Arfer Effeithiol |

Mae disgyblion yn dylanwadu ar y cwricwlwm ac yn ei wella

Share this page

Nifer y disgyblion
644
Ystod oedran
11-16
Dyddiad arolygiad
 

Cyd-destun

Ysgol uwchradd ar gyfer disgyblion rhwng 11 ac 16 oed yw Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed ar ochr ddwyreiniol Abertawe, gyda 644 o ddisgyblion ar y gofrestr.  Mae tua 40% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, sydd ymhell uwchlaw’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 17.1%. 

Mae gan ryw 39% o ddisgyblion anghenion addysgol arbennig, sy’n uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol, sef 25%.  Mae gan ryw 5% o ddisgyblion ddatganiad o anghenion addysgol arbennig, sydd ddwywaith yn fwy na’r cyfartaledd cenedlaethol ar gyfer Cymru gyfan.  Mae gan yr ysgol gyfleuster addysgu arbenigol yr awdurdod lleol ar gyfer disgyblion sydd ag anawsterau dysgu cymedrol ac fe gaiff y disgyblion hyn eu cynnwys ar gofrestr yr ysgol.

Diwylliant ac ethos

Mae’r pennaeth yn dangos ymrwymiad grymus i ddatblygu’r ysgol fel cymuned ddysgu ragorol ac mae ei harweinyddiaeth yn gyrru llwyddiant yr ysgol.  Mae ei harweinyddiaeth gref ac ymroddedig wedi arwain at welliannau cynaledig ym mherfformiad a lles disgyblion. 

Mae gan yr ysgol ethos eithriadol o ofalgar a chynhwysol sy’n seiliedig ar barch ar y ddwy ochr, a pherthnasoedd cryf rhwng disgyblion, staff a’r gymuned.  Caiff arwyddair yr ysgol, ‘Os ydych yn credu, gallwch gyflawni’, ei blethu ym mhob agwedd ar waith yr ysgol, ac adlewyrchir hyn yn y disgwyliadau uchel a’r agwedd ofalgar a ddangosir gan staff.  Mae lefel uchel yr ymddiriedaeth a’r parch rhwng staff a disgyblion yn hyrwyddo dysgu’r disgyblion a’u datblygiad cymdeithasol, ac mae’n nodwedd gadarnhaol o fywyd yr ysgol.  Caiff rôl disgyblion mewn dylanwadu ar wneud penderfyniadau ei hymgorffori’n dda ar draws yr ysgol ac mae’n flaenoriaeth a rennir gan arweinwyr, staff a disgyblion.

Gweithredu

Mae’r ysgol wedi datblygu ystod eang o strategaethau i gynnwys disgyblion mewn gwneud penderfyniadau sy’n effeithio’n uniongyrchol ar eu profiadau dysgu a’u lles.

Mae’r ysgol wedi penodi aelod o staff sy’n gyfrifol am gydlynu llais y disgybl ar draws yr ysgol.  Mae’r aelod hwnnw yn gyfrifol am wneud yn siŵr bod cyfathrebu effeithiol rhwng y grwpiau cyfranogi, yr uwch dîm arweinyddiaeth a’r corff llywodraethol.

Nodwedd gref yn yr ysgol yw cyflwyno ‘arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion’.  Maent yn cyfarfod ag athrawon i arfarnu rhaglenni astudio, ac yn gwneud penderfyniadau am eu dysgu a’r dewis o strategaethau a gweithgareddau cyfoethogi sy’n ategu llwyddiant.  

Mae llais y disgybl yn ganolog i waith y gyfadran ddyniaethau yn yr ysgol.  Mae gan y gyfadran arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion a benodwyd yn llwyddiannus yn dilyn proses gyfweld drylwyr.  Maent yn cyfarfod â staff y gyfadran bob hanner tymor i adrodd yn ôl ar faterion yn ymwneud â’r cwricwlwm, addysgu a dysgu.  Maent hefyd yn cyfrannu at ddatblygu cynlluniau gwaith ac yn dylanwadu ar destunau astudio yn y gyfadran.  Er enghraifft, cyflwynodd y gyfadran uned prosiectau annibynnol yn dilyn adborth gan yr arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion.

Mae’r gyfadran wedi rhannu’r arfer hon ar draws yr ysgol a gydag ysgolion lleol eraill trwy hyfforddiant mewn swydd ysgol gyfan.  Mae’r gyfadran hefyd yn cynnig hyfforddiant ar gyfer staff y gyfadran a disgyblion cyn iddynt ymgymryd â’u rôl fel arweinwyr cwricwlwm.

Yn yr adran addysg gorfforol, caiff arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion eu penodi o blith capteiniaid tai, unigolion a benodwyd gan y disgyblion a ‘disgyblion ymdrechgar’ (y rheiny sy’n dangos ymroddiad eithriadol yn y pwnc).  Mae arweinwyr y cwricwlwm yn dylanwadu ar opsiynau’r cwricwlwm a chyfleoedd allgyrsiol yn y pwnc.  Er enghraifft, mae’r adran wedi ymestyn y ddarpariaeth ddawns yn dilyn adborth gan ddisgyblion. 

Mae disgyblion o Ysgol Gymunedol Cefn Hengoed yn cyfrannu’n rheolaidd at fforymau ymgynghori awdurdodau lleol i lywio blaenoriaethau cyllideb ac opsiynau’r cwricwlwm ar gyfer disgyblion rhwng 14 ac 19 oed. 

Deilliannau

Mae bron pob un o’r disgyblion yn teimlo bod yr ysgol yn gwrando arnynt.  Mae gan bron bob un o’r disgyblion synnwyr eithriadol o berthyn i gymuned yr ysgol, a lefel uchel o ymwybyddiaeth o’u lles eu hunain ac effaith eu hymddygiad ar bobl eraill.  Mae disgyblion yn gwerthfawrogi’r cyfleoedd i ddylanwadu ar ddewis a darpariaeth ac maent yn mynd ati i ymgymryd ag ystod eang y cyfleoedd a gynigir yn yr ysgol. 

O ganlyniad, bu effaith gadarnhaol iawn ar safonau ar draws yr ysgol.  Dros y tair blynedd ddiwethaf, bu tuedd gref o welliant mewn presenoldeb a gostyngiad cyffredinol yng nghyfradd y gwaharddiadau cyfnod penodol. 

Mae presenoldeb, ymddygiad ac ymgysylltiad gwell â dysgu wedi cyfrannu’n sylweddol at duedd gref o welliant ym mhob un o’r dangosyddion perfformiad yng nghyfnod allweddol 3 a chyfnod allweddol 4 dros y tair blynedd ddiwethaf.

Ers cyflwyno’r arweinwyr cwricwlwm sy’n ddisgyblion, mae llawer o gyfadrannau, er enghraifft yn y dyniaethau ac mewn addysg gorfforol, wedi gweld cynnydd yn nifer y disgyblion ar gyfer cyrsiau TGAU ar ddiwedd cyfnod allweddol 3. 

Am y tair blynedd ddiwethaf, ni adawodd yr un disgybl yr ysgol heb gymhwyster cydnabyddedig.  Ar ddiwedd Blwyddyn 11, mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn aros mewn addysg amser llawn.

Adnoddau eraill gan y darparwr hwn

Adroddiad thematig |

Gwella presenoldeb mewn ysgolion uwchradd

Mae’r adroddiad hwn yn canolbwyntio ar y strategaethau a’r camau gweithredu yr oedd ysgolion uwchradd yn eu defnyddio er mwyn gwella presenoldeb disgyblion. ...Read more
Adroddiad thematig |

Ysgolion cymunedol: teuluoedd a chymunedau wrth wraidd bywyd ysgol

Mae'r adroddiad yn canolbwyntio ar ddulliau hynod effeithiol o addysg gymunedol a ddefnyddir gan ysgolion cynradd, uwchradd, ysgolion pob oed ac ysgolion arbennig. ...Read more
Adroddiad thematig |

Arfer dda yn y dyniaethau

pdf, 1.44 MB Added 06/10/2017

Mae’r adroddiad hwn yn archwilio safonau, darpariaeth ac arweinyddiaeth yn y dyniaethau yng nghyfnodau allweddol 2, 3 a 4 mewn ysgolion lle nodwyd arfer dda. ...Read more
Adroddiad thematig |

Cyfranogiad disgyblion: canllaw arfer orau

pdf, 1.48 MB Added 07/12/2016

Mae’r adroddiad yn archwilio pedair o nodweddion ysgolion lle mae cyfranogiad disgyblion yn gadarn ac mae’n nodi’r cyfraniad y gall cyfranogiad disgyblion ei wneud at wella ysgol, yn ogystal â’r ma ...Read more
Adroddiad thematig |

Arsylwi ystafelloedd dosbarth yn effeithiol mewn ysgolion cynradd ac uwchradd - Hydref 2014

pdf, 644.94 KB Added 01/10/2014

Cyhoeddir yr adroddiad hwn i ymateb i gais am gyngor am arsylwi ystafelloedd dosbarth yn effeithiol gan Lywodraeth Cymru yn llythyr cylch gwaith blynyddol y Gweinidog i Estyn 2013-2014. ...Read more
Adroddiad thematig |

Teithiau gwella deuddeg ysgol uwchradd - Rhagfyr 2013

pdf, 1.07 MB Added 01/12/2013

Dros y blynyddoedd, mae arolygwyr Estyn wedi ymweld ag ysgolion mewn cyfnodau datblygu amrywiol. ...Read more
Adroddiad thematig |

Arfer dda mewn mathemateg yng nghyfnod allweddol 4 - Hydref 2013

pdf, 439.42 KB Added 01/10/2013

Cyhoeddir yr adroddiad hwn i ymateb i gais am gyngor gan Lywodraeth Cymru yng nghylch gwaith blynyddol y Gweinidog i Estyn ar gyfer 2012-2013. ...Read more
Adroddiad thematig |

Arfer effeithiol wrth fynd i'r afael thlodi ac anfantais mewn ysgolion - Tachwedd 2012

pdf, 2.18 MB Added 01/11/2012

Mae’r adroddiad hwn yn ganllaw arfer dda i helpu ysgolion fynd i’r afael ag effaith tlodi ac anfantais.Mae’r adroddiad yn amlinellu cyfres o argymhellion ac yn tynnu sylw at astudiaethau achos arfe ...Read more