Arfer effeithiol Archives - Page 24 of 68 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Cylch Meithrin Hill Street wedi’i leoli mewn adeilad symudol ar safle Ysgol Plas Coch. Ar hyn o bryd, mae ganddo 16 o blant, dau aelod staff amser llawn ac un aelod staff rhan-amser. Mae ganddo rieni Saesneg, yn bennaf, ynghyd â nifer fach o deuluoedd Cymraeg eu hiaith. Mae’r rhan fwyaf o’r plant sy’n mynychu’r Cylch yn symud ymlaen i’r dosbarth meithrin yn yr ysgol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r Cylch yn ceisio sicrhau ei fod yn bodloni anghenion y plant unigol wrth sicrhau eu bod yn rhan o’r Cylch. Ei nod yw bod y plant yn cyd-chwarae’n hapus â’i gilydd a bod pob plentyn yn cael yr un cyfleoedd i archwilio, tyfu a datblygu yn yr amgylchedd naturiol sydd newydd ei ddatblygu. Mae ymarferwyr yn credu’n gryf mewn rhoi’r dechrau gorau posibl mewn bywyd i bob plentyn yn y Cylch ac yn ceisio cefnogi plant ag anghenion unigol i ddatblygu eu llawn botensial.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn ystod yr arolygiad ar y cyd diweddar gan Estyn/CIW, cydnabuwyd y lleoliad am ei arfer dda o ran creu amgylchedd cynhwysol i blant ag anghenion unigol ychwanegol. Mae cyfarfodydd tîm rheolaidd i drafod y plant er mwyn addasu arfer a darpariaeth yn ôl eu hanghenion. 

Yn ddiweddar, mae’r lleoliad wedi datblygu’r canlynol: trefn arferol, meysydd diddordeb a gwahoddiadau i ddysgu ar sail diddordebau’r plant. Mae wedi sefydlu ardal byd bach deinosoriaid o rilenni er mwyn i blentyn allu chwarae’n agos at yr ardal hunangofrestru ac amser stori. Mae ymarferwyr hefyd wedi addasu amser croeso i fod yn fyrrach ac wedi defnyddio lluniau mawr, sy’n golygu y gall y gweithgaredd o ddewis lluniau gael ei gwblhau’n annibynnol ac yn gyflym.

Mae’r lleoliad hefyd wedi ymestyn chwarae rhydd yn ystod y sesiwn er mwyn rhoi amser i’r plant archwilio a chwarae’n annibynnol yn yr ardaloedd heb darfu ar eu chwarae. Mae hyn yn gweithio’n dda ac mae plant ag anghenion ychwanegol wedi ymgartrefu’n fwy ac yn hapusach wrth chwarae. Mae ymarferwyr wedi addasu elfen o’u sesiynau ioga dyddiol hefyd er mwyn i un plentyn gael cyfle i archwilio symudiadau y tu allan, gan ganiatáu i’r plant eraill fwynhau’r profiad. Ychwanegwyd blychau bach o ‘ddarnau rhydd’ i’r amgylchedd hefyd i ennyn diddordeb y plant.
 
Mae’r lleoliad wedi cydweithio’n agos â rhieni a gofalwyr i gwblhau proffiliau un-dudalen i ddatblygu cynlluniau penodol i blant unigol. Yn yr un modd, mae’r holl aelodau staff yn cael gwybod am bethau sy’n gofidio plentyn neu nad yw’n eu hoffi er mwyn sicrhau bod profiad pob plentyn yn un hapus.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau plant?

Wrth weithio tuag at y cwricwlwm newydd, mae’r lleoliad wedi cyflwyno amgylchedd naturiol sydd â phwyslais ar ddarnau rhydd. Mae hyn wedi cael effaith fawr ar ddysgu’r plant. Mae ymarferwyr yn teimlo bod hyn wedi caniatáu i’r amgylchedd ganolbwyntio ar y plentyn ac i blant gael profiadau chwarae ar eu lefel a’u cyflymder eu hunain. Bu hyn o fudd i les y plant ac mae wedi rhoi cyfle iddynt lwyddo, sy’n rhan bwysig iawn o addysg gynnar plentyn ifanc. Mae’r holl ymarferwyr yn rhyngweithio’n sensitif â’r plant ac yn ofalus i’w cefnogi yn ôl yr angen, heb ymyrryd yn rhy fuan. Mewn cyfarfodydd staff, mae ymarferwyr yn trafod datblygiad a chynnydd pob un o’r plant mewn medrau gwahanol ac yn siarad am yr hyn y gellir ei wneud i’w hannog a’u cefnogi orau. 

Sut ydych wedi rhannu eich arfer dda?

Yn y gorffennol, mae ymarferwyr wedi rhannu arfer dda â lleoliadau eraill drwy ymweliadau a’r tu allan i’r sir hefyd, wrth i leoliadau ymweld â’u hathrawon ymgynghorol. Maent hefyd yn rhannu arfer ddyddiol â rhieni a gofalwyr drwy dudalen gaeedig ar gyfryngau cymdeithasol ac yn rhannu arfer dda â chyd-ymarferwyr drwy luniau ar dudalen Facebook caeedig ar gyfer Addysg Gynnar a Ariennir yn Sir Wrecsam.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Lleoliad cyfrwng Cymraeg yw Cylch Meithrin Coed Duon sydd wedi’i leoli ar safle Ysgol Gyfun y Coed Duon. Mae wedi’i gofrestru i dderbyn hyd at 19 o blant rhwng dwy a phedair oed. Daw mwyafrif y plant o gartref Saesneg a chânt eu trochi yn yr iaith Gymraeg wrth fynychu’r lleoliad. Ar hyn o bryd, mae gan y lleoliad saith aelod staff ac mae ar agor yn ystod tymor yr ysgol yn unig, o 9.15 i 11.45 o ddydd Llun i ddydd Gwener.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Er bod yr ardal awyr agored o faint rhesymol, roedd yn teimlo’n orlawn ag ardaloedd amhenodol ac offer chwarae mawr, plastig. Roedd chwarae y tu allan yn ddi-strwythur ac nid oedd ymarferwyr yn teimlo bod y plant yn cael cyfleoedd dysgu a datblygu o ansawdd uchel yn yr awyr agored. Er mwyn paratoi ar gyfer y cwricwlwm newydd, roeddent am gynnwys garddio i gynnig darpariaeth symbylol o ansawdd uchel y tu allan, lle gallai’r plant ddysgu a datblygu i’w llawn botensial.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Arsylwodd ymarferwyr y plant yn yr ardal i weld sut roeddent yn defnyddio’r gofod. Nid oedd rhai plant i’w gweld yn cymryd rhan mewn chwarae pwrpasol o ansawdd uchel, felly roedd ymarferwyr eisiau gwella’r ardal i ennyn diddordeb pob un o’r plant. Llenwon nhw ffurflen fonitro yn amlygu beth oedd yn gweithio’n dda a beth roeddent am ei newid. Cyfrannon nhw’r wybodaeth hon i hunanwerthusiad a chynllun gwella’r lleoliad er mwyn sicrhau y cafodd unrhyw gamau gweithredu a amlygwyd eu cwblhau.

Meddyliodd ymarferwyr yn ofalus am ba eitemau roeddent am eu cynnwys yn yr ardal a defnyddio arian o grant datblygu’r blynyddoedd cynnar i brynu eitemau garddio, offer chwarae mawr ac adnoddau go iawn. Aethon nhw ati i greu ardaloedd clir hefyd, gan gynnwys siop a chegin fwd, sied lle gallai’r plant gael offer adeiladu cuddfan ac offer gwaith coed. Crëwyd ardal ar gyfer chwarae corfforol hefyd, lle gallai’r plant fynd ar gefn beiciau a defnyddio offer dringo a chydbwyso. Gwellodd ymarferwyr yr ardal â’r cylch boncyffion drwy dorri rhai o’r coed a oedd wedi gordyfu a darparu meinciau a silff lyfrau newydd, gan wneud yr ardal yn fwy deniadol i’r plant a chynnig ardal dawelach lle gallai’r plant ymarfer adrodd storïau. Ychwanegodd ymarferwyr guddfan hefyd â darpariaeth i ddau blentyn ar y tro, sy’n cynnig ardal dawel lle gall plant ymlacio a chwarae’n dawel. Ychwanegwyd ardal garddio benodedig hefyd â gwelyau blodau uchel, potiau planhigion, bwrdd potio, tŷ gwydr bach a thaclau garddio i blannu blodau a phlanhigion. Ychwanegwyd bwrdd a mainc lle gallai’r plant eistedd i orffwys. Mae’r ardaloedd awyr agored a grëwyd yn cynnig ystod o gyfleoedd symbylol i blant archwilio, ymchwilio a chymryd rhan mewn chwarae o ansawdd uchel, sy’n helpu i greu ymdeimlad o ryfeddod a pharchedig ofn.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau plant?

Mae’r newidiadau wedi cael effaith gadarnhaol ar ddysgu a datblygiad plant. Gall y plant ddewis ym mha ardaloedd yr hoffent chwarae ac maent yn ymroi’n fwy i’w chwarae. Mae chwarae’n fwy pwrpasol; mae’r ardal awyr agored yn fwy digynnwrf o lawer ac mae’r plant yn cael mwy o gyfleoedd i ddatblygu ac ymgorffori eu medrau. Mae’r ardal awyr agored yn cynnig dull dysgu cyfannol lle mae plant yn cael cyfle i ddatblygu eu holl fedrau drwy ystod o weithgareddau ac offer.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Cadeirlan San Joseff yn ysgol gynradd Gatholig yng nghanol dinas Abertawe. Mae’n gwasanaethu dalgylch eang.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Trwy ddefnyddio cyllid o grantiau Llywodraeth Cymru, mae’r ysgol wedi buddsoddi mewn gliniadur ar gyfer bron pob disgybl. Galluogodd hyn y staff i ddatblygu cyfleoedd ar gyfer dysgu cyfunol yn gyflym ac yn effeithiol ar draws yr ysgol. Fel rhan o waith ymchwil weithredu a wnaed gan staff yn ystod y pandemig, datblygon nhw ffyrdd o integreiddio technoleg ddigidol i ehangu’r dysgu. Gan nad oedd staff a disgyblion yn gallu ymweld ag amgueddfeydd nac atyniadau lleol, defnyddiodd yr ysgol glustffonau realiti rhithwir i wneud dysgu’n real a pherthnasol i ddisgyblion. Er enghraifft, wrth ddysgu am yr argyfwng ffoaduriaid yn Syria fel rhan o wythnos ffoaduriaid, defnyddiodd y plant y clustffonau i ‘ymweld’ ag Aleppo i weld y dinistr a adawyd gan ryfel.
Fel rhan o astudiaeth ar afonydd, yn ogystal â chynnal astudiaeth o afon leol yn yr awyr agored, roedd disgyblion hefyd yn gallu gweld amrywiaeth o nodweddion daearyddol trwy’r clustffonau realiti rhithwir. Fe wnaeth athrawon integreiddio hyn yn llawn mewn cynllunio, gan alluogi disgyblion i ennill profiadau na fyddent wedi bod ar gael fel arall.
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn Ysgol San Joseff, mae athrawon yn canolbwyntio ar integreiddio dulliau digidol o ymestyn addysgu a dysgu fel rhan o ymdrech tuag at gyflawni diben ein cwricwlwm o’r dosbarth meithrin i Flwyddyn 6. Er enghraifft, mae disgyblion yn defnyddio technoleg reoli i ysgrifennu eu cod Morse eu hunain wrth astudio’r Ail Ryfel Byd yn Abertawe. Wrth ddysgu am Sherlock Holmes, mae disgyblion yn defnyddio technoleg sgrin werdd i gynnal eu cyflwyniadau llafaredd mewn lleoliad o  Baker Street.

Mae disgyblion yn y dosbarth derbyn yn creu codau QR i gofnodi eu dysgu mewn gwahanol feysydd darpariaeth barhaus. Mae ystyried sut i esbonio eu dysgu yn golygu bod disgyblion yn ymarfer ac yn gwella’u medrau llafaredd wrth iddynt weithio.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae disgyblion yn disgrifio’n hyderus sut maent yn defnyddio dysgu digidol i ehangu eu dysgu eu hunain. Maent yn defnyddio amrywiaeth o ddyfeisiau i ddangos eu gwaith a disgrifio sut y llywiodd eu dysgu.

Mae athrawon yn defnyddio dulliau digidol i gefnogi dysgu lle mae’n anodd darparu profiadau trwy ymweliad neu ymwelydd ar draws amrywiaeth o feysydd y cwricwlwm. 

Mae disgyblion yn gwneud cais i ymuno â’r ‘tîm technegol’ sy’n cefnogi addysgu a dysgu trwy greu eu fideos hunangymorth eu hunain, gan ymateb i geisiadau am atgyweirio neu gyngor gan staff, a hyd yn oed yn arwain cyfarfodydd staff ar ddefnyddio technolegau newydd.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Yn ystod y pandemig, datblygodd yr ysgol ddefnydd o glustffonau realiti rhithwir trwy’r Prosiect Ymholi Proffesiynol Cenedlaethol. Rhannwyd astudiaeth achos y prosiect ar draws yr holl ysgolion a oedd yn cymryd rhan yn y prosiect. Hefyd, cymerodd staff o’r ysgol ran mewn gweminar ar-lein i ddisgrifio effaith defnyddio clustffonau realiti rhithwir i ennyn diddordeb disgyblion ac ymestyn y cwricwlwm y tu hwnt i’r ystafell ddosbarth.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Cadeirlan San Joseff yn ysgol gynradd Gatholig yng nghanol dinas Abertawe, sy’n gwasanaethu dalgylch amrywiol ac amlddiwylliannol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Yn dilyn ceisiadau gan sawl rhiant i’r ysgol gefnogi ceisiadau ceiswyr lloches, sefydlodd y pennaeth grŵp cymorth ar gyfer rhieni y nodwyd eu bod yn geiswyr lloches neu’n ffoaduriaid. Ffocws y grŵp hwn oedd nodi anghenion y teuluoedd, cysylltu â gwasanaethau fel ‘Dinas Noddfa’ yn Abertawe, a galluogi rhieni i fanteisio ar gymorth cymheiriaid gan deuluoedd mewn sefyllfa debyg.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn dilyn cais llwyddiannus i’r British Council, ymwelodd staff o’r ysgol â Berlin i rannu arfer dda rhwng y DU a’r Almaen o ran integreiddio ffoaduriaid a cheiswyr lloches yn y system addysg. Daeth datblygu dealltwriaeth o anghenion teuluoedd a gweithio mewn partneriaeth ag asiantaethau allanol yn ffocws gwaith ar ôl yr ymweliad.

Ar y cyd â’r coleg lleol, datblygodd yr ysgol ddosbarthiadau SIY (Saesneg fel iaith ychwanegol) ar gyfer rhieni, a chynnig cyfleoedd iddynt weithio fel gwirfoddolwyr yn yr ysgol. Gweithiodd gyda theuluoedd a phlant sy’n ffoaduriaid a cheiswyr lloches i ddatblygu cyfleoedd dysgu creadigol am deithiau ac ymfudo, gan gynnwys yr holl ddisgyblion yn yr ysgol i’w galluogi i ddatblygu dealltwriaeth o oblygiadau gadael gwlad gartref am amrywiaeth o resymau. Helpodd hyn y disgyblion i ddeall beth mae’n ei olygu i fod yn geisiwr lloches a’r rhesymau pam mae ymfudo’n digwydd. Maent wedi datblygu medrau empathi, ac yn gallu trafod ag aeddfedrwydd beth allant ei wneud i gynorthwyo pobl eraill.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r gwaith yn y maes hwn yn golygu bod pob un o’r staff a’r disgyblion wedi datblygu dealltwriaeth o’r heriau sy’n wynebu ffoaduriaid a cheiswyr lloches. Mae gweithio gyda theuluoedd i ddysgu Saesneg, a manteisio ar gymorth trwy ffrindiau a chymorth ar y ddwy ochr, wedi atgyfnerthu safle’r ysgol yng nghanol y gymuned. Mae wedi cryfhau dyhead ar gyfer teuluoedd a phlant. Mae safonau disgyblion wedi codi gan fod medrau rhieni wedi gwella, gan eu galluogi i gynorthwyo’u plant yn fwy effeithiol. 

Trwy gydol y pandemig, mynychodd rhieni wersi byw ochr yn ochr â’u plant bob dydd, ac roedd dysgu ar y cyd yn nodwedd gref o ran parhad y polisi dysgu. 

Gwahoddodd yr ysgol y disgyblion i fod yn gyfieithwyr ifanc er mwyn iddynt allu cynnig cymorth ymarferol i blant sy’n dechrau yn yr ysgol heb lawer o Saesneg, os o gwbl. Hyfforddwyd disgyblion i ddefnyddio iaith y corff ac ystumiau fel ffordd o gyfathrebu, ac arwain wrth gynorthwyo disgyblion newydd yn gymdeithasol ac yn academaidd. 

Mae’r cwricwlwm yn adlewyrchu’r arfer gynhwysol hon ble bynnag y bo’n berthnasol; caiff ei hintegreiddio’n llawn mewn testunau addysg grefyddol a’r dyniaethau, a’i ddathlu trwy ddigwyddiadau penodol fel ‘Wythnos Ffoaduriaid’. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Trwy weithio gyda rhwydwaith SIY yr Awdurdod Lleol, mae’r ysgol wedi rhannu’r dulliau a ddefnyddir gyda theuluoedd a disgyblion bregus ag ysgolion eraill, ac wedi eu cynorthwyo i ddatblygu eu gwaith fel ysgolion noddfa. Mae wedi cysylltu â Chanolfan Ymfudo Prifysgol Abertawe, wedi gwneud cyflwyniadau mewn cynadleddau i’r British Council ac yn y gynhadledd ‘Towards a City of Sanctuary’ ym Melfast. Mae prosiect ‘Teithiau’ (‘Journeys’) yr ysgol, a ariennir gan Gyngor Celfyddydau Cymru, wedi cael ei osod yn y Senedd yng Nghaerdydd, ac yn y Tate Modern yn Llundain.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol / y darparwr

Sefydlwyd Partneriaeth Dysgu Oedolion yn y Gymuned Gogledd Ddwyrain Cymru ym mis Ebrill 2021, sef partneriaeth rhwng Cyngor Sir y Fflint a Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam. Mae’r bartneriaeth yn cyflogi pum darparwr arweiniol i gyflenwi’r rhan fwyaf o’i darpariaeth a ariennir gan Lywodraeth Cymru.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Polisi Llywodraeth Cymru fu annog partneriaethau dysgu oedolion yn y gymuned i uno â’i gilydd mewn partneriaethau rhanbarthol mwy. Yn achos Wrecsam a Sir y Fflint, yn sgil newidiadau i gyllid Llywodraeth Cymru, cafodd y ddwy sir ddyraniadau cyllid tebyg. Cefnogodd Llywodraeth Cymru y cynnig i gyfuno’r ddau awdurdod lleol gan fod hyn yn galluogi gwneud penderfyniadau strategol a gweithredu’n fwy effeithiol tra’n uchafu’r cyllid ar gyfer y ddwy ardal hefyd. Wedyn, cafodd y cynnig ei gymeradwyo gan fyrddau gweithredol y ddau awdurdod lleol. Wedyn, mabwysiadodd y ddau awdurdod ymagwedd raddol at gefnogi sefydlu’r bartneriaeth, gan gynnwys datblygu ymarfer caffael i dendro i ddarparwyr arweiniol gyflenwi darpariaeth

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Cafodd yr ymarferion caffael i benodi darparwyr arweiniol eu cynnal ar wahân gan y ddau awdurdod lleol, ond gweithiodd yr awdurdodau yn agos iawn â’i gilydd i sicrhau cymaint o alinio ag y bo modd. Trefnwyd digwyddiadau ‘cwrdd â’r prynwr’ ar-lein i helpu mireinio’r broses gaffael a galluogi darparwyr oedd â diddordeb o bosibl mewn tendro i gael gwybod mwy.

Cefnogodd timau contractau a chaffael y ddau awdurdod lleol y broses, a chyhoeddi manylebau tendro ar Sell2Wales. Cynigiwyd tair lot, ar ddarpariaeth Medrau Hanfodol, darpariaeth Cyflogadwyedd, ac i ddarparu gwasanaeth prosesu data Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru. (LLWR yw cronfa ddata Llywodraeth Cymru y mae darparwyr dysgu oedolion yn y gymuned a darparwyr ôl-16 eraill yn cofnodi gwybodaeth am eu dysgwyr a’u rhaglenni arni).  

Wrth gomisiynu darparwyr arweiniol, defnyddiodd timau contractau’r awdurdodau lleol yr un fframwaith comisiynu i asesu addasrwydd, gan gynnwys holiadur cyn-cymeradwyo. Roedd yr holiadur cyn-cymeradwyo yn cynnwys cwestiynau ar bolisïau a phrosesau, iechyd a diogelwch a diogelu. Cyflwynwyd gwerthusiad cyllid ar gyfer pob tendr hefyd. Er mwyn i ddarparwyr posibl symud trwodd i’r ail gam, gwerthusodd timau rheoli awdurdodau lleol bob tendr yn unigol yn erbyn meini prawf penodol. Wedyn, gweithiodd y tîm gyda’i gilydd i safoni sgorau. Seiliwyd canlyniadau ar 80% ansawdd a 20% pris. Wedyn, cyfrifwyd sgôr gyffredinol ar gyfer pob tendr, a sicrhawyd y contractau i’r tendrau â’r sgorau uchaf. 

Rhoddwyd gwybod i sefydliadau a oeddent wedi bod yn llwyddiannus ai peidio, gyda chyfnod segur o ddeg diwrnod. Galluogodd hyn y sefydliadau i herio’r penderfyniadau a wnaed. Ar ôl y cyfnod segur o ddeg diwrnod, rhoddwyd gwybod i ddarparwyr am y penderfyniadau terfynol. Ar draws y bartneriaeth, dyfarnwyd contractau i ddau ddarparwr yn Wrecsam, a thri yn Sir y Fflint, gan ddyfarnu contract i un darparwr fewnbynnu data Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru. 

Ym mis Ebrill 2021, ffurfiwyd pwyllgor rheoli ac ansawdd, yn cynnwys swyddogion o’r awdurdodau lleol, a chynrychiolwyr o’r darparwr arweiniol a sefydliadau partner. Cylch gwaith y pwyllgor hwn oedd cydweithio, yn dryloyw ac mewn partneriaeth, i weithio tuag at gyflenwi o’r ansawdd gorau a’r ddarpariaeth ddysgu orau yn yr 21ain ganrif. Ffurfiwyd grŵp cwricwlwm hefyd i gefnogi cynllunio’r ddarpariaeth a rhannu arfer dda ar draws yr holl bartneriaid; a phwyllgor ansawdd yr oedd ei nodau’n cynnwys:  

  • hyrwyddo diwylliant lle mae gwella ansawdd wrth wraidd y ddarpariaeth
  • monitro a gwerthuso deilliannau darpariaeth y bartneriaeth
  • monitro ac adolygu adroddiad hunanwerthuso a chynllun gwella ansawdd y bartneriaeth 

Mae’r ddau awdurdod lleol yn cadw cyfrifoldeb am y cyllid a gânt gan Lywodraeth Cymru, ac yn cyflwyno cynlluniau blynyddol cyflenwi gwasanaeth ar wahân. Fodd bynnag, mae cynllunio a hunanwerthuso cynlluniau cyflenwi gwasanaeth yn digwydd ar y cyd. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r ddau awdurdod lleol wedi sefydlu partneriaeth dysgu oedolion yn y gymuned effeithiol yn gyflym. Mae’r bartneriaeth yn cynnig ystod eang o weithgareddau ac yn disgrifio taith y dysgwr fel un sydd wrth wraidd yr holl benderfyniadau a wneir. 

Mae arweinwyr y bartneriaeth yn sicrhau bod darparwyr arweiniol yn gweithio gyda’i gilydd yn agos i gynllunio’r cwricwlwm, osgoi dyblygu, a chyfathrebu’n effeithiol i sicrhau bod y bartneriaeth yn gallu ymateb i angen mewn cyfnod amser byr. 

Mae dysgwyr yn y bartneriaeth yn gwneud cynnydd cadarn, yn gwneud ffrindiau newydd, ac yn datblygu medrau newydd. Trwy gymryd rhan yng nghyrsiau’r bartneriaeth, mae llawer o ddysgwyr yn magu hyder ac yn barod i fynd ymlaen i ddysgu mwy ffurfiol.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol / y darparwr

Sefydlwyd Partneriaeth Dysgu Oedolion yn y Gymuned Gogledd Ddwyrain Cymru ym mis Ebrill 2021, sef partneriaeth rhwng Cyngor Sir y Fflint a Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam. Mae’r bartneriaeth yn cyflogi pum darparwr arweiniol i gyflenwi’r rhan fwyaf o’i darpariaeth a ariennir gan Lywodraeth Cymru.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mewn sesiynau dysgu teuluol, mae rhieni a’u plant yn gweithio, yn chwarae ac yn dysgu gyda’i gilydd. Cynhelir sesiynau mewn ysgolion a lleoliadau cymunedol. Maent yn cynnig amgylcheddau cefnogol i rieni helpu eu plant i ddysgu, ac wrth wneud hynny, ailymgysylltu ag addysg, magu hyder, a datblygu eu medrau llythrennedd, rhifedd a’u medrau eraill.

Yn y bartneriaeth hon, mae arweinwyr wedi gweithio’n agos gyda grwpiau cymunedol a phenaethiaid o ysgolion lleol i nodi beth fyddai’n gweithio orau yn eu hardaloedd nhw. Cafodd y cynnig dysgu teuluol ei rannu a’i hyrwyddo gan yr ysgol a grwpiau cymunedol, ac mae hyn wedi helpu rhieni i ymgysylltu â’r rhaglenni. 
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Nododd y bartneriaeth ddwy brif flaenoriaeth ar gyfer ei darpariaeth dysgu teuluol – gwella medrau darllen ac addysg yn yr awyr agored. Cafodd rhaglen chwe wythnos ‘Creu yn y Coed’ ei dyfeisio a’i chynnig i ysgolion cynradd. Roedd hyn yn cynnwys gweithio gyda rhieni a phlant mewn ysgolion lleol, gan wneud defnydd o’r mannau da iawn yn yr awyr agored sydd gan lawer o ysgolion. Mae’r rhaglen yn canolbwyntio ar fedrau cyfathrebu pawb sy’n gysylltiedig ac yn rhannu ffyrdd cyffrous o hyrwyddo, cefnogi a gwella darllen yn yr awyr agored. Mae’r bartneriaeth yn gwerthuso’i rhaglen trwy gydol y flwyddyn i wneud yn siŵr ei bod yn ymgysylltu â theuluoedd a chymunedau lleol yn y ffordd orau. Hyd at fis Awst 2022, mae 187 o deuluoedd wedi cwblhau rhaglen ‘Creu yn y Coed’. 

Mae’r bartneriaeth wedi sefydlu ystod o raglenni sy’n cynnig gwahanol gyd-destunau ar gyfer dysgu teuluol, a nod pob un ohonynt yw ennyn diddordeb rhieni a phlant mewn dysgu gyda’i gilydd, gan gynnwys:

  • ‘Datod y Gwlân’, sy’n canolbwyntio ar y sector gwlân yng Ngogledd Cymru, lle mae cyfranogwyr yn dysgu medrau ffeltio gwlân a chrefft, gan ymgorffori llythrennedd a rhifedd, a meysydd y cwricwlwm gwyddoniaeth
  • Hanes teuluol, lle mae cyfranogwyr yn ymchwilio i hanes eu teulu, yn gwella eu llythrennedd digidol ac yn dysgu sut i weithio’n ddiogel ar-lein 
  • Gwydr môr ac ymwybyddiaeth ofalgar sy’n canolbwyntio ar wella gwybodaeth cyfranogwyr am forlin Gogledd Cymru, medrau crefft a defnydd o dechnegau ymwybyddiaeth ofalgar.
     

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ymagwedd gydweithredol y bartneriaeth at gynllunio dysgu teuluol wedi arwain at rannu a hyrwyddo’r cynnig yn dda. Cafwyd ymgysylltiad da ar bob un o’r cyrsiau, ac mae teuluoedd wedi bod yn gadarnhaol am yr effaith y mae’r cyrsiau wedi’i chael ar eu bywydau. Dywedodd un rhiant, ‘Mae wedi bod yn hyfryd dod yn ôl i ysgol fy mab ar ôl y cyfnod clo, yn dysgu medrau newydd ac yn treulio amser gwerthfawr gyda fy mab’.

Gyda chefnogaeth y bartneriaeth, mae llawer o ddysgwyr sy’n cymryd rhan yn y rhaglenni dysgu teuluol hyn wedi nodi eu camau nesaf mewn dysgu, ac mae’r bartneriaeth wedi rhoi darpariaeth ar waith i helpu’r dysgwyr hyn i barhau i wneud cynnydd.  
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y coleg

Mae Coleg Pen-y-bont yn goleg addysg bellach sydd â chyfanswm o ryw 7,000 o ddysgwyr wedi cofrestru. 

Mae’r coleg yn cynnig cyfleoedd dilyniant i’r lefel nesaf mewn llawer o gyrsiau. Mae ganddo ryw 1,864 o ddysgwyr amser llawn, a 652 o ddysgwyr rhan-amser, yn ogystal â 545 o ddysgwyr sy’n mynychu gyda’r nos neu ar adegau eraill. Mae’r coleg yn cyflogi tua 800 o staff ac yn gweithredu ar draws pedwar campws, gyda dau ym Mhen-y-bont ar Ogwr, Pen-coed a Maesteg. Mae hefyd yn gweithredu cyfleuster preswyl ar gyfer dysgwyr ag anableddau ac anawsterau dysgu difrifol, sef Weston House, sydd wedi’i leoli ar dir ei gampws ym Mhen-y-bont ar Ogwr.
 

Ar draws y coleg, nodwyd bod 6.4% o ddysgwyr amser llawn yn meddu ar fedrau Cymraeg rhugl. Daw tua hanner dysgwyr y coleg o Fwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, sy’n ymestyn 20km yn fras o’r gorllewin i’r dwyrain, yn cynnwys cymoedd Llynfi, Garw ac Ogwr. Amcangyfrifir mai cyfanswm poblogaeth y sir yw tua 135,000. Mae’r coleg wedi’i leoli’n ganolog rhwng Abertawe a Chaerdydd. Mae’r coleg yn gwasanaethu rhanbarth sydd â llecynnau o amddifadedd cymdeithasol uchel gyda chyfraddau anweithgarwch economaidd uwchlaw cyfartaledd Cymru. 

Mae tua 148,000 o bobl yn byw ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Yn ôl data sydd ar gael, tyfodd poblogaeth Pen-y-bont ar Ogwr 8% rhwng cyfrifiadau 2001 a 2011. O’r boblogaeth bresennol, mae tua 26,000 (18%) o dan 16 oed, a thua 30,000 (20%) yn 65 oed ac yn hŷn.

Ym mis Medi 2021, y gyfradd cyflogaeth ym Mhen-y-bont ar Ogwr oedd 72.9%, sydd ychydig yn is na ffigur Cymru, sef 73.1%. Yn 2021, yr enillion wythnosol cyfartalog gros (canolrif) ym Mhen-y-bont ar Ogwr oedd £608. Hon oedd y gyfradd uchaf ymhlith y 22 awdurdod lleol. Mae Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru (MALlC) 2019 yn dangos bod 40% o ardaloedd Pen-y-bont ar Ogwr o fewn y 30% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru. 

Mae bron holl drigolion Pen-y-bont ar Ogwr o gefndir ethnig gwyn. Mae’r Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth yn 2021 yn dangos mai canran y bobl sy’n dair oed ac yn hŷn sy’n siarad Cymraeg ym Mhen-y-bont ar Ogwr yw 17%, sef cynnydd o 3 phwynt canran mewn 10 mlynedd. 

Mae tua 19% o oedolion ym Mhen-y-bont ar Ogwr yn gymwys i fyny i lefel 2, sydd uwchlaw cyfartaledd Cymru. Mae cyfran yr oedolion sy’n gymwys i lefel 3 (20%) ac i lefelau 4 i 6 (31%) islaw cyfartaleddau Cymru.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r rhaglen Prentisiaeth Iau yn bartneriaeth rhwng y coleg, yr awdurdod lleol ac ysgolion lleol. Dechreuodd fel rhan o fenter Atebion Creadigol ôl-16 Llywodraeth Cymru. 

Yn dilyn proses bontio drylwyr dan arweiniad tîm partneriaeth y coleg, mae dysgwyr llwyddiannus yn gadael amgylchedd eu hysgol ac yn ymuno â chymuned y coleg ar gyfer Blwyddyn 10 a Blwyddyn 11. Mae’r cymorth cofleidiol a gaiff pob dysgwr gan hyfforddwyr dysgu arbenigol a thîm staff sydd ag arbenigedd mewn ymgysylltu â phobl ifanc a diogelu yn allweddol i lwyddiant y rhaglen. 

Mae gan y coleg le ar gyfer uchafswm o 90 o ddysgwyr ar y rhaglen hon. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae Prentisiaid Iau yn bobl ifanc sy’n ei chael yn anodd aros yn amgylchedd yr ysgol ond yn dangos dawn mewn dysgu galwedigaethol. Mae’r bobl ifanc hyn yn gallu cyflawni’n dda mewn amgylchedd sy’n gallu caniatáu iddynt ffynnu a dysgu. Mae dysgwyr yn mynychu’r coleg am 5 niwrnod yr wythnos ac yn astudio cwricwlwm arloesol sy’n cynnwys cyrsiau craidd TGAU a chymhwyster galwedigaethol naill ai mewn adeiladu, gwallt a harddwch, neu chwaraeon a gwasanaethau cyhoeddus. 

Yn dilyn cyfarfod gyda hyfforddwyr dysgu a staff yn eu hystafell sylfaen yn y bore, mae dysgwyr yn mynychu eu dosbarthiadau. Yma, rhoddir cyfle iddynt ddatblygu medrau galwedigaethol mewn gweithdai sy’n cynnig darpariaeth lawn o ran adnoddau. Mae profiad yn gysylltiedig â gwaith yn allweddol i gymell dysgwyr i aros ar y rhaglen. Mae’r coleg yn defnyddio dysgu yn seiliedig ar brosiect, gan ddatblygu medrau entrepreneuraidd fel un o elfennau craidd y rhaglen. Mae gweithgareddau’n cynnwys creu cynhyrchion i’w gwerthu mewn marchnadoedd Nadolig, creu cynhyrchion cynaliadwy fel blychau adar a chynnal diwrnodau pampro ar gyfer staff a dysgwyr, gyda phob un o’r dysgwyr yn cael profiad gwaith ym Mlwyddyn 11.  

Mae gweithgareddau cyfoethogi sy’n datblygu’r medrau mwy meddal sydd eu hangen ar ddysgwyr ac yn aml heb eu datblygu’n ddigonol, yn sylfaen i’r rhaglen. O ganlyniad, mae dysgwyr wedi cwblhau cymwysterau hyfforddi chwaraeon, mynychu cyrsiau Fitness First gyda’r fyddin ynghyd ag amrywiaeth o wibdeithiau, ymweliadau a gweithgareddau gweithredu yn y gymuned, fel glanhau traethau a darparu gwaith celf ar gyfer ardaloedd sydd angen eu harddu. Mae’r gweithgareddau hyn yn rhoi ymdeimlad o berthyn i ddysgwyr ac yn eu helpu i ddatblygu balchder yn eu gwaith, y gymuned y maent yn rhan ohoni ac yn helpu unigolion i ddatblygu dyheadau a nodau clir. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Yn y pum mlynedd ers rhoi’r rhaglen ar waith, mae cyfraddau cwblhau’r cymwysterau galwedigaethol yn llwyddiannus yn rhagori ar 95% bob blwyddyn. Mae canlyniadau TGAU yn cyd-fynd â graddau rhagweledig neu’n rhagori arnynt. Mewn ychydig o achosion, mae dysgwyr yn cyflymu eu hastudiaethau trwy ymuno â dosbarthiadau ailsefyll yn y brif ffrwd yn y sector ôl-16, ac wedi cyflawni graddau A. 

Mae data ar gyrchfannau yn dangos gwerth y rhaglen, gyda thros 80% o ddysgwyr yn mynd ymlaen i ddilyn cymwysterau ôl-16 yn y coleg, mewn astudio pellach, prentisiaethau neu gyflogaeth. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Fel rhan o rwydwaith o sefydliadau sy’n hwyluso rhaglenni Prentisiaeth Iau, mae Coleg Pen-y-bont yn rhannu llwyddiannau ac enghreifftiau o brosesau a mentrau sy’n gweithio.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y coleg

Mae Coleg Pen-y-bont yn goleg addysg bellach sydd â thua 7,000 o ddysgwyr wedi cofrestru. 

Mae’r coleg yn cynnig cyfleoedd dilyniant i’r lefel nesaf mewn llawer o gyrsiau. Mae ganddo ryw 1,864 o ddysgwyr amser llawn, a 652 o ddysgwyr rhan-amser, yn ogystal â 545 o ddysgwyr sy’n mynychu gyda’r nos neu ar adegau eraill. Mae’r coleg yn cyflogi tua 800 o staff ac yn gweithredu ar draws pedwar campws, gyda dau ym Mhen-y-bont ar Ogwr, Pen-coed a Maesteg. Mae hefyd yn gweithredu cyfleuster preswyl ar gyfer dysgwyr ag anableddau ac anawsterau dysgu difrifol, sef Weston House, sydd wedi’i leoli ar dir ei gampws ym Mhen-y-bont ar Ogwr. 

Ar draws y coleg, nodwyd bod 6.4% o ddysgwyr amser llawn yn meddu ar fedrau Cymraeg rhugl. Daw tua hanner dysgwyr y coleg o Fwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, sy’n ymestyn 20km yn fras o’r gorllewin i’r dwyrain, yn cynnwys cymoedd Llynfi, Garw ac Ogwr. Amcangyfrifir mai cyfanswm poblogaeth y sir yw tua 135,000. Mae’r coleg wedi’i leoli’n ganolog rhwng Abertawe a Chaerdydd. Mae’r coleg yn gwasanaethu rhanbarth sydd â llecynnau o amddifadedd cymdeithasol uchel gyda chyfraddau anweithgarwch economaidd uwchlaw cyfartaledd Cymru. 

Mae tua 148,000 o bobl yn byw ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Yn ôl data sydd ar gael, tyfodd poblogaeth Pen-y-bont ar Ogwr 8% rhwng cyfrifiadau 2001 a 2011. O’r boblogaeth bresennol, mae tua 26,000 (18%) o dan 16 oed, a thua 30,000 (20%) yn 65 oed ac yn hŷn. 

Ym mis Medi 2021, y gyfradd cyflogaeth ym Mhen-y-bont ar Ogwr oedd 72.9%, sydd ychydig yn is na ffigur Cymru, sef 73.1%. Yn 2021, yr enillion wythnosol cyfartalog gros (canolrif) ym Mhen-y-bont ar Ogwr oedd £608. Hon oedd y gyfradd uchaf ymhlith y 22 awdurdod lleol. Mae Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru (MALlC) 2019 yn dangos bod 40% o ardaloedd Pen-y-bont ar Ogwr o fewn y 30% o’r ardaloedd mwyaf difreintiedig yng Nghymru. 

Mae bron holl drigolion Pen-y-bont ar Ogwr o gefndir ethnig gwyn. Mae’r Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth yn 2021 yn dangos mai canran y bobl sy’n dair oed ac yn hŷn sy’n siarad Cymraeg ym Mhen-y-bont ar Ogwr yw 17%, sef cynnydd o 3 phwynt canran mewn 10 mlynedd. 
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan y coleg strategaeth uchelgeisiol ar gyfer trawsnewid ADY, sy’n cyd-fynd â’r blaenoriaethau a’r agenda a amlinellir gan Lywodraeth Cymru, ar ôl cyflwyno Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg (Cymru) a’r Cod Ymarfer ADY yn 2018.

Mae’r coleg wedi parhau i ymateb i anghenion esblygol dysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol, gan greu amgylchedd cynhwysol sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn, yn ffocysu ar ddatblygiad personol, annibyniaeth a chynnydd.

Er y cydnabyddir na fydd pob un o’r dysgwyr yn mynd ymlaen i gyflogaeth â thâl, rhaid mai ein dyhead yw cefnogi ac ymestyn yn briodol ddatblygiad yr holl fedrau byw a bywyd craidd, gan adeiladu ar lwybr personoledig ar gyfer pob dysgwr.

I’r perwyl hwnnw, mae’r coleg wedi datblygu nifer o lwybrau i gynorthwyo dysgwyr o fewn y maes cwricwlwm medrau byw yn annibynnol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn 2019, lansiodd y coleg raglen interniaeth a gefnogir, sef cyfle gwaith estynedig ar gyfer dysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol, a fyddai, gyda’r gefnogaeth gywir, yn gallu sicrhau cyflogaeth â thâl fel canlyniad tymor canolig i’r tymor hir.

Gweithiodd y coleg gyda busnes lleol mawr, asiantaeth gyflogaeth a gefnogir a phartneriaid eraill i lansio’r rhaglen interniaeth a gefnogir. Mae dysgwyr yn ymgymryd â phroffilio swyddi i nodi eu diddordebau a’u meysydd cryfder cyn ymgymryd â thri chylchdro interniaeth ar draws y flwyddyn academaidd. Mae pob intern yn mynychu’r gweithle o ddydd Llun i ddydd Gwener, gyda thiwtor coleg a hyfforddwr swyddi wedi’i leoli ar y safle yn y busnes lletyol bob amser, gydag ystafell ddosbarth ar gael ar safle’r cyflogwr.

Caiff interniaid ac adrannau ar draws y busnes lletyol eu cefnogi gyda chymorth gan diwtor y coleg a hyfforddwr swyddi hyfforddedig, gan sicrhau bod pob lleoliad yn cael y cyfle gorau i fod yn effeithiol a llwyddiannus, heb greu baich gwaith ychwanegol i staff yn y busnes lletyol. Caiff interniaid eu cynorthwyo ymhellach i ddatblygu’r medrau a’r hyder sydd eu hangen i deithio i’r gwaith ac oddi yno, trwy hyfforddiant teithio’n annibynnol – mae hon yn elfen allweddol o lwyddiant y rhaglen.

Mae’r interniaeth yn gwasanaethu fel cyfweliad blwyddyn, lle mae interniaid yn datblygu, yn dangos ac yn cymhwyso eu medrau a’u dysgu o fewn gwahanol gyd-destunau, gan ddarparu ystod eang o brofiad i fyfyrio arno yn y broses recriwtio. Hefyd, mae interniaid yn cwblhau’r cyfnod sefydlu llawn yn eu cyflogwyr lletyol, sy’n golygu eu bod mewn sefyllfa dda i wneud cais am gyfleoedd swydd o fewn y busnes lletyol neu’r farchnad swyddi. Ers lansio’r rhaglen yn 2019, mae’r coleg bellach yn cynnal dwy raglen interniaeth a gefnogir ar wahân. 

Nododd y coleg nad oedd dysgwyr yn y maes cwricwlwm medrau byw yn annibynnol bob amser yn barod i symud ymlaen i raglen gyflogaeth lawn oddi ar y campws, a bod angen mwy o gyfle arnynt i ddatblygu eu hyder, eu medrau cyfathrebu a’u medrau craidd ehangach cyn symud ymlaen i’r rhaglen interniaeth a gefnogir.

Yn 2021, lansiodd y coleg siop goffi weithredol ar y campws, sy’n cael ei staffio a’i reoli’n llawn gan ddysgwyr medrau byw yn annibynnol. Mae’r siop goffi ar agor i’r cyhoedd a staff y coleg o ddydd Llun i ddydd Gwener, ac yn darparu profiad diogel a chefnogol ar y campws ar gyfer dysgwyr. Mae model cyffredinol y siop goffi wedi alinio â’r rhaglen interniaeth a gefnogir, gyda thiwtor a hyfforddwr swyddi wedi eu dynodi i’r rhaglen. Mae dysgwyr ar y rhaglen yn cwblhau cymwysterau a hyfforddiant perthnasol, gan gynnwys eu tystysgrif hylendid bwyd a hyfforddiant Barista. Mae’r rhaglen yn gwasanaethu fel platfform i ddysgwyr symud ymlaen yn llawn i’r rhaglen interniaeth a gefnogir yn y flwyddyn academaidd ddilynol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae dysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol wedi gwella llwybrau cynhwysol i gefnogi eu deilliannau tymor hir, gan helpu lleihau a dileu rhwystrau rhag datblygu’r medrau a’r hyder sydd eu hangen i gael cyflogaeth ystyrlon â thâl.

Mae ymagwedd raddedig tuag at annibyniaeth a chyflogadwyedd yn galluogi dysgwyr o’r maes cwricwlwm medrau byw yn annibynnol i ddilyn cymwysterau achrededig a heb eu hachredu, gan gefnogi eu datblygiad cyfannol a’r cymorth personoledig sydd ar gael iddynt ymhellach. Yn bwysig, mae’r rhaglenni hyn hefyd yn gyfrwng pontio pwysig o’r coleg i addysg ar gyfer pobl ifanc ag anghenion dysgu ychwanegol.

Ar draws cyfnod o dair blynedd o gynnal y rhaglen interniaeth a gefnogir, sicrhaodd mwy na 70% o ddysgwyr gyflogaeth â thâl ar ddiwedd eu hinterniaeth.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae arfer wedi cael ei lledaenu trwy wahoddiadau i gyflwyno mewn cynadleddau cenedlaethol, yn ogystal â chefnogi a dysgu ffrydiau gwaith ar gyfer Llywodraeth Cymru ar y llwybr hwn o ddarpariaeth medrau byw yn annibynnol yng Nghymru.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth gyd-destunol fras am y darparwr/bartneriaeth

Mae Dysgu Cymraeg Ceredigion Powys Sir Gâr (DCCPSG) yn flaengar ymysg darparwyr CiO yng Nghymru wrth gynllunio’n fwriadus, mewn partneriaeth â sefydliadau eraill i hyfforddi’r gweithlu addysg yn unol â blaenoriaethau cenedlaethol i gynyddu nifer y siaradwyr Cymraeg gweithredol.

Nodwch sut mae’r maes arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector a nodwyd yn ystod arolygiad, yn ymwneud â chwestiwn allweddol, dangosydd ansawdd a/neu agwedd benodol:

Mae DCCPSG yn hyfforddi’r gweithlu addysg gyda chyrsiau gweithle wedi’u teilwra i staff ysgolion Ceredigion a Phowys, er mwyn cynyddu nifer y siaradwyr Cymraeg yn y gweithlu. Maent yn gweithio’n agos gyda swyddogion addysg Cyngor Ceredigion a Phowys i adnabod y staff sydd angen hyfforddiant ac i deilwra cyrsiau perthnasol iddynt.  

Maent hefyd yn cydweithio’n werthfawr â Rhagoriaith, Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant (PCYDDS,) wrth hyfforddi’r gweithlu addysg a rhannu addysgeg y sector gyda darpar athrawon a hyfforddwyr athrawon.  Drwy gyfranogi yn y cynllun hwn mae DCCPSG yn gwireddu blaenoriaethau Llywodraeth Cymru i ehangu darpariaeth dysgu Cymraeg dwys i’r gweithlu addysg.

Cyd-destun a chefndir i arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Yn ystod y cyfnod clo bu cynnydd yn y galw am gyrsiau gweithle ar wahanol lefelau ar-lein i’r gweithlu addysg ym Mhowys a Cheredigion. Mae DCCPSG yn ymwneud â’r Cynllun Sabothol i athrawon ers dros ddeg mlynedd, ac mae bellach yn gweithio mewn partneriaeth strategol â Rhagoriaith yn PCYDDS i ddarparu cyrsiau dwys ar gyfer y gweithlu addysg. Ers Medi 2021, mae cydlynydd cyrsiau gweithle’r darparwr wedi ei secondio yn rhan amser i Rhagoriaith am dridiau’r wythnos i ddysgu cyrsiau sabothol i athrawon a chynorthwy-wyr dosbarth ym Mhowys. Mae hyn wedi arwain at gyfleoedd i rannu arfer da rhwng y ddau sefydliad a’r ddwy sector. Mae’r cydlynydd yn rhannu arfer dda am fethodoleg dysgu Cymraeg ail iaith mewn ysgolion gyda thiwtoriaid y cyrsiau gweithle, sydd yn eu tro yn rhannu’r arfer da i’r gweithlu addysg iddynt hwy ei efelychu yn eu hysgolion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd a nodwyd fel arfer ragorol/arfer sy’n arwain y sector

Mae’r cydweithio strategol hwn yn cael ei ddatblygu ymhellach drwy gynllunio llwybrau dilyniant addas i ymarferwyr cyrsiau Sabothol Cenedlaethol ar gyrsiau Dysgu Cymraeg, er mwyn i’r dysgwyr fanteisio’n llawn ar bolisi Llywodraeth Cymru i ganiatáu mynediad yn rhad ac am ddim i’r gweithlu addysg ar gyrsiau Dysgu Cymraeg. Mae’r cydlynydd yn trafod cyrsiau Dysgu Cymraeg addas gydag ymarferwyr y cyrsiau Sabothol yn ogystal â rhannu manylion digwyddiadau allgyrsiol lleol a drefnir gan DCPCSG e.e. cymerodd  tîm o athrawon y cwrs Sabothol ran yn y Cwis Mawr ardal Maldwyn yn 2022, cyfle iddynt gymdeithasu a defnyddio eu Cymraeg yn y gymuned leol yn ogystal â’r ysgol. Bu’r cydlynydd mewn trafodaethau gydag un ysgol wrth gydlynu cwrs Dysgu Cymraeg yn yr ardal fel bod athrawes a wnaeth gwrs Sabothol Sylfaen yn medru mynychu dosbarth cymunedol yn ei hamser cynllunio a pharatoi.

O ganlyniad mae’r athrawes wedi parhau gyda’i hastudiaethau, a bellach hi yw Cydlynydd yr iaith Gymraeg yn yr ysgol a bydd yn dychwelyd i gwrs Sabothol ar lefel Canolradd.  Cryfder y gwaith hwn yw ei fod yn seiliedig ar gydweithio gydag awdurdodau lleol, Rhagoriaith, Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant ac ysgolion unigol gan ddwyn arbenigedd o ddisgyblaethau gwahanol at ei gilydd er lles hyfforddi’r gweithlu addysg ym Mhowys a Cheredigion.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr

Oherwydd y cydweithio agos a chynllunio bwriadus mae cyrsiau DCCPSG i’r gweithlu addysg wedi llwyddo i fagu hyder yr ymarferwyr iddynt ddefnyddio’r iaith oedd ganddynt yn barod, dysgu patrymau iaith newydd addas i’w defnyddio yn yr ystafell ddosbarth gyda disgyblion a staff eraill a thrafod methodoleg dysgu Cymraeg i blant ysgolion ail iaith.  Mae hyn wedi cael effaith uniongyrchol ar safonau’r ymarferwyr a’r defnydd o Gymraeg yn yr ysgolion.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Diben a rhesymeg y broses sgrinio Cymorth Dysgu ddwyieithog yw hyrwyddo diwylliant ac ethos o gynwysoldeb, sy’n llywio arferion addysgu a dysgu, yn cefnogi darpariaeth ac yn nodi anghenion hyfforddi staff. Mae’r broses yn helpu hwyluso arfer yn canolbwyntio ar yr unigolyn, yn unol â Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg (Cymru) 2018 a Deddf Cydraddoldeb 2010.

Yn dilyn ymchwil, yn 2019, datblygodd Cydlynydd ADY y coleg a’r tîm rheoli Cymorth Dysgu blatfform electronig i’r holl ddysgwyr ei gwblhau ar sail eu proffiliau unigol. Y rhesymeg ar gyfer gweinyddu’r broses sgrinio electronig yw darparu cyfle i ddysgwyr heb ddiagnosis ffurfiol, neu nad ydynt wedi datgelu yn y gorffennol bod ganddynt angen dysgu ychwanegol a/neu anabledd (ADY), i hunanfyfyrio a chofnodi proffil a niwroamrywiaeth y dysgwr. Niwroamrywiaeth yw’r cysyniad lle bydd gwahaniaethau niwrolegol yn cael eu cydnabod a’u parchu gan bobl eraill fel pob amrywiad dynol arall.

Mae’r holiadur sgrinio cymorth dysgu yn rhoi gwybod i staff am sut orau i gynorthwyo’r dysgwr ac yn hwyluso creu’r proffil un dudalen. Mae’r broses yn darparu adborth uniongyrchol ar ddechrau’r flwyddyn academaidd i staff addysgu’r cwricwlwm trwy system gwybodaeth reoli ddynodedig. Mae’n hyrwyddo hunanymwybyddiaeth o broffiliau dysgwyr unigol i hwyluso addasiadau rhesymol a gwahaniaethu yn y dosbarth.  

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Caiff y broses sgrinio ei gweinyddu fel rhan o’r sefydlu cymorth dysgu ar draws pob campws. O fewn dwy wythnos gyntaf tymor yr hydref, mae’r holl ddysgwyr addysg bellach, addysg uwch a dysgu yn y gwaith newydd a’r rhai sy’n dychwelyd yn llenwi’r holiadur electronig. Mae’r broses wyneb yn wyneb hon yn galluogi dysgwyr i gwrdd ag aelodau allweddol o staff cymorth dysgu a chael eu cynorthwyo trwy gydol y broses i gofnodi proffil cyfoethog o bob dysgwr unigol.  

O ran hygyrchedd, gall dysgwyr ddefnyddio technoleg gynorthwyol (e.e. meddalwedd darllen) i fynd at y fformat hawdd ei ddarllen. Mae’r sgriniwr wedi cael ei ysgrifennu gan ddefnyddio iaith gadarnhaol i rymuso ac annog dysgwyr i rannu gwybodaeth werthfawr am eu hanghenion dysgu.

Mae pob dysgwr yn llenwi holiadur ar draws ystod o feysydd, gan gynnwys:

  • Rheoli amser
  • Gwaith darllen ac ysgrifenedig
  • Cof, canolbwyntio a threfnu  
  • Anghenion cymdeithasol a chyfathrebu, sensitifrwydd synhwyraidd a delio â newidiadau annisgwyl
  • Gwahaniaethau dysgu, cyflyrau meddygol ac iechyd
  • Addasiadau blaenorol i arholiadau

Caiff dysgwyr gyfle i ddatgelu unrhyw ddiagnosis a chyflyrau blaenorol, a rhoi sylwadau ar eu canfyddiadau o rwystrau rhag dysgu. Hefyd, gallant adrodd ar strategaethau yn canolbwyntio ar yr unigolion y maent yn eu cyflogi ar hyn o bryd, ac sy’n gweithio iddyn nhw.  

Wedi i ddysgwyr gydsynio i rannu a chyflwyno eu hymatebion, anfonir neges e-bost at ddysgwyr gyda manylion cyswllt ar gyfer staff cymorth dysgu a lles allweddol, ar sut i fanteisio ar gymorth sy’n annog annibyniaeth a chyfrifoldeb am eu dysgu, yn ogystal â chyfeirio at wasanaethau sy’n hygyrch iddyn nhw trwy gydol y flwyddyn. Gall dysgwyr a staff fynd at ymatebion a gyflwynwyd a’u gweld trwy’r system gwybodaeth reoli ddynodedig. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?s?

Llenwodd dros 2,500 o ddysgwyr yr holiadur sgrinio yn 2021-2022. Mae’r wybodaeth a gynhyrchir o’r broses sgrinio cymorth dysgu yn cefnogi profiad dysgu yn canolbwyntio ar yr unigolyn, ac yn hyrwyddo diwylliant cynhwysol o fewn y coleg ar gyfer yr holl ddysgwyr. Mae’r sgriniwr yn gweithredu fel strategaeth ar gyfer codi cymhelliant myfyrwyr ar gyfer dysgu gan eu bod yn gallu myfyrio ar, a dehongli, eu cryfderau unigryw eu hunain a’u rhwystrau rhag dysgu.

Gall athrawon weld pob holiadur trwy’r system gwybodaeth reoli ddynodedig ar sail unigolyn neu ddosbarth. Mae staff addysgu yn defnyddio’r wybodaeth yn gyson i greu proffiliau dosbarth cyfoethog a darparu amgylchedd addysgu a dysgu cynhwysol. Mae staff addysgu wedi dweud bod y wybodaeth sgrinio ddwyieithog yn hanfodol: mae safbwynt y dysgwr yn graff ac yn aml yn darparu sylfaen i sgyrsiau am ddysgu personoledig yn gynnar yn y flwyddyn academaidd. Caiff athrawon ddealltwriaeth fanwl o ystod ac amrywiaeth yr anghenion dysgu yn yr ystafell ddosbarth.

Caiff y wybodaeth ei hymgorffori mewn cynllunio a chyflwyno sesiynau addysgu a dysgu. Hefyd, mae cynorthwywyr cymorth dysgu yn defnyddio gwybodaeth y sgriniwr i gynllunio gweithgareddau sy’n briodol i angen dysgwyr a gofynion cymorth unigol. Mae’r tîm cymorth dysgu, ar y cyd â’r tîm addysgu a dysgu, yn parhau i  gynorthwyo staff addysgu i ddefnyddio’r wybodaeth yn y sgriniwr a rhannu’r ethos fod ‘ADY yn gyfrifoldeb pawb’ yn y coleg. 
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Cyflwynwyd hyfforddiant ar gyfer holl staff y coleg i ledaenu rhesymeg y broses sgrinio Cymorth Dysgu, ynghyd â chreu pecyn cymorth i gynorthwyo staff addysgu i ddarparu profiad dysgu cynhwysol. Felly, mae staff nid yn unig yn cael gwybod am niwroamrywiaeth eu dysgwyr, rhoddir offer a syniadau iddynt eu hymgorffori yn eu harferion i ddiwallu anghenion dysgwyr hefyd. Rhannwyd astudiaethau achos arfer dda gydag Awdurdodau Lleol a Fforwm Cydlynwyr Anghenion Dysgu Ychwanegol Cymru Gyfan hefyd.

Gwybodaeth am y coleg

Daeth Coleg Sir Gâr a Coleg Ceredigion yn goleg integredig ym mis Awst 2017, a chyfeirir ato nawr fel un coleg, gyda dau frand a saith campws ledled Sir Gaerfyrddin a Cheredigion. Mae’r ddau gampws sy’n ffurfio Coleg Ceredigion yn Aberystwyth ac Aberteifi. Mae gan Coleg Sir Gâr bum campws yn Rhydaman, Gelli Aur, Ffynnon Job, Pibwrlwyd a Llanelli. Mae’r coleg integredig yn cyflwyno ystod eang o gyrsiau galwedigaethol gyda chyfleoedd dilyniant ar gael ar y rhan fwyaf o gyrsiau i’r lefel nesaf, prentisiaethau ac addysg uwch.  

Ar hyn o bryd, mae gan y coleg 5,505 o ddysgwyr addysg bellach, y mae 2,795 ohonynt yn ddysgwyr amser llawn, a 2,710 yn ddysgwyr rhan-amser. O’r dysgwyr amser llawn, mae 80% yn ddysgwyr yn Sir Gâr, a 20% yng Ngheredigion.