Mae ‘gwydnwch’ yn derm sy’n cael ei ddefnyddio’n eang, ond beth yn union yw ei ystyr? Rydym yn ei ddefnyddio i ddisgrifio pa mor dda mae disgyblion yn ymdopi â methiant academaidd a pha mor dda maent yn ymdrin â thrallod. Ond nid yw gwydnwch yn golygu nad yw disgyblion yn wynebu heriau.
Lles emosiynol a iechyd meddwl
Mae’r ysgolion hyn yn deall bod yr holl staff yn gyfrifol am les emosiynol disgyblion, a bod pob rhyngweithiad ac ymgysylltiad â disgyblion yn effeithio ar eu hymdeimlad o werth. Yn yr ysgolion hyn, mae staff yn gwybod bod eu holl eiriau, gweithredoedd ac agweddau yn dylanwadu ar hunan-barch a hunanhyder disgyblion ac, yn y pendraw, eu lles.
Mae’n bwysig bod disgyblion yn cael cyfleoedd rheolaidd i fynegi eu hemosiynau a rhannu eu teimladau yn yr ysgol. Mae gan ysgolion llwyddiannus ddulliau clir ar gyfer gwrando ar bryderon disgyblion a mynd i’r afael â nhw’n gyflym. Maent yn effro i sut mae disgyblion yn teimlo yn ystod y dydd, ac yn cydweithio â disgyblion i nodi aelodau staff penodol y gallant droi atynt, yn ôl yr angen.
Gall dulliau anogol fod yn llwyddiannus iawn o ran helpu i adeiladu gwydnwch disgyblion sy’n cael trafferth ymdopi â’u hamgylchiadau cyfredol. Gall staff hyfforddedig helpu disgyblion i ddatblygu eu medrau personol a chymdeithasol, a gosod sylfeini i adeiladu perthynas gadarnhaol ag oedolion a’u cyfoedion. Maent yn arfogi disgyblion â’r offer i’w helpu i ddod yn fwy gwydn wrth wynebu heriau gwahanol.
Yr ysgolion sy’n dda am adeiladu gwydnwch eu disgyblion yw’r rhai sydd â gweledigaeth gref yn ymwneud â hybu lles emosiynol ac iechyd meddwl pob un o’u disgyblion. Yn ogystal â bod ag ymagwedd ysgol-gyfan tuag at les, mae’r ysgolion hyn yn cynnig ymyriadau penodol i ddisgyblion y mae angen cymorth penodol arnynt. Mae’r ysgolion hyn yn rhoi pwyslais cryf ar les eu staff hefyd.
Presenoldeb
Hefyd, maent yn dueddol o fod ag ychydig iawn o waharddiadau am gyfnod penodedig, os o gwbl, dros gyfnod maith. Maent yn ymdrechu i ddeall a mynd i wraidd yr hyn sy’n achosi heriau penodol y mae disgyblion yn eu hwynebu, ac yn fodlon rhoi cynnig ar ddulliau gwahanol i fynd i’r afael â’r problemau.
Disgyblion sy’n agored i niwed
Gall disgyblion sy’n agored i niwed wynebu heriau sy’n effeithio’n benodol ar eu gallu i fod yn wydn. Mae ysgolion effeithiol yn cydweithio’n agos â’r cartref drwy gynnig gweithgareddau cyfoethogi a gwybodaeth ychwanegol a all atgyfnerthu eu gwaith o ran helpu i adeiladu gwydnwch disgyblion sy’n agored i niwed. Yn aml, mae’r ysgolion hyn yn cydweithio’n agos i gefnogi teuluoedd disgyblion sy’n agored i niwed.
Defnyddio arbenigedd allanol
Mae ysgolion llwyddiannus yn defnyddio arbenigedd asiantaethau allanol perthnasol i ategu eu gwaith. Gall yr asiantaethau hyn ddod â medrau a gwybodaeth arbenigol nad ydynt ar gael bob amser mewn ysgolion a, phan fydd y berthynas rhwng pawb dan sylw yn gryf, maent yn cydweithio â’i gilydd er lles pennaf disgyblion, yn cryfhau eu gwydnwch ac yn gwella eu bywydau.
Pontio
Mae cyfnodau pontio, fel symud ysgol, yn gyfnodau pan gall plant ddioddef trallod emosiynol neu ddirywiad yn eu cynnydd a’u hymrwymiad i ddysgu, y gall pob un ohonynt danseilio gwydnwch. Nod pob ysgol yw hwyluso’r broses bontio i ddisgyblion, yn enwedig ar adegau pontio allweddol. Mae gan ysgolion sy’n canolbwyntio’n glir ar wydnwch disgyblion strategaethau gwerthfawr i gefnogi disgyblion sy’n symud yng nghanol y tymor, yn enwedig wrth groesawu disgyblion a allai fod wedi cael trafferth yn eu lleoliadau blaenorol. Maent yn dod i adnabod eu disgyblion newydd yn gyflym ac yn sicrhau bod cymorth ar gael o’r cychwyn cyntaf.
Mae’n amlwg nad oes ffordd hawdd i adeiladu gwydnwch ymhlith disgyblion. Mae ysgolion llwyddiannus yn deall ei bod yn broses barhaus sy’n mynnu buddsoddiad sylweddol o ran amser, egni ac adnoddau.
Proses barhaus
Mae’n amlwg nad oes ffordd hawdd i adeiladu gwydnwch ymhlith disgyblion. Mae ysgolion llwyddiannus yn deall ei bod yn broses barhaus sy’n mynnu buddsoddiad sylweddol o ran amser, egni ac adnoddau.
Mae’r pandemig diweddar wedi herio disgyblion fel erioed o’r blaen. Bu raid i ddisgyblion ymdopi ac addasu i ffyrdd newydd sbon o fyw a dysgu. Bydd rhai ohonynt wedi ymdopi’n well â’r sefyllfa ddiweddar nag eraill. Bydd rhai ohonynt wedi ffynnu a dod o hyd i ddiddordebau newydd a ffyrdd newydd o weithio, tra bydd eraill wedi cael trafferth y tu hwnt i’r hyn sy’n gyfforddus iddynt.
Ychwanegu sylw newydd