Canolbwyntio ar wella
Gwybodaeth am yr ysgol
Mae Ysgol Gynradd Birchgrove tua thair milltir i’r gogledd o ganol Caerdydd, yn un o faestrefi prysur y ddinas sydd wedi’i ffinio gan Ysbyty Athrofaol Cymru a ffyrdd yr A48 a’r A470. Mae’r 412 o ddisgyblion 4 i 11 oed sydd ar y gofrestr yn cael eu haddysgu mewn 14 dosbarth oedran unigol.
Mae tua 10% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim. Mae gan ddeuddeg y cant o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol. Daw tua 24% o ddisgyblion o gefndir ethnig lleiafrifol, gydag oddeutu 21% yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol. Ychydig bach iawn o ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg gartref.
Cyd-destun a chefndir yr arfer sy’n arwain y sector
Bedair blynedd yn ôl, roedd perfformiad disgyblion yn Ysgol Gynradd Birchgrove yn dangos tuedd tuag at i lawr. Roedd canlyniadau diwedd cyfnod allweddol a lefelau presenoldeb yn gostwng. Rhoddodd penodi pennaeth newydd gyfle i newid.
Sefydlwyd diwylliant newydd o hunanarfarnu gonest yn cynnwys pob rhanddeiliad. Yn gysylltiedig â hyn yr oedd system o gynllunio cadarn i wella’r ysgol, gan gynnwys ffocws clir ar addysgu rhagorol, dadansoddi data yn gynhwysfawr a lefelau uwch o atebolrwydd.
Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd
Y cam cyntaf tuag at wella oedd datblygu dealltwriaeth o sefyllfa’r ysgol ar y pryd. Mynnodd hyn hunanarfarnu agored a gonest gan yr holl randdeiliaid yn yr ysgol ac ymrwymiad cadarnhaol i wella a sefydlu Birchgrove yn ysgol y gallent fod yn falch ohoni.
O’r sylfaen hon, cyflwynodd arweinwyr amrywiaeth o strategaethau a ddefnyddiwyd mewn ffordd gyson, gyda ffocws. Gyda’i gilydd, maent yn dangos cryfder cysondeb a’r egwyddor bod ‘y cyfan yn fwy na’i rannau’. Fe wnaethant gynnwys y blaenoriaethau canlynol:
- Ffocws clir ar wella addysgu. Cymerodd Ysgol Birchgrove ran yng ngharfan gyntaf Rhaglen Llywodraeth Cymru ar gyfer Ysgolion sy’n Ymarferwyr Arweiniol ac Ysgolion sy’n Ymarferwyr Datblygol. Bu’n gweithio mewn partneriaeth ag ysgol gynradd leol arall i gyflawni rhagoriaeth mewn addysgu a sicrhau lefel uchel o her ym mhob gwers. Y nod oedd codi safonau yn y ddwy ysgol, gan ddatblygu athrawon digonol yn athrawon da, ac athrawon da yn athrawon rhagorol. Fe wnaeth y bartneriaeth alluogi athrawon i gynllunio gwersi ar y cyd, arsylwi ar ei gilydd yn cyflwyno gwersi a rhoi adborth adeiladol – gan gyflymu’r broses wella. Yn ogystal, fe wnaeth staff addysgu ymweld â darparwyr eraill i weld arfer orau mewn gwahanol leoliadau, a helpodd iddyn arfarnu eu gwaith eu hunain yn well.
- Dadansoddi amrywiaeth eang o ddata ar bob lefel (gan gynnwys data yn ymwneud ag ymyriadau, canlyniadau profion Llywodraeth Cymru ar ddiwedd cyfnod allweddol ac asesiadau athrawon) er mwyn gofyn cwestiynau heriol am berfformiad a rhoi’r sylfaen ar gyfer blaenoriaethau gwella. Fe wnaeth y dadansoddiad gynnwys cymariaethau rhwng asesiadau athrawon a data profion Llywodraeth Cymru i sicrhau cysondeb a chywirdeb.
- Cyflwyno system gynhwysfawr newydd o olrhain disgyblion a chynrychiolaeth weledol o gyrhaeddiad unigol. Fe wnaeth hyn alluogi staff i nodi disgyblion mewn perygl o dangyflawni naill ai ar lefelau ‘disgwyliedig’ neu ‘uwch na’r disgwyl’. Fe wnaeth uwch arweinwyr herio staff i sicrhau eu bod yn cyflwyno mesurau i wrthsefyll tangyflawni.
- Datblygu rôl uwch arweinwyr o ran codi safonau trwy fonitro addysgu a dysgu yn rheolaidd a thrylwyr, a chynnal cyfarfodydd ar gynnydd disgyblion. Fe wnaeth hyn ddatblygu ymdeimlad o rym a chynyddu lefelau atebolrwydd ac ymwybyddiaeth, a chynyddu ffocws ar berfformiad disgyblion.
- Adolygu gweithdrefnau asesu. Mae hyn wedi arwain at fwy o gysondeb ar draws yr ysgol, yn enwedig wrth ddefnyddio marcio, hunanasesu ac asesu cymheiriaid i wella dysgu.
Mae datblygiad proffesiynol targedig, o safon uchel, i’r holl staff yn sicrhau bod yr ysgol yn mynd i’r afael â’r holl flaenoriaethau hyn yn effeithiol. Hefyd, mae cysylltiad agos rhwng blaenoriaethau gwella’r ysgol a rheoli perfformiad ar gyfer staff addysgu a’r staff nad ydynt yn addysgu, fel ei gilydd.
Pa effaith y mae’r gwaith hwn wedi’i chael ar y ddarpariaeth a safonau’r dysgwyr?
Mae ffocws di-baid yr ysgol ar hunanarfarnu gonest a chynllunio ar gyfer gwella dros y pedair blynedd diwethaf wedi sicrhau canlyniadau cadarnhaol:
- Mae safonau addysgu ym mhob dosbarth wedi gwella ac mae’r arfarniadau ohonynt yn dangos yn gyson eu bod yn ‘dda’
- Fe wnaeth canran y disgyblion sy’n cyflawni Lefel 6 ar ddiwedd Blwyddyn 2 gynyddu o 22% i 48% mewn Iaith, Llythrennedd a Chyfathrebu ac o 29% i 50% mewn Datblygiad Mathemategol
- Fe wnaeth canran y disgyblion sy’n cyflawni Lefel 5 ar ddiwedd Blwyddyn 6 gynyddu o 18% i 58% mewn Saesneg ac o 18% i 63% mewn mathemateg
- Roedd llawer o ddisgyblion wedi gwneud cynnydd gwell na’r disgwyl ar draws y cyfnodau allweddol
- Fe wnaeth lefelau presenoldeb gynyddu 3%, gan osod Birchgrove yn y chwartel meincnod uchaf ar gyfer y tair blynedd diwethaf.
Sut ydych chi wedi rhannu’ch arfer dda?
Mae’r ysgol wedi rhannu’i harfer dda gydag ysgolion eraill trwy gyfrannu at gyrsiau ar gyfer y consortiwm lleol. Hefyd, fe wnaeth lunio adroddiad ar ddefnyddio’r grant effeithiolrwydd ysgolion i wella safonau mewn mathemateg ar gyfer Llywodraeth Cymru. Mae’r pennaeth wedi mentora penaethiaid newydd hefyd.