Arfer Effeithiol |

Hyrwyddo diwylliant Cymreig cryf

Share this page

Darparwr
Ysgol Gyfun Gymraeg Bro Myrddin
Nifer y disgyblion
912
Ystod oedran
11-18
Dyddiad arolygiad
Gwybodaeth am yr ysgol
Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol
Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd
Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr??
Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Gwybodaeth am yr ysgol

Mae Ysgol Gyfun Gymraeg Bro Myrddin yn ysgol gymunedol, benodedig Gymraeg, gymysg i ddisgyblion 11-18 oed ac yn cael ei chynnal gan awdurdod lleol Sir Gaerfyrddin.  Mae wedi ei lleoli yng Nghroesyceiliog, Caerfyrddin.  Mae ynddi 912 o ddisgyblion gyda 190 o fyfyrwyr yn y chweched dosbarth. Mae gan 4.2% o ddisgyblion yr ysgol yr hawl i brydau ysgol am ddim. Daw llawer (tua 70%) o ddisgyblion o deuluoedd lle mae’r Gymraeg yn cael ei siarad gartref ond mae pawb yn medru’r Gymraeg.

Cyd-destun a chefndir i’r arfer effeithiol neu arloesol

Yn dilyn y cyfnod clo cydnabu yr ysgol bod cynnal a sicrhau ethos Gymreig yr ysgol yn her gynyddol.  Er bod yr holl bynciau bellach yn cael eu dysgu trwy gyfrwng y Gymraeg, roedd angen sicrhau bod y disgyblion yn defnyddio’r iaith yn rheolaidd yn enwedig gan bod 30% o ddisgyblion yn dod o deuluoedd lle nad yw’r Gymraeg yn cael ei siarad. Yn dilyn y cyfnod clo roedd adborth gan staff a disgyblion yn awgrymu’n glir bod dirywiad wedi bod yn y defnydd o’r Gymraeg yn gymdeithasol a bod angen ymateb i’r her honno yn syth.  Roedd angen ail adeiladu hyder y disgyblion yn eu defnydd ohoni. Penderfynwyd mynd ati yn syth, yn dilyn y cyfnod clo, i ail-afael yn eu cynlluniau blaenorol ac i symud ymlaen.

Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd

Gosodwyd ‘datblygu Cymreictod yn dilyn y cyfnod clo’ yn un o flaenoriaethau cynllun datblygu’r ysgol. Crëwyd gweledigaeth newydd i’r ysgol ar y cyd rhwng y disgyblion, y llywodraethwyr a’r staff a oedd yn rhoi pwyslais gynyddol ar bwysigrwydd Cymreictod a phwysigrwydd ‘perthyn’ i deulu a chymuned yr ysgol.  Rhoddwyd pwyslais cryf ar arddel a dathlu Cymreictod a threftadaeth Gymreig yr ysgol gan bob un aelod o staff a nodir y cyfrifoldeb hwnnw yn nisgrifiad swydd pob un ohonynt.  

Aethpwyd ati i godi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd yr iaith yn y dosbarth ac yn allgyrsiol trwy nifer o gynlluniau. Sicrhawyd bod pob adran yn yr ysgol yn dathlu diwylliant a Chymreictod yn eu cynlluniau gwaith adrannol er mwyn sicrhau dealltwriaeth y disgyblion o bwysigrwydd eu hiaith a’u traddodiadau.  Bu hyn yn rhan allweddol o gynllunio hefyd ar gyfer Cwricwlwm i Gymru fydd ar waith yn yr ysgol o Fedi 2022. Aethpwyd ati i frandio Cwricwlwm i Gymru gyda chymeriadau Cymreig lleol i ddathlu eu cynefin a’n treftadaeth sirol. Crëwyd murlun i ddathlu diwylliant lleol ar y cyd gyda’r arlunydd Rhys Padarn a defnyddiwyd y murlun fel addurn parhaol ar un o waliau’r ysgol ac fel cefndir ar gyfer platfform digidol yr ysgol i’r cwricwlwm newydd. Ail frandiwyd pwyllgor Cymreictod yr ysgol gan hepgor un pwyllgor a chreu’r pwyllgor Torri Arfer.  Cynlluniwyd gweithgareddau gan gynnwys Eisteddfod rithiol, gwasanaethau niferus, cyngherddau, Maes B Bach, cystadlaethau arbennig a chyflwyniadau allanol ar fanteision y Gymraeg. Codwyd ymwybyddiaeth o ddigwyddiadau diwylliannol lleol hefyd megis Gorymdaith Gŵyl Ddewi y dref, cyngerdd enillwyr yr Urdd, trefniadau Eisteddfod yr Urdd Sir Gâr a Gŵyl Canol Dref. 

Rhoddir pwyslais mawr ar gynorthwyo’r disgyblion i werthfawrogi treftadaeth a diwylliant Cymru, gan roi cyfleoedd parhaol iddynt roi eu hiaith ar waith a’i ddathlu gyda balchder. Mae cynlluniau ar y gweill i ddatblygu fforwm disgyblion i drafod y ffordd o symud ymlaen, gweithgaredd theatr mewn addysg gan y chweched dosbarth a digwyddiadau allgyrsiol niferus. 

 

Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr??

Ymfalchïa’r ysgol yn y ffaith bod eu harolwg diweddar wedi nodi – ‘mae bron pob un o’r disgyblion yn ymfalchïo yn eu Cymreictod ac yn manteisio ar y cyfleoedd eang sydd ar gael i ddysgu ac i gymdeithasu trwy gyfrwng y Gymraeg.’ Mae hynny, yn ei hun, yn dangos bod eu cynlluniau wedi dwyn ffrwyth a’u bod yn dechrau ad-ennill y tir a gollwyd yn sgîl y niwed a achoswyd yn ystod y cyfnod clo. Mae’r ysgol yn cydnabod bod y frwydr ymhell o gael ei hennill ond mae’r cynlluniau niferus yn sicr wedi adfer y sefyllfa. Mae datblygu a hyrwyddo Cymreictod yn frwydr barhaol hyd yn oed mewn ysgol sydd yn adnabyddus am ei hethos ‘Gymreig’.
 

Sut ydych chi wedi mynd ati i rannu eich arfer dda?

Mae’r ysgol yn rhoi pwyslais mawr ar ddathlu llwyddiannau’r ysgol ar ei gwefannau cymdeithasol niferus ac yn y wasg leol. Mae’r arfer dda, felly, yn cael ei ledaenu’n eang.  Maent hefyd yn cynllunio eu cwricwlwm newydd i ganolbwyntio ar gymeriadau lleol adnabyddus a fydd eto yn pwysleisio pwysigrwydd eu diwylliant, eu treftadaeth a’u Cymreictod. Crëwyd cyfres o bodlediadau lles Cymraeg gan ddysgwyr yn trafod materion cyfoes a bydd y gyfres yn cael ei rhannu yn gyhoeddus yn y dyfodol agos.  
 

Tagiau adnoddau

Defnyddiwch y tagiau isod i chwilio am fwy o adnoddau gwella ar y pynciau canlynol

CwricwlwmAddysgu a phrofiadau dysguCymraeg

Adnoddau eraill gan y darparwr hwn

Arfer Effeithiol |

Cyfleoedd sydd ar gael i ddisgyblion i ddylanwadu ar agweddau o'r ysgol

Adroddiad thematig |

Addysgu hanes Cymru gan gynnwys hanes, hunaniaeth a diwylliant Pobl Ddu, Asiaidd a Lleiafrifoedd Ethnig

Cytunodd Estyn â Llywodraeth Cymru i gynnal arolwg cyflwr y genedl er mwyn ymateb i ddau argymhelliad gan y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu ar addysgu hanes, diwylliant a threftadaeth ...Read more
Adroddiad thematig |

Safon Uwch Cymraeg Iaith Gyntaf

pdf, 1.22 MB Added 17/06/2020

Nod yr arolygiad pynciol hwn yw rhoi trosolwg i Lywodraeth Cymru am safonau, agweddau dysgwyr, darpariaeth ac arweinyddiaeth o ran y Gymraeg fel pwnc Safon Uwch Iaith Gyntaf. ...Read more
Adroddiad thematig |

Partneriaethau â chyflogwyr mewn ysgolion uwchradd ac arbennig

pdf, 1.08 MB Added 12/02/2020

Mae’r adroddiad yn archwilio’r amrywiaeth o bartneriaethau a chysylltiadau sydd gan ysgolion uwchradd ac arbennig ledled Cymru â chyflogwyr. ...Read more
Adroddiad thematig |

Y continwwm dysgu proffesiynol: mentora mewn addysg gychwynnol athrawon

pdf, 3.16 MB Added 15/10/2018

Mae’r adroddiad wedi’i fwriadu ar gyfer Llywodraeth Cymru, darparwyr addysg gychwynnol athrawon, penaethiaid a staff mewn ysgolion, awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol. ...Read more
Arfer Effeithiol |

Annog disgyblion i gyfranogi yn eu cymuned a’r byd ehangach

Mae Ysgol Gyfun Bro Myrddin yn gwella medrau cymdeithasol a medrau penderfynu dysgwyr drwy ymgysylltu â’r gymuned leol a chyfranogi mewn prosiectau ledled Ewrop. ...Read more
Adroddiad thematig |

Arfer dda mewn mathemateg yng nghyfnod allweddol 4 - Hydref 2013

pdf, 439.42 KB Added 01/10/2013

Cyhoeddir yr adroddiad hwn i ymateb i gais am gyngor gan Lywodraeth Cymru yng nghylch gwaith blynyddol y Gweinidog i Estyn ar gyfer 2012-2013. ...Read more
Adroddiad thematig |

Rhifedd ar gyfer dysgwyr rhwng 14 ac 19 mlwydd oed - Gorffennaf 2011

pdf, 778.04 KB Added 01/07/2011

Mewn ysgolion lle mae’r ddarpariaeth ar gyfer rhifedd yn dda, ceir arweinyddiaeth gref. ...Read more