Arfer effeithiol Archives - Page 24 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Pantysgallog yn ysgol cyfrwng Saesneg o faint canolig, gyda 324 o ddisgyblion ar y gofrestr. Mae’r ysgol yn gwasanaethu pentref Pantysgallog, sydd wedi’i leoli rhwng tref Merthyr Tudful i’r de a Bannau Brycheiniog i’r gogledd, a’r ardal o’i amgylch.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Addysgeg, o’i ddisgrifio’n syml, yw’r dull a’r gweithgarwch addysgu. Mae addysgeg dda yn hanfodol i godi safonau a darparu’r cyfle i ddisgyblion gyflawni’u potensial.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Daeth yr ymagwedd strategol at ddatblygu addysgeg ar ffurf dau brif weithgaredd. 

Roedd y gweithgaredd cyntaf yn seiliedig ar staff yn gweithio mewn triawdau, gan ddatblygu perthnasoedd proffesiynol ac ymddiriedaeth gyda chydweithwyr. Edrychodd staff ar y 12 egwyddor addysgegol. Fe wnaeth pob aelod o’r staff ffilmio’u hunain yn addysgu gwers. Nododd staff ddwy egwyddor y gallent ddangos tystiolaeth ohonynt yn cael eu cyflawni i safon uchel yn eu haddysgu. Gofynnwyd iddynt hefyd wedyn ddewis un o’r 12 egwyddor y teimlent yr oedd angen iddynt ei datblygu. Rhannwyd y wybodaeth hon o fewn eu triawdau, a fu’n cydweithio i gynorthwyo’r athro dan ffocws gyda ffyrdd ymlaen. 

Roedd yr ail newid mewn arfer ym Mhantysgallog i ddatblygu addysgeg yn seiliedig ar y modd yr oedd uwch arweinwyr yn ymgymryd ag arsylwadau gwersi fel rhan o Gylch Monitro, Gwerthuso ac Adolygu’r ysgol. Cydnabu’r ysgol fod monitro wedi datblygu’n fecanwaith a oedd yn effeithio’n negyddol ar les staff wrth iddynt fynd yn orbryderus ynglŷn â’r broses, ac effeithiodd hyn yn ei dro ar y modd yr oedd athrawon yn perfformio o dan amodau craffu.

Drwy ymchwil, roedd yr uwch arweinwyr wedi gallu brocera hyfforddiant gan ddarparwr sydd wedi datblygu proses arsylwadol yn seiliedig ar ymagwedd golegol at y broses, sy’n ddibynnol ar ymddiriedaeth. Ymwelir â staff yn fwy cyson ar gyfer arsylwadau, a chânt wybod am yr wythnos pan ymgymerir â’r broses, ond nid yw union amser yr ymweliad yn cael ei gyhoeddi. Mae ymweliadau’n para 20 munud yn unig. Rhoddir adborth gan yr arsylwr yn lleoliad yr ystafell ddosbarth, ac am y tri chylch cyntaf o arsylwadau, mae’r holl farnau a rennir gan yr arsylwr yn canolbwyntio ar agweddau cadarnhaol ar yr hyn a welwyd yn y sesiwn. Mae staff a arsylwir yn cael cyfle i fwydo’u barnau i’r broses hefyd. Mae’r ffurflen adborth wedi’i rhannu’n agweddau gwahanol ar addysgeg, ac mae’r ffurflen yn cynnwys hyperddolenni at erthyglau sy’n seiliedig ar ymchwil a deunyddiau datblygiad proffesiynol a all fod yn bwynt cyfeirio i staff. 

Yn ystod y pedwerydd ymweliad, mae’r arsylwr yn gofyn am ganiatâd gan yr athro dosbarth wedyn i ddarparu barnau ar ba feysydd arfer y mae angen rhoi ffocws i’w datblygu, a thrafod sut gellir cyflawni’r datblygiad hwn. 

Mae amcanion allweddol a arweiniodd y newid hwn mewn arfer:

  • Aeth i’r afael â dymuniad ar y cyd ymhlith uwch arweinwyr a staff i sicrhau gwelliant a safonau uchel cynaledig mewn addysgu a dysgu.
  • Byddai’n datblygu proses na fyddai’n effeithio’n negyddol ar les staff, a byddai’r broses yn darparu portread cywir o arfer mewn ystafelloedd dosbarth.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Data meintiol cyfyngedig sydd gan yr ysgol i ddangos effaith, ond mae tystiolaeth amlwg o ffocws ar addysgeg, ac mae technegau wedi’u profi sy’n effeithio ar safonau yn cael eu defnyddio’n gyson mewn addysgu dosbarth ar draws yr ysgol erbyn hyn.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae agweddau allweddol ar yr egwyddorion sy’n gysylltiedig â’r hyfforddiant wedi’u rhannu gyda swyddogion yr awdurdod lleol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gymunedol yr Eglwys yng Nghymru Trefonnen wedi’i lleoli yn Llandrindod, Powys. Mae 214 o ddysgwyr ar y gofrestr sydd wedi’u trefnu’n ddwy ffrwd iaith, gyda phedwar dosbarth cyfrwng Saesneg a thri dosbarth cyfrwng Cymraeg. Mae 43% o ddysgwyr yn y dosbarthiadau cyfrwng Cymraeg, ond dim ond ychydig iawn o ddisgyblion sy’n dod o gartrefi lle siaredir Cymraeg. Mae 30% o ddisgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd tair blynedd cenedlaethol, sef 21.3%, ac mae 30% ar y gofrestr disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol, gan gynnwys un sydd â datganiad o anghenion addysgol arbennig. Mae hyn uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 20.6%

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Estyn 2022: Mae partneriaethau â rhieni ac asiantaethau arbenigol yn hynod effeithiol ac yn gwneud gwahaniaeth hollol gadarnhaol i gymuned yr ysgol.

Mae’r ysgol wedi’i chydnabod yn gyson fel cymuned ofalgar ac anogol lle caiff dysgwyr eu cynorthwyo’n effeithiol i ffynnu, yn academaidd ac o ran eu lles. Mae 
Ysgol Trefonnen wedi meithrin perthnasoedd gweithio cryf blwyddyn ar ôl blwyddyn gyda’i dysgwyr, rhieni, gofalwyr ac asiantaethau cymorth. Mae’r rhain yn effeithio’n gadarnhaol ar agweddau plant at ddysgu a lles, ac yn sicrhau bod Ysgol Trefonnen yn ysgol effeithiol â ffocws cymunedol. 
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Estyn 2022: Mae staff yr ysgol a thîm o wirfoddolwyr yn cynnwys y disgyblion a’u teuluoedd mewn llawer o brosiectau cyffrous i wella iechyd a lles disgyblion.

Yn 2020, ceisiodd arweinwyr gyfleoedd grant i greu a darparu blychau crefft a bwyd cyfnod clo i dros 30 o deuluoedd yr wythnos am gyfnod o dri mis. Dechreuodd hyn gylch o brosiectau ysgol llwyddiannus, sydd bellach yn cael eu rhedeg gyda dysgwyr a’u teuluoedd. Mae Swyddog Ymgysylltu â Theuluoedd effeithiol iawn yr ysgol yn gweithio’n llwyddiannus gyda busnesau lleol, asiantaethau a sefydliadau cenedlaethol i roi’r cymorth i ddysgwyr a’u teuluoedd y mae ei angen arnynt. Mae’r Swyddog Ymgysylltu â Theuluoedd wedi rhoi nifer o ddulliau cefnogol ar waith. Mae’r rhain yn cynnwys:

  • darparu gwisg ysgol hanfodol, esgidiau, deunydd ysgrifennu, triniaethau llau pen a chynhyrchion mislif i ddysgwyr
  • cynhyrchu bagiau lles dysgwyr sy’n cynnwys llyfrau braslunio/ysgrifennu, gemau a gweithgareddau priodol i oedran
  • creu a dosbarthu hamperi bwyd Nadolig a sachau teganau 
  • gwneud atgyfeiriadau sylweddol at y banc bwyd lleol er mwyn helpu sicrhau nad yw teuluoedd yn llwgu 
  • cynhyrchu bagiau llysiau ‘tyfu eich hun’ i leddfu costau byw cynyddol teuluoedd 
  • gweithredu oergell cymunedol, sy’n lleddfu tlodi bwyd ac yn lleihau gwastraff bwyd yn lleol 
  • cyflwyno arddangosiadau coginio byw sy’n cydfynd â bagiau ryseitiau dysgwyr, gan ddod â mwynhad mawr i lawer o gartrefi
  • trefnu gweithgareddau cyfoethogi poblogaidd a chyffrous yn ystod gwyliau ysgol, a thrwyddynt mae disgyblion yn datblygu cyfeillgarwch, yn cymryd rhan mewn amrywiaeth o sesiynau ymarfer corff, yn dysgu am faeth, yn gwrando ar, ac yn chwarae, amrywiaeth o offerynnau cerdd fel drymiau Indiaidd a’r delyn, yn mwynhau teithiau ledled Cymru ac yn bwyta detholiad o brydau iach gyda’u teulu
  • cynnal Bws Cerdded difyr sy’n sicrhau gwell ffitrwydd ymhlith dysgwyr a lefelau presenoleb gwell 
  • arwain grŵp Cyngor Rhieni y mae gwybodaeth bwysig yn cael ei chyfleu a’i thrafod gydag ef

Estyn 2022: Mae’r ysgol yn adnabod ei disgyblion, eu cefndiroedd, a’r gymuned leol yn dda iawn. Mae pob un o’r staff yn rhoi blaenoriaeth uchel i les disgyblion. Mae’r ffocws cryf hwn ar wella lles disgyblion yn agwedd allweddol ar ddarpariaeth yr ysgol.

Mae staff ysgol ymroddedig a thra hyfforddedig yn darparu gofal pellach ar gyfer lles teuluoedd a dysgwyr yr ysgol drwy:

  • gyfarfod, cyfarch a gwirio, a bod ar gael yn emosiynol i bawb, sy’n sicrhau bod cydberthynas gryf yn cael ei meithrin gyda dysgwyr a’u teuluoedd
  • darparu ymyriadau yr ymchwiliwyd yn dda iddynt sy’n helpu’r ysgol i ddod i adnabod ei phlant yn well yn unigol
  • sicrhau bod cyfleoedd ar gael i ddisgyblion blannu, tyfu a chynaeafu eu cynnyrch eu hunain yn y potiau plannu a’r twnnel polythen, sy’n meithrin hoffter o natur, maeth a chynaliadwyedd
  • cynnig cyfleoedd dysgu awyr agored rheolaidd mewn ardal Coedwig Ysgol wedi’i gwella, sy’n cynnwys treial coetir, twnnel helyg, cuddfan adar a phwll bywiog, lle mae dysgwyr yn datblygu mwy o chwilfrydedd, hunanhyder a gwaith tîm
  • darparu achlysuron i ddysgwyr archwilio dylanwad lleddfol anifeiliaid drwy ymweld â fferm dros dro a theithiau cerdded gydag alpacaod oddi ar y safle
  • cynnal sesiynau darllen ‘Dydd Gwener y Teulu’ yn yr awyr agored, sy’n rhoi’r cyfle i deuluoedd fwynhau amser darllen o ansawdd gyda’i gilydd mewn amgylchedd tawel ar y safle
  • mynd â grŵp o ddysgwyr dynodedig ar arhosiad preswyl sy’n cynnwys llawer o weithgareddau hwyl, heriau a datrys problemau
  • annog dysgwyr i fabwysiadu agwedd ‘rhoi cynnig arni’, sy’n meithrin eu gwydnwch a’u dyfalbarhad
  • cyfeirio teuluoedd neu unigolion at asiantaethau ar y safle, fel yr ymwelydd iechyd, timau therapyddion, Action4Children, cwnselwyr Calan DVS neu Kooth sy’n cynnig cymorth wedi’i deilwra fel bo’r angen 
     

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Estyn 2022: Mae arweinwyr yr ysgol yn rhoi blaenoriaeth uchel i gynorthwyo disgyblion a theuluoedd i ffynnu

Trwy ddatblygu perthnasoedd cadarnhaol gyda theuluoedd a chefnogi lles dygwyr yn effeithiol, mae’r ysgol yn gallu ymyrryd yn gynnar os ydynt yn nodi bod anawsterau, er enghraifft rhianta trwy gyfnodau anodd, iechyd meddwl, presenoldeb neu ymddygiad dysgwyr. Yn y rhan fwyaf o achosion, mae hyn yn golygu eu bod yn gallu cynorthwyo teuluoedd a dysgwyr cyn i bethau fynd yn fwy o broblem, ac mae hyn wedi arwain at bresenoldeb a phrydlondeb gwell, lefelau lles uwch ac ymddygiad da ar draws yr ysgol.

Mae holiaduron disgyblion yn dangos bod y rhan fwyaf o ddysgwyr yn mwynhau mynychu Ysgol Trefonnen ac y byddent yn argymell yr ysgol i blentyn arall. Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn teimlo’n ddiogel ac maent yn gwybod bod rhywun yma i’w helpu os oes angen cymorth arnyn nhw. Daw asesiadau o les dysgwyr i’r casgliad bod y rhan fwyaf o ddysgwyr yn dangos sgorau asesu lles sy’n gwella.

Mae’r holl rieni, drwy holiaduron, yn nodi y byddent yn argymell yr ysgol hon i riant/gofalwr arall. Maent i gyd yn teimlo bod yr ysgol yn helpu pob plentyn i ymgartrefu’n dda pan fyddant yn dechrau, ac mae bron pawb o’r farn fod eu plentyn yn teimlo’n ddiogel yn yr ysgol.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhannu ei harfer dda gyda rhieni, llywodraethwyr a’r gymuned leol drwy bapur newydd yr ysgol, gwefan yr ysgol, llwyfan cyfryngau cymdeithasol, ac adroddiadau’r pennaeth bob tymor i’r corff llywodraethol.

Mae’r pennaeth yn rhannu arfer dda trwy waith rheolaidd rhwng ysgolion o fewn y  clwstwr, a thrwy grŵp gwella Tîm o Amgylch y Teulu yr awdurdod lleol.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Waun Wen yn ysgol canol dinas yn Abertawe.

  • 202 o ddisgyblion ar y gofrestr
  • 93% o ddisgyblion o’r 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru
  • 47.5% yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim (cyfartaledd Cymru 21%)
  • 42.8% yn dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY)
  • 25 o ieithoedd cartref yn yr ysgol 
  • 44.1% o ddisgyblion ar y gofrestr ADY
  • Symudedd disgyblion -19.3% (Bl1-6) yn 21/22 (5ed uchaf yn Abertawe)

  

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol yn wynebu heriau lu ac mae disgyblion yn cyrraedd y feithrinfa gyda medrau sydd ymhell islaw’r rheiny a ddisgwylir am eu hoedran. Mae cryn symudedd disgyblion yn digwydd, gyda disgyblion yn ymuno rhan o’r ffordd trwy gydol y flwyddyn ysgol a’u haddysg gynradd. Mae staff yn nodi materion sylweddol gydag iaith a geirfa disgyblion, gyda llawer yn dechrau’r ysgol heb allu cyfathrebu’n effeithiol, a heb y gallu i ganolbwyntio ac ymgysylltu. Yn aml, mae disgyblion yn dod i’r ysgol gydag anghenion emosiynol sy’n rhwystro’u gallu i gynnal ffocws a dysgu yn eu dosbarthiadau. Roedd arweinwyr yn cydnabod yr heriau hyn a’r angen i ddeall y materion penodol a oedd yn cael effaith negyddol ar gynnydd disgyblion. Er mwyn mynd i’r afael â’r rhain, datblygodd arweinwyr ddull ysgol gyfan i wella medrau cyfathrebu a geirfa, ynghyd â rhaglen i wella gallu disgyblion i adnabod eu hemosiynau a hunanreoli. 

Mae staff yn cydnabod, os yw disgyblion yn teimlo’n ddiogel, bod cefnogaeth iddynt a’u bod yn gallu cyfathrebu, ac os yw lles yn cael ei roi wrth wraidd eu dysgu, yna byddant yn gallu canolbwyntio, dysgu a chael cyfle i lwyddo. Fe wnaeth Estyn gydnabod y cynnydd cryf y mae disgyblion yn ei wneud o’u mannau cychwyn.
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Er mwyn gwella medrau cyfathrebu disgyblion, cynhaliwyd hyfforddiant ar gyfer staff er mwyn gwella’u gwybodaeth am haenau wrth gaffael geirfa. Yn ystod yr hyfforddiant, fodd bynnag, daeth yn amlwg nad oedd geirfa sylfaenol haen 1 gan y disgyblion. O ganlyniad, penderfynodd yr ysgol fynd i’r afael â’r mater hwn gyda dull ysgol gyfan. Fe wnaeth staff wella’u dealltwriaeth o’r ‘gadwyn gyfathrebu’ a sut i gyflwyno strategaethau a gweithgareddau i gefnogi caffael iaith a geirfa. Ar ddechrau unrhyw destun newydd mewn unrhyw bwnc, mae athrawon yn cynllunio gwers eirfa i addysgu’r geiriau y bydd eu hangen ar y disgyblion er mwyn deall y gweithgaredd. Mae hyn yn sicrhau bod yr holl ddisgyblion yn deall yn union beth sy’n cael ei addysgu.

Mae staff yn cynnal asesiadau cychwynnol o eirfa disgyblion yn y dosbarthiadau ieuengaf bob tymor yr hydref er mwyn sicrhau bod anghenion disgyblion yn cael eu hadnabod a’u bod yn darparu’r cymorth cywir, a phwrpasol weithiau.

Ceir llawer o ieithoedd a diwylliannau yn yr ysgol, ac felly caiff disgyblion newydd sy’n dysgu Saesneg fel Iaith Ychwanegol (SIY) eu hasesu, a gwneir staff yn ymwybodol o gefndir ieithyddol, addysgol a diwylliannol y disgyblion. Rhoddir blaenoriaeth i eirfa sylfaenol, medrau llafar a medrau llythrennedd cynnar gyda phwyslais ar ddysgu gweledol. Mae’r angen i bob disgybl ddatblygu ymdeimlad o berthyn o fewn yr ysgol yn flaenoriaeth hefyd, a chefnogir hyn gan ddisgyblion eraill a fydd yn dehongli, pan fo angen. Caiff ieithoedd gwahanol eu dathlu bob mis ar draws yr ysgol, ac anogir disgyblion i ddefnyddio’u hiaith gyntaf, pa bryd bynnag y bo modd.

Mae’r staff yn canolbwyntio hefyd ar gaffael iaith mewn gwersi mathemateg. Ar ddechrau cysyniad newydd, maent yn addysgu’r eirfa i’r disgyblion ar gyfer yr amcan hwnnw gyntaf. Defnyddir offer diriaethol a ‘modelu bar’ ar draws yr ysgol ym mhob grŵp oedran. Nid yw staff yn gweld y defnydd o offer fel cymorth i ddisgyblion sy’n cael anhawster gyda mathemateg, ond yn hytrach fel rhan o’r broses o ddatblygu’u dealltwriaeth o gysyniad mathemateg haniaethol a chefnogi gallu disgyblion i egluro’u gwaith a’u dysgu. Mae’r defnydd o offer diriaethol a gwersi geirfa yn galluogi’r holl grwpiau disgyblion, gan gynnwys y rheiny sy’n dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol, i gael mynediad llawn i’r gwersi.

Mae system gwiriadau dyddiol ysgol gyfan yn cael ei defnyddio i nodi teimladau ac ymestyn geirfa fynegiannol disgyblion. Yn ogystal, mae pob dosbarth yn cael gwers empathi bob wythnos i wella gallu disgyblion i adnabod emosiynau, i allu eu disgrifio iddyn nhw’u hunain ac i rai eraill, ac i ddatblygu gweithredu cymdeithasol. Mae prosiectau drama llythrennedd creadigol yn datblygu hunanbarch a chyfathrebu disgyblion ymhellach. Mae’r ysgol yn cydnabod bod creadigrwydd yn rhan hanfodol o’r cwricwlwm o ran galluogi disgyblion sydd ag anawsterau cyfathrebu i fynegi’u hunain a theimo eu bod yn cael eu cynnwys.

Mae’r ysgol yn dynodi aelodau staff penodol i weithio gyda disgyblion y mae angen cymorth emosiynol ychwanegol arnynt Mae hyn yn arwain at berthynas weithio gryf rhwng staff a disgyblion, ac mae’n annog ymdeimlad o ymddiriedaeth a diogelwch. Mae rhai disgyblion yn derbyn cymorth emosiynol ychwanegol trwy raglenni personoledig.

Hefyd, fe wnaeth yr ysgol hyfforddi staff i gyflwyno rhaglen sy’n addysgu strategaethau i ddisgyblion er mwyn gallu hunanreoli. Maent wedi sefydlu ardaloedd ym mhob ystafell ddosbarth gydag adnoddau i ddisgyblion eu defnyddio i’w helpu i reoli’u hemosiynau trwy gydol y dydd i gynorthwyo’u parodrwydd i ddysgu. Fe wnaeth staff addysgu’r rhaglen lawn i ddisgyblion o Flwyddyn 3 i Flwyddyn 6 mewn grwpiau bach, gan ddefnyddio llyfrau i gynorthwyo dealltwriaeth disgyblion o emosiynau, fel dicter ac ofn, a sut mae’r rhain yn gwneud i’n cyrff deimlo. Hefyd, bu’r plant iau yn dysgu am emosiynau gyda staff yn dangos strategaethau iddynt ac yn darparu adnoddau i’w helpu. Mae ardaloedd gan ddisgyblion yn eu hystafelloedd dosbarth gydag adnoddau a chardiau personol sy’n dangos eu gweithgareddau dewisedig, sy’n eu cynorthwyo pan fyddant yn methu rheoli’u hemosiynau. Gall yr holl blant ddefnyddio’r ardaloedd hyn yn annibynnol, a gallant ddisgrifio’u dewis eu hunain o weithgareddau a sut maen nhw’n eu helpu i deimlo’n bwyllog. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Yn gyffredinol, mae’r dulliau hyn wedi:

  • Gwella ymgysylltiad disgyblion â dysgu a chynnydd ar draws y cwricwlwm
  • Gwella hunan-barch a llythrennedd emosiynol disgyblion

O ganlyniad i’r gwelliannau yn eu geirfa, mae disgyblion bellach yn fwy hyderus o ran deall a mynegi’u hanghenion. Mae gwelliant o ran hunanreolaeth disgyblion wedi arwain at eu bod yn gallu adnabod adwaith i emosiwn a defnyddio strategaeth i fynd i’r afael â’u teimladau. Mae disgyblion yn defnyddio’r medrau a ddysgwyd yn yr ysgol i gefnogi hunanreolaeth gartref ac mewn ardaloedd eraill y tu allan i’r ysgol. Mae rhieni wedi hysbysu’r ysgol fod eu plant yn defnyddio’r strategaethau yn llwyddiannus gartref.

Mae’r ffocws ar empathi wedi arwain at ddisgyblion yn deall yn well sut mae eu gweithredoedd yn effeithio ar bobl eraill. Gwelodd yr ysgol fwy o oddefiant ac empathi tuag at gyfoedion, sydd wedi gwella amseroedd chwarae ac mae anghydfodau’n cael eu datrys yn gyflym nawr, a hynny’n aml drwy ddisgyblion yn adnabod materion heb yr angen am ymyrraeth gan oedolyn.

Dyma ddywedodd y disgyblion wrthym am wersi geirfa:

  • “Mae’r geiriau yn fy helpu i ddeall beth rwy’n ei ddysgu.“
  • “Mae’n fy helpu pan rwy’n siarad â rhywun am fy mod i’n gwybod pa air i’w ddefnyddio.”

O ran hunanreolaeth, dywedant:

  • “Mae wir yn gwneud i chi deimlo’n bwyllog os ydych chi wir wedi’ch cynhyrfu.”
  • “Os ydych chi’n pryderu, mae’n helpu oherwydd mae ymarferion y gallwch eu gwneud a fydd yn eich helpu.”
     

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae staff o ysgolion eraill wedi ymweld i weld y strategaethau sy’n cael eu defnyddio ar gyfer hunanreolaeth, a sut maent yn cael eu trefnu yn yr ysgol. Mae’r ysgol yn defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol ac offeryn cyfathrebu â rhieni ar-lein i rannu’u gwaith empathi gyda rhieni. Mae dosbarthiadau wedi gwneud ffilmiau o’r prosiectau drama, ac maent wedi’u rhannu gyda rhieni

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Gatholig Santes Fair yn ysgol cyfrwng Saesneg i blant 4-11 oed yn awdurdod lleol Sir Fynwy. Mae’n gwasanaethu ardaloedd de Sir Fynwy. Ar hyn o bryd, mae 149 o ddisgyblion ar y gofrestr.

Mae rhyw 14% o ddisgyblion yn gymwys i dderbyn prydau ysgol am ddim. 
Mae rhyw 20% o ddisgyblion yn dysgu Saesneg fel iaith ychwanegol.

Tua 23% yw canran y disgyblion ag anghenion addysgol arbennig, ac mae datganiad o anghenion addysgol arbennig gan 2%.
  

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae Ysgol Santes Fair wedi’i lleoli ar ffin Cymru mewn ardal lle na siaredir Cymraeg yn gyffredin, ac mewn rhai achosion, ni welir siarad Cymraeg fel medr gwerthfawr i’w gaffael o angenrheidrwydd. Mae’r ysgol wedi ceisio hyrwyddo’r Gymraeg bob amser, ac annog datblygu medrau disgyblion. Fodd bynnag, sylweddolodd arweinwyr mai ffactor allweddol i ddisgyblion wneud cynnydd da oedd lefel hyder a medrau aelodau staff. Er mwyn i’r ysgol gael effaith sylweddol, roedd rhaid iddi fynd i’r afael â’r ffaith bod yr awydd gan lawer o staff i addysgu Cymraeg yn dda, ond nad oedd yr hyder ganddynt i wneud hynny. Dechreuodd eu taith drwy annog athrawon i feddwl am fanteisio ar y cyfle i wneud cais i fynd ar y cwrs sabothol Cymraeg – Cymraeg mewn Blwyddyn. Arweiniodd hyn at ddau aelod o staff yn cwblhau’r cwrs, ac o ganlyniad, lledaenu arfer dda a defnyddio’u medrau uwch i ddatblygu medrau iaith yr holl staff.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Cwrs sabothol Cymraeg
Roedd y cyfle i wneud cais am y cwrs sabothol ‘Cymraeg mewn Blwyddyn’ yn allweddol i allu’r ysgol i ddatblygu defnydd o’r Gymraeg yn gadarnhaol yn yr ysgol. Llwyddodd dau aelod o staff i gael lle ar y cwrs, ac maent wedi bod yn awyddus i sicrhau bod y medrau a’r profiad a gawsant yn cael eu defnyddio, nid yn eu dosbarthiadau eu hunain yn unig, ond ar draws yr ysgol gyfan. Mae un athro, a gwblhaodd y cwrs yn 2021, yn addysgu Blwyddyn 6, tra bod y llall, sydd yng nghamau olaf cwblhau’r cwrs, wedi bod yn yr ysgol am un diwrnod yr wythnos ers mis Mawrth i gefnogi’r dysgu mewn dosbarthiadau iau. Roedd y staff wedi gweld y cwrs sabothol yn un dwys iawn, ond fe wnaethant fwynhau’r profiad yn fawr a’i argymell i eraill. Teimla’r ysgol bod addysgu iaith o unrhyw fath yn cael ei wneud orau gan arbenigwr, un sy’n gallu darparu model iaith rhagorol i eraill, ac mae’r cwrs Sabothol Cymraeg yn rhoi’r medrau i athrawon wneud hyn. Mae’r ffaith fod gan yr ysgol ddau aelod o staff bellach sydd wedi cwblhau’r cwrs ac yn addysgu mewn cyfnodau gwahanol yn golygu y gall barhau i adeiladu ar y cynnydd iaith cryf y mae eisoes wedi’i wneud fel ysgol.

Asesu
Roedd yr ysgol eisiau casglu tystiolaeth i ddatblygu darlun clir, gonest o’r hyn y gallai disgyblion ei wneud a’r hyn nad oedden nhw’n gallu’i wneud, o ran Cymraeg llafar. Datblygodd y staff offeryn olrhain ar-lein, a’u helpodd i weld yn hawdd ble’r oedd y meysydd gwendid ym mhob dosbarth. Cynhaliont asesiad gwaelodlin yn ystod tymor yr hydref a sylwont fod llawer o’r patrymau iaith haws, er enghraifft, dweud eich enw a ble rydych yn byw, yn gryf ar draws yr ysgol. Fodd bynnag, wrth i batrymau iaith fynd yn anoddach neu fynnu ymestyn brawddegau, roedd yn amlwg bod llawer llai o ddisgyblion yn gallu siarad yn hyderus. Roedd yn amlwg hefyd fod gwendid clir yng ngallu disgyblion i ofyn cwestiynau. Fe wnaeth casglu’r data hwn alluogi’r ysgol i weld y meysydd angen yn glir o fewn carfanau penodol, gan olygu bod modd rhoi cynllun cymorth pwrpasol ar waith.

Cymorth pwrpasol mewn gwersi
Trwy gyllid ôl-sabothol, dyrannodd yr ysgol amser yn wythnosol i alluogi staff i gynorthwyo cydweithwyr yn eu hystafelloedd dosbarth a modelu arfer orau mewn modd cefnogol. Yn ystod y sesiynau hyn, cynllunnir gweithgareddau byr, gyda ffocws ar siarad. Mae’r pwyslais ar gael ymgysylltiad lefel uchel gan ddisgyblion, trwy gemau iaith yn bennaf. Mae’r ymateb i’r sesiynau hyn wedi bod yn gadarnhaol gan ddisgyblion a staff. Mae’r disgyblion yn ymgysylltu’n dda iawn ac yn awyddus i weithio ar eu targed dosbarth mewn pryd ar gyfer y sesiwn nesaf. Mae athrawon a chynorthwywyr addysgu sy’n mynychu ar sail rota yn cyfranogi’n llawn yn y gwersi ac yn eu defnyddio fel cyfle i ymarfer eu Cymraeg eu hunain ac i ofyn cwestiynau’n ymwneud â dulliau addysgu. Mae adnoddau a ddefnyddir o fewn y gwersi’n cael eu rhannu’n hwylus gyda’r staff fel y gallant eu defnyddio yn ystod amser ymarfer Cymraeg dyddiol.

Hyfforddiant i Gynorthwywyr Addysgu
Mae cymorth yn yr ystafelloedd dosbarth wedi’i ategu gan sesiynau hyfforddiant ar gyfer cynorthwywyr addysgu sydd wedi bod yn amhrisiadwy o ran sicrhau dull ysgol gyfan mewn perthynas â gweledigaeth yr ysgol. Yn ystod y sesiynau, caiff cynorthwywyr addysgu eu cyflwyno i ymadroddion a geirfa allweddol a fydd yn ddefnyddiol yn yr ystafell ddosbarth. Mae pecynnau hyfforddiant yn cael eu darparu ac yn cynnwys dolenni at fideos a recordiadau, sy’n cynorthwyo ag ynganu. Anogir cynorthwywyr addysgu i edrych ar y sesiynau hyfforddi fel cyfleoedd i ymarfer mewn ‘man diogel’ heb gael eu barnu, er mwyn meithrin hyder. Gofynnir iddynt osod targed iaith personol ac yna gwerthuso eu cynnydd eu hunain ar ôl cyfnod amser penodedig. Mae’r dull hwn wedi’i wreiddio’n gadarn yn y ddealltwriaeth bod mannau cychwyn gwahanol gan bob dysgwr, ac y mynnir targedau y gellir eu mesur a’u cyflawni. Mae’r ymateb i hyfforddiant wedi bod yn gadarnhaol iawn a chroesawodd staff y cyfle i ddatblygu. Gyda chyllid ôl-sabothol yn y dyfodol, mae’r ysgol yn bwriadu parhau â’r hyfforddiant hwn, gan gydnabod ei bod yn bwysig cadw’r medrau iaith ‘ar y berw’, fel y gall adeiladu ar gynnydd.

Meithrin gwerthfawrogiad o ddiwylliant a thraddodiad Cymru
Ochr yn ochr â datblygu Cymraeg llafar, mae’r ysgol wedi gweithio tuag at sicrhau bod y Gymraeg a diwylliant a thraddodiad Cymru wedi’u gwreiddio ym mhob maes o fywyd yr ysgol. Mae’n teimlo ei bod yn bwysig nad yw Cymraeg yn cael ei weld fel pwnc sydd ‘mewn blwch’ yn unig, ond yn hytrach fel pwnc sy’n cael ei adlewyrchu ym mhopeth a wnânt. Ceir disgwyliad bod Cymraeg yn cael ei defnyddio ym mhob gwers yn ogystal â thu allan i’r ystafell ddosbarth, er enghraifft cyfarch teuluoedd wrth gatiau’r ysgol, ar yr iard, yn ystod gwasanaethau ac wedi’i hymgorffori ym mhob arddangosfa. Mae’r ysgol yn rhoi gwerth uchel ar ddigwyddiadau sy’n hyrwyddo diwylliant Cymru fel ‘Diwrnod Shwmae’ a’r Eisteddfod flynyddol. Mae ymagwedd gyfannol at y Gymraeg yn rhywbeth mae’r ysgol yn teimlo ei fod yn cael ei gadarnhau’n gryf yn y cwricwlwm newydd. Gyda hyn mewn cof, cynhaliodd hyfforddiant ysgol gyfan i gynllunio testun â thema Gymreig ar gyfer tymor y gwanwyn, wedi’i ysgogi gan feysydd dysgu gwahanol a datganiadau beth sy’n bwysig ym mhob dosbarth. Er enghraifft, yn Nosbarth 6, addysgwyd y celfyddydau mynegiannol a llythrennedd gan ddefnyddio’r testun ‘Y Cwilt’, gan arwain at waith celf o ansawdd uchel. Yn Nosbarth 5, gwyddoniaeth oedd yr ysgogwr, gyda disgyblion yn ymchwilio i erydiad ar arfordir Cymru. Cyflwynodd bob un o’r dosbarthiadau arddangosfa o’u gwaith i’r gymuned ysgol gyfan ar Ddydd Gŵyl Dewi, gan alluogi’r ysgol i gynnal prawf ar ymagwedd newydd at eisteddfodau traddodiadol y blynyddoedd blaenorol.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r gwaith sydd wedi’i wneud wedi cael effaith ffafriol sylweddol ar y ddarpariaeth Gymraeg yn Ysgol Santes Fair, ac mae wedi arwain at gynnydd nodedig yn safonau dysgwyr. Mae proffil y Gymraeg a diwylliant Cymru wedi’i godi ym mhob agwedd ar fywyd yr ysgol, a cheir ymdeimlad pendant o bositifrwydd at y Gymraeg yn ogystal â balchder yn yr hyn sydd wedi’i gyflawni, ac y gellir parhau i’w gyflawni. Mae’r gwahaniaeth o ran agweddau a hyder yn nodedig, a chadarnheir hyn yn y dystiolaeth o weithgareddau i staff a gweithgareddau llais y disgybl, yn ogystal ag olrhain asesiadau iaith.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae cyllid ôl-sabothol wedi galluogi staff i raeadru’u hyfforddiant yn effeithiol a modelu arfer orau ar draws yr ysgol gyfan. Mae ysgolion eraill o fewn clwstwr Cas-gwent wedi cysylltu ag Ysgol Santes Fair i weithio ochr yn ochr â chydweithwyr er mwyn rhannu arfer yn ehangach. Hefyd, mae’r ysgol yn gweithio gyda’r consortiwm rhanbarthol lleol a Llywodraeth Cymru i ddatblygu ei darpariaeth ymhellach a cheisio ffyrdd i ddod yn ysgol gwbl ddwyieithog.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Ym Merthyr Tudful, fe wnaethom werthuso gwaith y gwasanaeth addysg ar leihau effaith tlodi ac anfantais ar ddysgu disgyblion. Canfuom fod swyddogion wedi meithrin partneriaethau gwerthfawr trwy rwydwaith o wasanaethau a ddarperir gan yr awdurdod lleol a sefydliadau’r trydydd sector. Sefydlodd yr awdurdod lleol Grŵp Strategol Corfforaethol Mynd i’r Afael â Thlodi i ddarparu arweinyddiaeth a llywodraethu ar gyfer y gwaith hwn. Mae’r grŵp yn cynnwys penaethiaid gwasanaeth ar draws yr awdurdod lleol, ac ystyriodd sut y gellid defnyddio adnoddau mewn ffordd bwrpasol i fynd i’r afael ag anfantais trwy weithio ar draws cyfarwyddiaethau a gweithio mewn partneriaeth.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Ar draws gwasanaethau, cafodd swyddogion yr awdurdod lleol drosolwg cynhwysfawr o anghenion dysgwyr bregus a’u teuluoedd. Ar lefel weithredol, gweithiodd arweinwyr gwasanaethau ar draws cyfarwyddiaethau gyda’i gilydd yn dda. Mae ganddynt ddealltwriaeth glir o sut mae eu darpariaeth yn rhan o ymateb aml-wasanaeth i fynd i’r afael ag effaith tlodi ar addysg. Mae’r Hyb Cymorth Cynnar yn bwynt cyswllt canolog defnyddiol i deuluoedd fanteisio ar gymorth, ac yn hwyluso gweithio amlasiantaethol effeithiol. Mae’r dull hwn yn osgoi dyblygu gwasanaethau yn ddiangen ac yn helpu plant a’u teuluoedd i gael y cymorth cywir ar gyfer eu hanghenion mewn modd amserol. Yn ystod y flwyddyn olaf, dyblodd nifer yr atgyfeiriadau gan ysgolion i’r Hyb Cymorth Cynnar.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Agorwyd Ysgol Gynradd Parc Lewis ym 1908 yn Nhrefforest, Pontypridd. Mae 258 o ddisgyblion ar y gofrestr, a 35% o blant yn byw mewn Ardal Cymunedau yn Gyntaf. Y cyfartaledd tair blynedd yn nata’r CYBLD ar gyfer prydau ysgol am ddim yw 26%. Yn RhCT, Parc Lewis oedd â’r ganran uchaf o ddisgyblion ag ethnigrwydd heblaw Prydeinig / Cymreig (Ysgol 26% ALl blaenorol 4.6%) a’r ganran uchaf o ddisgyblion â SIY Cam A-C (Ysgol 16% ALl blaenorol 1.4%), ac mae hyn yn parhau. Mae ganddi lefelau uchel o symudedd ysgol gyfan gyda disgyblion yn cyrraedd ac yn gadael yn aml trwy gydol y flwyddyn, ar draws pob grŵp blwyddyn. Ychydig iawn o ddisgyblion sy’n mynychu Parc Lewis sy’n dechrau yn y dosbarth meithrin ac yn aros yn yr ysgol tan Flwyddyn 6. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae lefelau uchel o ddisgyblion sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol (SIY) yn dechrau yn yr ysgol trwy gydol y flwyddyn ar draws yr ysgol, heb unrhyw gapasiti ar gyfer nodi nac ymyrraeth i ddiwallu anghenion iaith, gan arwain at hunan-barch a hyder isel, ac sy’n effeithio ar gynnydd disgyblion

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

  • Mae’r Grŵp Gwella Ysgolion yn gweithio i nodi arfer orau ar gyfer disgyblion SIY.
  • Gweithredu protocol cyn mynediad disgyblion SIY gyda rhiant / gwarcheidwad i gasglu gwybodaeth benodol am deulu, iaith a diwylliant.
  • Crëwyd traciwr Symudedd Mynediad ac Ymadael i gefnogi rhannu gwybodaeth am gynnydd disgyblion yn ystod y cyfnod pontio.
  • Mae pob aelod o staff wedi cael hyfforddiant i ddilyn llwybr Asesu SIY ar gyfer disgyblion pan fyddant yn dechrau yn yr ysgol, gan ddefnyddio Model Cam 5 LlC, Gwaelodlin neu Incerts, Salford a phecyn ELSA o asesiadau yn yr ysgol i nodi angen ac ymyrraeth. 
  • Mae’r holl ddisgyblion SIY yn mynychu sesiynau grŵp ‘Rhaglen Kidstuff ESL’ dan arweiniad cynorthwyydd cymorth dysgu bob wythnos i ddysgu geirfa a magu hyder.
  • Bydd disgyblion SIY Cam A-B yn cael Cyfieithydd / Cyfaill Ifanc; Camau C-E i gymryd rhan mewn gweithgareddau ‘Grŵp Cyfeillgarwch’ Mentoriaid Cyfoedion amser cinio. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae gweithredu proses glir a strwythuredig ar gyfer disgyblion SIY pan fyddant yn dechrau yn yr ysgol wedi bod yn werthfawr i godi safonau llafaredd ysgol gyfan. Mae hyn, ynghyd â rhaglen dysgu proffesiynol ar gyfer yr holl staff, sy’n canolbwyntio ar gaffael a datblygu iaith, wedi cael effaith gadarnhaol ar ddysgu’r holl ddisgyblion ar draws yr ysgol.

Mae cyfarfod â rhieni cyn dyddiad dechrau eu plentyn wedi sicrhau bod yr ysgol a’r cartref yn gweithio gyda’i gilydd i nodi anghenion iaith, cymdeithasol, emosiynol a diwylliannol disgyblion, er enghraifft nodi plant sydd wedi cyrraedd y wlad gyda pherthynas, nid eu rhiant; deall anghenion disgyblion sy’n ffoaduriaid; a nodi disgyblion nad oes ganddynt iaith gyntaf gadarn. 

Mae disgyblion sy’n cymryd rhan yn y cynllun ‘Cyfieithwyr Ifanc’ wedi datblygu dealltwriaeth well o gynhwysiant ac wedi gwella eu gwybodaeth a’u dealltwriaeth o anghenion disgyblion SIY ymhlith eu cyfoedion. Wrth gyflwyno’r cynllun trwy weithgareddau chwarae, yn amgylchedd y Cyfnod Sylfaen a thrwy sesiynau Mentoriaid Cyfoedion yng nghyfnod allweddol 2, llwyddwyd i feithrin perthnasoedd a chyfeillgarwch newydd a dealltwriaeth ddiwylliannol. Mae arolwg lles disgyblion yr ysgol wedi dangos cynnydd yn hunan-barch yr holl ddisgyblion â SIY. Mae hyn wedi esblygu i ddechrau o chwarae dieiriau i ddisgyblion yn magu hyder i dreialu a defnyddio iaith achlysurol mewn cyd-chwarae. Mae gweithredu’r Rhaglen SIY fel ymyrraeth wedi darparu fframwaith ar gyfer cynorthwyo staff i alluogi cynnydd effeithiol.

Mae prosesau ar gyfer deall anghenion dysgwyr SIY o’r dechrau wedi bod yn werthfawr wrth helpu plant i ymgynefino’n gyflym yn yr amgylchedd dysgu newydd. O ganlyniad i ddiwylliant lles ac ethos teuluol cryf yr ysgol, mae pob un o’r staff wedi cymryd perchnogaeth o’u rolau mewn datblygu hyder disgyblion i greu amgylchedd sy’n annog iaith newydd i lifo. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhannwyd yr arfer hon i ddechrau gydag ysgolion a fynychodd Gynhadledd SIY 2018 yn Stadiwm Dinas Caerdydd fel rhan o Brosiect Clwstwr Cathays.

Mae’r ysgol wedi rhannu ei gwaith Prosiect SIY 32 y Gwasanaeth Gwella Ysgolion gyda Chlwstwr Y Ddraenen Wen a Gwasanaeth SIY RhCT. Mae Parc Lewis yn parhau i fod yn ffynhonnell cyngor a chymorth i ysgolion eraill sy’n newydd o ran diwallu anghenion disgyblion â SIY Cam A-E.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Bryn Celyn wedi’i lleoli yng Ngogledd Ddwyrain y ddinas ac yn gwasanaethu ystâd Bryn Celyn ac ardaloedd cyfagos yn bennaf. Mae gan yr ysgol 199 o ddisgyblion ac mae’n ysgol sydd â chofrestriad un flwyddyn. Mae gan yr ysgol leoliad Dechrau’n Deg ar y safle sy’n cefnogi addysg gynnar a throsglwyddiad i ddosbarth meithrin yr ysgol. Ar hyn o bryd, mae 74% o ddisgyblion yr ysgol yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae datblygu partneriaethau effeithiol gyda rhieni yn hanfodol bwysig er mwyn cefnogi dysgu disgyblion. Mae ymchwil wedi dangos mai’r ffactor dylanwadol unigol pwysicaf yn addysg plentyn yw cymorth rhieni. (Soroya Rene Fyne-Sinclair, 2016) ‘Children whose parents are involved in their education have a tendency to progress and flourish in all aspects of their life (Vaden-Kieman & McManus 2005).

Mae meithrin perthnasoedd cadarnhaol gyda’r gymuned leol wedi bod yn hanfodol er mwyn codi safonau ar draws yr ysgol. Mae’r ysgol yn achub ar bob cyfle i gynnwys rhieni yn ei bywyd. Yn aml, rhaid iddi gysylltu â rhieni er mwyn gofyn eu barn trwy ddefnyddio ystod eang o ddulliau i ymgysylltu â chynifer o rieni ag y bo modd. Un dull o gyflawni hyn yw trwy ofyn i rieni gyfrannu at Gynllun Gwella’r Ysgol trwy lenwi holiadur blynyddol. Mae’r ysgol yn rhoi’r cymorth angenrheidiol i rieni fynd at yr holiaduron. Mae staff yn gwneud yn siŵr eu bod ar gael ar y maes chwarae ar ddiwedd y diwrnod ysgol gyda chyfrifiaduron llechen ipad i lenwi holiaduron, ac yn cynnig sesiynau galw i mewn yn yr ysgol. Amlygodd adborth o holiaduron awydd rhieni am fwy o gyfleoedd i weithio gyda’r ysgol ar ffyrdd y gallent ddatblygu eu medrau llythrennedd a rhifedd eu hunain er mwyn cefnogi cynnydd eu plant mewn dysgu.  
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Defnyddiodd yr ysgol lawer o strategaethau ac asiantaethau i helpu ymgysylltu â’r rhieni. Mae’n cydnabod bod dod i adnabod rhieni a datblygu ymddiriedaeth a pharch ar y ddwy ochr yn allweddol i ymgysylltu â rhieni. Mae cwrdd a chyfarch bob bore, ynghyd â gweithgareddau mwy ffurfiol, i gyd yn helpu ffurfio perthnasoedd gweithio gyda rhieni, sydd o fudd i’r disgyblion.

Mae’r ysgol yn gweithio gyda nifer o grwpiau i gefnogi ymgysylltu â rhieni, gan gynnwys Cyrsiau Teuluoedd yn Dysgu Gyda’i Gilydd Coleg Caerdydd a’r Fro. Yma, mae rhieni’n datblygu eu medrau llythrennedd a rhifedd eu hunain i’w galluogi i weithio gyda’u plant gartref. Gall rhieni ennill pwyntiau sy’n eu galluogi i ennill cymhwyster galwedigaethol cenedlaethol (NVQ) a mynychu cyrsiau eraill a gynigir gan y coleg. Mwynhaodd rhieni ddysgu sut i addurno cacennau trwy gwrs achrededig. Defnyddiodd un o’r rhieni’r medrau newydd hyn i ddechrau ei busnes addurno cacennau ei hun. Mae nosweithiau’r cwricwlwm wedi helpu rhieni i ddeall sut a beth mae plant yn ei ddysgu yn yr ysgol. Mae clybiau darllen wedi dangos amrywiaeth o strategaethau i rieni i wella darllen eu plant ymhellach. Cynigir sesiynau galw i mewn ar ôl yr ysgol, lle mae staff yn cynorthwyo rhieni i gwblhau ceisiadau am swyddi a cheisiadau i ysgolion. O ganlyniad i hyn, mae llawer o rieni’n ennill lleoedd mewn ysgolion uwchradd ar gyfer disgyblion mewn modd amserol, ac mae ychydig o rieni yn dilyn cyrsiau ac yn cael swydd. Mae sesiynau ‘Ffoneg i Deuluoedd’ a gynhelir gan staff yn galluogi rhieni i ddysgu sut i addysgu ffoneg i’w plant ac yn eu helpu ar eu taith i fod yn ddarllenwyr llwyddiannus. Mae sesiynau aros a chwarae yn annog rhieni i fod yn rhan o amgylchedd yr ysgol, ac yn eu helpu i ddeall sut mae medrau plant yn datblygu trwy chwarae, yn enwedig yn y blynyddoedd cynnar. Roedd wythnos dod â rhiant i’r ysgol yn ddigwyddiad llwyddiannus yn yr ysgol, ac roedd yn ddefnyddiol iawn o ran creu cysylltiadau â theuluoedd. Yn ystod wythnos yn nhymor yr hydref, ymgeisiodd rhieni i ddod i’r ysgol gyda’u plant. Cymeron nhw ran mewn sesiynau llythrennedd a rhifedd gyda’u plant. Llwyddodd hyn i feithrin perthnasoedd gyda rhieni, a’u helpu i weld sut mae dysgu wedi’i strwythuro a sut mae’r ysgol yn trefnu ei dosbarthiadau. Enillodd rhieni ddealltwriaeth wirioneddol o sut mae eu plant yn dysgu, ynghyd â strategaethau y gallent eu defnyddio gartref. Dywedodd rhieni eu bod yn gallu dod i wybod am ddiwrnod eu plentyn trwy ofyn cwestiynau mwy gwybodus iddynt am eu dysgu. Roedd gwasanaethau dosbarth yn ffordd ragorol o arddangos dysgu disgyblion a datblygu cyfleoedd i siarad â theuluoedd am ddysgu eu plentyn. Mae boreau coffi yn helpu meithrin perthnasoedd, a helpodd rhieni i greu adnoddau ar gyfer dysgu’r plant. Mae wythnosau menter, lle mae disgyblion yn cynhyrchu syniadau ac yn creu cynhyrchion i’w gwerthu, yn ffordd dda o gysylltu â theuluoedd a chreu entrepreneuriaid y dyfodol!  

Y digwyddiad mwyaf llwyddiannus a gynhaliodd yr ysgol oedd ffair yrfaoedd. Mae codi dyheadau ar gyfer disgyblion yn flaenoriaeth i’r ysgol. Mae cyfraddau diweithdra uchel yn yr ardal, a dyheadau disgyblion yn aml yn isel. Defnyddiodd yr ysgol ei chysylltiadau, a daeth o hyd i gynrychiolwyr o’r sector iechyd, cyllid, addysg a diwydiant i gefnogi’r digwyddiad. I sicrhau bod disgyblion yn ymweld ag amrywiaeth o stondinau, rhoddwyd cerdyn iddynt ei stampio gan o leiaf bump o ddeiliaid stondinau, a gweithiodd disgyblion cyfnod allweddol 2 ar lunio cwestiynau i’w gofyn i’r cynrychiolwyr cyn y digwyddiad. Rhoddwyd cardiau wedi’u stampio mewn raffl ar ddiwedd y digwyddiad. Cynhaliwyd y digwyddiad gyrfaoedd ar ôl yr ysgol, ac un o ganlyniadau cadarnhaol anfwriadol y digwyddiad oedd bod rhieni a oedd gyda’u plant wedi gallu mynd at y wybodaeth eu hunain, gan ddod i wybod am y gwahanol yrfaoedd yr oedd ganddynt ddiddordeb ynddynt. Mae’r ysgol yn gobeithio bod hyn wedi codi dyheadau rhieni i ddod o hyd i swydd neu ddechrau cael hyfforddiant. Roedd y gwerthusiad o’r digwyddiad yn gadarnhaol iawn. Roedd y digwyddiad yn werthfawr ym marn llawer o ddisgyblion a rhieni; roedd wedi gwneud iddynt feddwl am yr hyn roedden nhw eisiau ei wneud pan oeddent yn gadael yr ysgol, a sut roeddent yn mynd i gyflawni’r yrfa o’u dewis. Erbyn hyn, mae’r ysgol yn gweithio’n agos gydag Addewid Caerdydd, ‘Wythnos Agorwch Eich Llygaid’. Mae hyn yn meithrin gwybodaeth am y ffeiriau gyrfaoedd cychwynnol ac yn rhoi cipolwg i ddisgyblion ar amrywiaeth o yrfaoedd gan bobl sy’n gweithio ynddynt.   
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr

Mae holiaduron i rieni yn dangos bod mwy o rieni’n teimlo eu bod wedi’u harfogi’n well i helpu eu plant gartref â dysgu. Mae rhieni’n teimlo’n hyderus i droi at aelodau staff a gofyn am gymorth pan fydd angen. Mae rhieni a staff yr ysgol yn gweithio gyda’i gilydd er budd y disgyblion. Mae rhieni’n teimlo bod yr ysgol yn lle diogel ac y gallant ofyn am gymorth mewn llawer o agweddau ar eu bywyd, fel cymorth i ymgeisio am swyddi a gofyn am gyngor. Mae’r holl weithgareddau hyn wedi  helpu integreiddio’r ysgol yn y gymuned a chael gwared ar rwystrau rhag ymestyn dysgu disgyblion.  

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu syniadau gyda’r Clwstwr Ysgolion Uwchradd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Cylch Meithrin Hill Street wedi’i leoli mewn adeilad symudol ar safle Ysgol Plas Coch. Ar hyn o bryd, mae ganddo 16 o blant, dau aelod staff amser llawn ac un aelod staff rhan-amser. Mae ganddo rieni Saesneg, yn bennaf, ynghyd â nifer fach o deuluoedd Cymraeg eu hiaith. Mae’r rhan fwyaf o’r plant sy’n mynychu’r Cylch yn symud ymlaen i’r dosbarth meithrin yn yr ysgol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r Cylch yn ceisio sicrhau ei fod yn bodloni anghenion y plant unigol wrth sicrhau eu bod yn rhan o’r Cylch. Ei nod yw bod y plant yn cyd-chwarae’n hapus â’i gilydd a bod pob plentyn yn cael yr un cyfleoedd i archwilio, tyfu a datblygu yn yr amgylchedd naturiol sydd newydd ei ddatblygu. Mae ymarferwyr yn credu’n gryf mewn rhoi’r dechrau gorau posibl mewn bywyd i bob plentyn yn y Cylch ac yn ceisio cefnogi plant ag anghenion unigol i ddatblygu eu llawn botensial.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn ystod yr arolygiad ar y cyd diweddar gan Estyn/CIW, cydnabuwyd y lleoliad am ei arfer dda o ran creu amgylchedd cynhwysol i blant ag anghenion unigol ychwanegol. Mae cyfarfodydd tîm rheolaidd i drafod y plant er mwyn addasu arfer a darpariaeth yn ôl eu hanghenion. 

Yn ddiweddar, mae’r lleoliad wedi datblygu’r canlynol: trefn arferol, meysydd diddordeb a gwahoddiadau i ddysgu ar sail diddordebau’r plant. Mae wedi sefydlu ardal byd bach deinosoriaid o rilenni er mwyn i blentyn allu chwarae’n agos at yr ardal hunangofrestru ac amser stori. Mae ymarferwyr hefyd wedi addasu amser croeso i fod yn fyrrach ac wedi defnyddio lluniau mawr, sy’n golygu y gall y gweithgaredd o ddewis lluniau gael ei gwblhau’n annibynnol ac yn gyflym.

Mae’r lleoliad hefyd wedi ymestyn chwarae rhydd yn ystod y sesiwn er mwyn rhoi amser i’r plant archwilio a chwarae’n annibynnol yn yr ardaloedd heb darfu ar eu chwarae. Mae hyn yn gweithio’n dda ac mae plant ag anghenion ychwanegol wedi ymgartrefu’n fwy ac yn hapusach wrth chwarae. Mae ymarferwyr wedi addasu elfen o’u sesiynau ioga dyddiol hefyd er mwyn i un plentyn gael cyfle i archwilio symudiadau y tu allan, gan ganiatáu i’r plant eraill fwynhau’r profiad. Ychwanegwyd blychau bach o ‘ddarnau rhydd’ i’r amgylchedd hefyd i ennyn diddordeb y plant.
 
Mae’r lleoliad wedi cydweithio’n agos â rhieni a gofalwyr i gwblhau proffiliau un-dudalen i ddatblygu cynlluniau penodol i blant unigol. Yn yr un modd, mae’r holl aelodau staff yn cael gwybod am bethau sy’n gofidio plentyn neu nad yw’n eu hoffi er mwyn sicrhau bod profiad pob plentyn yn un hapus.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau plant?

Wrth weithio tuag at y cwricwlwm newydd, mae’r lleoliad wedi cyflwyno amgylchedd naturiol sydd â phwyslais ar ddarnau rhydd. Mae hyn wedi cael effaith fawr ar ddysgu’r plant. Mae ymarferwyr yn teimlo bod hyn wedi caniatáu i’r amgylchedd ganolbwyntio ar y plentyn ac i blant gael profiadau chwarae ar eu lefel a’u cyflymder eu hunain. Bu hyn o fudd i les y plant ac mae wedi rhoi cyfle iddynt lwyddo, sy’n rhan bwysig iawn o addysg gynnar plentyn ifanc. Mae’r holl ymarferwyr yn rhyngweithio’n sensitif â’r plant ac yn ofalus i’w cefnogi yn ôl yr angen, heb ymyrryd yn rhy fuan. Mewn cyfarfodydd staff, mae ymarferwyr yn trafod datblygiad a chynnydd pob un o’r plant mewn medrau gwahanol ac yn siarad am yr hyn y gellir ei wneud i’w hannog a’u cefnogi orau. 

Sut ydych wedi rhannu eich arfer dda?

Yn y gorffennol, mae ymarferwyr wedi rhannu arfer dda â lleoliadau eraill drwy ymweliadau a’r tu allan i’r sir hefyd, wrth i leoliadau ymweld â’u hathrawon ymgynghorol. Maent hefyd yn rhannu arfer ddyddiol â rhieni a gofalwyr drwy dudalen gaeedig ar gyfryngau cymdeithasol ac yn rhannu arfer dda â chyd-ymarferwyr drwy luniau ar dudalen Facebook caeedig ar gyfer Addysg Gynnar a Ariennir yn Sir Wrecsam.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Lleoliad cyfrwng Cymraeg yw Cylch Meithrin Coed Duon sydd wedi’i leoli ar safle Ysgol Gyfun y Coed Duon. Mae wedi’i gofrestru i dderbyn hyd at 19 o blant rhwng dwy a phedair oed. Daw mwyafrif y plant o gartref Saesneg a chânt eu trochi yn yr iaith Gymraeg wrth fynychu’r lleoliad. Ar hyn o bryd, mae gan y lleoliad saith aelod staff ac mae ar agor yn ystod tymor yr ysgol yn unig, o 9.15 i 11.45 o ddydd Llun i ddydd Gwener.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Er bod yr ardal awyr agored o faint rhesymol, roedd yn teimlo’n orlawn ag ardaloedd amhenodol ac offer chwarae mawr, plastig. Roedd chwarae y tu allan yn ddi-strwythur ac nid oedd ymarferwyr yn teimlo bod y plant yn cael cyfleoedd dysgu a datblygu o ansawdd uchel yn yr awyr agored. Er mwyn paratoi ar gyfer y cwricwlwm newydd, roeddent am gynnwys garddio i gynnig darpariaeth symbylol o ansawdd uchel y tu allan, lle gallai’r plant ddysgu a datblygu i’w llawn botensial.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Arsylwodd ymarferwyr y plant yn yr ardal i weld sut roeddent yn defnyddio’r gofod. Nid oedd rhai plant i’w gweld yn cymryd rhan mewn chwarae pwrpasol o ansawdd uchel, felly roedd ymarferwyr eisiau gwella’r ardal i ennyn diddordeb pob un o’r plant. Llenwon nhw ffurflen fonitro yn amlygu beth oedd yn gweithio’n dda a beth roeddent am ei newid. Cyfrannon nhw’r wybodaeth hon i hunanwerthusiad a chynllun gwella’r lleoliad er mwyn sicrhau y cafodd unrhyw gamau gweithredu a amlygwyd eu cwblhau.

Meddyliodd ymarferwyr yn ofalus am ba eitemau roeddent am eu cynnwys yn yr ardal a defnyddio arian o grant datblygu’r blynyddoedd cynnar i brynu eitemau garddio, offer chwarae mawr ac adnoddau go iawn. Aethon nhw ati i greu ardaloedd clir hefyd, gan gynnwys siop a chegin fwd, sied lle gallai’r plant gael offer adeiladu cuddfan ac offer gwaith coed. Crëwyd ardal ar gyfer chwarae corfforol hefyd, lle gallai’r plant fynd ar gefn beiciau a defnyddio offer dringo a chydbwyso. Gwellodd ymarferwyr yr ardal â’r cylch boncyffion drwy dorri rhai o’r coed a oedd wedi gordyfu a darparu meinciau a silff lyfrau newydd, gan wneud yr ardal yn fwy deniadol i’r plant a chynnig ardal dawelach lle gallai’r plant ymarfer adrodd storïau. Ychwanegodd ymarferwyr guddfan hefyd â darpariaeth i ddau blentyn ar y tro, sy’n cynnig ardal dawel lle gall plant ymlacio a chwarae’n dawel. Ychwanegwyd ardal garddio benodedig hefyd â gwelyau blodau uchel, potiau planhigion, bwrdd potio, tŷ gwydr bach a thaclau garddio i blannu blodau a phlanhigion. Ychwanegwyd bwrdd a mainc lle gallai’r plant eistedd i orffwys. Mae’r ardaloedd awyr agored a grëwyd yn cynnig ystod o gyfleoedd symbylol i blant archwilio, ymchwilio a chymryd rhan mewn chwarae o ansawdd uchel, sy’n helpu i greu ymdeimlad o ryfeddod a pharchedig ofn.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau plant?

Mae’r newidiadau wedi cael effaith gadarnhaol ar ddysgu a datblygiad plant. Gall y plant ddewis ym mha ardaloedd yr hoffent chwarae ac maent yn ymroi’n fwy i’w chwarae. Mae chwarae’n fwy pwrpasol; mae’r ardal awyr agored yn fwy digynnwrf o lawer ac mae’r plant yn cael mwy o gyfleoedd i ddatblygu ac ymgorffori eu medrau. Mae’r ardal awyr agored yn cynnig dull dysgu cyfannol lle mae plant yn cael cyfle i ddatblygu eu holl fedrau drwy ystod o weithgareddau ac offer.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Cadeirlan San Joseff yn ysgol gynradd Gatholig yng nghanol dinas Abertawe. Mae’n gwasanaethu dalgylch eang.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Trwy ddefnyddio cyllid o grantiau Llywodraeth Cymru, mae’r ysgol wedi buddsoddi mewn gliniadur ar gyfer bron pob disgybl. Galluogodd hyn y staff i ddatblygu cyfleoedd ar gyfer dysgu cyfunol yn gyflym ac yn effeithiol ar draws yr ysgol. Fel rhan o waith ymchwil weithredu a wnaed gan staff yn ystod y pandemig, datblygon nhw ffyrdd o integreiddio technoleg ddigidol i ehangu’r dysgu. Gan nad oedd staff a disgyblion yn gallu ymweld ag amgueddfeydd nac atyniadau lleol, defnyddiodd yr ysgol glustffonau realiti rhithwir i wneud dysgu’n real a pherthnasol i ddisgyblion. Er enghraifft, wrth ddysgu am yr argyfwng ffoaduriaid yn Syria fel rhan o wythnos ffoaduriaid, defnyddiodd y plant y clustffonau i ‘ymweld’ ag Aleppo i weld y dinistr a adawyd gan ryfel.
Fel rhan o astudiaeth ar afonydd, yn ogystal â chynnal astudiaeth o afon leol yn yr awyr agored, roedd disgyblion hefyd yn gallu gweld amrywiaeth o nodweddion daearyddol trwy’r clustffonau realiti rhithwir. Fe wnaeth athrawon integreiddio hyn yn llawn mewn cynllunio, gan alluogi disgyblion i ennill profiadau na fyddent wedi bod ar gael fel arall.
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn Ysgol San Joseff, mae athrawon yn canolbwyntio ar integreiddio dulliau digidol o ymestyn addysgu a dysgu fel rhan o ymdrech tuag at gyflawni diben ein cwricwlwm o’r dosbarth meithrin i Flwyddyn 6. Er enghraifft, mae disgyblion yn defnyddio technoleg reoli i ysgrifennu eu cod Morse eu hunain wrth astudio’r Ail Ryfel Byd yn Abertawe. Wrth ddysgu am Sherlock Holmes, mae disgyblion yn defnyddio technoleg sgrin werdd i gynnal eu cyflwyniadau llafaredd mewn lleoliad o  Baker Street.

Mae disgyblion yn y dosbarth derbyn yn creu codau QR i gofnodi eu dysgu mewn gwahanol feysydd darpariaeth barhaus. Mae ystyried sut i esbonio eu dysgu yn golygu bod disgyblion yn ymarfer ac yn gwella’u medrau llafaredd wrth iddynt weithio.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae disgyblion yn disgrifio’n hyderus sut maent yn defnyddio dysgu digidol i ehangu eu dysgu eu hunain. Maent yn defnyddio amrywiaeth o ddyfeisiau i ddangos eu gwaith a disgrifio sut y llywiodd eu dysgu.

Mae athrawon yn defnyddio dulliau digidol i gefnogi dysgu lle mae’n anodd darparu profiadau trwy ymweliad neu ymwelydd ar draws amrywiaeth o feysydd y cwricwlwm. 

Mae disgyblion yn gwneud cais i ymuno â’r ‘tîm technegol’ sy’n cefnogi addysgu a dysgu trwy greu eu fideos hunangymorth eu hunain, gan ymateb i geisiadau am atgyweirio neu gyngor gan staff, a hyd yn oed yn arwain cyfarfodydd staff ar ddefnyddio technolegau newydd.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Yn ystod y pandemig, datblygodd yr ysgol ddefnydd o glustffonau realiti rhithwir trwy’r Prosiect Ymholi Proffesiynol Cenedlaethol. Rhannwyd astudiaeth achos y prosiect ar draws yr holl ysgolion a oedd yn cymryd rhan yn y prosiect. Hefyd, cymerodd staff o’r ysgol ran mewn gweminar ar-lein i ddisgrifio effaith defnyddio clustffonau realiti rhithwir i ennyn diddordeb disgyblion ac ymestyn y cwricwlwm y tu hwnt i’r ystafell ddosbarth.