Arfer effeithiol Archives - Page 32 of 68 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Brychdyn yn nhref Brychdyn yn Sir y Fflint.  Mae 550 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed yn mynychu’r ysgol, gan gynnwys 76 o ddisgyblion rhan-amser yn y dosbarth meithrin.  Mae 22 o ddosbarthiadau yn yr ysgol, gan gynnwys tri dosbarth meithrin rhan-amser.  Cyfran gyfartalog y disgyblion sy’n gymwys am brydau ysgol am ddim dros y tair blynedd ddiwethaf yw tua 13%.  Mae hyn islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 19%. Mae bron pob un o’r disgyblion yn siarad Saesneg fel iaith y cartref.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 13% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol:

Arwyddair yr ysgol yw, ‘Bod y gorau y gallwn ni’ (‘Being the best that we can be’), sydd wedi’i ymgorffori yn ei chyd-destun a’i gweledigaeth.  Mae diwylliant o welliant yn treiddio trwy’r ysgol gyfan, ac ar y cyd â chynllunio trylwyr a pherthnasoedd gwaith rhagorol rhwng disgyblion ac oedolion, mae’n helpu cyflawni safonau rhagorol cyson ar draws yr ysgol.  Rhoddir amser i athrawon ar gyfer cynllunio, paratoi ac asesu (CPA), sy’n cyfrannu at lefel uchel o gydweithrediad a chysondeb yn yr ymagwedd at addysgu a dysgu.

Mae dysgu cydweithredol yn un o’r pum strategaeth graidd a ymgorfforwyd mewn arfer ysgol gyfan i sicrhau cysondeb o’r dosbarth meithrin i Flwyddyn 6.  Nodwyd y gellid ymestyn dysgu cydweithredol ymhellach trwy ddarparu cyfleoedd gwerthfawr i ddisgyblion ddylanwadu ar yr hyn y maent yn ei ddysgu bob wythnos, ac ychwanegu at gynllunio athrawon a’r ddarpariaeth i sicrhau ymgysylltiad a chwilfrydedd ar lefel uchel gan ddisgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch:

Nododd y tîm arweinyddiaeth fod cynghorau’r ysgol yn cyfrannu’n effeithiol at ddatblygu’r ysgol, a bod angen ymestyn syniadau disgyblion a’u cyfraniad at ddysgu i bob unigolyn, ym mhob dosbarth.  Cyflwynodd athrawon y cyfnod sylfaen gyfleoedd lle byddai disgyblion yn meddwl am eu syniadau, a’u rhannu, ynghylch pa weithgareddau o fewn y testun roeddent eisiau eu harchwilio mewn meysydd darpariaeth.  Cofnodwyd y rhain, ac fe’u rhannwyd gan athrawon yn ystod amser CPA i gynllunio meysydd darpariaethau ar y cyd.  Er enghraifft, rhannwyd casgliad o hen deganau â disgyblion, gan ennyn mwy o drafodaeth a chwestiynau fel; “A allwn ni greu ein teganau ein hunain? Beth wnawn ni?  Pa ddeunyddiau allem ni eu defnyddio?  Sut maen nhw’n gweithio?”  Roedd y disgyblion eisiau creu amgueddfa i ddangos eu teganau gorffenedig i bobl eraill.  Fe wnaethant gynllunio’r tocynnau, yr arwyddion, y taflenni gwybodaeth a’r rolau swydd yn yr amgueddfa.  Trwy chwarae rôl, agorodd disgyblion yr amgueddfa i’w rhieni a’u perthnasau, a rhannu canlyniadau eu testun.

Yng nghyfnod allweddol 2, defnyddir strategaeth debyg.  Cyn sesiynau CPA, mae athrawon yn casglu syniadau a chwestiynau disgyblion, sydd wedyn yn cael eu hymgorffori yng nghynllunio’r athrawon.  Ceir teitl testun cyffredin, ac ymdrinnir â medrau ar draws y grwpiau blwyddyn.  Fodd bynnag, caiff profiadau dysgu ym mhob dosbarth eu llywio gan y disgyblion.  Caiff syniadau disgyblion eu harddangos yn yr ystafelloedd dosbarth, a daw’r atebion i gwestiynau a ofynnir gan y disgyblion yn rhan o’u taith ddysgu.  Mae disgyblion yn gwerthuso ac yn myfyrio ar fanylder y cwestiynau yn barhaus.  Trwy’r broses hon, mae disgyblion yn arwain cyfeiriad eu dysgu ac mae eu hymgysylltiad yn uchel.  Mae hyn yn cefnogi olrhain ac asesu’r cwestiynau y mae disgyblion yn eu gofyn, ac yn cyfrannu at greu arddangosfeydd wal perthnasol i gefnogi’r dysgu.  Arweiniodd llwyddiant llais y disgybl o ran gofyn eu cwestiynau eu hunain at ddatblygu poster “Cwestiwn Mawr” (“Big Question”).

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Lleihau amser meddwl / baich gwaith athrawon
  • Gwerth cynyddol i gwestiynau disgyblion
  • Ymestyn ymgysylltiad disgyblion
  • Medrau meddwl yn annibynnol
  • Gwelliant yn awydd disgyblion i ddysgu
  • Perchnogaeth gynyddol disgyblion o ddysgu
  • Grymuso disgyblion
  • Mwy o ymgysylltiad gan rieni

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

  • Mae disgyblion wedi cyfrannu at gyfarfodydd y corff llywodraethol ac wedi rhannu’r modd y maent yn cyfrannu at eu dysgu.
  • Cafwyd cydweithio rhwng ysgolion.
  • Mae pob dosbarth yn rhannu dysgu disgyblion â rhieni a disgyblion eraill yn ystod wythnosau thema a ‘rhannu gwasanaethau’ y gwasanaeth ysgol.

Cynhelir teithiau dysgu gyda swyddogion o gonsortiwm GwE, llywodraethwyr a staff o ysgolion y clwstwr.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Glasllwch mewn ardal breswyl ar ochr ogleddol dinas Casnewydd.  Mae gan yr ysgol 238 o ddisgyblion, rhwng 3 ac 11 oed, gan gynnwys 32 o ddisgyblion meithrin rhan-amser.  Mae naw dosbarth un oedran yn yr ysgol.

Saesneg yw prif iaith bron pob un o’r disgyblion.  Daw ychydig iawn o ddisgyblion o gefndiroedd ethnig lleiafrifol, ac maent yn dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol.  Nid yw unrhyw ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Cyfartaledd tair blynedd y disgyblion sy’n gymwys am brydau ysgol am ddim yw tua 3%, sy’n llawer is na chyfartaledd Cymru, sef 18%.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 14% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Dechreuwyd ymgysylltu â staff mewn ymchwil yn seiliedig ar ymholi yn 2016 fel rhan o reoli perfformiad staff.  Yn ystod diwrnod blynyddol blaenorol ar gyfer Cynllunio Datblygiad yr Ysgol, bu pob un o’r staff a’r llywodraethwyr yn edrych ar y 12 egwyddor addysgegol, a nodwyd cryfderau a meysydd i’w datblygu.  Gan gofio hyn, yn ystod yr hydref canlynol, gofynnwyd i athrawon nodi maes arfer yr oedd ganddynt ddiddordeb mewn ymchwilio iddo, ei dreialu a’i ddatblygu.  Gofynnwyd i staff alinio’r gwaith hwn â’r safonau proffesiynol, a chanolbwyntio’n benodol ar Arloesi, Cydweithio a Dysgu Proffesiynol.  Yn ystod yr un cyfnod, roedd yr ysgol yn gweithio gyda dwy ysgol arall yn y rhanbarth fel grŵp adolygu cymheiriaid, ac roedd wedi dechrau trefnu dysgu proffesiynol ar y cyd, yn ogystal â phrosiectau cydweithredol.  Wrth nodi eu prosiectau ymchwil, gallai staff ddewis naill ai gweithio ar eu pen eu hunain, gydag aelod arall o staff yn yr ysgol neu gyda staff o un neu’r naill a’r llall o driawd o ysgolion sy’n cydweithredu (mae tair ysgol yn cydweithredu, gan gynnwys Ysgol Gynradd Glasllwch).

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Fe wnaeth yr amser dysgu proffesiynol mewn cyfarfodydd staff, yn ogystal â rota ryddhau amserlenedig a chyllideb fach, sicrhau bod prosiectau ymchwil yn cael yr amser a’r adnoddau angenrheidiol i’w cynnal.  Rhoddwyd amserlenni clir i bob un o’r staff weithio, a disgwyliad y byddai prosiectau’n cael eu cyflwyno i’w gilydd a rhwng ysgolion y triawd, os oedd yn briodol, ar ddiwedd tymor yr haf mewn ‘digwyddiadau rhannu’ wedi’u trefnu.

Trwy gydol eu prosiectau, bu staff yn cymryd rhan mewn gweithgareddau monitro a gwerthuso rheolaidd i nodi effaith eu hymchwil ar addysgeg effeithiol, safonau, cyrhaeddiad neu les, pa un bynnag oedd fwyaf priodol.  O ganlyniad, o’r cychwyn, rhoddwyd proffil uchel i ymchwil, gan ddisgwyl y bydd pob un o’r staff yn ymgysylltu.

Mae ychydig o enghreifftiau o brosiectau ymchwil weithredu a gynhaliwyd gan staff yn cynnwys:

  • Defnyddio llyfrau llawr yn y meithrin a’r derbyn i wella llais y disgybl, ac ymgysylltu
  • Cyflwyno darllen wedi’i arwain gan y dosbarth cyfan i wella ymgysylltu a medrau mewn darllen
  • Defnyddio nodiadau bras i wella medrau creadigol a chyfathrebu
  • Defnyddio ioga i ddatblygu amgylchedd dysgu digynnwrf ymhellach
  • Darllen er pleser a’r effaith ar agweddau plant at ddarllen
  • Gwella llafaredd trwy ffocws cynyddol ar y celfyddydau mynegiannol
  • Datblygu strategaethau asesu ar gyfer dysgu i gefnogi ymgysylltu â dysgwyr a chyflymu cynnydd disgyblion tra’n lleihau baich gwaith athrawon

Dros y blynyddoedd, mae staff wedi datblygu eu medrau ymchwil ymhellach.  Mae cymryd rhan mewn ymchwil clwstwr i ‘ddarllen er pleser’ gan ddefnyddio’r model Ymholi Beirniadol Cydweithredol Proffesiynol wedi bod yn ddysgu proffesiynol rhagorol ar gyfer un aelod o staff.  Rhannwyd hyn â phob un o’r staff ac mae wedi cefnogi dealltwriaeth ac arfer mewn methodoleg ymchwil.  Mae’r ysgol hefyd yn ysgol gynghrair sy’n gweithio gyda dwy ysgol arall ar draws y rhanbarth i gyflwyno addysg gychwynnol i athrawon mewn partneriaeth â Phrifysgol Metropolitan Caerdydd.  Y dirprwy bennaeth yn yr ysgol yw’r ‘Hyrwyddwr Ymchwil’ sy’n cynorthwyo myfyrwyr i ymgymryd ag ymchwil yn seiliedig ar ymholi.  Mae’r cysylltiad hwn â’r brifysgol wedi cynorthwyo pob un o’r staff o ran yr hygyrchedd at ddeunyddiau ymchwil.

Mae’r pennaeth yn cymryd rhan mewn ymchwil weithredu hefyd.  Fel Ymgynghorydd Cyswllt i’r Academi Genedlaethol ar gyfer Arweinyddiaeth Addysgol, mae hi wedi ymgymryd ag ymchwil ranbarthol, genedlaethol a rhyngwladol yn canolbwyntio ar y modd y mae arweinwyr yn galluogi cyfleoedd dysgu proffesiynol o ansawdd uchel sy’n gwella lles ac yn cyflawni deilliannau gwell i bawb.  Nododd yr ymchwil hon argymhellion, ac fe’i cyhoeddwyd mewn papur, sef ‘Our Call to Action’.  Gellir ei weld ar wefan Yr Academi. 

Mae disgyblion yng Nglasllwch wedi cymryd rhan mewn ymchwil am y 12 mlynedd ddiwethaf hefyd, trwy waith Sgwad Dysgu Glasllwch, sef grŵp hynod fedrus ac arloesol o ddysgwyr sy’n canolbwyntio’n gryf ar greu effaith o ganlyniad i’w prosiectau ymchwil.  Dros gyfnod, mae prosiectau wedi cynnwys:

  • Ymchwilio i ieithoedd yr hoffai plant eu dysgu – gan arwain at sefydlu Clwb Ffrangeg.
  • Gwella’r celfyddydau mynegiannol – datblygu drama yn yr ysgol.  Mae hyn wedi arwain at sefydlu clwb drama ar ôl yr ysgol.
  • Gwella’r celfyddydau mynegiannol – datblygu’r celfyddydau mynegiannol yn yr ysgol.  O ganlyniad i hyn, bu staff yn ymgymryd â dysgu proffesiynol trwy ddarparwr allanol.
  • Ymchwilio i ffyrdd o ddatblygu doniau plant, a arweiniodd at ddiwrnod doniau yng nghyfnod allweddol 2.
  • Datblygu ieithoedd a diwylliannau yn yr ysgol.  Arweiniodd hyn at hyrwyddo traws-ieithoedd ar draws yr ysgol, a chanolbwyntio mwy ar ddysgu am ddiwylliannau eraill.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Gellir gweld effaith llawer o brosiectau ymchwil ar draws yr ysgol mewn cwricwlwm cynyddol bwrpasol sydd â chyd-destunau go iawn ar gyfer dysgu, yn ogystal ag wrth ddatblygu arbenigedd, gwybodaeth a dealltwriaeth staff o addysgeg effeithiol.  Ni fu prosiectau ymchwil yn llwyddiannus o ran cael effaith gadarnhaol ar safonau neu les, nid ydynt wedi cael eu datblygu fel polisi ac arfer ysgol gyfan.  Hyd yn oed yn yr achos hwn, caiff y broses ymchwilio effaith gadarnhaol ar ddatblygu medrau arwain staff, yn ogystal â chydnabod pwysigrwydd bod pob un o’r staff yn cael cyfle i fod yn arloesol yn eu harfer.

Mae enghreifftiau o welliannau penodol o ganlyniad uniongyrchol i ymchwil yn cynnwys:

  • Mae canolbwyntio’n fwy ar y celfyddydau mynegiannol wedi cael effaith gadarnhaol ar safonau mewn llafaredd, ac ar ymgysylltu â dysgwyr, hunan-barch a lles cyffredinol yn ogystal.
  • Mae datblygiadau mewn strategaethau darllen, gan gynnwys darllen dan arweiniad ar gyfer y dosbarth cyfan a chyfleoedd cynyddol i ddarllen er pleser, yn parhau i gael effaith gadarnhaol ar ymgysylltu, a chynnal safonau uchel mewn darllen.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd prosiectau ymchwil a’u heffaith ymhlith staff yn ystod sesiynau dysgu proffesiynol; gydag ysgolion eraill trwy ddigwyddiadau rhannu a dathlu; gyda llywodraethwyr trwy gyflwyniadau; a gyda rhieni trwy gylchlythyrau a digwyddiadau rheolaidd o ran rhannu’r cwricwlwm.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gatholig y Santes Fair yn awdurdod lleol Wrecsam.  Mae 395 o ddisgyblion ar y gofrestr, rhwng 3 ac 11 oed, gan gynnwys 42 o ddisgyblion sy’n mynychu’r dosbarth meithrin yn rhan-amser.  Mae’r ysgol yn trefnu disgyblion yn 14 dosbarth un oedran, a dau ddosbarth meithrin.  Mae tua 5% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, sydd gryn dipyn islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 18%.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 8% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.  Daw mwyafrif y disgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol ac mae tua hanner y disgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae hyn gryn dipyn uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 6%.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae staff yr ysgol wedi eu trefnu’n dimau i arwain a datblygu blaenoriaethau.  Mae hyn wedi bod yn llwyddiannus, er enghraifft wrth roi mentrau newydd ar waith yn yr ysgol wedi iddynt gymryd rhan mewn nifer o brosiectau ar y cyd, yn seiliedig ar glwstwr. 

Yn y gorffennol, roedd y pennaeth a’r uwch reolwyr yn gyfrifol am arwain proses hunanwerthuso’r ysgol.  Er i staff a llywodraethwyr fod yn gysylltiedig â’r CDY (cynllun datblygu ysgol) a’u bod yn ymwybodol ohono trwy gyfarfodydd staff a llywodraethwyr a chyfleoedd hyfforddi, cyfyngedig oedd eu rhan yn ei greu a’i werthuso’n barhaus.

Yn ychwanegol, roedd rôl draddodiadol y cydlynydd cwricwlwm wedi mynd yn ddiangen yn yr ysgol.  Roedd staff yn cydweithio mwy i gynllunio profiadau dysgu ysgogol gyda’r disgyblion, ac roedd pob un o’r staff yn cymryd rhan mewn ymarferion monitro ar sail rota. 

Yn sgil dyfodiad agos y Safonau Addysgu Proffesiynol newydd, cydnabu’r tîm arweinyddiaeth eu cyfrifoldeb proffesiynol i gefnogi a hwyluso datblygiad pob aelod o staff fel arweinwyr.  O ran y dyfodol, roedd yn hanfodol fod y broses hunanwerthuso a datblygu ysgol yn dod yn fater ysgol gyfan a bod pob aelod o staff yn hawlio mwy o berchnogaeth o’u datblygiad proffesiynol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae hunanwerthuso’r ysgol, ei chynllunio datblygiad a datblygiad staff yn gyfrifoldeb ar y cyd y staff sy’n cydweithio fel sefydliad dysgu proffesiynol.

  • I ddechrau, nodir blaenoriaethau gwella ysgol drafft yn dilyn proses hunanwerthuso drylwyr, yn cynnwys pob un o’r staff a’r llywodraethwyr.
  • Caiff personél allweddol sydd â chyfrifoldebau penodol eu henwebu gan y tîm arweinyddiaeth i arwain datblygiad pob blaenoriaeth a nodwyd o fewn tîm datblygu CDY, e.e. cydlynwyr llythrennedd, Arweinydd Clwstwr Dyfodol Llwyddiannus.
  • Gwhaoddir staff i fynegi diddordeb mewn ymuno â thîm CDY penodol.
  • Ar sail y wybodaeth hon, mae’r tîm arweinyddiaeth wedyn yn trefnu athrawon yn dimau ar draws sectorau gyda chydbwysedd priodol rhwng arbenigedd a phrofiad i sicrhau bod pob blaenoriaeth yn cael ei datblygu’n effeithiol yn yr ysgol gyfan.
  • Mae pob tîm CDY yn cydweithio i werthuso a rhoi manylion am eu maes blaenoriaeth penodol i’w ddatblygu yn nogfen ar y cyd y CDY.
  • Maent yn myfyrio ar y sefyllfa bresennol o ran y maes blaenoriaeth, yn nodi meini prawf i’w rhoi ar waith yn llwyddiannus ac yn cofnodi camau penodol y dylid eu cymryd.  Rhoddir manylion am unrhyw oblygiadau staffio ac adnoddau, gan gynnwys costau a’u ffynhonnell.  Caiff terfynau amser ar gyfer cyflawni eu cynnwys hefyd.
  • Ar ôl ei chwblhau, bydd y timau CDY yn cyflwyno eu rhan nhw o’r cynllun datblygu i bob aelod o staff, ac ychwanegir unrhyw gamau pellach yn dilyn trafodaeth.  Gwneir cysylltiadau rhwng gwahanol flaenoriaethau i sicrhau dull cyson a chydlynol.
  • Mae’r tîm arweinyddiaeth yn dadansoddi’r CDY cyffredinol, ac yn blaenoriaethu datblygiad ysgol gyfan, anghenion ymchwil a hyfforddi.  Mae hyn yn llywio rhaglen gynlluniedig o weithgareddau ymchwil mewnol yn seiliedig ar weithredu, gweithdai cyfarfodydd staff, hyfforddiant ac unrhyw sesiynau datblygiad staff a fydd yn cael eu darparu gan weithwyr proffesiynol allweddol eraill.  
  • Wedyn, rhoddir targedau tymor byr ar ddatblygu yn gysylltiedig â’u blaenoriaeth i dimau’r CDY, gyda disgwyliad i rannu ymchwil ac arfer dda gyda phob un o’r staff yn ystod cyfarfod staff a sesiwn hyfforddi ddynodedig.
  • Mae pob un o’r cyfarfodydd staff a’r sesiynau datblygu yn darparu fforwm agored i staff gyfrannu, gofyn cwestiynau, a herio syniadau a strategaethau yn broffesiynol.  Mae hyn yn sicrhau bod systemau yn cael eu mireinio a’u haddasu’n briodol i weddu orau i’r disgyblion a’u lleoliad.
  • Bob hanner tymor, mae timau CDY yn cynnal adolygiad llawn o gynnydd tuag at y camau gweithredu a nodwyd, ac fe gaiff y CDY ei ddiweddaru yn unol â hynny ar y ddogfen ar-lein a rennir.  Mae cod lliw ar gyfer pob cam gweithredu yn CAG (Coch, Ambr, Gwyrdd) a dangosir tystiolaeth o gynnydd.  Pan fydd angen, gellir addasu camau gweithredu yn sgil unrhyw hyfforddiant neu ymchwil ychwanegol a gynhaliwyd.
  • Gall pob un o’r staff a’r llywodraethwyr fynd at y CDY ‘byw’ ac fe gaiff ei rannu’n ffurfiol â llywodraethwyr ym mhob un o gyfarfodydd y cwricwlwm a llywodraethwyr hefyd.  Caiff cynnydd ei drafod a’i herio pan fo’n briodol i sicrhau gwelliant cynaledig.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Hinsawdd o gymorth ar y ddwy ochr lle mae pob un o’r staff yn cydweithio’n effeithiol ar holl feysydd gwella’r ysgol
  • Perchnogaeth a dealltwriaeth ar y cyd o weledigaeth yr ysgol ar gyfer datblygiad strategol
  • Cyfrifoldebau arwain wedi eu dosbarthu’n llwyddiannus i bob un o’r staff, yn unol â’u cryfderau a’u meysydd diddordeb ac arbenigedd
  • Staff yn gweithio mewn timau ar draws sectorau, gan sicrhau bod gan bawb drosolwg o daith wella’r ysgol
  • Rolau a chyfrifoldebau wedi eu diffinio’n dda sy’n cael eu deall yn glir gan bob aelod o staff
  • Staff ar bob lefel wedi eu grymuso i gyfrannu’n helaeth at ddatblygu eu medrau arwain eu hunain
  • Addysgu a chymorth cydweithredol ar gyfer cydweithwyr, sy’n darparu arweiniad pendant ar gyfer staff sy’n llai hyderus neu’n llai profiadol
  • Cyfleoedd ar gyfer dysgu proffesiynol yn yr ysgol a thu hwnt
  • Platfform i staff rannu arfer dda a darparu hyfforddiant ar lefel ysgol gyfan, sydd hefyd yn gwella eu medrau cyflwyno eu hunain yn llwyddiannus
  • Arloesedd a thwf proffesiynol ar bob lefel, wedi’u hwyluso gan ymchwil weithredu a gynhelir gan dimau CDY
  • Disgwyliadau uwch i staff ymchwilio a bod yn gyfrifol am eu dysgu proffesiynol eu hunain
  • Annog a grymuso staff i fyfyrio ar eu harfer eu hunain a bod yn agored i dreialu addysgeg newydd, arloesol a blaengar heb ofni gwneud camgymeriadau

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda? 

Mae’r ysgol wedi rhannu datblygiad y model arweinyddiaeth hwn gyda’r consortiwm rhanbarthol, yr Esgobaeth a rhanddeiliaid allweddol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae arweinydd Cylch Meithrin Llanhari yn manteisio i’r eithaf ar gymorth a goruchwyliaeth gan reolwyr Camau Cyntaf i gyflawni safonau uchel o ddarpariaeth.  Mae Camau Cyntaf yn cydweithio â deg o leoliadau gofal plant eraill yn Rhondda Cynon Taf.  Mae wedi datblygu gweithdrefnau arloesol a hynod effeithiol i gefnogi ymsefydlu a datblygiad proffesiynol staff.  Mae arweinwyr ac ymarferwyr yng Nghylch Meithrin Llanhari yn cymhwyso’r gweithdrefnau hyn yn arbennig o dda, ac mae hyn wedi arwain at safonau lles rhagorol a sefydlu amgylchedd a darpariaeth o ansawdd da iawn.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Pan fydd ymarferwyr newydd yn dechrau yng Nghylch Meithrin Llanhari, maent yn cwblhau ‘Pasbort i Ragoriaeth’.  Mae hyn yn rhoi dealltwriaeth glir i’r arweinydd o’r hyn y mae ymarferwyr yn ei wybod ac yn ei ddeall eisoes, a’r hyn y mae angen iddynt ei ddysgu i fod yn ymarferwyr effeithiol yn y lleoliad.  Mae pob ymarferydd yn defnyddio’r ‘Pasbort i Ragoriaeth’ i gofnodi anghenion hyfforddiant a datblygiad proffesiynol a’r cynnydd a wnânt.  Maent yn cyfarfod â’r arweinydd bob hanner tymor i adolygu eu cynnydd yn erbyn y targedau yn y pasbort.  Mae hyn yn sicrhau bod pawb yn datblygu eu cymhwysedd proffesiynol a’u dealltwriaeth yn hynod effeithiol.     

Mae ymarferwyr sy’n newydd i’r lleoliad yn dechrau ‘gweithio tuag at y lefel Efydd’.  Mae hyn yn cynnwys yr holl hyfforddiant gorfodol sydd ei angen ar ymarferwyr i adeiladu ymwybyddiaeth o safonau da mewn gofal a datblygiad y blynyddoedd cynnar.  Wedi iddynt gwblhau’r lefel hon, maent yn symud tuag at y pasbort Efydd.  I gyflawni’r lefel Efydd, yn ogystal â gwybod am broses a gweithdrefnau, mae angen i ymarferwyr ddangos eu bod yn eu defnyddio’n effeithiol.  Mae arweinydd y lleoliad yn arsylwi ymarferwyr yn rheolaidd ac yn rhoi adborth adeiladol i’w cynorthwyo i gyflawni eu nodau.  Caiff rhan berthnasol y pasbort ei llenwi pan fydd yr arweinydd a’r ymarferydd yn fodlon bod yr ymarferydd yn gwbl gymwys yn y maes hwnnw o ymarfer neu ddarpariaeth.  Ceir cyfleoedd gwerthfawr i ymarferwyr drafod eu cynnydd, codi unrhyw bryderon ac amlygu targedau newydd ar gyfer gwella drwy’r cyfarfodydd goruchwylio bob chwe wythnos a’r arfarniadau blynyddol sefydledig.  Mae hyn yn golygu bod arweinydd y lleoliad a’r ymarferwyr yn cydweithio â’i gilydd yn hynod effeithiol i ddatrys problemau a sefydlu arfer dda, gan adeiladu ymdeimlad cryf o les o fewn y tîm.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau plant?

Mae’r ymsefydlu a’r datblygiad proffesiynol hwn o ansawdd uchel yn golygu bod gan bob ymarferydd ddealltwriaeth drylwyr o ddatblygiad plant, eu rolau a’u cyfrifoldebau, a pholisïau a gweithdrefnau’r lleoliad.  Maent yn ymwybodol o anghenion y plant yn y lleoliad ac yn eu deall yn arbennig o dda.  O ganlyniad, mae lles plant yn rhagorol, a gofelir amdanynt mewn amgylchedd diogel dros ben sy’n cael ei reoli’n arbennig o dda.  Mae arweinydd y lleoliad yn ymwybodol iawn o gryfderau’r ymarferwyr a’u meysydd i’w datblygu.  Mae ymarferwyr yn gwerthfawrogi’r cymorth a’r datblygiad proffesiynol a gânt, ac mae hyn yn bodloni eu hanghenion yn hynod effeithiol.  Er enghraifft, mae ymarferwyr sy’n llai hyderus wrth ddefnyddio’r Gymraeg yn cael cymorth gweithredol sy’n gwella eu hyder a’u perfformiad yn gyflym ac, o ganlyniad, mae datblygiad Cymraeg plant yn gwella.  Mae ymarferwyr yn datblygu eu harbenigedd yn gynyddol dda ar draws pob agwedd ar waith y lleoliad, ac mae ganddynt lefel uchel o les. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae Camau Cyntaf yn rhannu’r pasbort a gweithdrefnau asesu mewnol ar draws pob lleoliad yn y sefydliad ac â Phartneriaeth Adfywio’r Meysydd Glo.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae 40 o ddisgyblion yn yr ysgol ar hyn o bryd.  Mae hyn yn cynnwys wyth disgybl yn y sector cynradd, a 32 disgybl yn y sector uwchradd.  Mae disgyblion yn dod o’r ardal leol yng Nghaerdydd yn bennaf.

Daw bron pob un o’r disgyblion o grwpiau ethnig lleiafrifol, gan gynnwys tras Arabaidd, Pacistanaidd, Somali ac India’r Gorllewin.  Mae ychydig o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae’r ysgol yn ysgol annetholus, ac mae mynediad i’r ysgol yn seiliedig ar ei gallu i ddiwallu anghenion y disgybl.  Mae’n darparu addysg ag ethos Moslemaidd, a chwricwlwm sy’n cynnwys addysgu Arabeg, y Qur’an ac Astudiaethau Islamaidd.  Arwyddair yr ysgol yw ‘Dysgu, Gwella, Cyflawni’ (‘Learn, Enhance, Achieve’).

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Ers ei hagor yn 2016, mae ethos yr ysgol wedi bod yn eithriadol o ofalgar a meithringar, wedi’i seilio ar werthoedd Islamaidd o ran parch ar y ddwy ochr, a pherthnasoedd cryf a chadarnhaol rhwng disgyblion, staff a’r gymuned ehangach.  Ymgorfforir arwyddair yr ysgol, sef ‘Dysgu, Gwella, Cyflawni’ ym mhob agwedd ar ymagwedd yr ysgol, ac fe’i adlewyrchir yn yr amgylchedd meithringar a’r disgwyliadau uchel o ddisgyblion a bennwyd gan athrawon.

Nododd yr ysgol fod amgylchedd meithringar yn allweddol i sefydlu perthynas gadarnhaol rhwng disgyblion, eu cyfoedion a’u hathrawon, a’i fod yn cael effaith gadarnhaol ar ddysgu a datblygiad disgyblion.  Gyda’r ethos / diwylliant hwn mewn cof, datblygodd yr ysgol ystod eang o strategaethau i godi dyheadau disgyblion, a dileu rhwystrau canfyddedig rhag addysg i ferched.  Roedd cyfarfodydd misol yr athrawon, lle trafodir cynnydd, pryderon, targedau a gofal bugeiliol pob disgybl, yn allweddol i ddatblygu’r strategaethau.  Dros gyfnod, esblygodd y strategaethau hyn gan ddefnyddio adborth gan ddisgyblion ac athrawon.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Un o’r blaenoriaethau allweddol i’r ysgol yw magu hyder ymhlith disgyblion trwy ddangos effaith llais y disgybl ar waith yr ysgol iddynt.  Mae hyn yn bennaf trwy grwpiau ffocws yr ysgol yn annog disgyblion i gael dylanwad; er enghraifft, mae ‘Arsyllwyr Dysgwyr sy’n Fyfyrwyr’ yn arsylwi gwersi ac yn rhoi adborth sy’n dylanwadu ar arfer ystafell ddosbarth, adnoddau a theithiau.  Caiff yr adborth hwn ei gynnwys yn y broses ddatblygedig i arfarnu athrawon, sy’n ystyried cynnydd disgyblion, hunanwerthusiadau athrawon a myfyrdodau proffesiynol, a chanlyniadau monitro gan arweinwyr.  Mae grŵp ffocws arall, sef y Mentoriaid Gweithgar sy’n Cymell (Motivating Active Mentors (MAMs)), yn cymell ei gyfoedion trwy ddechrau teithiau cymhellol a rhoi adborth i athrawon ar y systemau gwobrwyo mwyaf cymhellol.

Mae cwricwlwm teilwredig sy’n dileu rhwystrau rhag addysg i ferched, ac yn codi dyheadau disgyblion, yn ganolog i ymagwedd feithringar yr ysgol.  Mae’r ysgol wedi datblygu’r cwricwlwm hwn i gynyddu deilliannau addysgol, a chyfoethogi profiadau dysgu disgyblion.  Cyflawnir hyn trwy gynnig ystod eang o brofiadau addysgol y tu allan i’r ystafell ddosbarth trwy gefnogi ffydd Islamaidd y disgyblion.  Er enghraifft, mewn gwersi Addysg Gorfforol, mae disgyblion yn cymryd rhan mewn gwersi hunanamddiffyn, a gynhelir mewn neuadd chwaraeon i fenywod yn unig, gan alluogi’r disgyblion i deimlo’n gyfforddus a hyderus yn cymryd rhan.  Hefyd, mae disgyblion yn gweithio’n agos gyda sefydliadau i hyrwyddo cynwysoldeb a dealltwriaeth o ferched Moslemaidd.  Mae enghreifftiau yn cynnwys y cydweithio fu rhyngddyn nhw a Heddlu De Cymru yn ddiweddar i greu gwisg ar gyfer heddweision Moslemaidd sy’n fenywod, ac ymgyrch ‘Crys i bawb’ Undeb Rygbi Cymru.

Un o flaenoriaethau allweddol yr ysgol yw chwalu rhwystrau canfyddedig rhag addysg i ferched Moslemaidd y tu allan i gymunedau’r disgyblion, ac oddi mewn iddynt.  Ymagwedd yr ysgol at hyn yw darparu profiadau neu weithdai sy’n cyfoethogi y tu hwnt i amgylchedd yr ystafell ddosbarth, gan gadw hunaniaeth Islamaidd y disgyblion mewn cof bob amser.  Mae’r profiadau hyn yn gyfle i ddisgyblion ac aelodau’r gymuned, fel ei gilydd, adnabod a gwerthfawrogi gwahaniaeth pan fyddant yn wynebu pobl â chredoau sy’n wahanol i’w rhai nhw eu hunain.  Er enghraifft, trwy gymryd rhan mewn gweithdy yng nghaffi Wild Thing, dysgodd disgyblion am feganiaeth.  Yn ychwanegol, mae’r profiadau hyn yn creu newid cynnil yn yr amgyffrediad o addysg merched.  Tra’n cydnabod ac yn gwerthfawrogi hunaniaeth Islamaidd ei disgyblion, mae’r ysgol yn darparu cyfleoedd unigryw ac yn ymweld â lleoedd na fyddai llawer o ddisgyblion sy’n fenywod fel arfer yn cael eu profi’n llawn, fel teithiau i Aberogwr, lle bu’r disgyblion yn nofio yn eu dillad allanol Islamaidd (penwisgoedd hijab).  Yn aml, mae’r ysgol yn rhentu sefydliadau cyfan i gynnig amgylchedd cyfforddus, i fenywod yn unig, er mwyn iddynt allu tynnu eu penwisgoedd hijab, er enghraifft rhentu’r parc trampolinio cyfan a thaith wersylla dros nos ar gyfer athrawon a disgyblion, gan alluogi’r naill a’r llall i gymryd rhan yn llawn mewn gweithgareddau.  Eto, er bod hyn yn magu hyder ymhlith disgyblion, mae hefyd yn gyfle i aelodau’r gymuned ehangach y tu allan i’r ysgol gyfarfod â merched ifanc Moslemaidd, a dod i’w hadnabod.  Nod y profiadau hyn yw datblygu ethos i gynnal eu ffydd tra’n ennill profiadau cadarnhaol gwerth chweil.

Yr hyn sydd wrth wraidd ymagwedd yr ysgol at godi dyheadau merched yw’r ddealltwriaeth gref ac ar y cyd gan yr holl randdeiliaid o’i hymagwedd gyfannol a meithringar.  Mae’r ysgol yn mabwysiadu sawl strategaeth ar gyfer yr ymagwedd hon.

  • Caiff y Cynllun Ymyrraeth ei greu ar gyfer disgyblion sydd â gwendidau sylweddol neu sy’n perfformio’n is na’r disgwyl.  Yn y cyfarfodydd misol, mae pob un o’r athrawon yn rhannu gwybodaeth am gynnydd, pryderon a thargedau pob disgybl, ac yn targedu a dyfeisio cynllun ymyrraeth, os bydd angen.  Gosodir nodau i’r disgybl yn unol â’i hanghenion, a rhoddir cymorth iddi, sydd naill ai’n cynnwys gwelliannau yn y dosbarth neu gyrsiau ar-lein y gellir eu gwneud yn yr ysgol neu gartref.  Caiff y cynllun hwn ei fonitro a’i adolygu’n rheolaidd hyd nes bodlonir y canlyniad dymunol.
  • Mae’r Cynllun Cymell wedi’i seilio ar ymagwedd gyfannol yr ysgol at feithrin.  Mae’n amlygu meysydd datblygiad personol i’r disgybl gyrraedd ei photensial uchaf a chodi ei dyheadau.  Mae’n ddeialog ar y cyd rhwng y disgybl a’r athro i nodi ble mae angen cymell disgyblion; er enghraifft, cafodd disgybl Blwyddyn 11 ei dadgymell o ganlyniad i straen a phwysau yn sgil arholiadau.  Caiff cynllun cymell ei ddyfeisio i helpu lleddfu straen a dod â chydbwysedd i gynllun ei hamserlen adolygu.
  • Mae’r adroddiad Ymddygiad Cadarnhaol yn amrywiolyn cyfannol a meithringar i’r ‘adroddiad ymddygiadol’ a ddefnyddir yn aml mewn ysgolion.  Esblygodd o weld  y cywilydd roedd disgyblion yn ei deimlo yn sgil yr ‘adroddiadau ymddygiadol’ safonol; felly, crëwyd ymagwedd gydweithredol a mwy cyfannol at gyflawni’r canlyniad dymunol.  Nod yr adroddiad yw bod disgyblion yn dysgu o’u camgymeriadau ac yn gwella yn y pen draw, ond roedd yr ysgol hefyd eisiau rhoi’r medrau i ddisgyblion ddysgu’n annibynnol, yn hytrach na dim ond dweud wrthyn nhw beth i’w wneud.  Mae’r ysgol yn pwysleisio pwysigrwydd y bartneriaeth rhwng yr ysgol, y disgyblion a’r rhieni, trwy gynnwys rhieni trwy gydol y broses hon ac mewn cyfarfodydd dilynol. Wedyn, mae’r disgybl yn dyfeisio ei thargedau ei hun ar y cyd â’i rhiant a’i hathro.  Bob dydd am bythefnos, bydd yr athrawon yn cofnodi p’un a yw’r disgybl wedi bodloni ei thargedau ai peidio, a chynhelir cyfarfod arall â’r rhieni er mwyn adolygu ar ddiwedd y pythefnos.  Os na fodlonir y targedau, cânt eu hadolygu a’u haddasu yn unol â hynny, hyd nes y caiff gwelliannau eu gwneud.  Mae’r addasiadau calonogol i’r ‘adroddiad ymddygiadol’ a’r ymagwedd at fynd i’r afael â’r gwendidau, yn hyrwyddo perchnogaeth disgyblion o’u dysgu a’u gwelliannau, sydd yn ei dro yn cynyddu eu hunanhyder a’u hunan-barch, gan eu hannog i ymfalchïo yn eu cyfranogiad.
  • Crëwyd llyfryn gwella ar gyfer pob disgybl i fod yn ganolbwynt sylwadau cadarnhaol gan athrawon trwy gydol y flwyddyn.  Mae’n caniatàu ar gyfer hunanraddio bob tymor gan y disgybl unigol hefyd.  Ar ddiwedd y flwyddyn, mae’r disgyblion yn mynd â’r llyfrynnau adref, ynghyd â’u hadroddiad ysgol, ac maent yn gofnod personol ychwanegol o’u cyflawniadau yn academaidd ac yn gymdeithasol.
  • Rhoddir y pecyn cyfnod allweddol 4 i ddisgyblion Blwyddyn 10 ar ddechrau’r flwyddyn, ac mae’n cynnwys offer i’w helpu i feithrin medrau trosglwyddadwy sydd eu hangen arnynt mewn byd gwaith neu addysg bellach.  Mae’r llyfrynnau graddau pwnc yn cynnig lle i ddisgyblion werthuso eu hasesiadau, gan edrych ar yr hyn a aeth yn dda a’r hyn y mae angen iddynt ei ddiwygio.  Mae’n helpu disgyblion i gymryd cyfrifoldeb am eu dysgu, a datblygu medrau hunanfonitro a dyfalbarhad.  Mae hefyd yn cynnwys dyddlyfr myfyriol sy’n dogfennu llwyddiannau a chamgymeriadau dysgu disgyblion, ac arferion bwyta a chysgu i fonitro effaith y rhain ar eu cynnydd academaidd.  Mae’r elfennau dysgu annibynnol hyn yn helpu disgyblion i ddatblygu hyder a gwydnwch.  

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Yn yr arolwg diweddaraf o Agweddau Disgyblion Atyn Nhw eu Hunain a’r Ysgol, roedd gan bron bob un o’r disgyblion agwedd gadarnhaol tuag at ddysgu, ac maent yn hapus yn yr ysgol.  Amlygodd holiaduron a ddyfeisiwyd gan yr ysgol ar gyfer disgyblion a rhieni fod yr ysgol yn darparu amgylchedd dysgu meithringar a chadarnhaol yn yr ystafell ddosbarth a’r tu allan.  Mae canlyniadau TGAU diweddar yr ysgol yn dangos gwelliant nodedig, y gellir ei briodoli’n rhannol i’r cynlluniau amrywiol a roddwyd ar waith i ddiwallu anghenion pob dysgwr unigol.  Mae’r ysgol wedi gweld effaith ar ddyheadau disgyblion hefyd, o ganlyniad i gynyddu gweithgareddau addysgol, a llais y disgybl.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhannu arfer dda gyda’r holl randdeiliaid, ar wefannau cymdeithasol fel Twitter a Facebook, ac ar wefan yr ysgol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol gymunedol gyd-addysgol 11 i 16 oed a gynhelir gan awdurdod lleol Abertawe yw Ysgol Gyfun Gellifedw.  Mae 428 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd.  Mae’r ysgol yn gwasanaethu ardal faestrefol rhwng Castell-nedd ac Abertawe ar ochr ddwyreiniol Abertawe.

Mae tua 29% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, ac mae tua 40% ohonynt yn byw yn y 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru.  Mae gan bron i 33% o ddisgyblion angen addysgol arbennig, gan gynnwys yn agos at 13% sydd â datganiad ar gyfer yr angen hwnnw.  Mae’r ddau ffigur yn llawer uwch na’r cyfartaleddau cenedlaethol.  Mae gan yr ysgol ddau gyfleuster addysgu arbenigol sy’n darparu ar gyfer disgyblion ag anawsterau dysgu penodol a chymedrol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Dros y pedair blynedd ddiwethaf, ymunodd niferoedd sylweddol o ddisgyblion ag Ysgol Gyfun Gellifedw, naill ai ar ganol blwyddyn neu’n hwyr yn eu haddysg uwchradd (ym Mlynyddoedd 10 ac 11).  Roedd nifer o’r disgyblion a ymunodd wedi ymddieithrio o addysg, ac yn wynebu rhwystrau rhag dysgu.  Cafodd nifer gymharol uchel o ddisgyblion oedd ag agweddau negyddol at ddysgu eu derbyn gan yr ysgol trwy symudiadau rheoledig.  Fe wnaeth ail Gyfleuster Addysgu Arbenigol yn darparu ar gyfer Anhwylder y Sbectrwm Awtistig gynyddu’r angen i fynd i’r afael â rhwystrau sylweddol rhag dysgu disgyblion.  Roedd angen gweddu darpariaeth i allu dysgwyr sy’n agored i niwed, a lefel y cymorth a’r arweiniad oedd eu hangen arnynt.  

Cydnabu’r ysgol, er bod disgyblion yn ymateb yn dda i’r system gofal bugeiliol gref a’r cymorth a gynigir yn yr ysgol, roedd llawer ohonynt yn ei chael yn anodd cynnal cynnydd yn eu hastudiaethau wedi iddynt symud ymlaen i astudiaethau ôl-16.  Cadarnhaodd adborth gan rieni a chyn-ddisgyblion fod grŵp bach ond arwyddocaol o ddisgyblion yn methu gwneud cynnydd yn effeithiol yn eu meysydd dewisol mewn addysg ôl-16 a’u bod mewn perygl o fod yn bobl ifanc nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant.

Cydnabu arweinwyr yn yr ysgol y gellid diwallu anghenion nifer sylweddol o ddisgyblion yn well, a nodwyd nifer o feysydd darpariaeth ac arfer waith allweddol y gellid eu haddasu i fynd i’r afael ag anghenion y dysgwyr sy’n agored i niwed.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Darpariaeth y cwricwlwm

Nododd adolygiad llawn o’r cwricwlwm fod angen cyrsiau ychwanegol sy’n gweddu i anghenion disgyblion â chyflawniad uchel, ochr yn ochr â chynnydd mewn cyrsiau a oedd yn gweddu i anghenion dysgwyr sy’n agored i niwed.  Rhoddwyd ystyriaeth ofalus i ansawdd y cyrsiau galwedigaethol a gynigir i ddisgyblion.  Addaswyd cynlluniau cyflawni ar gyfer cyrsiau i sicrhau y gellid gwneud newidiadau i roi’r cyfle gorau i ddisgyblion sy’n ymuno â’r ysgol yn ystod cyfnod allweddol 4 ddal i fyny â’u cyfoedion, a llwyddo i ennill cymwysterau.  Datblygwyd darpariaeth amgen ac estynedig gyda chyrsiau arloesol i wella ymgysylltu a deilliannau ar gyfer disgyblion o bob gallu, gan ychwanegu gwerth at eu haddysg.

Ailstrwythuro systemau rheoli ymddygiad a strategaethau cymorth disgyblion

Disodlwyd systemau rheoli ymddygiad sefydledig â system symlach yn canolbwyntio ar feithrin deialog adferol am ddysgu disgyblion a rhoi perthnasoedd gwaith cryf rhwng yr athro a’r disgybl yn ganolog i’r broses.  Yn sgil parch ar y ddwy ochr, a llinellau cyfathrebu cryf rhwng rhieni a staff addysgu, atgyfnerthwyd rhwydwaith cymorth cydweithredol o amgylch disgyblion.  Mae’r ysgol wedi buddsoddi amser a hyfforddiant sylweddol i staff er mwyn sicrhau cysondeb yn y dulliau a’r strategaethau a ddefnyddir i gynorthwyo disgyblion.

Ethos

Datblygwyd ethos cynhwysol lle canolbwyntir yn bennaf ar barch a thrafodaeth wrth chwalu rhwystrau rhag dysgu.  Mae’r ffocws gyda dysgwyr sy’n agored i niwed wedi newid o ‘Beth sy’n mynd o chwith?’ i ‘Sut ydym ni’n datrys hyn a’i wneud yn well?’  Mae staff yn cynnal trafodaethau dathliadol a chefnogol gyda disgyblion sy’n trosglwyddo yn ystod y flwyddyn i helpu ennyn ymddiriedaeth a brwdfrydedd.  Mae gan bob un o’r staff y meddylfryd cyffredin hwn, ac yn darparu neges gyson i ddisgyblion.  Mae’r ysgol wedi symud oddi wrth ganolbwyntio ar fesuriadau cyfyng o lwyddiant, ar sail y prif ddangosyddion cenedlaethol, gan ffafrio yn hytrach gyflawniad unigol yn unol â nodau personol wedi’u seilio ar allu a’r heriau sy’n wynebu disgyblion.

Olrhain disgyblion proffil uchel

Caiff dysgwyr sy’n agored i niwed a nodwyd (trosglwyddiadau yn ystod blwyddyn, symudiadau rheoledig, ac ati) eu cyfweld pan fyddant yn ymuno â’r ysgol.  Mae’r broses yn gefnogol ac mae disgyblion yn darparu cyngor a gwybodaeth i helpu ffurfio eu darpariaeth cwricwlwm a’r cymorth sydd ei angen i ddiwallu eu hanghenion.  Pan fydd angen, caiff amserlen deilwredig ei datblygu ag opsiynau wedi eu haddasu i roi’r cyfle gorau i ddisgyblion ymgysylltu o’r newydd â dysgu, ac ennill deilliannau credadwy.  Mae llinellau cyfathrebu cryf â rhieni yn sicrhau bod anghenion a heriau disgyblion yn cael eu diwallu.  Mae tîm bugeiliol dynodedig yn gweithio gydag athrawon, anogwyr dysgu, penaethiaid blwyddyn, uwch arweinwyr ac asiantaethau allanol i gynorthwyo dysgwyr.  Caiff teithiau dysgu disgyblion eu mapio cyn iddynt ymuno â’r ysgol hyd nes y byddant yn cwblhau eu haddysg.  Caiff y wybodaeth hon a’r cynnydd eu rhannu â’r disgyblion mewn cyfarfodydd cynnydd.   O ganlyniad i weledigaeth y pennaeth ar gyfer ethos cynhwysol, mae’r ysgol yn gweithio’n llwyddiannus gyda rhieni, disgyblion a’r awdurdod lleol i sicrhau bod pob plentyn sydd eisiau bod yn rhan o Ysgol Gyfun Gellifedw yn gallu bod yn rhan ohoni.

Cynllunio yn canolbwyntio ar y disgybl

Caiff cymorth i ddisgyblion ei gynllunio a’i gydlynu’n dda.  Mae llinellau cyfathrebu cryf a chamau cyflym i gynorthwyo disgyblion, lle mae angen, yn allweddol i gynnal disgyblion tariff uchel, sy’n agored i niwed, mewn addysg.  Mae gan rieni / gofalwyr rôl allweddol mewn cyfarfodydd lle caiff darpariaeth ar gyfer disgyblion sy’n symud yn ystod blwyddyn a disgyblion sy’n symud trwy symudiadau rheoledig    ei ffurfio.  Bydd monitro ac adborth dyddiol yn cael ei roi trwy systemau’r ysgol, sy’n galluogi disgyblion a rhieni i olrhain cynnydd ac adroddiadau gan athrawon dosbarth fesul gwers.

Cefnogi addysg ôl-16 disgyblion

Mae cyfweliadau un i un ac ymweliadau grwpiau bach â chyrsiau a nodwyd mewn colegau a ffeiriau gyrfaoedd arbenigol, yn ogystal ag ymweliadau â cholegau ar gyfer disgyblion sydd mewn Cyfleuster Addysgu Arbenigol, yn cynorthwyo disgyblion yn effeithiol trwy gyfnod pontio. 

Mae’r ysgol yn canolbwyntio o hyd ar ofal, cymorth ac arweiniad i ddisgyblion Gellifedw yn y sector ôl-16.  Caiff disgyblion sy’n agored i niwed a chyn-ddisgyblion sydd angen cymorth ychwanegol eu monitro i sicrhau eu bod yn trosglwyddo’n llwyddiannus i lwybrau dysgu addas.  Mae’r ysgol wedi nodi bod grwpiau o ddysgwyr yn aml yn ymddieithrio o gyrsiau coleg tuag at ddiwedd yr hanner tymor cyntaf.  O ganlyniad, mae’r ysgol yn annog disgyblion i ddychwelyd ar gyfer digwyddiadau fel nosweithiau cyflwyno ar ôl yr hanner tymor cyntaf.  Mae staff ac asiantaethau cymorth yn ymgysylltu â’r dysgwyr hyn i asesu cynnydd ac opsiynau ôl-16 ar gyfer y rhai sydd mewn perygl o adael addysg, cyflogaeth neu hyfforddiant.  Mae’r ysgol a’r asiantaethau yn gweithio gyda disgyblion i nodi llwybr dysgu mwy addas.  Mae cysylltiadau cryf â Gyrfa Cymru a cholegau yn meithrin cymorth cadarnhaol ar gyfer dysgwyr unigol sydd mewn perygl o adael eu cyrsiau ôl-16. 

Mae’r ysgol yn darparu cyfleoedd profiad gwaith ar gyfer cyn-ddisgyblion sydd bellach yn ddysgwyr nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant, gan alluogi iddynt elwa ar gymorth a mentora gan staff sy’n ymwybodol o anghenion yr unigolion.  Pan fydd yn briodol, mae’r ysgol wedi gweithredu fel canolfan arholi, gan roi cyfle i gyn-ddisgyblion fynychu dosbarthiadau adolygu ac ailsefyll arholiadau TGAU i wella eu graddau fel ymgeiswyr allanol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ffocws yr ysgol ar gynhwysiant wedi arwain at ostyngiad sylweddol mewn cyfraddau gwaharddiadau, sy’n isel iawn erbyn hyn.  Mae’r ysgol yn ymfalchïo yn y ffaith ei bod yn gweithio’n llwyddiannus â disgyblion nad ydynt wedi ymgysylltu ag addysg mewn ysgolion eraill yn y gorffennol.

Mae presenoldeb yn yr ysgol yn uchel, a phrydlondeb yn gryf.  Mae disgyblion â chyflawniad uchel wedi elwa ar ddarpariaeth y cwricwlwm ehangach, a mwy o ymgysylltu â dysgu ar draws yr ysgol.  Dros y tair blynedd ddiwethaf, mae 13% o ddisgyblion bob blwyddyn wedi ennill pum gradd A*-A mewn TGAU neu gyfwerth, ar gyfartaledd, sydd ymhell uwchlaw deilliannau wedi’u modelu.  Mae’r ysgol yn falch nad oes yr un plentyn yn gadael yr ysgol heb gymwysterau.  Mae niferoedd sylweddol o ddisgyblion a oedd allan o addysg yn y gorffennol wedi cael eu hailintegreiddio i’r brif ffrwd a Chyfleuster Addysgu Arbenigol yr ysgol, gan lwyddo i ennill cymwysterau TGAU a sgorau gwerth ychwanegol uchel.  Mae pob un o’r prif ddangosyddion yn dangos tuedd gadarnhaol dros dair blynedd.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae aelodau o uwch dîm arweinyddiaeth (UDA) yr ysgol wedi rhannu strategaethau cynhwysiant yr ysgol ag ysgolion eraill yn yr awdurdod lleol a’r rhanbarth.  Mae staff arweiniol o fewn Cyfleuster Addysgu Arbenigol yr ysgol wedi darparu hyfforddiant i gydweithwyr o ysgolion eraill fel rhan o ddysgu proffesiynol.  Defnyddiwyd cyfarfodydd rhwydwaith penaethiaid ac uwch arweinwyr i rannu arfer ag ysgolion eraill.  Gofynnodd yr awdurdod lleol i Gellifedw ddarparu astudiaeth achos arfer orau i’w chynnwys yn y Cyfleuster Addysgu Arbenigol a’r ddarpariaeth prif ffrwd.  Mae aelodau’r UDA wedi cefnogi darpariaeth arbenigol ac unedau cyfeirio disgyblion yr awdurdod lleol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Ysgol gyfun gymysg cyfrwng Saesneg 11-16 sy’n gwasanaethu ochr ddwyreiniol Abertawe yw Ysgol Pentrehafod.  Mae poblogaeth yr ysgol wedi cynyddu’n raddol dros y blynyddoedd diwethaf, ac mae 1,035 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd.  Mae’r ysgol yn ysgol arweiniol mewn partneriaeth addysg hyfforddiant cychwynnol i athrawon.

 
Mae tua 29% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim.  Mae tua 34% o ddisgyblion ar y gofrestr anghenion addysgol arbennig, y mae gan 5% ohonynt ddatganiadau o anghenion addysgol arbennig.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Mae tua 84% o ddisgyblion o gefndir ethnig Gwyn Prydeinig.  Mae tua 15% o ddysgwyr yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.
 
Mae gan yr ysgol gyfleuster addysgu arbennig sy’n darparu ar gyfer disgyblion ag anghenion lleferydd, iaith a chyfathrebu.  Mae’r uwch dîm arweinyddiaeth yn cynnwys y pennaeth, a ddechreuodd yn ei swydd ym mis Medi 2016, dirprwy bennaeth, dau bennaeth cynorthwyol a chyfarwyddwr busnes a chyllid yr ysgol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Y weledigaeth drosfwaol oedd adeiladu a defnyddio system olrhain ysgol gyfan sy’n alinio cyrhaeddiad a lles i ddarparu trosolwg mwy ‘cyflawn’ o gynnydd plentyn.  Crëwyd y system hon i alluogi athrawon a’r rhai nad ydynt yn athrawon i nodi’r ymyrraeth fwyaf priodol ac effeithiol cyn gynted ag y bo modd er mwyn cefnogi’r plentyn cyfan.  Rhaid blaenoriaethu adnoddau ym mhob ysgol, ac mae system fel hon, sy’n darparu ystod eang o ddata ‘byw’, yn galluogi arweinwyr i uchafu’r cyfle ar gyfer pob plentyn, fel ei fod yn cael yr ymyrraeth sydd ei angen arno.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Gweledigaeth arweinwyr oedd datblygu system olrhain sy’n defnyddio ystod eang o wybodaeth ar gyfer pob disgybl i sicrhau cymorth craff a thargedig ar gyfer pob disgybl unigol.  Mae’r system yn cynnwys rhagfynegiadau ar ddiwedd cyfnod allweddol, targedau ar gyfer pob disgybl i godi dyheadau, yn ogystal â chanlyniadau’r arolwg lles ar-lein i ddarparu trosolwg addysgiadol o les a safonau.  Mae’r trosolwg hwn yn ymgorffori oedrannau darllen a chyfraddau presenoldeb disgyblion.  Mae athrawon yn cyfrannu at y system gan rannu gwybodaeth yn rheolaidd am gynnydd academaidd ac agwedd pob disgybl at ddysgu ar raddfa 4 pwynt.  Yn ddelfrydol, dylai fod cysylltiad clir rhwng llwyddiant academaidd ac agwedd gadarnhaol at ddysgu.  Mae’r data olrhain hwn wedi’i godio â lliw yn erbyn y wybodaeth allweddol arall a ddelir am y plentyn i helpu staff i edrych yn gyfannol ar gynnydd pob disgybl, a nodi union natur unrhyw rwystrau rhag dysgu neu les. 

 
Mae staff yn defnyddio’r wybodaeth o’r system hon yn rhagweithiol i ddarparu cymorth a her deilwredig.  Er enghraifft, mae’r system yn galluogi’r ysgol i greu trosolygon effeithiol ‘Disgybl ar Dudalen’ ar gyfer pob disgybl, ac wedyn, defnyddir y rhain fel rhan o gyfarfodydd Gwella Cyflawniad a Chynnydd (RAP).  Yn ystod y cyfarfodydd hyn, mae tua 15-20 o gydweithwyr, gan gynnwys staff addysgu a staff nad ydynt yn addysgu, fel cynorthwywyr addysgu a’r cydlynydd gyrfaoedd, yn defnyddio’r olrhain byw i drafod dim mwy na phedwar o ddisgyblion Blwyddyn 9, 10 a 11.  Ar y cyd â gwybodaeth am les, mae’r dull hwn yn galluogi staff i gytuno ar ymyrraeth benodol ar gyfer disgyblion penodol, gydag arwyddair clir, sef ‘mae un maint yn gweddu i bawb’. 
 
Mae’r ymyriadau o’r system hon yn amrywio o gymorth â llythrennedd / rhifedd i grwpiau bach neu unigolion i ymyriadau lles teilwredig, gan gynnwys grwpiau mentora ac ymglymiad asiantaethau allanol, pan fydd angen.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r gwaith hwn wedi cyfrannu at welliant mewn deilliannau academaidd ar gyfer myfyrwyr, a synnwyr gwell o les i lawer.

 
Roedd deilliannau’r ysgol yn 2019, ar gyfer y rhan fwyaf o ddangosyddion, uwchlaw disgwyliadau wedi eu modelu ac mae’r ysgol yn parhau i gau’r bwlch ar gyfer myfyrwyr sy’n gymwys am brydau ysgol am ddim neu sydd ag anghenion dysgu ychwanegol yn effeithiol.  Un o’r ffactorau allweddol sy’n cyfrannu at y llwyddiant hwn, sy’n gydnaws â dysgu ac addysgu effeithiol a chymorth targedig, yw’r hyder sylweddol mewn olrhain cyfannol.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae gan Ysgol Pentrehafod berthnasoedd ysgol i ysgol sefydledig â thair ysgol uwchradd arall yn Abertawe.  Mae gan yr ysgol gysylltiadau cadarn â saith ysgol gynradd bartner hefyd.  Mae gweithgor llais y myfyrwyr ar draws sectorau, ac amrywiad o’r system olrhain ar draws y clwstwr.  Mae’r ysgol wedi rhannu ei systemau soffistigedig â’r rhan fwyaf o’r sefydliadau hyn, ac yn ehangach.  Yn fwyaf diweddar, mae ysgol yng Nghanolbarth Cymru yn defnyddio model Gwella Cyflawniad a Chynnydd Pentrehafod fel cyfrwng ar gyfer targedu llwyddiant myfyrwyr unigol. 

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am y lleoliad

Sefydlwyd Coleg Caerdydd a’r Fro ym mis Awst 2011 ar ôl uno Coleg y Barri a Choleg Glan Hafren.  Mae’n darparu addysg bellach mewn wyth lleoliad rhwng Trowbridge yn Nwyrain Caerdydd a’r Rhws ym Mro Morgannwg.  Agorwyd campws y coleg yng nghanol dinas Caerdydd ym mis Medi 2015 a  chafodd ei ymestyn yn 2018.

Mae tua 9,000 o ddysgwyr yn mynychu’r coleg, y mae tua 5,000 ohonynt yn astudio cyrsiau addysg bellach amser llawn.  Mae 69% o’r prif gymwysterau sy’n cael eu hastudio gan ddysgwyr yn y coleg yn rhai galwedigaethol, a 31% yn rhai academaidd.  Mae cyrsiau’r coleg yn amrywio o lefel mynediad i lefel 5, ac mae ei ddarpariaeth yn cwmpasu bron pob un o’r meysydd sector pwnc.  Y meysydd sy’n cyfrif am gyfran fwyaf y ddarpariaeth yw’r celfyddydau, y cyfryngau a chyhoeddi; iechyd, gwasanaethau cyhoeddus a gofal; a gwyddoniaeth a mathemateg.

Mae Coleg Caerdydd a’r Fro yn gwasanaethu rhanbarth amrywiol sy’n cynnwys ardaloedd ag ynddynt amddifadedd sylweddol.  Mae lleiafrif o ddysgwyr yn byw yn rhai o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru, fel y nodwyd gan Fynegai Amddifadedd Lluosog Cymru.  Nid yw tri deg y cant o ddysgwyr y coleg yn siarad Saesneg fel eu mamiaith.  Mae tua 30% o boblogaeth y coleg yn ddysgwyr du, Asiaidd neu ethnig lleiafrifol.

Ar gyfer addysg bellach, mae gan y coleg drosiant blynyddol o £56 miliwn, ac mae’n cyflogi dros 600 o staff.  Mae’r coleg ei hun yn rhan o Grŵp ehangach Coleg Caerdydd a’r Fro sy’n cynnwys darparwyr mawr dysgu yn y gwaith.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae’r astudiaeth achos hon yn ymwneud â maes arolygu lles ac agweddau at ddysgu.  Mae’r coleg wedi canolbwyntio ar ymgorffori addysg yn gysylltiedig â gwaith, sy’n gysylltiedig â chyflogwr mewn cyrsiau galwedigaethol.  Caiff yr holl ddysgwyr galwedigaethol gyfle i gymryd rhan mewn gweithgareddau ‘go iawn, nid realistig yn unig’, sydd wedi eu cysylltu’n ffurfiol â’u rhaglenni astudio.  Mae’r coleg hefyd yn cynnig rhaglen o weithgareddau cyfoethogi sydd wedi’i chynllunio’n benodol i ganolbwyntio ar barodrwydd i weithio.  Mae hyn yn helpu dysgwyr i ddatblygu medrau personol, cyflogadwyedd ac arwain gwerthfawr yn ystod eu cyfnod yn y coleg.

Mae’r coleg yn ymfalchïo mewn bod yn ‘beiriant medrau’.  Mae ei raglenni cwricwlwm a chyfoethogi yn canolbwyntio ar ddatblygu pobl fedrus a chyflogadwy.  Mae partneriaethau agos â chyflogwyr allweddol yn helpu nodi’r angen i ddysgwyr gael medrau trosglwyddadwy meddal sy’n eu paratoi yn dda ar gyfer bywyd fel rhan o weithlu sy’n esblygu’n barhaus.  Mae medrau o’r fath yn galluogi cyn-ddysgwyr i ffynnu wrth iddynt wynebu’r heriau mewn economi fyd-eang, sy’n newid yn gyflym.  Ers ffurfio’r coleg yn 2011, rhoddwyd pwyslais dygn ar sicrhau ei fod yn ymateb i anghenion cymunedau lleol, ac yn pontio’r bwlch o ran symudedd cymdeithasol.  Mae’r coleg yn gwasanaethu ardal sy’n mynd trwy newid sylweddol, gydag un o’r poblogaethau sy’n tyfu gyflymaf yn y DU, ac mae’n profi cynnydd sylweddol mewn busnes a gweithgarwch diwydiannol.  Mae hyn i gyd yn cyfrannu at yr angen am gynnig medrau cryf, gwybodus ac ymatebol i gynhyrchu carfan o ddoniau cyflogadwy ar gyfer y rhanbarth dinesig.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd fel arfer sy’n arwain y sector

Mae bron pob un o’r dysgwyr galwedigaethol yn gweithio ar ‘friffiau byw’, yn cynhyrchu gwaith ar gyfer sefydliadau real, yn unol â therfynau amser diwydiant.  Prosiectau wedi eu cytuno rhwng cyflogwyr partner a meysydd y cwricwlwm yw briffiau byw, fel rhan o fyrddau cyflogwyr rheolaidd.  Defnyddir y byrddau hyn i gysylltu cwricwlwm y coleg ag anghenion cyflogwyr lleol.  Mae enghreifftiau o friffiau byw yn cynnwys dysgwyr ym maes lletygarwch ac arlwyo yn gweithio ochr yn ochr â chogyddion proffesiynol a gydnabyddir yn rhyngwladol mewn digwyddiadau cymdeithasol ac elusennol.  Mae dysgwyr creadigol yn gweithio gefn llwyfan ar gyfer cyngherddau ar raddfa fawr, yn dylunio arddangosfeydd ar gyfer theatr y ddinas ac yn trefnu digwyddiadau ar gyfer CADW.  Yn 2017-2018, fe wnaeth dysgwyr helpu trefnu a chynnal ciniawau tysteb ar gyfer dau o gyn-gapteiniaid tîm rygbi Cymru.  Mae digwyddiadau eraill wedi cynnwys dysgwyr ffasiwn yn lansio eu casgliad dillad haf mewn marchnad fasnachol dan do.  Mae’r coleg wedi sefydlu siop dros dro hefyd i helpu dysgwyr sydd â diddordeb mewn hunangyflogaeth ac entrepreneuriaeth, i feithrin eu medrau tra’n dilyn eu huchelgeisiau.

Mae llawer o ddysgwyr yn cymryd rhan mewn gweithgareddau menter a chyfoethogi sy’n eu helpu i ddatblygu eu set medrau a’u gwerthfawrogiad o entrepreneuriaeth fel dewis gyrfa hyfyw.  Mae’r coleg yn hyrwyddo ei frand BEPIC i annog dysgwyr i ‘fod yn gyflogadwy, yn bwrpasol, yn ysbrydoledig, ac yn cael eu herio’.  I’r perwyl hwn, mae timau swyddogion cyflogaeth a dilyniant BEPIC, ynghyd â staff sy’n gyfrifol am gyfoethogi ac entrepreneuriaeth, wedi gweithio i gynorthwyo dysgwyr i gyfranogi’n drawsgwricwlaidd mewn amrywiaeth o weithgareddau allanol.  Er enghraifft, cynhaliodd dysgwyr ddigwyddiadau yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn 2017-2018, fe wnaethant gynnal sesiynau adrodd storïau dwyieithog, cymryd rhan mewn her robot, rhoi triniaethau harddwch a chefnogi her feicio’r coleg.  Bu dysgwyr yn cymryd rhan mewn cynhyrchu ffilm fer o’r enw ‘Edgar’s Hair’, a ddarlledwyd ar deledu BBC Wales ym mis Medi 2018. 

Caiff dysgwyr eu hyfforddi ochr yn ochr ag aelodau staff y coleg fel ‘arweinwyr digidol’, gan eu galluogi i gyflwyno hyfforddiant a chymorth i gyfoedion a staff mewn defnyddio amrywiaeth o becynnau meddalwedd a thechnoleg addysgol newydd.  Mae’r arweinwyr digidol hyn wedi helpu rheolwyr y coleg i ddatblygu eu dealltwriaeth o ddysgu sy’n cael ei wella gan dechnoleg, ac wedi cynnal sesiynau rhagflas ar gyfer ysgolion.

Mae’r coleg yn gweithio mewn partneriaeth â chyflogwyr, trwy ei raglen bod yn barod am yrfa, lle mae dysgwyr yn gweithio gyda sawl sefydliad uchel eu parch.  Mae’r rhaglen hon yn chwalu rhwystrau ac yn galluogi pobl ifanc i sefydlu perthnasoedd busnes, gan greu rhwydwaith o gyfleoedd i gynorthwyo eu dilyniant yn y dyfodol.  Roedd gan bron bob un o’r dysgwyr a gymerodd ran yn 2017-2018 fentoriaid busnes, ac aeth pob un ohonynt ymlaen i astudio ymhellach mewn coleg, prifysgol neu fel rhan o brentisiaeth. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r profiad a gaiff dysgwyr yn y coleg yn eu helpu i ddatblygu medrau gwaith ac ymddygiadau hynod effeithiol.  Maent yn meithrin medrau datrys problemau cryf yn gysylltiedig â gwaith, ac yn magu hyder a gwydnwch, y mae pob un ohonynt yn eu cynorthwyo yn eu dilyniant i gyflogaeth.  Mae ymgysylltiad dysgwyr â chystadlaethau medrau galwedigaethol cenedlaethol yn uchel iawn.  Caiff hyn effeithiau cadarnhaol ar eu dyheadau ar gyfer y dyfodol, ac mae data’r coleg ei hun ar gyrchfannau dysgwyr yn dangos tuedd ar i fyny yng nghyfran y dysgwyr sy’n symud ymlaen i astudio ymhellach neu i waith.

Mae’r dyfyniad hwn gan un dysgwr yn egluro’r effaith y mae dull y coleg wedi’i gael arni:

Dechreuodd fy nhaith Barod am Yrfa y llynedd.  Rydw i wedi datblygu cymaint fel mod i’n gwbl wahanol i’r unigolyn llai hyderus oeddwn i cyn i mi ymuno â’r rhaglen.  Mae Barod am Yrfa wedi rhoi cyfle gwych i mi ddatblygu fy hun i fod yn unigolyn proffesiynol, annibynnol a hunangymhellol, sydd â’r hyder i ddisgleirio go iawn yn y gweithle.  Rydw i wedi cael cyfle i gael profiad gwaith mewn banc corfforaethol yn Llundain, yn ogystal â llawer o gyfleoedd i ymweld â busnesau ar hyd a lled ardal Caerdydd i rwydweithio go iawn â’r cwmnïau sy’n berthnasol i mi.  Rydw i’n falch o’r cynnydd rydw i wedi’i wneud â Barod am Yrfa, a byddwn i’n annog unrhyw un sydd eisiau gwella ei hun i ymuno â rhaglen Barod am Yrfa.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae’r coleg a’i bartneriaid yn gwasanaethu tair ardal awdurdod lleol Sir y Fflint, Wrecsam a Sir Ddinbych, sydd â chyfanswm poblogaeth o bron i 400,000.  Maent yn gweithio mewn partneriaeth â thros 1,100 o gyflogwyr o bob maint ar draws y rhanbarth, gan gynnwys Airbus a Chyngor Sir y Fflint.  Mae tua 1,600 o ddysgwyr yn cwblhau fframweithiau prentisiaeth bob blwyddyn.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae cynllun strategol y darparwr yn alinio darpariaeth ag anghenion cyflogwyr, datblygiad economaidd rhanbarthol a’r cynnydd yn nifer y prentisiaethau uwch a phrentisiaethau gradd.  Mae gan uwch arweinwyr gysylltiadau cryf iawn â chyflogwyr a grwpiau strategol allweddol.  Mae hyn yn galluogi’r darparwr i ddatblygu darpariaeth deilwredig, ymatebol, sy’n diwallu anghenion cyflogwyr ac sydd â rôl strategol werthfawr yn yr economi ranbarthol.

Datblygwyd strategaeth y darparwr i adeiladu ar eu trefniadau llwyddiannus presennol ar gyfer ymgysylltu â chyflogwyr.  Y nod clir oedd cryfhau trefniadau presennol i wneud yn siŵr fod hyfforddiant yn gweddu’n agos i anghenion unigol cyflogwyr.  Mae strategaeth y darparwr, sydd wedi’i diffinio’n glir, wedi cael ei datblygu a’i chryfhau dros gyfnod.  O ganlyniad, caiff ei defnyddio’n gyson ar draws y sefydliad gan bob un o’r staff.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd fel arfer sy’n arwain y sector

Nodwedd ragorol o’r darparwr yw’r ffordd y mae’n ymgysylltu â chyflogwyr.  Un o amcanion strategol allweddol y darparwr yw diwallu anghenion unigol y darparwr yn awr ac yn y dyfodol, o dan ymbarél ‘dysgu wedi’i arwain gan y cyflogwr’.  Mae’r darparwr yn aelod gweithgar o’r economi ranbarthol, ac mae’n gweithio’n hynod effeithiol i ymgysylltu â chyflogwyr o bob math a maint, o ficrofusnesau i sefydliadau rhyngwladol mawr.  Mae’r darparwr wedi datblygu a sefydlu partneriaethau hirbarhaus a hynod fuddiol, sy’n rhoi mwy o gyfleoedd i ddysgwyr, ac yn cynorthwyo twf economaidd yn y rhanbarth.

Mae aseswyr a thiwtoriaid y darparwr yn gweithio’n agos iawn ac yn hynod effeithiol â busnesau i ddatblygu dealltwriaeth glir o anghenion hyfforddi eu staff.  Mae staff y darparwr yn gweddu anghenion hyfforddi unigol eu dysgwyr yn ofalus i weithgareddau a phrofiadau ychwanegol teilwredig sy’n ymestyn eu profiadau hyfforddi ymhellach.  Er enghraifft, mae dysgwyr mewn un cwmni yn elwa ar hyfforddiant roboteg teilwredig ac mae dysgwyr mewn cwmni arall yn cael amser ychwanegol ar gyfer dosbarthiadau Cymraeg i ddiwallu anghenion eu busnes.  Yn y sector gofal, mae dysgwyr yn elwa ar weithdai arbenigol ychwanegol i gefnogi eu rolau swydd.

Mae aseswyr yng Ngholeg Cambria yn cynnal isafswm o ddeuddydd o leoliadau diwydiannol buddiol iawn, bob blwyddyn, i sicrhau bod eu medrau galwedigaethol proffesiynol yn gyfoes, a’u bod yn gyfarwydd ag arferion presennol a’r dechnoleg ddiweddaraf.  Mae hyn yn eu helpu i gynnal lefelau uchel o hygrededd proffesiynol yn eu sector.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

O ganlyniad i strategaeth ac ymagwedd y darparwr, mae dysgwyr wedi datblygu lefelau cynyddol o gymhelliant, gan ddatblygu ystod ehangach o fedrau a gwybodaeth a chael eu hyfforddi i safon uwch.  Mae cyfraddau boddhad cyflogwyr wedi cynyddu’n sylweddol gan fod anghenion hyfforddi eu staff unigol yn cael eu diwallu’n agos.  Mae’r strategaeth hon a’r dull hwn wedi arwain at gynnydd yn nifer y dysgwyr a’r cyflogwyr sy’n cymryd rhan mewn hyfforddiant prentisiaeth, yn enwedig ar draws y sectorau peirianneg a gweithgynhyrchu, arweinyddiaeth a rheolaeth a gofal cymdeithasol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am y lleoliad

Sefydlwyd Coleg Chweched Dosbarth Catholig Dewi Sant ym 1987 gan Archesgobaeth Caerdydd.  Mae’n cynnig darpariaeth chweched dosbarth ar ei gampws yn ardal Penylan y ddinas.  Mae’r coleg yn cyflogi tua 130 o aelodau staff ac yn darparu ar gyfer tua 1,400 o ddysgwyr, y mae bron bob un ohonynt yn astudio ar sail amser llawn a rhwng 16 a 19 oed.

Mae’r coleg yn cynnig dewis o 30 cwrs Safon Uwch, ynghyd â chyrsiau galwedigaethol lefel 3 ar draws wyth pwnc.  Mae cyrsiau UG a Safon Uwch yn cyfrif am 64% o’r cofrestriadau yn y coleg, gyda chyrsiau galwedigaethol lefel 3 yn cyfrif am 23% o gofrestriadau.  Mae cyrsiau lefel 2 yn cyfrif am 10% o gofrestriadau ac mae cyrsiau lefel 1 yn cyfrif am 2% o gofrestriadau.  Y meysydd pwnc sydd â chyfran fwyaf y ddarpariaeth yw gwyddoniaeth a mathemateg; busnes, gweinyddu a’r gyfraith; y celfyddydau, y cyfryngau a chyhoeddi; a’r gwyddorau cymdeithasol.

Mae’r coleg yn recriwtio dysgwyr o amrywiaeth eang o ysgolion, gan gynnwys pedair ysgol uwchradd Gatholig bartner.  Mae dysgwyr o amrywiaeth fawr o gefndiroedd economaidd gymdeithasol, ethnig a chrefyddol yn mynychu’r coleg.  Mae 34 y cant o ddysgwyr yn byw yn rhai o ardaloedd mwyaf difreintiedig Cymru fel y’u diffinnir gan gwintel cyntaf mynegai amddifadedd lluosog Cymru.  Mae 26 y cant o’r dysgwyr yn byw yn ardaloedd lleiaf difreintiedig Cymru.  Mae 36 y cant o boblogaeth y coleg o gefndir du, Asiaidd neu leiafrif ethnig.  Mae 39 y cant o ddysgwyr y coleg yn dilyn y ffydd Gatholig.

Mae’r corff llywodraethol yn gweithio ar gynnig i ddiddymu’r coleg fel sefydliad addysg bellach dynodedig a’i ailgyfansoddi ar ffurf ysgol wirfoddol a gynorthwyir, yn ôl rheoliadau ysgolion, o dan reolaeth Cyngor Dinas Caerdydd.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae’r astudiaeth achos hon yn gysylltiedig â maes arolygu 5 y fframwaith arolygu cyffredin ac mae’n disgrifio gwaith dysgu proffesiynol y coleg i wella addysgu trwy bwyslais ar arsylwi, hunanfyfyrdod dwys, anogaeth a chydweithredu.  Mae’r ymagwedd hon wedi meithrin diwylliant lle mae’r staff yn anelu at ragoriaeth ac yn ymhél yn gadarnhaol â gweithgareddau i wella ansawdd eu haddysgu er mwyn helpu dysgwyr i gyrraedd eu llawn botensial.

Yn 2017, cyflwynodd Coleg Dewi Sant strategaeth bedair blynedd i wella ansawdd dysgu ac addysgu, yn rhan o fynd ar drywydd rhagoriaeth.  Yn rhan o’r strategaeth hon, mae ymagwedd estynedig at werthuso dysgu ac addysgu.  Cyn y cyfnod hwn, roedd trefniadau arsylwi gwersi’r coleg yn cynnwys arsylwadau gwersi traddodiadol.  Fe’u cyflawnwyd gan uwch-arweinwyr ac arweinwyr canol a roddodd adborth ac arweiniad i staff addysgu er mwyn datblygu cynlluniau gweithredu personol i fynd i’r afael â meysydd i’w datblygu a rhannu arfer dda.  Er bod yr ymagwedd hon yn cydnabod cryfderau athrawon a’u meysydd i’w datblygu yn effeithiol, nododd y coleg fod angen i athrawon fod yn fwy myfyriol yn eu hymarfer, er mwyn ysgogi gwelliannau parhaus.  Arweiniodd hyn at ddefnyddio technoleg fideo i ffilmio gwersi.  Mae aelodau staff yn defnyddio’r dechnoleg hon i hwyluso ymagwedd anogol at ddatblygiad proffesiynol.  Mae arweinwyr ac athrawon yn defnyddio recordiadau i ysgogi deialog broffesiynol am ddysgu ac addysgu.  Yn ogystal â dal y recordiadau hyn, mae arsyllfa dysgu’r coleg ar lwyfan digidol yn cynnig mynediad at adnoddau datblygu dysgu ac addysgu perthnasol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd fel arfer sy’n arwain y sector

Mae strategaeth dysgu proffesiynol Coleg Chweched Dosbarth Dewi Sant yn cynnwys amrywiaeth gynhwysfawr o fesurau i wella ansawdd dysgu ac addysgu ar draws ei ddarpariaeth:

  • Ffocws ar chwe egwyddor allweddol dysgu ac addysgu hynod effeithiol.  Mae’r chwe egwyddor hyn, sef herio, esbonio, modelu, ymarfer, adborth a holi yn rhoi’r sylfeini ar gyfer gwaith datblygu proffesiynol yn ystod y flwyddyn.  Caiff athrawon eu hannog i fabwysiadu ac archwilio’r egwyddorion hyn o fewn eu gwersi.  Mae staff yn defnyddio sesiynau datblygiad proffesiynol ac amser mewn cyfarfodydd meysydd dysgu i ledaenu a rhannu arfer orau. Mae arweinwyr wedi cysoni trefniadau arsylwi dysgu ac addysgu’r coleg â’r chwe egwyddor ac wedi sicrhau bod ffocws cryf ar y cynnydd a wna dysgwyr.  Gall athrawon ddewis p’un a yw arsylwadau yn rhai traddodiadol neu’n cael eu ffilmio.
  • Mae defnyddio technoleg fideo i recordio gwersi yn galluogi athrawon i adolygu a myfyrio ar ansawdd y dysgu ac addysgu yn eu gwersi.  Mae’n hwyluso dadansoddi a deialog proffesiynol gwerthfawr rhwng athrawon ac yn eu galluogi i ddadansoddi agweddau penodol ar weithgarwch dysgwyr ac addysgu yn ofalus.  Mae hyn yn galluogi athrawon i wneud addasiadau buddiol i’w hymarfer, gan roi hyder iddynt yn eu cynllunio a’u cyflwyno.  Gyda chytundeb athrawon, mae arweinwyr yn defnyddio recordiadau i safoni’r broses arsylwi gwersi.
  • Gall athrawon arsylwi gwersi’u cymheiriaid gan ddefnyddio ystafell bwrpasol â drych rhannol dryloyw i arsylwi addysgu.  Gyda chaniatâd pawb sy’n gysylltiedig, gan gynnwys y dysgwyr, mae hyn yn rhoi cyfle gwerthfawr i athrawon ac arweinwyr arsylwi a thrafod y dysgu a’r addysgu, gan sicrhau bod cyn lleied o darfu â phosibl ar wersi.  Mae dyfais gyfathrebu sain hefyd yn galluogi’r athro i gael hyfforddiant amser real.  Mae’r adborth hwn yn y fan a’r lle yn galluogi athrawon i archwilio effeithiolrwydd strategaethau gwahanol wrth i’r wers fynd yn ei blaen.
  • Mae Arsyllfa Dysgu’r coleg yn darparu adnoddau datblygu ac arweiniad ar y chwe egwyddor.  Llwyfan ar-lein pwrpasol yw hwn ar gyfer cefnogi athrawon y coleg.  Mae darnau fideo a deunyddiau ymchwil perthnasol, parhaus, ar gael drwy’r llwyfan hwn, y mae uwch arweinwyr yn sicrhau ei ansawdd.  Daw darnau fideo o strategaethau dysgu ac addysgu effeithiol, yn cwmpasu’r chwe egwyddor, o sefydliadau eraill ac o’r coleg ei hun.  Mae’r arsyllfa dysgu yn adnodd cydweithredol ac yn ffordd effeithiol o rannu a dathlu arfer dda.
  • Mae cynhadledd dysgu ac addysgu flynyddol i fyfyrwyr yn helpu arweinwyr i fesur effaith strategaeth dysgu ac addysgu’r coleg yn erbyn targedau datganedig, yn ogystal â darparu gwybodaeth feincnodi ar draws y coleg cyfan ar gyfer strategaethau dysgu ac addysgu penodol.  Caiff y gynhadledd ei harwain gan gyfarwyddwyr addysgu, dysgu ac asesu’r coleg, ac mae’n cynnwys dysgwyr sy’n cynrychioli pob cwrs yn y coleg.  Fel rhan o’r gynhadledd, mae dysgwyr yn ymateb i gwestiynau caeedig am eu profiadau dysgu ac addysgu.  Caiff y canlyniadau eu casglu a’u cyflwyno i ddysgwyr ar unwaith.  Mae arweinwyr yn defnyddio’r drafodaeth ddilynol werthfawr i archwilio unrhyw faterion sy’n codi.  Mae arweinwyr yn defnyddio deilliannau’r gynhadledd flynyddol i ddylanwadu ar flaenoriaethau datblygiad proffesiynol y coleg.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae ymagwedd arloesol y coleg at wella dysgu ac addysgu wedi sicrhau gwelliannau cadarnhaol i athrawon a dysgwyr.  Mae’r strategaeth wedi ennyn sylw athrawon yn llwyddiannus, gan gynyddu brwdfrydedd a deialog broffesiynol ddyfnach am ddysgu ac addysgu o fewn timau cyrsiau ac ar draws disgyblaethau pwnc.  Mae athrawon wedi dod yn fwy myfyriol a hunanwerthusol.

Mae adborth o arsylwadau dysgu ac addysgu’n dangos tystiolaeth o welliant yn ansawdd y dysgu ac addysgu yn y coleg, ynghyd â gwelliant yn y cynnydd a wna dysgwyr mewn gwersi.  Mae deilliannau dysgwyr wedi gwella ers cyflwyno’r strategaeth.  Yn benodol, mae dysgwyr yn cyflawni graddau cadarn iawn ar gyfer cyrsiau safon uwch a galwedigaethol lefel 3.

Mae boddhad dysgwyr â dysgu ac addysgu wedi gwella’n gyson ers cyflwyno’r strategaeth.  Er enghraifft, yn 2018-2019, dywedodd 93% o ddysgwyr eu bod wedi cael adborth defnyddiol gan athrawon ar sut i wella’u gwaith.

Mae gwariant ar brynu datblygiad proffesiynol ynghylch dysgu ac addysgu o’r tu allan wedi gostwng.  Mae arsyllfa dysgu’r coleg wedi hwyluso ymagwedd gydweithredol ymhlith athrawon a, thrwyddi, gellir rhannu arfer dda.  Mae wedi darparu adnodd pwrpasol, hynod briodol ac effeithiol ar gyfer datblygiad proffesiynol.