Arfer effeithiol Archives - Page 31 of 68 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Cylch Meithrin Ynys y Plant Felinfach wedi’i gofrestru i ofalu am 12 o blant rhwng dwy a phedair oed.  Maent yn cwrdd mewn caban hunangynhaliol ar safle Ysgol Gynradd Felinfach, yn awdurdod lleol Ceredigion.  Mae’r lleoliad yn darparu addysg am bum bore a phum prynhawn yn ystod tymhorau’r ysgol.  Yn ystod yr arolygiad, roedd 14 o’r plant tair blwydd oed yn cael eu hariannu ar gyfer addysg y blynyddoedd cynnar.

Mae’r lleoliad yn gylch cyfrwng Cymraeg a daw llawer o’r plant o gartrefi uniaith Gymraeg.  Caiff y lleoliad ei redeg gan ddau aelod o staff.  Mae’r arweinydd yn ei swydd ers tair blynedd.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ymarferwyr yn darparu ystod eang a chyffrous o brofiadau dysgu diddorol sy’n ennyn diddordeb y plant yn llwyddiannus.  Mae gan yr arweinydd weledigaeth rymus i blant ddysgu hyd eithaf eu gallu mewn amgylchedd symbylus, ysgogol a pherthnasol i’w cymuned.  O ganlyniad, mae’r rhan fwyaf o blant yn gwneud cynnydd cryf ar draws yr holl feysydd dysgu.  Mae’r ymarferwyr yn cynllunio’n grefftus i ddefnyddio’r gymuned ac ymwelwyr i gyfoethogi profiadau i ddatblygu medrau llafar estynedig a thraddodiadau aml ddiwylliannol ynghyd â Chymreictod a threftadaeth.  Mae hyn yn cael effaith fyrlymus ar ddysgu’r plant sy’n sicrhau safonau uchel wrth ddod i adnabod eu milltir sgwâr. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae Cylch Meithrin Ynys y Plant, Felinfach yn rhan annatod o’r gymuned leol ac yn manteisio ar bob cyfle i gyfoethogi profiadau dysgu a datblygu medrau newydd i’r plant.  Mae’r plant yn cael cyfleoedd rheolaidd i ymweld â’r siop, garej a’r cyflenwyr amaethyddol lleol lle maent yn defnyddio arian i brynu nwyddau ar gyfer gweithgareddau.  Er enghraifft, maent yn ymweld â’r siop i brynu cynhwysion i goginio cacennau neu i greu bwyd i’r adar.  Mae hyn yn rhoi cyfle iddynt ddeall swyddogaeth arian yn ogystal â datblygu eu medrau rhifedd wrth rifo.  Mae’r cyfleoedd buddiol hyn hefyd yn hybu eu medrau llythrennedd yn llwyddiannus trwy  siarad yn hyderus a chwrtais gydag oedolion eraill.  Mae’r ymarferwyr yn cynllunio ymweliadau rheolaidd gan bobl yn y gymuned, er enghraifft daeth ffermwr â mochyn bach i’r lleoliad i ddathlu’r flwyddyn Tsieineaidd ac i hyrwyddo eu dealltwriaeth o iaith fathemategol wrth i’r plant ei fesur.  O ganlyniad, mae’r plant yn cael cyfleoedd ardderchog i ddysgu am gylch bywyd a byd natur.  Mae’r profiadau yma hefyd wedi cael dylanwad cadarnhaol iawn ar ddatblygu iaith gyfoethog ac ymestynnol y plant.

Mae’r ymarferwyr yn sicrhau profiadau effeithiol iawn i blant ddatblygu eu medrau ysbrydol, moesol, cymdeithasol a diwylliannol trwy  fanteisio ar yr ardal leol. Gwnânt hyn wrth drefnu cyfres o ymweliadau i’r eglwys leol er mwyn i’r plant ymgyfarwyddo gyda’r adeilad ac i ddysgu sut mae ymddwyn mewn lle sanctaidd.  Datblygir hyn ymhellach wrth dderbyn ymweliadau cyson oddi wrth ficer y plwyf i ymgyfarwyddo â thraddodiadau fel diolchgarwch, y Nadolig a’r Pasg. Mae’r cyfleoedd hyn yn cael eu hymestyn i rieni er mwyn iddynt hwythau ymgyfarwyddo â’u cymuned ehangach.

Mae gan y lleoliad bartneriaeth gref iawn gyda rhieni, sy’n cael effaith gadarnhaol ar safonau plant. Mae rhieni yn cydweithio’n llwyddiannus gyda’r ymarferwyr i gyfrannu at themâu yn gyson.  Enghraifft dda o’r bartneriaeth gref hon yw rhieni yn cyfrannu gwrthrychau at y thema Owain Glyndŵr neu at thema cwpan rygbi’r byd.  Mae hyn wedi ymestyn gallu’r plant i drafod eu gwaith a’u profiadau yn eu cartrefi.  Mae hyn wedi ychwanegu at aeddfedrwydd llafar y plant yn ogystal â datblygu rhieni i fod yn rhan weithredol o fywyd y lleoliad.   

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r ymarferwyr yn darparu ystod o brofiadau dysgu cyfoethog yn y gymuned sy’n ennyn cyffro a brwdfrydedd y plant yn llwyddiannus.  Wrth ymweld â lleoliadau diddorol ynghyd â gwahodd ymwelwyr i rannu profiadau, mae’r plant yn cael eu hysgogi i ymateb yn estynedig ar lafar yn effeithiol iawn.  Cânt gyfleoedd buddiol iawn i ymestyn ar eu medrau rhifedd wrth brynu cynhwysion ar gyfer coginio a defnyddio arian mewn sefyllfa go iawn.

Mae ymweliadau rheolaidd i erddi lleol yn codi ymwybyddiaeth y plant o gylch bywyd planhigion a byd natur yn llwyddiannus.  Mae hyn yn cyfoethogi eu dealltwriaeth o’u cynefin a’r byd o’u hamgylch yn eithriadol o dda wrth iddynt sylwi ar y blodau yn ystod pob ymweliad.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Rhennir arfer dda mewn hyfforddiant i ymarferwyr nas cynhelir ac ysgolion yr awdurdod.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd West Park yn Notais, ger Porthcawl yn awdurdod lleol Pen-y-bont ar Ogwr.  Mae 416 o ddisgyblion ar y gofrestr, rhwng 3 ac 11 oed, gan gynnwys 52 o blant meithrin, sy’n mynychu’n rhan-amser.  Mae 15 o ddosbarthiadau un oedran yn yr ysgol.  

Mae’r cyfartaledd treigl ar gyfer y tair blynedd ddiwethaf yn golygu bod tua 5% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim.  Mae hyn ymhell islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 18%.  Mae bron pob un o’r disgyblion o ethnigrwydd gwyn Prydeinig.  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.  

Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 6% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig.  Mae hyn yn llawer is na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.  Ychydig iawn o ddisgyblion sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig.  

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Dros gyfnod, mae’r ysgol wedi datblygu ymagwedd effeithiol iawn at lais y disgybl ac at sicrhau bod gan ddisgyblion y medrau i gymryd cyfrifoldeb a chyfrannu at benderfyniadau.  Mae’r ysgol wedi sefydlu pwyllgor eco a chyngor ysgol ers sawl blwyddyn.  Fodd bynnag, ym mis Medi 2016, cydnabu’r ysgol nad oedd y grwpiau hyn yn gweithredu mewn ffordd annibynnol a’u bod yn dibynnu’n ormodol ar gymorth athrawon.  Trwy wrando ar ddysgwyr, canfu staff fod llawer o ddisgyblion eisiau bod yn rhan o’r grwpiau hyn, ond nad oeddent yn cael cyfle i wneud hynny, gan fod aelodaeth yn aml trwy broses ethol.  Yn ychwanegol, er bod disgyblion wedi cyfrannu syniadau ar gyfer dysgu trwy ddatblygu gweithgareddau thema, ni chawsant gyfle i wneud hyn mor annibynnol ag y gallent.  Defnyddiodd yr ysgol nifer o strategaethau, a oedd yn effeithio ar ei gilydd i wella cyfleoedd llais y disgybl o fewn yr ysgol, a gwella’r medrau roedd eu hangen ar ddisgyblion er mwyn iddynt allu elwa’n llawn ar y cyfleoedd gwell.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

I ddechrau, aeth yr ysgol ati i wella’r amrywiaeth o ran grwpiau llais y disgybl, a sicrhau bod cyfleoedd gwell i ddisgyblion ymuno â’r grwpiau hynny.  Yn ystod y cyfnod hwn, aeth yr ysgol ati i ddadansoddi a gwella ei hymagwedd at y 12 ymagwedd addysgegol yn y cwricwlwm newydd i Gymru.  Yn benodol, roedd hyn yn cynnwys datblygu tair egwyddor addysgegol y ‘cyd-destunau go iawn ar gyfer dysgu’, ‘annog disgyblion i gymryd cyfrifoldeb am eu dysgu eu hunain’ a ‘defnyddio dulliau sy’n annog datrys problemau, meddwl yn greadigol ac yn feirniadol’.  Mae’r ysgol wedi canolbwyntio ar ddatblygu maes dysgu y celfyddydau mynegiannol hefyd.  Trwy ei strwythur monitro a gwrando ar ddysgwyr, daeth yn glir i arweinwyr ysgol fod gwelliannau’r ysgol o ran y tair egwyddor addysgegol a’r celfyddydau mynegiannol yn cael effaith gadarnhaol iawn ar allu’r disgyblion i gymryd cyfrifoldeb am eu dysgu a gwneud penderfyniadau, ac fe wnaeth hyn drawsnewid eu hagweddau at ddysgu, ar y cyfan.

O ganlyniad, sylweddolodd yr ysgol, er mwyn cael llais da i’r disgybl, fod rhaid i ddisgyblion feddu ar y canlynol:

  • agweddau da at ddysgu  
  • medrau dysgu annibynnol da
  • medrau arwain da   

Yn ei thro, canolbwyntiodd yr ysgol ar sicrhau bod cwricwlwm effeithiol a difyr yn cefnogi’r tair agwedd hon yn effeithiol. 

Datblygu agweddau da at ddysgu trwy gwricwlwm effeithiol:

Mae’r ysgol yn defnyddio ymagwedd ar sail thema at y cwricwlwm, gan sicrhau datblygiad medrau llythrennedd, rhifedd, TGCh a medrau meddwl disgyblion.  O fis Ionawr 2017, rhoddodd yr ysgol bedwar diben craidd y cwricwlwm newydd wrth wraidd ei themâu.  Cynlluniwyd pob syniad thema, ac fe gafodd ffyrdd o ddatblygu pob un o’r dibenion craidd trwy’r thema eu cynllunio’n benodol gan athrawon yn gweithio mewn timau.  Canfu’r ysgol, trwy ddatblygu themâu yn y modd hwn, ei bod yn hyrwyddo egwyddor ‘cyd-destunau go iawn ar gyfer dysgu’ ac ar gyfer annog medrau datrys problemau, meddwl beirniadol a meddwl creadigol disgyblion.  O ganlyniad, roedd yr ysgol yn gallu ailddatblygu ei themâu i fod yn fwy cyffroadol ac wedi’u seilio ar faterion, gyda diben go iawn ar gyfer dysgu.

Mae disgyblion yn cyfrannu at ‘beth’ maent yn ei ddysgu, a ‘sut’, gan ddefnyddio gweithgareddau cychwynnol ar ddechrau thema, a thrwy gydol y thema.  Er enghraifft, ar ôl ymgodymu â’r thema, maent yn defnyddio’r geiriau ‘trafod, cymharu, ymchwilio, dadansoddi, cyflwyno, archwilio, paratoi’ i ddatblygu gweithgareddau sy’n arwain at ddiweddglo i’r thema.  Mae pob un o’r disgyblion yn astudio’r un thema i alluogi meddwl cydweithredol, a gwella’r diben ar gyfer dysgu.  Er enghraifft, trodd thema’r Ail Ryfel Byd yn ‘Heddwch a Gwrthdaro’, er mwyn edrych ar faterion llawer ehangach a go iawn na thema benodol yr Ail Ryfel Byd.  Dechreuodd disgyblion trwy ddysgu am, ac ymdrwytho mewn, gwlad Ewropeaidd benodol, gyda phob carfan yn dewis gwlad wahanol.  Yn dilyn hyn, byddai digwyddiad yn achosi i wledydd y carfanau wrthdaro â’i gilydd.  Bu disgyblion yn trafod eu profiadau o wrthdaro, fel anghytuno â ffrindiau, ac edrychwyd ar achosion o wrthdaro a’r teimladau sy’n cael eu hennyn ganddynt, gan ymchwilio i’r ffyrdd y gellir goresgyn gwrthdaro a defnyddio eu profiad eu hunain.  Fe wnaethant edrych yn ôl mewn hanes i weld a allent ddysgu sut roedd pobl wedi goroesi gwrthdaro yn y gorffennol, a buont yn ymchwilio i’r Ffrynt Cartref yn ystod y Rhyfeloedd Byd.  Buont yn ymchwilio i effaith gwrthdaro, trwy ddarganfod am fywydau ffoaduriaid yr oes fodern a chymharu hyn â faciwîs yn ystod yr Ail Ryfel Byd.  Buont yn trafod materion fel ‘a oes gennym ni ddyletswydd i helpu ffoaduriaid yn awr ac yn y gorffennol yn yr Ail Ryfel Byd – pam / pam ddim?’  Cynigiodd disgyblion syniadau amrywiol i hyrwyddo heddwch, gan benderfynu cynnal Gemau Olympaidd HEDDWCH yn y pen draw.

Mewn thema arall, sef ‘Cefnforoedd Anhygoel’ (‘Incredible Oceans’), bu disgyblion yn ymchwilio i lygredd plastig a’i effaith, ac yn dadlau a thrafod materion ynghylch p’un a oes gennym ni gyfrifoldeb i gadw’r cefnforoedd yn lân – pam? neu pam ddim?  Fe wnaethant gynllunio ffyrdd o lanhau’r cefnforoedd a ffyrdd o atal llygredd plastig.  Ysgrifennon nhw at y cyngor a grwpiau lleol eraill, a threfnwyd gorymdaith brotest trwy’r dref leol i hyrwyddo ymwybyddiaeth.

Ystyrir syniadau’r disgyblion ar gyfer dysgu, ac mae disgyblion yn rhydd i ddysgu yn eu ffordd eu hunain.  Mae hyn wedi trawsnewid agweddau at ddysgu, ac mae bron pob un o’r disgyblion yn ymroi yn llwyr i’w dysgu.  Yn sgil natur y themâu a’r adeiladu at ddiweddglo, mae disgyblion yn teimlo bod ganddynt lais; maent yn credu bod eu llais yn cyfrif ac y gallant wneud gwahaniaeth.  O ganlyniad, mae bron pob un o’r disgyblion yn awyddus i fod yn rhan o grwpiau llais y disgybl a chyfrannu at fywyd yr ysgol.

Mae’r ysgol wedi gwella’i darpariaeth ar gyfer y celfyddydau mynegiannol hefyd, sy’n effeithio’n gryf ar hyder disgyblion i benderfynu beth i’w ddysgu, a sut, a sut i ddangos eu dysgu.  Roedd prynhawn yr wythnos yn cael ei neilltuo ym Mlynyddoedd 4, 5 a 6 i addysgu medrau’r celfyddydau mynegiannol.  Addysgwyd medrau penodol cerddoriaeth, celf, perfformio, y cyfryngau digidol a dawns mewn blociau chwe wythnos, trwy gyd-destun thema fel astudiaethau’r cyfnod allweddol cyfan ar yr un thema.  Penderfynodd disgyblion ym mha drefn y byddent yn dysgu’r medrau, ac fe wnaethant gylchdroi pob medr am floc chwe wythnos, gan gwblhau pob un o’r blociau erbyn diwedd y flwyddyn.  Bu’r disgyblion yn gweithio mewn grwpiau fertigol ar draws y grwpiau blwyddyn.  Bu’r dull hwn yn llwyddiannus iawn o ran gwella medrau disgyblion yn y celfyddydau mynegiannol, a’u gallu i gymhwyso’r medrau hyn ar draws y cwricwlwm mewn ffordd effeithiol iawn.  Roedd staff eisoes wedi ymchwilio i addysgeg yr hyn sy’n gwneud dysgu annibynnol da.  Roedd hyn yn golygu bod gan bob un o’r staff ar draws yr ysgol ddull, strwythur ac iaith gyffredin ar gyfer dysgu annibynnol.  Fe wnaeth y ddealltwriaeth ar y cyd hon gan staff, wedi’i chyfuno â medrau celfyddydau mynegiannol mwy datblygedig y disgyblion, wella eu hagweddau cadarnhaol at ddysgu ymhellach, gan eu bod wedi gallu datblygu dysgu’n llawn yn eu ffordd eu hunain, cynhyrchu eu canlyniadau eu hunain, a gwybod bod pob math o ddeilliannau dysgu yn cael eu gwerthfawrogi. 

O ganlyniad i’r cyfuniad hwn o wella themâu, gwella medrau dysgu annibynnol a sicrhau celfyddydau mynegiannol o ansawdd da, roedd disgyblion yn ymroi yn fwy i’w dysgu, gan wella agweddau at ddysgu, ac yn ei dro, eu hawydd i gymryd rhan mewn gwneud penderfyniadau – i ennill y medrau sydd eu hangen i gymryd rhan, a’u cred y gallent wneud gwahaniaeth.  Roedd hyn, yn ei dro, yn gwella gallu grwpiau llais y disgybl i weithredu mewn ffordd annibynnol a bod yn llawer mwy hunangymhellol. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae bron bob un o’r disgyblion, beth bynnag fo’u gallu, yn dangos agweddau da iawn at ddysgu, ac maent yn ymroi’n dda i’w dysgu, sy’n cael effaith gadarnhaol ar safonau a chynnydd.  Mae disgyblion yn awyddus i ddysgu ac yn ymddwyn yn dda iawn yn y dosbarth, o ganlyniad.  Mae safonau gwaith ar draws yr ysgol yn dda, ac mae disgyblion yn gwneud cynnydd da o’u mannau cychwyn.  Mae grwpiau llais y disgybl yn yr ysgol yn effeithiol iawn, mae ganddynt rôl weithredol ym mywyd yr ysgol, ac yn cyfrannu’n dda at y penderfyniadau a wneir.   

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd arferion effeithiol ar draws yr ysgol trwy gael staff i weithio mewn timau i ddatblygu themâu, cyd-hyfforddi, a thimau o athrawon yn gwrando ar weithgareddau dysgwyr.

Mae’r ysgol wedi rhannu arfer dda o ran llais y disgybl yng Ngŵyl Ddysgu Pen-y-bont ar Ogwr yn 2018 a 2019.

Mae arfer dda o ran llais y disgybl wedi cael ei rhannu a’i datblygu fel rhan o’r ysgol yn gweithio mewn clwstwr.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd yr Eglwys yng Nghymru, Model yng Nghaerfyrddin.  Mae 412 o ddisgyblion ar y gofrestr rhwng 3 ac 11 oed, gan gynnwys 55 o ddisgyblion sydd yn y dosbarth meithrin yn rhan-amser.  Mae tua 13% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol (18%).  Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan 24% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig.  Mae hyn ychydig uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol (21%). 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol:

Mae’r ysgol wrthi’n paratoi ar gyfer y cwricwlwm newydd ar hyn o bryd.  Yn ogystal ag ystyried yr hyn sy’n cael ei addysgu, mae hefyd yn edrych yn fanwl ar y modd y mae athrawon yn addysgu.  Gweledigaeth yr ysgol yw datblygu disgyblion i fod yn ddysgwyr annibynnol.  Er mwyn gwneud hyn, mae’r ysgol yn credu bod angen iddi fynd i’r afael ag addysgeg trwy ymestyn yr athroniaeth a fabwysiadir yn y cyfnod sylfaen ar draws yr ysgol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch:

Yn dilyn ymweliad ag ysgol leol a rannodd ei harfer lwyddiannus, penderfynodd yr ysgol greu ‘Ditectif Dysgu’.  Yn benodol, nod yr ysgol oedd datblygu’r ymagwedd hon i’w chymhwyso yng nghyfnod allweddol 2, ac adeiladu ar rai o gryfderau allweddol yr addysgu a’r dysgu sy’n digwydd trwy athroniaeth y cyfnod sylfaen.  Bellach, gelwir yr holl ddarpariaeth estynedig yn ‘Ditectif Dysgu’, ac mae gan bob disgybl lyfr gwaith ‘Ditectif Dysgu’.  Caiff pob un o’r chwe ardal ddysgu yn yr ystafelloedd dosbarth eu hadnabod fel ‘Cyfrif a Chyfrifo; Ardal Allanol; Gorsaf Ysgrifennu; Cwtsh Creadigol; Den Darganfod a Chornel Adlewyrchu’.  Mae’r strategaeth yn sicrhau bod disgyblion yn cael cynnwys eang a chytbwys yn eu cwricwlwm, ac ymagwedd gytbwys at sut cânt eu haddysgu.  Felly, yng nghyfnod allweddol 2, penderfynodd staff addysgu’r cwricwlwm sy’n ymwneud yn fwy â chynnwys ‘pwnc’ am dri bore’r wythnos.  Am weddill yr amser, caiff disgyblion eu haddysgu mewn tasgau â ffocws, a chânt gyfle i weithio’n annibynnol ac yn ardaloedd y ddarpariaeth estynedig.  Mae arweinwyr yr ysgol wedi sicrhau bod systemau priodol i sicrhau parhad ar draws yr ysgol.

Mae Blwyddyn 6 yn cynnwys dau ddosbarth cyfochrog, a darperir ‘Ditectif Dysgu’ ar draws y grŵp blwyddyn.  Caiff disgyblion eu hannog i wneud y defnydd mwyaf o’r amgylchedd dysgu yn y ddwy ystafell ddosbarth, gan gynnwys yn y coridor, a’r tu allan.  Mae gofod ac ardal wedi cael eu hystyried yn ofalus i ddarparu ar gyfer disgyblion Blwyddyn 6.  Gall pob disgybl elwa ar bob ardal yn ystod  ‘Ditectif Dysgu’ gan fod yr ystafelloedd dosbarth yn cael eu hagor.  Yn yr un modd ag yn yr holl ddosbarthiadau, mae ‘Ditectif Dysgu’ yn cynnwys dwy dasg â ffocws, dau weithgaredd annibynnol, a chwe ardal darpariaeth estynedig, yn darparu tasgau â her wahaniaethol ac amrywiaeth o gyfleoedd perthnasol ar gyfer asesu ffurfiannol.

Caiff y cynllunio ei ysgogi gan gyfraniadau a syniadau disgyblion, ac fe gânt eu hannog i gyfrannu at arddangosfa ‘Llais y Disgybl’ yn ystod eu hamser cylch wythnosol.  Wedyn, cânt gyfle i ddewis gweithgaredd ohoni yn ystod amser ‘Ditectif Dysgu’.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Effaith y Ditectif Dysgu yw bod yr addysgu mewn tasgau â ffocws ar draws y grŵp blwyddyn yn galluogi’r athrawon i gael cyswllt â phob un o’r disgyblion yn rheolaidd.  Mae hyn yn sicrhau dealltwriaeth fanylach o’u gallu, a gallu’r plentyn cyfannol, gan alluogi asesiadau cywir gan athrawon.

Dywed athrawon fod hyn yn cael effaith gadarnhaol iawn ar agwedd disgyblion at ddysgu.  Mae’r broses wedi gwella annibyniaeth a brwdfrydedd disgyblion, a’u hagweddau at ddysgu.  Mae dawn greadigol a dysgu yn yr awyr agored wedi cryfhau hefyd, gan fod disgyblion o’r farn fod ‘Ditectif Dysgu’ yn rhoi llawer mwy o gyfleoedd iddynt fod yn ddysgwyr annibynnol.  Caiff staff gyfleoedd rheolaidd ac ystyrlon i weithio gyda gwahanol ddisgyblion o’r ddau ddosbarth.  Mae cynllunio wedi dod yn fwy pwrpasol hefyd, ac yn ystyried pob maes dysgu.  Mae’r disgyblion yn gwerthfawrogi cymryd perchnogaeth o’u dysgu eu hunain.

Mae bron pob un o’r disgyblion yn cyfranogi’n llawn ac yn mwynhau eu hamser ‘Ditectif Dysgu’.  Maent wedi datblygu angerdd at eu dysgu, ac yn benodol, mae’r gwaith wedi effeithio’n gadarnhaol ar ddysgu, lles a hunanhyder disgyblion.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn cynnal cyswllt ag ysgol arall yr ymwelodd staff â hi i weld a rhannu arfer dda.  Ar hyn o bryd, mae’r ysgol yn rhannu arfer lwyddiannus trwy wefan ei hysgol, ac yn croesawu unrhyw ysgol sy’n dymuno mynegi diddordeb i gysylltu er mwyn cael gwybod mwy.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Woodlands yng Nghwmbrân Uchaf yn Nhorfaen.  Mae 342 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Mae hyn yn cynnwys 41 o ddisgyblion rhan-amser yn nosbarth meithrin yr ysgol.  Mae’r ysgol yn trefnu disgyblion yn ganolfan ddysgu ar gyfer disgyblion ag anghenion cymhleth, ac yn 11 dosbarth; pum dosbarth oedran cymysg, a chwe dosbarth un oedran.  Mae ymwelwyr iechyd yn gweithio yn yr ysgol, ac mae Canolfan Integredig i Blant ar y safle.

Y cyfartaledd tair blynedd ar gyfer disgyblion sy’n gymwys am brydau ysgol am ddim yw tua 28%.  Mae’r ffigur hwn uwchlaw cyfartaledd Cymru, sef 18%.  Daw bron pob un o’r disgyblion o gartrefi lle siaredir Saesneg fel mamiaith.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 21% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig.  Mae hyn gyfwerth â chyfartaledd cenedlaethol Cymru, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae ‘Criw Cymraeg’ Ysgol Gynradd Gymunedol Woodlands wedi hen ennill ei blwyf ers blynyddoedd lawer.  Pan gododd cyfle i’r ysgol weithio tuag at ennill Gwobr Efydd y Siarter Iaith Cymraeg Campus, dangosodd y ‘Criw Cymraeg’ lawer o frwdfrydedd, ac roeddent yn hapus i rannu cyfrifoldeb am roi syniadau newydd ar waith er mwyn codi proffil y Gymraeg.  Roedd disgyblion a staff yn gweld bod hyn yn ffordd gyffrous o godi safonau mewn addysgu a dysgu Cymraeg ail iaith.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Dechreuodd y ‘Criw Cymraeg’ ar eu taith trwy gyfarfod â’r holl randdeiliaid i rannu amcan y Siarter Iaith â nhw.  Roedd hyn yn cynnwys cynnal gwasanaeth ar gyfer disgyblion a staff, a chyfarfod â staff y clwb brecwast, goruchwylwyr amser cinio a’r llywodraethwr cyswllt ar gyfer y Gymraeg.  Fe wnaethant greu taflen addysgiadol i’w hanfon at rieni.  

Llenwodd pob un o ddisgyblion cyfnod allweddol 2 holiadur gwaelodlin, gan alluogi’r ‘Criw Cymraeg’ i archwilio safbwyntiau ac arfer bresennol.  Ar ôl coladu canlyniadau’r holiadur a’r archwiliad, bu’r ‘Criw Cymraeg’ yn cydweithio i ddyfeisio eu cynllun gweithredu eu hunain er mwyn eu helpu i gyflawni deg targed y Wobr Efydd o fewn y Siarter Iaith.  Fe wnaethant ddylunio eu bwrdd eu hunain i arddangos cynnydd, gan sicrhau bod cymuned yr ysgol gyfan yn cael ei hysbysu.  Rhoddwyd cyfrifoldeb i ddisgyblion am gasglu a chofnodi tystiolaeth i gefnogi pob un o’r deg targed.  Buont yn cymryd rhan mewn teithiau dysgu rheolaidd, yn gwrando ar ddysgwyr eraill, ac fe gawsant eu cynnwys mewn arsylwadau gwersi, pan fyddent yn rhoi adborth i ddisgyblion eraill.  

Cyflwynodd y ‘Criw Cymraeg’ fentrau newydd fel y bwrdd ‘Sgriblo Sydyn’, y Dyddiadur Cymraeg, a’r gweithdai gwaith cartref ac iaith ar gyfer rhieni.  Roedd ‘Helpwr Heddiw’ yn croesawu disgyblion i bob gwasanaeth, ac roedd y Gymraeg yn cael ei defnyddio’n rheolaidd gan ddisgyblion a staff yn ystod y clwb brecwast, yn y siop ffrwythau amser egwyl, ac yn ystod gemau maes chwarae ar iard yr ysgol amser cinio.  Cyflwynwyd darllen yn Gymraeg yn y clwb llyfrgell, gan roi cyfle i ddisgyblion hŷn ddarllen testunau Cymraeg i ddisgyblion iau.  Diwygiwyd trefniadau’r ysgol ar gyfer darllen dan arweiniad yn Gymraeg hefyd.  Roedd un wythnos bob hanner tymor yn cael ei neilltuo i ddarllen dan arweiniad yn Gymraeg, yn hytrach na sesiynau wythnosol byrrach, a phecynnau addysgu penodol yn cael eu defnyddio i sicrhau bod disgyblion yn cael cyfleoedd rheolaidd ar gyfer darllen yn Gymraeg.

Gwnaed cysylltiadau cryf ag ysgol gynradd cyfrwng Cymraeg.  Mwynhaodd disgyblion ddefnyddio eu medrau llafaredd yn ystod sgyrsiau dros y we-gamera, a datblygu eu medrau ysgrifennu yn ystod gweithdai barddoniaeth a phrosiect ysgrifennu, yn gofyn i ddisgyblion anfon neges e-bost yn Gymraeg.  Gyda chymorth adroddwyr stori a chyfansoddwyr dwyieithog, llwyddodd disgyblion cyfnod allweddol 2 i ysgrifennu a pherfformio eu hopera ddwyieithog eu hun, yn seiliedig ar Y Mabinogi.  Cafodd y ‘Criw Cymraeg’ eu cyfweld gan glwb cylchlythyr yr ysgol i sicrhau bod rhieni’n cael gwybod yn rheolaidd am eu cynnydd.  Ar ôl cyflawni pob un o’r deg targed yn llwyddiannus, dyfarnwyd Gwobr Efydd y Siarter Iaith Cymraeg Campus i ddisgyblion.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r ysgol yn nodi y bu gwelliant mesuradwy ym medrau llafaredd, darllen ac ysgrifennu Cymraeg disgyblion.  Mae safonau mewn Cymraeg wedi gwella, ar y cyfan, ac mae’r ysgol wedi perfformio’n well na’r holl gymaryddion ar lefel 4 a lefel 5, fel ei gilydd.  Mae lefelau hyder staff a disgyblion wedi gwella’n fawr, ac mae’r defnydd o’r Gymraeg ar draws holl feysydd y cwricwlwm wedi cael ei ymgorffori’n llawn.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn ysgol arweiniol ar gyfer y Gymraeg.  Cafwyd cyflwyniad gan y ‘Criw Cymraeg’ yn y gynhadledd ‘Dwyieithrwydd ar ei Orau’.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Woodlands yng Nghwmbrân Uchaf yn Nhorfaen.  Mae 342 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Mae hyn yn cynnwys 41 o ddisgyblion rhan-amser yn nosbarth meithrin yr ysgol.  Mae’r ysgol yn trefnu disgyblion yn ganolfan ddysgu ar gyfer disgyblion ag anghenion cymhleth, ac yn 11 dosbarth; pum dosbarth oedran cymysg, a chwe dosbarth un oedran.  Mae ymwelwyr iechyd yn gweithio yn yr ysgol, ac mae Canolfan Integredig i Blant ar y safle.

Y cyfartaledd tair blynedd ar gyfer disgyblion sy’n gymwys am brydau ysgol am ddim yw tua 28%.  Mae’r ffigur hwn uwchlaw cyfartaledd Cymru, sef 18%.  Daw bron pob un o’r disgyblion o gartrefi lle siaredir Saesneg fel mamiaith.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 21% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig.  Mae hyn gyfwerth â chyfartaledd cenedlaethol Cymru, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol yn rhagweithiol o ran cefnogi lles disgyblion, ac mae’n ymwybodol iawn o’r materion lles posibl y gallai rhai disgyblion eu hwynebu.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae’r ysgol yn darparu ystod gynhwysfawr o strategaethau i gefnogi lles disgyblion o’r cyfnod cyn-ysgol i Flwyddyn 6, gan gynnwys cymorth i ddatblygu lles emosiynol, gwydnwch a dyfalbarhad plentyn.  Mae hyn yn helpu cynorthwyo’r plentyn, er enghraifft i ymdopi â thrawma, a cheir rhwydwaith cymorth ar gyfer y teulu cyfan wrth ddelio ag amgylchiadau anodd.  Mae’r ysgol yn defnyddio gwahanol dechnegau i gefnogi datblygiad emosiynol a chymdeithasol disgyblion.  Caiff disgyblion eu cefnogi ymhellach gan raglenni teilwredig i ddatblygu eu hunan-barch a’u medrau cymdeithasol, i’w helpu i reoli eu teimladau a hyrwyddo empathi.  Gwneir defnydd da o asiantaethau allanol i gefnogi’r gwaith hwn ymhellach, a darparu cymorth dwys ar gyfer disgyblion penodol, yn ôl yr angen.  Caiff teuluoedd eu cefnogi o’r adeg y mae eu plant yn fabanod a thrwy gydol eu bywyd ysgol, trwy gyfuniad o gyngor, hyfforddiant a chyfeirio trwy gysylltiadau cryf ag asiantaethau allanol.  Caiff disgyblion hŷn eu hannog i ‘hunangyfeirio’ neu godi pryderon am broblemau gyda’u ffrindiau.  Mae hyn wedi galluogi’r ysgol, er enghraifft, i gynorthwyo disgyblion â gorbryder neu broblemau hunan-niweidio.  Caiff hyn ei gyfoethogi ymhellach gan y cyfle i ddisgyblion ymarfer technegau myfyrio ac ymlacio.  Yn yr un modd, caiff teuluoedd eu hannog i geisio cymorth gan yr ysgol trwy amrywiaeth o ddigwyddiadau, er enghraifft gan alluogi’r ysgol i gynorthwyo teuluoedd â phroblemau tai ac sy’n cael prydau ysgol am ddim.  Yn ychwanegol, mae’r ysgol yn defnyddio cyfryngau cymdeithasol yn effeithiol i gynorthwyo teuluoedd sy’n byw mewn tlodi trwy ddarparu gwybodaeth reolaidd, gyfoes am sut i gael cymorth a chyngor.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r ysgol yn nodi gwelliannau mesuradwy mewn presenoldeb, ymddygiad, lles a chyflawniad disgyblion.  Dyma ychydig o enghreifftiau:

  1. Rhoddwyd ymyrraeth benodol i grŵp o fechgyn a oedd yn mynd i helynt ar yr iard yn barhaus, ar ffurf medrau cymdeithasol, ymgyfarwyddo â rheolau maes chwarae, trwy chwarae mewn grwpiau bach, a chymryd cyfrifoldeb am ddisgyblion iau sy’n fwy agored i niwed.  O ganlyniad, trwy eu hailgyflwyno i’r iard yn raddol gyda chymorth a monitro manwl, bu gwelliant yn eu hymddygiad, gan arwain at lai o ddigwyddiadau difrifol a chynnydd gwell yn eu dysgu a’u lles.
  1. Roedd disgybl a oedd yn cael ei addysgu y tu allan i’r dosbarth yn ei ysgol flaenorol yn dangos lefelau uchel o ymddygiad gorbryderus.  Yn aml, roedd hyn yn arwain at ddigwyddiadau difrifol   pan oedd angen cymorth anogol dwys.  Wedi iddo gyrraedd yr ysgol, roedd yn cael croeso cynnes gan bob un o’r staff a byddai’n cael ychydig o amser cymdeithasol yn sicrhau bod ganddo’r agwedd meddwl gywir i fynd i’r dosbarth.  Rhoddwyd man diogel iddo yn y dosbarth ar gyfer adegau gorbryderus.  Defnyddiwyd gweithgareddau meddylgarwch yn rheolaidd.  Yn ychwanegol, defnyddiwyd cyfiawnder adferol, hanesion cymdeithasol a dulliau meddylfryd twf i fynd i’r afael ag unrhyw ddigwyddiad difrifol.  O ganlyniad, caiff y disgybl ei addysgu yn y dosbarth yn bennaf erbyn hyn, ac fe gaiff unrhyw ddigwyddiadau eu hatal yn gyflym heb effeithio rhyw lawer ar drefniadaeth yr ysgol.  Mae’r disgybl ar y trywydd iawn i gyflawni’r lefel ddisgwyliedig ar ddiwedd y sector cyfnod allweddol.
  1. Rhoddwyd sesiynau anogaeth yn ystod y clwb brecwast i bump o blant a oedd yn amharod i ddod i’r ysgol, a defnyddiwyd eu diddordebau fel cymhellion.  O ganlyniad, mae eu hagwedd at ddod i’r ysgol a’u presenoldeb wedi gwella’n fawr.
  1. Fe wnaeth chwech o deuluoedd a ddaeth i’r ysgol am gymorth i reoli ymddygiad eu plant gartref adrodd am welliant sylweddol ar ôl manteisio ar gymorth, ac yn dilyn y cyngor a gynigiwyd.  Fe wnaeth sefydliadau allanol gynorthwyo’r teuluoedd oedd â phlant ag anhwylder y sbectrwm awtistig (ASA).  Gwnaed amserlenni gweledol ar gyfer y cartref, a defnyddiwyd dull cynllunio yn canolbwyntio ar yr unigolyn i alluogi rhieni i gynorthwyo eu plentyn.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd elfennau arfer â nifer o ysgolion ar draws yr awdurdod lleol, a thu hwnt.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Brychdyn yn nhref Brychdyn yn Sir y Fflint.  Mae 550 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed yn mynychu’r ysgol, gan gynnwys 76 o ddisgyblion rhan-amser yn y dosbarth meithrin.  Mae 22 o ddosbarthiadau yn yr ysgol, gan gynnwys tri dosbarth meithrin rhan-amser.  Cyfran gyfartalog y disgyblion sy’n gymwys am brydau ysgol am ddim dros y tair blynedd ddiwethaf yw tua 13%.  Mae hyn islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 19%. Mae bron pob un o’r disgyblion yn siarad Saesneg fel iaith y cartref.  Mae’r ysgol wedi nodi bod gan ryw 13% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol:

Arwyddair yr ysgol yw, ‘Bod y gorau y gallwn ni’ (‘Being the best that we can be’), sydd wedi’i ymgorffori yn ei chyd-destun a’i gweledigaeth.  Mae diwylliant o welliant yn treiddio trwy’r ysgol gyfan, ac ar y cyd â chynllunio trylwyr a pherthnasoedd gwaith rhagorol rhwng disgyblion ac oedolion, mae’n helpu cyflawni safonau rhagorol cyson ar draws yr ysgol.  Rhoddir amser i athrawon ar gyfer cynllunio, paratoi ac asesu (CPA), sy’n cyfrannu at lefel uchel o gydweithrediad a chysondeb yn yr ymagwedd at addysgu a dysgu.

Mae dysgu cydweithredol yn un o’r pum strategaeth graidd a ymgorfforwyd mewn arfer ysgol gyfan i sicrhau cysondeb o’r dosbarth meithrin i Flwyddyn 6.  Nodwyd y gellid ymestyn dysgu cydweithredol ymhellach trwy ddarparu cyfleoedd gwerthfawr i ddisgyblion ddylanwadu ar yr hyn y maent yn ei ddysgu bob wythnos, ac ychwanegu at gynllunio athrawon a’r ddarpariaeth i sicrhau ymgysylltiad a chwilfrydedd ar lefel uchel gan ddisgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch:

Nododd y tîm arweinyddiaeth fod cynghorau’r ysgol yn cyfrannu’n effeithiol at ddatblygu’r ysgol, a bod angen ymestyn syniadau disgyblion a’u cyfraniad at ddysgu i bob unigolyn, ym mhob dosbarth.  Cyflwynodd athrawon y cyfnod sylfaen gyfleoedd lle byddai disgyblion yn meddwl am eu syniadau, a’u rhannu, ynghylch pa weithgareddau o fewn y testun roeddent eisiau eu harchwilio mewn meysydd darpariaeth.  Cofnodwyd y rhain, ac fe’u rhannwyd gan athrawon yn ystod amser CPA i gynllunio meysydd darpariaethau ar y cyd.  Er enghraifft, rhannwyd casgliad o hen deganau â disgyblion, gan ennyn mwy o drafodaeth a chwestiynau fel; “A allwn ni greu ein teganau ein hunain? Beth wnawn ni?  Pa ddeunyddiau allem ni eu defnyddio?  Sut maen nhw’n gweithio?”  Roedd y disgyblion eisiau creu amgueddfa i ddangos eu teganau gorffenedig i bobl eraill.  Fe wnaethant gynllunio’r tocynnau, yr arwyddion, y taflenni gwybodaeth a’r rolau swydd yn yr amgueddfa.  Trwy chwarae rôl, agorodd disgyblion yr amgueddfa i’w rhieni a’u perthnasau, a rhannu canlyniadau eu testun.

Yng nghyfnod allweddol 2, defnyddir strategaeth debyg.  Cyn sesiynau CPA, mae athrawon yn casglu syniadau a chwestiynau disgyblion, sydd wedyn yn cael eu hymgorffori yng nghynllunio’r athrawon.  Ceir teitl testun cyffredin, ac ymdrinnir â medrau ar draws y grwpiau blwyddyn.  Fodd bynnag, caiff profiadau dysgu ym mhob dosbarth eu llywio gan y disgyblion.  Caiff syniadau disgyblion eu harddangos yn yr ystafelloedd dosbarth, a daw’r atebion i gwestiynau a ofynnir gan y disgyblion yn rhan o’u taith ddysgu.  Mae disgyblion yn gwerthuso ac yn myfyrio ar fanylder y cwestiynau yn barhaus.  Trwy’r broses hon, mae disgyblion yn arwain cyfeiriad eu dysgu ac mae eu hymgysylltiad yn uchel.  Mae hyn yn cefnogi olrhain ac asesu’r cwestiynau y mae disgyblion yn eu gofyn, ac yn cyfrannu at greu arddangosfeydd wal perthnasol i gefnogi’r dysgu.  Arweiniodd llwyddiant llais y disgybl o ran gofyn eu cwestiynau eu hunain at ddatblygu poster “Cwestiwn Mawr” (“Big Question”).

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Lleihau amser meddwl / baich gwaith athrawon
  • Gwerth cynyddol i gwestiynau disgyblion
  • Ymestyn ymgysylltiad disgyblion
  • Medrau meddwl yn annibynnol
  • Gwelliant yn awydd disgyblion i ddysgu
  • Perchnogaeth gynyddol disgyblion o ddysgu
  • Grymuso disgyblion
  • Mwy o ymgysylltiad gan rieni

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

  • Mae disgyblion wedi cyfrannu at gyfarfodydd y corff llywodraethol ac wedi rhannu’r modd y maent yn cyfrannu at eu dysgu.
  • Cafwyd cydweithio rhwng ysgolion.
  • Mae pob dosbarth yn rhannu dysgu disgyblion â rhieni a disgyblion eraill yn ystod wythnosau thema a ‘rhannu gwasanaethau’ y gwasanaeth ysgol.

Cynhelir teithiau dysgu gyda swyddogion o gonsortiwm GwE, llywodraethwyr a staff o ysgolion y clwstwr.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Glasllwch mewn ardal breswyl ar ochr ogleddol dinas Casnewydd.  Mae gan yr ysgol 238 o ddisgyblion, rhwng 3 ac 11 oed, gan gynnwys 32 o ddisgyblion meithrin rhan-amser.  Mae naw dosbarth un oedran yn yr ysgol.

Saesneg yw prif iaith bron pob un o’r disgyblion.  Daw ychydig iawn o ddisgyblion o gefndiroedd ethnig lleiafrifol, ac maent yn dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol.  Nid yw unrhyw ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.  Cyfartaledd tair blynedd y disgyblion sy’n gymwys am brydau ysgol am ddim yw tua 3%, sy’n llawer is na chyfartaledd Cymru, sef 18%.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 14% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig, sy’n is na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Dechreuwyd ymgysylltu â staff mewn ymchwil yn seiliedig ar ymholi yn 2016 fel rhan o reoli perfformiad staff.  Yn ystod diwrnod blynyddol blaenorol ar gyfer Cynllunio Datblygiad yr Ysgol, bu pob un o’r staff a’r llywodraethwyr yn edrych ar y 12 egwyddor addysgegol, a nodwyd cryfderau a meysydd i’w datblygu.  Gan gofio hyn, yn ystod yr hydref canlynol, gofynnwyd i athrawon nodi maes arfer yr oedd ganddynt ddiddordeb mewn ymchwilio iddo, ei dreialu a’i ddatblygu.  Gofynnwyd i staff alinio’r gwaith hwn â’r safonau proffesiynol, a chanolbwyntio’n benodol ar Arloesi, Cydweithio a Dysgu Proffesiynol.  Yn ystod yr un cyfnod, roedd yr ysgol yn gweithio gyda dwy ysgol arall yn y rhanbarth fel grŵp adolygu cymheiriaid, ac roedd wedi dechrau trefnu dysgu proffesiynol ar y cyd, yn ogystal â phrosiectau cydweithredol.  Wrth nodi eu prosiectau ymchwil, gallai staff ddewis naill ai gweithio ar eu pen eu hunain, gydag aelod arall o staff yn yr ysgol neu gyda staff o un neu’r naill a’r llall o driawd o ysgolion sy’n cydweithredu (mae tair ysgol yn cydweithredu, gan gynnwys Ysgol Gynradd Glasllwch).

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Fe wnaeth yr amser dysgu proffesiynol mewn cyfarfodydd staff, yn ogystal â rota ryddhau amserlenedig a chyllideb fach, sicrhau bod prosiectau ymchwil yn cael yr amser a’r adnoddau angenrheidiol i’w cynnal.  Rhoddwyd amserlenni clir i bob un o’r staff weithio, a disgwyliad y byddai prosiectau’n cael eu cyflwyno i’w gilydd a rhwng ysgolion y triawd, os oedd yn briodol, ar ddiwedd tymor yr haf mewn ‘digwyddiadau rhannu’ wedi’u trefnu.

Trwy gydol eu prosiectau, bu staff yn cymryd rhan mewn gweithgareddau monitro a gwerthuso rheolaidd i nodi effaith eu hymchwil ar addysgeg effeithiol, safonau, cyrhaeddiad neu les, pa un bynnag oedd fwyaf priodol.  O ganlyniad, o’r cychwyn, rhoddwyd proffil uchel i ymchwil, gan ddisgwyl y bydd pob un o’r staff yn ymgysylltu.

Mae ychydig o enghreifftiau o brosiectau ymchwil weithredu a gynhaliwyd gan staff yn cynnwys:

  • Defnyddio llyfrau llawr yn y meithrin a’r derbyn i wella llais y disgybl, ac ymgysylltu
  • Cyflwyno darllen wedi’i arwain gan y dosbarth cyfan i wella ymgysylltu a medrau mewn darllen
  • Defnyddio nodiadau bras i wella medrau creadigol a chyfathrebu
  • Defnyddio ioga i ddatblygu amgylchedd dysgu digynnwrf ymhellach
  • Darllen er pleser a’r effaith ar agweddau plant at ddarllen
  • Gwella llafaredd trwy ffocws cynyddol ar y celfyddydau mynegiannol
  • Datblygu strategaethau asesu ar gyfer dysgu i gefnogi ymgysylltu â dysgwyr a chyflymu cynnydd disgyblion tra’n lleihau baich gwaith athrawon

Dros y blynyddoedd, mae staff wedi datblygu eu medrau ymchwil ymhellach.  Mae cymryd rhan mewn ymchwil clwstwr i ‘ddarllen er pleser’ gan ddefnyddio’r model Ymholi Beirniadol Cydweithredol Proffesiynol wedi bod yn ddysgu proffesiynol rhagorol ar gyfer un aelod o staff.  Rhannwyd hyn â phob un o’r staff ac mae wedi cefnogi dealltwriaeth ac arfer mewn methodoleg ymchwil.  Mae’r ysgol hefyd yn ysgol gynghrair sy’n gweithio gyda dwy ysgol arall ar draws y rhanbarth i gyflwyno addysg gychwynnol i athrawon mewn partneriaeth â Phrifysgol Metropolitan Caerdydd.  Y dirprwy bennaeth yn yr ysgol yw’r ‘Hyrwyddwr Ymchwil’ sy’n cynorthwyo myfyrwyr i ymgymryd ag ymchwil yn seiliedig ar ymholi.  Mae’r cysylltiad hwn â’r brifysgol wedi cynorthwyo pob un o’r staff o ran yr hygyrchedd at ddeunyddiau ymchwil.

Mae’r pennaeth yn cymryd rhan mewn ymchwil weithredu hefyd.  Fel Ymgynghorydd Cyswllt i’r Academi Genedlaethol ar gyfer Arweinyddiaeth Addysgol, mae hi wedi ymgymryd ag ymchwil ranbarthol, genedlaethol a rhyngwladol yn canolbwyntio ar y modd y mae arweinwyr yn galluogi cyfleoedd dysgu proffesiynol o ansawdd uchel sy’n gwella lles ac yn cyflawni deilliannau gwell i bawb.  Nododd yr ymchwil hon argymhellion, ac fe’i cyhoeddwyd mewn papur, sef ‘Our Call to Action’.  Gellir ei weld ar wefan Yr Academi. 

Mae disgyblion yng Nglasllwch wedi cymryd rhan mewn ymchwil am y 12 mlynedd ddiwethaf hefyd, trwy waith Sgwad Dysgu Glasllwch, sef grŵp hynod fedrus ac arloesol o ddysgwyr sy’n canolbwyntio’n gryf ar greu effaith o ganlyniad i’w prosiectau ymchwil.  Dros gyfnod, mae prosiectau wedi cynnwys:

  • Ymchwilio i ieithoedd yr hoffai plant eu dysgu – gan arwain at sefydlu Clwb Ffrangeg.
  • Gwella’r celfyddydau mynegiannol – datblygu drama yn yr ysgol.  Mae hyn wedi arwain at sefydlu clwb drama ar ôl yr ysgol.
  • Gwella’r celfyddydau mynegiannol – datblygu’r celfyddydau mynegiannol yn yr ysgol.  O ganlyniad i hyn, bu staff yn ymgymryd â dysgu proffesiynol trwy ddarparwr allanol.
  • Ymchwilio i ffyrdd o ddatblygu doniau plant, a arweiniodd at ddiwrnod doniau yng nghyfnod allweddol 2.
  • Datblygu ieithoedd a diwylliannau yn yr ysgol.  Arweiniodd hyn at hyrwyddo traws-ieithoedd ar draws yr ysgol, a chanolbwyntio mwy ar ddysgu am ddiwylliannau eraill.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Gellir gweld effaith llawer o brosiectau ymchwil ar draws yr ysgol mewn cwricwlwm cynyddol bwrpasol sydd â chyd-destunau go iawn ar gyfer dysgu, yn ogystal ag wrth ddatblygu arbenigedd, gwybodaeth a dealltwriaeth staff o addysgeg effeithiol.  Ni fu prosiectau ymchwil yn llwyddiannus o ran cael effaith gadarnhaol ar safonau neu les, nid ydynt wedi cael eu datblygu fel polisi ac arfer ysgol gyfan.  Hyd yn oed yn yr achos hwn, caiff y broses ymchwilio effaith gadarnhaol ar ddatblygu medrau arwain staff, yn ogystal â chydnabod pwysigrwydd bod pob un o’r staff yn cael cyfle i fod yn arloesol yn eu harfer.

Mae enghreifftiau o welliannau penodol o ganlyniad uniongyrchol i ymchwil yn cynnwys:

  • Mae canolbwyntio’n fwy ar y celfyddydau mynegiannol wedi cael effaith gadarnhaol ar safonau mewn llafaredd, ac ar ymgysylltu â dysgwyr, hunan-barch a lles cyffredinol yn ogystal.
  • Mae datblygiadau mewn strategaethau darllen, gan gynnwys darllen dan arweiniad ar gyfer y dosbarth cyfan a chyfleoedd cynyddol i ddarllen er pleser, yn parhau i gael effaith gadarnhaol ar ymgysylltu, a chynnal safonau uchel mewn darllen.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd prosiectau ymchwil a’u heffaith ymhlith staff yn ystod sesiynau dysgu proffesiynol; gydag ysgolion eraill trwy ddigwyddiadau rhannu a dathlu; gyda llywodraethwyr trwy gyflwyniadau; a gyda rhieni trwy gylchlythyrau a digwyddiadau rheolaidd o ran rhannu’r cwricwlwm.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gatholig y Santes Fair yn awdurdod lleol Wrecsam.  Mae 395 o ddisgyblion ar y gofrestr, rhwng 3 ac 11 oed, gan gynnwys 42 o ddisgyblion sy’n mynychu’r dosbarth meithrin yn rhan-amser.  Mae’r ysgol yn trefnu disgyblion yn 14 dosbarth un oedran, a dau ddosbarth meithrin.  Mae tua 5% o ddisgyblion yn gymwys am brydau ysgol am ddim, sydd gryn dipyn islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 18%.  Mae’r ysgol yn nodi bod gan ryw 8% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol, sydd islaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 21%.  Daw mwyafrif y disgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol ac mae tua hanner y disgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae hyn gryn dipyn uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 6%.  Mae ychydig iawn o ddisgyblion yn siarad Cymraeg gartref.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae staff yr ysgol wedi eu trefnu’n dimau i arwain a datblygu blaenoriaethau.  Mae hyn wedi bod yn llwyddiannus, er enghraifft wrth roi mentrau newydd ar waith yn yr ysgol wedi iddynt gymryd rhan mewn nifer o brosiectau ar y cyd, yn seiliedig ar glwstwr. 

Yn y gorffennol, roedd y pennaeth a’r uwch reolwyr yn gyfrifol am arwain proses hunanwerthuso’r ysgol.  Er i staff a llywodraethwyr fod yn gysylltiedig â’r CDY (cynllun datblygu ysgol) a’u bod yn ymwybodol ohono trwy gyfarfodydd staff a llywodraethwyr a chyfleoedd hyfforddi, cyfyngedig oedd eu rhan yn ei greu a’i werthuso’n barhaus.

Yn ychwanegol, roedd rôl draddodiadol y cydlynydd cwricwlwm wedi mynd yn ddiangen yn yr ysgol.  Roedd staff yn cydweithio mwy i gynllunio profiadau dysgu ysgogol gyda’r disgyblion, ac roedd pob un o’r staff yn cymryd rhan mewn ymarferion monitro ar sail rota. 

Yn sgil dyfodiad agos y Safonau Addysgu Proffesiynol newydd, cydnabu’r tîm arweinyddiaeth eu cyfrifoldeb proffesiynol i gefnogi a hwyluso datblygiad pob aelod o staff fel arweinwyr.  O ran y dyfodol, roedd yn hanfodol fod y broses hunanwerthuso a datblygu ysgol yn dod yn fater ysgol gyfan a bod pob aelod o staff yn hawlio mwy o berchnogaeth o’u datblygiad proffesiynol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae hunanwerthuso’r ysgol, ei chynllunio datblygiad a datblygiad staff yn gyfrifoldeb ar y cyd y staff sy’n cydweithio fel sefydliad dysgu proffesiynol.

  • I ddechrau, nodir blaenoriaethau gwella ysgol drafft yn dilyn proses hunanwerthuso drylwyr, yn cynnwys pob un o’r staff a’r llywodraethwyr.
  • Caiff personél allweddol sydd â chyfrifoldebau penodol eu henwebu gan y tîm arweinyddiaeth i arwain datblygiad pob blaenoriaeth a nodwyd o fewn tîm datblygu CDY, e.e. cydlynwyr llythrennedd, Arweinydd Clwstwr Dyfodol Llwyddiannus.
  • Gwhaoddir staff i fynegi diddordeb mewn ymuno â thîm CDY penodol.
  • Ar sail y wybodaeth hon, mae’r tîm arweinyddiaeth wedyn yn trefnu athrawon yn dimau ar draws sectorau gyda chydbwysedd priodol rhwng arbenigedd a phrofiad i sicrhau bod pob blaenoriaeth yn cael ei datblygu’n effeithiol yn yr ysgol gyfan.
  • Mae pob tîm CDY yn cydweithio i werthuso a rhoi manylion am eu maes blaenoriaeth penodol i’w ddatblygu yn nogfen ar y cyd y CDY.
  • Maent yn myfyrio ar y sefyllfa bresennol o ran y maes blaenoriaeth, yn nodi meini prawf i’w rhoi ar waith yn llwyddiannus ac yn cofnodi camau penodol y dylid eu cymryd.  Rhoddir manylion am unrhyw oblygiadau staffio ac adnoddau, gan gynnwys costau a’u ffynhonnell.  Caiff terfynau amser ar gyfer cyflawni eu cynnwys hefyd.
  • Ar ôl ei chwblhau, bydd y timau CDY yn cyflwyno eu rhan nhw o’r cynllun datblygu i bob aelod o staff, ac ychwanegir unrhyw gamau pellach yn dilyn trafodaeth.  Gwneir cysylltiadau rhwng gwahanol flaenoriaethau i sicrhau dull cyson a chydlynol.
  • Mae’r tîm arweinyddiaeth yn dadansoddi’r CDY cyffredinol, ac yn blaenoriaethu datblygiad ysgol gyfan, anghenion ymchwil a hyfforddi.  Mae hyn yn llywio rhaglen gynlluniedig o weithgareddau ymchwil mewnol yn seiliedig ar weithredu, gweithdai cyfarfodydd staff, hyfforddiant ac unrhyw sesiynau datblygiad staff a fydd yn cael eu darparu gan weithwyr proffesiynol allweddol eraill.  
  • Wedyn, rhoddir targedau tymor byr ar ddatblygu yn gysylltiedig â’u blaenoriaeth i dimau’r CDY, gyda disgwyliad i rannu ymchwil ac arfer dda gyda phob un o’r staff yn ystod cyfarfod staff a sesiwn hyfforddi ddynodedig.
  • Mae pob un o’r cyfarfodydd staff a’r sesiynau datblygu yn darparu fforwm agored i staff gyfrannu, gofyn cwestiynau, a herio syniadau a strategaethau yn broffesiynol.  Mae hyn yn sicrhau bod systemau yn cael eu mireinio a’u haddasu’n briodol i weddu orau i’r disgyblion a’u lleoliad.
  • Bob hanner tymor, mae timau CDY yn cynnal adolygiad llawn o gynnydd tuag at y camau gweithredu a nodwyd, ac fe gaiff y CDY ei ddiweddaru yn unol â hynny ar y ddogfen ar-lein a rennir.  Mae cod lliw ar gyfer pob cam gweithredu yn CAG (Coch, Ambr, Gwyrdd) a dangosir tystiolaeth o gynnydd.  Pan fydd angen, gellir addasu camau gweithredu yn sgil unrhyw hyfforddiant neu ymchwil ychwanegol a gynhaliwyd.
  • Gall pob un o’r staff a’r llywodraethwyr fynd at y CDY ‘byw’ ac fe gaiff ei rannu’n ffurfiol â llywodraethwyr ym mhob un o gyfarfodydd y cwricwlwm a llywodraethwyr hefyd.  Caiff cynnydd ei drafod a’i herio pan fo’n briodol i sicrhau gwelliant cynaledig.

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Hinsawdd o gymorth ar y ddwy ochr lle mae pob un o’r staff yn cydweithio’n effeithiol ar holl feysydd gwella’r ysgol
  • Perchnogaeth a dealltwriaeth ar y cyd o weledigaeth yr ysgol ar gyfer datblygiad strategol
  • Cyfrifoldebau arwain wedi eu dosbarthu’n llwyddiannus i bob un o’r staff, yn unol â’u cryfderau a’u meysydd diddordeb ac arbenigedd
  • Staff yn gweithio mewn timau ar draws sectorau, gan sicrhau bod gan bawb drosolwg o daith wella’r ysgol
  • Rolau a chyfrifoldebau wedi eu diffinio’n dda sy’n cael eu deall yn glir gan bob aelod o staff
  • Staff ar bob lefel wedi eu grymuso i gyfrannu’n helaeth at ddatblygu eu medrau arwain eu hunain
  • Addysgu a chymorth cydweithredol ar gyfer cydweithwyr, sy’n darparu arweiniad pendant ar gyfer staff sy’n llai hyderus neu’n llai profiadol
  • Cyfleoedd ar gyfer dysgu proffesiynol yn yr ysgol a thu hwnt
  • Platfform i staff rannu arfer dda a darparu hyfforddiant ar lefel ysgol gyfan, sydd hefyd yn gwella eu medrau cyflwyno eu hunain yn llwyddiannus
  • Arloesedd a thwf proffesiynol ar bob lefel, wedi’u hwyluso gan ymchwil weithredu a gynhelir gan dimau CDY
  • Disgwyliadau uwch i staff ymchwilio a bod yn gyfrifol am eu dysgu proffesiynol eu hunain
  • Annog a grymuso staff i fyfyrio ar eu harfer eu hunain a bod yn agored i dreialu addysgeg newydd, arloesol a blaengar heb ofni gwneud camgymeriadau

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda? 

Mae’r ysgol wedi rhannu datblygiad y model arweinyddiaeth hwn gyda’r consortiwm rhanbarthol, yr Esgobaeth a rhanddeiliaid allweddol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae arweinydd Cylch Meithrin Llanhari yn manteisio i’r eithaf ar gymorth a goruchwyliaeth gan reolwyr Camau Cyntaf i gyflawni safonau uchel o ddarpariaeth.  Mae Camau Cyntaf yn cydweithio â deg o leoliadau gofal plant eraill yn Rhondda Cynon Taf.  Mae wedi datblygu gweithdrefnau arloesol a hynod effeithiol i gefnogi ymsefydlu a datblygiad proffesiynol staff.  Mae arweinwyr ac ymarferwyr yng Nghylch Meithrin Llanhari yn cymhwyso’r gweithdrefnau hyn yn arbennig o dda, ac mae hyn wedi arwain at safonau lles rhagorol a sefydlu amgylchedd a darpariaeth o ansawdd da iawn.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Pan fydd ymarferwyr newydd yn dechrau yng Nghylch Meithrin Llanhari, maent yn cwblhau ‘Pasbort i Ragoriaeth’.  Mae hyn yn rhoi dealltwriaeth glir i’r arweinydd o’r hyn y mae ymarferwyr yn ei wybod ac yn ei ddeall eisoes, a’r hyn y mae angen iddynt ei ddysgu i fod yn ymarferwyr effeithiol yn y lleoliad.  Mae pob ymarferydd yn defnyddio’r ‘Pasbort i Ragoriaeth’ i gofnodi anghenion hyfforddiant a datblygiad proffesiynol a’r cynnydd a wnânt.  Maent yn cyfarfod â’r arweinydd bob hanner tymor i adolygu eu cynnydd yn erbyn y targedau yn y pasbort.  Mae hyn yn sicrhau bod pawb yn datblygu eu cymhwysedd proffesiynol a’u dealltwriaeth yn hynod effeithiol.     

Mae ymarferwyr sy’n newydd i’r lleoliad yn dechrau ‘gweithio tuag at y lefel Efydd’.  Mae hyn yn cynnwys yr holl hyfforddiant gorfodol sydd ei angen ar ymarferwyr i adeiladu ymwybyddiaeth o safonau da mewn gofal a datblygiad y blynyddoedd cynnar.  Wedi iddynt gwblhau’r lefel hon, maent yn symud tuag at y pasbort Efydd.  I gyflawni’r lefel Efydd, yn ogystal â gwybod am broses a gweithdrefnau, mae angen i ymarferwyr ddangos eu bod yn eu defnyddio’n effeithiol.  Mae arweinydd y lleoliad yn arsylwi ymarferwyr yn rheolaidd ac yn rhoi adborth adeiladol i’w cynorthwyo i gyflawni eu nodau.  Caiff rhan berthnasol y pasbort ei llenwi pan fydd yr arweinydd a’r ymarferydd yn fodlon bod yr ymarferydd yn gwbl gymwys yn y maes hwnnw o ymarfer neu ddarpariaeth.  Ceir cyfleoedd gwerthfawr i ymarferwyr drafod eu cynnydd, codi unrhyw bryderon ac amlygu targedau newydd ar gyfer gwella drwy’r cyfarfodydd goruchwylio bob chwe wythnos a’r arfarniadau blynyddol sefydledig.  Mae hyn yn golygu bod arweinydd y lleoliad a’r ymarferwyr yn cydweithio â’i gilydd yn hynod effeithiol i ddatrys problemau a sefydlu arfer dda, gan adeiladu ymdeimlad cryf o les o fewn y tîm.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau plant?

Mae’r ymsefydlu a’r datblygiad proffesiynol hwn o ansawdd uchel yn golygu bod gan bob ymarferydd ddealltwriaeth drylwyr o ddatblygiad plant, eu rolau a’u cyfrifoldebau, a pholisïau a gweithdrefnau’r lleoliad.  Maent yn ymwybodol o anghenion y plant yn y lleoliad ac yn eu deall yn arbennig o dda.  O ganlyniad, mae lles plant yn rhagorol, a gofelir amdanynt mewn amgylchedd diogel dros ben sy’n cael ei reoli’n arbennig o dda.  Mae arweinydd y lleoliad yn ymwybodol iawn o gryfderau’r ymarferwyr a’u meysydd i’w datblygu.  Mae ymarferwyr yn gwerthfawrogi’r cymorth a’r datblygiad proffesiynol a gânt, ac mae hyn yn bodloni eu hanghenion yn hynod effeithiol.  Er enghraifft, mae ymarferwyr sy’n llai hyderus wrth ddefnyddio’r Gymraeg yn cael cymorth gweithredol sy’n gwella eu hyder a’u perfformiad yn gyflym ac, o ganlyniad, mae datblygiad Cymraeg plant yn gwella.  Mae ymarferwyr yn datblygu eu harbenigedd yn gynyddol dda ar draws pob agwedd ar waith y lleoliad, ac mae ganddynt lefel uchel o les. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae Camau Cyntaf yn rhannu’r pasbort a gweithdrefnau asesu mewnol ar draws pob lleoliad yn y sefydliad ac â Phartneriaeth Adfywio’r Meysydd Glo.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon
 
 

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae 40 o ddisgyblion yn yr ysgol ar hyn o bryd.  Mae hyn yn cynnwys wyth disgybl yn y sector cynradd, a 32 disgybl yn y sector uwchradd.  Mae disgyblion yn dod o’r ardal leol yng Nghaerdydd yn bennaf.

Daw bron pob un o’r disgyblion o grwpiau ethnig lleiafrifol, gan gynnwys tras Arabaidd, Pacistanaidd, Somali ac India’r Gorllewin.  Mae ychydig o ddisgyblion yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.  Mae’r ysgol yn ysgol annetholus, ac mae mynediad i’r ysgol yn seiliedig ar ei gallu i ddiwallu anghenion y disgybl.  Mae’n darparu addysg ag ethos Moslemaidd, a chwricwlwm sy’n cynnwys addysgu Arabeg, y Qur’an ac Astudiaethau Islamaidd.  Arwyddair yr ysgol yw ‘Dysgu, Gwella, Cyflawni’ (‘Learn, Enhance, Achieve’).

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Ers ei hagor yn 2016, mae ethos yr ysgol wedi bod yn eithriadol o ofalgar a meithringar, wedi’i seilio ar werthoedd Islamaidd o ran parch ar y ddwy ochr, a pherthnasoedd cryf a chadarnhaol rhwng disgyblion, staff a’r gymuned ehangach.  Ymgorfforir arwyddair yr ysgol, sef ‘Dysgu, Gwella, Cyflawni’ ym mhob agwedd ar ymagwedd yr ysgol, ac fe’i adlewyrchir yn yr amgylchedd meithringar a’r disgwyliadau uchel o ddisgyblion a bennwyd gan athrawon.

Nododd yr ysgol fod amgylchedd meithringar yn allweddol i sefydlu perthynas gadarnhaol rhwng disgyblion, eu cyfoedion a’u hathrawon, a’i fod yn cael effaith gadarnhaol ar ddysgu a datblygiad disgyblion.  Gyda’r ethos / diwylliant hwn mewn cof, datblygodd yr ysgol ystod eang o strategaethau i godi dyheadau disgyblion, a dileu rhwystrau canfyddedig rhag addysg i ferched.  Roedd cyfarfodydd misol yr athrawon, lle trafodir cynnydd, pryderon, targedau a gofal bugeiliol pob disgybl, yn allweddol i ddatblygu’r strategaethau.  Dros gyfnod, esblygodd y strategaethau hyn gan ddefnyddio adborth gan ddisgyblion ac athrawon.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Un o’r blaenoriaethau allweddol i’r ysgol yw magu hyder ymhlith disgyblion trwy ddangos effaith llais y disgybl ar waith yr ysgol iddynt.  Mae hyn yn bennaf trwy grwpiau ffocws yr ysgol yn annog disgyblion i gael dylanwad; er enghraifft, mae ‘Arsyllwyr Dysgwyr sy’n Fyfyrwyr’ yn arsylwi gwersi ac yn rhoi adborth sy’n dylanwadu ar arfer ystafell ddosbarth, adnoddau a theithiau.  Caiff yr adborth hwn ei gynnwys yn y broses ddatblygedig i arfarnu athrawon, sy’n ystyried cynnydd disgyblion, hunanwerthusiadau athrawon a myfyrdodau proffesiynol, a chanlyniadau monitro gan arweinwyr.  Mae grŵp ffocws arall, sef y Mentoriaid Gweithgar sy’n Cymell (Motivating Active Mentors (MAMs)), yn cymell ei gyfoedion trwy ddechrau teithiau cymhellol a rhoi adborth i athrawon ar y systemau gwobrwyo mwyaf cymhellol.

Mae cwricwlwm teilwredig sy’n dileu rhwystrau rhag addysg i ferched, ac yn codi dyheadau disgyblion, yn ganolog i ymagwedd feithringar yr ysgol.  Mae’r ysgol wedi datblygu’r cwricwlwm hwn i gynyddu deilliannau addysgol, a chyfoethogi profiadau dysgu disgyblion.  Cyflawnir hyn trwy gynnig ystod eang o brofiadau addysgol y tu allan i’r ystafell ddosbarth trwy gefnogi ffydd Islamaidd y disgyblion.  Er enghraifft, mewn gwersi Addysg Gorfforol, mae disgyblion yn cymryd rhan mewn gwersi hunanamddiffyn, a gynhelir mewn neuadd chwaraeon i fenywod yn unig, gan alluogi’r disgyblion i deimlo’n gyfforddus a hyderus yn cymryd rhan.  Hefyd, mae disgyblion yn gweithio’n agos gyda sefydliadau i hyrwyddo cynwysoldeb a dealltwriaeth o ferched Moslemaidd.  Mae enghreifftiau yn cynnwys y cydweithio fu rhyngddyn nhw a Heddlu De Cymru yn ddiweddar i greu gwisg ar gyfer heddweision Moslemaidd sy’n fenywod, ac ymgyrch ‘Crys i bawb’ Undeb Rygbi Cymru.

Un o flaenoriaethau allweddol yr ysgol yw chwalu rhwystrau canfyddedig rhag addysg i ferched Moslemaidd y tu allan i gymunedau’r disgyblion, ac oddi mewn iddynt.  Ymagwedd yr ysgol at hyn yw darparu profiadau neu weithdai sy’n cyfoethogi y tu hwnt i amgylchedd yr ystafell ddosbarth, gan gadw hunaniaeth Islamaidd y disgyblion mewn cof bob amser.  Mae’r profiadau hyn yn gyfle i ddisgyblion ac aelodau’r gymuned, fel ei gilydd, adnabod a gwerthfawrogi gwahaniaeth pan fyddant yn wynebu pobl â chredoau sy’n wahanol i’w rhai nhw eu hunain.  Er enghraifft, trwy gymryd rhan mewn gweithdy yng nghaffi Wild Thing, dysgodd disgyblion am feganiaeth.  Yn ychwanegol, mae’r profiadau hyn yn creu newid cynnil yn yr amgyffrediad o addysg merched.  Tra’n cydnabod ac yn gwerthfawrogi hunaniaeth Islamaidd ei disgyblion, mae’r ysgol yn darparu cyfleoedd unigryw ac yn ymweld â lleoedd na fyddai llawer o ddisgyblion sy’n fenywod fel arfer yn cael eu profi’n llawn, fel teithiau i Aberogwr, lle bu’r disgyblion yn nofio yn eu dillad allanol Islamaidd (penwisgoedd hijab).  Yn aml, mae’r ysgol yn rhentu sefydliadau cyfan i gynnig amgylchedd cyfforddus, i fenywod yn unig, er mwyn iddynt allu tynnu eu penwisgoedd hijab, er enghraifft rhentu’r parc trampolinio cyfan a thaith wersylla dros nos ar gyfer athrawon a disgyblion, gan alluogi’r naill a’r llall i gymryd rhan yn llawn mewn gweithgareddau.  Eto, er bod hyn yn magu hyder ymhlith disgyblion, mae hefyd yn gyfle i aelodau’r gymuned ehangach y tu allan i’r ysgol gyfarfod â merched ifanc Moslemaidd, a dod i’w hadnabod.  Nod y profiadau hyn yw datblygu ethos i gynnal eu ffydd tra’n ennill profiadau cadarnhaol gwerth chweil.

Yr hyn sydd wrth wraidd ymagwedd yr ysgol at godi dyheadau merched yw’r ddealltwriaeth gref ac ar y cyd gan yr holl randdeiliaid o’i hymagwedd gyfannol a meithringar.  Mae’r ysgol yn mabwysiadu sawl strategaeth ar gyfer yr ymagwedd hon.

  • Caiff y Cynllun Ymyrraeth ei greu ar gyfer disgyblion sydd â gwendidau sylweddol neu sy’n perfformio’n is na’r disgwyl.  Yn y cyfarfodydd misol, mae pob un o’r athrawon yn rhannu gwybodaeth am gynnydd, pryderon a thargedau pob disgybl, ac yn targedu a dyfeisio cynllun ymyrraeth, os bydd angen.  Gosodir nodau i’r disgybl yn unol â’i hanghenion, a rhoddir cymorth iddi, sydd naill ai’n cynnwys gwelliannau yn y dosbarth neu gyrsiau ar-lein y gellir eu gwneud yn yr ysgol neu gartref.  Caiff y cynllun hwn ei fonitro a’i adolygu’n rheolaidd hyd nes bodlonir y canlyniad dymunol.
  • Mae’r Cynllun Cymell wedi’i seilio ar ymagwedd gyfannol yr ysgol at feithrin.  Mae’n amlygu meysydd datblygiad personol i’r disgybl gyrraedd ei photensial uchaf a chodi ei dyheadau.  Mae’n ddeialog ar y cyd rhwng y disgybl a’r athro i nodi ble mae angen cymell disgyblion; er enghraifft, cafodd disgybl Blwyddyn 11 ei dadgymell o ganlyniad i straen a phwysau yn sgil arholiadau.  Caiff cynllun cymell ei ddyfeisio i helpu lleddfu straen a dod â chydbwysedd i gynllun ei hamserlen adolygu.
  • Mae’r adroddiad Ymddygiad Cadarnhaol yn amrywiolyn cyfannol a meithringar i’r ‘adroddiad ymddygiadol’ a ddefnyddir yn aml mewn ysgolion.  Esblygodd o weld  y cywilydd roedd disgyblion yn ei deimlo yn sgil yr ‘adroddiadau ymddygiadol’ safonol; felly, crëwyd ymagwedd gydweithredol a mwy cyfannol at gyflawni’r canlyniad dymunol.  Nod yr adroddiad yw bod disgyblion yn dysgu o’u camgymeriadau ac yn gwella yn y pen draw, ond roedd yr ysgol hefyd eisiau rhoi’r medrau i ddisgyblion ddysgu’n annibynnol, yn hytrach na dim ond dweud wrthyn nhw beth i’w wneud.  Mae’r ysgol yn pwysleisio pwysigrwydd y bartneriaeth rhwng yr ysgol, y disgyblion a’r rhieni, trwy gynnwys rhieni trwy gydol y broses hon ac mewn cyfarfodydd dilynol. Wedyn, mae’r disgybl yn dyfeisio ei thargedau ei hun ar y cyd â’i rhiant a’i hathro.  Bob dydd am bythefnos, bydd yr athrawon yn cofnodi p’un a yw’r disgybl wedi bodloni ei thargedau ai peidio, a chynhelir cyfarfod arall â’r rhieni er mwyn adolygu ar ddiwedd y pythefnos.  Os na fodlonir y targedau, cânt eu hadolygu a’u haddasu yn unol â hynny, hyd nes y caiff gwelliannau eu gwneud.  Mae’r addasiadau calonogol i’r ‘adroddiad ymddygiadol’ a’r ymagwedd at fynd i’r afael â’r gwendidau, yn hyrwyddo perchnogaeth disgyblion o’u dysgu a’u gwelliannau, sydd yn ei dro yn cynyddu eu hunanhyder a’u hunan-barch, gan eu hannog i ymfalchïo yn eu cyfranogiad.
  • Crëwyd llyfryn gwella ar gyfer pob disgybl i fod yn ganolbwynt sylwadau cadarnhaol gan athrawon trwy gydol y flwyddyn.  Mae’n caniatàu ar gyfer hunanraddio bob tymor gan y disgybl unigol hefyd.  Ar ddiwedd y flwyddyn, mae’r disgyblion yn mynd â’r llyfrynnau adref, ynghyd â’u hadroddiad ysgol, ac maent yn gofnod personol ychwanegol o’u cyflawniadau yn academaidd ac yn gymdeithasol.
  • Rhoddir y pecyn cyfnod allweddol 4 i ddisgyblion Blwyddyn 10 ar ddechrau’r flwyddyn, ac mae’n cynnwys offer i’w helpu i feithrin medrau trosglwyddadwy sydd eu hangen arnynt mewn byd gwaith neu addysg bellach.  Mae’r llyfrynnau graddau pwnc yn cynnig lle i ddisgyblion werthuso eu hasesiadau, gan edrych ar yr hyn a aeth yn dda a’r hyn y mae angen iddynt ei ddiwygio.  Mae’n helpu disgyblion i gymryd cyfrifoldeb am eu dysgu, a datblygu medrau hunanfonitro a dyfalbarhad.  Mae hefyd yn cynnwys dyddlyfr myfyriol sy’n dogfennu llwyddiannau a chamgymeriadau dysgu disgyblion, ac arferion bwyta a chysgu i fonitro effaith y rhain ar eu cynnydd academaidd.  Mae’r elfennau dysgu annibynnol hyn yn helpu disgyblion i ddatblygu hyder a gwydnwch.  

Beth fu effaith y gwaith hwn ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Yn yr arolwg diweddaraf o Agweddau Disgyblion Atyn Nhw eu Hunain a’r Ysgol, roedd gan bron bob un o’r disgyblion agwedd gadarnhaol tuag at ddysgu, ac maent yn hapus yn yr ysgol.  Amlygodd holiaduron a ddyfeisiwyd gan yr ysgol ar gyfer disgyblion a rhieni fod yr ysgol yn darparu amgylchedd dysgu meithringar a chadarnhaol yn yr ystafell ddosbarth a’r tu allan.  Mae canlyniadau TGAU diweddar yr ysgol yn dangos gwelliant nodedig, y gellir ei briodoli’n rhannol i’r cynlluniau amrywiol a roddwyd ar waith i ddiwallu anghenion pob dysgwr unigol.  Mae’r ysgol wedi gweld effaith ar ddyheadau disgyblion hefyd, o ganlyniad i gynyddu gweithgareddau addysgol, a llais y disgybl.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhannu arfer dda gyda’r holl randdeiliaid, ar wefannau cymdeithasol fel Twitter a Facebook, ac ar wefan yr ysgol.