Arfer effeithiol Archives - Page 19 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr Ysgol

Mae Ysgol Eglwys Bach yn ysgol Gymraeg, wledig gyda 62 o ddisgyblion wedi eu trefnu ar draws 3 dosbarth. Un dosbarth gyda’r plant dan 7 a dau ddosbarth ar gyfer disgyblion hŷn, y naill ar gyfer Blwyddyn 3 a 4, a’r llall ar gyfer Blwyddyn 5 a 6.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae annibyniaeth yn y dosbarthiadau ddisgyblion dan 7 wedi datblygu’n dda dros y blynyddoedd diwethaf. Roedd lledaenu’r arfer yma i ben uchaf yr ysgol yn bwysig ac yn rhan o weledigaeth yr ysgol ar gyfer y Cwricwlwm i Gymru. Y bwriad oedd sicrhau bod y disgyblion hynaf yn cael mwy o gyfleodd i arwain eu trywyddau dysgu eu hunain, i weithio’n annibynnol ac i ddal ati i oresgyn heriau. Hynny yw, yn hytrach na deall ystyr y 4 Diben ar lafar, bod y disgyblion yn byw a bod ac yn gwireddu egwyddorion y 4 Diben o fewn eu gwaith dosbarth a thrwy waith ‘cynghorau’r 4 Diben.’ 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae disgyblion Blwyddyn 5 a 6 wedi eu rhannu yn 4 grŵp, neu yn gynghorau’r 4 Diben. Mae cyngor ar gyfer pob diben. Bob hanner tymor mae’r 4 cyngor yn cyd-weithio ar un cywaith gyda phob grŵp yn arwain ar weithgareddau, ynghlwm a’u diben, er mwyn ymateb i’r cyd-destun. Er enghraifft, o dan bennawd ‘Yr Wcráin’ penderfynodd un grŵp bod angen casglu arian ar gyfer elusen drwy drefnu taith gerdded. Trefnodd y disgyblion y bws, ar ôl cysylltu â sawl cwmni er mwyn cael y pris gorau. Cysylltodd y grŵp drwy e-byst gydag ysgolion Eglwys eraill er mwyn eu gwahodd ar y daith. Trefnodd y disgyblion lwybr y daith gan ystyried pellter, amser, asesiad risg o ran diogelwch a chyfleusterau. Coginiodd grŵp fisgedi gyda banner yr Wcráin mewn eisin glas a melyn ar gyfer seibiant hanner ffordd. Trefnodd y grŵp olaf bob gohebiaeth, gan gynnwys manylion sut i noddi a rhoi at yr elusen, ar gyfer y rhieni a’r gymuned. Yn ystod gwaith cynghorau’r 4 Diben,  nid ein rôl ni fel athrawon yw arwain, ond yn hytrach i gefnogi’r disgyblion i wireddu eu syniadau, ac i holi ‘Sut mae hyn am weithio?’

I gyd fynd â gwaith cynghorau’r 4 Diben mae disgyblion 7 – 11 oed yn cael dau ‘Brynhawn Prysur,’ yr wythnos. Mae’r athrawon yn cyd-weithio i greu grid o 6 thasg ar gyfer y ddau oedran, sef Blwyddyn 3/4 a Blwyddyn 5/6. Ym Mlwyddyn 5/6 mae’r tasgau wedi eu gosod ar lwyfan digidol yr ysgol ynghyd â dolenni at  wefannau  a thestunau ymchwil y bydd angen ar y disgyblion i gwblhau’r tasgau. Ym Mlwyddyn 3/4 mae llai o ganllawiau ar y llwyfan digidol gan fod mwy o egluro, ar lafar, yn digwydd cyn i’r disgyblion gychwyn ar eu gwaith. Yn ystod y prynhawniau, mae’r disgyblion yn cael dewis pa dasgau i’w cwblhau o’r grid. Mae’r tasgau bob tro yn cynnwys gweithgareddau technoleg, gwyddoniaeth, iechyd corfforol, dylunio ac amrywiaeth o agweddau o’r celfyddydau mynegiannol. Os oes angen dysgu sgil newydd er mwyn gallu ymateb i un o’r tasgau, rhywbeth sydd angen mwy o eglurhad nac y gellir rhannu ar y llwyfan digidol, yna mae’r athrawon yn cynnal gwers ffurfiol ar yr agwedd benodol ar ddechrau’r hanner tymor. Mae’r disgyblion yn cael dewis i gyd-weithio efo ffrind neu weithio’n annibynnol er mwyn cwblhau’r tasgau. Wrth i’r disgyblion weithio ar eu tasgau, heb unrhyw bwysau i orffen mewn un wers neu brynhawn, gall yr athrawon gamu’n ôl gan adael i’r disgyblion arbrofi. Nid yw’r athrawon yn ymyrryd os nad yw pethau’n gweithio. Maent yn gadael i’r disgyblion weithredu eu syniadau ac maent yno i’w cefnogi os ddaw camgymeriadau i’r amlwg. Eto, cwestiynu yw gwaith yr athrawon, gan hwyluso gwaith meddwl y disgyblion. Holi cwestiynau fel, ‘Pam na weithiodd hynny?’, ‘fedri di feddwl am ffordd wahanol i wneud hyn?’, ‘oes ‘na rhywun arall yn y dosbarth sydd â phroblem debyg?’ Os yw’r disgybl yn hapus gyda’r darn gorffenedig yna maent yn gallu symud at dasg arall neu i weithio ar heriau sy’n meithrin eu lles emosiynol.  Ond os nad yw’r darn wedi cyflawni’r disgwyliadau, yna mae’n bwysig bod y disgybl yn cael amser i ail-feddwl a rhoi cynnig arall arni. Mae ethos y dosbarthiadau yn annog y disgyblion i roi cynnig ar eu syniadau, gan ddysgu drwy eu llwyddiannau neu, yn bwysicach, drwy eu camgymeriadau.

Yn ystod yr hanner tymor gall tasgau ymestynol gael eu hychwanegu fel bo’r angen, er mwyn herio’r disgyblion ynmhellach. Er enghraifft, roedd disgyblion Blwyddyn 5 a 6 wedi dylunio a chreu Tegan symudol gan ddefnyddio pŵer batri. Nawr bod y disgyblion yn deall cylched trydan, maent wedi gweithio ar greu cerdyn Nadolig sydd yn goleuo bwlb ‘LCD’ wrth agor a chau’r cerdyn, a chysylltu â thorri’r gylched.

Ar ddiwedd pob tasg, mae gofyn i’r disgyblion uwch-lwytho eu gwaith neu ffotograff o’u gwaith a’i werthuso ar apiau pwrpasol i’w hoedran. Wedi gwerthuso eu gwaith eu hunain, ar adegau maent wedyn yn gwerthuso gwaith eu cyfoedion fesul par neu ar y cyd fel dosbarth.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae bron bob disgybl yn hyderus wrth ddewis eu tasgau gan eu bod yn cael dewis yr hyn sydd o ddiddordeb iddynt. Maent yn dewis a chasglu eu hadnoddau’n ofalus ac yn ymwybodol o leihau gwastraff. Maent yn gweithio’n ddiogel ac yn hollol annibynnol ac yn gwybod pryd i ofyn am gymorth ac at bwy i droi, pan fo’r angen. Mae bron bod disgybl yn barod i fentro ac yn dal ati er mwyn gwella eu gwaith. Mae creadigrwydd ar draws y ddau ddosbarth wedi blodeuo wrth i’r disgyblion fynd ati i gwblhau’r un dasg mewn ffyrdd hollol wahanol. Oherwydd y gallu i ddewis tasgau sydd o ddiddordeb iddyn nhw, mae pawb ar dasg  ac mae hyn yn cynnal safon uchel o ymddygiad. Wrth werthuso gwaith mae’r disgyblion yn datblygu eu gallu i dderbyn adborth, a’i weld yn beth cadarnhaol. Maent hefyd yn magu hyder gan  gynnig adborth i’w cymheiriaid a  chanolbwyntio ar y pethau pwysig.
 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae tair ysgol leol, o’n clwstwr, wedi bod i weld ein Prynhawniau Prysur a gwaith cynghorau’r 4 Diben. Mae ein Consortia, GwE a’r Esgobaeth yn ymwybodol o’n gweledigaeth i foderneiddio a pharatoi’r disgyblion am fyd sy’n newid.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Yn Caban Kingsland, mae hunanwerthuso wedi bod yn asgwrn cefn gwaith y lleoliad. Mae ymarferwyr yn adolygu eu harferion yn barhaus i sicrhau bod y broses yn parhau i adlewyrchu’r gwasanaeth ar hyn o bryd. Maent yn ystyried beth sydd wedi digwydd, ac yn rhannu syniadau i annog deilliannau lles, ymgysylltu ac addysgol ar gyfer pob un o’r plant yn eu gofal. Mae hyn yn cefnogi anghenion unigol pob plentyn ac yn galluogi’r tîm cyfan i ddeall y ffyrdd gorau posibl o greu darpariaeth sy’n ymateb i’r datblygiadau diweddaraf mewn addysg a gofal y blynyddoedd cynnar. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau plant?

Mae’n hanfodol fod arweinwyr yn sicrhau perchnogaeth y staff cyfan ar y broses hunanwerthuso. Nid trefn sy’n cymryd amser ac ymdrech yn unig mohoni. Mae’n broses sy’n galluogi pawb i fyfyrio ar lwyddiannau ac agweddau sydd angen eu datblygu ymhellach. Ar y dechrau,

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Agorwyd Ysgol Wirfoddol a Gynorthwyir Penrhyn Dewi ym mis Medi 2018. Mae’r ysgol, sydd wedi’i lleoli ar draws tri champws, yn gwasanaethu cymuned wledig yn bennaf. Mae gan yr ysgol ethos cynhwysol cryf a adlewyrchir yn ei harwyddair, sef  “gwnewch y pethau bychain”. Mae 622 o ddisgyblion ar y gofrestr ar hyn o bryd: 191 yn y sector cynradd a 431 yn y sector uwchradd. Mae tua 11% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, a nodwyd bod gan 24% angen dysgu ychwanegol.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro yn gwasanaethu’r ysgol ag amgylchedd dysgu unigryw a naturiol, ac mae gan bob campws ei amgylchedd a’i gymuned ei hun. Cyn i’r ysgol agor, cynhaliodd y corff llywodraethol dros dro gyfres o gyfarfodydd cymunedol â rhanddeiliaid gan sefydlu gweithgor i ddatblygu’r amgylcheddau dysgu yn yr awyr agored. Mae wedi sefydlu cysylltiadau cryf â’r gymuned lle mae disgyblion yn rhyngweithio’n rheolaidd ag arlunwyr lleol, grwpiau cymunedol, busnesau fferm, a gwasanaethau cyhoeddus i ehangu eu profiadau dysgu. Fel aelodau o’r Fforwm Ysgolion Pob Oed, teithiodd staff i Sweden a Gwlad Yr Iâ i ymchwilio i fentrau dysgu yn yr awyr agored. Mae arlwy’r cwricwlwm ôl-14 yn cynnwys cyrsiau mewn Lletygarwch ac Arlwyo, Amaethyddiaeth, Peirianneg a Gofal Plant er mwyn ymateb i anghenion cyflogaeth lleol. Mae’r Eglwys Gadeiriol yn darparu adnodd unigryw i ddysgu am hanes, diwylliant, crefydd a chymuned, ac mae clerigwyr yn cyfrannu at ddatblygu cerddoriaeth a gwerthoedd Cristnogol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Defnyddir y ‘cynefin’ yn gyfrwng i yrru dysgu. Er enghraifft, fe wnaeth cyllid o ‘Dysgu drwy Dirweddau’, hwyluso dysgu proffesiynol a chaffael adnoddau allweddol ar gyfer adeiladu cuddfan, offer cynnau tân a chwrs cyfeiriannu. O ganlyniad i ymchwil staff, cafodd strategaethau dysgu gomisiynau dilys. Mae datblygiad medrau disgyblion wedi’i gysylltu â’r pedwar diben. Mae dysgu wedi canolbwyntio ar themâu lleol a chenedlaethol, gyda disgyblion:

  • Yn cael eu comisiynu fel crewyr cynnwys i ymchwilio i, a chreu, gwefannau Olympaidd, er enghraifft wrth gyfweld â’r cyn-ddisgybl Jasmine Joyce, sy’n chwaraewr rygbi Olympaidd a Rhyngwladol o Gymru, ac ysgrifennu amdani.
  • Yn dod yn rheolwyr digwyddiadau ar gyfer digwyddiad Olympaidd ar Draeth Porth Mawr. Cafodd disgyblion eu hyfforddi gan gatrawd Corfflu Brenhinol y Signalau sydd wedi’u lleoli ym Mreudeth.
  • Yn creu timau cynyrchiadau theatr i lansio, marchnata, pennu costau, cynhyrchu a pherfformio The Lion King a chodi £3000 ar gyfer disgyblion o Wcráin yn yr ysgol.
  • Yn cynnal nifer o arddangosfeydd yn Oriel y Parc, (canolfan groeso), gan gynnwys arddangosfeydd celf a ‘Beth sy’n Gwneud Cymru’n Rhyfeddol’ (‘What makes Wales Wonderful’) 2022.
  • Yn gweithio ar gynaliadwyedd, bioamrywiaeth a ffermio mewnbwn sero a oedd yn cynnwys gweithdai gyda Car Y Môr, (y fferm gwymon a physgod cregyn fasnachol gyntaf yng Nghymru) ac ymweliadau ag Ynys Dewi gyda’r RSPB.
  • Yn cwblhau prosiectau gyda Fforwm Arfordirol Sir Benfro, Darwin Science a Dŵr Cymru ar newid hinsawdd a llygredd arfordirol.

Mae disgyblion yn ymweld yn rheolaidd ag Erw Dewi (gardd gymunedol gynaliadwy leol) a Lower Treginnis, Farms for City Children, i helpu tyfu, pwyso a phecynnu cynnyrch sy’n cael ei werthu er budd y banc bwyd lleol. Mae dysgu wedi cynnwys dylunio maes chwarae naturiol, ‘bio blitzes’ a dysgu am brosesau bywyd.

Mae disgyblion yn defnyddio adnoddau cymunedol yn ystod ‘Dydd Iau Gwefreiddiol’ (‘Thrilling Thursday’). Mae hyn yn cynnwys sefydlu siopau dros dro i werthu eitemau a grewyd yn yr ysgol. Ceir ‘parthau sy’n rhydd rhag sbwriel’ ar y cyd â Caru Cymru (Cadwch Gymru’n Daclus) ac mae disgyblion yn cymryd rhan mewn digwyddiadau cymunedol rheolaidd i godi sbwriel fel dinasyddion egwyddorol a gwybodus.

Mae gan gymuned yr ysgol gysylltiadau cryf yn fyd-eang. Cynhaliwyd ‘taith rithwir’ â Lesotho ym mis Gorffennaf 2022 a ‘Diffodd y Pŵer ar Benrhyn y Gogledd’ cyn ymweld ag ysgol bartner yn Lesotho, i gydweithio a gyrru dysgu ar nodau datblygu cynaliadwy a lles disgyblion. Bu disgyblion o’r ysgol yn cymryd rhan mewn taith gyfnewid gyda disgyblion o Wexford i ddysgu am y dreftadaeth, y bererindod a’r diwylliant a rennir.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r profiadau dysgu hyn yn niwtral o ran cost ac felly’n gynhwysol. Mae ‘cynefin’ wedi bod yn gyfrwng i ysbrydoli a gwella agweddau at ddysgu. Mae’r gweithgareddau hyn wedi darparu platfform difyr ar gyfer datblygu’r pedwar diben a medrau disgyblion. Pan ymgorfforir ‘cynefin’ neu ddysgu yn yr awyr agored, mae cynllunio ar gyfer dysgu yn gadarn ac yn hwyluso cynnydd cryf, mae ansawdd yr addysgu yn gyson uchel, a thros gyfnod, mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn gwneud cynnydd cryf yn eu dysgu. Mae defnydd dychmygus o’r ‘cynefin’ yn galluogi disgyblion i ddysgu mewn cyd-destunau dilys. Mae arweinwyr yn cynllunio’r cwricwlwm yn strategol i ddisgyblion hŷn astudio ystod eang o gymwysterau addas sy’n gwneud defnydd gwerthfawr o’r ardal leol, ei hadnoddau a’i chyflogwyr.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Prif nod y ganolfan iaith ydy cynnig addysg drochi lwyddiannus a hwyliog i ddisgyblion newydd yr Ynys. Gwneir hyn trwy gynnig cwrs llawn, cwrs ôl ofal, cwrs cyn canolfan, cefnogaeth wyneb yn wyneb a ddigidol i athrawon ac ysgolion y sir, cynhyrchu a rhannu adnoddau ac wrth gwrs unrhyw hyfforddiant pwrpasol.

Mae’r ganolfan iaith ym Môn yn datblygu darpariaeth ar gyfer newydd-ddyfodiaid i’r iaith trwy;

  • Gynnal cwrs trochi llawn amser mewn dwy ganolfan iaith (Moelfre a Cybi)
  • Paratoi a chyflwyno cynllun newydd ar gyfer dosbarthiadau’r cyfnod sylfaen
  • Paratoi a chyflwyno cefnogaeth i ysgolion uwchradd y sir
  • Cynnig ôl ofal i gyn disgyblion y ganolfan (uwchradd a chynradd)
  • Cyflwyno adnoddau yn ddigidol sydd wedi eu hanelu at newydd-ddyfodiaid; i’w defnyddio yn ein hysgolion ar gyfer disgyblion yn yr ysgolion lleol
  • Adnoddau digidol
  • Cynnig hyfforddiant
  • Ap (wrthi’n cael ei chynllunio).

Cwrs trochi llawn amser

Cynigir  y cyfle gorau bosib i’n newydd-ddyfodiad trwy drefnu lle ar gyfer hyd at 16 o ddisgyblion ymhob canolfan pob tymor. Bydd y disgyblion yn cael eu haddysgu’n llawn amser am hyd at 12 wythnos gan ddwy athrawes, un athrawes i bob 8 plentyn. Cyflwynir cynllun pwrpasol wedi ei strwythuro’n ofalus i gyflwyno’r iaith mewn ffordd fyrlymus a dwys –  “Cynllun y Llan”. Y nod yw bod 80% o newydd-ddyfodiaid wedi cyrraedd Lefel 2 neu uwch (mam iaith) llafar a 75% wedi cyrraedd lefel 2 neu uwch darllen ac ysgrifennu erbyn diwedd y cwrs.

Mae canlyniadau’r ddwy Ganolfan yn gyson gadarnhaol. Ar ddiwedd pob tymor rhennir holiaduron â  phenaethiaid ac mae’r  penaethiaid yn nodi datblygiad amlwg yn lefelau Cymraeg disgyblion sydd wedi bod yn y Ganolfan Iaith.

Ôl Ofal

Fel dilyniant i’r cwrs trochi byddwn yn ail ymweld â newydd-ddyfodiaid y ganolfan yn flynyddol trwy ymweld â’r fam ysgol a chynnig sesiynau ôl ofal. Cyflwynir unedau gwaith ychwanegol o’r cynllun fel gweithgareddau ôl Ofal. Bydd athrawon o’r ddwy ganolfan yn cyflwyno sesiynau byrlymus o hyd at awr, unwaith yr wythnos yn y fam ysgol. Er mwyn mesur effaith y gwaith yma byddwn yn anfon holiaduron i’r ysgolion ar ddiwedd y cyfnod ac yn ymweld ag ysgolion i wirio dilyniant ieithyddol y disgyblion. Mae pob un ymateb yn bositif ac athrawon dosbarth yn gweld hyder y Newydd-ddyfodiaid yn ymestyn ymhellach yn dilyn y sesiynau yma.

Cynigir y cynllun ôl ofal yn arferol yn ystod tymor yr haf.

Bydd yr athrawon sydd ar ôl yn y ganolfan yn cynnig cwrs gloywi i ddisgyblion Cyfnod Allweddol 2 sydd yn ddihyder yn y Gymraeg. Dyma’r disgyblion sydd o bosib wedi cyrraedd y Cyfnod Sylfaen yn niwedd Blwyddyn 1 neu ym Mlwyddyn 2 a ddim wedi cael cyfle i lwyr ymdrochi yn yr iaith.

 

Cynllun Newydd Cyfnod Sylfaen

Mae’r awdurdod yn cyfarch barn rhanddeiliaid yn gyson. Er enghraifft wrth drafod gyda chydlynydd iaith ysgolion dalgylch Caergybi,   nodwyd  pryder ynglŷn ag iaith disgyblion Cyfnod Sylfaen yn dilyn y cyfnod clo. O ganlyniad, mae athrawon y Ganolfan wedi creu a chyflwyno cynllun unigryw sydd wedi ei gyflwyno yn nalgylch Cybi yn ystod tymor gwanwyn 2022. Roedd bron bob un ysgol yn nalgylch Cybi yn rhan o’r prosiect. Gwelwyd athrawes o’r ganolfan yn arddangos gwersi trochi byrlymus ar lawr dosbarth gan rannu amrywiol ddulliau a thechnegau trochi yn ystod y gwersi. Roedd athrawon a cymhorthyddion yn arsylwi yn ystod y gwersi ac roedd gan yr ysgol fynediad digidol at yr adnoddau a’r cynlluniau er mwyn datblygu’r gwaith.

Yn dilyn llwyddiant y cynllun fe gyflwynwyd y sesiynau yn ysgolion cynradd dalgylch Syr Thomas Jones yn ystod tymor Hydref 2022. Y bwriad yw cydweithio ac arddangos gwersi ymhob dalgylch ar yr ynys.

Cefnogaeth Uwchradd

Cynigwyd ôl ofal a chefnogaeth i ddisgyblion holl ysgolion uwchradd o dymor y Gwanwyn 2022. Mae athrawon o’r ganolfan yn teithio o gwmpas pob ysgol uwchradd yn cynnig sesiynau yn wythnosol ac yn rhannu cynlluniau a syniadau mewn dosbarth digidol pwrpasol. Mae athrawes o’r ganolfan yn gweithio’n agos efo pob ysgol uwchradd ac yn ymateb i anghenion pob ysgol yn unigol gan gynnig sesiynau ôl ofal neu sesiynau trochi yn ól yr angen. Mae ymateb y penaethiaid uwchradd i’r gefnogaeth yma yn hynod o bositif. Y bwriad yw defnyddio’r arian grant er mwyn ehangu a datblygu’r gefnogaeth yma ymhellach.

Cynllun cyn canolfan

Bydd rhestr aros o ddisgyblion  am fynediad i wasanaeth y ganolfan. Fel cefnogaeth i’r disgyblion a’r ysgolion hynny, rhennir cynllun cyn canolfan. Mae mynediad gan bob ysgol trwy ddolen i ddosbarth digidol. Mae hyn yn golygu bod y cynllun ar gael i’r disgyblion yn ôl yr angen. Cyflwynir chwe uned o waith yn ddigidol gan gynnwys gweithgareddau llafar yn ogystal â gemau. Byddwn yn diweddaru a datblygu’r cynllun yma’n flynyddol. Mae’r unedau gwaith yma yn rhoi sylfaen gadarn i’r disgyblion cyn derbyn cwrs trochi llawn.

 

Adnoddau digidol

Nid oedd cynnal cyrsiau llawn na chynnig ôl ofal wyneb-yn-wyneb yn bosib yn ystod  cyfyngiadau’r pandemig. Fel ymateb i’r cyfnod clo a’r angen am ddysgu o bell, crëwyd dosbarth digidol newydd oedd yn cynnwys adnoddau rhyngweithiol efo cymorth llafar ar gyfer rhieni. Roedd yr adnoddau yma ar gael i holl ysgolion Môn a chafwyd ymateb cadarnhaol i’r adnoddau gan benaethiaid ac athrawon. Mae’r dosbarth bellach yn parhau i dyfu ac yn cynnwys adnoddau thematig yn ogystal ag adnoddau sydd yn cyflwyno ac adolygu patrymau iaith ar lawr y dosbarth.

Mae’r dosbarth bellach ar gael i ysgolion fedru pori a dewis gweithgareddau yn ôl yr angen. Ceir hefyd cynllun syml ac adnoddau fel arweiniad i gyflwyno patrymau iaith trwy’r ‘Ysgol Camau Clebran’. Mae’r ddolen i’r dosbarth yma bellach wedi ei rhannu ag athrawon ar draws y sir yn sgil ymweliadau gan athrawon trochi iaith o wahanol ardaloedd yng Nghymru.

Hyfforddiant

Yn dilyn y cyfnod clo a’r diffyg cyfleoedd oedd disgyblion ein hysgolion wedi eu cael i ymarfer a defnyddio’r Gymraeg, gwelwyd yr angen am hyfforddiant dulliau trochi i staff ysgolion. Er mwyn i’r hyfforddiant yma fod ar gael yn syml ac yn gyfleus ynghanol amser heriol iawn i staff ysgolion penderfynwyd creu dosbarth digidol newydd. Yn y dosbarth cynigir clipiau hyfforddiant trochi. Mae mwy o glipiau yn cael eu hychwanegu yn rheolaidd. Mae athrawon y ganolfan yn ymweld ag ysgolion ac yn cynnig hyfforddiant trochi wyneb-yn-wyneb yn ôl dymuniad yr ysgol. Mae canolfan iaith Môn wedi cydweithio efo Canolfan Bedwyr ers sawl blwyddyn wrth gynnig sesiynau hyfforddiant trochi ar gyfer cymhorthyddion siroedd y Gogledd, sef ‘Y Cynllun Sabothol Cenedlaethol.’ Cafwyd ymatebion cadarnhaol iawn i’r sesiynau drwy brosesau gwerthuso y brifysgol.

Ap

Fel ymateb i’r angen am adnoddau cyfoes ar gyfer ein newydd-ddyfodiaid defnyddiwyd rhan o arian y grant trochi i ddechrau creu adnodd newydd pwrpasol ar gyfer dysgwyr. Rhennir arbenigedd athrawon canolfannau iaith Môn efo cwmni lleol er mwyn datblygu ap pwrpasol ar gyfer newydd-ddyfodiaid. Bydd yr ap yma ar gael yn fuan ac yn llawn adnoddau a gweithgareddau byrlymus.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Mae Gwasanaeth Dysgu awdurdod Ynys Môn wedi gwneud camau breision yn ystod y tair blynedd diwethaf. Mae’r ail-strwythuro bwriadus i ychwanegu nifer yr Uwch Reolwyr wedi caniatáu i’r Gwasanaeth Dysgu gyflogi Uwch Reolwr sydd â chyfrifoldeb  penodol ar gyfer cydlynu a gwarchod lles dysgwyr. Mae uwch arweinwyr y Gwasanaeth Dysgu yn gosod pwyslais mawr ar hybu lles plant a phobl ifanc yr ynys; yn cydweithio’n agos a llwyddiannus gyda gwahanol adrannau o fewn yr awdurdod yn llyfn a heb unrhyw ffiniau.

Mae diwylliant cryf o gynllunio gwasanaethau sydd yn cyfateb yn agos â’r Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol.  Mae’r Gwasanaeth Dysgu wedi datblygu ethos a meddylfryd ‘Tîm Môn’ lle mae cydweithio a chyfraniad pawb yn cael ei werthfawrogi, ei feithrin a’i ddefnyddio er budd plant a phobl ifanc yr ynys.

O fewn y Gwasanaeth Dysgu penodwyd Uwch Swyddog i roi sylw penodol ar hyrwyddo llesiant ac i gydweithio ar draws gwasanaethau a phartneriaethau. Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol yn ganolog i holl gynlluniau’r gwaith. Mae ysgolion yn ymwybodol sut mae eu cyfraniadau i arfogi darpariaeth gynhwysol yn eu hysgolion yn cyfrannu o fewn cyd-destun ehangach mewn blaenoriaethau rhanbarthol a chenedlaethol.  

Mae’r egwyddor o weithio yn ataliol yn greiddiol i holl waith yr awdurdod. Er enghraifft mae dull integredig o gyd weithio wedi sicrhau bod teuluoedd mewn angen yn derbyn mynediad cyflym at fanciau bwyd.

Mae’r cydweithio cryf rhwng gwahanol adrannau ac asiantaethau yn darparu un profiad integredig o gefnogaeth i holl ddysgwyr y Sir gan gynnwys disgyblion sydd mewn perygl o ymddieithrio, a’u teuluoedd. Mae’r Gwasanaeth Dysgu yn cydweithio’n gynhyrchiol â phartneriaid gan gynnwys gwasanaethau cymdeithasol, swyddogion lles, gwasanaeth cynhwysiad Gwynedd a Môn a gwasanaethau ieuenctid.  Maent yn gweithio’n  rhagweithiol i atal problemau yn gynnar er mwyn ymateb i anghenion dysgwyr bregus sy’n arddangos symptomau gôr bryder i annog presenoldeb.

Mae ‘Hwb Ymyrraeth Gynnar’ sy’n cynnwys oddeutu ugain o asiantaethau gwahanol, yn fodd da o gydweithio a chydgynllunio cefnogaeth effeithlon i ddysgwyr bregus a’u teuluoedd, heb ddyblygu’r gefnogaeth yn ddiangen. Mae hyn yn ei dro yn sicrhau bod plant a phobl ifanc Môn yn gallu parhau gyda’u haddysg yn yr ysgol ac mae gwaharddiadau oherwydd ymddygiadau gwrth gymdeithasol yn lleihau.

Mae ffocws cryf ar ddatblygu ymwybyddiaeth holl ymarferwyr o drawma, ac effaith trawma ar blant a phobl ifanc. Mae hyfforddiant yn cael ei gydlynu ar sawl lefel gan gynnwys athrawon a chymhorthyddion mewn ysgolion a lleoliadau nas gynhelir yn ogystal â rhan ddeiliad eraill o fewn y cyngor sy’n cefnogi plant a phobl ifanc.  Mae’r ymarfer hwn wedi arfogi’r gweithlu i allu cyfathrebu’n glir wrth drafod effaith profiadau niweidiol ar ddatblygiad, hunanddelwedd a hyder unigolion.

Mae’r strategaeth ataliol yn sicrhau bod swyddog ieuenctid ym mhob ysgol uwchradd yr ynys. Maent yn hwyluso’r gwasanaeth ‘galw mewn’ i ddysgwyr ac yn cefnogi darpariaeth addysg bersonol a chymdeithasol. Yn ogystal maent yn paratoi cyrsiau at gyflogaeth i ddysgwyr sydd mewn perygl o ymddieithrio er mwyn iddynt ennill cymwysterau a phrofiadau amgen. Darparwyd unedau Agored Cymru, Tystysgrif John Muir a Chymorth Cyntaf.  Mae gweithwyr ieuenctid yn sicrhau fod gan bob ysgol uwchradd grŵp lesbiaid, hoyw, deurywiol  thrawsrywiol a chydraddoldeb +  (LHDTC+)   wedi eu sefydlu ac mae clybiau ieuenctid min nos yn cryfhau’r cyswllt i bobl ifanc o weithgareddau yn y gymuned a chyswllt ysgol. O ganlyniad mae prosiectau fel  ‘Prison Me No Way’ a ‘Gangs Getaway wedi cael dylanwad o fewn y cymunedau. 

Mae cynllun ‘Y Daith i Saith,’ gan y Tîm Cefnogi Teuluoedd yn hyrwyddo datblygiad a lles y plant ieuengaf, ac yn cael ei ddatblygu ar y cyd gydag amrediad o ran ddeiliaid gan gynnwys gwasanaeth iechyd a grŵp o ysgolion cynradd. O ganlyniad mae’r gwaith yma’n cryfhau ethos Ysgol Bro a’r strategaeth ataliol yn gynnar ac yn rhoi’r cyfle gorau i blant ar hyd eu taith dysgu. 

Mae’r Gwasanaeth Dysgu’n sicrhau cyswllt cryf rhwng blaenoriaethau cenedlaethol, rhanbarthol a chorfforaethol ynghylch llesiant a’r gwaith ymarferol ac ataliol sy’n digwydd mewn lleoliadau nas cynhelir ac ysgolion ar draws yr awdurdod. Mae’r cydweithio agos gyda gwahanol adrannau o fewn yr awdurdod yn hwyluso gwaith ysgolion o sicrhau bod y ddarpariaeth gynhwysol ar lawr y dosbarth yn hylaw.   Mae’r strategaeth gorfforaethol o ddarparu hyfforddiant i wella dealltwriaeth ymarferwyr o effaith trawma a phrofiadau niweidiol mewn plentyndod ar gyflawniad a lles disgyblion yn cael effaith gadarnhaol ar ansawdd y ddarpariaeth mewn ysgolion a bellach ar draws gwasanaethau.

Un o gryfderau’r gwaith cydlynus yw’r modd mae’r gwasanaeth Dysgu yn llwyddo  cynnwys penaethiaid mewn fforymau gwahanol er mwyn canfod eu barn, dylanwadu,  siapio a chynllunio darpariaeth newydd. Er enghraifft, mae Pencampwyr Diogelu wedi llwyddo i godi statws gwaith ataliol o fewn maes diogelu ar draws eu clystyrau ac o ganlyniad i hynny:

  • mae pob ysgol yn cyflwyno cyfeiriadau diogelu safonol pan mae pryder yn codi
  • mae buddsoddiad mewn platfform electroneg safonol wedi rhoi cysondeb i gofnodi achosion o bryder ar draws y Sir
  • mae pob ysgol wedi mabwysiadu arddulliau wybodus i drawma cadarn sy’n gweddu ag ethos diogelu da.

Yn ychwanegol i hyn mae ysgolion yn gweithredu’n  hyderus i wneud cyfeiriadau at Hwb Ymyrraeth Gynnar Gwasanaethau Plant ar y cyd gyda rhieni pan yn briodol. Mae hyn oll yn cryfhau gwaith ataliol mewn ysgolion ac mae ymrwymiad pharhaus i warchod a gwella lles dysgwyr. O ganlyniad, mae’r disgyblion sydd fwyaf bregus yn derbyn y cyfleoedd gorau i ymgysylltu gyda’u haddysg.

 

 

 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Greenhill yn ysgol arbennig, a gynhelir gan Gyngor Dinas Caerdydd, sy’n cynnig addysg ddydd i 66 o ddisgyblion rhwng 11 a 18 oed. Mae gan bob un o’r disgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig mewn perthynas â’u hanawsterau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol. Mae gan lawer o ddisgyblion anawsterau dysgu penodol a all gynnwys dyslecsia, dyspracsia neu anhwylder diffyg canolbwyntio a gorfywiogrwydd. Mae gan ychydig o ddisgyblion anghenion meddygol penodol hefyd. 

Mae bron pob un o’r disgyblion yn byw yng Nghaerdydd a daw ychydig iawn ohonynt o awdurdodau cyfagos. Ar hyn o bryd, mae pob un o’r disgyblion ar y gofrestr yn fechgyn. Daw tuag un o bob pump o’r disgyblion o gefndiroedd lleiafrifoedd ethnig. Mae ychydig iawn o’r disgyblion dan ofal eu hawdurdod lleol. Ar hyn o bryd, nid oes unrhyw ddisgybl yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol. Nid oes unrhyw un o’r disgyblion yn siarad Cymraeg ar yr aelwyd fel eu hiaith gyntaf. Mae tuag 80% o’r disgyblion yn cael prydau ysgol am ddim. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Gweledigaeth a gwerthoedd yr ysgol yw’r grym y tu ôl i’r holl ryngweithiadau, mentrau a datblygiadau yn yr ysgol. Y weledigaeth yw creu amgylchedd ysgol lle mae disgyblion:

  • yn hapus, yn ddiogel, yn sicr ac yn cael cyfle i ddatblygu eu talentau
  • yn ffynnu mewn cymuned ofalgar a chefnogol
  • wedi’u harfogi â’r medrau i’w helpu i fod y gorau y gallant fod er mwyn cyfrannu’n gadarnhaol i gymdeithas

Mae’r nodau hyn yn ffurfio sail i werthoedd yr ysgol, sef perthnasoedd, parch a chyfrifoldeb ac yn lliwio pob sgwrs rhwng oedolion a disgyblion yn yr ysgol.

Mae anfantais economaidd-gymdeithasol yn effeithio ar y rhan fwyaf o’r disgyblion. O ganlyniad, mae darparu offer sylfaenol a gwisg ysgol yn rhoi pwysau economaidd ychwanegol ar gyllid teuluoedd y disgyblion. Mae’r staff a’r llywodraethwyr wedi penderfynu darparu ystod eang o brofiadau i ddisgyblion lle nad oes unrhyw rwystrau ariannol rhag cymryd rhan. Ym mis Ionawr 2020, penderfynodd y corff llywodraethol ddarparu prydau ysgol am ddim i’r holl ddisgyblion. 
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae ystod eang o strategaethau i sicrhau bod yr ysgol yn cynnig y gallu i ddisgyblion fanteisio’n llawn ar bob profiad addysgol. Mae’r uwch dîm arweinyddiaeth wedi chwarae rôl weithredol iawn mewn sicrhau cyllid grant a rhoddion i elusen yr ysgol. Mae arweinwyr a staff yn credu’n gryf fod gweithgareddau addysg awyr agored ac ymweliadau i leoedd o ddiddordeb diwylliannol yn rhan hanfodol o gyflawni gweledigaeth yr ysgol. I’r perwyl hwnnw, mae’r pennaeth, wedi’i gefnogi gan bwyllgor cyllid y corff llywodraethol, yn sicrhau bod rhan sylweddol o’r gyllideb yn cael ei neilltuo i hwyluso hyn ac i dalu i brynu a chynnal a chadw fflyd yr ysgol o bum cerbyd. Mae’r ysgol hefyd wedi datblygu partneriaeth â Chanolfan Addysg Awyr Agored Storey Arms, gan gyflogi dau o’i staff am dridiau’r wythnos i gynorthwyo ag ymagwedd yr ysgol tuag at y Cwricwlwm i Gymru.

Mae’r holl fwyd yn yr ysgol yn cael ei ddarparu’n rhad ac am ddim ac yn cynnwys brecwast, byrbrydau iach a phrydau amser cinio. Mae’r ysgol yn cyflogi cogydd sy’n darparu bwydlen ddyddiol o fwyd iachus sy’n bodloni gofynion dietegol unigol pob disgybl.

Mae’r wisg ysgol yn ddewisol. Fodd bynnag, mae’n rhad ac am ddim i’r disgyblion sydd eisiau ei gwisgo. Mae hyn hefyd yn ymestyn i’r cit chwaraeon, cit arbenigol ar gyfer gweithgareddau awyr agored a dillad gwaith penodol ar gyfer profiad gwaith. Pan fydd angen dillad newydd ar ddisgybl, cânt eu darparu’n gyfrinachgar a chaiff anghenion unigol eu bodloni. Caiff y disgyblion eu hannog i ymfalchïo yn y ffordd maent yn edrych ac mae barbwr yr ysgol yn torri eu gwallt yn rhad ac am ddim.

Mae cysylltiadau rhwng y cartref a’r ysgol yn gryf ac yn gefnogol dros ben. Mae’r ysgol yn cynnal boreau coffi rheolaidd â rhieni i helpu i feithrin perthynas waith gadarnhaol. Mae’r cyfleoedd hyn yn datblygu dealltwriaeth rhieni a chefnogaeth ar gyfer anghenion cymdeithasol ac emosiynol plant yn fuddiol. Pan fydd rhiant yn ei chael hi’n anodd trefnu trafnidiaeth, mae’r ysgol yn ei darparu ar ei gyfer. Yn ystod y pandemig, defnyddiwyd arian a godwyd a rhoddion bwyd a ddarparwyd gan siopau lleol i ddarparu parseli bwyd i deuluoedd mewn angen yng nghymuned yr ysgol. Mae’r arfer lwyddiannus hon yn parhau ar gyfer y teuluoedd hynny sydd mewn angen. Mae’r awdurdod lleol hefyd wedi darparu gliniadur i bob disgybl i gefnogi dysgu.
 

Ymweliadau a phrofiadau addysgol

Mae ‘ymweliadau lles’ bob wythnos i leoedd amrywiol o harddwch naturiol neu ddiddordeb diwylliannol. Ffocws yr ymweliadau hyn yw datblygu perthnasoedd cadarnhaol a medrau cyfathrebu cymdeithasol priodol. Er enghraifft, aethpwyd â disgyblion nad oeddent erioed wedi teithio ar awyren nac wedi aros mewn gwesty i Gaeredin am ymweliad deuddydd fel gweithgaredd pontio o gyfnod allweddol 4 i gyfnod allweddol 5. Ariannwyd hyn yn llawn gan yr ysgol. 

Mae addysg awyr agored yn rhan hanfodol o waith yr ysgol. Mae’r cwricwlwm yn cynnig cyfleoedd gwerthfawr i ddisgyblion ddysgu a mwynhau amgylchedd naturiol Cymru trwy raglen COED (Datblygiad Addysg Awyr Agored Creadigol neu Creative Outdoor Education Development) yr ysgol. Mae pob plentyn yn cael profiad o’r cwricwlwm llawn trwy ymweliadau, gweithgareddau a phrofiadau ledled Cymru. Mae ymweliadau preswyl yn cynnwys alldeithiau i Barc Cenedlaethol Eryri, Bannau Brycheiniog, canŵio ar afon Gwy, datblygu medrau gwersylla yn Henffordd, pysgota yn Ninbych-y-pysgod, gweithgareddau yn Storey Arms fel ogofa, padlfyrddio, cyfeiriannu, rafftio dŵr gwyn a syrffio. Mae pob un o’r disgyblion yn cael cyfle i fynychu un o’r ymweliadau preswyl sy’n cael eu hariannu’n llawn gan yr ysgol. Mae’r ysgol hefyd yn cynnig cyfle i ddisgyblion astudiaeth cerddoriaeth, coginio prydau bwyd i’r teuluoedd ac astudio cyrsiau galwedigaethol heb unrhyw gost i’r disgyblion.

Adeg y Nadolig, gall pob disgybl ddewis anrheg i fynd adref iddyn nhw’u hunain ac mae’r ysgol yn trefnu raffl lle mae’r holl ddisgyblion yn dewis rhoddion ar gyfer brodyr a chwiorydd neu aelodau eraill o’r teulu. Mae’r ysgol hefyd yn trefnu helfa wyau Pasg adeg y Pasg.

Mae datblygu medrau cymdeithasol yn rhan bwysig o’r gwaith yn Greenhill ac eir â disgyblion i fwytai fel rhan o’r gwaith hwn. Un o nodau eraill yr ysgol yw i bob disgybl gael profiad o’r celfyddydau a theatr – er enghraifft, mae disgyblion wedi mynychu perfformiadau o Matilda a Bugsy Malone yng Nghanolfan y Mileniwm. Caiff yr holl weithgareddau hyn eu hariannu gan yr ysgol.

Cymwysterau a medrau bywyd

Mae’r ysgol yn sicrhau bod pob un o’r disgyblion yn cael ystod o brofiadau cadarnhaol i helpu i ddatblygu hunanhyder, sy’n eu paratoi’n dda ar gyfer y camau nesaf yn eu bywydau. Caiff disgyblion eu haddysgu i ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus, gyda staff yn mynd gyda disgyblion ar deithiau y bydd yn ofynnol iddynt eu gwneud fel rhan o fywyd bob dydd. Caiff cost y drafnidiaeth hon i staff a disgyblion ei hariannu gan yr ysgol. Mae disgyblion hŷn yn gwneud cais am drwyddedau gyrru dros dro, yn cael eu hyfforddi ar gyfer profion theori gyrru ac yn cael profiadau gyrru heb unrhyw gost i’r teuluoedd.

Mae disgyblion yn ennill cymwysterau mewn dringo a gyrru beiciau modur, yn ogystal â chymwysterau mwy traddodiadol fel medrau coginio’r cartref, medrau sy’n canolbwyntio ar waith fel tystysgrif mewn hyfforddiant Barista, medrau adeiladu a phrofiad gwaith ag Is-adran Parciau’r Awdurdod Lleol mewn cynllunio gerddi. Mae disgyblion hefyd yn cael cyfle i ennill gwobr efydd ac arian Dug Caeredin. Caiff disgyblion eu hannog yn weithredol i ddod o hyd i leoedd addysg, hyfforddiant a chyflogaeth ar ôl cyfnod allweddol 5 a chânt gymorth ychwanegol â’u dewisiadau gyrfa neu addysg uwch. Caiff disgyblion sy’n dewis peidio ag aros yn narpariaeth cyfnod allweddol 5 yr ysgol eu hebrwng i amrywiaeth o leoedd hyfforddiant neu gyflogaeth nes byddant yn teimlo’n hyderus am eu penderfyniad.
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Bu effaith yr ymagwedd hon tuag at ariannu yn sylweddol. Caiff lles yn yr ysgol ei fonitro’n ofalus ac mae data’n dangos bod rhwystrau bron pob un o’r disgyblion rhag dysgu wedi lleihau a bod eu medrau rhag gymdeithasol wedi cynyddu. Bu lleihad yn nifer y digwyddiadau negyddol ar draws yr ysgol dros y tair blynedd diwethaf ac mae gwaharddiadau wedi lleihau’n sylweddol.

Oherwydd y perthnasoedd gwell a’r ymddiriedaeth a ddatblygwyd trwy’r profiadau niferus a ddarperir gan yr ysgol, mae bron pob un o’r disgyblion yn dangos mwy o ffocws ar eu dysgu yn y dosbarth ac mae eu sgorau darllen a rhifedd wedi cynyddu. Maent hefyd yn dangos agweddau gwell at ddysgu. Mae disgyblion hefyd yn dangos gallu cynyddol i reoli eu hemosiynau o ganlyniad i’r ffaith yr ymddiriedir ynddynt wrth gymryd rhan mewn campau eithafol a gweithgareddau. Mae disgyblion hŷn yn cynnig cymorth ac yn eistedd â disgyblion iau sydd wedi methu rheoli eu hemosiynau ac yn rhannu strategaethau maent yn eu defnyddio i’w rheoli.

Mae amgylchedd digynnwrf yn yr ysgol ac mae ymddygiad yn ystod amseroedd egwyl a chinio wedi gwella’n sylweddol. Mae perthnasoedd cadarnhaol rhwng staff a disgyblion a pharodrwydd i rannu teimladau. Mae hyfforddiant staff mewn arfer sy’n ystyriol o drawma wedi cefnogi newid diwylliant cadarnhaol ac ethos gwell yn yr ysgol. Mae trin cadarnhaol wedi lleihau dros y tair blynedd diwethaf.
 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae gan yr ysgol ‘Statws Blaenllaw’ ar gyfer y Marc Ansawdd Cynhwysiant ac mae wedi rhannu ei harfer trwy gyfarfodydd Teams rheolaidd â llawer o ysgolion sy’n perthyn i’r rhwydwaith cenedlaethol hwn. Mae gan yr ysgol bolisi drws agored ac mae’n croesawu ymweliadau gan sefydliadau addysgol eraill ac mae ysgolion arbennig ac UCDau eraill yng Nghaerdydd a’r Fro wedi ymweld â hi. Gwahoddwyd yr ysgol i gynhadledd genedlaethol TIS Wales hefyd i rannu ei harfer â chynulleidfa eang ac fe’i cynhwyswyd fel astudiaeth achos ar gyfer arfer sy’n ystyriol o drawma â disgyblion yng nghyfnod allweddol 5. Yn fwy diweddar, gwahoddwyd yr ysgol i rannu ei thaith er wefan TIS UK.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Information about the setting

Agorodd Wriggles and Giggles yn 2011. Sefydlwyd y feithrinfa ym 1986 ar safle hen gyfnewidfa ffôn ar un llawr. Mae’r feithrinfa wedi meithrin enw da rhagorol dros y blynyddoedd o ran ymroddiad a phroffesiynoldeb ei staff.

Mae’r lleoliad wedi’i gofrestru ar gyfer 42 o leoedd amser llawn i blant o’u geni hyd wyth oed ac mae ar agor o ddydd Llun i ddydd Gwener rhwng 7.30am a 5.30pm. Mae’n cynnig gwasanaeth cofleidiol sy’n cludo plant yn ôl ac ymlaen o ysgolion cynradd lleol. Adeg yr arolygiad, roedd 16 o b

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Llangefni yn ysgol uwchradd ddwyieithog i ddisgyblion 11 i 18 oed a gynhelir gan awdurdod lleol Ynys Môn. Lleolir yr ysgol yn nhref Llangefni yng nghanol Ynys Môn ac mae’n ardal Gymraeg ei hiaith yn bennaf.

Mae 719 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 91 o ddisgyblion yn y chweched dosbarth. Mae 78.5% yn siarad Cymraeg ar yr aelwyd. Mae canran y disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim tua 18.9% ar gyfartaledd. Mae’r uwch dîm arwain yn cynnwys y pennaeth, dirprwy bennaeth, dau bennaeth cynorthwyol parhaol a dau bennaeth cynorthwyol dros dro.
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mewn paratoad ar gyfer dyfodiad y Côd ymarfer newydd ar gyfer Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY), mae’r ysgol wedi blaenoriaethu paratoi staff i’w galluogi i ddarparu’n hyderus ar gyfer disgyblion ag ADY. Mae hyn wedi digwydd ar sawl lefel sy’n cynnwys y llywodraethwyr, yr uwch dîm rheoli, rheolwyr canol, athrawon, cymorthyddion a staff ategol. Cred yr ysgol fod ADY yn gyfrifoldeb ar bawb a rhoddwyd y cyfrifoldeb i’r CADY i sicrhau fod gan pob aelod o staff y gallu i wireddu hyn.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r gofrestr ADY yn ddogfen fyw, gynhwysfawr sy’n cyfeirio’n benodol at rwystrau i ddysgu ac yn cynnwys arweiniad penodol ar sut i’w goresgyn. Yn ychwanegol, ceir dolenni uniongyrchol at broffiliau un tudalen pob disgybl ag ADY. Nodir gwybodaeth am unrhyw ddulliau cefnogi personol sy’n addas i bob unigolyn yn ogystal a chyfeiriad at strategaethau cefnogi cyffredinol.

Mae map darpariaeth yn cyfeirio’n benodol at yr holl ymyraethau sy’n cael eu cynnig gan yr ysgol. Telir sylw penodol i’r meini prawf mewnbwn ac allbwn i bob ymyrraeth unigol. Yn ychwanegol, rhoddir sylw i’r gweithredu pellach fydd ei angen pe na byddai’r ymyrraeth yn llwyddiannus.
Wrth lunio’r cynllun dysgu unigol, rhoddir sylw i ddyheadau disgyblion a cheisir llunio deilliannau sy’n arwain at y dyheadau hynny. O ganlyniad, sicrheir fod unrhyw ddarpariaeth addysgu ychwanegol yn ddisgybl ganolog.

Mae’r ysgol wedi adnabod dirywiad ym medrau sylfaenol disgyblion yn dilyn y cyfnodau clo, ac nid o reidrwydd yn y disgyblion fyddai angen darpariaeth ddysgu ychwanegol. Er mwyn ymateb i hyn nododd yr ysgol flaenoriaeth i sicrhau ‘Addysgu o Safon yn Gyntaf’ (Quality First Teaching) ar gynllun datblygu’r ysgol, sef datblygu strategaethau addysgu sy’n amlygu’r angen am ddulliau dysgu personol sy’n annog blaenoriaethu anghenion disgyblion ag ADY wrth gynllunio. 

Mae’r ysgol ar daith at geisio bod yn ysgol sy’n wybodus am drawma) sydd wedi cynnwys hyfforddiant ysgol gyfan, hyfforddiant UDRh a hwyluso i nifer o staff yr ysgol a’u rhanddeiliaid i gwblhau diploma perthnasol. Golyga hyn fod disgyblion ag ADY yn derbyn cyfleoedd i ddefnyddio dulliau amgen i gyfathrebu eu teimladau gan roi llai o bwyslais ar gyfathrebu geiriol neu ysgrifenedig.

Er mwyn gwireddu’r weledigaeth, mae’r ysgol wedi buddsoddi amser ac arian mewn hyfforddi cymorthyddion dosbarth. Paratowyd cyfleodd hyfforddiant cynhwysfawr megis rhaglen ‘Cymorthyddion Wrth eu Gwaith’, ELSA a ‘Drawing and Talking’. Yn ogystal, mae’r adran ADY wedi creu sbardunau sgwrsio i’w defnyddio gyda disgyblion er mwyn hybu annibyniaeth; gwaith sy’n seiliedig ar ymchwil yr EEF(Education Endowment Foundation).

Yn ddiweddar, mae’r adran ADY wedi gweddnewid eu dull o gynnal cyfarfodydd adrannol. Maent bellach yn cynnal cyfarfodydd ‘Datrysiad’ sy’n cynnig cyfleoedd i rannu arferion da ac arbrofi gydag ystod o strategaethau cefnogi.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

O ganlyniad i’r hyfforddiant a gyflwynwyd i’r holl staff ar y Côd Ymarfer newydd a blaenoriaethau’r cynllun datblygu ysgol, mae pob aelod o staff yn ymwybodol o’u dyletswydd wrth ddarparu’n briodol i ddiwallu rhwystrau at ddysgu disgyblion ag ADY. Mae hyn wedi galluogi adrannau i arfarnu eu darpariaethau ar gyfer y grwp penodol hwn o ddisgyblion. Defnyddir yr arfarniadau gwerthfawr hyn i gynllunio gwelliant i’r dyfodol drwy’r cynllun datblygu ysgol a chynlluniau datblygu adran.

Mae buddsoddiad mewn meddalwedd mapio darpariaeth wedi galluogi’r ysgol i arfarnu llwyddiant a gwerth am arian unrhyw ymyraethau sydd ar waith. Mewn achosion ble nad oes cynnydd, gellir cyfeirio’n ôl at y map darpariaeth i addasu’r ddarpariaeth ddysgu ychwanegol. Dengys arfarniadau diweddar fod sgriptiau ymateb y cymorthyddion wedi arwain at leihad mewn cefnogaeth arwynebol sy’n blaenoriaethu ‘cwblhau tasgau’ a chynnydd mewn arferion sy’n blaenoriaethu’r broses o ddysgu a meta wybyddiaeth. Mae’r dangosyddion yma hefyd yn adlewyrchiad cryf o lwyddiannau staff i wahaniaethu’n effeithiol ar gyfer disgyblion ag ADY. Mae arfarniadau o holiadur uwchradd ynghylch trawma hefyd yn dangos effaith cadarnhaol mae’r gefnogaeth a rhoddir i ddisgyblion ag ADY yn ei gael ar eu lles emosiynol.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn cydweithio’n agos gydag ysgolion cynradd y dalgylch ac yn rhaeadru arferion da drwy gyfarfodydd cydlynwyr ADY y dalgylch. Mae’r ysgol yn cydweithio’n agos gydag ysgolion uwchradd Môn ac yn gwneud defnydd o gynllun cydweithio ‘Cynghrair Ysgolion Môn’ er mwyn rhannu’r arferion gorau ac i gasglu barn cydweithwyr eraill am y gwaith.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Mynwy (MCS) yn ysgol cyfrwng Saesneg 11-18 oed a gynhelir gan Awdurdod Lleol Sir Fynwy. Mae’n gwasanaethu tref Mynwy ac ardaloedd gwledig Cross Ash, Llandogo, Rhaglan, Trellech ac Wysg, gydag oddeutu 27% o’r myfyrwyr yn teithio o siroedd y ffin, sef Swydd Gaerloyw a Swydd Henffordd. Mae 1,693 o ddisgyblion ar y gofrestr, y mae 316 ohonynt yn y chweched dosbarth. Mae tua 15% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Saesneg yw iaith gyntaf bron bob un o’r disgyblion ac maent yn dod o gefndir gwyn, Prydeinig. Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n rhugl yn y Gymraeg.

Mae canran y disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol, y mae angen o leiaf addasiadau rhesymol arnynt, yn rhyw 19% o boblogaeth gyfan yr ysgol, gan gynnwys y ganolfan adnoddau arbenigol (y Ganolfan).

Cyfran y disgyblion sydd â chynllun anghenion dysgu ychwanegol statudol (Datganiad / EHCP / Cynllun Dysgu Unigol (CDU)) yw 3.9% (gan gynnwys y Ganolfan).

Mae’r uwch dîm arwain yn cynnwys y pennaeth, dirprwy bennaeth a 5 pennaeth cynorthwyol.

Caiff gweledigaeth yr ysgol ei chrynhoi yn yr arwyddair ‘Work Hard, Be Kind’, gyda’i gwerthoedd (llwyddiant, sicrwydd, parch, cyfrifoldeb ac annibyniaeth) a diwylliant ysgol yn seiliedig ar barch ymhlith pawb tuag at ei gilydd.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

O 2021 ymlaen, dwysaodd yr ysgol ei hymgysylltiad â fframwaith y Cwricwlwm i Gymru. Cafodd yr uwch dîm arwain ei ymestyn, trwy secondiad, i gynnwys rôl â chyfrifoldeb penodol am ddatblygu meddwl y cwricwlwm, gan weithio’n agos gyda’r pennaeth cynorthwyol sy’n gyfrifol am addysgeg.

Diffiniodd yr ysgol ymagwedd at y cwricwlwm ac athroniaeth sylfaenol trwy gyfuniad o: ymgysylltu â’r fframwaith, ymchwil i egwyddorion dylunio cwricwlwm, profiadau o ddatblygu cwricwlwm mewn ysgolion eraill a myfyrdodau ar addasiadau blaenorol i’r cwricwlwm ysgol gyfan. Seiliwyd datblygu’r cwricwlwm yn yr ysgol ar ymagwedd ‘gwybodaeth gyfoethog’, gan fanteisio ar gysyniad Michael Young o ‘wybodaeth nerthol’. Ategwyd hyn trwy ddatblygu ymagwedd addysgegol ysgol gyfan a allai gyflwyno’r egwyddorion wrth wraidd y math hwn o gwricwlwm disgyblaethol.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

“Gwella addysg yw ein cenhadaeth genedlaethol. Does dim yn fwy hanfodol na bod pob plentyn a pherson ifanc yn caffael addysg ac yn cael mynediad cyflawn at y profiadau, yr wybodaeth a’r sgiliau y mae eu hangen arnyn nhw…” 

Cafodd yr agoriad hwn i fframwaith y Cwricwlwm i Gymru effaith arwyddocaol ar feddwl yr ysgol, gan gyd-fynd â’r cysyniad bod gwybodaeth nerthol yn llwybr at degwch. Hefyd, ystyriwyd mai caffael gwybodaeth ymrymusol oedd y llwybr at gyflawni’r Pedwar Diben.

Lluniwyd datganiad cenhadaeth y cwricwlwm, y mae rhan ohono fel a ganlyn, “Mae ein hymagwedd yn rhoi pwys ar gwricwlwm gwybodaeth gyfoethog, a gyflwynir gan staff addysgu arbenigol, gwybodus yn addysgegol. Nod hyn yn gyson yw darparu cyfleoedd dysgu effeithiol, diddorol trwy addysgu sy’n angerddol, yn fanwl gywir ac yn bwrpasol.”

  • Mae cwricwlwm gwybodaeth gyfoethog wedi cael sylw sylweddol mewn systemau addysg ledled y byd. Mae’r elfennau allweddol a ddefnyddiwyd yn yr ysgol wrth lunio’i chwricwlwm yn cynnwys: 
  • Safle sylfaenol gwybodaeth a’i gallu i ymestyn dysgu pellach. 
  • Gwybodaeth mewn ffurfiau gwahanol: datgeiniol, gweithdrefnol, trwy brofiad, disgyblaethol. 
  • Mae pynciau unigol yn bwysig. Maent yn dod â chorff sefydledig o wybodaeth, medrau a thraddodiad unigryw. Mae pynciau’n darparu trefn barod, gan gynnig cydlyniant fertigol cryf.
  • Caiff y wybodaeth i’w dysgu ei phennu’n fanwl. 
  • Mae amser y cwricwlwm yn gyfyngedig; rhaid dewis gwybodaeth yn ofalus. Mae’r wybodaeth hon yn bwysig a chaiff ei haddysgu i’w chofio, sy’n gofyn am gymhwyso ymchwil seiliedig ar dystiolaeth.
  • Caiff gwybodaeth ei dilyniannu’n fwriadol ac yn drefnus i saernïo sgema cadarn cymaint â phosibl (rhwydweithiau dysgu niwral).

Ymagwedd cwricwlwm disgyblaethol ydyw, gyda myfyrwyr yn dilyn ystod eang a chytbwys o bynciau. Arweinwyr canol, yn gysylltiedig â mwy o annibyniaeth, sydd â chyfrifoldeb sylweddol am ddylunio’r cwricwlwm. Mae’r annibyniaeth hon (e.e. o ran polisïau adborth, penderfyniadau cwricwlaidd, llunio asesiadau, cynllunio gweithredu) wedi’i meithrin ochr yn ochr â datblygu diwylliant sicrhau ansawdd cadarn.

Mae dysgu proffesiynol wedi’i dargedu i ymestyn y meddwl ynghylch dilyniant ac asesu, gyda phwyslais ar Egwyddorion Dilyniant a Diben Asesu. Mae hyn yn cofleidio’r cwricwlwm fel model dilyniant: dilyniant sydd wedi’i gynllunio yn y cwricwlwm, nid ar wahân iddo. Mae dysgwr sy’n llwyddo yn y cwricwlwm yn gwneud cynnydd da.

Ystyrir y berthynas rhwng y cwricwlwm ac addysgeg yng ngoleuni crynodebau seiliedig ar dystiolaeth o addysgu effeithiol (e.e. ‘What Makes Great Teaching?’ gan Ymddiriedolaeth Sutton). Yr hyn sy’n allweddol yw datblygiad ymarferwyr arbenigol, gwybodus yn addysgegol – arbenigwyr yn eu meysydd pwnc ac yn eu gallu i gymhwyso addysgeg effeithiol. 

Mae darparu strategaethau addysgu ysgol gyfan a datblygu’r athro sy’n arbenigwr pwnc yn digwydd trwy ddwy elfen o ddysgu proffesiynol:

  • Technegau a ddewiswyd yn ofalus sy’n canolbwyntio ar arferion talu sylw a naws yr ystafell ddosbarth: ‘arferion nerthol’ yr ysgol. Mae arferion o’r fath yn symleiddio’r profiad dysgu – lleihau’r baich gwybyddol, yn hoelio sylw dysgwyr yn gyflym ac yn sicrhau bod pawb yn cymryd rhan. Mae amser HMS sylweddol a rolau newydd yr ‘anogwyr addysgu’ yn ategu’r fenter ysgol gyfan hon. 
  • Mae’r holl athrawon yn cael arsylwadau anogaeth hyfforddiadol gan arweinwyr pwnc. Yr athro sy’n penderfynu ar y prif ffocws, sy’n elfen benodol o ymarfer, wedi’i osod o fewn cyd-destun eu disgyblaeth. Mae’r model anogaeth yn cynnwys trafodaeth cyn ac ar ôl arsylwi. Mae’r dull manwl gywir hwn mewn meysydd disgyblaeth yn helpu i ddatblygu athrawon sy’n arbenigwyr pwnc. 

Nod y cwricwlwm a roddwyd ar waith yw sicrhau bod staff yn gallu bod: yn angerddol am yr hyn y maen nhw’n ei addysgu trwy berchnogaeth ar gynnwys eu disgyblaeth; yn fanwl gywir yn eu hymarfer gyda datblygiad proffesiynol parhaus yn ategu hynny; yn bwrpasol wrth benderfynu ar gynnwys ac addysgeg er mwyn sicrhau cynnydd cadarn gan fyfyrwyr.

Wrth ei gyflwyno, cydnabuwyd y byddai dyluniad y cwricwlwm, datblygiad addysgegol a gwaith ar asesu dilys yn gyfamserol. Nid cyfaddawd yw hyn; mae’n broses barhaus o ailadrodd a gwella: nid yw’n ddigwyddiad ‘unwaith ac am byth’ (Y Daith i 2022). Camau nesaf yr ysgol yw: datblygu ei waith ar drefn lorweddol trwy gysylltiadau trawsgwricwlaidd; datblygu sylfaen gadarn o ddysgu proffesiynol wrth ddylunio a defnyddio asesiadau crynodol; parhau â’i gwaith yn cefnogi’r addysgeg orau.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Darpariaeth: mae timau pwnc wedi treialu amrywiaeth o ddulliau. Er enghraifft, yn y tîm Saesneg, mae dull ‘pecyn’ ar gyfer adnoddau wedi’i ddatblygu ar y cyd, gyda phob gwers â’i phecyn ei hun. Mae athrawon yn defnyddio’r adnodd hwn i gynllunio sut maent yn gwirio dealltwriaeth yng nghyd-destun anghenion eu dosbarth ac i gywiro camsyniadau. 

Mewn mathemateg, mae dull llyfryn pwnc wedi’i ddatblygu ochr yn ochr â defnyddio delweddwyr yn fynych wrth ddesg sefyll, fel y gall athrawon weithio ar fodelu byw mewn partneriaeth â’r disgyblion.

Mae’r datblygiad addysgegol yn yr ysgol dros y blynyddoedd diwethaf wedi llywio dilyniannu a chynllunio’r cwricwlwm. Mae ymarfer adalw fel gweithred fwriadol yn hytrach na sgil-effaith tasgau eraill yn dechrau gwreiddio yn narpariaeth y cwricwlwm. 

Mae meysydd pwnc eraill yn defnyddio gwahanol fodelau cyflwyno a dulliau o gofnodi gwaith disgyblion megis yn ddigidol, mewn llyfrau gwaith neu hybrid o’r rhain; mae gan arweinwyr pwnc annibyniaeth ac atebolrwydd am y dull a ddilynir. Mae cyfleoedd rheolaidd i gydweithwyr rannu arfer dda.

Safonau Dysgwyr: mae cyflwyno ‘arferion nerthol’ wedi cael effaith sylweddol ar gynnydd myfyrwyr, er enghraifft trwy sicrhau bod eu sylw wedi’i hoelio ar ddysgu yn syth ar ddechrau’r wers. Mae technegau addysgegol i wella’r gymhareb gyfranogi ac i wirio dealltwriaeth wedi cyflymu cynnydd myfyrwyr. Mae datblygiad geirfa wedi bod yn nodedig, gyda disgyblion yn deall iaith gymhleth penodol i bwnc ac yn ei defnyddio’n rheolaidd. Mae gwybodaeth pwnc yn dechrau gwreiddio ac mae disgyblion yn gallu llunio cysylltiadau yn well rhwng gwahanol rannau o sgema pwnc oherwydd bod pynciau wedi’u dilyniannu’n ofalus.
 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Megis dechrau gweithredu’r cwricwlwm y mae’r ysgol: mae ailadrodd parhaus a mireinio’r meddwl yn mynd rhagddo’n gyflym. Mae wedi rhannu ei dull trwy drafodaeth ag ysgolion cynradd partner, o fewn Grŵp Dylunio’r Cwricwlwm y consortiwm rhanbarthol, a thrwy Sgyrsiau Rhwydwaith Cenedlaethol.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Mynwy (MCS) yn ysgol cyfrwng Saesneg 11-18 oed a gynhelir gan Awdurdod Lleol Sir Fynwy. Mae’n gwasanaethu tref Mynwy ac ardaloedd gwledig Cross Ash, Llandogo, Rhaglan, Trellech ac Wysg, gydag oddeutu 27% o’r myfyrwyr yn teithio o siroedd y ffin, sef Swydd Gaerloyw a Swydd Henffordd. Mae 1,693 o ddisgyblion ar y gofrestr, y mae 316 ohonynt yn y chweched dosbarth. Mae tua 15% o’r disgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Saesneg yw iaith gyntaf bron bob un o’r disgyblion ac maent yn dod o gefndir gwyn, Prydeinig. Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n rhugl yn y Gymraeg.

Mae canran y disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol, y mae angen o leiaf addasiadau rhesymol arnynt, yn rhyw 19% o boblogaeth gyfan yr ysgol, gan gynnwys y ganolfan adnoddau arbenigol (y Ganolfan). Cyfran y disgyblion sydd â chynllun anghenion dysgu ychwanegol statudol (Datganiad / EHCP / Cynllun Dysgu Unigol (CDU)) yw 3.9% (gan gynnwys y Ganolfan).

Mae’r uwch dîm arwain yn cynnwys y pennaeth, dirprwy bennaeth a 5 pennaeth cynorthwyol. 
Mae 48 o ddisgyblion o flynyddoedd 7 i 13 wedi’u gosod yn y Ganolfan Adnoddau Arbenigol. Mae’r Ganolfan yn ddarpariaeth dysgu ychwanegol yr awdurdod lleol sy’n darparu ar gyfer disgyblion â Chyflwr ar y Sbectrwm Awtistig, anawsterau iaith, lleferydd a chyfathrebu, anawsterau dysgu difrifol ac anawsterau corfforol a meddygol. Mae’r Ganolfan wedi’i hintegreiddio’n llawn yng nghymuned yr ysgol, o ran ei hamgylchedd a’i strwythur staffio.
Mae’r Ganolfan yn darparu profiad addysgol cynhwysol i ddisgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol cymhleth yn eu cymuned leol, gan roi cyfleoedd i ddysgu gyda’u cymheiriaid a chanddynt. Mae ymarfer sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn yn sicrhau bod bron yr holl ddisgyblion a osodir yn y Ganolfan yn cael darpariaeth briodol, yn cyflawni’r tu hwnt i ddisgwyliadau rhagdybiedig ac yn symud ymlaen i leoliadau ôl-16/18 priodol. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Agorodd y Ganolfan yn 2017 gyda dau ddisgybl. Tyfodd y ddarpariaeth i 48 o ddisgyblion erbyn Medi 2022. Y bwriad yw datblygu darpariaeth integredig a chynhwysol sy’n gwella’r ddarpariaeth a’r arfer bresennol, gan ganiatáu am ddull sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn er mwyn bodloni anghenion disgyblion. Crëwyd uwch swydd arwain i ddatblygu a gweithredu gweledigaeth gyffredin a darpariaeth gynhwysol yn y Ganolfan ac ar draws yr Ysgol. Mae’r adolygiad parhaus o’r ddarpariaeth, yr adnoddau ac anghenion carfanau newidiol wedi sicrhau mireinio parhaus, gyda chynhwysiant ac integreiddio yn ganolog i’w datblygiad.
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Gweledigaeth 
Defnyddiwyd HMS ysgol gyfan i archwilio ystyr cynhwysiant i’r ysgol, gan ystyried arfer bresennol ac ymarfer seiliedig ar dystiolaeth yn yr ysgol ac mewn mannau eraill. Datblygwyd astudiaethau achos ar arfer bresennol i ddisgyblion prif ffrwd gydag anghenion dysgu ychwanegol (ADY), anhwylderau’r sbectrwm awtistig (ASD) a Syndrom Down. Yn ganolog i’r weledigaeth gytunedig yw bod pob disgybl yn dysgu orau gyda’u cymheiriaid a chanddynt.

Integreiddio yn yr Ysgol 
Mae’r Ganolfan yn cael ei harwain gan bennaeth cynorthwyol ochr yn ochr ag athro arweiniol. Mae polisïau ysgol gyfan yn llywio’r systemau a’r arferion sydd ar waith, gydag addasiadau, fel y bo angen. Dilynir cynllun cwricwlwm ac amseriadau dyddiol yr ysgol, gyda mynediad llawn at amgylchedd yr ysgol. Mae disgybl gynrychiolydd o’r Ganolfan yn aelod o bob Cyngor Blwyddyn.  

Ymarfer sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn
Mae ymarfer sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn yn caniatáu am ddatblygu’r ddarpariaeth i fodloni anghenion unigol. Mae mwyafrif y disgyblion yn mynychu grŵp dosbarth prif ffrwd ac elfennau o ddysgu prif ffrwd, fel technoleg, y celfyddydau mynegiannol a gwersi addysg gorfforol, gyda chefnogaeth cynorthwywyr addysgu’r Ganolfan. Mae’r disgyblion hyn hefyd yn mynychu clybiau a gweithgareddau allgyrsiol, ochr yn ochr â chyfoedion prif ffrwd. Mae disgyblion y Ganolfan yn chwarae rhan weithgar yng nghynyrchiadau a gwasanaethau carolau’r ysgol. Mae addasiadau rhesymol yn cynnwys cymorth Cynorthwywyr Dysgu a gwella medrau staff prif ffrwd. Mae’r ddarpariaeth ôl-16 yn cynnwys lleoliadau profiad gwaith yn y gymuned leol ac yn yr ysgol. 

Dosbarth Enfys
Yn ystod blwyddyn academaidd 2022-2023, datblygwyd Dosbarth Enfys i ddarparu ar gyfer disgyblion ag ADY mwy cymhleth ym Mlynyddoedd 7 ac 8, nad ydynt yn gallu manteisio ar unrhyw elfennau o’r ddarpariaeth brif ffrwd. Fodd bynnag, mae’r disgyblion hyn yn defnyddio’r holl ardaloedd cyffredin a’r cyfleusterau arbenigol yn y Ganolfan. Mae hwn yn faes sy’n cael ei ddatblygu’n barhaus oherwydd newidiadau mewn anghenion, gyda chynnydd mewn staff sydd wedi’u hyfforddi’n briodol a dulliau dysgu a chyfathrebu amlsynhwyraidd yn cael eu mireinio’n barhaus. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae staff yn y Ganolfan yn cynnwys athrawon cynradd ac uwchradd hyfforddedig, ynghyd â staff â chymwysterau arbenigol neu brofiad ym maes ADY. Mae staff yn lledaenu arfer orau er mwyn datblygu cysondeb yn y Ganolfan ac ar draws ardaloedd y cwricwlwm prif ffrwd.

Mae datblygu cwricwlwm eang a chytbwys sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn yn arwain at lefelau uchel o ymgysylltu a chynnydd yn y Ganolfan a phan fydd disgyblion yn dilyn gwersi prif ffrwd. Mae disgyblion yn datblygu annibyniaeth a gwydnwch. Maent yn rhyngweithio’n llwyddiannus â chymheiriaid prif ffrwd mewn amrywiaeth o sefyllfaoedd. Mae gallu manteisio ar weithgareddau allgyrsiol wedi ymestyn eu profiadau ac wedi cynyddu perthnasoedd cadarnhaol. Mae lleoliadau profiad gwaith ôl-16 yn arwain at welliannau sylweddol i fedrau cyfathrebu disgyblion a’u gwydnwch. Mae bron bob un o’r disgyblion yn cyflawni cymwysterau priodol i symud ymlaen i leoliadau ôl-16/18 priodol.  

Mae gan ddisgyblion y Ganolfan ymdeimlad o hunaniaeth a pherthyn, wedi’i wreiddio yn y ffaith eu bod yn ddisgybl Ysgol Gyfun Mynwy, yn hytrach na’u bod yn aelod o’r Ganolfan.  
 

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Gweithiodd y pennaeth cynorthwyol ar draws de-ddwyrain Cymru yn ystod secondiad a oedd yn canolbwyntio ar weithredu’r Ddeddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg. Mae’r pennaeth cynorthwyol a’r athro arweiniol ar gyfer y Ganolfan yn cyfrannu at gyfarfodydd rhwydwaith rheolaidd gyda Thîm Canolfannau Adnoddau Arbenigol yr Awdurdod Lleol. Mae’r cyfarfodydd hyn yn llywio datblygiad darpariaeth Canolfannau Adnoddau Arbenigol ar draws yr ALl. Mae’r pennaeth cynorthwyol yn arwain cyfarfodydd cydlynwyr ADY gydag ysgolion cynradd partner i fireinio ymagweddau cynhwysol at ADY.