‘Syr, beth oedd glo?’ A yw ysgolion yn addysgu’n ddigon da am hanes a diwylliant Cymru?

A ydyn nhw’n gywir?
Mae canfyddiadau arolygu yn dangos bod ganddi bwynt da mewn llawer o achosion. Mae plant yn gallu adnabod lluniau o wragedd Harri VIII ac yn gwybod am Dân Mawr Llundain, ond ychydig iawn a wyddant am Derfysgoedd Rebecca neu’r ymgais olaf i oresgyn Prydain a ddigwyddodd yn Abergwaun. Yn aml, mae disgyblion hŷn yn gwybod mwy am hanes gwledydd eraill, megis yr Almaen Natsïaidd neu Unol Daleithiau America, nac y gwyddant am eu gwlad eu hunain.
Mae gwledydd eraill fel Canada a Seland Newydd yn rhoi pwyslais cryf ar addysgu am hanes eu gwlad eu hunain mewn ysgolion.
Ond a fydd pethau’n newid?
Mae rhai arbenigwyr yn parhau i fod yn amheus ynghylch yr effaith y bydd hyn yn ei chael. Mae’r Athro Martin Johnes o Brifysgol Abertawe yn teimlo y gallai’r ongl Gymreig genedlaethol gael ei cholli wrth fynd ar drywydd hanes lleol neu enghreifftiau Prydeinig neu fyd-eang adnabyddus, ac o ganlyniad, nid oes unrhyw sicrwydd y bydd diwygio’r cwricwlwm yn arwain at addysgu mwy am hanes Cymru nag a geir ar hyn o bryd.
Felly, ysgolion unigol fydd yn gyfrifol am sicrhau bod athrawon yn rhoi lle amlwg i hanes Cymru pan fyddant yn dechrau cynllunio ar gyfer newid. Bydd hyn yn helpu i sicrhau bod gan y genhedlaeth nesaf o blant sy’n byw yng Nghymru wybodaeth a dealltwriaeth gadarn o hanes a diwylliant cyfoethog ein cenedl.
Camau nesaf
Yn haf 2020, byddwn yn cyhoeddi adroddiad thematig sy’n gwerthuso pa mor dda y mae ysgolion yn addysgu disgyblion ar hyn o bryd am hanes a diwylliant Cymru. Bydd hyn yn cynnwys asesiad cywir o arferion presennol mewn ysgolion a gynhelir ledled Cymru. Bydd yr adroddiad yn cynnwys enghreifftiau o arferion rhagorol, a fydd yn helpu ysgolion eraill i gynllunio’r agwedd hon ar Faes Dysgu a Phrofiad newydd y dyniaethau.
Os ydych eisiau derbyn yr adroddiad hwn y flwyddyn nesaf, ac adroddiadau thematig eraill, cofrestrwch yn www.estyn.llyw.cymru/cofrestru neu gallwch ein dilyn ar gyfryngau cymdeithasol.
I gael rhagor o wybodaeth am y pwnc hwn, dyma rai adnoddau ychwanegol:
- Cynulliad Cenedlaethol Cymru – Addysgu hanes, diwylliant a threftadaeth Cymru
- https://www.walesartsreview.org/sian-gwenllian-welsh-history-for-welsh-schools/
- https://nation.cymru/news/in-depth-will-the-new-curriculum-lead-to-more-welsh-history-being-taught-in-schools/