Arfer effeithiol Archives - Page 19 of 67 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Information about the schooGwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Llangefni yn ysgol uwchradd ddwyieithog i ddisgyblion 11 i 18 oed a gynhelir gan awdurdod lleol Ynys Môn. Lleolir yr ysgol yn nhref Llangefni yng nghanol Ynys Môn ac mae’n ardal Gymraeg ei hiaith yn bennaf. 

Mae 719 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 91 o ddisgyblion yn y chweched dosbarth. Mae 78.5% yn siarad Cymraeg ar yr aelwyd. Canran y disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim yw rhyw 18.9%, ar gyfartaledd. Mae’r uwch dîm arwain yn cynnwys y pennaeth, dirprwy bennaeth, dau bennaeth cynorthwyol parhaol a dau bennaeth cynorthwyol dros dro.
 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

A hithau’n ysgol arloesi ar gyfer y Cwricwlwm i Gymru, mae’r ysgol wedi cymryd rhan yn y paratoadau ar gyfer cyflwyno fframwaith newydd y cwricwlwm ers y dechrau. Mae’r ysgol wedi bod yn dylunio, gweithredu a mireinio model ei chwricwlwm Blwyddyn 7 dros gyfnod estynedig i sicrhau ei fod yn bodloni anghenion disgyblion, yn mynd i’r afael â gofynion y fframwaith, ac yn sicrhau bod y pedwar diben yn cael eu gwireddu.  

Rhan arwyddocaol o’r paratoadau hyn fu datblygu cwricwlwm awyr agored Blwyddyn 7. Mae’r ysgol yn ffodus ei bod yn sefyll ar ryw 20 erw o dir, gan gynnwys darn o dir segur a fu unwaith yn gae pêl-droed tuag un erw. Yn dilyn cyfnodau clo, ynghyd â chyflwyno’r Cwricwlwm i Gymru, nododd arweinwyr fod angen rhoi cyfle i’r disgyblion ddilyn cwricwlwm lleol lle y mae astudio yn yr awyr agored yn rhan annatod o’r ddarpariaeth i ddisgyblion Blwyddyn 7.  

O dan faes dysgu a phrofiad iechyd a lles, mae’r ysgol wedi creu model o gwricwlwm sy’n cynnwys gwersi addysg gorfforol, addysg awyr agored, iechyd, lles a garddio. Y cyfleoedd hyn sydd wedi arwain at ystod fwyfwy eang o brofiadau cwricwlaidd sydd wedi ehangu gorwelion disgyblion trwy gwricwlwm sy’n gosod eu hanghenion yn ganolog i’w dysgu.  
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Trwy weithio mewn partneriaeth ag Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gogledd Cymru a warden yr Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Leol, mae’r ardd wedi datblygu’n adnodd pwysig i’r ysgol. Mae trefn yr ardd yn seiliedig ar ddyluniad gan grŵp o ddisgyblion blwyddyn 7 o’r flwyddyn academaidd gynt, a gymerodd ran mewn cystadleuaeth i greu dyluniad yr ardd gymunedol. Yna, dewiswyd y dyluniad buddugol gan brif ddisgyblion yr ysgol ac mae’r ardd bellach yn ymsefydlu ar sail y dyluniad hwnnw. Mae’r ardd yn cynnwys dros erw o dir ac mae wedi’i threfnu mewn ardaloedd penodol: ardal dyfu, ardal gardd synhwyraidd, ardal dôl, ardal bywyd gwyllt a micro fforest, lle mae’r disgyblion wedi plannu dros 500 o goed. Mae’r holl waith a wnaed hyd yn hyn wedi’i gwblhau gan y disgyblion eu hunain ac mae’n gwbl hygyrch i bawb, gan gynnwys ardal â gwelyau uchel sy’n hygyrch i gadeiriau olwyn.

Mae’r cwricwlwm wedi’i fapio’n ofalus i sicrhau bod disgyblion yn cynyddu’u gwybodaeth ac yn datblygu medrau perthnasol tra byddant yn cymryd rhan yn eu gwers arddio wythnosol. Mae’r gwersi’n cyflwyno disgyblion i arddio ac yn caniatáu cyfle i ddatblygu medrau ymarferol. Mae disgyblion sy’n meddu eisoes ar rywfaint o wybodaeth a phrofiad o arddio o’r ysgol gynradd neu gartref yn cael rolau blaenllaw yn y gwaith i’w gwblhau. Mae hyn wedi bod yn arbennig o effeithiol i’r disgyblion hynny sy’n ei chael hi’n anodd yn yr ystafell ddosbarth ond sy’n cael cyfle i ddisgleirio yn y gwersi awyr agored. Mae’r gwersi’n dechrau gyda chyflwyniad i’r offer gwahanol a ddefnyddir i arddio a thechnegau sylfaenol ar gyfer plannu a gofalu am blanhigion. Yna, mae’r myfyrwyr yn symud ymlaen i blannu, gofalu am eu cnydau eu hunain, a’u cynaeafu. Cânt eu hannog i gydweithio fel tîm ac i rannu eu gwybodaeth a’u profiadau.  

Mae’r gwersi garddio’n ffordd fuddiol i’r disgyblion ddysgu am hanfodion garddio a garddwriaeth. Trwy weithgareddau a hyfforddiant ymarferol, mae’r disgyblion yn dysgu amrywiaeth o fedrau, o adnabod a gofalu am blanhigion i brofi’r pridd a chompostio. Mewn gwers arddio nodweddiadol, mae disgyblion yn dechrau trwy ddysgu am y gwahanol blanhigion a’u hanghenion, fel gofynion am heulwen a phridd. Ar ôl dysgu am yr hanfodion, mae disgyblion wedyn yn symud ymlaen i bynciau mwy datblygedig, fel tocio, plannu a chynaeafu. Yn ogystal â dysgu’r agweddau technegol ar arddio, mae disgyblion hefyd yn ennill gwell dealltwriaeth o’r ffordd y mae planhigion yn rhyngweithio â’u hamgylchedd. Maent yn dysgu sut i adnabod pryfed buddiol, ynghyd â sut i ddelio â phlâu. Hefyd, mae disgyblion yn dysgu am bwysigrwydd cadwraeth dŵr a sut i greu gerddi cynaliadwy. 

Rhan o’r cytundeb ag Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gogledd Cymru yw bod yr ardd yn anelu at fod yn garbon niwtral, sy’n golygu bod y disgyblion wedi bod yn dysgu am effaith y newid yn yr hinsawdd a sut i fyw’n gynaliadwy a ‘lleihau, ailddefnyddio ac ailgylchu’, lle y bo’n bosibl. Mae’r esgidiau glaw y mae’r disgyblion yn eu gwisgo yn ystod pob gwers yn rhai ail-law ac fe’u rhoddwyd gan rieni/gwarcheidwaid a phobl o’r gymuned leol. Yn unol â’r nod o fod yn garbon niwtral, crëwyd llwybr yr ardd gan ddefnyddio graean yn lle tarmac ac mae’r pridd a symudwyd wedi’i ailddefnyddio at ddiben plannu. Mae disgyblion wedi creu gwelyau plannu o deiars ac mae blychau adar a blychau bwydo adar a wnaed gartref wedi’u gosod o gwmpas yr ardd, y mae’r disgyblion yn gofalu amdanynt. 

Mae gwersi garddio’n digwydd boed law neu hindda gan fod cynlluniau dysgu ar waith ar gyfer diwrnodau ‘tywydd gwlyb’ hefyd. Mae disgyblion yn cael cyfle i ddatblygu’u medrau trawsgwricwlaidd yn ystod gwersi dan do sy’n canolbwyntio ar lythrennedd, rhifedd a chymhwysedd digidol, pan fyddant yn cwblhau amrywiaeth o weithgareddau gan gynnwys ymchwil i gnydau, datblygu geirfa, llythrennedd ariannol a phlannu dan do. Mae disgyblion wedi plannu blodau i fynd â nhw gartref i’w teulu a rhoddodd yr ysgol goeden i bob teulu Blwyddyn 7 ei phlannu yn eu gardd eu hunain, gan greu cysylltiadau teuluol cadarn gan fod y disgyblion yn awyddus i rannu’r hyn y buont yn ei wneud yn yr ysgol.

Gan fod yr ardd yn adnodd sy’n esblygu drwy’r amser yn yr ysgol, mae cynllunio at y dyfodol yn cynnwys integreiddio a gwreiddio garddio ymhellach yng nghwricwlwm yr ysgol. Mae arweinwyr yn awyddus i grwpiau blwyddyn eraill gael y cyfleoedd a gafodd disgyblion Blwyddyn 7. Bydd ardal yr ardd synhwyraidd yn cefnogi lles ac iechyd meddwl disgyblion, ynghyd â chynnig cyfleoedd cwricwlaidd pwrpasol i’r disgyblion hynny a fyddai’n elwa’n enfawr o dreulio amser yn yr awyr agored, ym myd natur. Er mwyn hwyluso hyn, mae’r cynlluniau’n cynnwys creu mwy o welyau uchel a thyfu amrywiaeth ehangach o blanhigion a llysiau, ynghyd â chyflwyno rhaglenni addysgol fel cylchdroi cnydau, tyfu mewn twneli polythen a chompostio. Bydd yr ardd yn lle i ddisgyblion ddysgu am dwf planhigion a phwysigrwydd amaeth gynaliadwy. Bydd yr ardd yn cael ei defnyddio hefyd i addysgu’r disgyblion am faeth a gwyddor bwyd.  
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r ardd wedi cael effaith gadarnhaol ar ddarpariaeth a safonau disgyblion yn yr ysgol. Mae’r ardd wedi darparu man dysgu creadigol i ddisgyblion archwilio a darganfod cysyniadau, syniadau a gwybodaeth newydd. Hefyd, mae wedi galluogi disgyblion i ddatblygu’u medrau cyfathrebu a chydweithredu wrth iddynt gydweithio yn yr ardd. Yn ogystal, mae’r ardd wedi rhoi lle i ddisgyblion fod y tu allan a chymryd rhan mewn gweithgarwch corfforol, sydd wedi cael effaith gadarnhaol ar les meddyliol a chorfforol y disgyblion.  At hynny, mae’r ardd wedi galluogi disgyblion i gysylltu â natur, sy’n gallu gwella canolbwyntio, perfformiad academaidd ac iechyd corfforol cyffredinol disgyblion, fel y mae ymchwil yn ei ddangos. 

Mae’r disgyblion yn ymddiddori’n fawr yn y gwersi garddio. Maent wedi’u cymell i ddysgu a chymryd rhan mewn gweithgareddau fel plannu hadau a llysiau, chwynnu a dyfrhau. Maent wedi datblygu ymdeimlad o falchder a llwyddiant trwy wylio’u planhigion yn tyfu a ffynnu, ynghyd â gweld yr ardd yn dod at ei gilydd. Mae gwersi garddio hefyd yn rhoi cyfle i ddisgyblion ddysgu am yr amgylchedd, natur a phwysigrwydd cynaliadwyedd. Mae’r gwersi garddio wedi helpu disgyblion i ddatblygu’u medrau datrys problemau a gweithio mewn tîm, ynghyd â’u hamynedd, eu gwydnwch a’u hunanddisgyblaeth. Trwy weithio i greu’r ardd, mae’r disgyblion wedi dysgu cydweithredu a gwerthfawrogant bwysigrwydd cydweithio i gyflawni nod cyffredin. 
 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol wedi rhannu ei harfer gydag Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gogledd Cymru sydd wedi hyrwyddo’r gwaith a wnaed gan y disgyblion yn ystod diwrnodau agored a digwyddiadau lleol. Bydd yr ysgol yn cynnal diwrnod agored i’r gymuned, gan wahodd y gymuned leol yno. Y bwriad yw ymgysylltu â’r gymuned a’u hannog i weithio gydag Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gogledd Cymru yng ngardd yr ysgol ar benwythnosau. Hefyd, mae’r ysgol yn gweithio’n agos gyda’i hysgolion cynradd partner i gynnig cyfleoedd i ddisgyblion ddod i’r ysgol a chymryd rhan mewn gweithgareddau yn yr ardd. Ar hyn o bryd, mae disgyblion Blwyddyn 6 ag ADY wedi bod yn dod i wersi garddio Blwyddyn 7 i ymgyfarwyddo â’r ysgol, gan roi cyfle iddynt oresgyn unrhyw ofnau trwy dreulio amser gyda staff a disgyblion Ysgol Gyfun Llangefni yng ngofod diogel gardd gymunedol yr ysgol. 
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Caer Elen yn ysgol bob-oed Gymraeg 3-16 a sefydlwyd yn nhref Hwlffordd yn Ne Sir Benfro yn 2018. Erbyn hyn mae 840 o ddisgyblion ar y gofrestr. Mae 93% o’r disgyblion yn dod o gartrefi lle nad yw’r Gymraeg yn cael ei siarad ar yr aelwyd. Canran y disgyblion sydd yn derbyn prydau ysgol am ddim yw 9.88% ar gyfartaledd dros y tair blynedd diwethaf ac mae 13% ar y gofrestr anghenion dysgu ychwanegol (ADY).  Mae’r uwch dîm arwain yn cynnwys pennaeth, dirprwy bennaeth, pennaeth cynorthwyol a thri uwch athro. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r ysgol yn hollol ymrwymedig i gyflwyno egwyddorion Cwricwlwm i Gymru yn llwyddiannus gan ganiatáu i bob disgybl gyrraedd ei wir botensial yn academaidd, yn gymdeithasol ac yn bersonol mewn cymuned gartrefol Gymreig. Bydd disgyblion yr ysgol yn meddu ar sgiliau digidol, rhifedd a llythrennedd uchel a fydd yn sicrhau eu bod yn ffynnu. Er mwyn gwireddu’r amcanion yma mae ffocws parhaol ar greu continwwm effeithiol o safbwynt hyrwyddo’r medrau ar draws yr ysgol. Creïr diwylliant lle mae athrawon yn deall eu cyfrifoldebau o safbwynt datblygu’r medrau. Maent yn sicrhau bod y cynllunio, yr addysgeg, y gwerthuso a’r asesu yn yr ysgol yn helpu disgyblion i wneud cynnydd yn y medrau.  

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Ar lefel  strategol mae datblygu’r medrau yn flaenoriaeth yn y cynllun gwella ysgol ac yn flaenoriaeth yng nghynlluniau gwella arweinwyr y meysydd dysgu a phrofiad. Mae cynlluniau gwella’r medrau wedi eu halinio’n ofalus â chynlluniau eraill er mwyn sicrhau bod cysondeb yn y modd mae arweinwyr yn gweithredu wrth ddarparu ac asesu’r medrau a bod llinellau atebolrwydd eglur. Mae’r cynlluniau yn cynnwys meini prawf llwyddiant a chyfleoedd cyson i werthuso cynnydd ac effaith. Cydweithia arweinwyr y medrau yn fwriadus â’r athrawon a’r staff cymorth er mwyn cyd gynllunio strategaethau a fydd yn datblygu’r medrau mewn modd cydlynol. 

Mae’r model ar gyfer sut mae’r cymunedau dysgu proffesiynol yn yr ysgol yn gweithredu wedi cael eu strwythuro’n ofalus. Mae’n caniatáu i athrawon a staff cymorth o’r cynradd a’r uwchradd gyd-weithio i ddatblygu dealltwriaeth gadarn a chytûn o’r ffordd mae disgyblion yn datblygu eu hyfedredd yn y medrau o’r meithrin i fyny. Fel rhan o gylch gorchwyl y cymunedau dysgu proffesiynol, mae’n ofynnol i’r staff gwblhau ymchwil gweithredol yn seiliedig ar sut i ddatblygu’r medrau yn effeithiol. Maent hefyd yn cwblhau teithiau dysgu a phrosesau craffu ar y cyd er mwyn deall y daith ddysgu mewn cyd destun ysgol pob oed. Yn ogystal, er mwyn sicrhau cysondeb, mae athrawon a staff cymorth ar draws y camau cynnydd yn cael eu hysgogi i ystyried yn ofalus sut mae’r addysgeg a’r tasgau dysgu sydd yn cael eu cymhwyso yn y dosbarth yn caniatáu i bob disgybl i wneud cynnydd yn y medrau. 

Rhennir tystiolaeth ac enghreifftiau o waith disgyblion ar wefan arbennig sydd wedi ei chreu yn benodol ar gyfer y medrau. Mae’r adnodd hwn yn caniatáu i athrawon i werthuso’r ddarpariaeth, i rannu arfer dda a hefyd i ddatblygu dealltwriaeth o ddatblygiad a chynnydd y dysgwr modd soffistigedig.  Mae’r wefan hefyd yn caniatáu i’r athrawon i gael mwy o ymreolaeth i asesu cynnydd disgyblion. Cynigia’r polisi marcio ac adborth ysgol gyfan arweiniad i’r athrawon ynglŷn â sut i gyflwyno sylwadau sydd yn annog disgyblion i fyfyrio ar eu medrau a sut i wneud cynnydd pellach.  Mae rhannu enghreifftiau o adborth effeithiol yn elfen allweddol o’r polisi.

Defnyddir ystod eang o ddata ansoddol a meintiol  mewn modd deallus er mwyn llunio rhaglenni ymyrraeth pwrpasol i gynnig cefnogaeth bellach i unigolion neu grwpiau o ddisgyblion. Mae athrawon a staff cymorth yn dilyn amserlen sydd wedi’i  llunio’n ofalus er mwyn darparu sesiynau mewn modd hylaw ac effeithiol. Mae disgyblion hŷn yr ysgol yn cynorthwyo’r disgyblion iau yn ystod sesiynau mentora strwythuredig.  

Mae athrawon wedi canolbwyntio ar greu amgylchedd ddysgu ar draws yr ysgol sydd yn sicrhau bod disgyblion yn gwerthuso eu cynnydd yn y medrau yn hyderus ac yn llwyddiannus. Mae’r athrawon yn  cynorthwyo’r broses o wneud hyn trwy sicrhau bod ieithwedd a chanllawiau sydd yn gysylltiedig â hunan werthuso pwrpasol yn weladwy ym mhob ystafell ddysgu. Mae ardaloedd dysgu megis Lloches Llythrennedd, Den Digidol a Rhanbarth Rhifedd yn sbarduno diddordeb a chwilfrydedd y dysgwyr. Cynigir amryw o glybiau allgyrsiol megis Clwb Codio, Clwb Darllen, Clwb Rhifedd sydd yn cynnig cyfleoedd i’r dysgwyr i fireinio a chymhwyso eu medrau mewn cyd destun anffurfiol.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

O ganlyniad i’r cyd gynllunio bwriadus mae continwwm clir o safbwynt darpariaeth ar gyfer datblygu’r medrau. Mae athrawon a staff cymorth yn deall eu cyfrifoldebau wrth iddynt ganolbwyntio ar ddatblygu medrau rhifedd, llythrennedd a digidol disgyblion Mae’r cyfleoedd mae’r ysgol yn cynnig i athrawon i arsylwi’r ddarpariaeth a’r addysgeg ac i graffu ar waith ar draws yr ystod oedran yn sicrhau bod ganddynt ddealltwriaeth gadarn o’r dulliau mwyaf effeithiol o ddatblygu’r medrau. Mae ganddynt hefyd ffocws clir ynglŷn â beth sydd angen ei wneud i sicrhau cynnydd ar draws yr ysgol. Mae’r amgylchedd ddysgu mae’r athrawon wedi creu yn helpu i hyrwyddo pwysigrwydd a pherthnasedd y medrau. Mae disgyblion yn datblygu eu medrau dysgu annibynnol yn yr amgylchedd yma ynghyd â’u gallu i hunan werthuso eu cynnydd.   

Mae’r cynllunio cydlynus yn golygu bod disgyblion yn gwneud cynnydd da ar draws yr ysgol yn eu medrau llythrennedd, rhifedd a digidol. Trefna’r athrawon gyfleoedd bwrpasol i ddatblygu medrau llythrennedd, rhifedd a medrau meddwl y disgyblion. Hefyd rhoddir sylw da iawn i ddatblygu medrau digidol y disgyblion ar draws yr ysgol.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae arweinwyr y medrau yn Ysgol Caer Elen wedi cael eu gwahodd i rannu syniadau ac arfer dda gydag arweinwyr ac athrawon ar lefel clwstwr a hefyd gydag arweinwyr yn ystod sesiynau hyfforddiant sydd wedi eu trefnu gan gonsortia addysg rhanbarthol. Mae’r arweinwyr wedi cefnogi datblygu’r medrau ar lefel ysgol i ysgol ar draws yr awdurdodau lleol.    

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Caer Elen yn ysgol bob-oed Gymraeg 3-16 a sefydlwyd yn nhref Hwlffordd yn Ne Sir Benfro yn 2018. Erbyn hyn mae 840 o ddisgyblion ar y gofrestr. Mae 93% o’r disgyblion yn dod o gartrefi lle nad yw’r Gymraeg yn cael ei siarad ar yr aelwyd. Canran y disgyblion sydd yn derbyn prydau ysgol am ddim yw 9.88% ar gyfartaledd dros y tair blynedd diwethaf ac mae 13% ar y gofrestr anghenion dysgu ychwanegol (ADY). Mae’r uwch dîm arwain yn cynnwys pennaeth, dirprwy bennaeth, pennaeth cynorthwyol a thri uwch athro.   

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Gan fod yr ysgol wedi ei lleoli yn Ne Sir Benfro mae canran uchel iawn o’r disgyblion yn dechrau’r ysgol yn y meithrin a’r derbyn heb unrhyw gaffael ar yr iaith Gymraeg. Maent yn dod o gartrefi lle nad yw’r Gymraeg yn cael ei siarad ar yr aelwyd. Mae’r ysgol am sicrhau bod disgyblion yn hyddysg ac yn hyderus yn eu defnydd o’r Gymraeg erbyn iddynt gyrraedd oedran gadael. Er mwyn llwyddo, mae ffocws barhaol ar greu ymagwedd ysgol gyfan tuag at ddatblygu cynlluniau hybu sgiliau iaith a’r defnydd o’r Gymraeg. Mae’r ethos a’r diwylliant yn anelu at greu siaradwyr Cymraeg sydd yn cael mynediad llawn i’r cwricwlwm ac sydd hefyd yn ymfalchïo yn eu cynefin.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Ar lefel strategol mae datblygu medrau iaith Gymraeg y disgyblion yn cael sylw teilwng ar draws holl flaenoriaethau’r cynllun gwella ysgol. Mae datblygiadau Cwricwlwm i Gymru, yr addysgeg, strwythurau a strategaethau hyrwyddo lles a’r arweinyddiaeth ar draws yr ysgol yn helpu’r dysgwyr i ddatblygu eu medrau iaith.

Ceir ffocws di gyfaddawd ar lefel ysgol gyfan ar y weledigaeth o greu siaradwyr Cymraeg sydd yn ymfalchïo yn eu cynefin ac yn eu defnydd o’r iaith yn y dosbarth ac yn gymdeithasol. Mae’r staff cyfan yn ymwybodol o’u cyfrifoldebau o safbwynt gwireddu’r weledigaeth ac arwain y disgyblion ar eu taith iaith. Manteisir ar bob cyfle i ddathlu Cymreictod a chymhwysir system o wobrwyo ar draws yr ysgol sydd yn cydnabod ymdrechion disgyblion i ddatblygu eu medrau iaith yn y Gymraeg.

Defnyddir holiadur y ‘Siarter Iaith’ fel modd o gasglu tystiolaeth o safbwynt agweddu’r disgyblion tuag at y Gymraeg. Mae’r ymatebion i’r holiadur a’r canfyddiadau yn gosod sail ar gyfer datblygu cynllun gweithredu ar gyfer hyrwyddo’r defnydd o’r Gymraeg yn y dosbarth a thu hwnt. Sicrheir bod y disgyblion yn cael mewnbwn i’r cynllun yma. Rhennir y cynllun gyda’r rhanddeiliaid allweddol ac mae llywodraethwr cyswllt yn chwarae rhan flaenllaw yn y broses o fonitro a gwerthuso cynnydd yn erbyn y targedau. 

Ar draws yr ysgol, ysgogir athrawon i ystyried pa brofiadau a gweithgareddau dysgu sydd yn cael eu cyflwyno fel rhan o’u cynlluniau a’r modd mae’r rhain yn gosod ac yna’n adeiladu ar y sylfeini ieithyddol angenrheidiol. Mae’r athrawon a’r staff cymorth yn cael eu hannog i feddwl am ffyrdd creadigol, cyson a phwrpasol o fodelu iaith a throchi’r dysgwyr yn yr iaith. Ceir ffocws ar ddefnyddio ystod o dechnegau drilio iaith a chynllunio gweithgareddau dysgu sydd yn sbarduno chwilfrydedd, hyder a diddordeb y plant. Mae’r plant yn cael eu trochi mewn profiadau a gweithgareddau iaith hwylus ond strwythuredig. Defnyddir amryw o strategaethau er mwyn datblygu cystrawen a phatrymau iaith cywir. Mae’r athrawon yn cyd gynllunio’n benodol ar gyfer hybu gwybodaeth disgyblion am eirfa.

Gwahoddir ystod eang o ymwelwyr i mewn i’r ysgol er mwyn cynnal trafodaethau a sesiynau rhannu gwybodaeth a holi ac ateb er mwyn pwysleisio bod y Gymraeg yn iaith fyw yn y gymuned. Trefnir profiadau cyfoethogi cyson er mwyn i’r disgyblion gael cyfle i glywed a defnyddio’r Gymraeg tu allan i ffiniau’r ysgol.
Wrth drochi disgyblion mewn iaith, rhoddir pwyslais penodol ar ddatblygu medrau gwrando a siarad. Datblygir gweithgareddau chwarae unigol ac mewn grŵp tu fewn a thu allan i’r ystafell ddosbarth sydd yn caniatáu i ddisgyblion gael eu trwytho yn yr iaith lafar. Yn y cynradd ceir ffocws ar greu amgylchedd ddysgu sydd yn symbylol a hudolus ac sydd yn gyfoethog o ran iaith. Y bwriad yw ysbrydoli ac ennyn diddordeb disgyblion yn yr iaith.

Defnyddir storïau, caneuon a hwiangerddi mewn modd bwriadus a chyson. Mae’r ddarpariaeth ar gyfer hybu sgiliau darllen, siarad a gwrando ac ysgrifennu yn cael ei fapio’n ofalus a chydlynol gyda’r nod o sicrhau bod y gweithgareddau dysgu yn annog disgyblion i ymhyfrydu a dangos balchder yn y ffaith eu bod yn cryfhau eu sgiliau iaith. Mae’r athrawon yn  y cynradd yn trefnu noson rhieni arbennig gyda’r bwriad o rannu syniadau ynglŷn â sut y gallent gefnogi datblygiad ieithyddol y plentyn yn y cartref. Mae athrawon cam cynnydd 3 yn rhannu pecyn cefnogi datblygiad iaith y plentyn yn y cartref gyda rhieni. Mae’r ‘Clwb Cwtsh’ sydd ar gael i rieni/gofalwyr ar safle’r ysgol yn ystod y dydd yn cynnig cyfle iddynt ddysgu Cymraeg.  

Yng Nghanolfan Iaith Ysgol Caer Elen mae disgyblion sy’n hwyr ddyfodiaid i addysg Gymraeg cynradd yn cael eu trochi yn yr iaith. Ers i’r ysgol agor yn 2018, mae dros gant o blant wedi trosglwyddo’n llwyddiannus o’r sector addysg cyfrwng Saesneg i addysg Gymraeg. Yn y Ganolfan Iaith mae’r disgyblion yn derbyn tri diwrnod o drochi yn y lle cyntaf ac yna mae’r ymyrraeth yn cael ei deilwra yn seiliedig ar gynnydd y gwna’r disgybl. Ceir ffocws ar siarad a gwrando er mwyn datblygu hyder disgyblion a defnyddir ystod o strategaethau drilio er mwyn sicrhau bod y disgyblion yn datblygu eu hyfedredd yn yr iaith gyflym. Testun balchder yw bod pob disgybl sydd wedi mynychu’r

Ganolfan Iaith wedi llwyddo i gael mynediad llawn i’r cwricwlwm ac yn ffynnu yn y brif ffrwd.     
Mae ‘Pwyllgor Cymreictod’ yr ysgol  yn cynnwys disgyblion o Flwyddyn 3 hyd at Flwyddyn 11 ynghyd â staff ac mae’r aelodau yn gyfrifol am ddatblygu rhaglen o weithgareddau er mwyn hyrwyddo’r defnydd o’r Gymraeg yn yr ysgol a thu allan i’r ysgol. Mae’r pwyllgor wedi cydweithio gyda Menter Iaith a’r Urdd yn Sir Benfro er mwyn gwahodd amryw o grwpiau cerddorol nodedig i berfformio yn yr ysgol. Mae’r pwyllgor hefyd wedi gwahodd artistiaid megis Mei Gwynedd a Mr.Phormiwla a beirdd fel Ceri Wyn Jones a Mererid Hopwood i gynnal gweithdai gyda’r disgyblion hŷn.  Yn dilyn cais gan y pwyllgor Cymreictod, bellach mae bwydlen eang o glybiau ar gael yn ystod adeg cinio ac ar ôl ysgol ar gyfer plant o bob oed.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae arweinwyr yn darparu cyfleoedd dysgu proffesiynol o ansawdd uchel ar gyfer y staff er mwyn iddynt allu datblygu eu gallu i hyrwyddo sgiliau iaith a llythrennedd y disgyblion. Mae hyn wedi sicrhau eu bod yn ymarferwyr hyderus sydd yn deall y fethodoleg drochi a chaffael iaith. Mae’r cynllunio bwriadus ar draws yr ysgol yn sicrhau bod dulliau hyrwyddo iaith yn gyson ar draws yr ysgol. Mae’r amgylchedd ddysgu ysgogol mae’r athrawon wedi ei greu yn hyrwyddo sgiliau iaith.    

Mae’r ysgol yn dathlu Cymreictod ac yn hyrwyddo bob cyfle i ddisgyblion ddatblygu’n ddysgwyr dwyieithog hyderus. Mae agwedd disgyblion tuag eu haddysg a thuag at yr iaith Gymraeg yn dda iawn. Maent disgyblion sy’n trosglwyddo o addysg cyfrwng Saesneg yn hwyr, yn gwneud cynnydd cyflym a llwyddiannus yn eu medrau Cymraeg. Maent yn datblygu’n siaradwyr hyderus a rhugl. Yn fuan iawn, mae’r disgyblion hyn yn datblygu’n siaradwyr sydd yn gallu astudio’r holl gwricwlwm drwy’r Gymraeg. Mae agweddau bron bob disgybl yn gadarnhaol at y Gymraeg ac maent yn dangos balchder a mwynhad amlwg yn eu hiaith a’u diwylliant. Mae’r pwyllgor Cymreictod yn chwarae rhan bwysig wrth drefnu cyfleoedd gwerthfawr i ddisgyblion ddysgu am hanes Cymru ac ymdrochi mewn diwylliant Cymreig. Mae’r disgwyliadau uchel a’r ethos ar gyfer hyrwyddo Cymreictod a dathlu treftadaeth Gymreig yn gryfder. Trefnir cyfleoedd gwerthfawr i ddisgyblion drochi mewn diwylliant Cymreig ac ymfalchïo yn eu gwlad.

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae athrawon Ysgol Caer Elen wedi cael eu gwahodd i rannu syniadau ac arfer dda gydag arweinwyr ac athrawon y clwstwr ac yn ystod sesiynau hyfforddiant sydd wedi eu trefnu gan consortia addysg rhanbarthol. Mae’r arweinwyr yma hefyd wedi cwblhau gwaith cefnogi ysgol i ysgol ar draws yr awdurdodau lleol.    

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y coleg

Mae Beechwood College yn goleg arbenigol annibynnol ac yn gartref gofal yn Sili, Bro Morgannwg. Mae’r coleg wedi’i berchen gan Beechwood Court Ltd, sy’n rhan o Ludlow Street Healthcare, sydd wedi’i berchen gan Ancala partners. 

Mae’r coleg yn cynnig lleoliadau dydd a phreswyl i ddysgwyr 16 oed a hŷn sydd ag anableddau dysgu a/neu awtistiaeth ac sydd, o bosibl, ag anghenion sy’n gysylltiedig â chyflyrau’r sbectrwm awtistig. Mae tir y coleg yn cynnwys gardd, twnnel polythen, caffi ac ardal gwaith coed.

Gweledigaeth y coleg yw darparu cyfleoedd a phrofiadau i baratoi dysgwyr ar gyfer eu bywyd yn y dyfodol. Mae’r pennaeth yn arwain tîm o ddarlithwyr a chynorthwywyr cymorth dysgu ac mae’n gyfrifol am ddarparu a chyflwyno’r holl raglenni addysg. Mae tîm arwain strategol y coleg yn cynnwys y pennaeth, y pennaeth cynorthwyol, rheolwr y cartref gofal a’r arweinydd clinigol. 
 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae gan yr holl ddysgwyr yn Beechwood College anghenion cymhleth ac mae ar lawer ohonynt angen cymorth i ddatblygu medrau cyfathrebu ac annibyniaeth. Nod arweinwyr y coleg yw darparu amrywiaeth o leoliadau profiad gwaith a phrofiadau cysylltiedig â gwaith ystyrlon a pherthnasol i ddysgwyr er mwyn datblygu’u hannibyniaeth a pharatoi ar gyfer eu bywyd yn y dyfodol ar ôl y coleg. 
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

I ddechrau, darparodd y coleg amrywiaeth o weithgareddau ymarferol i ddysgwyr fel rhan o sesiynau ystafell ddosbarth, fel gwneud eu crysau T, eu mygiau a’u cylchau allweddi eu hunain. Mireiniodd y dysgwyr eu medrau i lefel mor dda fel bod ansawdd y nwyddau yn ddigon da i’w gwerthu. O ganlyniad, sefydlodd y dysgwyr fenter fewnol, yn gwerthu nwyddau i staff ac aelodau teulu. 

Oherwydd llwyddiant y strategaeth hon, sefydlodd y dysgwyr farchnadfa ar-lein i werthu eu nwyddau i’r cyhoedd, sef ‘Beechwood bits and bobs’. Gwnaeth dysgwyr ymchwil i’r farchnad, gan gyfrifo pa eitemau a werthodd orau ar-lein. Yna, addasont eu hymagwedd at werthiannau, er enghraifft trwy weithio tuag at themâu bob tymor a fyddai’n cyd-fynd â dathliadau fel Dydd San Ffolant, Sul y Mamau a’r Pasg. O fewn pedair wythnos o agor eu siop, roedd gan y dysgwyr adolygiadau 5 seren ac roedden nhw wedi gwerthu’r cyfan o un o’u nwyddau.

Mae dysgwyr yn gyfrifol am bob agwedd ar y siop, o ymchwil i’r farchnad, datblygu’r nwyddau i’r gwasanaeth i gwsmeriaid, a sicrhau bod tâl post cywir ar yr eitemau, trwy bwyso a mesur a phrynu’r eitemau y maent yn eu hanfon. Mae’r holl ddysgwyr yn y coleg yn ymwneud â rhedeg y siop. Mae gan bob un o’r dysgwyr rôl werthfawr yn dibynnu ar eu diddordebau, eu cryfderau a’u galluoedd. Mae rhai ohonynt yn dylunio’r nwyddau, eraill yn pecynnu’r archebion yn barod i’w postio, ac eraill yn cerdded i’r blwch post lleol i bostio’r eitemau. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae ystod y profiadau dysgu sydd ar gael wedi cynyddu cyfleoedd i ddysgwyr ddatblygu ystod eang o fedrau. Er enghraifft, llythrennedd, rhifedd, medrau digidol, cyfathrebu, hunan-barch, medrau cymdeithasol ac entrepreneuriaeth. 

Mae dysgwyr wedi dod i ddefnyddio peiriannau a phrosesau newydd yn fwy medrus, sydd wedi helpu i ddatblygu medrau ar gyfer eu bywyd yn y dyfodol, fel medrau cysylltiedig â gwaith. At hynny, mae gan ddysgwyr fedrau corfforol estynedig, fel medrau echddygol mân ac maent wedi sôn am effaith gadarnhaol ar eu hunan-barch. 

Sut rydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?

Mae’r coleg wedi rhannu ei waith yn y maes hwn gyda cholegau arbenigol eraill, ysgolion arbennig a cholegau AB trwy ei drefniadau gweithio mewn partneriaeth. At hynny, bu’r siop yn arddangos mewn sioe fasnach awtistiaeth ac mae wedi ymddangos mewn cylchgrawn poblogaidd sy’n cael ei ddarllen gan y gymuned awtistig.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r astudiaeth achos wedi’i seilio ar brosesau’r lleoliad ac effaith hunanwerthuso.
 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Adolygu a myfyrio – effaith hunanwerthuso

Yn Caban Kingsland, mae hunanwerthuso wedi bod yn asgwrn cefn gwaith y lleoliad. Mae ymarferwyr yn adolygu eu harferion yn barhaus i sicrhau bod y broses yn parhau i adlewyrchu’r gwasanaeth ar hyn o bryd. Maent yn ystyried beth sydd wedi digwydd, ac yn rhannu syniadau i annog deilliannau lles, ymgysylltu ac addysgol ar gyfer pob un o’r plant yn eu gofal. Mae hyn yn cefnogi anghenion unigol pob plentyn ac yn galluogi’r tîm cyfan i ddeall y ffyrdd gorau posibl o greu darpariaeth sy’n ymateb i’r datblygiadau diweddaraf mewn addysg a gofal y blynyddoedd cynnar. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau plant?

Mae’n hanfodol fod arweinwyr yn sicrhau perchnogaeth y staff cyfan ar y broses hunanwerthuso. Nid trefn sy’n cymryd amser ac ymdrech yn unig mohoni. Mae’n broses sy’n galluogi pawb i fyfyrio ar lwyddiannau ac agweddau sydd angen eu datblygu ymhellach. Ar y dechrau, mae hunanwerthuso yn helpu ymarferwyr i nodi’r meysydd sydd angen eu gwella, a gall hyn achosi straen wrth iddynt geisio sicrhau bod y ddarpariaeth yn gwneud yn dda. 

Mae’r broses o werthuso’n rheolaidd yn fuddiol ynddi’i hun. Mae lleoli meysydd i’w gwella, cyflwyno newidiadau, myfyrio a rhoi mwy o welliannau ar waith, yn atgoffa ymarferwyr ynglŷn â pha mor dda y maent yn gweithio. Mae’n gyfle i alw i gof y profiadau gwych a’r heriau a nodwyd ganddynt a’r newidiadau a gyflwynwyd ganddynt, ac y maent yn gweithio’n galed i’w hymgorffori. Yn ei ffordd ei hun, hunanwerthuso yw’r cyfrwng datblygiad personol parhaus gorau sydd ar gael. 
 

Heriau

Nid yw’n hawdd gweithio’n agos gyda phobl eraill ac wedyn bwrw amheuaeth ynglŷn â’u harferion, yn enwedig os ydynt yn gwneud yr hyn y maent wedi’i wneud erioed. Mae newidiadau i’r cwricwlwm, deddfwriaeth, deddfwriaeth anghenion dysgu ychwanegol ac effaith COVID-19 yn nodi bod angen ystyried newidiadau yn barhaus fel tîm. Mae’n hanfodol fod arweinwyr yn cynnwys yr holl ymarferwyr yn y broses, gan ganiatáu amser iddynt nodi eu datblygiad personol a’u hanghenion dysgu proffesiynol eu hunain. Mae ennyn diddordeb pob un o’r ymarferwyr yn y broses yn galluogi pawb i fyfyrio ar feysydd arfer orau. Caiff hyn effaith gadarnhaol ar y tîm sy’n teimlo eu bod yn cael eu cynnwys a’u grymuso i ffurfio’r ddarpariaeth. 

Mae ymarferwyr yn sicrhau cyfleoedd i rieni a gofalwyr ddarparu adborth am bob agwedd ar y ddarpariaeth a phrofiad eu plentyn yn y lleoliad. Maent yn darparu cyfleoedd i dderbyn adborth gan bartneriaid ac asiantaethau eraill y maent yn gweithio gyda nhw. Mae hyn hefyd yn bwydo i mewn i gyfleoedd i ddatblygu ymwybyddiaeth o arferion llwyddiannus ac yn helpu nodi meysydd i’w gwella. Nid yw ymarferwyr yn anghofio dangos yr adborth cadarnhaol a gânt, ac maent yn ymfalchïo yn hyn wrth iddynt symud ymlaen. Wrth i bethau ddatblygu yn y ddarpariaeth, mae ymarferwyr yn ychwanegu’r newidiadau bach hynny. Gallai fod mor syml â sut roeddent yn ymateb i rywbeth wnaeth plentyn ei ddweud neu’i wneud. Fel offeryn myfyriol, y pethau bach sy’n gosod y safonau ar gyfer arferion cynhwysol ac yn creu dyfodol gwell ar gyfer y plant yn y ddarpariaeth.

Gall gwaith papur fod yn heriol ar yr adegau gorau. Gall y prosesau hunanwerthuso fod yn frawychus. Fodd bynnag, gan fod pob diwrnod yn wahanol a phennau ymarferwyr yn gallu bod yn orlawn o ran gwybodaeth, maent yn ysgrifennu cwestiynau; Pa mor dda ydym ni’n gwneud? Sut ydym ni’n gwybod? Sut gallwn ni wella? Trwy ddadansoddi eu gwaith a symud pethau at gasgliad cadarnhaol, maent yn chwilio am yr effaith gadarnhaol ar y lleoliad. Bydd hunanwerthuso yn nodi’r ffordd orau ymlaen yn glir ac yn atgoffa pawb am y gwaith gwych a wnânt. Maent yn mwynhau gwybod bod popeth a wnânt er lles pennaf y plant a symud pethau at gasgliad cadarnhaol fel tîm. Wedyn, maent yn symud ymlaen at y mater nesaf.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Y Cwricwlwm i Gymru, cynllunio ymatebol a sicrhau bod plant yn gallu arwain chwarae.  

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae ymarferwyr yn Caban Kingsland wedi gweithio fel tîm i sicrhau bod y cyfleoedd gorau posibl yn cael eu rhoi i’r plant o fewn disgwyliadau’r Cwricwlwm i Gymru. Mae’r darparwr bob amser wedi gweithio’n galed i sicrhau bod diddordebau’r plentyn yn ganolog i bopeth a wna. Felly, mae wedi manteisio ar y Cwricwlwm i Gymru, gan ddatblygu amgylcheddau dysgu priodol sy’n ymateb i unigoliaeth plant ac yn cefnogi eu diddordebau. Mae hyn yn galluogi iddo symud eu dysgu a’u datblygiad ymlaen.

Gan fod y plentyn yn ganolog i bopeth a wna, mae’r lleoliad wedi edrych ar ffyrdd o sicrhau bod tystiolaeth yn adlewyrchiad gwirioneddol o ddysgu a datblygiad wrth iddo ddigwydd. Mae cynllunio ymatebol yn darparu cyfleoedd yn effeithiol i ymarferwyr arsylwi a chofnodi dysgu wrth i’r plant chwarae. Pan fydd plant yn gyfranogwyr gweithgar yn eu dysgu eu hunain, mae’r hud yn datblygu. 
 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau plant?

Mae ymarferwyr yn Caban Kingsland wedi dangos bod plant yn mynd ati i weithio i gyflawni’r hyn y maent wedi bwriadu ei wneud. Mae plant yn datblygu dyfalbarhad wrth ddatrys problemau, gan feddwl a herio’u hunain. Maent yn datblygu gallu cynyddol i ganolbwyntio, yn magu hyder, ac mae gwydnwch yn dechrau dod yn rhan reolaidd o chwarae wrth i’r plant ddechrau ymfalchïo yn eu cyflawniadau. 

Mae ymarferwyr yn y lleoliad yn dod yn fedrus o ran ymateb ar adegau priodol. Mae hyn yn allweddol i gael cydbwysedd da rhwng pryd i chwarae a phryd i arsylwi. Wrth i’r plant ddechrau chwarae gyda’i gilydd, mae ymarferwyr wedi dangos hefyd fod gwybodaeth bresennol pob plentyn yn cefnogi cyfathrebu. Maent yn rhannu syniadau a diddordebau yn seiliedig ar eu dealltwriaeth eu hunain. Mae ymarferwyr yn ymuno yn y chwarae gyda’r plant i gynorthwyo ac arwain. Fodd bynnag, wrth i’r plant ddod yn fwy hyderus yn eu gallu eu hunain, mae ymarferwyr yn treulio amser yn myfyrio ar yr hyn sydd wedi digwydd yn ystod sesiynau, gan ymestyn dysgu a datblygiad trwy chwarae ac ystyried y camau nesaf i gynorthwyo pob plentyn. 

Mae ymarferwyr yn myfyrio ar chwarae a sut mae plant yn datblygu yn unol â phum llwybr y Cwricwlwm i Gymru. Wrth gysylltu’r dystiolaeth o fewn y llwybrau, daw’n glir pa feysydd sydd angen eu cefnogi. Yn y rhan fwyaf o achosion, mae plant yn dangos sut mae eu gwahanol fedrau yn datblygu trwy eu chwarae a’u rhyngweithio, er enghraifft trwy eu datblygiad corfforol, eu medrau archwilio a chyfathrebu. Mae pethau bach fel gofyn i’r plant ddewis wrth brynu adnoddau ar gyfer y lleoliad yn cefnogi ymdeimlad o berthyn a hyder wrth wneud penderfyniadau drostynt eu hunain. Mae hyn wedi bod yn gadarnhaol iawn gan fod y plant wedi dangos mwy o ofal a pharch am ddewis adnoddau yn y lleoliad. Hefyd, mae plant wrth eu bodd yn myfyrio ar eu profiadau. Mae adnoddau fel llyfrau ffotograffau yn cefnogi trafodaethau gwych ac yn galluogi’r plant i ailymweld â dysgu ac ymfalchïo yn eu cyflawniadau.
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Taith tuag at Gwricwlwm Gwrth-hilio

Taith tuag at Gwricwlwm Gwrth-hilio

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gynradd Llwydcoed yn ysgol gynradd cyfrwng Saesneg wedi’i lleoli ym mhentref  Llwydcoed, ger Aberdâr, yn awdurdod lleol Rhondda Cynon Taf. Mae gan yr ysgol 125 o ddisgyblion rhwng 3 ac 11 oed, wedi eu trefnu’n bum dosbarth oedran cymysg. Mae’r ysgol yn cynnig darpariaeth feithrin amser llawn o’r mis Medi ar ôl trydydd pen-blwydd y plentyn. Nodwyd bod gan ryw 3% o’r disgyblion anghenion dysgu ychwanegol, ac mae bron pob un ohonynt yn defnyddio Saesneg fel eu hiaith gyntaf. Mae 29% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae’r ffigur hwn wedi cynyddu’n sylweddol ers y pandemig. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r pandemig wedi cael effaith sylweddol ar les a chyllid teuluoedd yr ysgol. Bu cynnydd sydyn yn nifer y disgyblion yn yr ysgol sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim. O’r herwydd, mae’r ysgol wedi gweithio gyda’r Grŵp Gweithredu ar Dlodi Plant (CPAG) i geisio lleihau’r rhwystrau ariannol a oedd yn atal disgyblion rhag cymryd rhan yn llawn yn y diwrnod ysgol. Roedd yr ymagwedd ‘Cost y Diwrnod Ysgol’ yn cynnwys gweithio gyda chymuned yr ysgol gyfan, gan gynnwys disgyblion, rhieni, athrawon a staff yr ysgol, i werthuso ymagwedd yr ysgol at nodi a lleihau’r rhwystrau ariannol a oedd yn wynebu disgyblion o gefndiroedd incwm isel. Defnyddiodd yr ysgol y data o arolygon a chyfweliadau i bennu beth oedd yr ysgol yn ei wneud yn dda, a beth y gellid ei wella. Lluniodd adroddiad manwl yn amlinellu ymagwedd bresennol yr ysgol, a datblygodd gynllun gweithredu yn amlinellu ffyrdd ymlaen. Lluniodd yr ysgol astudiaeth achos, yn amlinellu’r camau yr oedd wedi’u cymryd, a’r gwelliannau a oedd wedi deillio o hynny. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Nododd yr ysgol ‘Ymarferwyr Cost y Diwrnod Ysgol’ penodol i arwain y gwaith ar leihau’r rhwystrau ariannol sy’n atal disgyblion o gefndiroedd incwm isel rhag ymgysylltu’n llawn â bywyd ysgol. Am dair wythnos yn ystod mis Hydref a mis Tachwedd 2021, siaradodd yr ymarferwyr â disgyblion o Flynyddoedd 1 i 6, rhieni, aelodau staff a llywodraethwyr. Hefyd, casglon nhw farn trwy arolygon ar-lein. Trefnodd yr arweinydd iechyd a lles gyfweliadau a chynorthwyo yn y broses werthuso. Cyflwynodd yr ymarferwyr y data a ddadansoddwyd i staff yr ysgol trwy sesiwn adborth ac adroddiad ysgrifenedig terfynol. 

Ar ôl cyflwyno’r adroddiad a’r canfyddiadau i staff, cymerodd Bob un ohonynt ran mewn datblygu cynllun gweithredu. Canolbwyntiodd hyn ar y canlynol:

  • Cost tripiau ysgol. Roedd yr ysgol eisoes yn defnyddio’r Grant Datblygu Disgyblion (GDD) a chyllid y Gymdeithas Rhieni ac Athrawon i roi cymorthdaliadau helaeth ar gyfer tripiau, gan felly leihau’r gost i deuluoedd targedig yn sylweddol. Fodd bynnag, amlygodd adroddiad yr ysgol fod llawer o rieni sydd â mwy nag un plentyn, neu’r rhai ar aelwydydd rhiant sengl, yn cael trafferthion talu am gostau gweithgareddau ychwanegol o hyd, yn enwedig tripiau ysgol. O ganlyniad, penderfynodd yr ysgol sicrhau bod mwy o rybudd yn cael ei roi i rieni am ymweliadau addysgol, a rhoddodd system cynlluniau talu hyblyg ar waith i alluogi rhieni i dalu am ymweliadau dros gyfnod.
  • Diwrnodau dim gwisg ysgol. Mae yna lawer o adegau lle rhoddwyd cyfle i’r plant wisgo i fyny neu beidio â gwisgo gwisg ysgol fel rhan o ddigwyddiadau arbennig neu ddiwrnodau elusennol. O ganlyniad i adroddiad yr ysgol, mabwysiadodd y staff ddulliau arloesol i ddathlu’r rhain, er enghraifft gwisgo pyjamas yn hytrach na gofyn i’r rhieni brynu gwisgoedd ar gyfer Diwrnod y Llyfr.
  • Gwisg ysgol. Mabwysiadodd yr ysgol ymagwedd sensitif a chynhwysol at wisg ysgol, gan gael gwared â’r pwysau i brynu gwisg ysgol â brand. Mae’r ysgol wedi prynu sied ac wedi’i gwneud yn ‘Siop Rannu’ yn llawn gwisgoedd, gwisg ysgol a siwmperi Nadolig wedi’u cyfrannu, y gall rhieni eu cymryd yn rhad ac am ddim.
  • Tripiau ysgol. Mae’r ysgol yn cyfyngu ar swm yr arian gwario y caniateir i blant fynd gyda nhw ar dripiau, fel nad yw rhieni o aelwydydd llai cefnog yn teimlo dan bwysau i roi gormod o arian i’w plentyn.
  • Digwyddiadau ysgol. Datgelodd arolwg yr ysgol fod cost ymgymryd â digwyddiadau, fel disgos a ffeiriau ysgol, yn aml yn rhoi baich ariannol afrealistig ar deuluoedd. Aeth yr ysgol i’r afael â hyn trwy drefnu tocynnau pris teulu ar gyfer disgos, er enghraifft, yn hytrach na phrisiau unigol fesul plentyn. Sicrhaodd hefyd fod cynifer o stondinau gweithgareddau am ddim â gweithgareddau y telir amdanynt mewn ffeiriau Nadolig a ffeiriau haf, fel bod pob plentyn yn gallu cymryd rhan. Yn ychwanegol, nid yw’r ysgol yn gofyn am arian parod mwyach; yn hytrach, mae’n anfon dolen yn uniongyrchol at rieni sy’n gallu dewis p’un a ydynt am gyfrannu ai peidio.
  • Adnoddau dysgu ar gyfer y cartref. Sefydlodd yr ysgol ‘orsafoedd creadigol’ yn llawn adnoddau y gall disgyblion fynd â nhw adref neu’u defnyddio yn ystod amser cinio ar gyfer cwblhau tasgau gwaith cartref.
  • Amser cinio. Amlygodd adborth yr adroddiad fod disgyblion yn cael eu gwahanu yn ystod amser cinio yn ôl p’un a oeddent yn cael cinio ysgol neu becyn bwyd. Roedd hyn yn golygu nad oedd ffrindiau’n gallu eistedd gyda’i gilydd os oeddent yn cael math gwahanol o bryd bwyd. O ganlyniad, roedd plant sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim weithiau’n gofyn i’w rhieni a allent newid i gael pecyn bwyd er mwyn eistedd gyda’u ffrindiau. Newidiodd yr ysgol y trefniadau hyn i ganiatáu i’r disgyblion eistedd yn unrhyw le.

Ym mis Mehefin 2022, ymwelodd ymchwilydd o Brifysgol Newcastle â’r ysgol fel rhan o werthusiad o brosiect ‘Cost y Diwrnod Ysgol’. Nod yr ymweliad hwn oedd dilyn trywydd yr archwiliad a oedd wedi cael ei gynnal saith mis ynghynt ac archwilio pa effaith, os o gwbl, a gafodd y cyfranogiad ar y disgyblion, y rhieni a’r staff. Daeth yr archwiliad i’r casgliad fod prosiect ‘Cost y Diwrnod Ysgol’ wedi cael effaith hynod gadarnhaol ar gynyddu ymgysylltiad disgyblion o deuluoedd ag incymau isel. 
 

What impact has this work had on provision and learners’ standardsPa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Mae perthnasoedd cryfach wedi cael eu meithrin rhwng teuluoedd a’r ysgol, yn seiliedig ar ymddiriedaeth a pharch ar y ddwy ochr.
  • Mae strategaeth ysgol gyfan ar waith i ddileu cost guddiedig y diwrnod ysgol.
  • Mae goresgyn tlodi wedi rhoi’r gallu i bob plentyn o aelwyd incwm isel wneud y gorau o’r diwrnod ysgol.
  • Bu ymgysylltiad cynyddol â dysgu, gan felly gynyddu safonau cyffredinol ar gyfer disgyblion o aelwydydd incwm is.
     

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

  • Rhannwyd yr arfer â’r corff llywodraethol trwy gyflwyniadau disgyblion a staff. 
  • Mae’r ysgol wedi rhannu’r model a’r strategaeth gyda chonsortia rhanbarthol a’r awdurdod lleol. 
  • Mae’r model wedi cael ei rannu mewn sesiynau dysgu proffesiynol gydag ysgolion y clwstwr.
     

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Prif nod y ganolfan iaith ydy cynnig addysg drochi lwyddiannus a hwyliog i ddisgyblion newydd yr Ynys. Gwneir hyn trwy gynnig cwrs llawn, cwrs ôl ofal, cwrs cyn canolfan, cefnogaeth wyneb yn wyneb a ddigidol i athrawon ac ysgolion y sir, cynhyrchu a rhannu adnoddau ac wrth gwrs unrhyw hyfforddiant pwrpasol. 
Mae’r ganolfan iaith ym Môn yn datblygu darpariaeth ar gyfer newydd-ddyfodiaid i’r iaith trwy;

  • Gynnal cwrs trochi llawn amser mewn dwy ganolfan iaith (Moelfre a Cybi).
  • Paratoi a chyflwyno cynllun newydd ar gyfer dosbarthiadau’r cyfnod sylfaen
  • Paratoi a chyflwyno cefnogaeth i ysgolion uwchradd y sir.
  • Cynnig ôl ofal i gyn disgyblion y ganolfan (uwchradd a chynradd).
  • Cyflwyno adnoddau yn ddigidol sydd wedi eu hanelu at newydd-ddyfodiaid; i’w defnyddio yn ein hysgolion ar gyfer disgyblion yn yr ysgolion lleol.
  • Adnoddau digidol
  • Cynnig hyfforddiant.
  • Ap (wrthi’n cael ei chynllunio)

Cwrs trochi llawn amser
Cynigir  y cyfle gorau bosib i’n newydd-ddyfodiad trwy drefnu lle ar gyfer hyd at 16 o ddisgyblion ymhob canolfan pob tymor. Bydd y disgyblion yn cael eu haddysgu’n llawn amser am hyd at 12 wythnos gan ddwy athrawes, un athrawes i bob 8 plentyn. Cyflwynir cynllun pwrpasol wedi ei strwythuro’n ofalus i gyflwyno’r iaith mewn ffordd fyrlymus a dwys –  “Cynllun y Llan”. Y nod yw bod 80% o newydd-ddyfodiaid wedi cyrraedd Lefel 2 neu uwch (mam iaith) llafar a 75% wedi cyrraedd lefel 2 neu uwch darllen ac ysgrifennu erbyn diwedd y cwrs. Mae canlyniadau’r ddwy Ganolfan yn gyson gadarnhaol. Ar ddiwedd pob tymor rhennir holiaduron â  phenaethiaid ac mae’r  penaethiaid yn nodi datblygiad amlwg yn lefelau Cymraeg disgyblion sydd wedi bod yn y Ganolfan Iaith.

Ôl Ofal
Fel dilyniant i’r cwrs trochi byddwn yn ail ymweld â newydd-ddyfodiaid y ganolfan yn flynyddol trwy ymweld â’r fam ysgol a chynnig sesiynau ôl ofal. Cyflwynir unedau gwaith ychwanegol o’r cynllun fel gweithgareddau ôl Ofal. Bydd athrawon o’r ddwy ganolfan yn cyflwyno sesiynau byrlymus o hyd at awr, unwaith yr wythnos yn y fam ysgol. Er mwyn mesur effaith y gwaith yma byddwn yn anfon holiaduron i’r ysgolion ar ddiwedd y cyfnod ac yn ymweld ag ysgolion i wirio dilyniant ieithyddol y disgyblion. Mae pob un ymateb yn bositif ac athrawon dosbarth yn gweld hyder y Newydd-ddyfodiaid yn ymestyn ymhellach yn dilyn y sesiynau yma.
Cynigir y cynllun ôl ofal yn arferol yn ystod tymor yr haf. 
Bydd yr athrawon sydd ar ôl yn y ganolfan yn cynnig cwrs gloywi i ddisgyblion Cyfnod Allweddol 2 sydd yn ddihyder yn y Gymraeg. Dyma’r disgyblion sydd o bosib wedi cyrraedd y Cyfnod Sylfaen yn niwedd Blwyddyn 1 neu ym Mlwyddyn 2 a ddim wedi cael cyfle i lwyr ymdrochi yn yr iaith.

Cynllun Newydd Cyfnod Sylfaen
Mae’r awdurdod yn cyfarch barn rhanddeiliaid yn gyson. Er enghraifft wrth drafod gyda chydlynydd iaith ysgolion dalgylch Caergybi,   nodwyd  pryder ynglŷn ag iaith disgyblion Cyfnod Sylfaen yn dilyn y cyfnod clo. O ganlyniad, mae athrawon y Ganolfan wedi creu a chyflwyno cynllun unigryw sydd wedi ei gyflwyno yn nalgylch Cybi yn ystod tymor gwanwyn 2022. Roedd bron bob un ysgol yn nalgylch Cybi yn rhan o’r prosiect. Gwelwyd athrawes o’r ganolfan yn arddangos gwersi trochi byrlymus ar lawr dosbarth gan rannu amrywiol ddulliau a thechnegau trochi yn ystod y gwersi. Roedd athrawon a cymhorthyddion yn arsylwi yn ystod y gwersi ac roedd gan yr ysgol fynediad digidol at yr adnoddau a’r cynlluniau er mwyn datblygu’r gwaith.
Yn dilyn llwyddiant y cynllun fe gyflwynwyd y sesiynau yn ysgolion cynradd dalgylch Syr Thomas Jones yn ystod tymor Hydref 2022. Y bwriad yw cydweithio ac arddangos gwersi ymhob dalgylch ar yr ynys.

Cefnogaeth Uwchradd
Cynigwyd ôl ofal a chefnogaeth i ddisgyblion holl ysgolion uwchradd o dymor y Gwanwyn 2022. Mae athrawon o’r ganolfan yn teithio o gwmpas pob ysgol uwchradd yn cynnig sesiynau yn wythnosol ac yn rhannu cynlluniau a syniadau mewn dosbarth digidol pwrpasol. Mae athrawes o’r ganolfan yn gweithio’n agos efo pob ysgol uwchradd ac yn ymateb i anghenion pob ysgol yn unigol gan gynnig sesiynau ôl ofal neu sesiynau trochi yn ól yr angen. Mae ymateb y penaethiaid uwchradd i’r gefnogaeth yma yn hynod o bositif. Y bwriad yw defnyddio’r arian grant er mwyn ehangu a datblygu’r gefnogaeth yma ymhellach.

Cynllun cyn canolfan
Bydd rhestr aros o ddisgyblion  am fynediad i wasanaeth y ganolfan. Fel cefnogaeth i’r disgyblion a’r ysgolion hynny, rhennir cynllun cyn canolfan. Mae mynediad gan bob ysgol trwy ddolen i ddosbarth digidol. Mae hyn yn golygu bod y cynllun ar gael i’r disgyblion yn ôl yr angen. Cyflwynir chwe uned o waith yn ddigidol gan gynnwys gweithgareddau llafar yn ogystal â gemau. Byddwn yn diweddaru a datblygu’r cynllun yma’n flynyddol. Mae’r unedau gwaith yma yn rhoi sylfaen gadarn i’r disgyblion cyn derbyn cwrs trochi llawn.

Adnoddau digidol
Nid oedd cynnal cyrsiau llawn na chynnig ôl ofal wyneb-yn-wyneb yn bosib yn ystod  cyfyngiadau’r pandemig. Fel ymateb i’r cyfnod clo a’r angen am ddysgu o bell, crëwyd dosbarth digidol newydd oedd yn cynnwys adnoddau rhyngweithiol efo cymorth llafar ar gyfer rhieni. Roedd yr adnoddau yma ar gael i holl ysgolion Môn a chafwyd ymateb cadarnhaol i’r adnoddau gan benaethiaid ac athrawon. Mae’r dosbarth bellach yn parhau i dyfu ac yn cynnwys adnoddau thematig yn ogystal ag adnoddau sydd yn cyflwyno ac adolygu patrymau iaith ar lawr y dosbarth. Mae’r dosbarth bellach ar gael i ysgolion fedru pori a dewis gweithgareddau yn ôl yr angen. Ceir hefyd cynllun syml ac adnoddau fel arweiniad i gyflwyno patrymau iaith trwy’r ‘Ysgol Camau Clebran’. Mae’r ddolen i’r dosbarth yma bellach wedi ei rhannu ag athrawon ar draws y sir yn sgil ymweliadau gan athrawon trochi iaith o wahanol ardaloedd yng Nghymru.

Hyfforddiant
Yn dilyn y cyfnod clo a’r diffyg cyfleoedd oedd disgyblion ein hysgolion wedi eu cael i ymarfer a defnyddio’r Gymraeg, gwelwyd yr angen am hyfforddiant dulliau trochi i staff ysgolion. Er mwyn i’r hyfforddiant yma fod ar gael yn syml ac yn gyfleus ynghanol amser heriol iawn i staff ysgolion penderfynwyd creu dosbarth digidol newydd. Yn y dosbarth cynigir clipiau hyfforddiant trochi. Mae mwy o glipiau yn cael eu hychwanegu yn rheolaidd. Mae athrawon y ganolfan yn ymweld ag ysgolion ac yn cynnig hyfforddiant trochi wyneb-yn-wyneb yn ôl dymuniad yr ysgol. Mae canolfan iaith Môn wedi cydweithio efo Canolfan Bedwyr ers sawl blwyddyn wrth gynnig sesiynau hyfforddiant trochi ar gyfer cymhorthyddion siroedd y Gogledd, sef ‘Y Cynllun Sabothol Cenedlaethol.’ Cafwyd ymatebion cadarnhaol iawn i’r sesiynau drwy brosesau gwerthuso y brifysgol.

Ap
Fel ymateb i’r angen am adnoddau cyfoes ar gyfer ein newydd-ddyfodiaid defnyddiwyd rhan o arian y grant trochi i ddechrau creu adnodd newydd pwrpasol ar gyfer dysgwyr. Rhennir arbenigedd athrawon canolfannau iaith Môn efo cwmni lleol er mwyn datblygu ap pwrpasol ar gyfer newydd-ddyfodiaid. Bydd yr ap yma ar gael yn fuan ac yn llawn adnoddau a gweithgareddau byrlymus. 
 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Cyd-destun a chefndir yr arfer

Mae Gwasanaeth Dysgu awdurdod Ynys Môn wedi gwneud camau breision yn ystod y tair blynedd diwethaf. Mae’r ail-strwythuro bwriadus i ychwanegu nifer yr Uwch Reolwyr wedi caniatáu i’r Gwasanaeth Dysgu gyflogi Uwch

Reolwr sydd â chyfrifoldeb  penodol ar gyfer cydlynu a gwarchod lles dysgwyr. Mae uwch arweinwyr y Gwasanaeth Dysgu yn gosod pwyslais mawr ar hybu lles plant a phobl ifanc yr ynys; yn cydweithio’n agos a llwyddiannus gyda gwahanol adrannau o fewn yr awdurdod yn llyfn a heb unrhyw ffiniau.
Mae diwylliant cryf o gynllunio gwasanaethau sydd yn cyfateb yn agos â’r Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol.  

Mae’r Gwasanaeth Dysgu wedi datblygu ethos a meddylfryd ‘Tîm Môn’ lle mae cydweithio a chyfraniad pawb yn cael ei werthfawrogi, ei feithrin a’i ddefnyddio er budd plant a phobl ifanc yr ynys.
O fewn y Gwasanaeth Dysgu penodwyd Uwch Swyddog i roi sylw penodol ar hyrwyddo llesiant ac i gydweithio ar draws gwasanaethau a phartneriaethau. Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol yn ganolog i holl gynlluniau’r gwaith. Mae ysgolion yn ymwybodol sut mae eu cyfraniadau i arfogi darpariaeth gynhwysol yn eu hysgolion yn cyfrannu o fewn cyd-destun ehangach mewn blaenoriaethau rhanbarthol a chenedlaethol.  

Mae’r egwyddor o weithio yn ataliol yn greiddiol i holl waith yr awdurdod. Er enghraifft mae dull integredig o gyd weithio wedi sicrhau bod teuluoedd mewn angen yn derbyn mynediad cyflym at fanciau bwyd.
Mae’r cydweithio cryf rhwng gwahanol adrannau ac asiantaethau yn darparu un profiad integredig o gefnogaeth i holl ddysgwyr y Sir gan gynnwys disgyblion sydd mewn perygl o ymddieithrio, a’u teuluoedd. Mae’r Gwasanaeth Dysgu yn cydweithio’n gynhyrchiol â phartneriaid gan gynnwys gwasanaethau cymdeithasol, swyddogion lles, gwasanaeth cynhwysiad Gwynedd a Môn a gwasanaethau ieuenctid.  Maent yn gweithio’n  rhagweithiol i atal problemau yn gynnar er mwyn ymateb i anghenion dysgwyr bregus sy’n arddangos symptomau gôr bryder i annog presenoldeb. 

Mae ‘Hwb Ymyrraeth Gynnar’ sy’n cynnwys oddeutu ugain o asiantaethau gwahanol, yn fodd da o gydweithio a chydgynllunio cefnogaeth effeithlon i ddysgwyr bregus a’u teuluoedd, heb ddyblygu’r gefnogaeth yn ddiangen. Mae hyn yn ei dro yn sicrhau bod plant a phobl ifanc Môn yn gallu parhau gyda’u haddysg yn yr ysgol ac mae gwaharddiadau oherwydd ymddygiadau gwrth gymdeithasol yn lleihau.
Mae ffocws cryf ar ddatblygu ymwybyddiaeth holl ymarferwyr o drawma, ac effaith trawma ar blant a phobl ifanc. Mae hyfforddiant yn cael ei gydlynu ar sawl lefel gan gynnwys athrawon a chymhorthyddion mewn ysgolion a lleoliadau nas gynhelir yn ogystal â rhan ddeiliad eraill o fewn y cyngor sy’n cefnogi plant a phobl ifanc.  Mae’r ymarfer hwn wedi arfogi’r gweithlu i allu cyfathrebu’n glir wrth drafod effaith profiadau niweidiol ar ddatblygiad, hunanddelwedd a hyder unigolion. 

Mae’r strategaeth ataliol yn sicrhau bod swyddog ieuenctid ym mhob ysgol uwchradd yr ynys. Maent yn hwyluso’r gwasanaeth ‘galw mewn’ i ddysgwyr ac yn cefnogi darpariaeth addysg bersonol a chymdeithasol. Yn ogystal maent yn paratoi cyrsiau at gyflogaeth i ddysgwyr sydd mewn perygl o ymddieithrio er mwyn iddynt ennill cymwysterau a phrofiadau amgen. Darparwyd unedau Agored Cymru, Tystysgrif John Muir a Chymorth Cyntaf.  Mae gweithwyr ieuenctid yn sicrhau fod gan bob ysgol uwchradd grŵp lesbiaid, hoyw, deurywiol  thrawsrywiol a chydraddoldeb +  (LHDTC+)   wedi eu sefydlu ac mae clybiau ieuenctid min nos yn cryfhau’r cyswllt i bobl ifanc o weithgareddau yn y gymuned a chyswllt ysgol. O ganlyniad mae prosiectau fel  ‘Prison Me No Way’ a ‘Gangs Getaway wedi cael dylanwad o fewn y cymunedau.  

Mae cynllun ‘Y Daith i Saith,’ gan y Tîm Cefnogi Teuluoedd yn hyrwyddo datblygiad a lles y plant ieuengaf, ac yn cael ei ddatblygu ar y cyd gydag amrediad o ran ddeiliaid gan gynnwys gwasanaeth iechyd a grŵp o ysgolion cynradd. O ganlyniad mae’r gwaith yma’n cryfhau ethos Ysgol Bro a’r strategaeth ataliol yn gynnar ac yn rhoi’r cyfle gorau i blant ar hyd eu taith dysgu.  

Mae’r Gwasanaeth Dysgu’n sicrhau cyswllt cryf rhwng blaenoriaethau cenedlaethol, rhanbarthol a chorfforaethol ynghylch llesiant a’r gwaith ymarferol ac ataliol sy’n digwydd mewn lleoliadau nas cynhelir ac ysgolion ar draws yr awdurdod. Mae’r cydweithio agos gyda gwahanol adrannau o fewn yr awdurdod yn hwyluso gwaith ysgolion o sicrhau bod y ddarpariaeth gynhwysol ar lawr y dosbarth yn hylaw.   Mae’r strategaeth gorfforaethol o ddarparu hyfforddiant i wella dealltwriaeth ymarferwyr o effaith trawma a phrofiadau niweidiol mewn plentyndod ar gyflawniad a lles disgyblion yn cael effaith gadarnhaol ar ansawdd y ddarpariaeth mewn ysgolion a bellach ar draws gwasanaethau.

Un o gryfderau’r gwaith cydlynus yw’r modd mae’r gwasanaeth Dysgu yn llwyddo  cynnwys penaethiaid mewn fforymau gwahanol er mwyn canfod eu barn, dylanwadu,  siapio a chynllunio darpariaeth newydd. Er enghraifft, mae Pencampwyr Diogelu wedi llwyddo i godi statws gwaith ataliol o fewn maes diogelu ar draws eu clystyrau ac o ganlyniad i hynny:

  • mae pob ysgol yn cyflwyno cyfeiriadau diogelu safonol pan mae pryder yn codi
  • mae buddsoddiad mewn platfform electroneg safonol wedi rhoi cysondeb i gofnodi achosion o bryder ar draws y Sir 
  • mae pob ysgol wedi mabwysiadu arddulliau wybodus i drawma cadarn sy’n gweddu ag ethos diogelu da. 

Yn ychwanegol i hyn mae ysgolion yn gweithredu’n  hyderus i wneud cyfeiriadau at Hwb Ymyrraeth Gynnar Gwasanaethau Plant ar y cyd gyda rhieni pan yn briodol. Mae hyn oll yn cryfhau gwaith ataliol mewn ysgolion ac mae ymrwymiad pharhaus i warchod a gwella lles dysgwyr. O ganlyniad, mae’r disgyblion sydd fwyaf bregus yn derbyn y cyfleoedd gorau i ymgysylltu gyda’u haddysg.