobl eraill.  I wneud hyn, mae’r ysgol yn defnyddio ymagwedd fformiwleiddio seicolegol sy’n caniatáu i ni deilwra ymyriadau seiliedig ar berthynas ar gyfer pob disgybl.  Saif yr ymyriadau unigol hyn o fewn fframwaith ysgol gyfan sy’n anelu at greu diogelwch i staff a disgyblion.  Mae ein hathroniaeth yn seiliedig ar ysgogi newid drwy fodelu perthnasoedd iach a phrofiadau cadarnhaol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae prosesau gwerthuso’r ysgol wedi darganfod nifer o ddeilliannau diddorol, sy’n cynnwys:

  • Gwelliant yn ansawdd yr adborth i ddisgyblion.  Nododd arsylwadau fod athrawon bellach yn tueddu i gynnwys mwy o gydnabyddiaeth o’r cyd-destun emosiynol yn eu hadborth, er enghraifft: “Fe wnes i wir fwynhau gweld sut defnyddiaist ti’r syniadau drafodon ni heddiw a sut gwnest ti ddal ati, hyd yn oed pan nad oeddent yn llwyddiannus.  Roedd hynny’n anodd, mae’n siŵr.  Pam na wnaethon nhw weithio, yn dy farn di?”
  • Mwy o empathi a thosturi.  Fel rhan o brosiect ymchwil, cynhaliom gyfweliadau wedi’u strwythuro’n rhannol gyda staff, rhieni a disgyblion i ddarganfod pa effaith roedd ein hymagwedd yn ei chael.  Canfyddiad allweddol oedd bod disgyblion yn dangos mwy o empathi tuag at ei gilydd ac, o ganlyniad, gallant reoli’u hemosiynau a goddef awyrgylch yr ystafell ddosbarth am gyfnod hwy.
  • Gwelliant yn ansawdd y berthynas rhwng staff a rhieni a gofalwyr.  Nododd rhieni fod staff yr ysgol yn cyfathrebu â nhw mewn ffordd a oedd yn datblygu ymddiriedaeth ac undod. O’r herwydd, roedd ymdopi â materion cymhleth a dyrys a oedd yn dod i’r amlwg yn haws ac yn fwy cydweithredol.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Rydym wedi rhannu ein model a’n harfer mewn cynhadledd ryngwladol ar arfer datblygiadol dyadig yn Lloegr.  Hefyd, rydym wedi hwyluso hyfforddiant a gweithdai mewn cynadleddau cenedlaethol, ysgolion a phrifysgolion.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Lleolir Ysgol Gymraeg y Gwernant ym mhentref Llangollen yn awdurdod lleol Sir Ddinbych.  Mae 142 disgybl rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr, yn cynnwys 16 oed meithrin rhan-amser.

Tros dreigl tair blynedd, mae ychydig o dan 10% o’r disgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim.  Tua 4% o’r disgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref ac ychydig iawn sydd o gefndir lleiafrifol ethnig.  Mae’r ysgol wedi adnabod tua 21% o’i disgyblion fel rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol.  Cymraeg yw prif gyfrwng yr addysgu a’r dysgu ac anelir at sicrhau fod pob disgybl yn rhugl yn y Gymraeg a’r Saesneg erbyn diwedd cyfnod allweddol 2.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Dros dreigl amser, gwelwyd fod nifer sylweddol o ddisgyblion yn cael trafferth gyda sgiliau annibyniaeth, eu gallu i gymryd cyfrifoldeb, yn ogystal â’r gallu i ddyfalbarhau.  Roedd yr ysgol yn cyrchu cefnogaeth gynyddol trwy gymorth gwasanaethau ymddygiad, seicoleg addysg ac mewn achosion dwys, y tîm iechyd meddwl.  Roedd nifer cynyddol o ddisgyblion a oedd angen cefnogaeth ar gyfer pryder, ymddygiad a datblygiad cyfathrebu yn peri pryder, roedd effaith ar eu gallu i ddatblygu’n academaidd yn sylweddol mewn rhai achosion.  Roedd yr ysgol hefyd wedi sylwi, gan fod bywyd teulu yn brysur iawn, fod rhieni’n gwneud mwy dros eu plant yn lle gadael iddynt gael yr amser i fod yn annibynnol.  Adlewyrchir hyn yn y disgwyliadau sylfaenol o ddydd i ddydd, er enghraifft, o ran cofio dillad ymarfer corff, darllen yn annibynnol gartref neu gwblhau a dychwelyd gwaith cartref.  Mae’n amlwg fod y disgyblion yn treulio mwy o amser ar dechnoleg ddigidol yn eu hamser hamdden, sy’n cael effaith sylweddol ar eu sgiliau cymdeithasol a chyfathrebu, ond yn bwysicach fyth, ar eu hiechyd a’u ffitrwydd.  Penderfynwyd fod angen strategaeth newydd i gefnogi’r disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Ers tair blynedd mae’r ysgol yn gweithredu’r fenter o ‘Amser Antur’.   Cynhelir ‘Amser Antur’ bob prynhawn dydd Gwener i holl ddisgyblion cyfnod allweddol 2. 

Prif amcan y fenter yw:

  • Annog annibyniaeth a dyfalbarhad
  • Hyrwyddo cyfathrebu a gweithio mewn tîm
  • Cynyddu nifer o weithgareddau corfforol a heriol i’n disgyblion
  • Gwella eu ffitrwydd, eu lles a’u hymwybyddiaeth ofalgar.

Mae ffocws ar wobrwyo’r disgyblion am gwblhau tasgau annibynnol ac am weithio’n dda gydag eraill.  Mae gan bob disgybl ei ddyddiadur ei hun i gofnodi pwyntiau trwy gydol yr wythnos.  Unwaith y bydd disgybl yn cyrraedd y nifer disgwyliedig o bwyntiau ar gyfer cwblhau sgiliau annibynnol a gweithio’n dda gyda’i gilydd, gallant ymuno yn yr amser antur.  Yn ystod y tymor, roedd y gweithgareddau’n cynnwys, canŵio, ioga, rafftio dŵr gwyn, coginio, nofio, dringo, cyfeiriannu

gwyllt grefft, a gweithgareddau celf a chwaraeon.

Mae’r ysgol wedi gwneud ceisiadau am grantiau gwahanol i gefnogi cyllido rhai o’r gweithgareddau, yn ogystal â defnyddio rhan o’r grant amddifadedd.  Mae’r ysgol wedi datblygu perthynas dda iawn gyda chwmnïau awyr agored lleol sy’n cynnig pris gostyngol, yn ogystal â defnyddio sgiliau a chefnogaeth rhieni.  Yn dilyn gweld effaith y strategaeth, mae rhieni hefyd yn fodlon iawn i  gyfrannu tuag at y gweithgareddau.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r strategaeth yn hynod lwyddiannus, gydag annibyniaeth disgyblion yn gwella’n sylweddol.  Yn ogystal, mae nifer o agweddau ymddygiad eraill wedi gwella nad oedd yr ysgol wedi rhagweld.  Mae athrawon a staff yn adrodd fod pob disgybl yn cymryd rhan yn frwd yn y gweithgareddau antur, mae llawer yn herio’u hunain, yn cydweithio’n dda ac yn gwella sgiliau ystwythder.  Gwelir eu bod yn gwthio a herio eu hunain drwy gymryd rhan mewn gweithgareddau newydd.  Mae’r disgyblion yn mwynhau’r gweithgareddau yn eithriadol.  Mae adborth rhieni wedi bod yn hynod gadarnhaol, ble maent yn adrodd fod disgyblion yn awyddus i gwblhau gwaith cartref a darllen gartref.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn cydweithio yn agos gydag ysgolion y clwstwr.   Mae athrawon yr ysgol yn gweithio yn agos oddi fewn triawdau yn y clwstwr hwn i rannu arfer dda.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Mynach yn gwasanaethu pentref Pontarfynach a’r ardal gyfagos yn nalgylch Aberystwyth, Ceredigion.  Mae 33 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 4 ac 11 oed, wedi eu trefnu mewn dau ddosbarth.  Cymraeg yw prif iaith yr ysgol ac mae tua 33% o’r disgyblion o gartrefi ble’r Gymraeg yw prif iaith.  Mae gan tua 15% o’r disgyblion anghenion addysg arbennig ac mae tua 6% yn derbyn prydiau ysgol am ddim.  Mae’r Pennaeth yn gofalu am ddwy ysgol gyfagos (Ysgol Pontrhydfendigaid ac Ysgol Syr John Rhys).  Cafodd yr ysgol ei harolygu ym mis Mai 2019.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol

Mae’r ysgol yn dathlu’r ffaith ei bod yn ysgol fach wledig sy’n darparu addysg o safon uchel gan hyrwyddo ymdeimlad cryf iawn o berthyn a chymuned.  Un o brif heriau ysgolion bach yw’r dosbarthiadau oedran cymysg, sy’n cynnwys 4 grŵp blwyddyn a’r ystod eang iawn o lefelau gallu.  Penderfynodd yr ysgol i hybu strategaethau byddai’n annog hyder ac annibyniaeth y disgyblion yn eu dysgu gan feithrin dysgwyr annibynnol, uchelgeisiol, galluog sy’n barod i ddysgu drwy gydol eu hoes.

Er mwyn i’r athrawon fedru canolbwyntio a chodi safonau grwpiau penodol o ddysgwyr, mabwysiadwyd nifer o strategaethau fyddai’n galluogi y disgyblion i ddatblygu’n ddysgwyr annibynnol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r weithgaredd

Mae’r strategaethau amrywiol i annog disgyblion i fod yn ddysgwyr annibynnol yn cynnwys gosod nodau i’w gwaith, pennu meini prawf llwyddiant ac asesu eu cynnydd eu hunain.  Mae hyn yn arwain at fedru hunan reoli eu cymhelliant at ddysgu ac yn eu harfogi i gymryd cyd gyfrifoldeb am y ffordd ymlaen.

Y disgyblion sy’n arwain y cynllunio ac yn dewis themâu ar gyfer astudio yn dymhorol.  Mae llais y disgybl yn cael lle amlwg o fewn yr ysgol ac mae’r athrawon yn gwrando ac yn gweithredu ar syniadau a chwestiynau ymchwiliol disgyblion.  Mae hyn yn magu diddordeb y disgyblion yn y dysgu o’r cychwyn cyntaf ac yn rhan allweddol o feithrin dysgwyr annibynnol.

Mae’r athrawon a’r disgyblion wedi cyd-gynllunio’r polisi marcio ac mae’r disgyblion yn hunan asesu ac yn asesu cyfoedion yn aeddfed.  Mae meithrin disgyblion i allu rhoi adborth adeiladol i’w gilydd yn gymorth iddynt ddatblygu medrau meddwl dadansoddol.  Mae bron pob disgybl yn ymateb yn bositif iawn i hyn. 

Y cam nesaf er mwyn hyrwyddo annibyniaeth y disgyblion oedd datblygu cynllun ‘Dysgu Dawnus’ yng nghyfnod allweddol 2 sy’n rhoi cyfleoedd i ddisgyblion arwain y dysgu yn wythnosol.  Fesul pâr, mae’r disgyblion yn cynllunio, paratoi a chyflwyno gwersi.  Mae’r gwrthdroi rôl hwn yn rhoi cymhelliant i’r disgyblion baratoi’n drylwyr er mwyn esbonio a throsglwyddo’r wybodaeth yn effeithiol i’w cyfoedion.  Daw’r disgyblion i ddeall mai’r allwedd i egluro’n well yw deall yn ddyfnach.  Mae cael yr empathi wrth wrthdroi rôl fel hyn yn arwain at gyfoethogi a gwella adnabyddiaeth unigolion o’i gilydd.  Mae’r disgyblion wrth eu boddau yn gwneud hyn ac yn cymryd y peth hollol o ddifri.  Maent yn cael chwarae rôl, yn meithrin perthynas ddysgu fwy hamddenol rhyngddynt a’i gilydd ac yn annog twf emosiynol yn ogystal â datblygiad deallusol o’r broses addysgu a dysgu.

Mae’r athrawon a’r disgyblion wedi cyd-gynllunio’r polisi marcio ac mae’r disgyblion yn hunan asesu ac yn asesu cyfoedion yn aeddfed.  Mae meithrin disgyblion i allu rhoi adborth adeiladol i’w gilydd yn gymorth iddynt ddatblygu medrau meddwl dadansoddol.  Mae bron pob disgybl yn ymateb yn bositif iawn i hyn. 

Y cam nesaf er mwyn hyrwyddo annibyniaeth y disgyblion oedd datblygu cynllun ‘Dysgu Dawnus’ yng nghyfnod allweddol 2 sy’n rhoi cyfleoedd i ddisgyblion arwain y dysgu yn wythnosol.  Fesul pâr, mae’r disgyblion yn cynllunio, paratoi a chyflwyno gwersi.  Mae’r gwrthdroi rôl hwn yn rhoi cymhelliant i’r disgyblion baratoi’n drylwyr er mwyn esbonio a throsglwyddo’r wybodaeth yn effeithiol i’w cyfoedion.  Daw’r disgyblion i ddeall mai’r allwedd i egluro’n well yw deall yn ddyfnach.  Mae cael yr empathi wrth wrthdroi rôl fel hyn yn arwain at gyfoethogi a gwella adnabyddiaeth unigolion o’i gilydd.  Mae’r disgyblion wrth eu boddau yn gwneud hyn ac yn cymryd y peth hollol o ddifri.  Maent yn cael chwarae rôl, yn meithrin perthynas ddysgu fwy hamddenol rhyngddynt a’i gilydd ac yn annog twf emosiynol yn ogystal â datblygiad deallusol o’r broses addysgu a dysgu.

Mae’r ‘Dysgu Dawnus’ wedi profi’n llwyddiant ysgubol ac erbyn hyn yn un o uchafbwyntiau dysgu’r wythnos. Mae’r athrawes a’r disgyblion yn dysgu rhywbeth newydd bob tro ac mae’n sicr yn rhoi chwa o awyr iach i’r gwersi! Mae hyd yn oed y rhieni yn awyddus i fod yn rhan o’r dysgu ac yn rhoi cymorth i’r disgyblion wrth baratoi gwersi.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r athrawon yn rhoi cyfleoedd eang i ddisgyblion gymhwyso eu medrau mewn sefyllfaoedd bywyd go iawn, a chryfder y ddarpariaeth ar gyfer cymhwysedd digidol o fewn yr ysgol yn rhan allweddol o ddatblygu annibyniaeth a dyfalbarhad pob disgybl.

Mae’r disgyblion yn cymryd perchnogaeth o’u dysgu.  Yn y cyfnod sylfaen, maent yn ymroi i’r heriau yn eiddgar wrth ddewis ffyrdd ei hunain o gyflwyno’r gwaith, er enghraifft yn ysgrifenedig, ar lafar, yn greadigol neu’n ddigidol.  Mae disgyblion cyfnod allweddol 2, o bob gallu, yn llwyddo i gyflwyno gwersi o ansawdd uchel ac yn cael eu hannog i ddysgu oddi wrth ei gilydd, gan ddatblygu eu syniadau eu hunain, yn hytrach nag edrych i’r athrawes am arweiniad.  Gwelir bod y disgyblion yn llwyddo i ddangos parch a diddordeb tuag at hamgylchedd, eu diwylliant a’u treftadaeth.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Er mwyn rhannu arferion da mae’r ysgol wedi sefydlu system ‘Pedwarawdau Dysgu’ gyda’r ddwy ysgol arall sydd yn rhan o’r ffederasiwn.  Mae athrawon a llywodraethwyr y 3 ysgol yn cyd-arsylwi gwersi, yn monitro a chymedroli llyfrau ar y cyd ac yn cynnal teithiau dysgu yn dymhorol.  Mae hyn wedi codi safonau dysgu ac addysgu ar draws yr ysgolion ac yn gyfle gwych i rannu arbenigedd ac arfer dda wrth ddatblygu annibyniaeth pob disgybl.

Mae’r disgyblion yn hyderus wrth deithio ar draws y tair ysgol i gyflwyno gwersi i ddisgyblion eraill.  Mae rhannu arfer dda gyda disgyblion ac athrawon ysgolion cynradd cyfagos wedi cryfhau annibyniaeth disgyblion ar draws ysgolion y ffederasiwn a thu hwynt.  Mae nifer o athrawon ysgolion cynradd yr awdurdod yn dechrau efelychu  ‘Dysgu Dawnus’ yn eu hysgolion nhw. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Ffordd Dyffryn yn ysgol gynradd brif ffrwd yng nghanol tref lan môr Llandudno, yn sir Conwy.

Mae’r ysgol yn gwasanaethu’r ardal gyfagos, ond daw ychydig ddisgyblion o rannau eraill o’r dref.  Mae’n darparu addysg i 180 o ddisgyblion rhwng tair ac 11 oed, gan gynnwys 19 o blant meithrin sy’n mynychu yn y prynhawn yn unig.  

Mae’r ysgol yn gartref i Ganolfan Adnoddau’r cyfnod sylfaen i ddisgyblion o’r awdurdod lleol sydd ag anawsterau cymdeithasol ac emosiynol, ac i Ganolfan Adnoddau cyfnod allweddol 2 i ddisgyblion o’r awdurdod lleol sydd ag anhwylderau’r sbectrwm awtistig.

Y cyfartaledd tair blynedd ar gyfer disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim yw tua 44%.  Mae hyn yn uwch o lawer na chyfartaledd Cymru, sef 19%.  Mae’r ysgol wedi nodi bod anghenion dysgu ychwanegol gan oddeutu 23% o ddisgyblion ac mae hyn gerllaw’r cyfartaledd, sef 21%, ar gyfer ysgolion cynradd yng Nghymru.  

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Daeth ‘Arweinyddiaeth i Bawb’ Ffordd Dyffryn i fodolaeth yn sgil penodi’r pennaeth a’r dirprwy bennaeth newydd.  Fe wnaeth yr uwch dîm arwain newydd, gan gynnwys y corff llywodraethol, nodi’n gyflym fod angen grymuso staff ar bob lefel ar ôl i Estyn roi’r ysgol yn y categori mesurau arbennig yn 2012.  Sefydlwyd strwythur arweinyddiaeth wedi’i ddiffinio’n glir, gosodwyd yr uchelgais ar gyfer safonau uchel a, thrwy ddull annog a modelu, cefnogwyd datblygiad proffesiynol parhaus y staff.

Mae’r uwch dîm arwain wedi llywio taith wella hynod effeithiol, ac mae lles yr holl ddisgyblion a staff yn ganolog i’r broses.  Maent yn nodi cryfderau mewn unigolion ac yn annog cyfleoedd dysgu proffesiynol i bawb.  Mae ethos o weithio cydweithredol ymhlith yr holl staff a theimlant fod eu cyfraniad a’u sgiliau’n cael eu gwerthfawrogi.

Mae gan y pennaeth ddealltwriaeth glir o bwysigrwydd strategol meithrin gallu i arwain ar bob lefel ledled yr ysgol.  Mae gan uwch arweinwyr ymrwymiad cryf i’w datblygiad personol eu hunain ac mae staff ar bob lefel yn ymdrechu i wella’u harferion arwain eu hunain.  Mae’r holl staff yn dangos ymrwymiad ac ymroddiad i ethos a gweledigaeth yr ysgol – ‘Ysbrydoli, Dyheu, Gwneud Gwahaniaeth’ (Inspire, Aspire, Make a Difference).

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Grymuso staff – Yn Ysgol Ffordd Dyffryn, mae’r diwylliant o rymuso’r holl staff i fod yn arweinwyr ac ymgymryd â chyfrifoldebau wedi trawsnewid yr ysgol.  Mae rolau wedi’u diffinio’n glir ar bob lefel ac mae staff yn cydweithio, gan wybod beth yw eu cyfrifoldebau yn yr ysgol.  Mae’r pennaeth yn gwerthfawrogi ei staff ac yn cydnabod eu gwerth, felly teimlant eu bod yn cael eu gwerthfawrogi a’i bod yn ymddiried ynddynt.  Mae hi’n angerddol am ddatblygu arweinwyr i weithio ar y cyd er mwyn codi safonau.

Dros sawl blwyddyn, mae’r ysgol wedi datblygu hanes cyson o feithrin gallu ac ymrwymiad cryf iawn i hynny.  Mae diwylliant cryf o arweinyddiaeth wasgaredig a rhoddir hyfforddiant effeithiol i gynorthwyo staff i ddatblygu’u rolau arwain.

Dysgu proffesiynol – Mae cyfleoedd dysgu proffesiynol a ddarperir i staff wedi datblygu potensial athrawon i arwain ac, o ganlyniad, maent wedi arwain at grŵp o arweinwyr o ansawdd uchel sydd oll yn gwella ansawdd yr ysgol ac yn cymryd rhan mewn lledaenu eu harfer dda y tu hwnt i’r ysgol.  Mae cylch trylwyr o ddatblygu arweinyddiaeth i athrawon ar waith.  Yn ogystal, cynigir amrywiaeth o gyfleoedd i staff cymorth ddatblygu eu medrau arwain ymhellach.  Mae’r holl gynorthwywyr addysgu hyfforddedig yn ymgymryd â rôl arwain i gyflwyno rhaglenni ymyrryd effeithiol, gyda ffocws ar anogaeth, lles a safonau.

  • Mae’r dirprwy bennaeth wedi cwblhau’r Cymhwyster Proffesiynol Cenedlaethol ar gyfer Prifathrawiaeth ac mae ar secondiad fel pennaeth dros dro ar hyn o bryd.
  • Mae dau aelod o’r uwch dîm arwain yn rhan o’r Rhaglen Datblygu Arweinyddiaeth i Ddarpar Benaethiaid.
  • Mae’r pennaeth cynorthwyol wedi cwblhau’r Cymhwyster Proffesiynol Cenedlaethol ar gyfer Prifathrawiaeth ac mae wrthi’n astudio ar hyn o bryd ar gyfer Gradd Feistr mewn Addysg Arbennig (Awtistiaeth).
  • Mae un cynorthwyydd addysgu lefel uwch (CALU) wedi cwblhau’r Rhaglen Athrawon Graddedig ac mae bellach yn athro yn yr ysgol, gan gyflwyno hyfforddiant y Llwybr Dysgu Cymorthyddion Dysgu ar gyfer y consortiwm.
  • Mae’r pennaeth yn Gydymaith yr Academi Genedlaethol ar gyfer Arweinyddiaeth Addysgol, mae’n cymryd rhan mewn cymeradwyo rhaglenni arweinyddiaeth cenedlaethol ac mae’n hyfforddwr y Cymhwyster Proffesiynol Cenedlaethol ar gyfer Prifathrawiaeth ar ran y consortiwm.
  • Mae tri aelod o’r uwch dîm arwain yn rhan o Raglen y Bartneriaeth Ysgolion gyda’r clwstwr.
  • Mae un aelod o’r uwch dîm arwain yn cydweithio â’r brifysgol leol ar brosiect ymchwil ynghylch Parodrwydd i Ddysgu.
  • Mae dysgu proffesiynol i’r holl staff yn cynnwys gweithio mewn triawdau ar brosiectau ymchwil i gael effaith ar ddysgu ac addysgu.
  • Mae pum athro wedi cwblhau’r Rhaglen Datblygu Arweinwyr Canol.
  • Mae uwch arweinydd yn hwylusydd clwstwr ar gyfer y Cwricwlwm newydd i Gymru.
  • Mae un cynorthwyydd addysgu lefel uwch (CALU) yn aseswr Datblygiad Dysgu Gofal Plant ac mae’n cynorthwyo staff i ennill eu cymwysterau.
  • Mae pum cynorthwyydd addysgu wedi cwblhau eu hasesiad CALU ac mae tri ohonynt yn rhan o’r garfan bresennol.

Grymuso disgyblion – Mae’r ysgol yn angerddol am les pob disgybl ac mae natur gynhwysol yr ysgol yn treiddio i bob agwedd ar ei gwaith.

Mae llais y disgybl yn gryf ac adlewyrchir hyn drwy waith y grwpiau arweinyddiaeth disgyblion.  Er enghraifft, mae polisïau sydd wedi’u harwain gan ddisgyblion, fel polisi gwrth-fwlio a luniwyd gan y disgyblion, sydd wedi helpu i dawelu tensiynau a gwella ymddygiad ar draws yr ysgol.  Mae gweithio ar brosiect ymchwil gyda’r brifysgol leol wedi dylanwadu’n gadarnhaol ar agweddau disgyblion at ddysgu.  Mae disgyblion wedi llunio system wobrau ysgol gyfan a matrics o ddisgwyliadau ar gyfer ymddygiad ac fe’i gwelir o gwmpas yr ysgol.

Mae’r holl ddisgyblion yn dangos agwedd ofalgar a deallgar at gynwysoldeb.  Etholir Llysgenhadon Awtistiaeth ar gyfer pob dosbarth ac maent wedi creu blychau adnoddau er mwyn cynorthwyo disgyblion ag anhwylderau’r sbectrwm awtistig ar draws yr ysgol.  Mae’r Llysgenhadon Awtistiaeth yn dangos brwdfrydedd tuag at rannu ymwybyddiaeth ar draws y gymuned ac maent wedi sefydlu cysylltiad entrepreneuraidd gyda busnesau lleol.  Mae’r disgyblion wedi datblygu a chynhyrchu ffilm fer i’w rhannu ar draws y sir i godi ymwybyddiaeth o anhwylderau’r sbectrwm awtistig.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae darpariaeth glir a thrylwyr ar gyfer dysgu proffesiynol, ynghyd â rolau wedi’u diffinio’n glir a’r gred bod yr holl staff yn arweinwyr, wedi cael effaith gadarnhaol ar les dysgwyr ac mae wedi effeithio’n sylweddol ar wella’r ysgol ac ar ddysgu ac addysgu.

Mae rhaglenni ymyrryd effeithiol dan arweiniad staff cymorth hyfforddedig iawn wedi cael effaith gadarnhaol ar gynnydd disgyblion.  Er enghraifft, mae’r ddarpariaeth i ddisgyblion MAT trwy raglen ymyrryd wedi codi safonau mewn llythrennedd a rhifedd yn sylweddol.

Yn yr arolygiad diweddar, nododd Estyn fod ymddygiad disgyblion mewn dosbarthiadau ac o gwmpas yr ysgol yn rhagorol.  Cydnabyddir bod agwedd gadarnhaol tuag at gynhwysiant a chydraddoldeb yn gryfder nodedig yn yr ysgol.  Mae’r diwylliant cryf o gynwysoldeb a darpariaeth anogol yn cael effaith hynod gadarnhaol ar les disgyblion a’u hagweddau at ddysgu.

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae Ysgol Ffordd Dyffryn yn rhannu arfer dda yn rheolaidd trwy gyflwyniadau ar agweddau amrywiol ar ei hymagwedd ‘Arweinyddiaeth i Bawb’ ar draws y sir a’r consortiwm.

Mae uwch athrawon yn rhoi cymorth i ysgolion ar draws y sir yn rheolaidd yn gysylltiedig â’u cyfrifoldebau arwain.

Yn ogystal, mae’r ysgol yn rhannu’i harfer dda trwy ddull ymarferol, gan gynorthwyo ysgolion yn ei chlwstwr a’i sir trwy gyflwyno cyfleoedd hyfforddi i staff cymorth.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gymunedol Cwmtawe yn ysgol 11-16 yng Nghastell-nedd Port Talbot, sy’n gwasanaethu rhan isaf Cwm Tawe.  Daw’r rhan fwyaf o’r disgyblion o Bontardawe a’r ardal gyfagos, ac mae tua 50% yn dewis mynychu’r ysgol o’r tu allan i’r dalgylch arferol.  Mae 1,232 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Mae gan yr ysgol ddwy uned addysgu arbenigol ar y safle, sef un i ddysgwyr dyslecsig a’r llall yn arbenigo mewn anhwylderau ar y sbectrwm awtistig.

Mae 17.4% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae 40% o ddisgyblion ar gofrestr anghenion addysgol arbennig yr ysgol, ac mae gan tua 4% ohonynt ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Daw tua 5% o ddisgyblion o grwpiau lleiafrifoedd ethnig a daw ychydig iawn o ddisgyblion o gartrefi lle nad ydynt yn siarad Saesneg fel eu hiaith gyntaf.  Mae tua 14% o ddisgyblion yn rhugl yn y Gymraeg.

Mae’r tîm arweinyddiaeth yn cynnwys y pennaeth, a benodwyd yn 2014, dau ddirprwy bennaeth, dau bennaeth cynorthwyol a rheolwr busnes.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, bu gorchmynion cynyddol ar amser y cwricwlwm yng nghyfnod allweddol 4 gyda chyflwyno’r TGAU mathemateg rhifedd a Bagloriaeth Cymru.  Mae’r holl ddisgyblion yn astudio TGAU craidd mewn iaith a llenyddiaeth Saesneg, mathemateg, mathemateg rhifedd, gwyddoniaeth ddwbl, Cymraeg, astudiaethau crefyddol a thystysgrif yr her sgiliau.  Er bod y pynciau craidd hyn yn hanfodol ac yn galluogi disgyblion i fanteisio ar naw cymhwyster TGAU, maent wedi arwain at leihau strwythur opsiynau’r ysgol o bump i dri dewis.  Roedd staff yn poeni am gyfyngu ar opsiynau disgyblion a’r posibilrwydd o ymyleiddio rhai pynciau, felly fe wnaethant fynegi’r dymuniad i weithio’n greadigol i ddarparu cwricwlwm ehangach. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Bob mis Ionawr, mae’r pennaeth a’r dirprwy bennaeth sy’n gyfrifol am y cwricwlwm yn cyfarfod â rhieni/gofalwyr a disgyblion i esbonio’r broses opsiynau.  Mae disgyblion yn llenwi pôl gwelltyn yn dangos y pynciau y mae ganddynt ddiddordeb mewn eu hastudio.  Yna, caiff y data hwn ei ddefnyddio i lunio strwythur yr opsiynau a chreu’r hyblygrwydd i ddisgyblion newid eu dewisiadau’n ddiweddarach.  Caiff strwythur opsiynau â dwy haen ei lunio ar gyfer galluoedd gwahanol, sy’n galluogi pob dysgwr i fanteisio ar ystod eang o gyrsiau priodol.

Yn y cyfnod yn arwain at y pôl gwelltyn, mae ymgynghorydd gyrfaoedd yr ysgol yn cynnal gweithdai gyrfaoedd i helpu disgyblion i wneud dewisiadau gwybodus.  Ychwanegwyd gwers fugeiliol ychwanegol at gwricwlwm Blwyddyn 9 i hwyluso hyn a blaenoriaethu’r byd gwaith.  Mae tîm staff yn cyfarfod â disgyblion i roi cymorth ac arweiniad â’u dewisiadau.  Mae staff yn defnyddio data’r tri adolygiad perfformiad diwethaf i sicrhau bod disgyblion yn dewis cyrsiau priodol yn ôl eu cryfderau a’u llwybrau gyrfa posibl. 

Ar ôl cydnabod cyfyngiadau tri opsiwn, mae staff wedi arwain arloesi’r cwricwlwm yn llawn trwy alluogi dysgwyr i ddewis dau bwnc o un llinell opsiynau.  Gall disgyblion astudio peirianneg ym Mlwyddyn 10 ac yna dewis dylunio cynnyrch ym Mlwyddyn 11; maent yn astudio celf a dylunio ym Mlwyddyn 10 cyn dewis cyfathrebu graffig, celfyddyd gain neu ffotograffiaeth ym Mlwyddyn 11.  Gall ieithyddion dawnus astudio dwy iaith dramor fodern o fewn un opsiwn.  Mae staff yn rhoi o’u hamser o’u gwirfodd y tu allan i oriau’r ysgol i gynorthwyo disgyblion sy’n astudio’r cymwysterau ychwanegol hyn.

Mae’r ysgol yn cydweithio’n agos â’r coleg lleol i gynnig rhaglenni sydd wedi’u teilwra yn ôl anghenion disgyblion, ac yn darparu cymwysterau mewn gwallt a harddwch, mathemateg ychwanegol a cherbydau modur.  Mae disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn manteisio ar gyrsiau adeiladu mewn ysgol arbenigol gyfagos.  Ym Mlwyddyn 9, mae’r rhai sydd mewn perygl o ymddieithrio yn gweithio â phrosiect cymunedol lleol i ennill cymhwyster level 2 mewn Addysg Gysylltiedig â Gwaith. 

Ar ôl i’r opsiynau gael eu dewis, caiff amserlen newydd ei llunio’n barod i Flwyddyn 9 bontio i Flwyddyn 10 ar ôl hanner tymor mis Mai.  Mae’r amser ychwanegol hwn yn galluogi disgyblion i gael blas ar eu hopsiynau a gwneud unrhyw newidiadau cyn dechrau’r flwyddyn academaidd newydd.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae disgyblion yn dwyn perchenogaeth ac yn teimlo eu bod yn cael eu cynnwys mewn creu’r strwythur opsiynau trwy’r broses pôl gwelltyn.  Cânt eu hannog i ymchwilio i gyrsiau priodol yn gynnar yn y broses, ystyried llwybrau gyrfa posibl a manteisio’n llawn ar arbenigedd ymgynghorydd gyrfaoedd yr ysgol.  Maent yn ymgysylltu â’u dysgu ac yn manteisio ar ystod o gyrsiau sy’n briodol i’w hanghenion a’u diddordebau.  Mae strwythur arloesol y cwricwlwm yn sicrhau bod yr ysgol yn mynd yn groes i dueddiadau cenedlaethol – mae’r nifer sy’n dewis ieithoedd tramor modern yn gryf ac mae gwyddoniaeth driphlyg yn ffynnu o hyd.  Oherwydd galw’r pôl gwelltyn eleni, mae gwyddoniaeth driphlyg yn cael ei chynnig ar draws y tri opsiwn.  Gall pob un o’r dysgwyr, gan gynnwys rhai mwy abl a thalentog, y rhai sydd mewn perygl o ymddieithrio a’r rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, fanteisio ar gwricwlwm creadigol a hyblyg sydd wedi’i deilwra i fodloni eu hanghenion unigol.  Mae pob un o’r ffactorau hyn yn cyfrannu at ddeilliannau perfformiad cryf iawn yng nghyfnod allweddol 4 i ddisgyblion o bob gallu.     

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei chwricwlwm arloesol â’r awdurdod lleol a’r consortiwm rhanbarthol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gymunedol Cwmtawe yn ysgol 11-16 yng Nghastell-nedd Port Talbot, sy’n gwasanaethu rhan isaf Cwm Tawe.  Daw’r rhan fwyaf o’r disgyblion o Bontardawe a’r ardal gyfagos, ac mae tua 50% yn dewis mynychu’r ysgol o’r tu allan i’r dalgylch arferol.  Mae 1,232 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Mae gan yr ysgol ddwy uned addysgu arbenigol ar y safle, sef un i ddysgwyr dyslecsig a’r llall yn arbenigo mewn anhwylderau ar y sbectrwm awtistig.

Mae 17.4% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae 40% o ddisgyblion ar gofrestr anghenion addysgol arbennig yr ysgol, ac mae gan tua 4% ohonynt ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Daw tua 5% o ddisgyblion o grwpiau lleiafrifoedd ethnig a daw ychydig iawn o ddisgyblion o gartrefi lle nad ydynt yn siarad Saesneg fel eu hiaith gyntaf.  Mae tua 14% o ddisgyblion yn rhugl yn y Gymraeg.

Mae’r tîm arweinyddiaeth yn cynnwys y pennaeth, a benodwyd yn 2014, dau ddirprwy bennaeth, dau bennaeth cynorthwyol a rheolwr busnes.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan yr ysgol draddodiad cryf o ddatblygu staff yn broffesiynol ar bob cam yn eu gyrfa.  Mae’r pennaeth, dau ddirprwy bennaeth, un pennaeth cynorthwyol, y rhan fwyaf o’r arweinwyr canol a llawer o gynorthwywyr addysgu wedi elwa ar raglenni datblygiad proffesiynol amrywiol yr ysgol i symud ymlaen yn eu gyrfa.  Mae’r rhaglenni hyn yn cynnwys hyfforddiant ar gyfer achrediad trwy raglenni hyfforddiant ar gyfer athrawon a chynorthwywyr addysgu rhagorol, athrawon sy’n gwella a chyfleoedd i gysgodi swyddi mewnol.  Mae staff yn cymryd yr awenau’n rheolaidd wrth gyflwyno sesiynau HMS i rannu arfer effeithiol.  Mae pob un o’r athrawon yn annog ac yn cynorthwyo ei gilydd i gynllunio gwersi a myfyrio.     

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn ystod tymor yr haf, mae’r uwch dîm arweinyddiaeth yn nodi rolau cysgodi swyddi ar sail blaenoriaethau ysgol gyfan.  Caiff y rolau cysgodi swyddi eu hysbysebu i’r holl staff wneud cais amdanynt yn barod ar gyfer y flwyddyn academaidd newydd, a chânt eu cynnal am un i ddwy flynedd, gan ddibynnu ar natur y rôl.  Mae enghreifftiau o’r rolau yn cynnwys asesu, cofnodi ac adrodd; pontio cynradd; annog yng nghyfnod allweddol 3; cynllunio’r cwricwlwm ac arwain pwnc.  Caiff deiliaid rolau cysgodi swyddi eu cynorthwyo gan aelod staff arweiniol penodedig, er enghraifft uwch arweinydd neu arweinydd canol, sy’n gweithredu fel anogwr a mentor drwy gydol y broses.  Ar ddiwedd y cylch, mae deiliad y swydd gysgodi yn cyfarfod â’r aelod staff arweiniol i fyfyrio ar brofiadau a chael adborth ysgrifenedig, sydd wedi’i integreiddio ym mhroses rheoli perfformiad yr ysgol.

Gall pob un o’r athrawon a’r cynorthwywyr addysgu fanteisio ar raglenni hyfforddiant achrededig, sy’n cael eu hwyluso’n fewnol.  Mae’r rhai sy’n dyheu am swyddi arweinyddiaeth wedi cymryd rhan mewn rhaglenni allanol yn cydweithio â’r consortiwm lleol a sefydliadau addysg uwch i ennill achrediad.

Mae staff yn aml yn chwarae rhan flaenllaw o ran rhannu arfer effeithiol yn ystod diwrnodau HMS yr ysgol.  Mae athrawon newydd gymhwyso wedi arwain sesiynau ar y safonau proffesiynol newydd a’r cwricwlwm newydd i Gymru; ac mae staff eraill wedi arwain gweithdai sy’n canolbwyntio ar ddulliau addysgegol a’r fframwaith cymhwysedd digidol.

Mae’r dirprwy bennaeth sy’n gyfrifol am ddatblygiad proffesiynol wedi strwythuro rhaglen ar gyfer cynllunio gwersi, arsylwi a myfyrio, lle caiff athrawon eu rhoi mewn triawdau o fewn eu Meysydd Dysgu a Phrofiad.  Mae’r triawd hwn yn cynnwys yr athro/athrawes y mae ei (g)wersi yn cael ei harsylwi, yr arweinydd pwnc neu uwch arweinydd, a chydweithiwr o faes pwnc arall sy’n annog yr athro/athrawes, trwy roi cymorth i gynllunio a myfyrio.  Caiff amser cynllunio ei ddyrannu er mwyn i’r athro/athrawes a’r anogwr gyfarfod â’i gilydd.  Wedi i’r anogwr a’r arweinydd pwnc/uwch arweinydd arsylwi’r wers, mae’r athro/athrawes yn llenwi ffurflen hunanfyfyrio.  Mae’r ffurflen hunanfyfyrio hon, ynghyd â’r arsylwad ysgrifenedig anfarnol sy’n cael ei gwblhau gan yr anogwr a’r arweinydd pwnc/uwch arweinydd, yn ffurfio ffocws ar gyfer trafodaeth yn y cyfarfod adborth.  Wedi i’r holl athrawon gael eu harsylwi, caiff sesiwn fyfyrio ei chynnal ar gyfer pob Maes Dysgu a Phrofiad, lle mae’r anogwyr yn cymryd yr awenau o ran hwyluso trafodaethau.   

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Trwy’r llwybrau datblygiad proffesiynol amrywiol, mae’r holl staff ar gamau gwahanol o’u gyrfa yn ennill profiadau gwerthfawr i arwain a dwyn perchnogaeth ar addysgu a dysgu yn yr ysgol.  Mae’r rhaglenni hyfforddiant achrededig a’r hyfforddiant mewnol wedi arfogi staff â’r strategaeth a’r medrau i ddod yn ymarferwyr mwy hyderus a bod yn fwy arbrofol wrth gynllunio.  Mae cynorthwywyr addysgu’n teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi ac maent yn fwy hyderus yn eu rôl hanfodol yn yr ystafell ddosbarth, yn gallu gweithio’n annibynnol ac yn llai dibynnol ar arweiniad athrawon.  Maent yn gwerthfawrogi’r cyfle i allu rhwydweithio â chydweithwyr yn ystod rhaglenni hyfforddiant, ac yn rhannu arfer dda a strategaethau.

Mae’r rolau cysgodi swyddi yn rhoi cyfleoedd i’r holl staff ennill cyfrifoldeb a phrofiad ysgol-gyfan neu adrannol ehangach.  Mae hyn wedi cynyddu hyder staff ac wedi galluogi cyfranogwyr i fod yn uchelgeisiol a gwneud ceisiadau llwyddiannus am swyddi y tu mewn a’r tu allan i’r ysgol.

Mae staff â phrofiad amrywiol, sydd wedi arwain hyfforddiant ar ddiwrnodau HMS, yn gwerthfawrogi’r cyfle i rannu arfer effeithiol, ac mae ganddynt ymdeimlad o falchder gan fod eu gwaith yn cael ei werthfawrogi.

Mae defnyddio anogwyr sy’n ymgysylltu â chydweithwyr y tu allan i’w meysydd pwnc, a chael sgyrsiau manwl am gynllunio effeithiol a chreadigol, wedi profi’n un o gryfderau gwirioneddol yr ysgol.  Mae sesiynau adborth arsylwi gwersi mewn triawdau a Meysydd Dysgu a Phrofiad wedi amlygu ymhellach welliant mewn ansawdd a hunanfyfyrio craff, ac wedi ymchwilio i fanylion arfer effeithiol.  Mae ethos ‘drws agored’ yr ysgol, lle mae staff yn fodlon cael eu harsylwi er mwyn ategu datblygiad proffesiynol cydweithwyr y tu mewn a’r tu allan i’r ysgol, yn ffynnu.  Mae arsylwadau gwersi’n dangos gallu athrawon i ddatblygu medrau metawybyddiaeth disgyblion, er mwyn annog hunanfyfyrio dyfnach a hybu disgyblion fel dysgwyr annibynnol.  Mae ansawdd uchel yr addysgu a dysgu yn yr ystafell ddosbarth a diwylliant bywiog dysgu proffesiynol wedi arwain at ddeilliannau cryf iawn i ddisgyblion dros gyfnod maith.   

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Trwy hwyluso rhaglenni achrededig, cynnal darpariaeth HMS a thrwy waith yr ysgol fel ysgol arloesi dysgu proffesiynol, rhannwyd arferion datblygiad proffesiynol yr ysgol o fewn yr awdurdod lleol, y consortiwm rhanbarthol ac yn genedlaethol.  Mae’r ysgol wedi helpu nifer o ysgolion uwchradd partner hefyd, a rhannwyd arfer â’r ysgolion cynradd yn y clwstwr. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol a Chanolfan Adnoddau Cae’r Drindod yw’r unig ysgol arbennig sy’n gwasanaethu bwrdeistref sirol Caerffili.  Ar hyn o bryd, mae 159 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 3 ac 19 oed.  Mae gan bron pob un o’r disgyblion ddatganiad o AAA ar gyfer anawsterau dysgu difrifol, anawsterau corfforol a meddygol, anawsterau dysgu dwys a lluosog, neu anhwylderau’r sbectrwm awtistig (ASA).

Mae bron pob un o’r disgyblion yn dod o’r fwrdeistref sirol a daw ychydig iawn o’r disgyblion o awdurdod lleol cyfagos.  Mae pob un o’r disgyblion o gefndiroedd Saesneg.  Mae tua 40% o ddisgyblion yn cael prydau ysgol am ddim.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol.  

Yn ogystal â’r ddarpariaeth ar safle Cae’r Drindod, mae’r ysgol yn gweithredu dau ddosbarth lloeren yn Ysgol Gynradd Cwm Ifor ac Ysgol Gymunedol Sant Cenydd.  Mae canolfan adnoddau arall, sy’n cael ei harwain a’i rheoli yn yr ysgol, ac wedi’i lleoli yno, yn gweithio mewn partneriaeth â’r awdurdod lleol i ddarparu ystod o wasanaethau i gynorthwyo disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol mewn ysgolion prif ffrwd ar draws yr awdurdod lleol.  Mae’r gwasanaethau hyn yn cynnwys y Gwasanaeth Sbectrwm Awtistig yng Nghaerffili, clinigau iechyd, gwasanaeth allymestyn a chynhwysiant, gweithgareddau ieuenctid a hamdden, a gwasanaethau seibiant a chymorth cartref.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r awdurdod lleol wedi ymgysylltu â’r holl randdeiliaid i gynnal adolygiad llawn o’i ddarpariaeth AAA.  O’r cychwyn, gwnaeth yr awdurdod lleol ymrwymiad cadarn, wedi’i gefnogi gan benaethiaid ar draws yr awdurdod lleol, i barhau i ddatblygu ei unig ysgol arbennig fel canolbwynt y datblygiadau hyn gyda gwasanaethau AAA eraill sydd wedi’u cysylltu’n agos â’r ganolfan.

Fel rhan o’r dull hwn, parhaodd yr awdurdod lleol i ddarparu cyllid i’r ysgol yn dilyn grant llwyddiannus “Datgloi Potensial Ysgolion Arbennig” i ddatblygu rôl yr ysgol ymhellach i gefnogi datblygiadau AAA ar draws yr awdurdod lleol.  

Mae ymrwymiad ariannol parhaus Caerffili i Gae’r Drindod wedi galluogi iddo ddatblygu’r gwasanaethau hynod effeithiol a gwerthfawr canlynol:

Athro allymestyn/Gweithiwr cymorth cartref-ysgol

Mae Cae’r Drindod yn cyflogi athro allymestyn amser llawn a gweithiwr cymorth cartref-ysgol trwy gydol y flwyddyn.  Mae’r ddwy swydd hyn yn cynnwys gwaith partneriaeth agos iawn gydag ysgolion eraill ar draws yr awdurdod lleol a gyda rhieni, gofalwyr ac aelodau’r teulu ehangach.

Mae gwaith yr athro allymestyn a’r gweithiwr cymorth cartref yn sicrhau bod disgyblion yn elwa ar ddull integredig sy’n galluogi strategaethau a roddir ar waith yn llwyddiannus yn yr ysgol i gael eu cefnogi yn y cartref.  Yn ei dro, mae rhoi arferion cadarnhaol ar waith yn y cartref, er enghraifft amser gwely ac yn y bore, yn effeithio’n gadarnhaol pan ddaw disgyblion i’r ysgol.  Mae’r cyswllt gwell hwn rhwng yr ysgol a’r cartref hefyd yn galluogi teuluoedd i elwa ar gymorth a manteisio ar ffrydiau cyllid arbenigol a chael eu cyfeirio at sefydliadau a gwasanaethau eraill.  At ei gilydd, mae rhieni a gofalwyr o’r farn fod y gwasanaeth yn gyswllt gwerthfawr iddynt drafod materion ehangach ac mae’n sicrhau bod eu llais yn cael ei glywed.

Gwasanaeth Sbectrwm Awtistig Caerffili

Mae Gwasanaeth Sbectrwm Awtistig Caerffili (CASS) yn cynnig cymorth i blant a phobl ifanc 2-19 oed sydd wedi cael diagnosis o anhwylder y sbectrwm awtistig, sy’n mynychu ysgolion prif ffrwd neu ganolfannau adnoddau arbennig sy’n byw yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili.  Mae’n wasanaeth unigryw sy’n cyfuno rôl fwy traddodiadol yr athro allymestyn â chymorth cartref a chymorth cyfathrebu i blant, pobl ifanc a’u teuluoedd.  Mae’r model integredig hwn yn canolbwyntio ar ddatblygu dull amlasiantaethol o gynorthwyo pobl ifanc, eu hysgol a’u teuluoedd.

Mae CASS yn cydnabod bod angen i bawb sy’n cynorthwyo plant a phobl ifanc sydd wedi cael diagnosis o anhwylder y sbectrwm awtistig ddeall eu hanghenion a darparu cysondeb a sefydlogrwydd ym mhob agwedd ar eu bywydau.  Mae’r gwasanaeth wedi datblygu i fod yn wasanaeth hynod effeithiol sy’n darparu pecyn cymorth arloesol i bobl ifanc, eu teuluoedd ac ysgolion.  Mae’r cymorth hwn yn cynnwys y canlynol:  

Hyfforddiant: Mae CASS yn cynnig ystod o gyrsiau hyfforddi cydnabyddedig a thrwyddedig, y gall teuluoedd eu mynychu ar ôl diagnosis i’w cynorthwyo i ddeall diagnosis eu plentyn a datblygu eu strategaethau i’w cynorthwyo yn y cartref.  Mae CASS hefyd yn cynnal ystod o gyrsiau hyfforddi pwrpasol ar gyfer gweithwyr proffesiynol sy’n gweithio gyda disgyblion ag anhwylder y sbectrwm awtistig.

Cymorth cartref: Mae cymorth cartref yn gweithio’n uniongyrchol gyda phlant a phobl ifanc i weithredu strategaethau a dulliau a gynghorir mewn hyfforddiant i rieni a gofalwyr.  Fel arall, gellir seilio cymorth ar gyngor a benthyca adnoddau, neu gynorthwyo’r teulu â chyfeiriadau at wasanaethau priodol eraill.

Cymorth i ysgolion: Mae CASS yn darparu cymorth i ysgolion a gynhelir i’w helpu i ddiwallu anghenion disgyblion sydd wedi cael diagnosis o anhwylder y sbectrwm awtistig.  Gallai’r cymorth hwn gynnwys modelu arfer dda, cyngor, paratoi neu fenthyca adnoddau a hyfforddiant staff.

Cymorth cyfathrebu: Mae’r ddarpariaeth hon yn aml yn cynnwys gweithio’n agos ochr yn ochr â therapyddion lleferydd ac iaith.  Mae ein gweithiwr cymorth cyfathrebu yn defnyddio amrywiaeth o strategaethau i hyrwyddo cyfathrebu gartref ac yn yr ysgol.

Gwasanaethau hamdden a gwyliau

Mae ein gwasanaethau hamdden a gwyliau yn rhan o wasanaeth a gomisiynir gan Wasanaethau Plant Caerffili.  Mae’r ysgol yn darparu seibiant tymor byr, chwarae a gwaith ieuenctid o ansawdd uchel ar gyfer plant a phobl ifanc (8-17 oed) ag anableddau ac anawsterau dysgu difrifol a chymhleth.  Darperir amgylchedd diogel ac ysgogol i blant a phobl ifanc gael hwyl yn cymryd rhan mewn gweithgareddau o’u dewis nhw.  Mae tîm hynod fedrus yn cynorthwyo’r plant a’r bobl ifanc i wella eu medrau cymdeithasol a’u medrau annibyniaeth tra’n elwa ar ystod o gyfleoedd yng nghymuned yr ysgol leol.

Mae gwasanaethau wedi eu cofrestru ar gyfer uchafswm o 20 o blant a phobl ifanc.  Mae 100 o leoedd ar gael rhwng ‘Clwb Sadwrn’ a chynlluniau gwyliau ysgolion ar hyn o bryd, ac mae’r gwasanaeth yn gweithio gyda thua 65-75 o deuluoedd trwy gydol y flwyddyn. 

Darperir gwasanaethau seibiant arbenigol hefyd ar gyfer uchafswm o dri o blant a phobl ifanc sy’n cael eu cyfeirio gan wasanaethau cymdeithasol.  Mae’r gwaith partneriaeth agos hwn rhwng yr ysgol a’r gwasanaethau cymdeithasol yn sicrhau cymorth teilwredig ar gyfer y plentyn pan fydd y teulu’n wynebu cyfnodau anodd iawn, a bod perygl i’r teulu chwalu.

Canolfannau lloeren mewn ysgolion prif ffrwd

Cysylltodd yr awdurdod lleol â’r ysgol sawl blwyddyn yn ôl i gefnogi rhai o’i ganolfannau adnoddau arbennig mewn ysgolion prif ffrwd.  Roedd y cymorth hwn yn cynnwys recriwtio athrawon sydd â phrofiad perthnasol ac addysgeg arbenigol i arwain dosbarthiadau canolfan adnoddau arbennig.  Fel rhan o’r cymorth hwn, mae’r ysgol wedi datblygu cytundebau partneriaeth teilwredig gyda’r awdurdod lleol a’r ysgolion sy’n derbyn, gan amlinellu rolau a chyfrifoldebau’r ysgol sy’n derbyn, yr awdurdod lleol ac Ysgol Cae’r Drindod.  Er enghraifft, mae’r ysgol yn cadw’r rheolwyr llinell (gan gynnwys rheoli perfformiad a dysgu proffesiynol) athrawon yn y canolfannau lloeren hyn; ac mae’r disgyblion yn aros ar gofrestr yr ysgol sy’n derbyn.

Mae’r dull hwn wedi helpu hwyluso rhannu a datblygu addysgeg arbenigol, yn ogystal â sicrhau bod disgyblion yn y canolfannau adnoddau arbenigol yn elwa ar addysgu ac adnoddau mwy arbenigol.  

Canolfannau lloeren Cae’r Drindod yn Ysgol Gynradd Cwm Ifor ac Ysgol Gymunedol Sant Cenydd

Mae corff llywodraethol Cae’r Drindod wedi gweithio’n agos â’r awdurdod lleol a chyrff llywodraethol y ddwy ysgol leol i sefydlu dosbarthiadau lloeren mewn ysgol gynradd ac ysgol uwchradd.  Yn y dosbarthiadau lloeren hyn, mae’r disgyblion yn aros ar gofrestr Cae’r Drindod, ac mae’r holl staff sy’n gweithio yn y ganolfan loeren yn cael eu cyflogi gan Ysgol Cae’r Drindod. Mae cytundebau partneriaeth teilwredig sy’n dogfennu rolau a chyfrifoldebau’r ysgol sy’n derbyn, yr awdurdod lleol a Chae’r Drindod yn ategu’r dull arloesol hwn o ddiwallu anghenion disgyblion ag anghenion addysgol arbennig.

Mae’r gwaith partneriaeth agos rhwng Cae’r Drindod ac ysgolion prif ffrwd wedi helpu cefnogi datblygiadau AAA ehangach o fewn y tair ysgol, yn enwedig o ran rhannu arbenigedd a dulliau addysgu.  Mae hyder, annibyniaeth a chyfathrebu disgyblion Cae’r Drindod wedi gwella, tra bod disgyblion yn yr ysgolion prif ffrwd wedi datblygu eu dealltwriaeth o anabledd a’i effeithiau.  Yn olaf, mae ymddygiad pob un o’r disgyblion wedi gwella.  Mae disgyblion prif ffrwd yn llawer mwy ystyriol o ddisgyblion Cae’r Drindod, yn enwedig pan fyddant ar yr iard chwarae; maent yn cynnwys disgyblion ac yn eu cynorthwyo yn ôl yr angen.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae ein harferion cydweithredol hynod effeithiol wedi cael eu rhannu’n eang â chydweithwyr o fewn yr awdurdod lleol, y consortiwm a ledled Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Woodlands yn ysgol arbennig annibynnol i ddisgyblion ag anghenion cymhleth.  Caiff disgyblion eu lleoli gan eu hawdurdodau lleol ac mae llawer ohonynt dan orchmynion gofal llawn.  Maent yn byw mewn un o bedwar cartref gofal yn y sefydliad.  Ar hyn o bryd, mae 18 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 12 a 19 oed.  Mae gan tua dau o bob tri o’r disgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig neu gynllun addysg a gofal iechyd.  Bu’r pennaeth yn y swydd er Ionawr 2014.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Yn dilyn arolygiad craidd yn 2013, fe wnaeth y perchenogion gydnabod yr angen i wella addysgu a dysgu.  Yn Ionawr 2014, penodwyd pennaeth newydd a oedd â phrofiad sylweddol fel uwch arweinydd mewn addysg brif ffrwd.  Fel cam cyntaf, amlinellodd y perchenogion a’r pennaeth newydd y weledigaeth ar gyfer yr ysgol a dechrau’r broses o roi cynllun strategol ar waith ar gyfer gwella.  Prif flaenoriaeth y cynllun oedd sefydlu diwylliant o addysgu a dysgu o ansawdd uchel a fyddai’n galluogi disgyblion i gyflawni eu potensial academaidd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Y cam gweithredu cyntaf a mwyaf brys oedd cyfleu gweledigaeth o ddisgwyliadau uchel a gwydnwch a oedd yn canolbwyntio ar rôl ganolog addysgu a dysgu yn yr ysgol.  Yn flaenorol, roedd gan y cwmni ethos clir ar gyfer agweddau ar ofal a therapi, ond nid oedd rôl addysg wedi’i diffinio cystal oddi mewn i hyn.  Ysgrifennodd y pennaeth gynllun gweithredu manwl iawn yn dilyn adroddiad Estyn, a roddodd ffocws cryf i’r ysgol ar y meysydd yr oedd angen eu gwella ar frys.  Dilynodd arolwg staffio o rolau a chyfrifoldebau, a arweiniodd at benodi pennaeth cynorthwyol â chyfrifoldeb dros addysgu a dysgu.  Gwellodd uwch arweinwyr, wedi’u cynorthwyo gan y perchennog, ddarpariaeth ar y safle a chynyddu cyfleoedd i ddysgu yn yr awyr agored.  Diweddarodd athrawon gynlluniau gwaith a rhoi cynlluniau gwersi manwl ar waith i ysgogi ac ysbrydoli diddordebau disgyblion a bodloni eu hanghenion unigol.  Sicrhaodd newidiadau i’r amserlen fod athrawon yn cyflwyno eu pynciau arbenigol ac roedd unrhyw fylchau yn y cwricwlwm yn caniatáu penodi athrawon pwnc newydd. 

Roedd y defnydd effeithiol o wasanaethau dyddiol a datblygu cyngor ysgol yn galluogi staff i rannu gwybodaeth â disgyblion a’u cynnwys mewn trafodaethau ynghylch system gwobrwyo a chosbi’r ysgol.  Helpodd hyn i ddatblygu ethos a diwylliant a oedd yn galluogi disgyblion i ymateb yn gadarnhaol at reolau ac arferion newydd yr ysgol. 

Rhoddodd yr ysgol asesiadau risg addas ar waith i ategu dysgu yn yr ystafell ddosbarth, ynghyd â gweithredu strategaethau cyson i reoli ymddygiad.  O ganlyniad, datblygodd staff hyder a ffydd yn eu gallu i gynnal diddordeb disgyblion a’u cymhelliant i ddysgu.  Arweiniodd hyn at fwy o gyfleoedd dysgu ar y cyd i ddisgyblion a oedd wedi cael eu haddysgu’n unigol gynt. 

Roedd ffocws yr ysgol ar ddatblygiad proffesiynol staff a’u dealltwriaeth o addysgeg ac arfer addysgu yn allweddol o ran sicrhau bod athrawon yn gwella eu harbenigedd wrth gyflwyno’r cwricwlwm, mewn pynciau hyd at Safon Uwch, yn ôl yr angen.  Fe wnaeth gwella medrau staff mewn addysgu llythrennedd a rhifedd a methodoleg benodol, fel addysgu manwl, arfogi staff â’r medrau i sicrhau y gall pob disgybl fanteisio ar arlwy’r cwricwlwm. 

Datblygodd staff chwant am wybodaeth am sut olwg sydd ar addysgu rhagorol, ac aethant i ymweld ag ysgolion eraill y cydnabuwyd bod ganddynt arfer dda.  Yna, addaswyd syniadau i fodloni Woodlands.  Hyfforddodd ychydig o aelodau staff yn arholwyr allanol i gefnogi gwaith yr ysgol. 

Datblygwyd rhaglen ymsefydlu i ddisgyblion newydd er mwyn sicrhau eu bod yn deall y disgwyliadau o ran eu dysgu a’u hymddygiad.  Datblygodd yr ysgol system i werthuso agweddau disgyblion at ddysgu a gwobrwyo eu hymgysylltiad mewn gwersi hefyd, beth bynnag fo’u gallu academaidd.  I ategu’r dull hwn, anogwyd disgyblion i berchenogi eu hunain drwy roi sylwadau mewn cofnodion cynnydd ar ba mor hyderus roeddent yn teimlo ar ddiwedd pob gwers.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae ffocws yr ysgol ar addysgu a dysgu o fudd enfawr i ddisgyblion.  Mae’n sicrhau bod pob disgybl yn gadael â chymwysterau a gydnabyddir yn allanol, gan gynnwys achrediad o’u medrau hanfodol.  Mae hyn yn cefnogi eu llwybrau yn y dyfodol yn effeithiol iawn, gan gynnwys manteisio ar ddarpariaeth brifysgol.   

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r pennaeth yn mynychu cyfarfodydd Cymdeithas Penaethiaid Ysgolion Arbennig Gogledd Cymru (NWASSH) ac mae wedi rhannu arfer ag UCD ac ysgol arbennig leol.  Mae’r ysgol hefyd yn aelod o Gyngor Ysgolion Annibynnol Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol y Garnedd yn ysgol gymunedol benodedig Gymraeg sy’n gwasanaethu dinas Bangor a phentrefi cyfagos.  Mae 334 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr yn cynnwys 32 yn y meithrin.  Maent wedi eu trefnu’n 12 dosbarth oed cymysg.  Ar gyfartaledd tros y tair blynedd ddiwethaf, mae 7.5% o’r disgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol o 18%.  Ar hyn o bryd mae ychydig dros 12% o ddisgyblion ar y gofrestr anghenion dysgu ychwanegol, sy’n is na’r canran cenedlaethol o 21% ac mae gan ychydig iawn ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan yr ysgol uchelgais strategol i wella a chodi safonau yn barhaus.  Roedd gwella ysgrifennu estynedig wedi bod yn flaenoriaeth ysgol gyfan yn 2016 – 2017.  I gychwyn, adolygwyd y ddarpariaeth a’r cyfleoedd i ysgrifennu yn estynedig  drwy:

  • edrych ar y ddarpariaeth bresennol o safbwynt cynlluniau gwaith tymor hir a chanolig
  • adnabod ac adolygu’r cyfleoedd i ddisgyblion ysgrifennu yn estynedig ar draws y cwricwlwm
  • gynnal cyfarfodydd staff cyfan a staff adrannol i addasu cynlluniau a phrofiadau i ddisgyblion
  • edrych ar gywirdeb llafar y disgyblion fel modd o ddatblygu ysgrifennu cywir
  • adolygu’r broses o ysgrifennu mewn camau bach fel modd o arfogi’r disgyblion i allu cyflawni yn llwyddiannus

Drwy hunanwerthuso trylwyr, penderfynwyd y byddai angen sicrhau cywirdeb llafar a phatrymau iaith er mwyn datblygu gwaith ysgrifenedig ymhellach.  Yn ogystal, penderfynwyd ei bod yn hanfodol fod disgyblion yn cael eu harfogi gyda’r sgiliau angenrheidiol i gyflawni tasgau ysgrifennu estynedig ar draws y cwricwlwm.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Fel canlyniad i ganfyddiadau o fonitro’r ddarpariaeth, penderfynodd yr ysgol y byddai cyfres o wersi sgiliau iaith yn cael eu cynllunio er mwyn arfogi a pharatoi’r disgyblion ar gyfer ysgrifennu yn estynedig.  Yn ychwanegol, bu i’r ysgol sicrhau bod y disgyblion yn cael eu hysbrydoli a’i symbylu ar gyfer cyflawni’r tasgau ysgrifenedig drwy gymryd rhan mewn ymweliadau addysgol cyn cyflawni’r tasgau ysgrifenedig.  Penderfynodd yr ysgol bod arfogi disgyblion gyda sgiliau perthnasol, eu hysbrydoli drwy ymweliadau a’r broses o arfarnu modelau ysgrifenedig yn werthfawr er mwyn eu datblygu a’u paratoi ar gyfer cwblhau gwaith ysgrifennu estynedig llwyddiannus.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mesurodd yr ysgol effaith y gweithredu drwy graffu ar waith a llyfrau’r disgyblion.  Gwelwyd bod bron pob un o’r disgyblion wedi gwella eu gallu i greu darnau ysgrifennu estynedig ar draws y cwricwlwm.  Pan edrychwyd ar samplau ysgrifennu yn draws ysgol, gwelwyd fod nifer o dasgau ysgrifennu o safon dda iawn yn cael eu cyflawni.  Erbyn hyn mae’r ysgol wedi addasu cynlluniau a’r ddarpariaeth er mwyn symbylu, arfogi a modelu gwaith cyn i ddisgyblion gychwyn eu gwaith ysgrifenedig.  Mae’r ysgol yn rhoi pwyslais amlwg ar yr angen i ddisgyblion ymarfer a dysgu patrymau iaith lafar.  Mae hyn wedi cael dylanwad pendant ar ansawdd eu gwaith ysgrifenedig.  O ganlyniad,  mae rhan fwyaf y disgyblion yn llwyddo i greu gwaith ysgrifennu ar draws y cwricwlwm o safon uchel yn y ddwy iaith.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

 

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer dda gyda staff yr awdurdod lleol ac ysgolion cynradd ac uwchradd lleol.  Yn ogystal mae’r ysgol wedi cymryd rhan mewn sesiynau craffu ar y cyd gydag ysgolion eraill o fewn ei dalgylch.