Arfer effeithiol Archives - Page 35 of 68 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gymunedol Cwmtawe yn ysgol 11-16 yng Nghastell-nedd Port Talbot, sy’n gwasanaethu rhan isaf Cwm Tawe.  Daw’r rhan fwyaf o’r disgyblion o Bontardawe a’r ardal gyfagos, ac mae tua 50% yn dewis mynychu’r ysgol o’r tu allan i’r dalgylch arferol.  Mae 1,232 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Mae gan yr ysgol ddwy uned addysgu arbenigol ar y safle, sef un i ddysgwyr dyslecsig a’r llall yn arbenigo mewn anhwylderau ar y sbectrwm awtistig.

Mae 17.4% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae 40% o ddisgyblion ar gofrestr anghenion addysgol arbennig yr ysgol, ac mae gan tua 4% ohonynt ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Daw tua 5% o ddisgyblion o grwpiau lleiafrifoedd ethnig a daw ychydig iawn o ddisgyblion o gartrefi lle nad ydynt yn siarad Saesneg fel eu hiaith gyntaf.  Mae tua 14% o ddisgyblion yn rhugl yn y Gymraeg.

Mae’r tîm arweinyddiaeth yn cynnwys y pennaeth, a benodwyd yn 2014, dau ddirprwy bennaeth, dau bennaeth cynorthwyol a rheolwr busnes.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, bu gorchmynion cynyddol ar amser y cwricwlwm yng nghyfnod allweddol 4 gyda chyflwyno’r TGAU mathemateg rhifedd a Bagloriaeth Cymru.  Mae’r holl ddisgyblion yn astudio TGAU craidd mewn iaith a llenyddiaeth Saesneg, mathemateg, mathemateg rhifedd, gwyddoniaeth ddwbl, Cymraeg, astudiaethau crefyddol a thystysgrif yr her sgiliau.  Er bod y pynciau craidd hyn yn hanfodol ac yn galluogi disgyblion i fanteisio ar naw cymhwyster TGAU, maent wedi arwain at leihau strwythur opsiynau’r ysgol o bump i dri dewis.  Roedd staff yn poeni am gyfyngu ar opsiynau disgyblion a’r posibilrwydd o ymyleiddio rhai pynciau, felly fe wnaethant fynegi’r dymuniad i weithio’n greadigol i ddarparu cwricwlwm ehangach. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Bob mis Ionawr, mae’r pennaeth a’r dirprwy bennaeth sy’n gyfrifol am y cwricwlwm yn cyfarfod â rhieni/gofalwyr a disgyblion i esbonio’r broses opsiynau.  Mae disgyblion yn llenwi pôl gwelltyn yn dangos y pynciau y mae ganddynt ddiddordeb mewn eu hastudio.  Yna, caiff y data hwn ei ddefnyddio i lunio strwythur yr opsiynau a chreu’r hyblygrwydd i ddisgyblion newid eu dewisiadau’n ddiweddarach.  Caiff strwythur opsiynau â dwy haen ei lunio ar gyfer galluoedd gwahanol, sy’n galluogi pob dysgwr i fanteisio ar ystod eang o gyrsiau priodol.

Yn y cyfnod yn arwain at y pôl gwelltyn, mae ymgynghorydd gyrfaoedd yr ysgol yn cynnal gweithdai gyrfaoedd i helpu disgyblion i wneud dewisiadau gwybodus.  Ychwanegwyd gwers fugeiliol ychwanegol at gwricwlwm Blwyddyn 9 i hwyluso hyn a blaenoriaethu’r byd gwaith.  Mae tîm staff yn cyfarfod â disgyblion i roi cymorth ac arweiniad â’u dewisiadau.  Mae staff yn defnyddio data’r tri adolygiad perfformiad diwethaf i sicrhau bod disgyblion yn dewis cyrsiau priodol yn ôl eu cryfderau a’u llwybrau gyrfa posibl. 

Ar ôl cydnabod cyfyngiadau tri opsiwn, mae staff wedi arwain arloesi’r cwricwlwm yn llawn trwy alluogi dysgwyr i ddewis dau bwnc o un llinell opsiynau.  Gall disgyblion astudio peirianneg ym Mlwyddyn 10 ac yna dewis dylunio cynnyrch ym Mlwyddyn 11; maent yn astudio celf a dylunio ym Mlwyddyn 10 cyn dewis cyfathrebu graffig, celfyddyd gain neu ffotograffiaeth ym Mlwyddyn 11.  Gall ieithyddion dawnus astudio dwy iaith dramor fodern o fewn un opsiwn.  Mae staff yn rhoi o’u hamser o’u gwirfodd y tu allan i oriau’r ysgol i gynorthwyo disgyblion sy’n astudio’r cymwysterau ychwanegol hyn.

Mae’r ysgol yn cydweithio’n agos â’r coleg lleol i gynnig rhaglenni sydd wedi’u teilwra yn ôl anghenion disgyblion, ac yn darparu cymwysterau mewn gwallt a harddwch, mathemateg ychwanegol a cherbydau modur.  Mae disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn manteisio ar gyrsiau adeiladu mewn ysgol arbenigol gyfagos.  Ym Mlwyddyn 9, mae’r rhai sydd mewn perygl o ymddieithrio yn gweithio â phrosiect cymunedol lleol i ennill cymhwyster level 2 mewn Addysg Gysylltiedig â Gwaith. 

Ar ôl i’r opsiynau gael eu dewis, caiff amserlen newydd ei llunio’n barod i Flwyddyn 9 bontio i Flwyddyn 10 ar ôl hanner tymor mis Mai.  Mae’r amser ychwanegol hwn yn galluogi disgyblion i gael blas ar eu hopsiynau a gwneud unrhyw newidiadau cyn dechrau’r flwyddyn academaidd newydd.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae disgyblion yn dwyn perchenogaeth ac yn teimlo eu bod yn cael eu cynnwys mewn creu’r strwythur opsiynau trwy’r broses pôl gwelltyn.  Cânt eu hannog i ymchwilio i gyrsiau priodol yn gynnar yn y broses, ystyried llwybrau gyrfa posibl a manteisio’n llawn ar arbenigedd ymgynghorydd gyrfaoedd yr ysgol.  Maent yn ymgysylltu â’u dysgu ac yn manteisio ar ystod o gyrsiau sy’n briodol i’w hanghenion a’u diddordebau.  Mae strwythur arloesol y cwricwlwm yn sicrhau bod yr ysgol yn mynd yn groes i dueddiadau cenedlaethol – mae’r nifer sy’n dewis ieithoedd tramor modern yn gryf ac mae gwyddoniaeth driphlyg yn ffynnu o hyd.  Oherwydd galw’r pôl gwelltyn eleni, mae gwyddoniaeth driphlyg yn cael ei chynnig ar draws y tri opsiwn.  Gall pob un o’r dysgwyr, gan gynnwys rhai mwy abl a thalentog, y rhai sydd mewn perygl o ymddieithrio a’r rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, fanteisio ar gwricwlwm creadigol a hyblyg sydd wedi’i deilwra i fodloni eu hanghenion unigol.  Mae pob un o’r ffactorau hyn yn cyfrannu at ddeilliannau perfformiad cryf iawn yng nghyfnod allweddol 4 i ddisgyblion o bob gallu.     

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei chwricwlwm arloesol â’r awdurdod lleol a’r consortiwm rhanbarthol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gymunedol Cwmtawe yn ysgol 11-16 yng Nghastell-nedd Port Talbot, sy’n gwasanaethu rhan isaf Cwm Tawe.  Daw’r rhan fwyaf o’r disgyblion o Bontardawe a’r ardal gyfagos, ac mae tua 50% yn dewis mynychu’r ysgol o’r tu allan i’r dalgylch arferol.  Mae 1,232 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Mae gan yr ysgol ddwy uned addysgu arbenigol ar y safle, sef un i ddysgwyr dyslecsig a’r llall yn arbenigo mewn anhwylderau ar y sbectrwm awtistig.

Mae 17.4% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.  Mae 40% o ddisgyblion ar gofrestr anghenion addysgol arbennig yr ysgol, ac mae gan tua 4% ohonynt ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Daw tua 5% o ddisgyblion o grwpiau lleiafrifoedd ethnig a daw ychydig iawn o ddisgyblion o gartrefi lle nad ydynt yn siarad Saesneg fel eu hiaith gyntaf.  Mae tua 14% o ddisgyblion yn rhugl yn y Gymraeg.

Mae’r tîm arweinyddiaeth yn cynnwys y pennaeth, a benodwyd yn 2014, dau ddirprwy bennaeth, dau bennaeth cynorthwyol a rheolwr busnes.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan yr ysgol draddodiad cryf o ddatblygu staff yn broffesiynol ar bob cam yn eu gyrfa.  Mae’r pennaeth, dau ddirprwy bennaeth, un pennaeth cynorthwyol, y rhan fwyaf o’r arweinwyr canol a llawer o gynorthwywyr addysgu wedi elwa ar raglenni datblygiad proffesiynol amrywiol yr ysgol i symud ymlaen yn eu gyrfa.  Mae’r rhaglenni hyn yn cynnwys hyfforddiant ar gyfer achrediad trwy raglenni hyfforddiant ar gyfer athrawon a chynorthwywyr addysgu rhagorol, athrawon sy’n gwella a chyfleoedd i gysgodi swyddi mewnol.  Mae staff yn cymryd yr awenau’n rheolaidd wrth gyflwyno sesiynau HMS i rannu arfer effeithiol.  Mae pob un o’r athrawon yn annog ac yn cynorthwyo ei gilydd i gynllunio gwersi a myfyrio.     

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn ystod tymor yr haf, mae’r uwch dîm arweinyddiaeth yn nodi rolau cysgodi swyddi ar sail blaenoriaethau ysgol gyfan.  Caiff y rolau cysgodi swyddi eu hysbysebu i’r holl staff wneud cais amdanynt yn barod ar gyfer y flwyddyn academaidd newydd, a chânt eu cynnal am un i ddwy flynedd, gan ddibynnu ar natur y rôl.  Mae enghreifftiau o’r rolau yn cynnwys asesu, cofnodi ac adrodd; pontio cynradd; annog yng nghyfnod allweddol 3; cynllunio’r cwricwlwm ac arwain pwnc.  Caiff deiliaid rolau cysgodi swyddi eu cynorthwyo gan aelod staff arweiniol penodedig, er enghraifft uwch arweinydd neu arweinydd canol, sy’n gweithredu fel anogwr a mentor drwy gydol y broses.  Ar ddiwedd y cylch, mae deiliad y swydd gysgodi yn cyfarfod â’r aelod staff arweiniol i fyfyrio ar brofiadau a chael adborth ysgrifenedig, sydd wedi’i integreiddio ym mhroses rheoli perfformiad yr ysgol.

Gall pob un o’r athrawon a’r cynorthwywyr addysgu fanteisio ar raglenni hyfforddiant achrededig, sy’n cael eu hwyluso’n fewnol.  Mae’r rhai sy’n dyheu am swyddi arweinyddiaeth wedi cymryd rhan mewn rhaglenni allanol yn cydweithio â’r consortiwm lleol a sefydliadau addysg uwch i ennill achrediad.

Mae staff yn aml yn chwarae rhan flaenllaw o ran rhannu arfer effeithiol yn ystod diwrnodau HMS yr ysgol.  Mae athrawon newydd gymhwyso wedi arwain sesiynau ar y safonau proffesiynol newydd a’r cwricwlwm newydd i Gymru; ac mae staff eraill wedi arwain gweithdai sy’n canolbwyntio ar ddulliau addysgegol a’r fframwaith cymhwysedd digidol.

Mae’r dirprwy bennaeth sy’n gyfrifol am ddatblygiad proffesiynol wedi strwythuro rhaglen ar gyfer cynllunio gwersi, arsylwi a myfyrio, lle caiff athrawon eu rhoi mewn triawdau o fewn eu Meysydd Dysgu a Phrofiad.  Mae’r triawd hwn yn cynnwys yr athro/athrawes y mae ei (g)wersi yn cael ei harsylwi, yr arweinydd pwnc neu uwch arweinydd, a chydweithiwr o faes pwnc arall sy’n annog yr athro/athrawes, trwy roi cymorth i gynllunio a myfyrio.  Caiff amser cynllunio ei ddyrannu er mwyn i’r athro/athrawes a’r anogwr gyfarfod â’i gilydd.  Wedi i’r anogwr a’r arweinydd pwnc/uwch arweinydd arsylwi’r wers, mae’r athro/athrawes yn llenwi ffurflen hunanfyfyrio.  Mae’r ffurflen hunanfyfyrio hon, ynghyd â’r arsylwad ysgrifenedig anfarnol sy’n cael ei gwblhau gan yr anogwr a’r arweinydd pwnc/uwch arweinydd, yn ffurfio ffocws ar gyfer trafodaeth yn y cyfarfod adborth.  Wedi i’r holl athrawon gael eu harsylwi, caiff sesiwn fyfyrio ei chynnal ar gyfer pob Maes Dysgu a Phrofiad, lle mae’r anogwyr yn cymryd yr awenau o ran hwyluso trafodaethau.   

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Trwy’r llwybrau datblygiad proffesiynol amrywiol, mae’r holl staff ar gamau gwahanol o’u gyrfa yn ennill profiadau gwerthfawr i arwain a dwyn perchnogaeth ar addysgu a dysgu yn yr ysgol.  Mae’r rhaglenni hyfforddiant achrededig a’r hyfforddiant mewnol wedi arfogi staff â’r strategaeth a’r medrau i ddod yn ymarferwyr mwy hyderus a bod yn fwy arbrofol wrth gynllunio.  Mae cynorthwywyr addysgu’n teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi ac maent yn fwy hyderus yn eu rôl hanfodol yn yr ystafell ddosbarth, yn gallu gweithio’n annibynnol ac yn llai dibynnol ar arweiniad athrawon.  Maent yn gwerthfawrogi’r cyfle i allu rhwydweithio â chydweithwyr yn ystod rhaglenni hyfforddiant, ac yn rhannu arfer dda a strategaethau.

Mae’r rolau cysgodi swyddi yn rhoi cyfleoedd i’r holl staff ennill cyfrifoldeb a phrofiad ysgol-gyfan neu adrannol ehangach.  Mae hyn wedi cynyddu hyder staff ac wedi galluogi cyfranogwyr i fod yn uchelgeisiol a gwneud ceisiadau llwyddiannus am swyddi y tu mewn a’r tu allan i’r ysgol.

Mae staff â phrofiad amrywiol, sydd wedi arwain hyfforddiant ar ddiwrnodau HMS, yn gwerthfawrogi’r cyfle i rannu arfer effeithiol, ac mae ganddynt ymdeimlad o falchder gan fod eu gwaith yn cael ei werthfawrogi.

Mae defnyddio anogwyr sy’n ymgysylltu â chydweithwyr y tu allan i’w meysydd pwnc, a chael sgyrsiau manwl am gynllunio effeithiol a chreadigol, wedi profi’n un o gryfderau gwirioneddol yr ysgol.  Mae sesiynau adborth arsylwi gwersi mewn triawdau a Meysydd Dysgu a Phrofiad wedi amlygu ymhellach welliant mewn ansawdd a hunanfyfyrio craff, ac wedi ymchwilio i fanylion arfer effeithiol.  Mae ethos ‘drws agored’ yr ysgol, lle mae staff yn fodlon cael eu harsylwi er mwyn ategu datblygiad proffesiynol cydweithwyr y tu mewn a’r tu allan i’r ysgol, yn ffynnu.  Mae arsylwadau gwersi’n dangos gallu athrawon i ddatblygu medrau metawybyddiaeth disgyblion, er mwyn annog hunanfyfyrio dyfnach a hybu disgyblion fel dysgwyr annibynnol.  Mae ansawdd uchel yr addysgu a dysgu yn yr ystafell ddosbarth a diwylliant bywiog dysgu proffesiynol wedi arwain at ddeilliannau cryf iawn i ddisgyblion dros gyfnod maith.   

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Trwy hwyluso rhaglenni achrededig, cynnal darpariaeth HMS a thrwy waith yr ysgol fel ysgol arloesi dysgu proffesiynol, rhannwyd arferion datblygiad proffesiynol yr ysgol o fewn yr awdurdod lleol, y consortiwm rhanbarthol ac yn genedlaethol.  Mae’r ysgol wedi helpu nifer o ysgolion uwchradd partner hefyd, a rhannwyd arfer â’r ysgolion cynradd yn y clwstwr. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol a Chanolfan Adnoddau Cae’r Drindod yw’r unig ysgol arbennig sy’n gwasanaethu bwrdeistref sirol Caerffili.  Ar hyn o bryd, mae 159 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 3 ac 19 oed.  Mae gan bron pob un o’r disgyblion ddatganiad o AAA ar gyfer anawsterau dysgu difrifol, anawsterau corfforol a meddygol, anawsterau dysgu dwys a lluosog, neu anhwylderau’r sbectrwm awtistig (ASA).

Mae bron pob un o’r disgyblion yn dod o’r fwrdeistref sirol a daw ychydig iawn o’r disgyblion o awdurdod lleol cyfagos.  Mae pob un o’r disgyblion o gefndiroedd Saesneg.  Mae tua 40% o ddisgyblion yn cael prydau ysgol am ddim.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn derbyn gofal gan yr awdurdod lleol.  

Yn ogystal â’r ddarpariaeth ar safle Cae’r Drindod, mae’r ysgol yn gweithredu dau ddosbarth lloeren yn Ysgol Gynradd Cwm Ifor ac Ysgol Gymunedol Sant Cenydd.  Mae canolfan adnoddau arall, sy’n cael ei harwain a’i rheoli yn yr ysgol, ac wedi’i lleoli yno, yn gweithio mewn partneriaeth â’r awdurdod lleol i ddarparu ystod o wasanaethau i gynorthwyo disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol mewn ysgolion prif ffrwd ar draws yr awdurdod lleol.  Mae’r gwasanaethau hyn yn cynnwys y Gwasanaeth Sbectrwm Awtistig yng Nghaerffili, clinigau iechyd, gwasanaeth allymestyn a chynhwysiant, gweithgareddau ieuenctid a hamdden, a gwasanaethau seibiant a chymorth cartref.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r awdurdod lleol wedi ymgysylltu â’r holl randdeiliaid i gynnal adolygiad llawn o’i ddarpariaeth AAA.  O’r cychwyn, gwnaeth yr awdurdod lleol ymrwymiad cadarn, wedi’i gefnogi gan benaethiaid ar draws yr awdurdod lleol, i barhau i ddatblygu ei unig ysgol arbennig fel canolbwynt y datblygiadau hyn gyda gwasanaethau AAA eraill sydd wedi’u cysylltu’n agos â’r ganolfan.

Fel rhan o’r dull hwn, parhaodd yr awdurdod lleol i ddarparu cyllid i’r ysgol yn dilyn grant llwyddiannus “Datgloi Potensial Ysgolion Arbennig” i ddatblygu rôl yr ysgol ymhellach i gefnogi datblygiadau AAA ar draws yr awdurdod lleol.  

Mae ymrwymiad ariannol parhaus Caerffili i Gae’r Drindod wedi galluogi iddo ddatblygu’r gwasanaethau hynod effeithiol a gwerthfawr canlynol:

Athro allymestyn/Gweithiwr cymorth cartref-ysgol

Mae Cae’r Drindod yn cyflogi athro allymestyn amser llawn a gweithiwr cymorth cartref-ysgol trwy gydol y flwyddyn.  Mae’r ddwy swydd hyn yn cynnwys gwaith partneriaeth agos iawn gydag ysgolion eraill ar draws yr awdurdod lleol a gyda rhieni, gofalwyr ac aelodau’r teulu ehangach.

Mae gwaith yr athro allymestyn a’r gweithiwr cymorth cartref yn sicrhau bod disgyblion yn elwa ar ddull integredig sy’n galluogi strategaethau a roddir ar waith yn llwyddiannus yn yr ysgol i gael eu cefnogi yn y cartref.  Yn ei dro, mae rhoi arferion cadarnhaol ar waith yn y cartref, er enghraifft amser gwely ac yn y bore, yn effeithio’n gadarnhaol pan ddaw disgyblion i’r ysgol.  Mae’r cyswllt gwell hwn rhwng yr ysgol a’r cartref hefyd yn galluogi teuluoedd i elwa ar gymorth a manteisio ar ffrydiau cyllid arbenigol a chael eu cyfeirio at sefydliadau a gwasanaethau eraill.  At ei gilydd, mae rhieni a gofalwyr o’r farn fod y gwasanaeth yn gyswllt gwerthfawr iddynt drafod materion ehangach ac mae’n sicrhau bod eu llais yn cael ei glywed.

Gwasanaeth Sbectrwm Awtistig Caerffili

Mae Gwasanaeth Sbectrwm Awtistig Caerffili (CASS) yn cynnig cymorth i blant a phobl ifanc 2-19 oed sydd wedi cael diagnosis o anhwylder y sbectrwm awtistig, sy’n mynychu ysgolion prif ffrwd neu ganolfannau adnoddau arbennig sy’n byw yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili.  Mae’n wasanaeth unigryw sy’n cyfuno rôl fwy traddodiadol yr athro allymestyn â chymorth cartref a chymorth cyfathrebu i blant, pobl ifanc a’u teuluoedd.  Mae’r model integredig hwn yn canolbwyntio ar ddatblygu dull amlasiantaethol o gynorthwyo pobl ifanc, eu hysgol a’u teuluoedd.

Mae CASS yn cydnabod bod angen i bawb sy’n cynorthwyo plant a phobl ifanc sydd wedi cael diagnosis o anhwylder y sbectrwm awtistig ddeall eu hanghenion a darparu cysondeb a sefydlogrwydd ym mhob agwedd ar eu bywydau.  Mae’r gwasanaeth wedi datblygu i fod yn wasanaeth hynod effeithiol sy’n darparu pecyn cymorth arloesol i bobl ifanc, eu teuluoedd ac ysgolion.  Mae’r cymorth hwn yn cynnwys y canlynol:  

Hyfforddiant: Mae CASS yn cynnig ystod o gyrsiau hyfforddi cydnabyddedig a thrwyddedig, y gall teuluoedd eu mynychu ar ôl diagnosis i’w cynorthwyo i ddeall diagnosis eu plentyn a datblygu eu strategaethau i’w cynorthwyo yn y cartref.  Mae CASS hefyd yn cynnal ystod o gyrsiau hyfforddi pwrpasol ar gyfer gweithwyr proffesiynol sy’n gweithio gyda disgyblion ag anhwylder y sbectrwm awtistig.

Cymorth cartref: Mae cymorth cartref yn gweithio’n uniongyrchol gyda phlant a phobl ifanc i weithredu strategaethau a dulliau a gynghorir mewn hyfforddiant i rieni a gofalwyr.  Fel arall, gellir seilio cymorth ar gyngor a benthyca adnoddau, neu gynorthwyo’r teulu â chyfeiriadau at wasanaethau priodol eraill.

Cymorth i ysgolion: Mae CASS yn darparu cymorth i ysgolion a gynhelir i’w helpu i ddiwallu anghenion disgyblion sydd wedi cael diagnosis o anhwylder y sbectrwm awtistig.  Gallai’r cymorth hwn gynnwys modelu arfer dda, cyngor, paratoi neu fenthyca adnoddau a hyfforddiant staff.

Cymorth cyfathrebu: Mae’r ddarpariaeth hon yn aml yn cynnwys gweithio’n agos ochr yn ochr â therapyddion lleferydd ac iaith.  Mae ein gweithiwr cymorth cyfathrebu yn defnyddio amrywiaeth o strategaethau i hyrwyddo cyfathrebu gartref ac yn yr ysgol.

Gwasanaethau hamdden a gwyliau

Mae ein gwasanaethau hamdden a gwyliau yn rhan o wasanaeth a gomisiynir gan Wasanaethau Plant Caerffili.  Mae’r ysgol yn darparu seibiant tymor byr, chwarae a gwaith ieuenctid o ansawdd uchel ar gyfer plant a phobl ifanc (8-17 oed) ag anableddau ac anawsterau dysgu difrifol a chymhleth.  Darperir amgylchedd diogel ac ysgogol i blant a phobl ifanc gael hwyl yn cymryd rhan mewn gweithgareddau o’u dewis nhw.  Mae tîm hynod fedrus yn cynorthwyo’r plant a’r bobl ifanc i wella eu medrau cymdeithasol a’u medrau annibyniaeth tra’n elwa ar ystod o gyfleoedd yng nghymuned yr ysgol leol.

Mae gwasanaethau wedi eu cofrestru ar gyfer uchafswm o 20 o blant a phobl ifanc.  Mae 100 o leoedd ar gael rhwng ‘Clwb Sadwrn’ a chynlluniau gwyliau ysgolion ar hyn o bryd, ac mae’r gwasanaeth yn gweithio gyda thua 65-75 o deuluoedd trwy gydol y flwyddyn. 

Darperir gwasanaethau seibiant arbenigol hefyd ar gyfer uchafswm o dri o blant a phobl ifanc sy’n cael eu cyfeirio gan wasanaethau cymdeithasol.  Mae’r gwaith partneriaeth agos hwn rhwng yr ysgol a’r gwasanaethau cymdeithasol yn sicrhau cymorth teilwredig ar gyfer y plentyn pan fydd y teulu’n wynebu cyfnodau anodd iawn, a bod perygl i’r teulu chwalu.

Canolfannau lloeren mewn ysgolion prif ffrwd

Cysylltodd yr awdurdod lleol â’r ysgol sawl blwyddyn yn ôl i gefnogi rhai o’i ganolfannau adnoddau arbennig mewn ysgolion prif ffrwd.  Roedd y cymorth hwn yn cynnwys recriwtio athrawon sydd â phrofiad perthnasol ac addysgeg arbenigol i arwain dosbarthiadau canolfan adnoddau arbennig.  Fel rhan o’r cymorth hwn, mae’r ysgol wedi datblygu cytundebau partneriaeth teilwredig gyda’r awdurdod lleol a’r ysgolion sy’n derbyn, gan amlinellu rolau a chyfrifoldebau’r ysgol sy’n derbyn, yr awdurdod lleol ac Ysgol Cae’r Drindod.  Er enghraifft, mae’r ysgol yn cadw’r rheolwyr llinell (gan gynnwys rheoli perfformiad a dysgu proffesiynol) athrawon yn y canolfannau lloeren hyn; ac mae’r disgyblion yn aros ar gofrestr yr ysgol sy’n derbyn.

Mae’r dull hwn wedi helpu hwyluso rhannu a datblygu addysgeg arbenigol, yn ogystal â sicrhau bod disgyblion yn y canolfannau adnoddau arbenigol yn elwa ar addysgu ac adnoddau mwy arbenigol.  

Canolfannau lloeren Cae’r Drindod yn Ysgol Gynradd Cwm Ifor ac Ysgol Gymunedol Sant Cenydd

Mae corff llywodraethol Cae’r Drindod wedi gweithio’n agos â’r awdurdod lleol a chyrff llywodraethol y ddwy ysgol leol i sefydlu dosbarthiadau lloeren mewn ysgol gynradd ac ysgol uwchradd.  Yn y dosbarthiadau lloeren hyn, mae’r disgyblion yn aros ar gofrestr Cae’r Drindod, ac mae’r holl staff sy’n gweithio yn y ganolfan loeren yn cael eu cyflogi gan Ysgol Cae’r Drindod. Mae cytundebau partneriaeth teilwredig sy’n dogfennu rolau a chyfrifoldebau’r ysgol sy’n derbyn, yr awdurdod lleol a Chae’r Drindod yn ategu’r dull arloesol hwn o ddiwallu anghenion disgyblion ag anghenion addysgol arbennig.

Mae’r gwaith partneriaeth agos rhwng Cae’r Drindod ac ysgolion prif ffrwd wedi helpu cefnogi datblygiadau AAA ehangach o fewn y tair ysgol, yn enwedig o ran rhannu arbenigedd a dulliau addysgu.  Mae hyder, annibyniaeth a chyfathrebu disgyblion Cae’r Drindod wedi gwella, tra bod disgyblion yn yr ysgolion prif ffrwd wedi datblygu eu dealltwriaeth o anabledd a’i effeithiau.  Yn olaf, mae ymddygiad pob un o’r disgyblion wedi gwella.  Mae disgyblion prif ffrwd yn llawer mwy ystyriol o ddisgyblion Cae’r Drindod, yn enwedig pan fyddant ar yr iard chwarae; maent yn cynnwys disgyblion ac yn eu cynorthwyo yn ôl yr angen.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae ein harferion cydweithredol hynod effeithiol wedi cael eu rhannu’n eang â chydweithwyr o fewn yr awdurdod lleol, y consortiwm a ledled Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Woodlands yn ysgol arbennig annibynnol i ddisgyblion ag anghenion cymhleth.  Caiff disgyblion eu lleoli gan eu hawdurdodau lleol ac mae llawer ohonynt dan orchmynion gofal llawn.  Maent yn byw mewn un o bedwar cartref gofal yn y sefydliad.  Ar hyn o bryd, mae 18 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 12 a 19 oed.  Mae gan tua dau o bob tri o’r disgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig neu gynllun addysg a gofal iechyd.  Bu’r pennaeth yn y swydd er Ionawr 2014.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Yn dilyn arolygiad craidd yn 2013, fe wnaeth y perchenogion gydnabod yr angen i wella addysgu a dysgu.  Yn Ionawr 2014, penodwyd pennaeth newydd a oedd â phrofiad sylweddol fel uwch arweinydd mewn addysg brif ffrwd.  Fel cam cyntaf, amlinellodd y perchenogion a’r pennaeth newydd y weledigaeth ar gyfer yr ysgol a dechrau’r broses o roi cynllun strategol ar waith ar gyfer gwella.  Prif flaenoriaeth y cynllun oedd sefydlu diwylliant o addysgu a dysgu o ansawdd uchel a fyddai’n galluogi disgyblion i gyflawni eu potensial academaidd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Y cam gweithredu cyntaf a mwyaf brys oedd cyfleu gweledigaeth o ddisgwyliadau uchel a gwydnwch a oedd yn canolbwyntio ar rôl ganolog addysgu a dysgu yn yr ysgol.  Yn flaenorol, roedd gan y cwmni ethos clir ar gyfer agweddau ar ofal a therapi, ond nid oedd rôl addysg wedi’i diffinio cystal oddi mewn i hyn.  Ysgrifennodd y pennaeth gynllun gweithredu manwl iawn yn dilyn adroddiad Estyn, a roddodd ffocws cryf i’r ysgol ar y meysydd yr oedd angen eu gwella ar frys.  Dilynodd arolwg staffio o rolau a chyfrifoldebau, a arweiniodd at benodi pennaeth cynorthwyol â chyfrifoldeb dros addysgu a dysgu.  Gwellodd uwch arweinwyr, wedi’u cynorthwyo gan y perchennog, ddarpariaeth ar y safle a chynyddu cyfleoedd i ddysgu yn yr awyr agored.  Diweddarodd athrawon gynlluniau gwaith a rhoi cynlluniau gwersi manwl ar waith i ysgogi ac ysbrydoli diddordebau disgyblion a bodloni eu hanghenion unigol.  Sicrhaodd newidiadau i’r amserlen fod athrawon yn cyflwyno eu pynciau arbenigol ac roedd unrhyw fylchau yn y cwricwlwm yn caniatáu penodi athrawon pwnc newydd. 

Roedd y defnydd effeithiol o wasanaethau dyddiol a datblygu cyngor ysgol yn galluogi staff i rannu gwybodaeth â disgyblion a’u cynnwys mewn trafodaethau ynghylch system gwobrwyo a chosbi’r ysgol.  Helpodd hyn i ddatblygu ethos a diwylliant a oedd yn galluogi disgyblion i ymateb yn gadarnhaol at reolau ac arferion newydd yr ysgol. 

Rhoddodd yr ysgol asesiadau risg addas ar waith i ategu dysgu yn yr ystafell ddosbarth, ynghyd â gweithredu strategaethau cyson i reoli ymddygiad.  O ganlyniad, datblygodd staff hyder a ffydd yn eu gallu i gynnal diddordeb disgyblion a’u cymhelliant i ddysgu.  Arweiniodd hyn at fwy o gyfleoedd dysgu ar y cyd i ddisgyblion a oedd wedi cael eu haddysgu’n unigol gynt. 

Roedd ffocws yr ysgol ar ddatblygiad proffesiynol staff a’u dealltwriaeth o addysgeg ac arfer addysgu yn allweddol o ran sicrhau bod athrawon yn gwella eu harbenigedd wrth gyflwyno’r cwricwlwm, mewn pynciau hyd at Safon Uwch, yn ôl yr angen.  Fe wnaeth gwella medrau staff mewn addysgu llythrennedd a rhifedd a methodoleg benodol, fel addysgu manwl, arfogi staff â’r medrau i sicrhau y gall pob disgybl fanteisio ar arlwy’r cwricwlwm. 

Datblygodd staff chwant am wybodaeth am sut olwg sydd ar addysgu rhagorol, ac aethant i ymweld ag ysgolion eraill y cydnabuwyd bod ganddynt arfer dda.  Yna, addaswyd syniadau i fodloni Woodlands.  Hyfforddodd ychydig o aelodau staff yn arholwyr allanol i gefnogi gwaith yr ysgol. 

Datblygwyd rhaglen ymsefydlu i ddisgyblion newydd er mwyn sicrhau eu bod yn deall y disgwyliadau o ran eu dysgu a’u hymddygiad.  Datblygodd yr ysgol system i werthuso agweddau disgyblion at ddysgu a gwobrwyo eu hymgysylltiad mewn gwersi hefyd, beth bynnag fo’u gallu academaidd.  I ategu’r dull hwn, anogwyd disgyblion i berchenogi eu hunain drwy roi sylwadau mewn cofnodion cynnydd ar ba mor hyderus roeddent yn teimlo ar ddiwedd pob gwers.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae ffocws yr ysgol ar addysgu a dysgu o fudd enfawr i ddisgyblion.  Mae’n sicrhau bod pob disgybl yn gadael â chymwysterau a gydnabyddir yn allanol, gan gynnwys achrediad o’u medrau hanfodol.  Mae hyn yn cefnogi eu llwybrau yn y dyfodol yn effeithiol iawn, gan gynnwys manteisio ar ddarpariaeth brifysgol.   

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r pennaeth yn mynychu cyfarfodydd Cymdeithas Penaethiaid Ysgolion Arbennig Gogledd Cymru (NWASSH) ac mae wedi rhannu arfer ag UCD ac ysgol arbennig leol.  Mae’r ysgol hefyd yn aelod o Gyngor Ysgolion Annibynnol Cymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol y Garnedd yn ysgol gymunedol benodedig Gymraeg sy’n gwasanaethu dinas Bangor a phentrefi cyfagos.  Mae 334 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed ar y gofrestr yn cynnwys 32 yn y meithrin.  Maent wedi eu trefnu’n 12 dosbarth oed cymysg.  Ar gyfartaledd tros y tair blynedd ddiwethaf, mae 7.5% o’r disgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol o 18%.  Ar hyn o bryd mae ychydig dros 12% o ddisgyblion ar y gofrestr anghenion dysgu ychwanegol, sy’n is na’r canran cenedlaethol o 21% ac mae gan ychydig iawn ddatganiad o anghenion addysgol arbennig.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan yr ysgol uchelgais strategol i wella a chodi safonau yn barhaus.  Roedd gwella ysgrifennu estynedig wedi bod yn flaenoriaeth ysgol gyfan yn 2016 – 2017.  I gychwyn, adolygwyd y ddarpariaeth a’r cyfleoedd i ysgrifennu yn estynedig  drwy:

  • edrych ar y ddarpariaeth bresennol o safbwynt cynlluniau gwaith tymor hir a chanolig
  • adnabod ac adolygu’r cyfleoedd i ddisgyblion ysgrifennu yn estynedig ar draws y cwricwlwm
  • gynnal cyfarfodydd staff cyfan a staff adrannol i addasu cynlluniau a phrofiadau i ddisgyblion
  • edrych ar gywirdeb llafar y disgyblion fel modd o ddatblygu ysgrifennu cywir
  • adolygu’r broses o ysgrifennu mewn camau bach fel modd o arfogi’r disgyblion i allu cyflawni yn llwyddiannus

Drwy hunanwerthuso trylwyr, penderfynwyd y byddai angen sicrhau cywirdeb llafar a phatrymau iaith er mwyn datblygu gwaith ysgrifenedig ymhellach.  Yn ogystal, penderfynwyd ei bod yn hanfodol fod disgyblion yn cael eu harfogi gyda’r sgiliau angenrheidiol i gyflawni tasgau ysgrifennu estynedig ar draws y cwricwlwm.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Fel canlyniad i ganfyddiadau o fonitro’r ddarpariaeth, penderfynodd yr ysgol y byddai cyfres o wersi sgiliau iaith yn cael eu cynllunio er mwyn arfogi a pharatoi’r disgyblion ar gyfer ysgrifennu yn estynedig.  Yn ychwanegol, bu i’r ysgol sicrhau bod y disgyblion yn cael eu hysbrydoli a’i symbylu ar gyfer cyflawni’r tasgau ysgrifenedig drwy gymryd rhan mewn ymweliadau addysgol cyn cyflawni’r tasgau ysgrifenedig.  Penderfynodd yr ysgol bod arfogi disgyblion gyda sgiliau perthnasol, eu hysbrydoli drwy ymweliadau a’r broses o arfarnu modelau ysgrifenedig yn werthfawr er mwyn eu datblygu a’u paratoi ar gyfer cwblhau gwaith ysgrifennu estynedig llwyddiannus.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mesurodd yr ysgol effaith y gweithredu drwy graffu ar waith a llyfrau’r disgyblion.  Gwelwyd bod bron pob un o’r disgyblion wedi gwella eu gallu i greu darnau ysgrifennu estynedig ar draws y cwricwlwm.  Pan edrychwyd ar samplau ysgrifennu yn draws ysgol, gwelwyd fod nifer o dasgau ysgrifennu o safon dda iawn yn cael eu cyflawni.  Erbyn hyn mae’r ysgol wedi addasu cynlluniau a’r ddarpariaeth er mwyn symbylu, arfogi a modelu gwaith cyn i ddisgyblion gychwyn eu gwaith ysgrifenedig.  Mae’r ysgol yn rhoi pwyslais amlwg ar yr angen i ddisgyblion ymarfer a dysgu patrymau iaith lafar.  Mae hyn wedi cael dylanwad pendant ar ansawdd eu gwaith ysgrifenedig.  O ganlyniad,  mae rhan fwyaf y disgyblion yn llwyddo i greu gwaith ysgrifennu ar draws y cwricwlwm o safon uchel yn y ddwy iaith.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

 

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer dda gyda staff yr awdurdod lleol ac ysgolion cynradd ac uwchradd lleol.  Yn ogystal mae’r ysgol wedi cymryd rhan mewn sesiynau craffu ar y cyd gydag ysgolion eraill o fewn ei dalgylch.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a Chefndir

Mae Ysgol y Gadeirlan yn ysgol ddydd annibynnol i fechgyn a merched rhwng 3 a 18 oed.  Mae’r ysgol gerllaw Eglwys Gadeiriol Llandaf, yn ninas Caerdydd.  Fe’i sefydlwyd ym 1880 ac mae Woodard Corporation, sef elusen addysgol, wedi bod yn berchen arni er 1957.  Mae’r ysgol yn disgrifio’i hun fel ysgol gôr Anglicanaidd.  Mae ganddi berthynas agos ag Eglwys Gadeiriol Llandaf, ac mae’n darparu bechgyn côr ac ysgolorion corawl (merched) i gefnogi traddodiad corawl yr Eglwys Gadeiriol.

Er 2012, bu galw cynyddol am leoedd a chynnydd sydyn yn nifer y disgyblion.  Dros y tair blynedd diwethaf, mae’r ysgol wedi rhoi nifer o strategaethau llwyddiannus ar waith i amlygu a datblygu ymhellach ymdeimlad y disgyblion o gymuned a’u cyfrifoldeb tuag at ei gilydd ac i’r byd o’u cwmpas.  Mae datblygu gweledigaeth gyffredin ar draws yr ystod oedran 3 i 18 oed, cyfleoedd arwain newydd i staff a disgyblion, a rhyngweithio agos rhwng arweinwyr academaidd a bugeiliol, wedi helpu i feithrin gwerthoedd fel parch, goddefgarwch, caredigrwydd a thosturi.  Mae’r gwerthoedd sylfaenol hyn yn treiddio drwy gymuned yr ysgol gyfan ac yn helpu disgyblion i ddatblygu hunanhyder, ennill amrywiaeth eang o fedrau bywyd pwysig a datblygu’n ddinasyddion gweithgar a gwybodus.  

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

1. Meithrin gweledigaeth gyffredin a phwrpasol ynghylch cymuned yr ysgol, gan gynnwys rhieni, staff a disgyblion

Yn 2016, yn sgil penodi pennaeth newydd, amlygodd y llywodraethwyr gyfle i ailffurfio’r uwch dîm arweinyddiaeth ac ailddatgan gweledigaeth yr ysgol.  Cynhaliodd yr ysgol dri arolwg eang eu cyrhaeddiad gyda rhieni, a sicrhaodd fod arweinwyr yn ennill dealltwriaeth glir o farn pob rhiant am gryfderau’r ysgol ynghyd ag unrhyw feysydd perthnasol i’w datblygu.  Cynhaliodd y pennaeth gyfarfodydd wythnosol gyda disgyblion a chyfarfu â’r holl aelodau staff yn unigol.  Fe wnaeth hyn alluogi pob rhanddeiliaid i gyfrannu’n ystyrlon at y weledigaeth ysgol gyfan.

Daeth nifer o linynnau i’r amlwg o’r cyfarfodydd hyn a wnaeth, gyda’i gilydd, lunio datganiadau ethos yr ysgol.  Dwy egwyddor allweddol yn y weledigaeth gyffredin hon oedd cysyniadau gofal ac arweinyddiaeth.  Diffiniwyd gofal fel galluogi cymuned gynhwysol sy’n meithrin dealltwriaeth, parch ac empathi tuag at bawb, datblygu cydwybod gymdeithasol a moesol weithgar, a gwasanaethu eraill er budd pawb.  Y diffiniad o arweinyddiaeth a ddaeth i’r amlwg oedd ysbrydoli eraill i gyflawni diben cyffredin, gwrando, dysgu a gweithio gyda’n gilydd, gan sicrhau bod pob llais yn cyfrif.

Mae’r cysyniadau hyn yn sylfaen i bob agwedd ar ddarpariaeth yr ysgol ar gyfer gofal, cymorth ac arweiniad disgyblion.  Fe’u gwreiddiwyd yn yr ysgol trwy gyfarfodydd â rhieni, gwasanaethau boreol ac yn ystod amser dosbarth.  Y camau nesaf oedd sicrhau bod systemau’r ysgol yn galluogi’r weledigaeth hon i droi’n realiti.

2. Sefydlu strwythurau bugeiliol effeithiol ar draws yr ystod oedran 3-18 oed

Er mwyn gwireddu’r weledigaeth hon, gweithredwyd llinellau atebolrwydd clir a chyfleoedd newydd ar gyfer arweinyddiaeth gan y staff.  Buddsoddodd y llywodraethwyr adnoddau sylweddol mewn sicrhau bod y dull hwn yn effeithiol.  

  1. Goruchwyliaeth gan Uwch Arweinwyr: Penodwyd pennaeth cynorthwyol â chyfrifoldeb am ddiogelu, gyda chylch gwaith estynedig.  Roedd hyn yn cynnwys cyfrifoldeb am ddatblygiad cymdeithasol, moesol, ysbrydol a diwylliannol disgyblion, a chyfrifoldeb rheolwr llinell am raglen datblygiad personol (PHME) yr ysgol, ac am gwnselydd yr ysgol.
  2. Llinellau atebolrwydd clir drwy arweinwyr canol: Sefydlwyd rolau rheolwyr canol ar gyfer arwain y rhaglen PHME, gan greu adran yn cwmpasu’r ystod oedran 3-18 oed.  Fe wnaeth hyn alluogi i fframwaith cydlynol gael ei sefydlu ac i arbenigedd gael ei rannu’n effeithiol.  Neilltuwyd amser ychwanegol yn y cwricwlwm ar gyfer PHME a sefydlwyd rhaglen a allai ymateb yn hyblyg i anghenion disgyblion, ac ar yr un pryd gynnig arweiniad clir a phriodol i oedran er mwyn datblygu medrau cymdeithasol ac emosiynol yr holl ddisgyblion.
  3. Cefnogaeth i arweinwyr bugeiliol: Cafodd system y tai, sy’n ganolog i’r ddarpariaeth fugeiliol i’n disgyblion, ei chryfhau yn sgil ychwanegu meistr / meistres tŷ cynorthwyol, i sicrhau y gellid olrhain lles disgyblion yn effeithiol ac amlygu a gweithredu ar unrhyw ymyriadau angenrheidiol yn amserol.

ch) Disgwyliadau uchel ar gyfer pob athro: Cafodd rôl y tiwtor dosbarth ei hailddiffinio.  Bellach, mae pob tiwtor yn addysgu PHME a rhoddwyd mwy o bwyslais ar adroddiadau bugeiliol.  Cafodd cyfleoedd hyfforddi i gynorthwyo tiwtoriaid a hybu arferion gorau eu cynnwys yn y rhaglen hyfforddiant mewn swydd.  

  1. Darpariaeth fugeiliol ychwanegol i ddisgyblion: Yn ogystal â chwnselydd yr ysgol, hyfforddwyd dau gynorthwyydd cymorth llythrennedd emosiynol newydd fel y gellid ymateb yn gyflym i’r pryderon bugeiliol yr oedd y disgyblion yn eu hwynebu.

3. Cryfhau sylfaen ysbrydol yr ysgol

Gwnaed ethos Cristnogol cryf yr ysgol yn fwy perthnasol i bob disgybl drwy’r ‘munud i feddwl’ wythnosol, sy’n cael ei lunio gan y caplan a’r pennaeth astudiaethau crefyddol.Mae hyn yn sylfaen i wasanaethau boreol yr ysgol, gwasanaethau capel wythnosol, gwasanaethau ysgol gyfan yn Eglwys Gadeiriol Llandaf a thrafodaethau yn ystod amser tiwtor. Mae’r ffocws cyffredin hwn, yr adeiladir arno ar lefel sy’n briodol i oedran ar draws yr ysgol, yn dathlu llwyddiannau disgyblion mewn amrywiaeth o feysydd datblygu personol (er enghraifft llwyddiant mewn chwaraeon, dinasyddiaeth weithgar a charedigrwydd tuag at eraill).Mae’n galluogi staff a disgyblion i ymroi i feithrin gwerthoedd fel parch, goddefgarwch, caredigrwydd a thosturi, a deall eu rhan yn hynny.

4. Rhoi cyfleoedd i bobl ifanc ddod yn ddinasyddion gweithgar

Ar yr un pryd, cydnabuwyd bod angen i ddisgyblion gymryd cyfrifoldeb am eu lles eu hunain ac am les yr ysgol yn ei chyfanrwydd.  Cryfhawyd llais y chweched dosbarth trwy ehangu tîm arweinyddiaeth y myfyrwyr a rhoi cyfleoedd penodol i’r disgyblion ddylanwadu ar y blaenoriaethau yng nghynllun datblygu’r ysgol a rhoi adborth arnynt.  Yn ddiweddarach, cafodd hyn ei ymestyn i alluogi pob disgybl i gyfrannu trwy’r cynghorau disgyblion.  Cyflwynwyd diwrnodau hyfforddiant i fyfyrwyr-arweinwyr a disgybl-arweinwyr ar draws y cyfnodau allweddol.  Mae gan bobl ifanc gyfrifoldeb am arwain digwyddiadau tŷ penodol, fel yr Eisteddfod a’r diwrnod chwaraeon, a chaiff pob disgybl yng nghyfnod allweddol 3 a chyfnod allweddol 4 gyfle i arwain gwasanaeth bob blwyddyn.  Mae mentrau’r disgyblion, fel ‘Project Rainbow’, sef y gymdeithas LHDTC+ a sefydlwyd gan y disgyblion, yn cael eu hannog a’u cefnogi trwy amser y staff.  Yn yr adran gynradd, caiff pob disgybl gyfle i ymgymryd â rôl arwain bob blwyddyn.  Caiff yr agwedd hon ei monitro gan athrawon dosbarth, sy’n annog ac yn cefnogi disgyblion llai hyderus i ymgymryd â rôl sydd o ddiddordeb iddynt.

O ganlyniad, mae disgyblion yn gallu datblygu’u hunanhyder ac ennill amrywiaeth fawr o fedrau bywyd pwysig.

5. Rhyngweithio agos rhwng monitro academaidd a bugeiliol.

Mae gan Ysgol y Gadeirlan enw da am lwyddiant academaidd rhagorol.  Fodd bynnag, roedd staff yn cydnabod yn gryf fod canlyniadau rhagorol mewn arholiadau yn dibynnu ar les bugeiliol disgyblion.  O ganlyniad, neilltuwyd amser fel rhan o raglen hyfforddiant mewn swydd wythnosol yr ysgol, i arweinwyr bugeiliol lywio ymyriadau ar gyfer disgyblion sy’n tanberfformio.  Datblygwyd strwythur clir ar gyfer adroddiadau bugeiliol yn yr adran uwch gan ddefnyddio ymchwil gan yr Educational Endowment Foundation.  Ddwywaith y flwyddyn, mae tiwtoriaid yn rhoi adborth ffurfiol ar ddatblygiad pob disgybl mewn meysydd allweddol, sy’n cefnogi’u lles cymdeithasol a moesol.  Ochr yn ochr ag olrhain academaidd, mae disgyblion a myfyrwyr hŷn yn cwblhau arolwg am eu lles bob hanner tymor.  O ganlyniad, mae disgyblion yn ymwybodol bod yr ysgol yn cymryd eu lles o ddifrif ac mae canlyniadau’r arolygon yn galluogi targedu ymyrraeth gynnar yn ofalus.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r dull cydlynol hwn a’r mentrau cysylltiedig wedi bod yn strategaethau hynod effeithiol ar gyfer hybu datblygiad ysbrydol, moesol, cymdeithasol a diwylliannol disgyblion.  Mae ystod y cymorth sydd ar gael i ddisgyblion wedi cynyddu ac mae ei ansawdd yn well hefyd.  Mae’r rhai sy’n uniongyrchol gysylltiedig yn cynnwys y caplan, yr arweinwyr bugeiliol, yr athrawon dosbarth, y cynorthwywyr cymorth llythrennedd emosiynol, y cynorthwywyr cyntaf iechyd meddwl, y cynorthwywyr cymheiriaid hyfforddedig a chwnselydd yr ysgol.  Mae’r staff hyn yn gweithredu o fewn system gydlynol ac integredig.  Mae nifer y myfyrwyr hŷn sy’n mentora disgyblion iau ag anghenion emosiynol neu addysgol wedi cynyddu ac mae’r ysgol wedi gweld cynnydd hefyd yn nifer y bobl ifanc sy’n ceisio cyfleoedd dinasyddiaeth y tu allan i’r ysgol, er enghraifft sefyll ar gyfer Senedd Ieuenctid Cymru neu ddylunio rhaglen gyfrifiadurol sy’n gallu adnabod negeseuon gwe-rwydo.  Mae disgyblion wedi chwarae rhan weithgar yn llywio a chreu polisïau’r ysgol, er enghraifft trwy bwyso am wahardd poteli plastig un-tro ar draws yr ysgol.  Rhoddwyd y polisi hwn ar waith yn llwyddiannus ym Medi 2018.   

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Fel ysgol sy’n ganolbwynt i raglen datblygiad personol Jigsaw, mae Ysgol y Gadeirlan wedi cynnal digwyddiadau hyfforddi i ysgolion eraill, yn ogystal â chynnal seminarau ar les a diogelu ar ran Cyngor Ysgolion Annibynnol Cymru.  Mae’r ysgol yn aelod o’r Rhwydwaith Ysgolion Trefol, cydweithrediad anffurfiol o Ysgolion yr Eglwys yng Nghymru yng Nghaerdydd, ac mae wedi gweithio i ddatblygu prosiect Gofod Gweddïo Blwyddyn 5 ar y cyd, yn canolbwyntio ar wirionedd a chyfiawnder, a phrosiect ar y cyd i Gymorth Cristnogol.  Mae disgyblion yr ysgol, ynghyd â disgyblion a myfyrwyr o ysgolion lleol eraill, wrthi’n cydweithio ar Fenter Aer Glân i Landaf ar hyn o bryd. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

UCD sy’n cael ei rhedeg gan awdurdod lleol ar gyfer hyd at 56 o ddisgyblion oedran cynradd yw Canolfan Addysg Tai.  Mae’n darparu addysg ar gyfer disgyblion yn y cyfnod sylfaen a chyfnod allweddol 2 sydd ag anawsterau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol.  Mae niferoedd cynyddol o ddisgyblion sydd hefyd yn bresennol ag anghenion ychwanegol fel Anhwylder y Sbectrwm Awtistig neu Anhwylder Diffyg Canolbwyntio, ac ystod o anghenion ychwanegol eraill.  

Mae gan bron i hanner y disgyblion ddatganiad o anghenion addysgol, ac maent yn gymwys am brydau ysgol am ddim

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Yn aml, bydd disgyblion yn dechrau eu taith yng Nghanolfan Addysg Tai wedi ymddieithrio o addysg ar ôl cael profiadau negyddol mewn ysgolion blaenorol.  Ym mis Medi 2018, roedd disgyblion yn wynebu her ychwanegol wrth i’r Ganolfan symud safle.  I ddechrau, cafodd hyn effaith negyddol ar les ac ymddygiad y disgyblion.  Bryd hynny, roedd y Ganolfan hefyd yn cynnal archwiliadau ac yn cynllunio ar gyfer Cwricwlwm i Gymru. 

Mae gan staff hanes cryf o gydweithio llwyddiannus, ac maent o’r farn, er mwyn i ddisgyblion ymgysylltu o’r newydd ag addysg yn llwyddiannus, ei bod yn hanfodol fod y cwricwlwm yn cael ei arwain gan ddisgyblion ac yn ystyrlon.  Felly, mae llais y disgybl yn rhan annatod o ddatblygu’r cwricwlwm, gyda’r holl waith yn cael ei addasu i alluogi pob plentyn i lwyddo.  Caiff yr arwyddair ‘Dysgu Gyda’n Gilydd’ (‘Learning Together’) ei ymgorffori ar draws y lleoliad cyfan, ac mae’n allweddol i’r dull gwaith tîm, gan alluogi disgyblion a staff i ddysgu a llwyddo.  Mabwysiadwyd y dull cynllunio ysgol gyfan hwn yn Tai ac ymgorfforir egwyddorion y cwricwlwm newydd ar draws yr ysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Ysgol Arloesi ar gyfer Dysgu Proffesiynol yw Canolfan Tai.  Mae pob un o’r staff wedi cymryd rhan mewn sesiynau hyfforddi, gan sicrhau tegwch a chysondeb ynglŷn â mentrau a datblygiadau newydd ar draws y lleoliad.  Mae staff yn angerddol ynglŷn â darparu cwricwlwm sy’n gyffrous, yn hwyl, yn berthnasol, yn ystyrlon ac yn briodol i anghenion pob unigolyn ar gyfer disgyblion.

Caiff disgyblion asesiadau gwaelodlin pan fyddant yn dechrau yn Tai.  Mae’r asesiad hwn yn galluogi athrawon i gael dealltwriaeth uniongyrchol o lefel eu gallu.  Wedyn, bydd disgyblion yn gosod targedau unigol ochr yn ochr â staff fel rhan o’u Cynllun Datblygiad Personol.  Dogfennau gwaith yw’r rhain, sy’n cael eu diweddaru’n aml ac yn cynnwys yr holl randdeiliaid, gan wella cynllunio effeithiol.  Cynhelir adolygiadau cynnydd disgyblion bob hanner tymor, sy’n nodi cynnydd neu danberfformio yn briodol.  Mae hyn yn golygu nodi ymyriadau’n gynnar i gefnogi a herio disgyblion yn effeithiol.

Diwygiwyd y cynllunio fel bod cynllunio tymor canolig yn ymgorffori’r pedwar diben craidd a’r chwe Maes Dysgu a Phrofiad Cwricwlwm i Gymru, ynghyd â’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd Cenedlaethol a’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol.  Llais y disgybl yw’r grym y tu ôl i gynllunio cwricwlwm yr ysgol.  Mae disgyblion yn nodi testunau ysgol gyfan ac yn penderfynu’r hyn mae arnynt eisiau ei ddysgu, a sut.  O hyn, mae staff yn rhannu syniadau, gwybodaeth a medrau o fewn grwpiau meysydd dysgu a phrofiad yr UCD ei hun, sy’n cynnwys yr holl staff addysgu a staff cymorth.  Ystyrir bod gwaith tîm yn allweddol o ran gwneud gwelliannau yng nghynnig y cwricwlwm a’r deilliannau.

Mae diwrnodau trochi yn dechrau pob testun newydd ac maent yn cynnwys pob un o’r staff a’r disgyblion yn arddel thema ysgol gyfan.  Mae’r holl destunau’n canolbwyntio ar gyd-destunau ‘bywyd go iawn’ fel defnyddio arian mewn busnesau.  Yn nodweddiadol, mae’r trochi yn cynnwys staff yn gwisgo dillad sy’n gysylltiedig â’r thema, a gosod heriau ar gyfer disgyblion, dosbarthiadau a grwpiau penodol o ddysgwyr.  Mae hyn yn galluogi cyflwyno pob testun ysgol gyfan mewn ffordd hwyliog, chwilfrydig ac ystyrlon ar gyfer staff a disgyblion fel ei gilydd. 

Yn ogystal â’r dull thema, bu ffocws ysgol gyfan ar ddiwallu anghenion disgyblion unigol yn dda, a chreu a gwella annibynniaeth disgyblion.  Mae’r dull hwn wedi galluogi disgyblion i fod yn fwy hyderus yn nodi eu gallu eu hunain a gwybod sut i herio eu hunain.  Mae llawer o ddisgyblion yn datblygu amrywiaeth o fedrau annibynnol yn effeithiol ac yn defnyddio’r medrau hyn yn fwy llwyddiannus yn eu hysgol prif ffrwd.

Caiff rhieni, gofalwyr a rhanddeiliaid eu cynnwys yn y broses ddysgu hefyd, gyda chyrsiau rhieni, a chynhelir ‘arddangosiadau’ yn rheolaidd.  Caiff hyn effaith gadarnhaol wrth wella eu dysgu eu hunain, a dysgu eu plentyn.  

Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae bron pob un o’r disgyblion yng Nghanolfan Addysg Tai yn gwneud cynnydd hynod gryf mewn perthynas â’u mannau cychwyn, sy’n aml o waelodlin isel iawn.  Mae disgyblion yn llwyr fwynhau perchnogi eu cwricwlwm eu hunain, a’i gynllunio.  Mae’r dull hwn wedi cael effaith hynod gadarnhaol ar eu dysgu a’u hymddygiad.  Mae lefelau ymgysylltu a chymhelliant ar draws yr ysgol wedi gwella, ac mae bron pob un o’r disgyblion yn gwneud cynnydd cryf o ran datblygu eu hunan-barch a’u cred ynddyn nhw eu hunain fel dysgwyr llwyddiannus.  Adlewyrchir hyn yn eu pwyntiau a’r targedau a gyflawnir ganddynt.  Mae dysgu, ansawdd gwaith a chynnydd pob grŵp o ddisgyblion yn dangos eu bod yn cyflawni’n eithriadol o dda, ac mae bron pob un o’r disgyblion yn cyflawni eu targedau dysgu personoledig.  Mae ailintegreiddio wedi gwella hefyd, fel y mae ymddygiad a lles y disgyblion, gyda gostyngiad mewn gwaharddiadau ac achosion yn ymwneud ag ymddygiad.

Mae hyder cynyddol hefyd ymhlith staff i rannu arbenigedd, a manteisio ar eu dysgu proffesiynol eu hunain.  

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r UCD yn gweithio’n eithriadol o agos gyda’i hysgolion prif ffrwd.  Caiff syniadau, medrau a strategaethau eu rhannu’n wythnosol, a gwahoddir ysgolion i bob digwyddiad ac adolygiad.

Cyflwynwyd sesiynau hyfforddi o fewn grwpiau gwella lleol a rhanbarthol ac ysgolion nad ydynt yn rhai arloesi o fewn y consortiwm lleol a dosbarthiadau canolfan adnoddau dysgu.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae gweledigaeth yr arweinydd wedi ei sefydlu’n gadarn ar ddarparu addysg gynnar gyffrous o safon uchel i blant yr ardal.  Mae ganddi wybodaeth fanwl am ddatblygiad plant, ynghyd â dealltwriaeth gref o egwyddorion y cyfnod sylfaen.  Mae gan bob ymarferydd ddisgwyliadau uchel ar gyfer y plant ac maent yn gweithio fel tîm effeithiol wrth drafod cyflawniad plant er mwyn cynllunio’r camau nesaf yn y dysgu. Maent yn sicrhau bod pob un plentyn yn hapus a diogel ac yn gwneud cynnydd da, beth bynnag fo’u gallu.

Mae’r pwyllgor rheoli yn cyflawni eu rolau yn hynod effeithiol gan eu bod yn adnabod y lleoliad yn arbennig o dda.  Yn sgil hyn, maent yn cefnogi’r cylch yn rymus er mwyn sicrhau safonau a darpariaeth o’r radd flaenaf.  Maent yn parchu arbenigedd yr ymarferwyr ac yn gwerthfawrogi’r gweithgareddau a chynnydd y mae’r plant yn cyflawni yn y lleoliad.

Mae’r ymarferwyr, y pwyllgor rheoli a’r rhieni yn chwarae rhan annatod yn y gweithdrefnau hunanwerthuso sy’n onest ac sy’n blaenoriaethu addysgu a dysgu.  Mae’r holl randdeiliaid yn cyfrannu at osod meini prawf llwyddiant clir,  sy’n seiliedig ar gynnydd plant.  Mae hyn yn arwain yn effeithiol at ddatblygiadau cadarnhaol iawn yn y ddarpariaeth.  

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae profiad a deallusrwydd yr arweinydd o egwyddorion addysgu a darpariaeth addysg gynnar yn feistrolgar.  Rhoddir blaenoriaeth haeddiannol i lais y dysgwr ymhob agwedd o waith y lleoliad. Mae’r ymarferwyr yn gwrando yn ofalus ar y plant ac yn defnyddio syniadau’r plant fel sbardun ar gyfer themâu, ardaloedd dysgu ac arddangosfeydd.  Maent yn cynnwys teuluoedd wrth gynllunio’r thema gan holi ac elwa ar arbenigedd rhieni ac aelodau’r gymuned leol.  Mae’r ymarferwyr yn plethu gweithgareddau llythrennedd a rhifedd yn gelfydd ar draws y meysydd dysgu, gan gynnwys gweithgareddau heriol sy’n berthnasol i’r ardal allanol.  Mae hyn wedi arwain at ddarpariaeth hynod ysgogol, sydd â disgwyliadau uchel iawn ohoni hi ei hun a’i chydweithwyr.  Mae’r staff yn rhannu gwybodaeth am weithdrefnau dyddiol, cynnydd plant a strategaethau addysgu yn llwyddiannus iawn.  Mae hyn yn sicrhau bod plant yn gwneud cynnydd ardderchog. 

Mae’r pwyllgor yn hynod gefnogol ac yn rhagweithiol wrth weithredu’n ddiflino i gefnogi’r staff gyda’u gwaith.  Mae llinellau cyfathrebu ac atebolrwydd rhwng yr arweinydd a’r pwyllgor yn hynod effeithiol ac mae hyn yn galluogi swyddogion y pwyllgor i wneud penderfyniadau gwybodus er budd y plant.  Wrth i swyddogion y pwyllgor ymweld â’r lleoliad yn rheolaidd mae ganddynt wybodaeth fanwl ynglŷn â safonau a strategaethau addysgu a dysgu.  Gan eu bod yn adnabod y lleoliad mor dda, maent yn deall ac yn cefnogi anghenion y ddarpariaeth yn llwyddiannus iawn.  Er enghraifft, maent yn sicrhau adnoddau pwrpasol sy’n canolbwyntio ar godi safonau ac yn cynnwys adnoddau arbenigol ar gyfer unigolion.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

O ganlyniad i’r gweithdrefnau arwain cadarn, mae egwyddorion y cyfnod sylfaen yn cael eu gweithredu’n llwyddiannus iawn a’r plant yn datblygu eu medrau’n hynod llwyddiannus.

Mae medrau llafar, darllen ac ysgrifennu cynnar y plant, ynghyd â’u medrau rhifedd yn datblygu’n hynod gadarn.  Mae gweithgareddau fel defnyddio idiomau a geirfa fathemategol wrth ddarganfod pa esgid sy’n ffitio pa blentyn yn y siop esgidiau yn ymestyn a herio’r plant.  Mae hyn yn dylanwadu’n effeithiol ar ddyfalbarhad a dygnwch y plant wrth ganolbwyntio’n frwd yn eu tasgau. Mae’r ardal allanol yn sicrhau ffocws clir ar ddatblygu medrau llythrennedd a rhifedd penodol.  Mae’r ymarferwyr yn gelfydd wrth holi a chyd-chwarae gyda’r plant.  Mae hyn yn meithrin awydd y plant i fynegi eu hunain yn hyderus.

Mae’r pwyllgor rheoli yn cael effaith uniongyrchol ar safonau uchel wrth sicrhau bod pob ymarferwr yn manteisio ar hyfforddiant perthnasol.  Yn sgil cyfarfodydd buddiol, maent yn ymwybodol o effaith hyfforddiant ar safonau a lles y plant.  

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Cynhaliwyd hyfforddiant i arweinyddion newydd a modiwlau cyfnod sylfaen yn y lleoliad.  Rhannwyd esiamplau o’r ddarpariaeth a safonau cyrhaeddiad y plant yn rheolaidd ar safle we genedlaethol i athrawon cyfnod sylfaen a staff nas cynhelir yn genedlaethol.  Rhennir yr arfer wrth gefnogi hyfforddiant i ysgolion.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Uned cyfeirio disgyblion pob oed ar gyfer disgyblion sydd ag anawsterau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol (ACEY) yw UCD Portffolio Sir Ddinbych, sy’n gweithredu ar draws tri safle.  Mae’r prif safle yn Ysgol Plas Cefndy yn cynnig darpariaeth o’r cyfnod sylfaen i gyfnod allweddol 4.  Mae safle Rhuthun yn cynnig darpariaeth Cam wrth Gam ar gyfer disgyblion yn y sector cynradd.  Mae’n darparu lleoliadau tymor byr a rhan-amser.  Mae safle ychwanegol yn Y Rhyl yn cynnig darpariaeth Cerrig milltir ar gyfer grŵp o ddisgyblion cyfnod allweddol 3 a 4 sydd â lefelau uchel o orbryder.

Mae tua 80% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim.  Mae gan 14% o ddisgyblion ddatganiadau o anghenion addysgol arbennig ac mae pob disgybl ar y gofrestr anghenion addysgol arbennig.  Mae disgyblion o gartrefi Saesneg eu hiaith yn bennaf.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Plas Cefndy yn un gwasanaeth sy’n cwmpasu UCD yr awdurdod lleol, ochr yn ochr â thîm cymorth allymestyn ledled y sir, sy’n rhoi cymorth i ysgolion o’r meithrin i Flwyddyn 11.  Mae cael tîm 

allymestyn, y gellir galw arno i weithio yn yr UCD ar unrhyw adeg, yn rhan annatod o’r gwaith sy’n cael ei wneud gan yr UCD, ac mae wrth wraidd ffurfio cysylltiadau cryf ac effeithiol gydag ysgolion prif ffrwd cyn, yn ystod ac ar ôl lleoliad.  Nod yr UCD yw dychwelyd i addysg prif ffrwd neu i addysg bellach, hyfforddiant neu gyflogaeth.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Cyn ystyried disgybl ar gyfer lleoliad UCD, ceir ymateb graddedig cytûn, y mae ysgolion yn ei ddilyn i geisio cadw disgyblion mewn ysgol prif ffrwd.  Mae’r UCD yn cefnogi’r ymateb hwn trwy’r gwasanaethau allymestyn y mae’n eu darparu.  Mae aelodau’r tîm yn gweithio ochr yn ochr ag ysgolion, gan ddarparu ymyrraeth mewn argyfwng, sesiynau grŵp ac un i un, cyngor i staff a hyfforddiant teilwredig.  Mae gan yr UCD bolisi drws agored hefyd, sy’n annog staff yn yr ysgol i ymweld â’r UCD i arsylwi arfer orau.

Erbyn yr adeg y caiff disgybl ei gyfeirio ar gyfer lleoliad, bydd yr UCD eisoes yn ei adnabod.  Bydd gan staff yr UCD ddealltwriaeth o’r hyn sy’n rhwystro’r disgybl rhag dysgu, a bydd yn gallu teilwra’r cwricwlwm i’w helpu i oresgyn y rhwystrau hyn a dychwelyd i ysgol yn llwyddiannus, neu goleg ar gyfer y rheiny ym Mlwyddyn 11.  Bydd unrhyw staff sydd wedi gweithio gyda’r disgyblion yn eu lleoliad prif ffrwd yn cael eu cynnwys mewn trafodaethau gyda staff yr UCD i sicrhau bod yr holl wybodaeth berthnasol yn cael ei rhannu.  Mae hyn yn cynnwys datblygu ‘Proffiliau Tudalen’ ar draws yr holl ddosbarthiadau.

Mae disgyblion yn yr adran gynradd yn treulio hanner diwrnodau yn yr UCD a hanner diwrnodau yn yr ysgol.  Mae’r dull hwn yn allweddol i sicrhau bod gan ddisgyblion synnwyr o berthyn i’w hysgol prif ffrwd o hyd, a bu hyn yn ffactor arwyddocaol yn llwyddiant y rhaglen dros flynyddoedd lawer.

Caiff ailintegreiddio ei ystyried yn ofalus yn ystod adolygiadau ‘Cynllunio yn Canolbwyntio ar y Disgybl’, lle ystyrir agweddau penodol ar yr amserlen.  Ar ôl y lleoliad, mae’r tîm yn parhau i gynorthwyo’r disgybl mewn ffordd sensitif a chytûn, p’un a yw hynny yn y tymor byr yn yr ystafell ddosbarth, cymorth mewn sesiynau neu dim ond trwy gysylltu â’r disgybl yn ystod yr wythnos.  Bydd y staff allymestyn yn parhau i ymwneud â disgyblion ac yn cynorthwyo’r ysgolion am gyhyd ag y bydd angen, ac mae hyn yn aml yn cynnwys cymorth â phontio i ddisgyblion wrth iddynt symud ymlaen i’r ysgol uwchradd.

Mae’r medrau sydd eu hangen ar gyfer ailintegreiddio yn ôl i’r brif ffrwd yn rhan o’r cwricwlwm sy’n cael ei ddilyn.  Er enghraifft, caiff y medrau sydd eu hangen ar ddisgyblion i weithredu a ffynnu mewn ysgol prif ffrwd eu hystyried yn ofalus, trwy ddulliau fel meddylfryd twf a meddylgarwch, dulliau symud ymlaen a sesiynau chwarae therapiwtig ar gyfer pob grŵp oedran.  Trwy gydol eu cyfnod yn yr UCD, mae staff bob amser yn cyfeirio at bwysigrwydd bod yn ôl yn y brif ffrwd, a dyna yw eu nod bob amser, yn y pen draw.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r tîm allymestyn wrth wraidd yr UCD.  Mae’n darparu hyblygrwydd ac ymateb cyflym pan fydd disgybl mewn argyfwng, ac erbyn hyn, dyma’r ddarpariaeth fwyaf effeithiol i ddisgyblion ailintegreiddio’n llwyddiannus.  Mae hefyd yn galluogi’r UCD i wneud y dewis gorau ar gyfer disgyblion unigol, wrth nodi pa aelod o’r tîm fydd yn parhau fel eu hunigolyn cyswllt pan fyddant yn dychwelyd i’r brif ffrwd.  Nid gadael yr UCD yw’r diwedd; mae’n rhan o gontinwwm cymorth sydd ond yn dod i ben pan fydd pawb yn cytuno nad oes ei angen mwyach.

Gall yr UCD sicrhau hefyd fod cyswllt cryf yn cael ei gynnal gyda’r staff sydd wedi eu cynorthwyo, pe bai angen eu cymorth ar unrhyw adeg.

Dros gyfnod, mae canran uchel iawn o’r disgyblion o’r UCD wedi dychwelyd i’w lleoliadau mewn ysgolion prif ffrwd, ac wedi eu cynnal.  Mae hyn yn golygu hefyd y gall mwy o ddisgyblion elwa ar yr UCD a’i chwricwlwm teilwredig, sy’n rhoi i ddisgyblion y medrau a’r hyder sydd eu hangen arnynt i ddychwelyd i’r ysgol yn llwyddiannus.

Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r cysylltiadau cryf ag ysgolion prif ffrwd, y mae gan bob un ohonynt athrawon allymestyn a staff cymorth dynodedig, yn helpu’r UCD i rannu arfer dda â phob un o’i hysgolion.  Mae hyn yn ymestyn i rannu adnoddau a gwella medrau staff yn yr ysgol i ddefnyddio’r rhain yn eu lleoliadau eu hunain.  Caiff staff yn yr ysgol eu hannog i ymweld â’r UCD hefyd.

Mae’r UCD yn rhan o’r rhwydwaith UCD ehangach ledled Gogledd Cymru lle mae rhannu arfer dda wrth wraidd yr agenda.

Mae staff o UCDau a gwasanaethau cynhwysiant ledled Cymru bob amser yn ymwelwyr a groesewir, gan roi cyfle iddynt weld yr hyn sy’n cael ei wneud, ac i’r UCD gael syniadau newydd y gellir eu cyflwyno yn ei lleoliad.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr Ysgol

Agorwyd Ysgol Dyffryn Cledlyn ym Medi 2017 wrth uno tair ysgol leol gyda’i gilydd yn ardal Drefach. Bu gwaith unioni, cyd-weithio, cyd- dynnu wrth anelu tuag at yr un lleoliad newydd am sawl blwyddyn. Apwyntiwyd Pennaeth yr ysgol newydd yn Ebrill 2014, a bu’n gweithredu’n y cyfamser dros y dair Ysgol, tra’n integreiddio prosesau dysgu, addysgu ac arweinyddiaeth gan sicrhau lles disgyblion a staff mewn cyfnod o newid. Mae’r darpariaeth erbyn hyn yn cynnig addysg i blant 3 – 11 ar yr un safle a phump dosbarth yn yr ysgol.

Lleolir yr ysgol mewn ardal wledig ac mae ym mand grŵp 1 o ran prydiau Ysgol am ddim gyda 6% o’r disgyblion yn eu derbyn.

Mae’r 27%  ar y gofrestr Anghenion Dysgu Ychwanegol.

Rydym yn ffodus iawn o nifer o ddisgyblion sy’n cyfathrebu adref yn y Gymraeg ac adlewyrchwyd hyn yn brwdfrydedd a safon iaith y rhan fwyaf o ddisgyblion yn yr ysgol, gyda 70% yn siarad Cymraeg adref.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Penodwyd Pennaeth niwtral i’r ysgolion yn 2014, ar gyfer yr Ysgol Newydd. Roedd y weledigaeth o gyrraedd safle mewn undod a’r un amcanion yn allweddol. Roedd ansicrwydd yn nifer o agweddau. Buodd y Pennaeth yn rhannu amserlen gyda’r dair Ysgol fel fod pawb yn ymwybodol o’i lleoliad gan fod yn gyson o faint o amser a dreuliwyd ymhob Ysgol. Roedd gwaith cychwynnol wedi digwydd rhwng y dair Ysgol – wrth fynychu “Cynllun Tair Ysgol” lle roedd disgyblion CA2 yn mynychu y dair Ysgol,  ar gyfer pynciau arbenigol gydag athrawon bob pythefnos. Wrth wrando ar y disgyblion, teimlant bod angen i ddisgyblion Cyfnod Sylfaen hefyd fynychu “Cynllun Tair Ysgol” gan taw nhw byddai dyfodol yr Ysgol Newydd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Roedd cysondeb ymhob agwedd ar draws y dair ysgol yn holl amhrisiadwy. Cynhaliwyd cyfarfodydd staff wythnosol ar y cyd – gan newid lleoliad i greu ethos o un tîm unedig. Galluogwyd hyn i ni gysoni dulliau marcio, cyd-gynllunio, monitro llyfrau a safonau gan adolygu y ffordd ymlaen gan sicrhau cysondeb yn y profiadau dysgu. Defnyddiwyd yr un themâu ar draws yr ysgol a mynychwyd teithiau addysgiadol yr un pryd. Crëwyd Cynllun Datblygu Ysgol ar y cyd rhwng y dair Ysgol a hyn yn rhoi blaenoriaeth clir  a chyfeiriad i’r holl rhan ddeiliad.

Roedd Pedwar Corff Llywodraethol – y dair Ysgol a’r Ysgol Newydd. Llwyddwyd i uno dwy Ysgol ar yr un noson gan gychwyn gyda Chorff un Ysgol yn gyntaf, yr hyn oedd yn gyffredinol i’r ddau corff yn y canol, a gorffen gyda’r Ysgol arall ar y diwedd. Roedd cysondeb yn y lleoliadau – a hefyd yng nghynnwys pob adroddiad.

Wrth adeiladu’r Ysgol mewn lleoliad newydd, buodd y disgyblion a staff yn ymweld â’r safle yn dymhorol i weld datblygiadau adeiladol. Cafwyd cyfnod hefyd i brofi cyfnodau yn yr Ysgol newydd wedi i’r adeilad cwblhau. Roedd hyn yn galluogi’r disgyblion  i greu rheolau eu hunain  – gan holi am yr hyn roedd y disgyblion am eu gweld yn yr Ysgol. Roedd hefyd prosiect Ysgol Creadigol arweiniol yn weithredol, a alluogodd hyn y disgyblion i greu cerdd  ar y cyd  – “Cau ac Agor.” Mae hyn i weld yn yr Ysgol fel murlun trawiadol gyda’r geiriau gerdd arni  – pob gair ar ddarn o bren unigol a rheini yn wreiddiol o’r dair Ysgol. O ganlyniad roedd y thema o “berthyn” yn sail i’r holl waith yn ystod ein tymor cyntaf.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

O ganlyniad roedd sefydlu hunaniaeth yn yr Ysgol yn effeithiol. Roedd camau cyson wedi digwydd yn flaenorol i galluogi disgyblion i ymgartrefu yn gyflym ac yn ddi-ffwdan  gan wrando ar lais y disgyblion, ac adlewyrchwyd hyn yn eu safonau.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Nid ydym fel Ysgol wedi rhannu’r arferion da gydag ysgolion eraill.