Mabwysiadu dulliau amryfal o wella llythrennedd a rhifedd mewn ysgol uwchradd
Gwybodaeth am yr ysgol
Ysgol gyfun gymysg 11-16 oed cyfrwng Saesneg ar arfordir Gogledd Cymru yn Hen Golwyn yw Ysgol Bryn Elian. Mae 962 o ddisgyblion ar y gofrestr, gan gynnwys 154 o ddisgyblion yn y chweched dosbarth. Mae 20% o’r disgyblion yn byw yn y 20% o ardaloedd mwyaf difreintiedig, ac mae gan 21% o ddisgyblion hawl i gael prydau ysgol am ddim.
Mae’r ysgol yn derbyn disgyblion ar draws yr ystod gallu, ac mae gan ryw 27% o ddisgyblion anghenion dysgu ychwanegol.
Mae arwyddair yr ysgol, sef Llwyddiant i Bawb, (‘Achievement for All’), yn amlwg ar draws ein gwaith, o’r rhyngweithio dyddiol rhwng staff, disgyblion a rhieni i ethos yr ysgol, fel y gwelir yn ein cynllunio, ein blaenoriaethau a’n canlyniadau.
Cyd-destun ac arfer i’r arfer sy’n arwain y sector
Dechreuodd y tîm arweinyddiaeth presennol ar ei waith yn 2008 a chyflwynodd ymrwymiad i ddatblygu medrau llythrennedd o’r enw all@ybe. Caiff y rhaglen hon ei chryfhau bob blwyddyn, ac ehangwyd y rhaglen i gynnwys datblygu rhifedd a medrau meddwl ar draws y cwricwlwm.
Caiff pob un o’r athrawon eu hannog i fod yn fodelau rôl da ar gyfer datblygiadau llythrennedd a chynllunio ar gyfer llythrennedd fel profiad dysgu sylfaenol ym mhob gwers.
Mae polisïau ac arferion yn cyd-fynd â’r Safonau Addysgu Proffesiynol sy’n datgan bod yn rhaid i athrawon: “Gael disgwyliadau uchel o blant a phobl ifanc er mwyn gwella deilliannau a lles ar gyfer pob dysgwr…..Deall y cyd-destun polisi addysg cenedlaethol yng Nghymru a blaenoriaethau cenedlaethol Llywodraeth Cymru ar gyfer addysg…….Deall eu rôl mewn gwella medrau llythrennedd a rhifedd ar draws y cwricwlwm.”
Caiff cwricwlwm yr ysgol ei adolygu a’i arfarnu’n gyson i fodloni anghenion ein plant. Mae’n fodel amrywiol a phwrpasol, sydd wedi cael effaith gadarnhaol ar bresenoldeb, ymgysylltiad a chyrhaeddiad disgyblion.
Disgrifiad o natur y strategaeth neu’r gweithgaredd
Mae mentrau o fewn y rhaglen yn cynnwys:
- Rhaglen BEES (Bryn Elian Enrichment Skills) Blwyddyn 7 sy’n addysgu ystod o fedrau llythrennedd, meddwl a rhifedd am 100 munud yr wythnos, yn seiliedig ar destunau a themâu
- Arbrofi â phrosiect ymyrraeth llythrennedd Headsprouts o fewn prosiect rheoledig yn seiliedig ar ymchwil gyda myfyrwyr o Brifysgol Bangor
- Cyfarfodydd Blaenoriaeth Ysgol Gyfan sy’n canolbwyntio ar lythrennedd neu rifedd a cheisio datblygu a rhannu arfer dda bresennol ar draws meysydd pwnc
- HMS ysgol gyfan ar addysgeg, sy’n cael ei gynnal gan arbenigwyr addysgol a gymeradwywyd yn rhyngwladol, i gadw’r ffocws ar gelfyddyd addysgu a hyrwyddo diwylliant o arfer arloesol ymhlith ein staff
- Digwyddiadau ‘marchnad’ fel HMS ar gyfer pob un o’r staff sy’n cynnwys sesiynau cyfnos i arddangos eu harfer orau mewn meddwl, llythrennedd a rhifedd
- Datblygu un ar ddeg Targed Llythrennedd sy’n rhan annatod o’n dull o farcio a rhoi adborth, gan ganolbwyntio ar un ar ddeg maes dysgu cyffredin ar draws pob maes pwnc. Gellir gweld y rhain ym mhob llyfr a chynlluniwr ac arwain at nodi camgymeriadau i ddisgyblion ganolbwyntio arnynt trwy dasgau penodol
- Prosiect gwerthfawr gyda chydweithwyr cynradd sy’n dangos elfen o’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd o’r Cyfnod Sylfaen i Flwyddyn 9, gan ganolbwyntio ar gynllunio ar gyfer datblygu llythrennedd, celfyddyd addysgu medrau llythrennedd, asesu ac arfarnu deilliannau
- Calendr o themâu llythrennedd misol, i’w ddefnyddio ym mhob ystafell ddosbarth, i annog dull ffocysedig ar draws meysydd pwnc ar ddysgu ar y cyd
- Trefnu Blwyddyn 7 yn setiau bedair wythnos ar ôl iddynt ddechrau ar sail gallu mewn rhifedd neu lythrennedd, mewn clystyrau pwnc wedi’u bandio’n briodol.
Yn ogystal â hyn, caiff cwricwlwm yr ysgol ei adolygu’n rheolaidd i sicrhau ei fod yn addas ar gyfer anghenion dysgwyr ac yn cynyddu eu cyfleoedd i’r eithaf.
Yng Nghyfnodau Allweddol 3 a 4 fel ei gilydd, cynyddwyd amser ar gyfer Saesneg a Mathemateg, i ymgorffori gwersi rhifedd a llythrennedd ar draws Cyfnod Allweddol 3, gyda gwersi neilltuedig ar gyfer datblygu medrau ym Mlwyddyn 7 hefyd.
Yng Nghyfnod Allweddol 4, cefnogir system dewisiadau agored gan wasanaethau ar gyfer disgyblion i esbonio’r gofynion a’r cyfleoedd o fewn meysydd pwnc newydd, cyfweliadau unigol ag uwch staff er mwyn trafod dyheadau, cryfderau a sut i wneud penderfyniadau, yn ogystal â chyflwyniadau i rieni. Creffir ar ddewis cwricwlwm pob disgybl o ran addasrwydd, gydag asiantaethau allanol yn cefnogi’r cynnig – rydym yn gweithio gydag ysgolion lleol eraill, y Rhwydwaith 14-19, y coleg lleol a darparwyr yn y gwaith er mwyn sicrhau bod dewisiadau opsiwn yn ychwanegu’n briodol at gwricwlwm craidd disgybl.
Beth fu effaith y gwaith hwn ar ddarpariaeth a safonau dysgwyr?
Mae’r gwaith a wnawn i wella medrau llythrennedd a rhifedd ein disgyblion, a datblygu cwricwlwm ymatebol, yn cael effaith uniongyrchol ar nifer o feysydd allweddol, sef:
- Mwynhad disgyblion o ddysgu, sy’n fwy oherwydd hyder gwell bod ganddynt yr offer i gymryd rhan mewn dysgu
- Gallu disgyblion i ddatblygu mwy o annibyniaeth fel dysgwyr, fel y gellir gweld trwy eu defnydd o fapiau meddwl fel offer dysgu i ddadansoddi ac arfarnu
- Cynlluniau gwaith ar draws pob adran sy’n cynllunio’n effeithiol ar gyfer addysgu, asesu ac arfarnu medrau llythrennedd a rhifedd mewn deilliannau
- Darpariaeth well ar gyfer y FfLlRh, y mae elfennau bellach yn rhan o gynlluniau gwaith adrannol mewn ffordd sy’n briodol, yn berthnasol a defnyddiol i ddilyniant disgybl
- Mae adborth i ddisgyblion yn cyd-fynd yn fwy â datblygiad eu medrau llythrennedd a rhifedd ar draws pob pwnc, ac wedi’i integreiddio’n llawn â marcio cynnwys pynciau
- Craffu ar lyfrau’n rheolaidd, sy’n arwain at adborth manwl i staff a chasglu enghreifftiau o arfer dda, sydd wedi cael eu rhannu’n eang, e.e. trwy weithgareddau cymorth GWE, gydag ysgolion eraill
- Deilliannau gwell mewn profion cenedlaethol, deilliannau Lefel 1 a Lefel 2, yn ogystal â chanlyniadau rhagorol mewn Medrau Allweddol a Medrau Hanfodol a Bagloriaeth Cymru ar bob lefel.
Sut ydych chi wedi rhannu eich arfer dda?
Rydym wedi gweithio’n agos ag ysgolion eraill trwy Her Ysgolion Cymru a’r Rhaglen Ymarferwyr Arweiniol a Datblygol, i rannu ein polisïau a’n harferion.
Mae ein gwaith ar Fapiau Meddwl, a arweiniodd at gael ein hachredu yn Ysgol sy’n Meddwl yn 2013, sy’n cael ei ymgorffori’n llawn i gefnogi datblygu llythrennedd a rhifedd, wedi cael ei rannu â’n cydweithwyr cynradd lleol trwy HMS, yn yr un modd â’n dull cynllunio ar gyfer y FfLlRh. Rydym yn gwneud cyflwyniadau mewn digwyddiadau rhanbarthol a chenedlaethol yn rheolaidd i rannu ein harfer ac mae ysgolion yn ymweld â ni’n rheolaidd i edrych ar ein modelau cyflwyno. Rydym wedi gweithio’n agos ag ysgolion cynradd bwydo hefyd i ddatblygu a rhannu dulliau o ymdrin â llythrennedd a rhifedd o fewn y cwricwlwm. Defnyddiodd y rhanbarth lyfryn o ddeunydd enghreifftiol ar gyfer arfer orau mewn asesu gydag ysgolion eraill yn ddiweddar. Hefyd, fe wahoddom yr Athro David Hyrle i fod yn brif siaradwr mewn digwyddiad a drefnwyd gennym ni gyda GWE i rannu arfer dda, yn enwedig o ran Medrau Meddwl. Yn olaf, fe wnaethom drefnu ac arwain cynhadledd Arddangos Arfer Dda gyda’n teulu o ysgolion, a’i strwythuro o amgylch ein gwaith ar wella ysgol yn gysylltiedig â modelau cwricwlwm a medrau.
Dolenni defnyddiol
Adnoddau eraill gan y darparwr hwn
Datblygu medrau darllen Saesneg disgyblion o 10-14 mlwydd oed
Cymwysterau newydd
pdf, 1.43 MB Added 17/07/2018
Paratoi ar gyfer y Fframwaith Cymhwysedd Digidol
pdf, 971.48 KB Added 12/07/2018
Cymedroli asesiadau athrawon yng nghyfnod allweddol 2 a chyfnod allweddol 3: adolygiad o gywirdeb a chysondeb
pdf, 1.1 MB Added 22/09/2016
Teithiau gwella deuddeg ysgol uwchradd - Rhagfyr 2013
pdf, 1.07 MB Added 01/12/2013
Arfer effeithiol wrth fynd i'r afael thlodi ac anfantais mewn ysgolion - Tachwedd 2012
pdf, 2.18 MB Added 01/11/2012