Arfer effeithiol Archives - Page 15 of 69 - Estyn

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol neu’r darparwr

Consortiwm Dysgu yn y Gwaith sy’n cynnwys y partneriaid canlynol;  

  • Grŵp Llandrillo Menai  

  • Hyfforddiant Gogledd Cymru  

  • Hyfforddiant Arfon Dwyfor  

  • Achieve More  

  • Tempdent 

  • Gwasanaeth Tân ac Achub Gogledd Cymru  

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae aelodau’r consortiwm yn gweithio gyda’i gilydd yn dda i gytuno ar lefel y lles a’r cymorth cofleidiol y mae’n ei darparu i’w brentisiaid. Nododd y consortiwm yn glir pa gymorth, gan gynnwys arfer orau, y mae ei aelodau yn ei ddarparu i’w ddysgwyr. Maent yn defnyddio’r wybodaeth hon yn dda i gytuno ar ddarpariaeth gyffredinol y bydd pob partneriaeth yn ei chynnig i’w phrentisiaid. Wedi i’r cynnig presennol gael ei nodi a’i gytuno, cyflwynodd y consortiwm ddysgu proffesiynol helaeth i aseswyr i wneud yn siŵr eu bod wedi’u harfogi â’r wybodaeth a’r medrau i allu darparu cymorth cofleidiol i ddysgwyr. Mae’r consortiwm yn hyrwyddo’r cynnig i brentisiaid trwy’r Hyb lles ar-lein, postiadau e-bortffolio, cyfryngau cymdeithasol a sesiynau un i un gyda’u haseswyr. 

Gellir gweld effaith y cymorth trwy ymatebion cadarnhaol gan ddysgwyr pan ofynnir iddynt am eu lles mewn arolygon, teithiau dysgu ac mewn adolygiadau un i un gydag aseswyr.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae consortiwm dysgu yn y gwaith Grŵp Llandrillo Menai yn gwneud cynnig cyffredinol o gymorth cofleidiol lles, cymorth a chyngor ynghylch anghenion dysgu ychwanegol (ADY) i’r holl brentisiaid, ac arweiniad sy’n canolbwyntio ar 4 piler GLLM 4 y strategaeth lles.   

Mae’r holl brentisiaid newydd yn cwblhau cyfnod ymsefydlu sy’n amlinellu’r cymorth â lles ac ADY sydd ar gael iddynt yn gynhwysfawr. Mae ymsefydlu yn cynnwys diogelu a sut i roi gwybod i’r aelod priodol o staff am bryderon. Mae dysgwyr hefyd yn datblygu eu dealltwriaeth o Atal (Prevent) trwy gwblhau modiwlau dysgu ar-lein. Mae Grŵp Llandrillo Menai yn darparu mynediad at hyb lles a diogelu GLLM ar gyfer holl ddysgwyr y consortiwm. Mae’r adnodd hwn yn rhoi ystod eang o wybodaeth i brentisiaid am berthnasoedd iach, lles, sut i gysylltu a chadw’n egnïol, aflonyddu rhwng cyfoedion, camddefnyddio sylweddau, bwlio, rheoli arian a sut i gadw’n ddiogel. Mae’r hyb lles a diogelu yn darparu cymorth ar gyfer cyfeirio at asiantaethau ac elusennau allanol perthnasol a gwybodaeth am sut gall dysgwyr droi at y tîm lles o bell. 

Mae posteri diogelu ac amddiffyn plant yn weladwy ym mhob canolfan, gyda gwybodaeth sy’n cynnwys lluniau a rhifau cyswllt y tîm diogelu a gwybodaeth am les / llesiant a pha gymorth sydd ar gael i ddysgwyr, staff, rhieni ac ymwelwyr. Caiff yr holl bolisïau ar ddiogelu a gyda phwy i gysylltu mewn achosion am bryderon ynghylch diogelu eu rhannu gyda phrentisiaid mewn llyfrau ymsefydlu, e-bortffolios, ac ar fewnrwyd a gwefannau darparwyr. 

Mae’r consortiwm yn codi ymwybyddiaeth am ymgyrchoedd trwy wasanaethau a diwrnodau gwybodaeth. Efallai bod y diwrnodau hyn yn wahanol, yn dibynnu ar y darparwr, a pha mor aml y mae’r dysgwr yn mynd i ganolfan hyfforddi’r partner. Er enghraifft, byddai prentis sy’n cael ei asesu yn gyfan gwbl yn y gweithle yn gallu cael y wybodaeth hon ar-lein trwy’r calendr dysgwyr a’r hyb lles. 

Mae cynnig cyffredinol hefyd i’r holl ddysgwyr yn y gwaith ddefnyddio cyfleusterau pob partner i helpu gwella lles. Mae hyn yn cynnwys defnyddio canolfannau ffitrwydd GLLM, cyfle i fanteisio ar y cynnig brecwast cyffredinol a defnydd o lyfrgelloedd.  

Mae’r consortiwm wedi ymrwymo i hyrwyddo cynnig lles cyffredinol sydd yr un fath â’r cynnig cyffredinol a gaiff dysgwyr eraill. Trwy ddefnyddio eu cerdyn adnabod myfyriwr, mae’r cynnig cynhwysfawr hwn yn cynnwys cynhyrchion urddas mislif am ddim, mynediad i gampfeydd a llyfrgelloedd, a chymryd rhan mewn digwyddiadau cyfoethogi. Mae’r dull cyfannol hwn nid yn unig yn meithrin amgylchedd mwy cynhwysol a chefnogol, ond hefyd yn cyd-fynd ag egwyddorion tegwch a lles myfyrwyr a fabwysiadwyd gan bartneriaid y consortiwm.  

Mae’r consortiwm yn gweithio’n effeithiol i nodi anghenion dysgu ychwanegol dysgwyr unigol. Caiff aseswyr eu hyfforddi i nodi a chynorthwyo dysgwyr ag anghenion amrywiol, fel cyflwr y sbectrwm awtistiaeth, yn ogystal ag anawsterau dysgu eraill fel dyslecsia a dyspracsia. Mae arbenigwyr yn y darparwr ac mewn prifysgol gyfagos yn asesu anghenion dysgu dysgwyr y brentisiaeth sy’n cael eu cyfeirio atynt.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r cydweithio llwyddiannus hwn i roi cynnig lles cyffredinol i’r holl ddysgwyr yn y gwaith sy’n dilyn prentisiaethau yn y consortiwm wedi gwella darpariaeth i ddysgwyr a chynyddu cyflawniad yn sylweddol. Trwy flaenoriaethu buddsoddiad yn lles cyfannol dysgwyr, mae wedi creu amgylchedd cefnogol sy’n ymestyn ymgysylltu, yn lleihau straen dysgwyr, ac yn meithrin profiad dysgu cadarnhaol, sydd wedi cefnogi lefelau uchel o ddeilliannau prentisiaeth.  

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Rhwydwaith Rheolwyr Ansawdd Dysgu yn y Gwaith 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y coleg

Mae Coleg Cambria yn goleg addysg bellach mawr yng ngogledd ddwyrain Cymru. Crëwyd y coleg ar ôl uno Coleg Glannau Dyfrdwy a Choleg Iâl ym mis Awst 2013. Mae ganddo bum campws ar draws Wrecsam, Sir y Fflint a Sir Ddinbych. Mae’r campysau sy’n cael eu defnyddio gan Goleg Cambria yng Nghei Connah, sy’n cynnwys canolfan chweched dosbarth Glannau Dyfrdwy; Iâl yn Wrecsam, sy’n cynnwys canolfan chweched dosbarth; Ffordd Y Bers yn Wrecsam; Llysfasi a Llaneurgain. Mae’r coleg yn cynnig ystod eang o gyrsiau sy’n cyflwyno rhaglenni o lefel cyn-mynediad i Lefel 7 ar draws ardal ddaearyddol fawr, gyda chyfleoedd ar gael ar y rhan fwyaf o gyrsiau i symud ymlaen i’r lefel nesaf, neu symud ymlaen i brentisiaethau ac addysg uwch. Mae’r cyrsiau hyn yn cynnwys: 

  • Safon Uwch 

  • Mynediad at addysg uwch 

  • Trin gwallt, harddwch, sba a therapïau cyflenwol 

  • Busnes 

  • Iechyd a gofal cymdeithasol a gofal plant 

  • Adeiladu, peirianneg a thechnolegau digidol 

  • Chwaraeon a gwasanaethau cyhoeddus 

  • Amaethyddiaeth a gofal anifeiliaid 

  • Medrau sylfaen a Saesneg ar gyfer Siaradwyr Ieithoedd Eraill 

  • Y cyfryngau a’r diwydiannau creadigol 

  • Lletygarwch ac arlwyo a theithio a thwristiaeth 

  • Medrau byw yn annibynnol 

Mae 11,701 o ddysgwyr wedi eu cofrestru yn y coleg, ac mae 8,154 o’r rhain wedi eu cofrestru ar ddarpariaeth addysg bellach. Mae gan y coleg 5,952 o ddysgwyr addysg bellach amser llawn, a 2,217 o ddysgwyr addysg bellach rhan-amser. O’r dysgwyr amser llawn, mae 4,541 yn dilyn cyrsiau galwedigaethol, a 1,411 yn dilyn cyrsiau addysg gyffredinol yn y canolfannau chweched dosbarth yn Iâl a Glannau Dyfrdwy. Mae’r coleg yn cyflogi 1,294 o staff. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Nododd y coleg gynnydd sylweddol mewn datgeliadau ac atgyfeiriadau iechyd meddwl a lles er 2019-2020, gyda’r pandemig yn amlwg yn effeithio ar ymateb i drawma mewn llawer o bobl ifanc. Hefyd, roedd niferoedd y disgyblaethau ar gyfer dysgwyr o’r ddengradd isaf yn fwy na’r rhai o ddengraddau eraill. Mae’r rhain yn ddysgwyr y nodwyd mai nhw sydd fwyaf tebygol o fod wedi cael profiadau niweidiol yn ystod plentyndod. O ganlyniad, rhoddodd y coleg ddull cynhwysfawr ar waith ar draws y coleg ar gyfer arfer sy’n ystyriol o drawma, sy’n cyd-fynd â’r Fframwaith Trawma dilynol ar gyfer Cymru. 

Datblygwyd y dulliau hyn trwy ‘Fethodoleg sy’n Ystyriol o Drawma’ a chânt eu cefnogi gan staff arbenigol a Strategaeth Coleg Cynhwysol. Mae’r fenter yn sicrhau bod staff wedi’u harfogi i gynorthwyo dysgwyr a chydweithwyr fel ei gilydd. Mae’r coleg wedi datblygu a rhoi cynllun gweithredu sy’n ystyriol o drawma ac amserlen codi ymwybyddiaeth a hyfforddiant ar waith ar draws y coleg. O ganlyniad i hyn, mae staff wedi cael eu hyfforddi’n dda ac yn defnyddio strategaethau cadarnhaol ac effeithiol sy’n cefnogi lles a chadw. Trwy ymchwil a hyfforddiant manwl, mae dulliau lles, prosesau’r coleg ac addysgu a dysgu wedi cael eu gweld trwy ‘lens sy’n ystyriol o drawma’,  sy’n arwain at arwyddion cynnar o les gwell ar gyfer staff a dysgwyr, fel ei gilydd. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Mae Coleg Cambria yn arloeswr enwebedig ar gyfer y sector yng Nghymru. Mae’r fenter hon yn flaengar ac yn berthnasol i’r hinsawdd bresennol o ran iechyd meddwl a lles. Mae’n ddull newydd ar gyfer cynorthwyo staff a dysgwyr trwy strategaethau sy’n ystyriol o drawma, tra’n galluogi ymrwymiad ar draws y coleg i wella profiad a chadw pobl y mae trawma yn cael effaith niweidiol arnynt. Gellir addasu’r dulliau hyn a’u rhoi ar waith mewn amrywiaeth o amgylcheddau dysgu.  

Fel rhan o’r fenter hon, comisiynodd y coleg ddatblygu Tystysgrif PG deilwredig mewn Trawma ac Ymlyniad. Galluogodd hyn i 14 aelod o staff arbenigol allweddol wneud gwaith ymchwil o fewn y coleg a thu hwnt, yn canolbwyntio’n benodol ar y glasoed a byd oedolion, ac effaith trawma ar addysg ôl-16.  

Mae’r fenter yn dangos prosesau nodi, rheoli, atgyfeirio a chymorth mewnol / allanol effeithiol ar gyfer dysgwyr a staff sydd â phroblemau iechyd meddwl. I nodi dysgwyr a allai elwa ar gael cymorth, mae dysgwyr yn cynnal arolwg lles sy’n gweithredu fel gwasanaeth atgyfeirio a chyfeirio, fel ei gilydd. Caiff cymorth iechyd meddwl ei frysbennu gan yr Ymarferwr Iechyd Meddwl a Lles, sydd â phrofiad helaeth mewn arfer sy’n ystyriol o drawma. Caiff yr holl atgyfeiriadau dysgwyr eu rheoli a’u monitro yn rhagweithiol. Mae’r coleg wedi datblygu Dull Graddedig Iechyd Meddwl sy’n Ystyriol o Drawma a phroses atgyfeirio ar gyfer staff a dysgwyr.  

Mae bron pob un o’r tiwtoriaid a’r staff cymorth wedi ymgymryd â hyfforddiant trawma cynhwysfawr, ac mae llawer ohonynt wedi manteisio ar yr hyfforddiant teilwredig ar-lein. Mae adborth yn dangos bod bron pob un ohonynt wedi gweld yr hyfforddiant yn addysgiadol a difyr, ac roeddent yn cytuno eu bod yn teimlo’n fwy hyderus yn cynorthwyo cydweithwyr a dysgwyr mewn ffordd sy’n ystyriol o drawma ar ôl yr hyfforddiant.   

Erbyn hyn, mae gan bob un o’r tiwtoriaid arbenigol Dystysgrif Lefel 7 PG mewn Trawma yn y Glasoed ac maent yn defnyddio’r wybodaeth hon i ddatblygu arfer a chynorthwyo dysgwyr yn briodol. Dywed pob un ohonynt fod hyn wedi gwneud gwahaniaeth sylweddol yn eu dealltwriaeth a’u dulliau asesu, yn enwedig gyda dysgwyr a fyddai wedi cael eu cynorthwyo trwy strategaethau ADHD yn unig fel arall.  

Caiff y fenter hon ei chymeradwyo trwy’r Uwch Dîm Arweinyddiaeth, ac mae’n cyd-fynd â Chynllun Strategol a Strategaeth Iechyd a Lles y coleg. Caiff cynnydd tuag at gwblhau’r targedau o fewn y cynllun gweithredu eu hadrodd i’r Uwch Dîm Rheoli. Mae pob un o’r rheolwyr, uwch reolwyr, arweinwyr a llywodraethwyr wedi ymgymryd â hyfforddiant ymwybyddiaeth sy’n ystyriol o drawma.  

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Mae’r fenter hon yn galluogi’r coleg i gael dealltwriaeth ddyfnach o brofiadau pob un o’r dysgwyr, a’r ffyrdd y dylai ymdrin â phob dysgwr ar sail angen. Un o’r elfennau sy’n ategu ei ddull sy’n ystyriol o drawma yw ymyrraeth gynnar trwy gymorth graddedig. Caiff lles dysgwyr ei nodi ar dair adeg allweddol o’r flwyddyn academaidd trwy arolygon a gefnogir. Mae hyn yn galluogi atgyfeirio amserol i wasanaethau cymorth.  

Mae’r dull hwn sy’n ystyriol o drawma nid yn unig wedi effeithio ar y ffyrdd y mae staff yn deall perthynas dysgwyr â thrawma, ond hefyd eu perthynas nhw eu hunain. Mae’n rhoi lles ac ymyrraeth i gefnogi iechyd meddwl yn ganolog i weithgareddau’r coleg, ac mae staff a dysgwyr yn elwa ar ffocws cyfannol ar draws y coleg ar hyn. Ers gweithredu Dull sy’n Ystyriol o Drawma, a ffocws cynyddol ar les cyffredinol, bu gostyngiad yn nifer y diwrnodau staff a gollir yn y coleg o ganlyniad i absenoldeb. Mae hefyd yn dechrau gweld effaith ar ddata disgyblu dysgwyr ac mae disgyblaethau o fewn y ddengradd isaf bellach yn deg â’r rhai o’r dengraddau uwch.  

Mae’r coleg wedi buddsoddi hefyd mewn gwella’i arlwy lles i gynorthwyo’r rhai sydd wedi profi trawma. Mae hyn yn cynnwys datblygu gofodau lles meddwl, cyflogi cynorthwywyr lles a Chydlynydd Iechyd Meddwl a Lles. 

Mae Dull llawn sy’n Ystyriol o Drawma wedi cael ei beilota mewn un gyfarwyddiaeth, lle mae’r holl staff cymorth a chyflwyno wedi cael eu hyfforddi mewn trawma ac ymlyniad. Mae adborth yn dangos cynnydd mewn deall trawma emosiynol a mwy o hyder yng ngallu staff i gynorthwyo dysgwyr yn yr ystafell ddosbarth a’r tu allan. Mae adborth gan staff yn datgan bod bron pob un o’r  staff yn teimlo’n fwy hyderus i gynorthwyo dysgwyr ac aelodau staff eraill ar ôl hyfforddiant sy’n ystyriol o drawma.  

Mae’r Dull sy’n Ystyriol o Drawma ynglŷn ag ymgorffori strategaethau yn holistaidd i gynorthwyo pawb i deimlo’n ddiogel, ni waeth beth yw eu profiad yn y byd ehangach. Mae ynglŷn â gwneud y coleg yn ofod diogel a chroesawgar, lle nad ydynt efallai yn cael hyn fel arall. Mae’r gwaith hwn yn helpu sicrhau bod cymuned y coleg cyfan yn lle croesawgar, diogel a saff i bawb. Mae arolygon y coleg yn dangos bod bron pob un o’r dysgwyr yn cytuno eu bod yn teimlo’n ddiogel yn y coleg ac yn cael cymorth da. Mae arolwg pellach hefyd yn cadarnhau bod y rhan fwyaf o rieni / gofalwyr yn teimlo bod eu person ifanc yn cael cymorth da ac yn gwybod gyda phwy i siarad os bydd ganddo / ganddi bryderon.  

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r coleg wedi datblygu perthnasoedd ag ymarferwyr eraill sy’n ystyriol o drawma, ac yn rhan o rwydwaith rhagweithiol, yn seiliedig ar weithredu, sy’n cynnwys y GIG, gwasanaethau camddefnyddio cyffuriau ac alcohol a darparwyr addysg. Mae’r coleg hefyd yn ymgysylltu’n rheolaidd ag Iechyd Cyhoeddus Cymru, cymuned ymarfer a phanelau cyfeirio arbenigol fel rhan o weithgorau sector sy’n cynnwys colegau a lleoliadau addysg uwch eraill. Mae’n cyd-fynd â Deddf Cenedlaethau’r Dyfodol i sicrhau bod profiadau niweidiol yn ystod plentyndod yn cael eu lliniaru a’u gostwng, ac mae trawma yn ffocws allweddol i’r coleg. Mae’r coleg yn parhau i lobïo a chefnogi ar hyn ar draws y sector ehangach.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Sefydlwyd Academi Sgiliau Cymru yn bartneriaeth dysgu yn y gwaith yn 2009. Caiff ei harwain gan Grŵp Colegau NPTC, ac mae pum partner sy’n is-gontractwyr yn gweithio gyda naw sefydliad ychwanegol sy’n is-gontractwyr i ddarparu ar gyfer tua 2,800 o ddysgwyr prentisiaeth yng Nghymru. Mae’r bartneriaeth yn gweithredu ledled de ddwyrain, de orllewin a Chanolbarth Cymru ac mae ganddi ddarpariaeth fach yng ngogledd Cymru. Mae’n gweithio mewn partneriaeth â mwy na 1,000 o gyflogwyr, gan gynnwys cwmnïau angor, cwmnïau rhyngwladol, busnesau bach a chanolig a microfusnesau. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer sy’n arwain y sector

Mae gan Fwrdd Gweithredol Academi Sgiliau Cymru weledigaeth glir ar gyfer y bartneriaeth ac mae’n gosod y cyfeiriad strategol ar gyfer ei darpariaeth dysgu yn y gwaith, gan roi ystyriaeth dda i flaenoriaethau lleol, rhanbarthol a chenedlaethol. Mae wedi bod yn hynod effeithiol yn meithrin ac yn symud capasiti o fewn y bartneriaeth i gychwyn ac ymateb i anghenion hyfforddi busnesau nawr ac yn y dyfodol o fewn yr ardal ddaearyddol fawr y mae’n ei gwasanaethu. 

Mae uwch arweinwyr o fewn Academi Sgiliau Cymru yn ymgymryd yn rheolaidd â phrosiectau ag iddynt bwysigrwydd rhanbarthol, gan gynnwys y rhai o fewn Prifddinas-Ranbarth Caerdydd, Twf Canolbarth Cymru a Bargeinion Dinesig Bae Abertawe, gan gyfrannu at gynlluniau yn ymwneud â gofynion datblygu’r gweithlu nawr ac yn y dyfodol. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Un o nodweddion cryf iawn Academi Sgiliau Cymru yw ei hymgysylltiad rhagweithiol â phrosiectau rhanbarthol i ragweld a chefnogi datblygiad ac adfywiad. Mae’n defnyddio deallusrwydd y farchnad lafur yn dda i gynllunio a ffurfio’i darpariaeth i ddiwallu anghenion busnesau lleol o ran gweithlu, a datblygiadau arfaethedig. Mae’r bartneriaeth yn gweithio’n effeithiol iawn gydag amrywiaeth eang o gyflogwyr. Mae’n llwyddo i sefydlu a chynnal perthnasoedd â chwmnïau angor a busnesau mawr, gan hefyd ddarparu ar gyfer anghenion y nifer sylweddol o fusnesau bach a chanolig a micro sefydliadau sy’n un o nodweddion craidd economi Cymru. Mae’r ymgysylltu rhagweithiol hwn yn helpu lliniaru’r pwysau sylweddol ar y gweithlu sydd wedi bod yn cronni ar draws sawl sector allweddol, fel gofal cymdeithasol, gofal plant, adeiladu, peirianneg, logisteg a rheilffyrdd. 

Mae Academi Sgiliau Cymru yn rhoi ystyriaeth dda iawn i flaenoriaethau economaidd a chymdeithasol ac wedi sefydlu perthnasoedd cydweithredol effeithiol â rhanddeiliaid allweddol, gan gynnwys fforymau lleol a rhanbarthol, i nodi ac ymateb i anghenion medrau nawr ac yn y dyfodol. Er enghraifft, trefnodd darparwr arweiniol y bartneriaeth, sef Grŵp Colegau NPTC, gyfarfod gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe i drafod eu hymagwedd strategol at ddatblygu’r gweithlu ac archwilio sut gallai’r bartneriaeth helpu eu cynorthwyo i fynd i’r afael â phrinderau o ran medrau. O ganlyniad, cytunwyd y byddai academi prentisiaethau yn cael ei sefydlu i hyrwyddo a hwyluso darpariaeth prentisiaethau ar draws y bwrdd iechyd. Ei nod fyddai recriwtio, hyfforddi ac uwchsgilio staff newydd neu staff presennol mewn rolau clinigol ac anghlinigol. Darparodd Grŵp Colegau NPTC arbenigedd a buddsoddiad ariannol i gefnogi sefydlu’r academi prentisiaethau. Ers ei sefydlu, mae’r academi wedi hyfforddi dros 500 o brentisiaid y GIG, gan wneud cyfraniad allweddol at ymateb y bwrdd iechyd i’w hanghenion brys o ran recriwtio a hyfforddi. Ers hynny, mae’r model arloesol hwn wedi cael ei gopïo gan fyrddau iechyd eraill ledled Cymru. 

Mae partneriaid sefydlu eraill Academi Sgiliau Cymru hefyd yn gweithio’n rhagweithiol yn y modd hwn. Ymgysylltodd Coleg y Cymoedd â Trafnidiaeth Cymru i adolygu eu hanghenion datblygu’r gweithlu ac archwilio sut gallai darpariaeth partneriaethau nawr ac yn y dyfodol gefnogi eu heriau recriwtio a’u twf sefydliadol. Arweiniodd y trafodaethau cychwynnol hyn at ffurfio gweithgor a chynllun datblygu i fynd i’r afael ag anghenion Trafnidiaeth Cymru o ran recriwtio a datblygu’r gweithlu. Ar ôl hynny, cymerodd Coleg y Cymoedd yr awenau o ran datblygu fframwaith prentisiaeth Gyrwyr Trên Lefel 3. Cyflawnwyd hyn mewn cydweithrediad â rhanddeiliaid allweddol, gan gynnwys cynrychiolwyr, sefydliadau cyrff dyfarnu, undebau perthnasol a Llywodraeth Cymru. Sefydlwyd y rhaglen prentisiaethau yn llwyddiannus mewn cyfnod cymharol fyr, ac ers ei lansio yn 2019, mae wedi cyfrannu’n sylweddol tuag at ddiwallu’r angen am yrwyr trên cymwys trwy hyfforddi dros 300 o brentisiaid.   

Er mwyn ymateb ymhellach i anghenion gweithlu’r diwydiant rheilffyrdd, mae Coleg y Cymoedd wedi gweithio mewn cydweithrediad â Phrifysgol De Cymru i ddatblygu rhaglen prentisiaeth gradd Lefel 6 mewn peirianneg rheilffyrdd. Mae’r ddarpariaeth hon yn cyd-fynd yn agos â sefydlu’r Ganolfan Fyd-eang er Rhagoriaeth Rheilffyrdd a fydd wedi’i lleoli yng Nghwm Nedd.   

Mae’r model llwyddiannus hwn o gydweithio rhwng Academi Sgiliau Cymru a diwydiant, wedi cael ei ddefnyddio’n effeithiol hefyd i ymateb i’r anghenion recriwtio a medrau mewn meysydd blaenoriaeth allweddol eraill. Er enghraifft, sefydlwyd trefniadau strategol effeithiol gydag ystod eang o gyflogwyr o fewn y sector trafnidiaeth a logisteg, gan gynnwys Y Gymdeithas Cludo Llwythi, Y Gymdeithas Cludo ar y Ffyrdd a’r Academi Logisteg Genedlaethol. Mae’r bartneriaeth yn defnyddio’r perthnasoedd hyn yn dda i lywio a chyflwyno hyfforddiant prentisiaethau ychwanegol i ymateb i’r prinder sylweddol o yrwyr cerbydau LGV sy’n parhau i effeithio ar y sector. 

At y dyfodol, mae’r darparwyr partner sy’n ffurfio Academi Sgiliau Cymru yn parhau i ymgysylltu’n effeithiol â rhanddeiliaid allweddol a phartneriaethau strategol i ragweld a mynd i’r afael ag anghenion datblygu’r gweithlu yn y dyfodol. Er enghraifft, mae un partner wrthi’n gweithio gyda Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd a’r colegau AB sydd wedi’u lleoli yn ne ddwyrain Cymru i gefnogi trawsnewidiad arfaethedig Gorsaf Bŵer Aberddawan. Y nod yw datblygu gweithlu sy’n gallu cynhyrchu atebion cynaliadwy ac ynni gwyrdd sy’n bwysig ac arloesol. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r arfer gydweithredol gref rhwng Academi Sgiliau Cymru a rhanddeiliaid allanol wedi arwain at ystod o ddarpariaeth prentisiaethau sydd mewn sefyllfa dda i ddiwallu anghenion dysgwyr, cyflogwyr penodol a’r farchnad lafur ehangach. Mae darparwyr o fewn y bartneriaeth wedi llwyddo i ymgymryd â gwaith, a’i ysgogi, i ddatblygu darpariaeth bwysig sy’n paratoi ac yn datblygu medrau dysgwyr i’w helpu i gynnal cyflogaeth a chyfrannu at dwf economaidd. Mae gwaith y darparwr wedi helpu cyflogeion presennol a dysgwyr prentisiaethau newydd i ddatblygu’n llwyddiannus y wybodaeth, y medrau a’r profiad y mae galw amdanynt ar hyn o bryd, a hefyd y rhai y rhagwelir y bydd galw amdanynt yn y dyfodol agos. Mae hyn yn helpu cefnogi economi Cymru yn unol ag uchelgais Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol 2015.  

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Caiff arfer dda ei rhannu’n rheolaidd o fewn partneriaeth Academi Sgiliau Cymru a’i dathlu mewn Nosweithiau Gwobrau a digwyddiadau rhwydweithio addysg a hyfforddiant eraill.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Gymraeg Plasmawr wedi ei lleoli yng Nghaerdydd. Mae tua 1,155 o ddisgyblion yn yr ysgol, tua 218 ohonynt yn y chweched dosbarth. Mae tua 12% o ddisgyblion yn gymwys i brydau ysgol am ddim, sydd yn is na’r cyfartaledd cenedlaethol o tua 20%. Mae tua 46% o’r disgyblion yn siarad Cymraeg gartref. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Gweledigaeth yr ysgol yw creu amgylchedd Cymraeg a Chymreig sy’n gynhwysol, diogel, hapus a gofalgar, lle gall disgyblion a staff ffynnu a chyflawni eu llawn potensial. Mae’r ysgol yn cynnig amrywiaeth o gyrsiau Lefel 3, gan gynnwys pynciau Safon A a galwedigaethol yn y Chweched Dosbarth. Mae pob myfyriwr yn astudio’r Tystysgrif Her Sgiliau ym Mlwyddyn 12. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Mae’r chweched dosbarth yn chwarae rôl amlwg iawn ym mywyd yr ysgol. Mae gan bob dosbarth Blwyddyn 7 swyddogion chweched sy’n mynychu’r dosbarth o leiaf un cynfod cofrestru pob wythnos. Yn ogystal, mae mentoriaid lles sydd wedi derbyn hyfforddiant priodol ac yn cefnogi’r Tiwtor Personol mewn amrwyiaeth o ddosbarthiadau Cyfnod Allweddol 3, ac yn gweithio un i un gyda disgyblion sydd angen cefnogaeth benodol. 

Mae bron pob aelod o Flwyddyn 12 wedi cyfrannu at gefnogaeth academaidd plant iau drwy’r Sgwadiau Sgiliau ar waith rhwng mis Medi a Chwefror. Creuwyd grwpiau targed o blant Blwyddyn 7 ac 8 a fyddai’n elwa o hwb sgiliau sylfaenol darllen a thrafod yn y Gymraeg a’r Saesneg, ac o fewn Rhifedd. Hyfforddwyd Blwyddyn 12 gan arbenigwyr o’r adrannau craidd, a gan cwnselydd yr ysgol. Rhedwyd y cynllun yn dorfol am un wers pob wythnos, gydag aelodau o’r chweched yn gweithio un-i-un gyda phlentyn iau dan oruchwyliaeth aelod o staff arbenigol.   

Mae’r Grŵp Tafod er mwyn hybu’r Gymraeg yn cael ei arwain gan ddisgyblion chweched dosbarth ac mae eu cyfraniad at wella agweddau disgyblion tuag at yr Iaith Gymraeg yn amhrisiadwy i’r ysgol. Maent yn gweithio er mwyn ceisio sicrhau bod disgyblion yn gweld yr iaith Gymraeg yn fyw, yn hwylus ac yn iaith i’w defnyddio tu hwnt i’r ystafell ddosbarth. 

Mae grwpiau Cydraddoldeb yn hyrwyddo cymdeithas gydradd, aml-ddiwylliannol, gynhwysol. Mae’r ysgol fel cymuned yn ymfalchio yn ei gwahaniaethau ac yn eu dathlu. Mae’r grwpiau yn benodol gyda goruchwyliaeth o faterion a hunaniaethau fyddai’n cael eu gwarchod o fewn deddf cydraddoldeb 2010. Mae tri grŵp cydraddoldeb sy’n cwrdd ar wahân ar adegau gwahanol o’r wythnos: 

Balch (Grŵp gwrth–hiliaeth a gwahaniaethu ar sail ethnigrwydd, cred neu grefydd)  

balchMae mewnbwn y grŵp wedi bod yn estynedig ers sawl blwyddyn, gan lunio polisiau ysgol a dylanwadu ar ddysgu ac addysgu a chynrychiolaeth yn y cwricwlwm. Bu’r grŵp hefyd yn llythyru y Senedd ar un o’u hymgyrchoedd mwyaf pellgyrhaeddol erioed gan herio pam nad oes athrawon du neu o leiafrifoedd ethnig eraill yn addysgu trwy gyfrwng y Gymraeg? Cafodd hwn ei dderbyn gan y Gweinidog Addysg a’i ymateb oedd cais i ddod i gwrdd â grwpiau Digon a Balch i drafod y mater ymhellach. Mae Balch wedi bod yn gyfrifol hefyd am helpu athrawon i ddeall yr heriau mae pobl ddu a lleiafrifoedd ethnig yn eu hwynebu yn ddyddiol. Gweithiodd y grŵp ar hyfforddiant i athrawon ar duedd ddiarwybod. Cafwyb adborth hynod o gadarnhaol gan athrawon ac mae’r gwaith wedi ei rannu gyda’r consortiwm rhanbarthol.

Digon (Grŵp gwrth fwlian homoffobaidd, deuffobaidd a thrawsffobaidd)  

digonMae Digon wedi bod yn gweithio yn gyson ers 2011 ar geisio dod i’r afael a ieithwedd HDT. Dros y blynyddoedd mae’r grŵp wedi cael profiadau anhygoel gan gynnwys cyrraedd rhestr fer ‘Person ifanc y flwyddyn’ yng ngwobrau Dewi Sant yn 2014, gwahoddiadau i baneli LHDTC+ yn Eisteddfod yr Urdd ac yn yr Eisteddfod Genedlaethol, cyfweldiad ar raglen deledu Heno, a chyfweliad gyda Newyddion Saith adeg Cwpan y Byd am farn y grŵp ar sefyllfa pobl LHDTC+ yng Nghatar. Maent wedi gweithio gyda’r Athro EJ Renold i archwilio syniadau ac arbrofi gyda gwersi ACRh. Maent wedi siarad mewn cynhadleddau ac wedi sefydlu cynhadledd Cymru Gyfan eu hunain oedd yn llwyddiannus gydag athrawon a disgyblion yn mynychu ac yn gweithio tuag at greu ysgolion cynhwysol, diogel i bawb. Agorodd y grŵp Eisteddfod yr Urdd Caerdydd a’r Fro gydag oedfa arbennig dan eu gofal a gafodd ei ddarlledu ar Radio Cymru.

Newid Ffem (Grŵp ffeministiaeth a materion benywaidd)  

newid ffemMae Newid ffem wedi bod ynghlwm â sawl prosiect yn yr ysgol gyda’r bwriad o uchafu gweladwyedd merched llwyddiannus mewn amrywiaeth o yrfaoedd. Eleni, mae Newid Ffem wedi bod yn edrych ar y tai bach yn benodol gan gydnabod bod llawer o bobl ifanc o fewn eu cymuned yn ei chael hi’n anodd i brynnu tamponiau a nwyddau mislif eraill oherwydd y gost a/neu embaras. I wella’r sefyllfa, mae nwyddau o bob math ar gael ac mae rota toiledau lle mae aelod o’r grŵp yn gwarchod y fasged amser egwyl a chinio. Mae hyn yn gwarchod y nwyddau rhag cael eu camddefnyddio ond ymhellach mae’n strategaeth gwrth fwlio hynod effeithiol sydd yn golygu bod gan aelod o’r chweched dosbarth bresenoldeb cyfeillgar ond awdurdodol o fewn y tai bach er mwyn sicrhau nad ydynt yn dod yn lefydd aniogel.   

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Gwerthusir gwaith y Sgwadiau Sgiliau a’r Mentoriaid Lles yn anffurfiol, a thrwy holiaduron. Mae adborth cadarnhaol am y cynllun, gyda’r dysgwyr ifanc yn nodi bod y tiwtora wedi codi hyder, a’r chweched yn adrodd ar welliannau fel darllen yn fwy rhugl a deall geirfa. Roedd yr adborth rhifedd gan Flwyddyn 7 yn nodi bod tiwtoriaid yn “esbonio mewn ffordd syml” ac yn amyneddgar. Mae’r grwpiau cydraddoldeb oll yn cael effaith gadarnhaol ar gymuned yr ysgol, ac wedi cael effaith tu hwnt i’r ysgol ar lefel genedlaethol. Maent yn cyfrannu at ethos ofalgar yr ysgol gan weithio’n ddi-baid i sicrhau bod yr ysgol yn le diogel i bawb ac i gyfrannu ar lefel genedlaethol i roi llais i bobl ifanc. Mae gwaith y chweched dosbarth yn holl bwysig yn yr ysgol a’u cyfraniad yn amhrisiadwy i sicrhau llais i bob un ac i baratoi disgyblion i fod yn arweinwyr yn y dyfodol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Educ8 Training Group yn ddarparwr hyfforddiant annibynnol. Mae Educ8 yn gweithio gyda phedwar is-gontractwr i gyflwyno rhaglenni prentisiaeth i ryw 2500 o ddysgwyr, ac yn cyflogi bron i 200 o staff. Mae Educ8 a’i bartneriaid yn cyflwyno rhaglenni prentisiaeth ar lefelau 1 i 5 ar draws y meysydd dysgu iechyd a gofal cymdeithasol, gofal plant, gofal am geffylau ac anifeiliaid, trin gwallt, medrau rheoli a digidol. 

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Ym mis Ebrill 2018, recriwtiodd Educ8 aelod o staff arweiniol ar gyfer y cwricwlwm digidol. Cynlluniwyd y rôl hon i ddatblygu a gweithredu technolegau newydd, arloesol a oedd yn cyfoethogi addysgu a dysgu prentisiaethau, yn enwedig cyflwyno ar-lein. Roedd y buddsoddiad cynnar hwn yn hanfodol pan gyrhaeddodd y pandemig yn 2020. Roedd Educ8 yn gallu symud yn gyflym i addysgu a dysgu ar-lein, ac roedd staff eisoes yn gyfarwydd ag e-bortffolios ac amgylcheddau dysgu rhithwir. 

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Er 2020, mae Educ8 wedi datblygu eu hamgylchedd dysgu rhithwir (ADRh), Moodle, ymhellach i gynnwys yr holl feysydd dysgu. Mae strategaeth y cwricwlwm yn ymrwymo i greu arlwy arloesol, difyr a heriol. Mae’r cwricwlwm eang yn helpu datblygu medrau personol, cymdeithasol a galwedigaethol dysgwyr. Caiff cynnwys y cwricwlwm a sut caiff ei gyflwyno i ddysgwyr, ac yn rhyngweithio â nhw, ei ddatblygu’n gyfan gwbl mewn partneriaeth â rhanddeiliaid allweddol. 

Yn ogystal â chynnwys sy’n alwedigaethol benodol, mae pob cwrs Moodle yn cynnwys amrywiaeth o offer addysgu a chynnwys rhyngweithiol sydd wedi’u dylunio gan ystyried y dysgwr. Er enghraifft, gall dysgwyr Trin Gwallt gymryd rhan mewn amrywiaeth o sesiynau tiwtorial fideo ymarferol, tra caiff dysgwyr Rheoli eu harwain at ddarllen pellach a phodlediadau pynciol arbenigol. Mae staff cyflwyno yn defnyddio cynnwys Moodle mewn ymweliadau wyneb yn wyneb neu ar-lein i gynorthwyo’u strategaeth addysg, a gallant osod gweithgareddau ychwanegol neu hunanastudio dan arweiniad fel blaengynllun. Mae Moodle hefyd yn storio ystod eang o adnoddau llythrennedd, rhifedd a llythrennedd digidol, sy’n cynorthwyo dysgwyr i ddatblygu’r medrau hyn trwy gydol y rhaglen, ac yn darparu dysgu tuag at gymwysterau medrau hanfodol. Caiff themâu trawsbynciol, testunau lles dysgwyr a datblygiad medrau personol eu storio o fewn Moodle, hefyd.

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

Roedd amgylchedd dysgu rhithwir Moodle yn werthfawr yn ystod cyfnod y pandemig. Cyrhaeddodd ymgysylltu ar y platfform dros 80% o ddysgwyr yn ystod cyfnodau clo, ac roedd dysgwyr yn gallu parhau â’u haddysgu a’u dysgu, hyd yn oed os na ellid cynnal asesiad ffurfiol. Ar ôl y pandemig, mae ymgysylltu’n parhau ar gyfraddau tebyg a dywed dysgwyr fod Moodle yn cefnogi eu datblygiad galwedigaethol a phersonol yn effeithiol, ac yn eu hannog i gymryd perchnogaeth o’u dysgu, gweithio’n annibynnol ac yn eu cymell i ddatblygu medrau lefel uwch.  
 
Tra bod cynlluniau dysgu yn unigol, gall staff cyflwyno, dysgwyr a chyflogwyr weld cynllun gwaith argymelledig ar gyfer pob uned a pharatoi ar gyfer modiwlau yn y dyfodol. Mae swyddogaethau asesu ffurfiannol ar Moodle wedi rhoi’r gallu i staff cyflwyno a dysgwyr wirio a chadarnhau cynnydd dysgu i lywio cynllunio asesu yn effeithiol. Mae Moodle wedi galluogi i fedrau personol a phroffesiynol a themâu trawsbynciol fod ar gael i ddysgwyr o ddechrau eu rhaglen. Gall staff cyflwyno gyfeirio dysgwyr at destunau perthnasol ar gyfer ymchwil a thrafod ac mae hyn ar gael trwy gydol eu dysgu. Dywed dysgwyr eu bod yn cael mynediad haws at destunau sy’n ddiddorol, yn eu barn nhw, ac yn bwysig, gallant elwa ar ystod o adnoddau lles a allai fod yn rhy bersonol i’w trafod gyda’u hasesydd. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Yn fewnol, newidiwyd y Moodle dysgwyr i ‘Moodle staff’. Mae’r platfform yn cynnal sesiynau ymsefydlu ar gyfer staff newydd, sesiynau dysgu a datblygu a sesiynau dysgu proffesiynol galwedigaethol. Mae platfform Moodle wedi’i glonio i’w ddefnyddio ar draws is-gontractwyr, gan roi’r gallu iddynt addasu eu hadnoddau eu hunain a brand eu sefydliad.  

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Cylch Meithrin Hill Street wedi’i leoli mewn adeilad symudol ar safle Ysgol Plas Coch. Ar hyn o bryd, mae ganddo 16 o blant, dau aelod staff amser llawn ac un aelod staff rhan-amser. Mae ganddo rieni Saesneg, yn bennaf, ynghyd â nifer fach o deuluoedd Cymraeg eu hiaith. Mae’r rhan fwyaf o’r plant sy’n mynychu’r Cylch yn symud ymlaen i’r dosbarth meithrin yn yr ysgol.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r Cylch yn ceisio sicrhau ei fod yn bodloni anghenion y plant unigol wrth sicrhau eu bod yn rhan o’r Cylch. Ei nod yw bod y plant yn cyd-chwarae’n hapus â’i gilydd a bod pob plentyn yn cael yr un cyfleoedd i archwilio, tyfu a datblygu yn yr amgylchedd naturiol sydd newydd ei ddatblygu. Mae ymarferwyr yn credu’n gryf mewn rhoi’r dechrau gorau posibl mewn bywyd i bob plentyn yn y Cylch ac yn ceisio cefnogi plant ag anghenion unigol i ddatblygu eu llawn botensial.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Yn ystod yr arolygiad diweddar gan Estyn, cydnabuwyd y lleoliad am ei arfer dda o ran creu amgylchedd cynhwysol i blant ag anghenion unigol ychwanegol. Mae cyfarfodydd tîm rheolaidd i drafod y plant er mwyn addasu arfer a darpariaeth yn ôl eu hanghenion.

Yn ddiweddar, mae’r lleoliad wedi datblygu’r canlynol: trefn arferol, meysydd diddordeb a gwahoddiadau i ddysgu ar sail diddordebau’r plant. Mae wedi sefydlu ardal byd bach deinosoriaid o rilenni er mwyn i blentyn allu chwarae’n agos at yr ardal hunangofrestru ac amser stori. Mae ymarferwyr hefyd wedi addasu amser croeso i fod yn fyrrach ac wedi defnyddio lluniau mawr, sy’n golygu y gall y gweithgaredd o ddewis lluniau gael ei gwblhau’n annibynnol ac yn gyflym.

Mae’r lleoliad hefyd wedi ymestyn chwarae rhydd yn ystod y sesiwn er mwyn rhoi amser i’r plant archwilio a chwarae’n annibynnol yn yr ardaloedd heb darfu ar eu chwarae. Mae hyn yn gweithio’n dda ac mae plant ag anghenion ychwanegol wedi ymgartrefu’n fwy ac yn hapusach wrth chwarae. Mae ymarferwyr wedi addasu elfen o’u sesiynau ioga dyddiol hefyd er mwyn i un plentyn gael cyfle i archwilio symudiadau y tu allan, gan ganiatáu i’r plant eraill fwynhau’r profiad. Ychwanegwyd blychau bach o ‘ddarnau rhydd’ i’r amgylchedd hefyd i ennyn diddordeb y plant.

Mae’r lleoliad wedi cydweithio’n agos â rhieni a gofalwyr i gwblhau proffiliau un-dudalen i ddatblygu cynlluniau penodol i blant unigol. Yn yr un modd, mae’r holl aelodau staff yn cael gwybod am bethau sy’n gofidio plentyn neu nad yw’n eu hoffi er mwyn sicrhau bod profiad pob plentyn yn un hapus.

 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau plant?

Wrth weithio tuag at y cwricwlwm newydd, mae’r lleoliad wedi cyflwyno amgylchedd naturiol sydd â phwyslais ar ddarnau rhydd. Mae hyn wedi cael effaith fawr ar ddysgu’r plant. Mae ymarferwyr yn teimlo bod hyn wedi caniatáu i’r amgylchedd ganolbwyntio ar y plentyn ac i blant gael profiadau chwarae ar eu lefel a’u cyflymder eu hunain. Bu hyn o fudd i les y plant ac mae wedi rhoi cyfle iddynt lwyddo, sy’n rhan bwysig iawn o addysg gynnar plentyn ifanc. Mae’r holl ymarferwyr yn rhyngweithio’n sensitif â’r plant ac yn ofalus i’w cefnogi yn ôl yr angen, heb ymyrryd yn rhy fuan. Mewn cyfarfodydd staff, mae ymarferwyr yn trafod datblygiad a chynnydd pob un o’r plant mewn medrau gwahanol ac yn siarad am yr hyn y gellir ei wneud i’w hannog a’u cefnogi orau.

Sut ydych wedi rhannu eich arfer dda?

Yn y gorffennol, mae ymarferwyr wedi rhannu arfer dda â lleoliadau eraill drwy ymweliadau a’r tu allan i’r sir hefyd, wrth i leoliadau ymweld â’u hathrawon ymgynghorol. Maent hefyd yn rhannu arfer ddyddiol â rhieni a gofalwyr drwy dudalen gaeedig ar gyfryngau cymdeithasol ac yn rhannu arfer dda â chyd-ymarferwyr drwy luniau ar dudalen Facebook caeedig ar gyfer Addysg Gynnar a Ariennir yn Sir Wrecsam.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr Awdurdod Addysg Lleol

Mae gan Awdurdod Addysg Lleol Gwynedd weledigaeth glir yng nghyd destun addysg trwy gyfrwng Y Gymraeg ar gyfer dysgwyr trwy gydol eu cyfnod ym myd addysg. Mae Polisi Iaith Gwynedd yn anelu at fagu dysgwyr a dinasyddion dwyieithog hyderus. Yng Ngwynedd mae’r Gymraeg yn perthyn i bawb a’r polisi yn gosod cyfeiriad ac atebolrwydd clir i’r holl ysgolion. 

Mae Adran Addysg Cyngor Gwynedd yn ymroddedig i gyfrannu tuag at strategaethau a deddfwriaeth cenedlaethol o ran hybu a chynyddu defnydd o’r Gymraeg. I’r perwyl hwn, mae’r adran wedi paratoi a chyflwyno Cynllun Strategol y Gymraeg mewn Addysg (CSGA) sy’n amlinellu gweledigaeth addysg cyfrwng Cymraeg o fewn yr awdurdod dros y deng mlynedd nesaf.  Yn unol â’r gofyn statudol mae’r Cyngor hefyd o dan adran 44 Mesur Y Gymraeg (Cymru) 2011 wedi llunio a chyhoeddi strategaethau sirol sydd yn amlinellu sut y byddant yn cyfrannu at y nod cenedlaethol a osodir yn Strategaeth Y Gymraeg Llywodraeth Cymru, Cymraeg 2050, i gynyddu nifer y siaradwyr ledled Cymru ac i gynyddu’r cyfleoedd i bobl ddefnyddio’r Gymraeg o ddydd i ddydd. Mae Strategaeth Iaith sirol Gwynedd (Cynllun Hybu’r Gymraeg yng Ngwynedd 2018-23) yn gosod yr ymrwymiad a’r weledigaeth ar gyfer y sir, ac mae gwaith yr Adran Addysg a nodau’r CSGA yn cyfrannu at amcanion y strategaeth sirol honno. 

Datblygu adnoddau Cymraeg ar gyfer dysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol a chynhwysiad

Mae’r awdurdod, ar y cyd â Chyngor Sir Ynys Môn, wedi buddsoddi mewn gwasanaeth Anghenion Dysgu Ychwanegol a Chynhwysiad (ADY a Ch) canolog. Mae’r gwasanaeth hwn ar gael i bob darparwr addysg o fewn y sir ar gyfer darparu cefnogaeth a chyngor ar gyfer dysgwyr sydd ag anghenion ADY a Ch neu ar gyfer atal yr anghenion hyn rhag datblygu. Mae hyn trwy ddarparu adnoddau, hyfforddiant a mewnbwn uniongyrchol ar gyfer ysgolion a dysgwyr. 

Mae’r gwasanaeth ADY a Ch yn darparu gwasanaeth cwbl ddwyieithog, gyda phob aelod o staff y gwasanaeth yn medru darparu trwy gyfwng Y Gymraeg. Pwysleisir yr angen am ddarpariaeth yn y Gymraeg o fewn y broses recriwtio. 

Mae datblygu adnoddau trwy gyfrwng y Gymraeg yn rhan annatod o’r gwaith yma, ac mae’r hyfforddiant sydd yn cael ei ddarparu gan y tîm ar gael trwy gyfrwng y Gymraeg. Ceir ystod eang o adnoddau pwrpasol sydd yn cael eu datblygu yn barhaus i gyd-fynd â’r angen sydd yn cael ei adnabod, ac i gyd-fynd â’r ddarpariaeth sydd yn cael ei chynnig. Mae hyn yn cynnwys meysydd cynnal ymddygiad, llesiant a iechyd meddwl, anghenion dysgu penodol (llythrennedd a rhifedd), cyfathrebu a rhyngweithio, ac anghenion synhwyraidd, meddygol a chorfforol. Mae gwefan benodol wedi ei sefydlu ar gyfer defnydd rhieni a gofalwyr, a gwefan benodol ar gyfer staff ysgolion sydd yn eu galluogi i lawrlwytho adnoddau, ynghyd â dosbarth ar lein ar gyfer adnoddau anghenion dysgu penodol. Mae popeth ar y wefan ar gael yn ddwyieithog: www.adyach.cymru. Mae’r Cynllun Datblygu Unigol ar lein hefyd yn gwbl ddwyieithog fel bod modd cwblhau yn iaith ddewis y teulu. 

Golyga’r uchod bod y ddarpariaeth ADY a Ch yn cyd-fynd gyda’r ethos a’r ddarpariaeth addysgu o fewn y sir, ac yn hybu medrau a dwyieithrwydd y dysgwyr o’r cychwyn. Mae’n golygu hefyd bod modd i rieni a gofalwyr gyfrannu at drafodaethau person ganolog eu plant trwy’r Gymraeg neu Saesneg gyda staff sydd yn medru’r ddwy iaith. 

Y gyfundrefn addysg drochi

Er mwyn i bolisi iaith yr Awdurdod fod yn gynhwysol, darperir gwasanaeth arbenigol o fewn y sir, sef Y Gyfundrefn Addysg Drochi.  Ers ei sefydlu ar ei newydd wedd ym mis Ionawr 2023 ceir chwe lleoliad strategol ar draws y sir sy’n darparu gwasanaeth i hwyrddyfodiaid i gaffael y Gymraeg. 

Er mwyn sicrhau cyfleoedd modern a chyfoes i’r dysgwyr ymarfer geirfa a phatrymau iaith yn y canolfannau trochi mae staff y Gyfundrefn Addysg Drochi wedi cydweithio gydag unigolion a chwmni allanol i greu pentref rhithwir arloesol. Mae’r prosiect hwn wedi ei ddatblygu gydag arian grant refeniw Llywodraeth Cymru. Mae’r cynllun newydd hwn yn seiliedig ar bentref dychmygol o’r enw Aberwla ac mae’n ymgorffori patrymau iaith penodol o fewn y continwwm iaith yng Nghwricwlwm i Gymru.  Mae’n gynllun perthnasol i’r unfed ganrif ar hugain ac yn adlewyrchu’r Gymru gyfoes. Dyma brosiect sy’n galluogi hwyrddyfodiaid i gamu i Aberwla ar blatfform rhithwir i ymarfer patrymau iaith mewn amrywiol leoliadau yn y pentref.  Ar y platfform digidol hwn caiff y dysgwyr gyfle i chwarae gemau gyda’i gilydd, e.e. wrth lenwi eu basged yn yr archfarchnad neu trwy ddarllen cyfarwyddiadau a dilyn rhestr siopa. Cânt hefyd gyfarfod cymeriadau a chreaduriaid gwahanol i’r arfer ar Fferm Tyddyn Swnllyd ac aros am noson neu ddwy yn y Cae Glampio. Yn ogystal cânt dreulio amser yn y ganolfan hamdden, yr amgueddfa neu helpu Ceri’r mecanic yn y Garej. Hefyd mae’n bosib benthyg drôn o’r siop gajets i hedfan uwchben y pentref i ymarfer patrymau gorchmynnol a chyfeiriadau, e.e. de a chwith, ymlaen ac yn ôl. 

Mae swyddogion Llywodraeth Cymru yn awyddus iawn i Wynedd rannu’r adnodd hwn yn genedlaethol ac wedi rhyddhau cyllid i hwyluso hyn.  Mae’r awdurdod yn falch o’r cyfle i’w rannu er budd dysgwyr a chefnogi nod y Llywodraeth yn Cymraeg 2050 ar hyd a lled Cymru. Mae croeso i bob awdurdod yng Nghymru i ddefnyddio’r adnodd hwn trwy gysylltu â  

Mae adnoddau amlgyfrwng i atgyfnerthu patrymau iaith a geirfa yn werthfawr, yn enwedig adnoddau digidol rhithwir sy’n apelio i blant a phobl ifanc. Mae’r adnodd hwn yn gyfrwng i atgyfnerthu’r medrau angenrheidiol i alluogi dysgwyr i ddefnyddio’r Gymraeg mewn cyd destunau ffurfiol ac anffurfiol. 

Yr hyn sy’n dod yn amlwg yw’r diddordeb sydd gan y dysgwyr yn yr adnodd. Mae’n apelio’n fawr at hwyrddyfodiaid o’r cynradd i’r uwchradd. Mae’r elfen rithwir yn fodd i alluogi’r dysgwyr i ymgolli yn y gweithgaredd ac wrth gamu ar y platfform maent yn hapus i roi cynnig arni i gyfathrebu trwy’r Gymraeg. Mae’r elfen o hwyl a’r pleser sydd ynghlwm â’r adnodd yn sicr yn dylanwadu’n gadarnhaol ar eu datblygiad ac yn gyfrwng i normaleiddio’r Gymraeg a’i gwneud yn gyfoes yn y maes rhithwir a digidol. 

Adnodd blaengar arall gwerth ei rannu yn genedlaethol yng nghyd destun addysg Gymraeg yw’r podlediad ‘Am filiwn’, sydd yn trin a thrafod agweddau ar fyd athro sy’n arwain at gynyddu a datblygu disgyblion i fod yn siaradwyr Cymraeg ac anelu at greu miliwn o siaradwyr. Mae’r podlediad hwn yn mynd o dan groen addysg drochi a’r hyn sydd yn digwydd yn y canolfannau iaith o fewn y Gyfundrefn Addysg Drochi.  Yn y podlediad mae rhai o’r dysgwyr a’u rhieni yn rhannu eu profiadau wrth iddynt fynychu’r unedau trochi iaith yng Ngwynedd i ddysgu Cymraeg.  Yn ogystal mae athro profiadol yn sgwrsio am y prif egwyddorion trochi sydd wedi profi’n llwyddiannus  o fewn Cyfundrefn Addysg Drochi Gwynedd. Dyma adnodd gwerthfawr i fyfyrwyr sy’n dilyn cwrs hyfforddi athrawon, i athrawon newydd gymhwyso neu i athrawon ar ddechrau eu gyrfa i godi ymwybyddiaeth ac i ddysgu am egwyddorion a strategaethau trochi effeithiol. Datblygwyd y  Podlediad Am Filiwn (ypod.cymru) mewn cyfres o bodlediadau ar gyfer AGA, Prifysgol Bangor mewn cydweithrediad gyda sefydliadau Addysg Gychwynnol Athrawon Cymru trwy nawdd Y Coleg Cymraeg Cenedlaethol. 

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr Ysgol:

Mae Ysgol Gyfun Aberaeron yn ysgol gyfun ddwyieithog 11-19 oed a gynhelir gan awdurdod lleol Sir Ceredigion. Mae 581 o ddisgyblion ar y gofrestr. Mae tua 27% o’r disgyblion ac anghenion dysgu ychwanegol (ADY), sydd uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol (dros dair blynedd) mewn ysgolion uwchradd, sef 16.1%. 

Mae tua 30.5% o’r disgyblion yn siarad Cymraeg gartref, 50.1% ddim yn siarad Cymraeg gartref a 19.4% ddim yn gallu siarad Cymraeg. Mae bron pob disgybl yn dod o gefndir gwyn, Prydeinig. Mae’r uwch dim arwain yn cynnwys y pennaeth, y dirprwy bennaeth, dau bennaeth cynorthwyol ac un uwch athro. 

Mae gan yr ysgol ganolfannau dysgu arbenigol ar gyfer disgyblion yn cynnwys: 

  • Canolfan y Môr – Canolfan arbenigol sy’n darparu ar gyfer disgyblion sydd ag anghenion lleferydd a chyfathrebu dwys ynghyd a disgyblion sydd ag anghenion awtistiaeth, synhwyraidd a meddygol. 
  • Canolfan Croeso – Canolfan sgiliau bywyd sy’n rhoi darpariaeth unigol i ddisgyblion ynghyd a’u cynnal (yn ddibynol ar oed a gallu) trwy ddarpariaethau prif ffrwd. 

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol:

Gweledigaeth yr ysgol yw ‘sicrhau bod ein myfyrwyr yn barod i wynebu heriau’r 21ain Ganrif a’n bod yn eu cefnogi i ddatblygu eu potensial yn academaidd, yn gorfforol, yn gymdeithasol ac yn emosiynol’. Mae arweinwyr ac athrawon drwy brosesau arfarnu ysgol gyfan wedi mynd ati i ddatblygu medrau darllen disgyblion. Yn benodol, y ffocws yw datblygu darllen ar gyfer dealltwriaeth. I fynd i’r afael gyda hyn, ynghyd ag ymyraethau ar lefel adrannol, datblygwyd rhaglen ysgol gyfan i godi safonau darllen.   

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Datblygwyd y strategaeth yn seiliedig ar waith ymchwil ac yna trwy gyd-gynllunio a chyd-greu rhwng y Cydlynydd Anghenion Dysgu Ychwanegol (CADY), yr uwch athro Dysgu ac Addysgu a phennaeth yr adrannau Gymraeg a Saesneg.   .

Mae’r cynllun darllen yn seiliedig ar egwyddorion ‘Darllen ar y cyd’.  Y bwriad yw: 

  • hybu perthnasoedd cadarn rhwng athro a disgybl ac o ddisgybl i ddisgybl. 
  • hybu dysgu ar y cyd gan bod disgyblion yn dysgu oddi wrth ei gilydd   
  • adeiladu hyder disgyblion trwy ymweld â thestun mwy nag unwaith. 
  • modelu darllen o ansawdd trwy fodelu gan yr athro. 
  • datblygu sgiliau darllen a deall amrywiol. 

Er mwyn gallu rhedeg y sesiynau, ail-drefnwyd grwpiau cofrestru a chynlluniwyd yn fanwl i sicrhau bod y ddarpariaeth yn gallu rhedeg i bob disgybl ym mlynyddoedd 7 i 9 ar yr un pryd. Mewn ysgol ddwyieithog sydd â chyfradd uchel o ddisgyblion ag ADY, bu rhaid addasu amserlenni a chynllunio yn fanwl. 

Rhoddwyd hyfforddiant gan arweinwyr y cynllun i’r holl staff dysgu a chefnogi dysgu. Bu’r elfen o hyfforddi pawb ar y cyd yn nodwedd bwysig o ddatblygu’r cynllun fel strategaeth ysgol gyfan.  Esboniwyd i staff sut i arwain y gweithgareddau a sut i fodelu’r darllen yn effeithiol. Gan bod hyn yn flaenoriaeth a luniwyd yn seiliedig ar farn staff, ymrwymodd y rhan fwyaf o’r staff i’r cynllun yn dda iawn.   

Mae 2 sesiwn pob wythnos. Yn ystod y sesiwn gyntaf, mae trafodaeth gychwynnol o’r testun – ‘beth ydym yn gallu gweld am y darn yn syth?’ Yna, mae cyfnod o ddarllen tawel, annibynnol. Wedi hyn, mae’r athro yn modelu darllen gan roi sylw llawn i fynegiant a thonyddiaeth gan ddefnyddio ‘pwyntiwr’ i gysylltu’r geiriau gyda’u llais. I gloi’r sesiwn, mae cyfle i ddisgyblion ymarfer darllen y darn ar goedd i’r dosbarth. 

Yn ystod yr ail sesiwn, mae’r athro yn modelu darllen effeithiol eto – gan ddefnyddio’r un darn. Mae disgwyl i ddisgyblion ddarllen ar goedd hefyd. Mae cyfle i wirio dealltwriaeth disgyblion o ystyr geiriau a’r darn yn ei gyfanrwydd. Yna, mae disgyblion yn cymhwyso’r wybodaeth, sydd erbyn hyn yn gyfarwydd iddynt, drwy ateb cwestiynau ar ffurf – ‘Darllen Caredig’ (Crynhoi, Awgrymu, Rhagfynegi, Esbonio, Dilyniant, I gof, Geirfa).  

Tra bod y mwyafrif o ddisgyblion yn cwblhau’r gweithgareddau yn eu dosbarthiadau cofrestru, mae disgyblion sydd â medrau darllen llai datblygedig yn cael eu cefnogi gan staff yr adran ADY. Mae’r strwythur i’r cynllun yr union yr un fath ond mae disgyblion yn cael cefnogaeth mewn grwpiau pwrpasol. Mae’r CADY’n dewis a/neu greu testunau darllen bachog a diddorol, sydd wedi cael eu gwahaniaethu’n sylweddol – hyd at 5 gwahanol lefel er mwyn sicrhau’r her briodol i bawb

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?

Mae’r gwaith hwn yn Ysgol Gyfun Aberaeron wedi arwain at godi proffil pwysigrwydd darllen ymysg disgyblion a staff yr ysgol. Mae wedi arwain at gynnig cyfleoedd darllen ehangach mewn gwersi ar draws yr ystod o bynciau. Wedi casglu barn staff, mae’r mwyafrif yn cydnabod bod medrau darllen disgyblion yn gwella. 

Nodwyd yn ystod arolygiad Estyn bod y ‘rhan fwyaf o ddisgyblion yn barod i ddarllen ar goedd a llawer yn hyderus wrth wneud hynny’ (Estyn, Mawrth 2023) a nodwyd mai ‘enghraifft neilltuol o gefnogaeth yw’r sesiynau darllen grŵp dwyieithog ddwywaith yr wythnos lle mae nifer o ddisgyblion sydd â medrau darllen gwan yn gwneud cynnydd sylweddol dros amser yn eu medrau darllen a phrosesu.’ Mae arweinwyr yn ffocysu ar wella a chryfhau medrau darllen disgyblion â hybu eu diddordeb a’u mwynhad o ddarllen. Mae’r ysgol yn meithrin diwylliant o ddarllen sy’n cynnig profiadau buddiol i ddisgyblion ar draws yr ysgol. Mae’r cyfleoedd fel y sesiynau darllen o dan arweiniad, yn hybu mwynhad ac yn annog disgyblion i fod yn ddarllenwyr annibynnol 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae Ysgol Gyfun Aberaeron wedi rhannu’r arferion yma gydag ysgolion eraill o fewn yr awdurdod lleol yn ystod cyfarfodydd rhwng ysgolion.   

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am y lleoliad

Mae Crossway Nursery yn credu mewn ymagwedd gyfannol integredig at ofal plant. Mae’n cynnig profiadau dilys a bywyd go iawn sy’n dilyn diddordebau plant ac yn annog annibyniaeth ac archwilio. Mae wedi creu amgylchedd cartrefol naturiol a niwtral gan ddod â’r tu allan y tu mewn, gan annog gofal a pharch am natur a’r amgylchedd. Mae amrywiaeth o gyfleoedd chwarae ar gael, yn cynnwys coginio a garddio. Mae’r lleoliad yn darparu llawer o brofiadau chwarae anniben a phenagored gan ddefnyddio deunyddiau ac adnoddau naturiol, y gall plant eu defnyddio’n annibynnol trwy gydol y dydd. Mae hyn yn eu cynorthwyo i ddatblygu hyder a dilyn eu diddordebau eu hunain. Mae plant yn dysgu, yn ymchwilio, yn archwilio, yn datblygu, yn magu hyder, yn meithrin perthnasoedd, yn gwella iechyd corfforol ac iechyd meddwl ac yn dysgu ymwybyddiaeth foesol ac ysbrydol tra’n chwarae mewn amgylchedd cartrefol, diogel a hapus. Mae gan y lleoliad gysylltiadau cymunedol cryf a pherthnasoedd da â phlant a’u teuluoedd, sy’n cefnogi dysgu plant yn llwyddiannus. Mae’n lleoliad bach a chlyd, sydd wedi’i gofrestru i ofalu am hyd at 10 o blant rhwng 18 mis oed a phedair blwydd oed. Mae Crossway Nursery wedi’i leoli yng nghanol Caldicot mewn eiddo bach, sengl. Mae gardd fach yn y tu blaen a gofod chwarae mwy yn y cefn, sy’n cynnwys teganau ac adnoddau. Caiff plant fynediad at ardaloedd yn yr awyr agored bob dydd, ac fe gaiff y rhain eu harchwilio trwy gydol y dydd, ochr yn ochr â thripiau i’r parc, y llyfrgell neu’r castell lleol, sydd wedi’u lleoli o fewn pellter cerdded. Mae dwy ystafell chwarae o fewn yr eiddo sy’n cynnwys cyflenwad da o deganau, ac adnoddau amrywiol i alluogi chwarae a meithrin creadigrwydd. Mae’r lleoliad yn darparu adnoddau sy’n adlewyrchu ystod o ddiwylliannau ac offer i weddu i bob grŵp oedran. Mae ganddo ofod hefyd i fwynhau gweithgareddau chwarae anniben a gwlyb, ac mae ei ystafell chwarae lai yn ardal drosiannol dawel lle gall plant orffwys neu gysgu yn ystod y dydd.

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol

Mae’r lleoliad yn ymfalchïo mewn hyrwyddo dysgu gweithredol trwy brofiad. Mae’n cynllunio ystod eang o weithgareddau dysgu difyr a diddorol sy’n helpu datblygu medrau plant tra’n sicrhau cyfleoedd iddynt ddilyn eu cyfareddion a’u diddordebau. Mae dysgu am wahanol dymhorau a’r tywydd yn bwysig iawn i’r lleoliad. Ymestynnir hyn trwy archwilio llyfrau a storïau, helfeydd chwilod, casglu dail, a sylwi ar newidiadau yn yr amgylchedd o’n cwmpas. Mae ymarferwyr yn credu bod annog cyfathrebu yn hanfodol ac maent yn canolbwyntio ar ofyn cwestiynau sy’n annog plant i wneud penderfyniadau pwrpasol am eu chwarae.

Mae ymarferwyr yn darparu cyfleoedd cyffrous i blant archwilio a datrys problemau. Maent yn annog medrau cyfathrebu trwy roi digonedd o amser iddynt feddwl a siarad â’i gilydd. Mae teganau ac adnoddau yr un mor bwysig gan eu bod yn ymestyn ymchwilio a’r dychymyg. Caiff plant gyfleoedd i ddefnyddio adnoddau diddorol a heriol i ddatblygu eu dysgu, fel chwyddwydrau i edrych ar hadau, a phestl a mortar i falu a chymysgu hadau a pherlysiau ffres o’r ardd. Mae cael cyfle i elwa ar ddeunyddiau naturiol fel cerrig, pren, bambŵ, mwclis a gwrthrychau bywyd go iawn fel blodau tymhorol, ffrwythau a llysiau, yn ymestyn eu dysgu’n fawr.

Yn yr hydref, mae’r lleoliad yn cynnwys llawer o goncyrs, moch coed, dail, pwmpenni a gwreiddlysiau eraill yn y rhan fwyaf o weithgareddau cynlluniedig trwy gydol y tymor. Mae’r gwrthrychau hyn yn rhoi digonedd o gyfleoedd i blant fod yn greadigol a’u defnyddio mewn amrywiaeth o ffyrdd dychmygus. Mae’r lleoliad yn darparu adnoddau fel chwyddwydrau, camerâu, clipfyrddau ac offer creu marciau gydag oedolyn sy’n galluogi dysgu yn gofyn cwestiynau penagored fel “beth wyt ti’n meddwl yw hwn?”, “wyt ti’n ei hoffi?” “ar gyfer beth gellid ei ddefnyddio?” Mae hyn yn annog plant i feddwl mewn ffyrdd newydd a datrys problemau, a dechrau deall achos ac effaith. Trwy brofi a methu, maent yn magu hyder i fynegi eu hunain ac ennill dealltwriaeth well o’r byd.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

Caiff darparu amgylchedd dysgu cyfoethog ei ymestyn trwy sicrhau bod plant yn cael digonedd o gyfleoedd i wneud penderfyniadau, gofyn cwestiynau a datrys problemau. Caiff arsylwadau o ddiddordebau, cyfareddion a sgemâu pob plentyn eu cynnwys mewn gweithgareddau cynlluniedig gyda llawer o gynllunio ymatebol sy’n cael ei arwain gan y plentyn. Mae arsylwadau o amgylch sgemâu yn sicrhau bod oedolion sy’n galluogi dysgu yn ymateb i anghenion unigol plant.

Er enghraifft, yn yr ardd, mae ymarferwyr yn trefnu gweithgaredd yn y gegin fwd, sy’n cynnwys ystod o wahanol offer. Maent yn gofyn i’r plant sut gallent ddefnyddio’r offer mewn gwahanol ffyrdd ac yn ymchwilio i sut y gallent ddefnyddio gwahanol gynwysyddion i symud dŵr o un lle i’r llall. Maent yn mwynhau gwneud te gyda’i gilydd, ac yn datblygu hyder i gydweithio gyda’i gilydd i ddatrys eu problema

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau plant?

Bob dydd, mae’r plant yn cymryd rhan mewn nifer o weithgareddau a phrofiadau difyr a fydd yn ymestyn ac yn datblygu’r holl feysydd dysgu a datblygu. Nod ymarferwyr yw bod yn gyfannol yn eu hymagwedd at ddysgu, gan gefnogi a datblygu’r “plentyn cyfan”. Maent yn annog y plant i gymryd rhan mewn gweithgareddau ioga, ymlacio ac ymwybyddiaeth ofalgar syml hefyd.

Caiff plant gyfle i fwynhau gweithgareddau coginio a pharatoi eu byrbryd eu hunain gan ddefnyddio medrau echddygol manwl ymarferol, asesu risg a datblygu annibyniaeth. Caiff plant fynediad at yr amgylchedd awyr agored trwy gydol y dydd. Cânt fynediad at adnoddau a datblygu eu medrau corfforol trwy adeiladu gyda chratiau a phlanciau. Maent yn chwarae ar feiciau neu sgwteri ac yn rhoi cynnig ar dyfu eu planhigion eu hunain. Er mwyn i blant ddod yn archwilwyr hyderus, mae ymarferwyr yn caniatáu iddynt wneud dewisiadau a phenderfyniadau am eu dysgu. Mae hyn yn ymestyn hyder ac annibyniaeth plant, ac yn cefnogi eu lles yn llwyddiannus hefyd.

Mae hyrwyddo ac annog annibyniaeth a hyder ymhlith plant yn ymestyn ymdeimlad o berthyn. Mae ymagwedd gadarnhaol gan oedolion galluogol yn effeithio ar les y plant. Mae modelu arferion ac ymddygiad da gan oedolion yn annog plant i ymddwyn mewn ffordd debyg. Mae ymarferwyr yn annog plant i siarad â’i gilydd, ac maent yn siarad am fod yn garedig gyda ffrindiau a theulu.

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

Mae’r lleoliad yn rhoi gwybodaeth i rieni am destunau a meysydd i’w datblygu y mae’n bwriadu canolbwyntio arnynt gan ei fod o’r farn fod hyn yn rhoi cyfle i rieni gael eu cynnwys yn weithredol yn nysgu a datblygiad eu plentyn. Mae Crossway Nursery yn sicrhau bod pob un o’r plant yn teimlo’u bod yn cael eu croesawu a’u gwerthfawrogi trwy feithrin perthnasoedd cadarnhaol â phlant, rhieni a brodyr a chwiorydd. Mae ymarferwyr yn gwrando’n astud ar feddyliau, syniadau, awgrymiadau a storïau plant, gan ymateb yn ystyriol ac yn sensitif i blant bob amser. Mae croesawu pob un o’r plant â’r un cyfarchiad a gwên gynnes ar ddechrau pob diwrnod yn hollbwysig. Mae ymarferwyr yn canmol plant am eu cyflawniadau a’u hymdrechion ac yn gwerthfawrogi diwylliannau a chefndiroedd unigol pawb. Mae gan y lleoliad amrywiaeth o deganau ac adnoddau amlddiwylliannol yn yr ystafell chwarae, ac mae’n cyflenwi byrbrydau a phrydau bwyd sy’n adlewyrchu ystod eang o ddiwylliannau. Mae’n arddangos gwaith celf a dyfyniadau gan y plant. Mae ymarferwyr yn cyfarfod â rhieni a gofalwyr yn rheolaidd i drafod datblygiad plant ochr yn ochr ag arsylwadau misol ar y cyd â rhieni trwy ddefnyddio’r ap teuluoedd.

Math o Adnodd Gwella: Arfer effeithiol

Rhannu'r dudalen hon

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Uwchradd Woodlands yn rhan o’r Western Learning Federation sy’n gweithio ochr yn ochr ag Ysgol Riverbank ac Ysgol Tŷ Gwyn. Mae’n darparu addysg ddydd ar gyfer disgyblion rhwng 11 ac 19 mlwydd oed. Mae mwyafrif y disgyblion o oedran ysgol statudol, ac mae tua 40% ohonynt mewn addysg ôl-orfodol. Mae anghenion dysgu ychwanegol y disgyblion yn amrywiol, ac mae gan bob un o’r disgyblion ddatganiad o angen addysgol arbennig. Mae gan ryw 44% o ddisgyblion anawsterau dysgu difrifol, mae gan un o bob pump ohonynt anghenion corfforol a meddygol, anghenion lleferydd, ac mae gan un o bob pump arall ohonynt anawsterau cyfathrebu ac iaith. Mae ychydig o ddisgyblion yn awtistig neu mae ganddynt anhawster dysgu cyffredinol. Mae gan ychydig iawn o ddisgyblion namau ar y synhwyrau ac anawsterau dysgu dwys a lluosog.  

Cyd-destun a chefndir yr arfer effeithiol neu arloesol  

Dair blynedd yn ôl, aeth Ysgol Woodlands ar daith i gyflwyno’r Cwricwlwm newydd i Gymru. Fel rhan o gamau cychwynnol cynllunio’r cwricwlwm, pleidleisiodd disgyblion dros themâu, a threfnwyd digwyddiadau agoriadol i sicrhau bod disgyblion yn dangos brwdfrydedd ac wedi ymgysylltu ar ddechrau pob thema. Wrth i’r cwricwlwm ddatblygu, mae disgyblion wedi cael eu cynnwys yn gynyddol mewn datblygu’r cwricwlwm ar y cyd, ac erbyn hyn, maent yn gyrru pob thema trwy ddatblygu cwestiynau ymholi a nodi prosiectau ymholi. Ymgynghorom ni hefyd â rhieni, a gofyn am eu barn ar y cwricwlwm. Yn sgil myfyrio yn ystod y broses gynllunio, awgrymwyd y byddai cyfleoedd i ddisgyblion arddangos a rhannu eu dysgu yn rhoi cyfleoedd ehangach iddynt gymhwyso a defnyddio’u medrau mewn gwahanol gyd-destunau, ac i rieni ac aelodau eraill o’r gymuned rannu yn nheithiau dysgu disgyblion.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgarwch

  • Ar ddechrau thema newydd, mae disgyblion yn cymryd rhan mewn digwyddiad agoriadol i ymgysylltu â nhw ac ennyn eu brwdfrydedd  

  • Yn dilyn gweithgareddau cychwynnol, mae disgyblion yn gweithio gyda staff i nodi eu diddordebau a’u cwestiynau am y thema. Cynorthwyir pob un o’r disgyblion i gymryd rhan, p’un ai drwy ddefnyddio symbyliadau ac arsylwadau o ymatebion disgyblion, neu drwy ddisgyblion yn datblygu ac yn mireinio eu cwestiynau eu hunain. 

  • Mae staff yn defnyddio’r cwestiynau a ofynnir gan ddisgyblion i lywio’u cynllunio. Caiff profiadau dysgu eu datblygu, a chynorthwyir disgyblion i’w harchwilio a datblygu eu gwybodaeth a’u medrau. 

  • Bydd pob dosbarth yn paratoi rhywbeth i gyflwyno ac arddangos eu medrau, eu dealltwriaeth a’u gwybodaeth am y thema y maent wedi’i hastudio. Bydd pob dosbarth yn paratoi rhywbeth gwahanol. Gallai hyn gynnwys darnau o waith ysgrifenedig, gwaith celf, llysiau wedi’u tyfu, fideos neu gyflwyniadau byw. 

  • Mae disgyblion yn gwahodd aelodau o gymuned yr ysgol i’w digwyddiad cloi. Gallai hyn gynnwys rhieni, llywodraethwyr, staff ar draws y ffederasiwn, partner gwella ysgolion ac aelodau o’r gymuned leol.  

  • Mae cymuned yr ysgol gyfan yn ymuno â dathlu dysgu’r disgyblion dros y tymor yn y digwyddiad cloi. Mae disgyblion yn siarad am yr hyn y maent wedi’i wneud a’r medrau newydd y maent wedi’u dysgu. 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth ac ar safonau dysgwyr?

  • Mae disgyblion yn hynod falch o’r gwaith a wnânt. Maent yn mynegi eu bod yn mwynhau’r ysgol ac yn edrych ymlaen at y gweithgareddau. 

  • Mae disgyblion yn pleidleisio dros destunau y maent eisiau dysgu amdanynt, er enghraifft planhigion yn erbyn anifeiliaid. Caiff hyn effaith gadarnhaol ar eu dysgu oherwydd rhoddir perchnogaeth o’r testunau iddynt. 

  • Mae medrau siarad a gwrando disgyblion wedi gwella am fod ganddynt ddiben i esbonio i rieni beth maent wedi bod yn ei ddysgu yn ystod y tymor hwnnw.  

  • Mae dysgwyr hŷn o’r farn fod y cwricwlwm yn eu paratoi yn well ar gyfer yr adeg pan fyddant yn gadael yr ysgol. 

  • Mewn adborth gan staff, adroddwyd am lefelau cynyddol o ymgysylltiad gan fyfyrwyr yn ystod digwyddiadau agoriadol a digwyddiadau cloi.  

  • Mae disgyblion bellach yn fwy hyderus i siarad am eu dysgu a’u cynnydd gyda’u cyfoedion trwy’r digwyddiad hwn.  

  • Mae disgyblion yn elwa ar weithgareddau pwrpasol oddi ar y safle ac yn yr ardal leol sy’n gysylltiedig â’r testunau.  

  • Ceir cyfleoedd cynyddol i ddisgyblion rannu eu dysgu â rhieni ac aelodau o gymuned ehangach yr ysgol ar ôl Covid-19. 

  • Rhoddodd llawer o staff 4 neu 5 seren allan o 5 i’r cwricwlwm yn yr arolwg staff diweddaraf ar y cwricwlwm.   

  • At ei gilydd, dywed disgyblion fod eu mwynhad mewn dysgu wedi cynyddu. 

Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?

  • Gwahoddir rhieni i fynychu holl ddigwyddiadau’r cwricwlwm; digwyddiadau agoriadol a digwyddiadau cloi. 

  • Gwahoddir llywodraethwyr i’r digwyddiadau hyn ac maent yn eu mynychu.

  • Caiff gwefan yr ysgol ei diweddaru â’r holl wybodaeth. 

  • Caiff ein digwyddiadau eu rhannu mewn cyfarfodydd panel. 

  • Mae’r cyfryngau cymdeithasol yn arddangos uchafbwyntiau’r digwyddiadau. 

  • Trafodir y digwyddiadau yn ystod caffi rhieni lle gall rhieni gyfrannu a rhoi sylwadau. 

  • Rhennir digwyddiadau’r cwricwlwm yng nghyfarfodydd y ffederasiwn. 

  • Rhennir tystiolaeth o’r digwyddiadau hyn yn ein cylchgrawn ar gyfer y ffederasiwn.